dr Radosław Mącik

Obudź w sobie olbrzyma – seminarium robocze, 18-19 marca 2011 © Radosław Mącik Slide 1

dr Radosław Mącikdr Radosław Mącik

Akceptacja technologii Akceptacja technologii informacyjnych informacyjnych

i komunikacyjnych i komunikacyjnych w grupie osób 50+w grupie osób 50+


Akceptacja technologii Akceptacja technologii internetowychinternetowych

Co decyduje?Co decyduje?


WprowadzenieWprowadzenie

Akceptacja technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych (ICT) przez osoby starsze następuje zazwyczaj wolniej niż w przypadku osób młodych.

Wraz z wiekiem zmniejsza się w pewnym stopniu:– otwartość danej osoby na nowe doświadczenia

(jako cecha osobowości)– tempo uczenia się (z powodu mniejszej motywacji, ale też

spadającej sprawności procesów umysłowych i zmysłów, np. układu wzrokowego).

Grupa wiekowa 50+ jest jednak bardzo zróżnicowana jeśli chodzi o poziom akceptacji ICT.


Penetracja Internetu w Europie Penetracja Internetu w Europie (gospodarstwa domowe)(gospodarstwa domowe)

63%


Odsetek osób, które nigdy Odsetek osób, które nigdy nie korzystały z Internetunie korzystały z Internetu

35%


Wykluczenie cyfroweWykluczenie cyfrowe

Tradycyjnie ujmowane jako efekt braku dostępu do technologii informacyjnych i telekomunikacyjnych

Jednak samo zapewnienie nawet darmowego dostępu do ICT nie oznacza automatycznie wzrostu ich akceptacji

Wykluczenie cyfrowe może być także efektem:– Braku chęci korzystania (braku motywacji)– Braku umiejętności korzystania


Akceptacja ICT Akceptacja ICT wg van Dijk’awg van Dijk’a W ujęciu Jana A. G. M. van Dijk’a wykluczenie cyfrowe

jest efektem odrzucenia technologii informacyjnych i komunikacyjnych na jednym z etapów sekwencyjnego procesu akceptacji, obejmującego :– motywację (wewnętrzną lub zewnętrzną do skorzystania z

technologii)– fizyczny dostęp (posiadanie komputera i łącza

internetowego, albo przyzwolenia na ich wykorzystanie)– umiejętności (posiadanie umiejętności operacyjnych,

informacyjnych i strategicznych dotyczących korzystania z technologii)

– wykorzystanie (mierzone przez ilość i zakres zastosowań, czas użycia).


Motywacja:-wewnętrzna-zewnętrzna

Fizyczny dostęp

Wykorzystanie

Umiejętności:- operacyjne- informacyjne- strategiczne

Kolejna innowacja

tak

tak

tak

Efekt pożądany:e-Integracja

tak

Efekt niepożądany: Wykluczenie cyfrowe

nie

nie

nie

nie

Akceptacja ICT wg Akceptacja ICT wg van Dijk’a - schematvan Dijk’a - schemat


Model akceptacji Model akceptacji technologii (TAM)technologii (TAM) Model akceptacji technologii (TAM) i jego modyfikacje

wyjaśniają czynniki akceptacji ICT przez ich użytkowników zarówno w celach zawodowych, jak i prywatnych.

Dwa podstawowe czynniki determinujące adopcję technologii w modelu TAM, to:– postrzegana użyteczność technologii (PU) definiowana jako: „stopień

przekonania o tym, że użycie określonego systemu poprawi wyniki jej pracy” (Davis 1989, s. 320);

– postrzegana łatwość użycia technologii (PEU) definiowana z kolei jako: „stopień, przekonania o tym, że użycie określonego systemu będzie wolne od wysiłku” (Davis 1989, s. 320).

W kształtowaniu postaw wobec technologii informacyjnych postrzegana użyteczność danej technologii została uznana jako silniejszy czynnik wyjaśniający jej adopcję, a postrzegana łatwość użycia technologii wpływała słabiej na tę akceptację.


TRA i TAMTRA i TAM

a) Model akceptacji technologii (TAM)

b) Teoria przemyślanego działania (TRA)

Czynniki zewnętrzne

Postrzegana użyteczność

Postrzegana łatwość użycia

Postawa wobec użycia

Intencja użycia

Faktyczne użycie

Subiektywna norma

Przekonania normatywne i

motywacja do ich wypełnienia

Postawa wobec danego zachowania

Intencja zrobienia

czegoś

Faktyczne zachowanie

Przekonania o konsekwencjach

danego zachowania i ich ocena

TAM - wersja wyjściowa (Davis

1989)

TRA (Fishbein i Ajzen, 1980)

a) Model akceptacji technologii (TAM)

b) Teoria przemyślanego działania (TRA)

Czynniki zewnętrzne



Postawa wobec użycia

Intencja użycia

Faktyczne użycie

Subiektywna norma

Przekonania normatywne i

motywacja do ich wypełnienia

Postawa wobec danego zachowania

Intencja zrobienia

czegoś

Faktyczne zachowanie

Przekonania o konsekwencjach

danego zachowania i ich ocena


TAM w modelowaniu akceptacji TAM w modelowaniu akceptacji zakupów internetowychzakupów internetowych



