dr hab. inż. ANDRZEJ ZALEWSKI Politechnika Łódzka

dr hab. inż. ANDRZEJ ZALEWSKIPolitechnika Łódzka

Wydział Budownictwa, Architektury i Inżynierii Środowiska

Konferencja Naukowa PAN IGiPZ, PTG, MRR NSS „Polityka przestrzenna a transportowa ewaluacja inwestycji infrastrukturalnych”

Warszawa 17 grudnia 2012r.

WPŁYW INFRASTRUKTURY ROWEROWEJNA PRZEKSZTAŁCENIA PRZESTRZENI PUBLICZNEJ

MIAST I AGLOMERACJI

A. Zalewski, Wpływ infrastruktury rowerowej na przekształcenia przestrzeni publicznej miast i aglomeracji

Plan prezentacji

Wprowadzenie –infrastruktura rowerowa w klasyfikacji dróg miejskich oraz zasady funkcjonalnego kształtowania przekroju ulicy

Możliwości usytuowania roweru w przestrzeni ulic i dróg Przekształcenia przestrzeni publicznej dróg i ulic po

wprowadzeniu infrastruktury dla rowerów Nowe tendencje /rowerostrady, parkingi dla rowerów,

rower publiczny / Podsumowanie i wnioski końcowe


Infrastruktura rowerowa w klasyfikacji dróg miejskich AIPCR 1991


Zasady funkcjonalnego kształtowania przekroju ulicy


Możliwości usytuowania roweru w przestrzeni ulic i dróg

Rower jako pojazd wolny /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy zgodnie z kierunkiem ruchu na jezdni i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, utwardzone pobocze, ciąg pieszo - rowerowy/

Ruch rowerowy traktowany jako zbliżony do ruchu pieszego

Ruch rowerowy jako niezależny

Ruch rowerowy na zasadach ogólnych /z ewentualnymi ograniczeniami prędkości i dostępności dla wybranych kategorii uczestników ruchu/

o z zachowaniem segregacji ruchu pieszego i kołowego

o integracja ruchu pieszego i kołowego na wspólnej powierzchni


Rower jako pojazd wolny -

Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, pas rowerowy i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, utwardzone pobocze, ciąg pieszo - rowerowy/


Montreal /Kanada/ – wydzielona ścieżka rowerowa na jezdni w centrum miasta

[Źródło: fot. A. Zalewski 2012]



Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy zgodnie z kierunkiem ruchu na jezdni i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, utwardzone pobocze, ciąg pieszo - rowerowy/


Chambéry /Francja/– wydzielony pas dla rowerów w centrum miasta



Rower jako pojazd wolny

Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, korytarz rowerowo – autobusowy / rowerowo – autobusowo taksówkowy/ utwardzone pobocze/, ciąg pieszo - rowerowy


Doorn /Holandia/ - Rekomendowany pas dla rowerów na drodze ruchu

uspokojonego




Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy w kierunku przeciwnym do ruchu na jezdni (kontrapas) i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, utwardzone pobocze, ciąg pieszo - rowerowy/


Warszawa /Polska/ - wydzielony pas dla rowerów w kierunku przeciwnym do dozwolonego „kontrapas” na jezdni

centrum miasta




Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy na jezdni i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, utwardzone pobocze, ciąg pieszo - rowerowy/


San Sebastian /Hiszpania/ - dwukierunkowy ruch rowerowy na ulicy ruchu rowerowego na jednym z mostów




Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, korytarz rowerowo – autobusowy / rowerowo – autobusowo taksówkowy/, utwardzone pobocze/,


Walencja /Hiszpania/ - Utwardzone pobocze dla rowerów na drodze

regionalnej

[Źródło: Materiały Regionalnej Dróg Kraju Walencji,2003]


Rower jako zbliżony do ruchu pieszego

układ tras i organizacja ruchu muszą być przystosowane do wymagań ruchu pieszego i rowerowego /ciąg pieszo – rowerowy, ściezka rowerowa jedno- i dwukierunkowa/


Bazylea /Szwajcaria/ - Ciąg pieszo – rowerowy wzdłuż Renu



Rower jako zbliżony do ruchu pieszego

układ tras i organizacja ruchu muszą być przystosowane do wymagań ruchu pieszego i rowerowego /ciąg pieszo – rowerowy, ścieżka rowerowa jedno- i dwukierunkowa/


