EDUKACJA

EDUKACJA

To ogół działań, procesów i warunków, które mają sprzyjać rozwojowi człowieka, a rozwój jest określany poprzez lepsze rozumienie siebie i relacji ze światem, skuteczniejszą kontrolę własnych zachowań i większe sprawstwo wobec procesów zewnętrznych .(Kwieciński 1996)

PODSTAWOWE POJĘCIA PEDAGOGICZNE

EDUKACJA

to ogół oddziaływań międzygeneracyjnych służących formowaniu całokształtu zdolności życiowych człowieka (fizycznych, poznawczych, estetycznych, moralnych i religijnych), czyniącym z niego istotę dojrzałą, świadomie realizującą się, „zadomowioną” w danej kulturze, zdolną do konstruktywnej krytyki i refleksyjnej afirmacji…(Leksykon 2000)


WYCHOWANIE• Świadomie organizowana działalność społeczna, oparta na

stosunku wychowawczym między wychowankiem a wychowawcą, której celem jest wywoływanie zamierzonych zmian w osobowości wychowanka (Okoń 1998).

• Byt społeczny, będący wytworem przynajmniej dwóch osób, pomiędzy którymi zachodzi relacja wyrażająca się w przekraczaniu przestrzeni międzypodmiotowej za pomocą obranej formy kontaktu, w ramach którego podmiot wychowujący (działający) kierując się powszechnie uznanym dobrem umożliwia podmiotowi wychowywanemu (doznającemu) osiągnąć wzrost własnej tożsamości (Tchorzewski).

• Wspólna wędrówka wychowanka i wychowawcy ku horyzontowi prawdy, dobra, piękna (Gadacz).


WYCHOWANIE• jest formowaniem, kształtowaniem, zmienianiem czyjejś osobowości,

spowodowaniem czy wyzwalaniem w niej pożądanych zmian (Konarzewski 1987).

• jest profesjonalnym, świadomym, celowym utrzymaniem, doskonaleniem i rozwijaniem pozytywnych oraz funkcyjnych możliwości człowieka, jego funkcji psychicznych, procesów i cech osobowości (Zelina 2004).

• jest przygotowywaniem do zadań i ról życiowych, czyli zamierzoną pomocą w socjalizacji osoby (Muszyński 1974)

• jest czynnością gwarantującą w społeczeństwie przekaz „kapitału duchowego” z pokolenia na pokolenie. Jej istotą jest przekaz w rodzinie już od najwcześniejszego wieku dzieci wzorców i norm postępowania, rytuałów komunikacyjnych, nawyków higienicznych i tym podobnych (Prucha 2000).


WYCHOWANIE• jest zamierzonym i świadomym oddziaływaniem na człowieka,

współtworzącym „jego osobową indywidualność” (Cichoń 1981).

• jest wprowadzaniem drugiej osoby w wartościowy sposób życia, które liczy się z nią jako wartością, umożliwia jej pełną samorealizację oraz odwołuje się do wszystkich jej społecznie i biologicznie uformowanych sił dla jej wyrażenia się w świecie, a może i dla spełnienia w nim jej powołania (Ruciński 1988).

• jest to praca z człowiekiem i nad człowiekiem przy jego aktywnym współudziale, jako osobą, która znajduje się w stanie dojrzewania i rozwoju (Tischner 1981).

• jest szczególną relacją międzyludzką, w której podmiotem i zarazem przedmiotem czynów wychowujących jest osoba (Nowak 1999).


WYCHOWANIE• Trzy znaczenia:

– wszelkie nieintencjonalne działanie społeczne jakoś formujące człowieka (znaczna część naukowców zamiast o wychowaniu w tym znaczeniu mówi o socjalizacji)

– wszelkie działanie podejmowane intencjonalnie w celu formowania człowieka

– działania podejmowane intencjonalnie w celu formowania tych aspektów osobowości człowieka, które związane są z wartościami i emocjami, a więc na przykład kształtowanie postaw w stosunku do innych ludzi, różnych obiektów, idei abstrakcyjnych i samego siebie


WYCHOWANIETO DZIAŁANIE ŚWIADOME I CELOWE

Wszelkie nieintencjonalne wpływy otoczenia nazywamy raczej socjalizacją, albo „spontaniczną socjalizacją”.

SOCJALIZACJA: proces kształtowania mentalności, postaw i działań ludzi przez społeczeństwo.

SOCJALIZACJA WYPRZEDZAJĄCA: naśladowanie reguł i wzorów, a zwłaszcza sposobu i stylu życia środowisk, do których aspirujemy i w których chcielibyśmy zostać zaakceptowani.


KSZTAŁCENIE

• To ogół czynności i procesów umożliwiających ludziom poznanie przyrody, społeczeństwa i kultury, a zarazem uczestnictwo w ich przekształcaniu, jak również możliwie wszechstronny rozwój sprawności fizycznych i umysłowych, zainteresowań i zdolności...


NAUCZANIEPlanowa i systematyczna praca nauczyciela z

uczniami mająca na celu wywołanie pożądanych, trwałych zmian w ich postępowaniu, dyspozycjach i całej osobowości - pod wpływem uczenia się i opanowywania wiedzy, przekazywania wartości i działań praktycznych (W. Okoń).

UCZENIE SIĘProces, w którego toku na podstawie doświadczenia,

poznania i ćwiczenia powstają nowe formy zachowania się i działania lub ulegają zmianie formy wcześniej nabyte (W. Okoń).


PEDAGOGIKATo nauka o wychowaniu, której przedmiotem jest działalność wychowawcza, mająca na celu wyposażenie całego społeczeństwa - a przede wszystkim młodego pokolenia - w wiedzę, sprawności ogólne i zawodowe, zainteresowania, system wartości, postawy i przekonania oraz przysposobienie do oddziaływania na własny rozwój (Okoń).

