Efektywność nawadniania kilku odmian borówki wysokiej

Efektywno nawadniania...

13

INFRASTRUKTURA I EKOLOGIA TERENW WIEJSKICHINFRASTRUCTURE AND ECOLOGY OF RURAL AREAS

Nr 1/II/2013, POLSKA AKADEMIA NAUK, Oddzia w Krakowie, s. 1323Komisja Technicznej Infrastruktury Wsi

EFEKTYWNO NAWADNIANIAKILKU ODMIAN BORWKI WYSOKIEJ

Anna Tryngiel-Ga, Waldemar Treder, Adam Krawiec, Krzysztof KlamkowskiInstytut Ogrodnictwa w Skierniewicach

EFFICIENCY OF IRRIGATION OF SOME HIGHBUSHBLUEBERRY CULTIVARS

Streszczenie

Celem bada prowadzonych w latach 2009 - 2012 bya ocena efektywnocikroplowego nawadniania borwki przy uwzgldnieniu rnych rozwiza tech-nicznych instalacji nawodnieniowej. Badaniami objto 5 odmian borwki wyso-kiej: Bluecrop, Chandler, Duke, Nelson, Spartan. Zastosowano 4 wariantynawadniania: kontrola - bez nawadniania; nawadnianie kroplowe jedna liniakroplujca na rzd (dawka wody 100%); nawadnianie kroplowe dwie linie kro-plujce na rzd (dawka wody 125%); nawadnianie kroplowe dwie linie kroplowena rzd (dawka wody 200%). Czstotliwo nawadniania oraz ilo dostarczanejwody zaleaa od przebiegu pogody, a nawadnianie prowadzono w oparciu o po-miary siy sscej gleby. W roku 2009 i 2010 sumaryczne dugoci przyrostw byynajwysze w kombinacji kontrolnej, istotnie wysze ni w kombinacjach nawad-nianych (100% i 200% wody). W roku 2011 liczba przyrostw oraz ich sumarycz-na dugo we wszystkich kombinacjach nawadnianych byy istotnie wysze ni wkombinacji kontrolnej (bez nawadniania). Obserwacje te potwierdziy si rwniew roku 2012. rednio krzewy odmiany Chandler rosy najsabiej, a najsilniejkrzewy odmian Bluecrop i Nelson.

Plonowanie borwki byo bardzo zrnicowane. Dopiero w 2012 roku plonw kombinacji kontrolnej by istotnie niszy w porwnaniu do wariantw nawad-nianych. rednio najobficiej plonowaa odmiana Chandler, a najsabiej odmianaSpartan. Spord badanych odmian najwikszymi jagodami wyrniaa si od-miana Chandler, a najmniejszymi odmiana Duke.

Sowa kluczowe: nawadnianie kroplowe, borwka wysoka, plon

Anna Tryngiel-Ga, Waldemar Treder, Adam Krawiec, Krzysztof Klamkowski

14

Summary

The aim of the study was to evaluate the efficiency of irrigation of highbushblueberry using different types of irrigation schemes. The experiment was con-ducted in 2009 - 2012 on 5 cultivars: Bluecrop, Chandler, Duke, Nelson,Spartan. The irrigation treatments were as follows: (i) control (without irriga-tion), (ii) one drip line per row of plants (100%, reference water amount deter-mined according to tensiometer readings), (iii) two drip lines per row of plants(125% of reference water amount), (iv) drip irrigation - two drip lines per row ofplants (200% of reference water amount). In 2009 and 2010 the highest totallength of one-year-old shoots was observed in the plants from control combina-tion. In 2011 the number and total length of shoots in the all irrigation treatmentswas higher compared to the non-irrigated one. This was confirmed in 2012. Thehighest plant vigor was observed in case of Bluecrop and Nelson cultivars,whereas the lowest for Chandler. Yielding of blueberry was very varied. Only in2012 the total yield obtained from irrigated plants was higher compared to thecontrol ones. Among the cultivar tested, the highest yield was recorded for Chan-dler, while the lowest one for Spartan. Fruits of Chandler cultivar were thebiggest.

