Document Title: Document Date: Document Country: …terytorialnym (Oz. U. Nr 84, poz. 426) i art. 5...

73
Date Printed: 01/05/2009 JTS Box Number: IFES 16 Tab Number: 21 Document Title: ELECTION OBSERVATION IN 1993 ELECTION Document Date: 1993 Document Country: POL Document Language; POL 1FES 1D: EL00346

Transcript of Document Title: Document Date: Document Country: …terytorialnym (Oz. U. Nr 84, poz. 426) i art. 5...

  • Date Printed: 01/05/2009

    JTS Box Number: IFES 16

    Tab Number: 21

    Document Title: ELECTION OBSERVATION IN 1993 ELECTION

    Document Date: 1993

    Document Country: POL

    Document Language; POL

    1FES 1D: EL00346

  • ORDYNACJE WYBORCZE WYBORY'93

  • KRAJOWE BIURO WYBORCZE

    ORDYNACJE WYBORCZE WYBORY'93

    F Clifton White Resource Center International Foundation for Election Systems

    RETURN TO RESOURCE CENTER INTERNATIONAL FOUNDATION I

    FOR ElECTORAL SYSTEMS V 1101 15th STREET, NW 3rd FLOOR

    WASHINGTON, DC 20005

    --IllUll L4U WYDAWNICTWO SEJMOWE • WARSZAWA 1993

    \

  • , . , . · . "

    . , ~.~ c,~ ,", r: :-;. ;: ;.~e. ' ... "1'", ... ,.'. e" ."'" '1_~,ISBN 83-7059-054-3

    \1.;\ .,"i .[f~~'" ' .h;...,ic:~ .. J

    KANCELARIA SEJMU

    Wydawnictwo Sejmowe Wydanie I - czerwiec 1993 r.

    Ark.USZ1 drukarskich 4,5 Sk.lad i druk: Zaklady Graficzne .. Tamka" SA

    Zam.,2301-!HJO/93

  • SPIS TRESeI

    ZafZl!dzenie Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 1993 r. w sprawie zarzljdzenia wyborow do Sejrnu i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej (Dziennik Ustaw RP z dnia 3 azerwca 1993 r. Nr 46, paz. 207) . . . . . . . . . . . . . .. 5

    Ordynacja wyborcza do Sejrnu Rzeczypospolitej Pol-skiej - ustawa z dnia 28 rnaja 1993r. (Dziennik Ustaw RP z dnia 2 czerwca 1993 r. Nr 45, paz. 205). .. 7

    Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Pol-skiej - ustawa z dnia 10 rnaja 1991 r. (tekstjednolity; Dziennik Ustaw RP zdnia 19 sierpnia 1991 r. Nr 72,poz. 319) . . . . . . . . . . . . . . . . . 67

  • ZARZ;\DZENIE PREZYDENTA RZECZYPOSPOLlTEJ POLSKIEJ

    z dnia 2 czerwea 1993 r.

    w sprawie zarz'!dzenia wyborow do Sejrnu i Senatu Rzeczypospolitej Po1skiej

    Dziennik Ust.w Rzeczypospolitej Polskiej z dni. 3 ezerwe. 1993 r.

    N r 46, poz. 207

    Na podstawie art. 4 ust. 6 Ustawy Konstytucyjnej z dnia 17 pazdziernika 1992 r. 0 wzajernnych stosunkaeh rni~dzy wladz~ ustawo-dawcz~ i wykonawez~ Rzeczypospolitej Polskiej oraz 0 samorz~dzie terytorialnym (Oz. U. Nr 84, poz. 426) i art. 5 ustawy z dnia 28 ezerwca 1991 r. - Ordynacja wyboreza do Sejmu Rzeezypospolitej Polskiej (Oz. U. Nr 59, poz. 252) oraz art. 1 ust. 1 i 2 ustawy z dnia 10 maja 1991 r. - Ordynacja wyboreza do Senatu Rzeezypospolitej Polskiej (Oz. U. Nr 72, poz. 319) stanowi si~, co nast~puje:

    § 1. 1. Zarz~dzam wybory do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej i Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

    2. Ozien wybor6w wyznaczam na niedziel~ dnia 19 wrzesnia 1993 r.

    § 2. 1. Wybory zostan~ przeprowadzone na podstawie ustawy z dnia 28 maja 1993 r. - Ordynaeja wyborcza do Sejmu Rzeczypos-politej Polskiej i ustawy z dnia 10 maja 1991 r. - Ordynaeja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej POlskiej.

    2. Oni, w kt6ryeh uplywajl/ terminy wykonania czynnosei wybor-czych, okresli kalendarz wyborezy, kt6ry zostanie ustalony po wejseiu w zyeie ustawy z dnia 28 maja 1993 r. - Ordynacja wyboreza do Sejmu Rzeezypospolitej Polskiej.

    § 3. Zarzl/dzenie wchodzi w zyeie z dniem ogloszenia.

    5

  • , '

  • ORDYNACJA' WYBORCZA DO SEJMU

    RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

    Ustawa z dnia 28 maja 1993 r.

    Dziennik Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 czerwca 1993 r.

    Nr 45, paz. 205

    Rozdzial 1

    Zasady ogolne

    Art. I. I. Wybory poslow na Sejm Rzeczypospolitej Polskiej sll powszechne, bezposrednie, rowne, proporcjonalne oraz przeprowadza-ne w glosowaniu tajnym.

    2. Dniem wyborow jest dzien wolny od pracy przypadajllcy w ci,!gu miesi,!ca poprzedzajllcego uplyw kadencji Sejmu Rzeczypos-politej Polskiej lub - w razie rozwillzania Sejmu - dzien wolny·od pracy przypadaj,!cy nie wczesniej niz 3 miesillce i nie pozniej niz_ 4 miesillce od zakonczenia kadencji Sejmu.

    Art. 2. po Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej wybiera si~ poslo.~ wedlug zasady proporcjonalnosci w ten sposob, ze: 1) 391 poslow wybiera si~ z okr~gowych list kandydatow na poslow . w wielomandatowych okr~gach wyborczych,

    2) 69poslow wybiera si~ z ogolnopolskich list kandydatow na poslow;. _

    Art. 3. I. W podziale mandatow w okr~gach wyborczych uwzgl~dnia si~ wylllcznie okr~gowe listy kandydatow naposlow tych komite-tow wyborczych, ktorych Iisty otrzymaly co najmniej 5% waznie oddanych glosow w skali kraju.

    2. Okr~gowe listy kandydatow na poslow komitetow wyborczych, o ktorych mowa wart. 77 ust. 2 (koalicja wyborcza), uwzgl~dnia si~ w podziale mandatow w okr~gach wyborczych, jezeli ich Iisty otrzymaly co najmniej 8% waznie oddanych glosow w skali kraju.

    Art. 4. W podziale mandatow pomi~dzy ogolnopolskie listy kan-dydatow na poslow uwzgl~dnia si~ wylllcznie listy tych komitetow

    7

  • wyborczych, ktorych okr~gowe listy kandydatow na pos/ow otrzyma/y co najmniej 7% wainie oddanych g/osow w skali kraju.

    Art. 5. I. Komitety wyborcze zarejestrowanych organizacji mniej· szosci narodowych mogll korzystac ze zwolnienia list tych komitetow zjednego z warunkow, ojakich mowa wart. 3 ust. 1 albo wart. 4,jeieli z/oill Panstwowej Komisji Wyborczej oswiadczenie w tej sprawie najpozniej w 5 dniu przed dniem wyborow.

    2. Panstwowa Komisja Wyborcza potwierdza niezw/ocznie otrzy-manie oswiadczenia, 0 ktorym mowa w ust. I. Oswiadczenie jest willillce dla komisji wyborczych.

    Art. 6. leieli warunku okreslonego wart. 3 ust. 1 lub ust. 2 nie spe/nill okr~gowe listy kandydatow na pos/ow iadnego komitetu wyborczego blldz ktorys z wymienionych warunkow spelniony zostanie przez listy kandydatow tylko jednego komitetu wyborczego, w podziale mandatow w okr~gach wyborczych uwzgl~dnia si~ listy kandydatow komitetow wyborczych, ktore otrzyma/y co najmniej 3% wainie oddanych g/osow w skali kraju. Listy koalicji wyborczych uwzgl~dnia si~, jeieli otrzymaly co najmniej 5% wainie oddanych glosow w skali kraju.

    Art. 7. 1. leieli warunku okreslonego wart. 4 nie spe/ni ogol-nopolska lista kandydatow na pos/ow iadnego komitetu wyborczego, w podziale mandatow uwzgl~dnia si~ wyl'lcznie Iisty tych trzech komitetow wyborczych, ktorych okr~gowe listy kandydatow na pos/ow, spe/niajllc warunki okreslone odpowiednio wart. 3 lub wart. 6, otrzyma/y kolejno najwyiszy procent wainie oddanych glosow w skali kraju.

    2. W razie spe/nienia warunkow okreslonych odpowiednio wart. 3 lub wart. 6 przez listy ogolnopolskie mniej nii trzech komitetow wyborczych, w podziale mandatow uwzgl~dnia si~ ogolnopolskie listy kandydatow wy11lcznie tych komitetow.

    Art. 8. Kaidy wyborca ma jeden glos.

    Art. 9. Kadencja Sejmu trwa cztery lata od dnia wyborow.

    Art. 10. I. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej zarzlldza wybory i wyznacza ich dat~ zgodnie wart. lust. 2. Zarzlldzenie Prezydenta podaje si~ do publicznej wiadomosci i og/asza w Dzienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpozniej w 5 dniu od dnia zarzlldzenia wyborow.

    8

  • 2. W· zarzqdzeniu, 0 kt6rym mowa w ust. I, Prezydent po zasi~gni~ciu opinii Panstwowej Komisji Wyborczej okresla dni, w kto-rych uplywajq terminy wykonania czynnosci wyborczych przewidzia-nych w ustawie (kalendarz wyborczy).