Intencja użycia

Faktyczne użycie

Modyfikacja TAM (Klopping

i McKinney

Postrzegana

użyteczność

R2=.52

Intencja

użycia

Postrzegana

łatwość użycia

R2=.26

Faktyczne

ER_AU

ER_IU

.28** .20**

.17**

.72**

.22**

użycie

Oszacowany model

ścieżkowy


Model TAM/TTF Model TAM/TTF – – przykład oszacowaniaprzykład oszacowania

** p < 0,001 * p < 0,01

Model akceptacji technologii (TAM)

R2=.41 Postrzegana użyteczność

R2=.51 Intencja użycia

R2=.02 Postrzegana

łatwość użycia

R2=.30 Faktyczne

ER_AU

ER_IU

Zgodność technologii

ER_PEU ER_PU

.22**

.53**

.34** .26** .10*

.15*

.64**

użycie

z celem jej użycia (TTF)


Wiek a dostęp i Wiek a dostęp i korzystanie z Internetukorzystanie z Internetu

Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]


Penetracja Internetu Penetracja Internetu wg wieku wg wieku

Źródło: Między alienacją a adaptacją, Polacy w wieku 50+wobec internetu, red. D. Batorski i J. M. Zając, Koalicja „ Dojrza@łość w sieci”, Warszawa 2010, dostępne online: http://dojrzaloscwsieci.pl/raport.html?file=tl_files/pliki/Raport.pdf [dostęp: 25.10. 2010]


Kupowanie przez Kupowanie przez Internet a wiekInternet a wiek


Potencjał zakupowy Potencjał zakupowy grup wiekowychgrup wiekowych

0

1000000

2000000

3000000

4000000

5000000

6000000

7000000

8000000

0 10 20 30 40 50 60 70 80

Licz

ebno

ść g

rupy

wie

kow

ej

Grupa wiekowa

15,0% 15,9%

5,8%

14,3%

13,2%

12,2%

23,5%

Deklarowane przeciętne wydatki w grupie wiekowej razy udział grupy wśród konsumentów online – przeliczone na udział w ogólnej szacowanej wielkości rynku - opracowanie własne


Szkolenia ICT dla 50+Szkolenia ICT dla 50+

Podstawa sukcesu:– Motywowanie uczestników przez nacisk na

zastosowania odpowiednich ICT (również w życiu codziennym)

– Dostosowanie treści szkoleń do poziomu wiedzy i umiejętności uczestników

– Dostosowanie metod kształcenia do możliwości uczestników

Efekty– Większa efektywność szkoleń– Lepsze przygotowanie do użycia ICT w pracy


Dostosowanie treści Dostosowanie treści szkoleń do grupy 50+szkoleń do grupy 50+ Grupa 50+ jest zróżnicowana poziomem

umiejętności– Wniosek: obok szkoleń od podstaw potrzebne także

bardziej zaawansowane Rzadkie korzystanie ze szkoleń formalnych

grupy 50+ (ogółem i z zakresu ICT)– Wniosek: Potrzebne szkolenia formalne

Pracodawcy niechętnie szkolą 50+, a nieaktywni zawodowo niechętnie płacą za szkolenia– Wniosek: Szkolenia powinny być finansowane

zewnętrznie, a bezpłatne dla uczestników


Dostosowanie metod Dostosowanie metod kształcenia do możliwości 50+kształcenia do możliwości 50+

Sposoby ogólne:– Wolniejsze tempo wprowadzania nowego materiału– Więcej powtórek z poprzednich zajęć– Korzystanie z najnowszych aplikacji/urządzeń (dla

opóźnienia doszkalania po wprowadzeniu nowych wersji)

– Małe grupy (5-6 osób) lub w grupach 10-12 osób dodatkowo pomocnik dla instruktora

– Instruktor w wieku 50+!!!


Ewolucja interfejsu Ewolucja interfejsu użytkownika - przykładużytkownika - przykład

a) Microsoft Word 2003 – klasyczne paski narzędziowe z przyciskami w formie ikon

b) Microsoft Word 2007 – tzw. wstążka (ribbon)

Który układ interfejsu użytkownika jest bardziej

użyteczny dla początkującego użytkownika?

A który dla zaawansowanego?



Początkujący:– Nauka posługiwania się myszą i innymi urządzeniami

wskazującymi (touchpady w laptopach, ekrany dotykowe) – bez pośpiechu przez zabawę: Pasjans, Saper są tutaj świetne

– Ogólna obsługa systemów operacyjnych– Nacisk na codzienne zastosowania ICT (szukanie

informacji, zakupy, bank)– Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po

opanowaniu poprzednich tematów– Unikanie e-learningu– Możliwość stosowania materiałów wideo



Bardziej zaawansowani:– Uaktualnienie wiedzy i umiejętności– Nacisk na bardziej zaawansowane i związane z pracą

zawodową zastosowania ICT (systemy informacyjne, księgowość, itd.)

– Przechodzenie do nowych zagadnień dopiero po opanowaniu poprzednich tematów

– E-learning tylko za niewymuszoną zgodą uczestników szkolenia

– Możliwość stosowania materiałów wideo


Kontakt:

wizytówka w kodzie QR

e-mail: [email protected]

Dziękuję za uwagę!Dziękuję za uwagę!

dr Radosław Mącik

Documents

Transcript of dr Radosław Mącik