Key words: drip irrigation, highbush blueberry, yield

WSTP

W Polsce zainteresowanie upraw borwki wysokiej szybko ronie, a pro-ducenci owocw tej roliny cigle szukaj nowych odmian, wyrniajcych sidu plennoci i atrakcyjnymi owocami. Korzystne warunki klimatyczno glebowe oraz wysokie ceny owocw sprawiaj, e Polska zajmuje jedno z czo-owych miejsc wrd producentw owocw tego gatunku w Europie [Glonek iKomosa 2004]. Wraz ze wzrostem zainteresowania owocami, mno si rwnieproblemy zwizane z upraw i nawoeniem tego gatunku. Borwka wysokawymaga okoo 160 dniowego okresu wegetacji oraz okresu chodu w czasiezimowego spoczynku [Hafner 1993]. Podobnie jak wszystkie roliny z rodzinywrzosowatych, lubi gleby o kwanym odczynie (pH KCl. 3,5 - 4,0) bogatew substancj organiczn, o dobrych stosunkach wodnych [Koszaski i in. 2005,Rejman i Pliszka 1991, Treder 1997, Wjcik 1996]. Z powodu pytkiego korze-nienia wraliwa jest nawet na krtkotrwae okresy niedoboru opadw. Wymagagleb przepuszczalnych o stosunkowo wysokiej wilgotnoci. Dlatego te obokwaciwej struktury i pH gleby, oraz prawidowego nawoenia, nawadnianie jestczynnikiem wpywajcym w znacznym stopniu na wysoko i jako plonu bo-rwki amerykaskiej [Holzapfel i Hepp 2002, Treder i in. 2007]. Najwikszywpyw na wielko plonu i redni mas owocw ma susza wystpujca w okre-sie silnego wzrostu owocw [Perrier i in. 2000]. Susza wiosn wpywa na wzrosti zawizywanie owocw a niedostatek wody po zbiorach moe wpywa na plo-nowanie w roku nastpnym, zmniejszajc liczb pkw kwiatowych [Rejman i


15

Pliszka 1991, Gruca i in. 1993]. W Polsce wiele plantacji borwki wysokiejzaoonych jest na glebach lekkich, o maej pojemnoci wodnej i niskim pozio-mie wd gruntowych. Popraw waciwoci fizykochemicznych gleby plantato-rzy uzyskuj stosujc dodatek materiaw organicznych np. ciki z trocin lubkory drzew iglastych [Stpie i in. 1997]. cikowanie ogranicza ewaporacj,podnosi yzno gleby, poprawia warunki powietrzno wodne w wierzchniejwarstwie, ale jednoczenie obnia efektywno opadw o maej intensywnoci[Klamkowski i in. 2011]. Konieczno nawadniania upraw w okresie niedobo-rw opadw przy ograniczonej zasobnoci wd dyspozycyjnych zmusza plan-tatorw do stosowania wodooszczdnych systemw nawadniania, do ktrychzaliczany jest midzy innymi system kroplowy [Sadowski i Rzekanowski 1989,Treder i in. 2007]. W warunkach glebowych i klimatycznych Polski nawadnia-nie borwki ma znaczenie kluczowe [Gruca i in. 1992, Treder i in. 2007], dlate-go celem bada prowadzonych w latach 2009 - 2012 roku bya ocena efektyw-noci kroplowego nawadniania borwki wybranych odmian, przy uwzgldnieniurnych rozwiza technicznych instalacji nawodnieniowej.

METODYKA

Dowiadczenie prowadzono w latach 2009 - 2012 w Sadzie Dowiadczal-nym w Dbrowicach na glebie IV klasy bonitacyjnej, o pH w KCl w granicach3,5 do 4,0. Pielgnacja gleby polegaa na zastosowaniu jednometrowej szeroko-ci pasw ciki z trocin w rzdach rolin i ugoru mechanicznego w midzyrz-dziach. Ugr zosta zastpiony zadarnianiem po 3 latach, cika z trocin byauzupeniana co 2 lata. Badaniami objto 5 odmian borwki wysokiej: Blu-ecrop, Chandler, Duke, Nelson, Spartan. Roliny posadzono wiosn 2008roku w rozstawie 3,2 x 0,9 m w dwch rzdach dugoci 200 m, w czterech po-wtrzeniach. Pielgnacja rolin dotyczya przeprowadzania niezbdnego ciciapolegajcego na usuwaniu pdw sabych, suchych lub poamanych. Choroby iszkodniki byy zwalczane w miar ich wystpowania zgodnie z zaleceniamiProgramu Ochrony Rolin Instytutu Ogrodnictwa.