    Art. 11. 1. W razie rozwil\zania Sejmu przez Prezydenta lub mocq uchwaly Sejmu, Prezydent najpOiniej w 5 dniu od dnia ogloszenia postanowienia 0 rozwiqzaniu Sejmu zarzqdza wybory do Sejmu i wy-znacza ich dat~ zgodnie z art. lust. 2. Zarzl\dzenie Prezydenta podaje si~ do publicznej wiadomosci i oglasza w Dzienniku Ustaw Rzeczypos-politej Polskiej najp6zniej w 5 dniu od dnia zarzqdzenia wybor6w.

    2. Przepis art. 10 ust. 2 stosuje si~ odpowiednio.

    Rozdzial 2

    Prawa wyborcze obywateli

    Art. 12. Prawo wybierania majq osoby posiadajqce obywatelstwo polskie, kt6re w dniu wybor6w majq ukonczone 18 lat (czynne prawo wyborcze).

    Art. 13. Nie majq prawa wybierania osoby: 1) pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sqdu, 2) pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunalu Stanu, 3) ubezwlasnowolnione calkowicie lub cz~sciowo prawomocnym orze-

    czeniem sqdu z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umyslowego.

    Art 14. Wybranym do Sejmu moze bye obywatel polski, ktoremu przysluguje prawo wybierania,jezeli w dniu wybor6w rna ukonczone 21 lat i stale zamieszkuje na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej co najmniej od 5 lat (bierne prawo wyborcze).

    Rozdzial3

    Rejestr i spis wyborcow

    Art. 15. 1. Gmina prowadzi, jako zadanie zlecone, staly rejestr wyborc6w.

    2. Rejestr wyborc6w sluzy do sporzqdzania spis6w wyborc6wdla wyboru Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, dla wybor6w do Sejmu

    9

  • i do Senatu oraz do rad gmin, a takze do sporzqdzania spis6w os6b uprawnionych do udzialu w referendum og61nokrajowym oraz lokal-nym.

    3. Rejestr wyborc6w udost~pniany jest do wglqdu w urz~dzie gmmy.

    4. Wz6r rejestru, spos6b jego prowadzenia, aktualizacji i udost~pniania okreSia Panstwowa Komisja Wyborcza po porozumieniu z Mini-strem Spraw Wewn~trznych.

    Art. 16. 1. Rejestr wyborc6w obejmuje osoby, kt6rym przysluguje prawo wybierania, stale zamieszkale na obszarze gminy.

    2. W rejestrze wymienia si~ nazwisko i imiona, imi~ ojca, dat~ urodzenia i adres zamieszkania wyborcy

    3. Wyborcy zameldowani na obszarze gminy na pobyt staly wpisywani Sl! do rejestru z urz~du.

    4. Wyborcy stale zamieszkali na obszarze gminy, bez zamel-dowania na pobyt staly, wpisywani Sl! do rejestru, jezeli zlozl! w tej sprawie w urz~dzie gminy pisemny wniosek zawierajqcy dane, 0 kt6rych mowa w ust. 2, wraz ze wskazaniem adresu zameldowania na pobyt staly poza obszarem gminy.

    5. Decyzj~ 0 wpisaniu lub odmowie wpisania do rejestru osoby, o kt6rej mowa w ust. 4, wydaje w6jt lub burmistrz (prezydent miasta) w terniinie 3 dni od daty wniesienia wniosku, zapewniajqc niezwloczne jej dor~czenie wnioskodawcy.

    6. 0 wpisaniu wyborcy do rejestru zawiadamia si~ urzqd gminy wlasciwy ze wzgl~u na miejsce zameldowania wnioskodawcy na pobyt staly, w celu skreslenia go z rejestru wyborc6w.

    7. Od decyzji w sprawie odmowy wpisania do rejestru wyborcy przysluguje prawo wniesienia skargi do wlaSciwego sqdu rejonowego. Przepisyart. 19 stosuje si~ odpowiednio.

    Art. 17. Osoby pozbawione prawa wybierania skresla si~ z rejestru wyborc6w na podstawie zawiadomien sl!d6w lub Trybunalu Stanu, przekazywanych w trybie okreslonym przez Ministra Sprawiedliwosci po porozumieniu z Panstwowq Komisjl! Wyborczl!.

    Art. 18. 1. Kazdy moze wnidc do urz~du gminy reklamacj~ na nieprawidlowoSci w rejestrze wyborc6w, a w szczeg61noSci w sprawie: 1) pomini~cia wyborcy w rejestrze, 2) wpisania do rejestru osoby, kt6ra nie rna prawa wybierania, 3) niewlasciwych danych 0 osobach wpisanych do rejestru,

    10

  • '4) ;'obj'~'di~\'"t rejJsYt~rii osol,y, tki6i~ ·nte ia'mie~z~uJ~' staie na' 6b;ia~z~ gminy.

    2. W6jt lub burmistrz (prezydent miasta) obowi"zany jest rozpa-trzyc reklamacj~ w terminie 3 dni od daty jej wniesienia i wydac decyzj~ w sprawle.

    3. Decyzj~, wraz z uzasadnieniem, dor~cza si~ niezwlocznie wno-sz'!cemu reklamacj~, a gdy dotyczy ona innych os6b - r6wniez tym osobom.

    Art. 19. 1. Na decyzj~ nie uwzgl~dniaj,!cq reklamacji lub powodu-j,!q skreslenie z rejestru wyborc6w wnosz'!cy reklamacj~ b"dZ osoba skreslona z rejestru moze wniesc, w terminie 3 dni od daty dor~czenia decyzji, skarg~ za posrednictwem w6jta lub burmistrza (prezydenta miasta) do wlaSciwego miejscowo s,!du rejonowego. W6jt lub burmistrz (prezydent miasta) przesyla s,!dowi niezwlocznie skarg~ wraz z decyzj,! i aktami sprawy. W6jt lub burmistrz (prezydent miasta) moze tez niezwlocznie zmienie lub uchylie swoj,! decyzj~, jesli uzna skarg~ w calosci za sluszn'!.

    2. S,!d rozpoznaje skarg~ w post~powaniu nieprocesowym, w skla-dzie jednego s~dziego, w terminie 3 dni od daty jej wniesienia. Odpis postanowienia s,!du dor~cza si~ osobie, kt6ra wniosla skarg~, oraz w6jtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta). Od postanowienia s"du nie przysluguje srodek prawny.

    Art. 20. 1. Osoby, kt6rym przysluguje prawo wybierania, wpisy-wane s" do spisu wyborc6w.

    2. Wyborca moze bye wpisany tylko do jednego spisu.

    Art. 21. 1. Spis wyborc6w sporz'!dza si~ w urz~dzie gminy najp6z-niej na 14 dni przed dniem wybor6w.

    2. Spis sporz'!dza si~ w 2 egzemplarzach oddzielnie dla kazdego obwodu glosowania, wedlug miejsca zamieszkania wyborc6w.

    3. W spisie wymienia si~ dane, 0 kt6rych mowa wart. 16 ust. 2.

    Art. 22. 1. Wyborca przebywaj,!cy czasowo na obszarze gminy na okres obejmuj,!cy dzien wybor6w jest dopisywany do spisu wyborc6w na wlasny wniosek, wniesiony najp6zniej w 10 dniu przed dniem wybor6w.

    2. Przepis ust. 1 stosuje si~ odpowiednio do wyborcy nigdzie nie zamieszkalego, przebywaj,!cego na obszarze gminy.

    Art. 23. 1. Zolnierze odbywaj,!cy zasadnicz,! lub ok resow'! sluzb~ wojskow,! oraz pelni'!cy sluzb~ w charakterze kandydat6w na zolnierzy

    11

  • zawodowych lub odbywaj'lcy cwiczenia i przeszkolenie wojskowe, a takZe junacy odbywaj'lcy zasadnicz,! sluzb~ w obronie cywilnej poza miejscem stalego zamieszkania, S'l dopisywani na swoj wniosek do wybranego przez nich spisu wyborcow, sporz'ldzonego dla miejscowo-sci, w ktorej odbywaj'l sluzb~. Wniosek sklada si~ mi~dzy 21 a 14 dniem przed dniem wyborow.

    2. Przepis ust. 1 stosuje si~ odpowiednio do policjantow z jed no-stek skoszarowanych.

    3. Dowodcy jednostek wojskowych, komendanci oddzialow obro-ny cywilnej i dowodcy jednostek policyjnych S'l obowi'lzani zapewnic zolnierzom, junakom i policjantom wykonanie uprawnieri wynikaj'l-cych z przepisu ust. 1.

    4. Minister Obrony Narodowej oraz Minister Spraw Wewn~trznych, po porozumieniu z Panstwow'l Komisj'l Wyborcz'l, okresl'l sposob realizacji obowi:jZkow dowodcow, 0 ktorych mowa w ust. 3.

    Art. 24. 1. Spis wyborcow w szpitalach,.zakladach pomocy spole-cznej oraz zakladach karnych i aresztach sledczych, a takZe w od-dzialach zewn~trznych tych zakladow i aresztow sporz'ldza si~ na podstawie wykazow osob, ktore b~d'l w nich przebywac w dniu wyborow.

    2. Wykazy osob, 0 ktorych mowa w ust. I, kierownicy jednostek przekazuj'l do urz~du gminy najpozniej w 10 dniu przed dniem wyborow.

    Art. 25. 0 dopisaniu do spisu wyborcow osob, 0 ktorych mowa wart. 22 ust. I, art. 23 i art. 24, zawiadamia si~ urz'ld gminy wlasciwy ze wzgl~du na miejsce ich stalego zamieszkania.

    Art. 26. 1. Wyborca zmieniaj'lcy miejsce pobytu otrzymuje na swoje z'ldanie - na podstawie rejestru wyborcow, a wyborca dopisany do spisu - na podstawie spisu wyborcow, zaswiadczenie 0 prawie do glosowania w miejscu pobytu w dniu wyborow.

    2. Urz'ld gminy skresla ze spisu osoby, ktorym wydano zaswiad-czenie 0 prawie do glosowania oraz 0 ktorych otrzymal urz~dowe zawiadomienie 0 dopisaniu do spisu w innym obwodzie glosowania.

    Art. 27. I. Spis wyborcow jest udost~pniany do wgl'ldu w urz~dzie gminy.

    2. Wojt lub burmistrz (prezydent miasta) powiadamia wyborcow, w sposob zwyczajowo przyj~ty, 0 sporz'ldzeniu spisu wyborcow oraz o miejscu i czasie jego udost~pniania.