Amersfoort /Holandia/ - usytuowanie ścieżek rowerowych dwukierunkowych w

przekroju ulicy




Urządzenia drogowe i organizacja ruchu musza być przystosowane do przyjęcia go /wydzielona ścieżka, wydzielony pas rowerowy i/lub rekomendowany pas ruchu na jezdni, korytarz rowerowo – autobusowy / rowerowo – autobusowo taksówkowy/ utwardzone pobocze/, ciąg pieszo - rowerowy


Bad Boll (Niemcy) - chodnik dla pieszych z dostępem dla ruchu rowerowego[źródło: fot. A. Zalewski (2010)]



Wydziela się go w formie niezależnych dróg rowerowych, prowadzonych równolegle lub w oddali od istniejącego elementu układu drogowo – ulicznego /wydzielona ścieżka rowerowa (z podstawowego układu drogowego)/


Sewilla /Hiszpania/ - wydzielona ściezka rowerowa wzdłuż rzeki Guadalquivir [źródło: fot. A. Zalewski 2011]



Wydziela się go w formie niezależnych dróg rowerowych, prowadzonych równolegle lub w oddali od istniejącego elementu układu drogowo – ulicznego /wydzielona ścieżka rowerowa na dawnym torowisku kolejowym/


Annecy /Francja/– Wydzielona droga rowerowa o charakterze turystycznym na nasypie po torowisku kolejowym wzdłuż Jeziora

[źródło: fot A.Zalewski 1997]



Ruch rowerowy na zasadach ogólnych /z ewentualnymi ograniczeniami prędkości i dostępności dla wybranych kategorii uczestników ruchu –z zachowaniem segregacji ruchu /ulica rowerowa, trasa zalecana, ulica ruchu uspokojonego „tempo 30” lub „ tempo 40”/

Vancouver /Kanada/ - Ulica rowerowa - ruch mieszany samochodowo – rowerowy, specjalne oznakowanie dla rowerów[źródło: fot. A. Zalewski (2012)]



Ruch rowerowy na zasadach ogólnych /z ewentualnymi ograniczeniami prędkości i dostępności dla wybranych kategorii uczestników ruchu –z zachowaniem segregacji ruchu /ulica rowerowa, trasa zalecana, ulica ruchu uspokojonego „tempo 30” lub „tempo 40”/Montreal /Kanada/ - rowerowa trasa zalecana [źródło: fot. A. Zalewski (2012)]



Ruch rowerowy na zasadach ogólnych /z ewentualnymi ograniczeniami prędkości i dostępności dla wybranych kategorii uczestników ruchu –z zachowaniem segregacji ruchu /ulica rowerowa, trasa zalecana, ulica ruchu uspokojonego „tempo 30” lub „tempo 40”/

Bruksela /Belgia/ - wjazd do „strefy 30 km/h”

[fot. A.Zalewski 2009]



Ruch rowerowy na zasadach ogólnych /z ewentualnymi ograniczeniami prędkości i dostępności dla wybranych kategorii uczestników ruchu –z zachowaniem segregacji ruchu /ulica rowerowa, trasa zalecana, ulica ruchu uspokojonego „tempo 30” lub ”tempo 40”/

Gladsaxe (Dania) - układ stref ruchu uspokojonego (40 i 30 km/h) jako element układu dróg rowerowych

[źródło: Christiansen I. (2010). Cycling Plan and Speed Management Plan In the Municipality of Gladsaxe]



Ruch rowerowy na zasadach ogólnych /z ewentualnymi ograniczeniami prędkości i dostępności dla wybranych kategorii uczestników ruchu - integracja ruchu na wspólnej powierzchni /uspokojenie ruchu w formie „podwórzec miejski” ciągi pieszo – jezdne, lub korytarze rower – środki transportu publicznego

Amersfoort /Holandia/ - wjazd do strefy woonerf





Glasgow - Korytarz autobusowo – rowerowo – taksówkowy





Warszawa /Polska/ - wspólny pas rowerowo – tramwajowy „pod prąd” na ulicy o ruchu jednokierunkowym



Przekształcenia przestrzeni publicznej dróg i ulicpo wprowadzeniu infrastruktury dla rowerów



Przekształcenia przekrojów ulicznych pociągają za sobą zmiany w organizacji ruchu i systemie obsługi transportowej obszaru. Z reguły następuje rozdział ruchu rowerowego i pojazdów ciężkich.