Nawoenie mineralne NPK: 70:20:50 kgha-1, byo jednolite dla caejplantacji i stosowane wczesn wiosn. W trzech pierwszych latach po posadze-niu zastosowano odpowiednio 1/3, 1/2 i 3/4 ustalonej dawki. Dodatkowo, ka-dego roku wykonywano 3 krotny oprysk 1% roztworem Florovitu (w maju,czerwcu i padzierniku). W dowiadczeniu oceniano oddziaywanie zrnico-wanego nawadniania na plonowanie borwki wysokiej. Plantacja bya nawad-niana wod zakwaszon kwasem siarkowym do pH 5 5,5. Zrnicowanie in-stalacji nawodnieniowej uzyskano stosujc linie kroplujce o rnym wydatkuemiterw rozoone wzdu rzdw rolin. Zastosowane kombinacje:

A. Kontrola - bez nawadniania (0%).


16

B. Nawadnianie kroplowe - 1 linia kroplujca na 1 rzd rolin, rozstawaemiterw co 50 cm, wydajno emitera 1,6 lh-1 (dawka wody 100%).

C. Nawadnianie kroplowe - 2 linie kroplujce na 1 rzd rolin, rozstawaemiterw co 50 cm, wydajno emitera 1 lh-1 (dawka wody = 125%).

D. Nawadnianie kroplowe - 2 linie kroplujce na 1 rzd rolin, po obustronach rolin, rozstawa emiterw co 50 cm, wydajno emitera 1,6 lh-1 (dawkawody = 200%).

Dawka wody w kombinacji B (100%) bya odnonikiem dla pozostaychwariantw dowiadczenia Nawadnianie prowadzone byo w oparciu o pomiarysiy sscej gleby (w kombinacji B) dla utrzymania wilgotnoci na poziomie 80 100% PPW (polowej pojemnoci wodnej). Czstotliwo nawadniania oraz ilodostarczanej wody zaleay od rozkadu i wielkoci opadw atmosferycznychw poszczeglnych latach (tab. 1).

Tabela 1. Dawki wody (mm) zastosowane do nawadniania borwki wysokiejw poszczeglnych latach i kombinacjach

Table 1. Doses of water (mm) used for irrigation of blueberries in various yearsand combinations

Roczna dawka wody(mm)Rok Ilo nawodnie/rok Kombinacja B

100%Kombinacja C -

125%Kombinacja D

200%2009 20 18,1 22,6 36,22010 11 14,6 18,2 29,22011 9 13,9 17,4 27,82012 17 34,0 42,5 68,1

Uwzgldniajc zrnicowane warunki wodne oceniano wzrost wegetatyw-ny oraz plonowanie 5 odmian borwki wysokiej: Bluecrop, Chandler, Du-ke, Nelson, Spartan. Dowiadczenie zaplanowano w ukadzie zalenym: naduych poletkach - sposb nawadniania, a na maych - odmiany.

Pomiary i obserwacje: wzrost wegetatywny oceniano jesieni kadego roku za pomoc

pomiaru dugoci przyrostw jednorocznych (pdy o dugoci powyej 5 cm), plonowanie rolin oceniano poprzez wyznaczenie redniego plonu

z krzewu (kgkrzew-1), jako owocw wyraona redni mas jagody (okrelano podczas II,

III i IV zbioru).Wyniki zostay opracowane statystycznie za pomoc analizy wariancji

a istotno rnic midzy rednimi oceniona zostaa za pomoc testu Duncanaprzy poziomie istotnoci p = 0,05. Ze wzgldu na wstpne wyniki plonowaniaoraz du ilo wariantw dowiadczenia (5 x 4), przeprowadzono przedewszystkim ocen efektw gwnych badanych czynnikw.