    12

  • Art. 28. Na nieprawidlowosci w spisie wyborcow mogll bye wno-szone reklamacje. Przepisyart. 18 i art. 19 stosuje si~ odpowiednio. z tym ie terminy rozpatrzenia reklamacji i wniesienia skargi do Slldu rejono-wego wynoszll 2 dni.

    Art. 29. Panstwowa Komisja Wyborcza okresla. po porozumieniu z Ministrem Spraw Wewn~trznych, wzor spisu wyborcow, sposob jego SPorzlldzania i aktualizowania, wzor zawiadomienia 0 dopisaniu wybo-rcy do spisu w innym obwodzie glosowania oraz wzor zaswiadczenia o prawie do glosowania.

    Art. 30. 1. Obywatele polscy przebywaj~cy za granic~ i posiadaj~cy waine polskie paszporty wpisywani S'l do spisu wyborcow sporz'ldza-nego przez wlasciwego terytorialnie konsula Rzeczypospolitej Polskiej.

    2. Wpisu dokonuje si~ na podstawie zgloszenia wniesionego przez zainteresowanego ustnie, pisemnie, telefonicznie, telegralicznie lub tele-faksem. Zgloszenie powinno zawierac nazwisko i imiona, imi~ ojca, dat~ urodzenia, miejsce pobytu wyborcy oraz numer waznego polskiego paszportu, a takZe miejsce i dat~ jego wydania. Zgloszenia moina dokonac najpMniej 3 dnia przed dniem wyborow.

    3. Panstwowa Komisja Wyborcza, po porozumieniu z Ministrem Spraw Zagranicznych, okresla sposob SPorzlldzania i aktualizacji spisu wyborcow, 0 ktorym mowa w ust. 1.'

    4. Reklamacje w sprawie spisu wyborcow dotyczllcego osob, o ktorych mowa w ust. I, rozpatruje wlasciwy terytorialnie konsul. Od decyzji konsula w tych sprawach nie przysluguje srodek prawny.

    5. Do sPorzlldzania spisu wyborcow przebywaj~cych na polskich statkach morskich przepisy ust. 1-4 stosuje si~ odpowiednio, z tym ze spis sporz~dza kapitan statku w sposob okreslony przez Panstwow~ Komisj~ Wyborcz'l po porozumieniu z Ministrem Transportu i Gos-podarki Morskiej.

    Art. 31. Spis wyborcow przekazuje si~ w przeddzien wyborow przewodnicz~cemu obwodowej komisji wyborczej.

    Art. 32. Obwodowa komisja wyborcza dopisuje do spisu wybor-cow w dniu wyborow: 1) osob~ przedkladaj~q zaswiadczenie 0 prawie do glosowania, dol~

    czaj~c zaswiadczenie do spisu, 2) osob~ pomini~t~ w spisie, jeieli udokumentuje, ii stale zamieszkuje

    na terenie obwodu glosowania, a urz~d gminy potwierdzi, ii: nie otrzymal zawiadomienia 0 utracie przez ni~ prawa wybierania,

    13

  • 3) obywatela polskiego stale zamieszkuj'lcego za graniq, na podstawie waznego polskiego paszportu, odnotowujqC numer paszportu w rub-ryce spisu "uwagi".

    Rozdzial4

    Glosowanie

    Art. 33. Glosowae mozna tylko osobiscie.

    Art. 34. Glosowae moze tylko wyborca wpisany do spisu wybor-cow, a tabe wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami art. 32.

    Art. 35. I. Glosowanie odbywa si~ w lokalu obwodowej komisji wyborczej bez przerwy, mi~dzy godzin" 6.00 a 22.00.

    2. Glosowanie w obwodach glosowania za granicq odbywa si~ mi~dzy godzin'l 8.00 a 20.00 czasu miejscowego. lezeli glosowanie mialoby bye zakonczone w dniu nast~pnym po dniu wyborow w kraju, glosowanie przeprowadza si~ w dniu poprzedzaj'lcym dzien wyborow.

    Art. 36. I. Przed rozpocz~ciem glosowania obwodowa komisja wyborcza sprawdza, czy umajest pusta, po czym zamykaj'l i opiecz~tow.uje piecz,ci'l komisji oraz ustala liczb~ otrzymanych kart do glosowa-mao

    2. Od chwili opiecz,towania az do chwili zakonczenia glosowania umy otwierae nie wolno.

    3. Od chwili rozpocz~cia glosowania az do jego zakonczenia w lokalu wyborczym powinny bye obecne co najmniej 3 osoby wchodz'lce w sklad obwodowej komisji wyborczej, przy czym jedn,! z nich powinien bye przewodnicz'lcy lub jego zast,pca.

    Art. 37. I. Przed przyst'lpieniem do glosowania wyborca okazuje obwodowej komisji wyborczej dokument umozliwiaj'lcy stwierdzenie jego tozsamosci.

    2. Wyborca wpisany do spisu wyborcow, a nie posiadaj'lcy doku-mentu stwierdzaj'lcego jego toisamose, moze si~ powolae na swiade-ctwo dwoch wiarygodnych os6b znanych czlonkom komisji.

    3. Wyborca otrzymuje od komisji kart~ do glosowania, potwier-dzaj'lc jej otrzymanie wlasnym podpisem w rubryce spisu na to przeznaczonej.

    4. Obwodowa komisja wyborcza wydaje karty do glosowania opatrzone dodatkowo jej wlasn'l piecz~ci".

    14

  • Art. 38. Wyborca glosuj~cy za graniq otrzymuje kart~ do gloso-wania wyl~cznie po okazaniu obwodowej komisji wyborczej waznego polskiego paszportu.

    Art. 39. I. Po otrzymaniu karty do glosowania wyborca udaje si~' do miejsca zapewniaj~cego tajnose glosowania, znajduj~cego si~ w 10k a-lu wyborczym.

    2. Na karcie do glosowania wyborca glosuje na okreslon~ list~ kandydatow stawiaj~c znak "x" w kratce z lewej strony obok nazwiska jednego z kandydatow tej Ii sty, przez co wskazuje jego pierwszenstwo do otrzymania mandatu.

    3. Wyborca wrzuca do umy kart~ do glosowania w taki sposob, aby strona zadrukowana nie byla widoczna.

    Art. 40. Wyborcy niepelnosprawnemu, na jego prosb~, moze po-magae przy glosowaniu inna osoba, z wyl,!czeniem m,zow zaufania.

    Art. 41. I. Glosowania przerywae nie wolno. Gdyby wskutek nadzwyczajnych wydarzen glosowanie bylo przejsciowo uniemozliwio-ne, obwodowa komisja wyborcza moze je przerwae, przedluzye albo odroczye do dnia nast~pnego. Zarz~dzenie takie powinno bye natych-miast podane do publicznej wiadomosci i przeslane okr~gowej komisji wyborczej, a takZe wojtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta).

    2. W razie przerwania lub odroczenia glosowania, komisja zapie-cz~towuje wlot umy wyborczej i oddaje um~ na przechowanie przewod-nicz~cemu. Przed ponownym podj~ciem glosowania komisja stwierdza protokolamie, czy piecz~cie zostaly nie naruszone.

    Art. 42. I. Zabrania si~ agitacji w dniu glosowania w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w ktorym znajduje si~ lokal wyborczy.

    2. W lokalu wyborczym umieszcza si~ tylko urz~dowe obwiesz-czenia wyborcze, a w szczegolnosci te, 0 ktorych mowa wart. 86 i art. 93.

    3. W lokalu wyborczym podczas wszystkich czynnosci obwodowej komisji wyborczej mog~ przebywae m~zowie zaufania na podstawie zaswiadczenia wydanego im przez pelnomocnika, 0 ktorym mowa wart. 80 ust. 3 ..

    Art. 43. Osobom uzbrojonym wst~p do lokalu wyborczego jest zakazany.

    Art. 44. I. Przewodnicz~cy obwodowej komisji wyborczej odpo-wiada za utrzymanie porz~dku i spokoju w czasie glosowania; w tym

    15

  • celu rna prawo Zlidac opuszczenia lokalu wyborczego przez osoby naruszajllce porzlldek i spokoj.

    2. Na zlidanie przewodniczllcego obwodowej komisji wyborczej komendant w/asciwego komisariatu policji obowillzany jest zapewnic koniecznll pomoc. W tym wypadku przepis art. 43 nie rna zastosowania.

    Rozdzial5

    Okr~gi wyborcze oraz obwody glosowania

    Art. 45. I. W celu przeprowadzenia wyborow tworzy si, wielo-mandatowe okr,gi wyborcze, zwane dalej "okr,gami wyborczymi".

    2. W okr,gach wyborczych wybiera si, od 3 do 17 pos/ow. 3. Okr,g wyborczy obejmuje obszar jednego wojewodztwa. W wo-

    jewodztwie warszawskim i wojewodztwie katowickim okr,g wyborczy obejmuje cZ(!5c wojewodztwa, a granice tych okr,gow wyborczych nie mogll naruszac granic gmin.

    4. Podzia/u na okr,gi wyborcze i ustalenia liczby pos/ow w nich wybieranych dokonuje si, wed/ug jednolitej normy przedstawicielstwa obliczanej przez podzielenie liczby mieszkancow kraju przez liczb, pos/ow wybieranych w okr,gach wyborczych.

    Art. 46. I. Podzia/ na okr,gi wyborcze, ich numery i granice oraz liczb, pos/ow wybieranych w kazdym okr,gu, a taki:e siedziby okr,go-wych komisji wyborczych okresla za/lIcznik do ustawy.

    2. Informacj, 0 okr,gu wyborczym podjlje si, do wiadomosci wyborcom danego okr,gu wyborczego w formie obwieszczenia Pan-stwowej Komisji Wyborczej najpo:i:niej w 52 dniu przed dniem wybo-row. Druk i rozplakatowanie obwieszczen zapewniajll kierownicy w/asciwych wojewOdzkich biur wyborczych.