PEDAGOGIKA=DYDAKTYKA+TEORIA WYCHOWANIA

Pedagogika to dyscyplina naukowa (lub dziedzina wiedzy) o procesach edukacyjnych i dyskursach edukacyjnych, czyli zadaniem jej jest wytwarzanie wiedzy o całokształcie praktyki edukacyjnej – minionej i aktualnej. Obiektem badań tak rozumianej pedagogiki są więc pedagogie we wszystkich swoich znaczeniach (Hejnicka-Bezwińska)


PEDAGOGIA

• sztuka skutecznego wywierania wpływu na dzieci i młodzież dla zrealizowania określonych celów edukacyjnych („uprawa ludzkiego ducha”)

• paradygmat edukacyjny, który może występować w postaci 1/ doktryny pedagogicznej, 2/ideologii edukacyjnej, 3/ ukrytego programu wychowania

• względnie trwały i spójny zbiór praktyk edukacyjnych, poprzez które jednostka przyswaja sobie (lub rozwija dotychczas istniejące) formy postępowania, wiedzy, umiejętności i kryteria ich oceny, przejmując je od kogoś (lub czegoś), kogo uznaje za stosownego ich dostarczyciela (przekaziciela) i ewaluatora


PARADYGMAT• dostarcza modelowych rozwiązań uprawiającym daną

dyscyplinę naukową lub typ nauk (model nauki i naukowości) i obejmuje: 1) zbiór przyjętych założeń, 2) zbiór podstawowych teorii i twierdzeń opisujących i wyjaśniających rzeczywistość lub jej fragment (np. edukację), 3) instrumentarium badawcze, 4) zastosowania osiągniętych wyników badań (T. S. Kuhn). Współczesna pedagogika dopuszcza współistnienie wielu paradygmatów naukowych.

• przyjęty sposób widzenia rzeczywistości w danej dziedzinie, doktrynie itp.


CELE EDUKACJI SZKOLNEJ• Poznanie tradycji, historii i kultury społeczeństwa polskiego

na tle szerszego dorobku cywilizacyjnego ludzkości.• Wyposażenie w wiedzę niezbędną do funkcjonowania w

pierwszej połowie XXI wieku wraz z umiejętnością stosowania tej wiedzy w sytuacjach nowych i nieoczekiwanych.

• Wytworzenie chęci służenia ojczyźnie i poczucia odpowiedzialności za państwo.

• Przygotowanie do funkcjonowania w demokratycznym społeczeństwie obywatelskim.

• Wytworzenie trwałej tendencji do zdobywania wiedzy, samokształcenia i samopoznawania wraz z umiejętnością skutecznego podejmowania działań w tej dziedzinie.


CELE EDUKACJI SZKOLNEJ (2)• Wyrobienie otwartej postawy wobec ludzi należących do

innych narodów i społeczeństw.• Wyrobienie umiejętności porozumiewania się z innymi.


NAUCZYCIEL• TRANSFORMATYWNY INTELEKTUALISTA• PRZEWODNIK, TŁUMACZ• REFLEKSYJNY PRAKTYK• RADYKALIZM HUMANISTYCZNY• TAKT• ODPOWIEDZIALNOŚĆ• MĄDROŚĆ PRAKTYCZNA• AUTONOMICZNY PODMIOT• PROFESJONALIZM+EGZYSTENCJALNA

ODPOWIEDZIALNOŚĆ• PERMANENTNY ROZWÓJ (TAKŻE MORALNY)


ROLE PEŁNIONE PRZEZ NAUCZYCIELA

• ORGANIZATORSKO-KIEROWNICZA (STRAŻNIK CZASU, PANOWANIE NAD POROZUMIEWANIEM SIĘ, DYSPONOWANIE POMOCAMI DYDAKTYCZNYMI, UTRZYMYWANIE PORZĄDKU I DYSCYPLINY)

• OSOBA MOBILIZUJĄCA UCZNIÓW DO NAUKI• OSOBA UŁATWIAJĄCA UCZNIOM PRACĘ• NAUCZYCIEL JAKO DORADCA (WSPARCIE)• NAUCZYCIEL JAKO EKSPERT• WYCHOWAWCA


STYLE KIEROWANIA WYCHOWAWCZEGO

• TO MINISTRATEGIA PEŁNIENIA ROLI KIEROWNICZEJ

• STYL AUTOKRATYCZNY• STYL LAISSEZ-FAIRE• STYL DEMOKRATYCZNY• STYLE POŚREDNIE


UCZEŃ - NAJWAŻNIEJSZA OSOBA W PROCESIE KSZTAŁCENIA

• ROZWÓJ DZIECKA A ROLA NAUCZYCIELA• NIEPOWODZENIA SZKOLNE• ADOLESCENCJA• NIESTAŁOŚĆ PSYCHORUCHOWA• NIERÓWNOMIERNOŚĆ ROZWOJU• INTELIGENCJA• PAMIĘTANIE I UCZENIE SIĘ• STADIA ROZWOJU POZNAWCZEGO:

SENSOMOTORYCZNE, PRZEDOPERACYJNE, OPERACJI KONKRETNYCH, OPERACJI FORMALNYCH

• ROZWÓJ MORALNYPODSTAWOWE POJĘCIA

PEDAGOGICZNE

UCZEŃ - NAJWAŻNIEJSZA OSOBA W PROCESIE KSZTAŁCENIA (2)

• LĘK• ZDOBYWANIE WIEDZY O UCZNIU• KLASA SZKOLNA JAKO GRUPA SPOŁECZNA


EDUKACJA

Documents

Transcript of EDUKACJA