17

WYNIKI I DYSKUSJA

W latach bada rednie miesiczne temperatury powietrza w okresie we-getacji borwki wysokiej (tab. 2) ksztatoway si na podobnym poziomie, jakrednie z wielolecia. Najchodniejszy okaza si rok 2010, a najcieplejszy rok2012. Opisywany w pracy okres bada charakteryzowa si stosunkowo wysokiloci opadw, co niewtpliwie wpyno na wyniki. Miesiczne sumy opadwbyy tu wysze od normy z wielolecia, w 2009 roku o 64,1 mm; w 2010 roku o167,5mm; a w roku 2011 o 154,5 mm. Wyjtkiem okaza si rok 2012, w kt-rym zaobserwowano o 49,7 mm nisze opady w porwnaniu z danymi z wielo-lecia.

Tabela 2. Temperatura powietrza (C) i opady atmosferyczne (mm)w czasie prowadzenia dowiadczenia na tle rednich z wielolecia (1991 2010)

Table 2. Air temperature (C) and rainfall (mm) during the experiment as comparedwith multiyear average (1991 2010)

rednie miesiczne temperatury(C)

IV V VI VII VIII IX IV - IX2009 10,0 12,5 15,3 18,9 17,7 14,2 14,82010 8,8 12,4 16,6 20,4 18,7 11,5 14,72011 10,0 13,6 17,8 17,3 18,1 14,3 15,22012 9,0 14,7 16,7 20,1 18,6 14,1 15,5

rednie miesicznez wielolecia (1991-2010) 9,1 13,7 16,8 19,2 18,2 13,9 15,1

Sumy miesiczne opadw(mm)

2009 11,0 68,0 146,8 77,2 72,8 29,0 404,82010 16,0 129,4 62,6 76,6 123,2 100,4 508,22011 72,2 51,4 45,2 262,6 62,0 1,8 495,22012 51,6 18,0 64,8 52,2 63,0 41,4 291,0

rednie miesiczne sumyz wielolecia (1991-2010) 40,0 64,6 67,3 68,1 54,2 46,5 340,7

Wzrost wegetatywny borwki wysokiej w istotny sposb zalea od od-miany i warunkw wilgotnociowych gleby i by zrnicowany w poszczegl-nych latach bada (tab. 3). rednio najsilniej rosa odmiana Nelson, a najsa-biej odmiana Bluecrop i odmiana Chandler. Uzyskane wyniki potwierdziyopis odmian dostpny w literaturze [Hancock 2003, Pliszka i Krupa 2004].W pierwszych dwch latach bada nie stwierdzono stymulujcego wpywu na-wadniania na wzrost wegetatywny rolin. Jednak lata te charakteryzoway sistosunkowo wysokimi opadami. W roku 2009 sumaryczna dugo przyrostwbya najwysza w kombinacji kontrolnej (A bez nawadniania), istotnie wyszani w kombinacjach B (100% wody), D (200% wody) i C (125% wody). Byo to