    Art. 47. I. Panstwowa Komisja Wyborcza przedk/ada Sejmowi wnioski w sprawie zrniany granic okr,gow wyborczych i liczby pos/ow w nich wybieranych, jezeli koniecznosc taka wynika ze zrnian w zasad-niczym podziale terytorialnym panstwa lub zmiany liczby mieszkancow.

    2. Wnioski, 0 ktorych mowa w us!. I, Panstwowa Komisja Wyborcza przedk/ada Sejmowi nie pozniej nii: na 9 miesi,cy przed up/ywem kadencji Sejmu. Sejm dokonuje zmian w podziale na okr,gi wyborcze nie pozniej niZ na 6 miesi,cy przed uplywem kadencji.

    16

  • Art. 48. Glosowanie przeprowadza si~ w obwodach glosowania obejmujl!cych od 500 do 3000 mieszkancow, utworzonych na obszarze gminy. W wypadkach uzasadnionych miejscowymi warunkami mogl! bye tworzone obwody glosowania obejmujl!ce mniejszl! lub wi~kszl! liczb~ mieszkancow.

    Art. 49. 1. Tworzy si~ obwody glosowania w szpitalach i za-kladach pomocy spolecznej, jezeli przebywae w nich b~dzie w dniu wyborow co najmniej 50 wyborcow.

    2. Tworzy si~ obwody glosowania dla wyborcow przebywajl!cych w zakladach karnych i aresztach sledczych oraz w oddzialach zewn~trznych tych zakladow i aresztow. Nieutworzenie takiego obwodu moze nast'lpic wyl'lcznie w uzasadnionym wypadku na wniosek naczelnika zakladu karnego lub naczelnika aresztu sledczego.

    Art. SO. 1. Obwody glosowania tworzy na wniosek wojta lub burmistrza (prezydenta miasta) rada gminy, ustalajl!c granice i numery obwodow oraz siedziby obwodowych komisji wyborczych.

    , 2. Uchwal~ w sprawach, 0 ktorych mowa w ust. 1, przekazuje si~ niezwlocznie wlasciwej okr~gowej komisji wyborczej.

    Art. 51. 1. Obwody glosowania dla obywateli polskich przebywa-jl!cych za graniq tworzy Minister Spraw Zagranicznych, po porozumie-niu z Panstwowl! Komisjl! WyborcZl!, wyznaczajl!c siedziby obwodo-wych komisji wyborczych. Przepis art. 50 ust. 2 stosuje si~ odpowiednio.

    2. Obwody glosowania dla wyborcow przebywajl!cych na polskich statkach morskich, ktore znajdujl! si~ w podrozy na okres obejmujl!cy dzien wyborow, tworzy Minister Transportu i Gospodarki Morskiej, po porozumieniu z Panstwowl! Komisjl! Wyborczl!, na wniosek armatora zgloszony najpo:i:niej w 30 dniu przed dniem wyborow. Obwody te tworzy si~, je:i:eli na statku przebywa co najmniej 15 wyborcow i jezeli istniejll moZliwosci przekazania wlasciwej komisji wyborczej wynikow glosowania niezwlocznie po jego zakonczeniu. Przepis art. 50 ust. 2 stosuje si~ odpowiednio.

    3. Obwody glosowania, 0 ktorych mowa w ust. 1, wchodzl! w sklad okr~gu wyborczego wlasciwego dla gminy Warszawa-SrOdmiescie.

    4. Obwody glosowania, 0 ktorych mowa w ust. 2, wchodzl! w sklad okr~gu wyborczego wlaSciwego dla siedziby armatora.

    Art. 52. 1. Informacj~ 0 granicach i numerach obwodow glosowa-nia oraz siedzibach obwodowych komisji wyborczych podaje do publicznej wiadomosci, przez rozplakatowanie obwieszczen, wojt lub

    17

  • burmistrz (prezydent miasta) najpozniej w 35 dniu przed dniem wyborow.

    2. Obowiqzek, 0 ktorym mowa w ust. 1, w odniesieniu do obwodow glosowania utworzonych za graniq spoczywa na konsulach, z tym i:e wykonanie tego obowiqzku powinno nasqpic najp6Zniej w 21 dniu przed dniem wyborow.

    3. 0 utworzeniu obwodu glosowania na polskim statku morskim kapitan statku powiadamia niezwlocznie wyborcow.

    Rozdzial6

    Komisje wyborcze

    Art. 53. Wybory przeprowadzajq: 1) Panstwowa Komisja Wyborcza, 2) okr~gowe komisje wyborcze, 3) obwodowe komisje wyborcze.

    Art. 54. 1. Osoby wchodzqce w sklad komisji wyborczych traq czlonkostwo w komisji z dniem pod pisani a zgody na kandydowanie na posla.

    2. Osoby wchodzqce w sklad komisji nie mog,! pelnic funkcji pelnomocnika, 0 ktorym mowa wart. 80 us!. 3, oraz m~za zaufania.

    3. Osoby wchodz,!ce w sklad komisji nie mogq prowadzic kam-panii wyborczej na rzecz list lub poszczegolnych kandydatow na poslow.

    Art. 55. 1. Osobom wchodzqcym w sklad komisji wyborczych przysluguj'l: 1) diety i zwrot kosztow podroi:y, 2) zryczaltowane diety za czas zwiqzany z przeprowadzeniem glosowa-

    nia oraz ustaleniem wynikow glosowania i wynikow wyborow, na zasadach i w wysokosci okreslonych przez Prezesa Rady Ministrow po porozumieniu z Panstwowq Komisjq Wyborczq.

    2. W zwiqzku z wykonywaniem czynnosci, 0 ktorych mowa w ust. 1 pkt 2, czlonkom komisji, z wyl'lczeniem Panstwowej Komisji Wybor-czej, przysluguje na okres do 3 dni bezplatne zwolnienie od pracy, z zachowaniem prawa do wszystkich swiadczen jak za czas prze-pracowany.

    3. Zasady i wysokosc wynagrodzenia osob wchodzqcych w sklad Panstwowej Komisji Wyborczej okresla Marszalek Sejmu.

    18

  • Art. 56. Osoby wchodzlice w sklad kornisji wyborczych korzystajli z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

    A. Panstwowa Kornisja Wyborcza

    Art. 57. Panstwowa Kornisja Wyborczajest stalyrn organern wlas-ciwyrn w sprawach przygotowania, organizacji i przeprowadzania wybor6w.

    Art. 58. Do zadan Panstwowej Kornisji Wyborczej nalezy w szcze-g61nosci:

    1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiern prawa wyborczego, 2) podejrnowanie dzialan organizacyjnych zwillzanych z przygotowa-

    niern i przeprowadzaniern wybor6w, 3) wsp61dzialanie z wlasciwyrni organarni adrninistracji rZlidowej

    i sarnorzlidowej w celu sprawnego przygotowania i przeprowadze-nia wybor6w,

    4) rozpatrywanie skarg na dzialalnosc okr~gowych kornisji wybor-czych,

    5) rejestrowanie og61nopolskich list kandydat6w na posl6w, 6) ustalanie zbiorczych wynik6w glosowania na okr~gowe listy kan-

    dydat6w na posl6w oraz stwierdzanie, kt6re z tych list uczestniczli w podziale rnandat6w w okr~gach wyborczych,

    7) ustalanie wynik6w wybor6w posl6w z og61nopolskich list kan-dydat6w na posl6w,

    8) ustalanie wzor6w urz~dowych forrnularzy oraz druk6w wybor-czych, a taki:e wzor6w piecz~ci okr~gowych i obwodowych kornisji wyborczych,

    9) sprawowanie nadzoru nad prowadzeniern i aktualizowaniern reje-stru wyborc6w oraz SPorzlidzaniern spis6w wyborc6w,

    10) oglaszanie wynik6w wybor6w do Sejrnu, 11) wydawanie poslorn zaswiadczen 0 wyborze, 12) przedkladanie Sejrnowi do wiadornoSci sprawozdania z wybor6w, 13) powolywanie okr~gowych kornisji wyborczych oraz rozwilizywanie

    okr~gowych i obwodowych kornisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadan,

    14) rozpatrywanie okresowych inforrnacji Krajowego Biura Wybor-czego 0 zrnianach w zasadniczyrn podziale terytorialnyrn panstwa oraz zrnianach liczby rnieszkanc6w w okr~gach wyborczych,

    15) wykonywanie innych zadan okreslonych w ustawach.

    19

  • Art. 59. 1. Panstwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wi~i~ce komisje wyborcze nizszego stopnia oraz wyjasnienia dia organ ow administracji rz~dowej i samorz~dowej, a takie podieglych imjednostek wykonuj~cych zadania zwi,!zane z przeprowadzeniem wyborow.

    2. Panstwowa Komisja Wyborcza uchyia uchwaly okr~gowych komisji wyborczych podj~te z naruszeniem prawa Iub niezgodne z wytycznymi Panstwowej Komisji Wyborczej i przekazuje spraw~ wlasciwej komisji do ponownego rozpoznania.

    3. Panstwowa Komisja Wyborcza us tala swoj regulamin oraz regulaminy okr~gowych i obwodowych komisji wyborczych, okresIaj~c w nich w szczegoinoSci: 1) zasady i tryb pracy, 2) sposob wykonania zadan, 3) sposob sprawowania nadzoru nad przestrzeganiem prawa wybor-

    czego. 4. Panstwowa Komisja Wyborcza moie na czas wyborow utwo-

    rzyc swoj~ inspekcj~ i okreslic jej zadania.

    Art. 60. 1. Panstwowa Komisja Wyborcza okresia zasady i spo-sob wykorzystywania elektronicznego systemu przesylania i przetwa-rzania danych 0 wynikach glosowania i wynikach wyborow.

    2. Minister L~cznosci, na wniosek Panstwowej Komisji Wybor-czej, okresia zasady i warunki wykorzystywania dia celow wyborczych urz~dzen i systemow telekomunikacyjnych, a takie sieci telekomunika-cyjnej uiytku pubIicznego.

    Art. 61. Panstwowa Komisja Wyborcza jest uprawniona do uiy-wania piecz~ci urz~dowej w rozumieniu przepisow 0 piecz~ciach pan-stwowych. Srednica piecz~ci wynosi 35 mm.