W niektórych sytuacjach zachodzi konieczność przeniesienia części ruchu lub parkowania na sąsiednie ulice.



Wprowadzanie infrastruktury rowerowej w przekrój uliczny na skrzyżowaniach i węzłach róznopoziomowych powodują: Zmiany podziału powierzchni komunikacyjnej ulic, Realizację zagospodarowania liniowego lub punktowego Realizację sygnalizacji świetlnych.



Wprowadzanie ruchu rowerowego w strefach ruchu uspokojonego powodują: Zmiany podziału powierzchni komunikacyjnej ulic, Realizację fizycznych utrudnień mających na celu ograniczenie

prędkości – ograniczenia te nie powinny dotyczyć ruchu rowerowego



Na odcinkach międzywęzłowych ulic wprowadzanie infrastruktury rowerowej w przekrój uliczny powoduje zmiany: podziału powierzchni komunikacyjnej ulic, z uwzględnieniem

priorytetów i segregacji poziomej oraz pionowej ruchu rowerowego od innych uczestników ruchu

Ukształtowania funkcjonalnego i wysokościowego terenu między liniami rozgraniczającymi a jezdnią.



Przekształcenie chodnika w ciąg pieszo –rowerowy /pierwszeństwo dla rowerów/

Warszawa/Polska/ - koncepcja przekształcenia chodnika dla pieszych w ciąg pieszo – rowerowy w przekroju ulicznym

[A.Zalewski, M.Zamana i inni, M&G Warszawa 2005]



Przekształcenie przekroju pas ulicy poza jezdnią - wydzielenie ścieżki rowerowej dwukierunkowej z zieleńca

Warszawa/Polska/ - wydzielenie dwukierunkowej ścieżki rowerowej w przekroju ulicznym




Przekształcenie przekroju jedni – wydzielenie jednokierunkowych pasów dla rowerów oraz pasów do parkowania

Tomaszów Maz/Polska/ - koncepcja wydzielenia jednokierunkowego pasa dla rowerów na jezdni

[A.Zalewski, Warszawa 2008]



Przekształcenie przekroju jedni – wydzielenie jednokierunkowych pasów dla rowerów oraz pasów do parkowania

Tomaszów Maz/Polska/ - koncepcja wydzielenia jednokierunkowych pasów dla rowerów na jezdni




Przekształcenie przekroju ulicy – wydzielenie jednokierunkowych jezdni z pasami dla rowerów na jezdni głównej oraz jezdni obsługującej z pasami dla rowerów

Tomaszów Maz/Polska/ - wydzielenie jednokierunkowego pasa dla rowerów na jezdni




Przekształcenie przekroju poza jednią – wydzielenie jednokierunkowych ścieżek rowerowych z chodnika

Tomaszów Maz/Polska/ - wprowadzenie jednokierunkowej ścieżki rowerowej poza jezdnią przez wydzielenie z chodnika




Przekształcenie przekroju jedni – wydzielenie jednokierunkowych ścieżek rowerowych z chodnika lub zieleńca

Tomaszów Maz/Polska/ - koncepcja wydzielena jednokierunkowych ścieżek rowerowych poza jezdnią na ulicy o przekroju półulicznym




Rozwiązania punktowe – ronda z infrastrukturą rowerową

żródło

: fo

t. A

.Zale

wsk

i [2

000 i 2

005]



Rozwiązania punktowe – skrzyżowania z infrastrukturą rowerową

]

Antwerpia Berchem – drogi rowerowe na skrzyżowaniu

[Żródło: A.Zalewski (2000)]



Rozwiązania punktowe – skrzyżowania z infrastrukturą rowerową

żródłoA.Zalewski [2000 i 2005]



Parkingi dla rowerów i rower publiczny

Niezbędny element funkcjonowania układu dróg rowerowych Problemy w miastach , gdy udział w podróżach miejskich jest > 5% Zjawisko zaśmiecania przestrzeni miejskiej parkującymi rowerami Wzrost wykorzystania rowerów – konieczność uwzględnienia miejsc do

parkowania w przestrzeni ulic i placów Stacje roweru publicznego.