18

przypuszczalnie spowodowane zbyt wysok wilgotnoci gleby na poletkachnawadnianych. Zastosowane w maju nawadnianie nie przynioso oczekiwanychrezultatw ze wzgldu na wystpujce w ostatnich dniach maja (26,8 mm od 28 31V) i w czerwcu (146,8 mm) intensywne opady deszczu. Mode borwki sszczeglnie wraliwe na zalanie, a opady i wczeniejsze nawadnianie spowodo-way dusze w odniesieniu do kontroli zalanie sabo jeszcze wyksztaconychsystemw korzeniowych. Wysoka czstotliwo i sumaryczna ilo opadw byatu dostateczna dla prawidowego wzrostu rolin, a zastosowane nawadnianiebyo wyranie zbdne. Zastosowane kryteria nawadniania byy prawdopodobniezbyt wysokie dla pierwszego roku po posadzeniu rolin borwki, zbyt wysokamoga by take pojedyncza dawka wody. Wanym wydaje si tu prognozowa-nie pogody, ktre powinno mie wpyw na realizowany scenariusz nawadniania.Niestety obecnie sprawdzalno prognoz dugoterminowych jest niewielka.Dlatego wanym jest, aby w pierwszym okresie po posadzeniu rolin nie stoso-wa wysokich dawek wody. W roku 2010 sumaryczna dugo przyrostw byanajwysza na poletkach nawadnianych w kombinacjach C 125% i i B 100%,istotnie wysza ni w kombinacjach A (0% wody) i D (200% wody). Wynik tenpotwierdza, e w przypadku modych nasadze nie naley stosowa wysokichdawek wody. Dopiero w 2011 roku zaobserwowano istotny wpyw wszystkichwariantw nawadniania na wzrost wegetatywny rolin. Sumaryczna dugoprzyrostw we wszystkich kombinacjach nawadnianych (B, C, D) bya istotniewysza ni w kombinacji kontrolnej (A). Sezon wegetacyjny 2011 roku charak-teryzowa si stosunkowo wysok sum opadw i bardzo specyficznym ich roz-kadem. W maju i czerwcu sumy miesiczne opadw byy nisze od normy zwielolecia odpowiednio o 13,2 mm i 22,1 mm, natomiast w lipcu odnotowano a262,6 mm opadu, co stanowio 53% sumy opadw rocznych w tym roku i 77%wielolecia. Tak nierwnomierne rozoenie iloci opadw wpyno istotnie naefektywno nawadniania w tym roku. Wedug klasyfikacji zaproponowanejprzez Kaczorowsk [1962] rok 2012 pod wzgldem iloci opadw mona kwali-fikowa jako suchy (roczna suma opadw stanowi 85% normy z wielolecia),dlatego te w roku tym zwikszono liczb nawodnie i sumaryczn dawk wo-dy. W roku 2012 roliny na poletkach nawadnianych dwiema liniami kropluj-cymi (C 125% i D 200%) charakteryzoway si istotnie silniejszym wzro-stem pdw w porwnaniu z kombinacj kontroln i kombinacj B 100%.Uzyskane wyniki potwierdziy wysok efektywno nawadniania szczeglnie wlatach o niewystarczajcej sumie rocznej opadw. Wskazuj take na przydat-no stosowania dwu linii kroplujcych na rzd w pniejszych latach uprawyplantacji.


19

Tabela 3. Suma przyrostw pdw jednorocznych borwki (cm/krzew) efekty czynnikw gwnych

Table 3. Total length of oneyearold shoots (cmshrub-1) the effects of the main factors

Lata badaOdmiana2009 2010 2011 2012

Bluecrop 351,1 a 295,4 a 409,1 a 299,1 aChandler 398,8 a 440,1 b 424,8 a 535,3 bDuke 566,9 b 738,1 c 669,1 b 751,6 cNelson 862,2 c 1148,7 d 1276,6 c 886,1 cSpartan 1087,1 d 1047,3 d 784,4 b 501,1 b

Poziom istotnoci *** *** *** ***

Nawadnianie 2009 2010 2011 20120 802,2 c 654,3 a 620,2 a 496,1 a

100% 652,5 b 772,6 ab 748,8 b 517,4 a125% 622,9 ab 824,9 b 747,4 b 744,5 b200% 535,1 a 683,7 a 734,8 b 620,6 ab

Poziom istotnoci *** * * **rednie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie rn si istotnie p=0,05, test Duncana.rdo: badania wasne.

Plonowanie borwki wysokiej rozpoczo si w trzecim roku po posadze-niu krzeww i byo zrnicowane w poszczeglnych latach bada (tab. 4).W roku 2010 najobficiej plonoway krzewy odmiany Chandler, w 2011 Dukei Bluecrop, a w 2012 Nelson. Najsabiej plonoway krzewy odmiany: Spar-tan w latach 2010 i 2012, a w 2011 Nelson. rednio w okresie trzech lat badaistotnie najsabiej plonoway krzewy odmiany Spartan i Nelson najobficiejza odmiana Bluecrop, co potwierdza jej wysok przydatno do uprawy wnaszych warunkach. W pierwszym roku owocowania (2010) istotnie najniszyplon wyday krzewy kontrolne (bez nawadniania) oraz nawadniane najwyszymidawkami wody. W roku nastpnym istotnie najniszy plon uzyskano na polet-kach, na ktrych stosowano najwysze dawki wody (200%). Dopiero w roku2012 stwierdzono istotnie wysze plonowanie krzeww we wszystkich warian-tach nawadniania. Jednak krzewy rosnce na poletkach, na ktrych stosowanonajwysze dawki (200%) plonoway istotnie sabiej od nawadnianych dawkami100 i 125%. Analiza plonu sumarycznego z lat wykazaa, e nawadnianie napoziomie dawki przyjtej jako 100% dao istotnie wyszy plon w odniesieniu donienawadnianej kontroli.