    Art. 62. 1. W sklad Panstwowej Komisji Wyborczej wchodzi: I) 3 s~dziow Trybunalu Konstytucyjnego wskazanych przez Prezesa

    Trybunalu Konstytucyjnego, 2) 3 s~dziow S~du Najwyiszego wskazanych przez Pierwszego Prezesa

    S~du Najwyzszego, 3) 3 s~dziow Naczeinego S~du Administracyjnego wskazanych przez

    Prezesa Naczeinego S~du Administracyjnego. 2. Osoby,o ktorych mowa w us!. I, powoluje w sklad Panstwowej

    Komisji Wyborczej Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej. 3. Panstwowa Komisja Wyborcza wybiera sposrod siebie przewo-

    dnicz~cego i dwoch zast~pcow.

    20

  • 4. Skiad Panstwowej Komisji Wyborczej podaje si~ do publicznej wiadomosci oraz oglasza w Dzienniku Urz~dowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

    Art. 63. 1. Zmiany w skladzie Panstwowej Komisji Wyborczej nast~pujl/ wskutek: 1) zrzeczenia si~ czlonkostwa, 2) wniosku Prezesa, kt6ry wskazal s~dziego jako czlonka komisji, 3) wygasni~cia mandatu czlonka Trybunalu Konstytucyjnego lub usta-

    nia stosunku sluzbowego s~dziego, 4) smierci.

    2. Uzupelnienie skladu Panstwowej Komisji Wyborczej nast~puje w trybie przepis6w 0 jej powolaniu.

    B. Okr~gowa komisja wyborcza

    Art. 64. 1. Do zadan okr~gowej komisji wyborczej nalezy w szcze-g61nosci: 1) sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez

    obwodowe komisje wyborcze, 2) rozpatrywanie skarg na dzialalnosc obwodowych komisji wybor-

    czych, 3) rejestrowanie okr~gowych list kandydat6w na posl6w w okr~gu

    wyborczym, 4) zarzl/dzanie druku obwieszczen wyborczych i ich dostarczenia

    obwodowym komisjom wyborczym, 5) ustalenie wynik6w glosowania i wynik6w wybor6w posl6w w okr~gu

    wyborczym, 6) zapewnienie we wsp61dzialaniu z wlasciwymi organami administracji

    rZl/dowej oraz samorzl/dowej prawidlowego przygotowania i prze-prowadzenia wybor6w w okr~gu wyborczym,

    7) wykonywanie innych zadan przewidzianych w ustawie lub zleconych przez Panstwowl/ Komisj~ Wyborczl/.

    2. Okr~gowa komisja wyborcza moze na czas wybor6w utworzyc swojl/ inspekcj~ i okreSlic jej zadania.

    Art. 65. 1. W sklad okr~gowej komisji wyborczej wchodzi 11-15 s~dzi6w wlasciwych miejscowo sl/d6w apelacyjnych, s~d6w wojew6dz-kich i sl/d6w rejonowych, zgloszonych przez Ministra Sprawiedliwosci najpOiniej w 52 dniu przed dniem wybor6w.

    21

  • ,. . . 2 .. Panstwowa Komisja Wyborcza powoluje w sklad okr~gowej komisji wyborczej osoby, 0 ktorych mowa w us!. I, najpMniej w 48 dniu

    . '. przed dniem wyborow. . . , , 3.· Pierwsze' posiedzenie komisji organizuje, z upowaznienia Pan-

    stwowej Komisji Wyborczej, kierownik wojewOdzkiego biura wybor-czego wlasciwego dla siedziby komisji.

    4.' Komisja . na swoim pierwszym posiedzeniu wybiera' sposrod .. ·.siebie przewodniczllcego i 2 zast~pcow. .. ... ".

    5.' Komisja powoluje na sekretarza komisji kierownika wojewOdz-kiego··biura wyborczego lubosob~ przez'niego wskazanll: ·Sekretarz· komisji uczestniczy w jej posiedzeniachz glosem doradczym: . . . 6. Sklad komisji podaje si~ niezwlocznie do publicznej wiadomosci w sposob zwyczajowo przyj~ty.

    Art; 66. 1. Zmiany w skladzie okr~gowej komisji wyborczej na-st~pujll wskutek: 1) zrzeczenia si~ czlonkostwa, . 2) wniosku zgloszonego przez Ministra Sprawiedliwosci, .3) ustania stosunku sluzbowego s~dziego, 4) smierci.

    -'> :: .. 2:-Uzupelnienieskladu komisji'nast~puje w trybie przepisow 0 jej . powolaniu;:'" .- .- ....

    C. Obwodowa komisja wyborcza

    Art. 67. Do zadan obwodowej komisji wyborczej nalezy: 1) przeprowadzenie glosowania w obwodzie, 2) czuwanie w dniu wyborow nad przestrzeganiem prawa wyborczego

    . w niiejscu i czasie glosowania; . '. 3) ustalenie wynikow glosowania w obwodzie i podanie ich do p'ublicz •

    . nej wiadomoSci. '. . .

    4) przekazanie protokolu glosowania okr~gowej komisji wyborczej.

    Art. 68. I. Obwodow'! komisj~ wyborczll powoluje zarz'!d gminy sposrod wyborcow najpMniej w 21 dniu przed dniem wyborow, uwzgl,dniajqc propozycje zgloszone przez komitety wyborcze.

    2. W sklad komisji wchodzi od 5 do 9 osob. 3. Pierwsze posiedzenie komisji organizuje wojt lub burmistrz

    (prezydent miasta).

    22

  • 4. Komisja na swoim pierwszym posiedzeniu wybiera sposrod siebie przewodniczllcego i zast~pc~.

    5. Sklad komisji podaje si~ niezwlocznie do publicznej wiadomoSci w sposob zwyczajowo przyj~ty.

    Art. 69. I. Obwodowe komisje wyborcze dla obwodow glosowa-nia utworzonych za granicll i na polskich statkach morskich powolujl! sposrod wyborcow odpowiednio konsulowie i kapitanowie statkow.

    2. Zasady, tryb i terminy powolywania tych komisji ustala Pati.-stwowa Komisja Wyborcza po porozumieniu odpowiednio z Ministrem Spraw Zagranicznych oraz Ministrem Transportu i Gospodarki Mors-kiej.

    Art. 70. Zmiany i uzupelnienia w skladzie obwodowej komisji wyborczej nast~pujll w trybie przepisow 0 jej powolaniu.

    D. Biura wyborcze

    Art. 71. I. Organizacyjno-techniczne warunki wykonania zaditti. wyborczych zapewniajll stale: 1) Krajowe Biuro Wyborcze, 2) wojewodzkie biura wyborcze, dzialajllce przy urz~dach wojewodz-

    kich. 2. Biura, 0 ktorych mowa w ust. 1, realizujll zadania .wyborcze

    wynikaj,!ce z niniejszej ustawy oraz innych ustaw.

    Art. 72. I. Do zadati. Krajowego Biura Wyborczego w szczegolno-sci nalezy: 1) zapewnienie wykonania zadati. i obsluga Pati.stwowej Komisji Wybo-~~, .

    2) wspoldzialanie z naczelnymi i centralnymi organami administracji rZl/dowej oraz innymi podmiotami w celu realizacji zadati. wybor-czych,

    3) podejmowanie dzialati. organizatorskich zmierzaj'!cych do spraw-nego przygotowania i przeprowadzania wyborow,

    4) udzielanie informacji 0 przepisach prawa wyborczego, 5) udzielanie informacji i pomocy, w zakresie swojej wlasciwosci,

    w pracach podejmowanych przez organy Sejmu i Senatu, 6) zapewnienie prawidlowego funkcjonowania systemu informatyki

    wyborczej.

    23

  • 2. Zasady organizacji i dzialalnosci Krajowego Biura Wyborczego okresla statut nadany przez Marszalka Sejrnu na wniosek Panstwowej Kornisji Wyborczej.

    Art. 73. I. Kierownika Krajowego Biura Wyborczego powoluje i odwoluje Marszalek Sejrnu na wniosek Panstwowej Kornisji Wybor-czeJ.

    2. Kierownik Krajowego Biura Wyborczego pelni funkcj~ Sek-retarza Panstwowej Kornisji Wyborczej i uczestniczy w jej posiedze-niach z glosern doradczyrn.

    3. Kierownik Krajowego Biura Wyborczego dysponuje wyodr~bnionyrni srodkarni finansowyrni w budzecie pans twa, w cZ~Sci dotycz:t-cej Krajowego Biura Wyborczego.

    4. Do Kierownika Krajowego Biura Wyborczego stosuje si~ przepisy dotycz:tce os6b powolywanych na kierownicze stanowiska panstwowe, a do pracownik6w Biura - przepisy ustawy 0 pracow-nikach urz~d6w panstwowych, z uwzgl~dnieniern ust. 5 i 6.

    5. W odniesieniu do pracownik6w Krajowego Biura Wyborczego przepisy okreslbne wart. 2 pkt I, art. 4 ust. 3 i art. 22 ust. 2 usta wy z dnia 16 wrzesnia 1982 r. 0 pracownikach urz~d6w panstwowych (Oz. U. Nr 31, poz. 214, z 1984 r. Nr 35, poz. 187, z 1988 r. Nr 19, poz. 132, z 1989 r. Nr 4, poz. 24, Nr 34, poz. 178 i 182, z 1990 r. Nr 20, poz. 121, z 1991 r. Nr 55, poz. 234, Nr 88, poz. 400 i Nr 95, poz. 425 oraz z 1992 r. Nr 54, poz. 254 i Nr 90, poz. 451) wydaje Marszalek Sejrnu.

    6. Uprawnienia wynikaj:tce z art. 30 ust. 1 i z art. 31 ust. 1 ustawy, o kt6rej rnowa w ust. 5, przysluguj:t - w odniesieniu do pracownik6w Krajowego Biura Wyborczego - Kierownikowi Krajowego Biura Wyborczego.