Dublin /Irlandia/ - parking dla rowerów na chodniku w centrum miasta

Źródło: fot. A.Zalewski (2009)]




Amsterdam/Holandia/ - parking dla rowerów w okolicach centralnego dworca kolejowego





Gandawa /Belgia/ - parking dla rowerów w okolicach centralnego dworca kolejowego





[Źródło: fot. A. Zalewski 20098 – 2012, Gazeta Wyborcza 2012]



Inne urządzenia infrastruktury dla rowerów

Centra obsługi rowerzystów



Inne urządzenia infrastruktury dla rowerów

Stacje tlenowe i miejsca odpoczynku

[źródło: Materiały Konferencji Velo-City Paris 2003]


Podsumowanie i wnioski

Mnogość ograniczeń przestrzennych i funkcjonalnych oraz

ekonomicznych w połączeniu z przyzwyczajeniami użytkowników uniemożliwia w praktyce urbanistycznej stosowanie modelowych rozwiązań segregacji rowerów od innych użytkowników przestrzeni komunikacyjnej. Powoduje to konieczność spójnego wykorzystywania różnych modeli usytuowania rowerów w przestrzeni komunikacyjnej ulic, z uwzględnieniem adaptowalności typów infrastruktury rowerowej w poszczególnych strefach miejskich.

W miastach nowych i nowobudowanych obszarach są znacznie mniejsze uwarunkowania realizacyjne układów dróg rowerowych niż w miastach starych, a szczególnie w ich zabytkowych fragmentach, z powodu mniejszych ograniczeń w przekształceniach struktur przestrzennych i przestrzeni transportowej ulic tych miast.


Podsumowanie i wnioski

Drogi i urządzenia do parkowania rowerów mogą stanowić jeden z

elementów kompozycji wnętrz ulic i placów i na aspekt ich urbanistyczno – architektonicznego kształtowania powinna być zwrócona szczególna uwaga


Literatura

Zalewski A., Rowerem w XXI wiek, refleksje po europejskiej konferencji VELO –CITY 2003 w Paryżu, Bezpieczeństwo Ruchu Drogowego - BRD 2003 nr 4, s.23 – 26.

Zalewski A., Miasta i regiony przyjazne rowerom – tendencje na początku XXI wieku, Warszawa, Urbanista Sp. z o.o., Urbanista nr 8/2004, s. 17 – 20.

Zalewski A., Współczesne tendencje w organizacji komunikacji rowerowej, VII Krajowa Konferencja Bezpieczeństwa Ruchu Drogowego, Generalna Dyrekcja Dróg Krajowych i Autostrad, Warszawa – Zegrze 2007, s. 181 – 192.

Zalewski A., Europejskie tendencje użytkowania roweru na początku XXI w., VII Konferencja Naukowo techniczna z cyklu Problemy motoryzacyjne miast w warunkach zatłoczenia motoryzacyjnego – Skuteczne zmniejszanie zatłoczenia miast, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników RP Oddział w Poznaniu, Poznań 2009, s.220-235

Zalewski A. Sewilla – miasto nowej roweryzacji XXI w., Materiały VIII Konferencji naukowo – technicznej z cyklu; Problemy Komunikacyjne miast w warunkach zatłoczenia motoryzacyjnego – Nowoczesny transport publiczny w obszarach zurbanizowanych, Stowarzyszenie Inżynierów i Techników RP Oddział w Poznaniu, Poznań 2011, s.548 – 565, ISBN 978-83-61091-14-1.

Zalewski A. Uspokojenie ruchu jako zagadnienie urbanistyczne, Wydawnictwo Politechniki Łódzkiej, Zeszyty Naukowe 1104, Rozprawy Naukowe 414, Łódź 2011, ISSN 0117-4834.

.


Dziękuję Państwu za uwagę!

dr hab. inż. ANDRZEJ ZALEWSKI Politechnika Łódzka

Documents

Transcript of dr hab. inż. ANDRZEJ ZALEWSKI Politechnika Łódzka