20

Tabela 4. Plonowanie borwki (kgkrzew-1) efekty czynnikw gwnychTable 4. Fruit yield of bluberry plants (kgbush-1) the effects of the main factors

Lata badaOdmiana

2010 2011 2012 Suma plonu2010-2012Bluecrop 1,03 b 0,91 c 1,90 a 3,84 bChandler 1,53 c 0,4 ab 1,83 a 3,76 abDuke 1,17 b 0,73 c 2,00 ab 3,90 bNelson 1,11 b 0,27 a 2,27 b 3,65 aSpartan 0,42 a 0,53 b 1,73 a 2,68 a

Poziom istotnoci *** *** ** **

Nawadnianie 2010 2011 2012 Suma plonu2010-20120% 0,95 a 0,76 b 1,33 a 3,04 b

100% 1,12 b 0,60 b 2,38 c 4,10 c125% 1,12 b 0,59 b 2,17 c 3,88 bc200% 1,01 ab 0,37 a 1,91 b 3,29 a

Poziom istotnoci * *** *** ***rednie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie rn si istotnie p=0,05, test Duncanardo: badania wasne

We wszystkich latach plonowania stwierdzono istotny wpyw nawadnianiana jako owocw wyraon redni mas 1 owocu. We wszystkich kombina-cjach nawadnianych zaobserwowano istotnie cisze owoce w porwnaniu dokontroli. Najwikszymi jagodami we wszystkich latach bada (tab. 5) wyr-niay si krzewy odmiany Chandler. Wedug Pliszki i Krupy [2004] due jago-dy s cech charakterystyczn dla tej odmiany, a ich rednica moe dochodzido 3,5 cm. W roku 2012 masa jagd borwki bya zwizana z iloci zastosowa-nej wody. rednio najwiksze owoce uzyskano w kombinacji D 200%, a naj-mniejsze w kombinacji kontrolnej. Nie zaobserwowano interakcji wpywu na-wadniania i odmiany na wielko owocw, szczegowe dane przedstawiono narysunku 1. Wysokie efekty nawadniania uzyskane w roku 2012 wynikay z za-stosowanego nawadniania szczeglnie w czasie dojrzewania jagd. Potwierdzato tez goszon midzy innymi przez Chlebowsk i Smolarza [1997], e wuprawie borwki wysokiej bardzo wany jest odpowiedni stan uwilgotnieniagleby w czasie dojrzewania owocw. Najmniejsze efekty nawadniania uzyskanow latach, w ktrych okres wegetacji obfitowa w opady (rok 2010 i 2011). Wy-niki te potwierdzaj rwnie dowiadczenia prowadzone przez Koszaskiegoi innych [2011], gdzie najwysz efektywno nawadniania uzyskano w latacho maej iloci opadw i przy niekorzystnym ich ukadzie w okresie wegetacji.


21

Tabela 5. rednia masa owocu borwki (g) efekty czynnikw gwnychTable 5. Average weight of blueberry fruit (g) - the effects of the main factors

Lata badaOdmiana 2010 2011 2012 rednio2010-2012

Bluecrop 2,10 b 2,73 b 1,64 a 2,16 aChandler 2,98 d 4,29 d 2,53 d 3,27 cDuke 1,83 a 2,48 a 1,79 b 2,03 aNelson 2,20 b 2,74 b 1,62 a 2,19 aSpartan 2,47 c 3,08 c 2,10 c 2,55 b

Poziom istotnoci *** *** *** ***

Nawadnianie 2010 2011 2012 rednio2010-20120 1,93 a 2,80 a 1,52 a 2,08 a

100 2,32 b 3,05 b 1,98 b 2,45 b125 2,46 bc 3,20 b 2,06 bc 2,57 b200 2,56 c 3,21 b 2,18 c 2,65 b

Poziom istotnoci *** *** *** ***rednie w kolumnach oznaczone tymi samymi literami nie rn si istotnie p=0,05, test Duncanardo: badania wasne

rdo: badania wasne

Rysunek 1. Wpyw nawadniania na mas owocw borwki wysokiej (g)Figure 1. Influence of irrigation on weight of fruit blueberry (g)


22

WNIOSKI

1. Wzrost wegetatywny borwki wysokiej w istotny sposb zalea ododmiany i warunkw wilgotnociowych gleby i by zrnicowany w poszcze-glnych latach bada. rednio najsilniej rosa odmiana Nelson, a najsabiejodmiany Bluecrop i Chandler.