    Art. 74. I. Do zadan wojew6dzkiego biura wyborczego w szcze-g61nosci nalezy: 1) zapewnienie wykonania zadan i obsluga okr~gowej kornisji wybor-

    czej, 2) wsp61dzialanie z organarni adrninistracji rZ'ldowej i sarnorz'ldowej

    w dziedzinie wykonania zadan wyborczych, 3) organizowanie - zgodnie ze wskazaniarni Panstwowej Kornisji

    Wyborczej - zastosowania elektronicznych technik obliczeniowych w czynnoSciach wyborczych,

    4) podejrnowanie innych prac organizatorskich i analitycznych, wyni-kaj'lcych z zakresu dzialania Panstwowej Kornisji Wyborczej i Kra-jowego Biura Wyborczego.

    24

  • 2. Zasady organizacji i dzialalnosci wojew6dzkich biur wybor-czych okresla Kierownik Krajowego Biura Wyborczego w porozumie-niu z ministrem wlasciwym do spraw administracji.

    3. Zakres dzialania, tryb pracy i zasady wsp61dzialania wojew6dz-kiego biura wyborczego z jednostkami organizacyjnymi urz~du woje-w6dzkiego okrdla statut biura, nadany przez wojewod~ w porozumie-niu z Kierownikiem Krajowego Biura Wyborczego.

    Art. 75. 1. Stosunek pracy z kierownikiem wojew6dzkiego biura wyborczego nawi1!zuje i rozwi1!zuje wojewoda w porozumieniu z Kiero-wnikiem Krajowego Biura Wyborczego.

    2. Kierownik wojew6dzkiego biura wyborczego odpowiada za dzialalnosc biura przed Kierownikiem Krajowego Biura Wyborczego.

    3. Kierownik wojew6dzkiego biura wyborczego dysponuje wy-dzielonymi srodkami finansowymi z budzetu panstwa, w cz~sci dotycz1!-cej budzetu wojewody.

    4. Do kierownika i pracownik6w wojew6dzkiego biura wybor-czego stosuje si~ przepisy ustawy 0 pracownikach urzl'd6w panst-wowych dotycz1!ce os6b zatrudnionych w urz~dzie wojew6dzkim.

    5. W rozumieniu przepis6w ustawy, 0 kt6rej mowa w ust. 4, w odniesieniu do kierownika wojew6dzkiego biura wyborczego kierow-nikiem urz~du jest wojewoda, a w odniesieniu do pracownik6w wojew6dzkiego biura wyborczego - kierownik tego biura.

    Art. 76. I. Obslugl' i techniczno-materialne warunki pracy ob-wodowej komisji wyborczej zapewnia,jako zadanie zlecone gminie, w6jt lub burmistrz (prezydent miasta).

    2. Obowil/zki przewidziane w ust. 1 w odniesieniu do komisji, o kt6rych mowa wart. 69, wykonuj1! odpowiednio konsul i kapitan statku.

    Rozdzial7

    Zglaszanie list kandydatow na poslow

    Art. 77. 1. Prawo zglaszania list kandydat6w na posl6w przy-sluguje partiom, organizacjom politycznym oraz spolecznym, a taHe wyborcom. Czynnosci wyborcze w imieniu partii i organizacji politycz-nych oraz spolecznych wykonuj1! organy upowaznione do ich reprezen-towania przy czynnosciach prawnych. W wypadku wyborc6w czynnosci

    25

  • wyborcze w ich imieniu wykonujl! tworzone przez nich komitety wyborcze.

    2. Partie i organizacje, 0 ktorych mowa w ust. 1, mog,! utworzyc koaIicjl' wyborcz,! dla zgloszenia wspolnych list kandydatow na poslow. Czynnosci wyborcze w imieniu koaIicji wykonuje utworzony w tym celu komitet wyborczy.

    3. Do komitetow wyborczych, 0 ktorych mowa w ust. I, stosuje sil' odpowiednio przepisy ustawy z dnia 28 lipca 1990 r. 0 partiach politycznych (Dz. U. Nr 54, poz. 312) - z wyjl!tkiem art. 4 - oraz przepisy innych ustaw dotycz'!ce dzia/alnoSci partii politycznych.

    4. W zakresie realizacji zadari wynikaj'!cych z ustawy komitet wyborczy, 0 ktorym mowa w ust. 2, rna osobowosc prawnl!.

    5. Komitety wyborcze, 0 ktorych mowa w ust. 1 i 2, rozwi'lzuj'l podmioty, ktore go utworzy/y, zawiadamiaj,!c 0 tym niezw/ocznie Paristwowl! Komisjl' Wyborczl!.

    6. Przez uzyte w ustawie okreslenie "komitet wyborczy" rozumie sil' rowniez statutowe organy partii i organizacji, 0 ktorych mowa w ust. I.

    Art. 78. 1. Komitet wyborczy moze zglosic w kazdym okrl'gu wyborczym po jednej okrl'gowej liscie kandydatow na pos/ow, zwanej . dalej "listl! okrl'gowl!", oraz jednl! ogolnopolsk'! list, kandydatow na pos/ow, zwanl! dalej "listl! ogolnopolskl!".

    2. Kandydowac mozna w jednym okrl'gu wyborczym i zjednej listy okrl'gowej oraz z jednej listy ogolnopolskiej.

    3. Nie mozna kandydowac rownoczesnie do Sejmu i Senatu.

    A. Zg/aszanie okrl'gowych list kandydatow na pos/ow

    Art. 79. I. Lista okrl'gowa powinna bye poparta podpisami co najmniej 3000 wyborcow stale zamieszka/ych w danym okrl'gu wybor-czym.

    2. Komitet wyborczy, ktory z zachowaniem wymogow okres-lonych w ust. 1 zarejestrowal listy okrl'gowe w co najmniej polowie okrl'go~ wyborczych, uprawniony jest do zgloszenia dalszych list bez poparcia zgloszenia podpisami wyborcow.

    3. Obowil!zek poparcia zgloszenia listy okrl'gowej podpisami wyborcow nie dotyczy komitetu wyborczego partii, organizacji lub koalicji wyborczej, ktora bezposrednio po poprzednich wyborach

    ~6

  • zglosila Prezydium Sejmu istnienie klubu 1iczllcego co najmniej 15 poslow .

    . '4. ·Zgloszenie list okr~gowychprzez komitety wyborcze spelniajllce . warunki, 0 ktorych mowa w ust. 2 i 3,nast~puje. na podstawie zaswiadczenia Panstwowej Komisji Wyborczej, wydanego na wniosek zainteresowanego komitetu wyborczego, zlozony do 40 dnia przed dniem wyborow. Informacj~, 0 jakiej mowa w ust. 3, Prezydium Sejmu

    -.' przekazuje Panstwowej Komisji-Wyborczej wterminie 10 dni·od· dnia· zarzlldzenia wyborow.

    .. .. '5:' Wrazie'rozwillzania Sejmu' przepis ··ust. .' 3 . stosuje . si~ do .. ' 'komitetow' wyborczych; ktore' w dniu rozwillzania':Sejmu spelniajll

    .. ' warunek w nim okreSlony. '. . .'

    Art. 80. 1. List~ okr~gowll zglasza si~ do okr~gowej komisji wy· . borczej do 40 dnia przed dniem wyborow.

    2. Liczba kandydatow na liscie nie moze bye mniejsza niz 3 kan· . dydatow i wi~ksza niz dwukrotnose ogolnej liczby poslow wybieranych w danym okr~gu wyborczym .

    .. .. _ .' .. 3. :¢,:gloszenia listy okr~gowej dokonuje na pismie pelnomocnik komitetu wyborczego lub upowazniona przez niego osoba, zwani dalej

    .. _ . _._ ."p~l.nomocnikiem". Do zgloszenia zalllcza si~ dokument.stwierdzajllcy. ~ ....... ~ .. powohiriie Jielnomocnika komiietu wyborczego, z podaniem jego

    . . . nazwiska, imienia i dokladnego adresu, wydany przez komitet wybor-czy.

    4. Jezeli zgloszenia listy okr~gowej dokonuje osoba upowazniona przez pelnomocnika komitetu wyborczego, przepis ust. 3 stosuje si~ odpowiednio.

    Art. 81. 1. Zgloszenie listy okr~gowej powinno zawierae:

    1) nazw~ komitetu wyborczego uwzgl~dniaj'lCll nazw~, skrot nazwy i symbol graficzny partii lub organizacji tworzllcych dany komitet, z podaniem dokladnego adresu; w wypadku komitetu wyborczego utworzonego przez wyborcow nalezy podae rowniez list~ osob tworzllcych komitet wyborczy w liczbie nie mniejszej niz 15 osob oraz ich adresy,

    2) nazwiska, imiona, wiek, zawod i miejsce zamieszkania kandydatow, a w wypadku kandydatow komitetow wyborczych utworzonych przez wyborcow - takie przynaleinose do partii, ktorych s'l czlonkami. Nazwiska kandydatow umieszcza si~ na liScie w kolejno· sci ustalonej przez komitet wyborczy.

    27

    . \', '"

  • 2. W zgloszeniu pelnomocnik moze wskazac skrot nazwy komiietu wyborczego, ktorym nalezy oznaczyc zarejestrowan~ list~ na urz~dowych obwieszczeniach oraz na karcie do glosowania.

    3. Pelnomocnik moze wnosic ponadto 0 oznaczenie w ramach listy poszczegolnych kandydatow nazw~ lub skrotem nazwy partii b"dz organizacji popieraj~cej danego kandydata (nie wi~cej niz 40 znakow drukarskich). Wniosek sklada si~ I"cznie ze zgloszeniem listy.

    4. W wypadku listy komitetu wyborczego utworzonego przez wyborcow poszczegolni kandydaci powinni bye oznaczeni nazw" lub skrotem nazwy partii, ktorych s~ czlonkami. Przepis ust. 3 stosuje si~ odpowiednio.

    5. Do zgloszenia kazdej listy nalezy dol"czye: 1) uwierzytelniony wyci"g z ewidencji partii lub rejestru organizacji

    prowadzonych przez wlasciwy s~d, a w wypadku koalicji wyborczej oraz komitetu wyborczego utworzonego przez wyborcow - doku-ment stwierdzaj~cy utworzenie takich komitetow, podpisany przez 3 osoby przyjmuj~ce odpowiedzialnose za prawdziwose danych zawartych w tym dokumencie,

    2) wykazy podpisow wyborcow popieraj~cych list~, obejmuj~ce nie mniej niz 3000 podpisow, b~dz zaswiadczenie Panstwowej Komisji Wyborczej, 0 ktorym mowa wart. 79 ust. 4,

    3) pisemne oswiadczenie kazdego kandydata 0 zgodzie na kandydowa-nie z danej listy okr~gowej,

    4) pisemne oswiadczenie kazdego kandydata stwierdzaj~ce, czy byl on funkcjonariuszem lub tajnym wspolpracownikiem Urz~du Bezpie-czenstwa Publicznego, Ministerstwa Bezpieczenstwa Publicznego i Sluzby Bezpieczenstwa Ministerstwa Spraw Wewn~trznych oraz wojskowych sluzb specjalnych, w szczegolnoSci: Informacji Woj-skowej, Wojskowej Sluiby Wewn~trznej, Zarz"du II Sztabu General-nego Ludowego Wojska Polskiego i Zwiadu Wojsk Ochrony Pogranicza.

    Art. 82. 1. Nazwa, skrot nazwy i symbol graficzny komitetu wyborczego, 0 ktorych mowa wart. 81, powinny roinie si~ dostatecznie od nazw, skrotow nazw i symboli graficznych innych komitetow wyborczych.

    2. Jezeli po przyj~ciu zgloszenia listy dokonane zostanie nast~pne zgloszenie zawieraj~ce t~ sam~ lub niedostatecznie r6Zni~q si~ nazw~ b'ldz skrot nazwy komitetu wyborczego, komisja wyborcza uznaje to za

    28

  • wad~ zgloszenia i wyznacza termin 3 dni dla jej usuni~cia. W wypadku nieusuni~cia wady w terminie, komisja odmawia rejestracji listy.

    3. Komisja wyborcza uznaje, w trybie ust. 2, za wad~ zgloszenia listy komitetu wyborczego, w ktorego nazwie nie uwzgl~dniono nazwy i skrotu nazwy partii lub organizacji tworz~cych ten komitet.

    Art. 83. I. Okr~gowa komisja wyborcza niezwlocznie rejestruje list~ okr~gow~ zgloszon~ zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, sporz~dzaj~c protokol rejestracji. Po jednym egzemplarzu protokolu dor~cza si~ pelnomocnikowi i przesyla Panstwowej Komisji Wyborczej.

    2. Jezeli zgloszenie rna wady, komisja wzywa pelnomocnika do ich usuni~cia w terminie 3 dni. W wypadku nieusuni~cia wady w terminie komisja odmawia rejestracji listy w calosci lub co do poszczegolnych kandydatow. W razie odmowy rejestracji w odniesieniu do niektorych kandydatow, list~ - z zastrzezeniem przepisow art. 80 ust. 2 - rejestruje si~ w zakresie nie obj~tym odmow~.

    3. Orzeczenia okr~gowej komisji wyborczej, 0 ktorych mowa w ust. 2 i art. 82 ust. 2 i 3, dor~cza si~ niezwlocznie pelnomocnikowi. Od orzeczenia pelnomocnikowi przysluguje prawo odwolania do Pan-stwowej Komisji Wyborczej, w terminie 3 dni od daty dor~czenia. Od orzeczenia wydanego w wyniku rozpatrzenia odwolania nie przysluguje srodek prawny.

    Art. 84. I. Panstwowa Komisja Wyborcza na podstawie protoko-low rejestracji list okr~gowych przyznaje w drodze losowania, najpoz-niej w 35 dniu przed dniem wyborow, jednolity numer dla list tego samego komitetu wyborczego, zarejestrowanych w wi~cej niz jednym okr~gu wyborczym. 0 terminie losowania zawiadamia si~ pelnomoc-nikow.

    2. W losowaniu pierwszych numerow bior'l udziallisty komitetow wyborczych, 0 ktorych mowa wart. 79 ust. 3, jezeli zarejestrowaly listy we wszystkich okr~gach wyborczych. W drugiej kolejnosci losuje si~ numery dla list innych komitetow wyborczych, ktore zarejestrowaly swoje listy we wszystkich okr~gach wyborczych. W dalszej kolejnosci losowane s~ numery list pozostalych komitetow wyborczych.

    3. Panstwowa Komisja Wyborcza zawiadamia niezwlocznie okr~gowe komisje wyborcze oraz pelnomocnikow 0 wylosowanych nume-rach list okr~gowych.

    29

  • Art. 85. 1. Po otrzymaniu zawiadomienia, 0 ktorym mowa wart. 84 usC 3, okr~gowa komisja wyborcza, uwzgl~dniajllc kolejnosc nume· row list ustalonll w trybie art. 84, najpMniej w 17 dniu przed dniem wyborow przeprowadza losowanie numerow dla list komitetow wybor· czych, ktore zarejestrowaly Ii sty wy1llcznie w danym okr~gu wyborczym. o terminie losowania zawiadamia sil' pelnomocnikow.

    2. Okrl'gowa komisja wyborcza zawiadamia niezwlocznie pelno-mocnikow 0 wylosowanych numerach list okr~gowych, 0 ktorych mowa w us!. 1.

    Art. 86. 1. Okrl'gowa komisja wyborcza zarzlldza wydrukowanie obwieszczenia 0 zarejestrowanych lis tach okrl'gowych, zawierajllcego informacje 0 ich numerach, nazwach i skrotach nazw komitetow wyborczych oraz dane 0 kandydatach zawarte w zgloszeniach list.

    2. Obwieszczenie, 0 ktorym mowa w us!. I, przesyla sil' wlas-ciwemu kierownikowi wojewodzkiego biura wyborczego, ktory zapew-nia jego druk i rozplakatowanie na obszarze okr~gu wyborczego, najpMniej w 8 dniu przed dniem wyborow. Jeden egzemplarz obwiesz-czenia przesyla sil' niezwlocznie PaI\stwowej Komisji Wyborczej.

    Art. 87. 1. Okrl'gowa komisja wyborcza skresla z zarejestrowanej listy okrl'gowej nazwisko kandydata na posla, ktory zmarl, utracil prawo wybieralnosci lub zlozyl oswiadczenie na pismie 0 wycofaniu zgody na kandydowanie.

    2. Jezeli skreslenie nazwiska kandydata z zarejestrowanej listy nastllpilo wskutek smierci kandydata i powoduje, ze na likie tej pozostaje mniej niz 3 kandydatow, komisja zawiadamia pelnomocnika o mozliwosci zgloszenia nowego kandydata. Uzupelnienia listy dokonu-je sil' najpMniej w 10 dniu przed dniem wyborow.

    3. Jezeli skreslenie nazwiska kandydata z listy nastllPilo z innej przyczyny niz smierc kandydata lub lista nie zostala uzupelniona z uwzgll'dnieniem terminu, 0 ktorym mowa w ust. 2, a na liscie pozostaje mniej niz 3 kandydatow, komisja uniewaznia rejestracjl' tej listy. Od orzeczenia wydanego w tej sprawie nie przysluguje srodek prawny.

    4. W razie rozwillzania 'komitetu wyborczego, 0 ktorym mowa wart. 77 ust. 1 lub 2, okrl'gowa komisja wyborcza uniewaznia rejestracj, listy tego komitetu.

    5. 0 skresleniu kandydata i orzeczeniach, 0 ktorych mowa w us!. 2-4, Okrl'gowa ~omisja wyborcza za wiadamia niezwlocznie pelnomoc-nika i Panstwowi) Komisj, Wyborczll oraz wyborcow.

    30

  • .~, ," B .. Poparcie zgloszen okr~gowych lisT' kandydatow na poslow

    Art. 88. I. W yborca moze udzielic pisemnego poparcia wi~cej niz jednej liscie okr~gowej. Wycofanie udzielonego poparciajest nieskutecz· ne.

    2. Wyborca udzielaj~cy lloparcia liscie okr~gowej sklada podpis obok czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamiesz· kania i numeru dowodu osobistego lub paszportu.

    3. Wykaz podpisow powinien zawierac na kazdej stronie nazw~ komitetu wyborczego zglaszaj~cego list~, numer okr~gu wyborczego, w ktorym lista jest zglaszana, oraz pod pis pelnomocnika.

    4. Wzor wykazu podpisow wyborcow okresla Panstwowa Komi· sja Wyborcza.

    Art. 89. 1. Okr~gowa komisja wyborcza, przyjmuj~c zgloszenie listy okr~gowej, w obecnoSci pelnomocnika sprawdza prawidlowosc zlozenia wymaganej liczby podpisow wyborcow. Arkusze wykazu pod pis ow komisja numeruje i opatruje kazdy swoj~ piecz~ci" oraz wydaje pelnomocnikowi pisemne potwierdzenie przyj~cia zgloszenia,

    2. Jezeli prawidlowo zlozona liczba podpisow wyborcow jest mniejsza niz ustawowo wymagana, komisja odmawia przyj~cia zglosze-nia, wskazuj,!c stwierdzone wady, oraz zwraca pelnomocnikowi przed-lozony wykaz podpisow.

    3. Orzeczenie, 0 ktorym mowa w us!. 2, moze bye przez pelnomoc-nika zaskarzone do wlasciwego terytorialnie s'ldu wojewodzkiego w terminie 3 dni od daty dor~czenia. S~d wojewodzki rozpatruje skarg~ w terminie 2 dni w post~powaniu nieprocesowym w skladzie 3 s~dziow. Od postanowienia s~du nie przysluguje srodek prawny.

    4. Przyj~te arkusze wykazu podpisow komisja przechowuje w za-piecz~towanych pakietach. Udost~pnienie i rozpiecz~towanie pakietow moze nast~pic wyl~cznie dla potrzeb post~powania przed organami wymiaru sprawiedliwosci, w obecnoSci czlonka okr~gowej komisji wyborczej; 0 terminie czynnosci zawiadamia si~ niezwlocznie pelnomoc-nika.

    Art. 90. 1. W razie uzasadnionych w'!tpliwosci co do prawdziwo-Sci danych zawartych w wykazie podpisow b,!dz wiarygodnosci pod-pisow, okr,gowa komisja wyborcza wstrzymuje rejestracj~ listy okr,go-wej i w sposob przez siebie ustalony dokonuje w terminie 3 dni sprawdzenia danych b~dz wiarygodnoSci podpisow, w oparciu 0 dost,p-

    31

  • ne urz~dowo dokumenty, w tym rejestry wyborcow i urz~dowe rejestry mieszkancow, a w miar~ potrzeby rowniez 0 wyjasnienia wyborcow. o wstrzymaniu rejestracji listy i wszcz~ciu post~powania wyjasniajqce-go zawiadamia si~ niezwlocznie pelnomocnika.