2. Plonowanie borwki wysokiej rozpoczo si w trzecim roku po posa-dzeniu krzeww i byo zrnicowane w poszczeglnych latach bada. rednio wokresie trzech lat bada istotnie najsabiej plonowaa odmiana Spartan i Nel-son, najobficiej za odmiana Bluecrop.

3. W wyniku nawadniania borwki wysokiej zwikszya si istotnie red-nia masa owocw. Najwikszymi owocami wyrniaa si odmiana Chandler.

4. Uzyskane wyniki potwierdziy wysok efektywno nawadnianiaszczeglnie w roku o ograniczonej iloci opadw. Wskazay jednak na wrali-wo borwki amerykaskiej na wysokie dawki wody w pierwszych latach poposadzeniu rolin.

BIBLIOGRAFIA

Chlebowska K., Smolarz K. Sia wzrostu i plonowania kilku odmian borwki wysokiej w Dbro-wicach k. Skierniewic. I Oglnopolska Konferencja Borwkowa, ISK, Skierniewice, 25czerwca 1997, s. 48-52.

Glonek J., Komosa A. Wpyw fertygacji makro- i mikroelementami na wzrost i plonowanie borw-ki wysokiej. Rocz. AR w Poznaniu, CCCLVI, Ogrodn. 37, 2004, s. 61-66

Gruca Z., Pacholak E., Stojek B. Wpyw nawoenia i nawadniania na wzrost i plonowanie borw-ki wysokiej. Pr. Inst.. Sad. Ser. C. 115, 1992, s. 59-60

Gruca Z., Pacholak E., Stojek B. Wpyw nawoenia i nawadniania na wzrost oraz plonowanieborwki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.). PTPN, Pr. Kom. Nauk Rol. i Kom. NaukLen., 75, 1993, s. 13-20

Haffner K.E. Ecology of Vaccinium growing. Acta Hort. 346, 1993, s. 214-220Hancock J.F. Aktualnie zalecane odmiany borwki wysokiej w Michigan w USA. Konferencja nt.

Uprawne roliny wrzosowate. IO, Skierniewice 22-24 maja 2003, s.7-10Holzapfel E.A., Hepp R. F. Effect of Irrigation on Six Years Old Bluetta Blueberry Plants. Acta

Hort. 574, 2002, s. 253-259.Kaczorowska Z. Opady w Polsce w przekroju wieloletnim. Prace Inst. Geogr. Warszawa, 1962Klamkowski K., Treder W., Tryngiel-Ga A., Wjcik K. Wpyw iloci i intensywnoci opadw na

zmiany wilgotnoci gleby w sadzie jaboniowym. Infrastruktura i Ekologia Terenw Wiej-skich, Krakw 5, 2011, s. 115-126.

Koszaski Z., Rumasz-Rudnicka E., Podsiado C., Jaroszewska A. Wpyw nawadniania kroplowe-go i nawoenia mineralnego na plonowanie borwki wysokiej. Inynieria Rolnicza, Kra-kw 3 (63), 2005, s. 251-257.

Koszaski Z., Rumasz-Rudnicka E., Jaroszewska A., Kowalewska R. Reakcja borwki wysokiejodmiany Spartan i Patriot na nawadnianie kroplowe. Infrastruktura i Ekologia TerenwWiejskich, Krakw 5, 2011, s. 95 103.

Perrier C., Mingeau M., Ameglio T., Ferreira M.I., Jones H.G. Effects of water stress on transpi-ration, radial growth and yield in highbush blueberry. Acta Hort., 537 (2), 2000, s. 923-928.


23

Pliszka K., Krupa T. Nowe odmiany borwki wysokiej. Szkkarstwo nr 4, 2004, s. 8-12.Rejman A., Pliszka K. Borwka wysoka, PWRiL. Warszawa, 1991.Sadowski C., Rzekanowski C. The effect of spray irrigation and drip irrigation on yield and dis-

ease of strawberries grown on a very light soil. Acta Hort., 265,1989, s. 623-626.Stpie W., Mercik S., Smolarz K., Laszlovsky-Zmarlicka A. Wspdziaanie kilku sposobw

pielgnacji gleby i dawek azotu na wzrost i plonowanie borwki wysokiej. I OglnopolskaKonferencja Borwkowa, ISK, Skierniewice, 25 czerwca 1997, s. 52-58.

Treder W. Zakwaszanie wody stosowanej w uprawie borwki wysokiej. I Oglnopolska Konferen-cja Borwkowa, ISK., Skierniewice 25 czerwca 1997, s. 56-62.

Treder W., Krzewiska D., Borowik M. Ocena efektywnoci fertygacji borwki wysokiej. ZeszytyNaukowe ISK T. 15, 2007, s. 34-45.

Wjcik P. Wpyw wieloletniego nawoenia mineralnego na wzrost, plonowanie i jako owocwborwki wysokiej. II Oglnopolskie Sympozjum AR w Poznaniu nt. Nowe roliny i tech-nologie w ogrodnictwie, t.I, 1996, s. 97-101.

Mgr Anna Tryngiel-Ga,Prof. dr hab. Waldemar Treder,

Dr Krzysztof KlamkowskiZakad Agrotechniki Pracownia Nawadniania

Mgr Adam KrawiecSad Dowiadczalny w Dbrowicach

Instytut Ogrodnictwa96-100 Skierniewice, ul 3 Maja 1/3

tel. 468345329, e-mail:[email protected]

/ColorImageDict > /JPEG2000ColorACSImageDict > /JPEG2000ColorImageDict > /AntiAliasGrayImages false /CropGrayImages true /GrayImageMinResolution 300 /GrayImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleGrayImages true /GrayImageDownsampleType /Bicubic /GrayImageResolution 300 /GrayImageDepth -1 /GrayImageMinDownsampleDepth 2 /GrayImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeGrayImages true /GrayImageFilter /DCTEncode /AutoFilterGrayImages true /GrayImageAutoFilterStrategy /JPEG /GrayACSImageDict > /GrayImageDict > /JPEG2000GrayACSImageDict > /JPEG2000GrayImageDict > /AntiAliasMonoImages false /CropMonoImages true /MonoImageMinResolution 1200 /MonoImageMinResolutionPolicy /OK /DownsampleMonoImages true /MonoImageDownsampleType /Bicubic /MonoImageResolution 1200 /MonoImageDepth -1 /MonoImageDownsampleThreshold 1.50000 /EncodeMonoImages true /MonoImageFilter /CCITTFaxEncode /MonoImageDict > /AllowPSXObjects false /CheckCompliance [ /None ] /PDFX1aCheck false /PDFX3Check false /PDFXCompliantPDFOnly false /PDFXNoTrimBoxError true /PDFXTrimBoxToMediaBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXSetBleedBoxToMediaBox true /PDFXBleedBoxToTrimBoxOffset [ 0.00000 0.00000 0.00000 0.00000 ] /PDFXOutputIntentProfile () /PDFXOutputConditionIdentifier () /PDFXOutputCondition () /PDFXRegistryName () /PDFXTrapped /False

/SyntheticBoldness 1.000000 /Description > /Namespace [ (Adobe) (Common) (1.0) ] /OtherNamespaces [ > /FormElements false /GenerateStructure true /IncludeBookmarks false /IncludeHyperlinks false /IncludeInteractive false /IncludeLayers false /IncludeProfiles true /MultimediaHandling /UseObjectSettings /Namespace [ (Adobe) (CreativeSuite) (2.0) ] /PDFXOutputIntentProfileSelector /NA /PreserveEditing true /UntaggedCMYKHandling /LeaveUntagged /UntaggedRGBHandling /LeaveUntagged /UseDocumentBleed false >> ]>> setdistillerparams> setpagedevice

Efektywność nawadniania kilku odmian borówki wysokiej

Documents

Transcript of Efektywność nawadniania kilku odmian borówki wysokiej