    2. lezeli w wyniku przeprowadzonego post~powania ustalone zostanie, iz zgloszona lista nie uzyskala poparcia ustawowo wymaganej liczby podpisow wyborcow, komisja odmawia jej rejestracji i niezwlocz-nie za wiadamia 0 odmowie pelnomocnika.

    3. Orzeczenie, 0 ktorym mowa w ust. 2, moze bye przez pelnomoc-nika zaskarzone do wlasciwego terytorialnego sqdu wojewodzkiego w terminie 3 dni od daty dor~czenia. Sqd wojewodzki rozpatruje skarg~ w terminie 3 dni w post~powaniu nieprocesowym, w skladzie 3 s~dziow. o terminie posiedzenia zawiadamia si~ okr~gowq komisj~ wyborczq i pelnomocnika. Od postanowienia sqdu nie przysluguje srodek prawny.

    C. Zglaszanie ogolnopolskich list kandydatow na poslow

    Art. 91. 1. List~ ogolnopolskq zglasza si~ do Panstwowej Komisji Wyborczej najpozniej w 20 dniu przed dniem wyborow.

    2. Do zgloszenia listy ogolnopolskiej uprawniony jest komitet wyborczy, ktory zarejestrowal listy okr~gowe w co najmniej polowie ok~gow wyborczych bqdz spelnia warunki okreslone wart. 79 ust. 3.

    3. Komitet wyborczy organizacji mniejszosci narodowych up raw-niony jest do zgloszenia listy ogolnopolskiej, jezeli zarejestrowal listy okr~gowe w co najmniej 5 okr~gach wyborczych lub spelnia warunki okreslone wart. 79 ust. 3.

    4. Zgloszenia listy ogolnopolskiej dokonuje na pismie pelnomoc-nik. W zgloszeniu podaje si~ nazw~ i adres komitetu wyborczego oraz nazwisko, imi~ i dokladny adres pelnomocnika.

    5. Na liscie ogolnopolskiej powinno bye zgloszonych co najmniej 69 kandydatow.

    6. Na liscie mogq bye zgloszeni tylko kandydaci, ktorzy zostali zarejestrowani na listach okr~gowych danego komitetu wyborczego. Przy nazwiskach kandydatow podaje si~ numery okr~gow wyborczych, w ktorych listy okr~gowe zostaly zarejestrowane.

    Art. 92. 1. Do zgloszenia i rejestracji listy ogolnopolskiej stosuje Sl~ odpowiednio przepisy art. 83 ust. ! i 2 i art. 87. Orzeczenie

    32

  • Panstwowej Komisji Wyborczej moze bye przez pelnomocnika zaskar-zone do S'ldu Najwyzszego w terminie 3 dni od daty dorl'czenia. S'ld Najwyzszy rozpoznaje skargl' w terminie 3 dni w postl'Powaniu nieprocesowym, stosuj'lC odpowiednio przepisy Kodeksu postl'Powania cywilnego. Od postanowienia Sljdu Najwyzszego nie przysluguje srodek prawny.

    2. lezeli w wyniku postl'Powania, 0 kt6rym mowa w ust. I oraz wart. 83 ust. 3, art. 89 ust. 3 i art. 90 ust. 3, komitet wyborczy spelni warunki uprawniajljce do zgloszenia listy og6lnopolskiej, Panstwowa Komisja Wyborcza przyjmuje zgloszenie, tak jakby zostalo wniesione w ustawowym terminie.

    Art. 93. I. Po zarejestrowaniu list og61nopolskich Panstwowa Komisja Wyborcza podaje do publicznej wiadomosci, w formie ob-wieszczenia, informacj, 0 zarejestrowanych lis tach og6lnopolskich, zawieraj'lCl! ich numery, nazwy i skr6ty nazw komitet6w wyborczych, og61nlj liczbl' kandydat6w oraz dane 0 69 kandydatach z kazdej listy; numerem listy og61nopolskiej jest numer listy okrl'gowej wylosowany w trybie, 0 kt6rym mowa wart. 84.

    2. Obwieszczenie, 0 kt6rym mowa w ust. I, podaje sil' do wiadomo-sci publicznej najpOiniej w 8 dniu przed dniem wybor6w, przez ogloszenie go w dzienniku 0 zasil'gu og6lnokrajowym, oraz dostarcza wszystkim obwodowym komisjom wyborczym.

    D. M,zowie zaufania

    Art 94. I. Pelnomocnik moze wyznaczye po jednym ml'zu zaufa-nia do kazdej obwodowej komisji wyborczej na obszarze okrl'gu wyborczego, w kt6rym zostala zarejestrowana zgloszona przez niego lista okrl'gowa.

    2. Pelnomocnik wydaje m,zom zaufania zaswiadczenie wedlug wzoru okreslonego przez Panstwowlj Komisj, Wyborczlj ..

    Rozdzial8

    Karty do glosowania

    Art. 95. Okr,gowa komisja wyborcza po zarejestrowaniu list okr,gowych zarz'ldza wydrukowanie kart do glosowania i zapewnia ich

    33

  • prz~kazanie obwodowym komisjom 'wyborczym 'w trybie"~kreslonym przez Panstwow~ Komisj~ Wyborcz~.

    Art. 96. Na karcie do glosowania umieszcza si~ w kolejnosci wzrastaj~cej oznaczenia list zarejestrowanych w danym okr~gu wybor-czym, zawieraj~ce numer listy oraz nazw~ lub skrot nazwy komitetu wyborczego. Pod oznaczeniem kazdej listy podaje si~ nazwiska i imiona wszystkich kandydatow zarejestrowanych na danej liscie.

    Art. 97. I. Na kazdej karcie do glosowania zamieszcza si~ zwi~zl~ informacj~ 0 sposobie glosowania.

    2. Na karcie do glosowania drukuje si~ odcisk piecz~ci wlasciwej okr~gowej komisji wyborczej.

    3. Karta do glosowania moze bye zadrukowana tylko po jednej stronie. Wielkose i rodzaj czcionek powinny bye jednakowe dla oznaczen wszystkich list i nazwisk kandydat6w.

    4. Wzor karty do glosowania us tala Panstwowa Komisja Wybor-cza.

    Art. 98. Zasady sporz~dzania i tryb przekazywania kart do gloso-wania dla obwodow glosowania utworzonych za graniq i na polskich statkach morskich ustala Panstwowa Komisja Wyborcza po porozu-mieniu odpowiednio z Ministrem Spraw Zagranicznych oraz Ministrem Transportu i Gospodarki Morskiej.

    Rozdzial9

    Ustalenie wynikow glosowania w obwodach glosowania

    Art. 99. Niezwlocznie po zakonczeniu glosowania obwodowa ko-misja wyborcza ustala wyniki glosowania w obwodzie. Przy ustalaniu wynikow glosowania mog~ bye obecni m~zowie zaufania.

    Art. 100. I. Komisja ustala, na podstawie spisu wyborcow, liczb~ os6b uprawnionych do glosowania oraz liczb~ wyborc6w, kt6rym wydano karty do glosowania.

    2. Komisja ustala liczb~ nie wykorzystanych kart do glosowania, a nast~pnie karty te umieszcza w zapiecz~towanych pakietach.

    3. Przewodniczllcy w obecnosci komisji otwiera urn~ wyborcz~, po czym komisja liczy znajduj~ce si~ w niej karty do glosowania.

    4. Kart do glosowania przedartych calkowicie na dwie lub wi~cej cz~sci nie bierze si~ pod uwag~ przy obliczeniach, 0 ktorych mowa w us!. 3.

    34

  • , 5. Jdeli liczba kart do glosowania w urnie przewyzsza ·liczb~ wydanych kart, komisja podaje w protokole przypuszczalnq przyczyn~ tej niezgodnosci.

    Art. 101. Po ustaleniu liczby oddanych kart do glosowania ob-wodowa komisja wyborcza przyst~puje do obliczania glosow oddanych na poszczegolne listy okr~gowe oraz na poszczegolnych kandydatow z tych list.

    Art. 102. I. Za niewazny uznaje si~ glos, jezeli na karcie do glosowania postawiono znak "x" w kratce z lewej strony obok nazwiska dwoch lub wi~cej kandydatow z roznych list lub nie postawiono znaku "x" w kratce z lewej strony obok nazwiska zadnego kandydata z ktorejkolwiek z list.

    2. Niewazne Sq karty do glosowania inne niz urz~dowo ustalone lub nie opatrzone piecz~ciq obwodowej komisji wyborczej.

    3. lezeli na karcie do glosowania postawiono znak "x" w kratce z lewej strony obok nazwiska dwoch lub wi~cej kandydatow z tej samej listy, to glos taki uwaza si~ za waznie oddany na wskazanq list~ okr~gowi/ z przyznaniem pierwszenstwa do otrzymania mandatu kan-dydatowi na posla, ktorego nazwisko na tej liScie umieszczone jest w pierwszej kolejnoSci.

    4. Dopisanie na karcie do glosowania dodatkowych numerow list i nazw lub nazwisk alba poczynienie innych dopiskow nie wplywa na waznosc glosu.

    Art. 103. Obwodowa komisja wyborcza sporzqdza w dwoch eg-zemplarzach protokol glosowania w obwodzie.

    Art. 104. I. W protokole glosowania w obwodzie wymienia si~ liczby: I) osob uprawnionych do glosowania, 2) wyborcow, ktorym wydano karty do glosowania, 3) oddanych glosow, 4) glosow niewaznych, 5) glosow waznych, 6) glosow waznie oddanych na kazdi/ z list okr~gowych (Ii/czna liczba

    glosow oddanych na kandydatow tej listy), 7) glosow -waznie oddanych na poszczegolnych kandydatow kazdej

    z list okr~gowych.

    35

  • 2. W protokole wymienia si~ ponadto liczb~ otrzymanych i nie wykorzystanych kart do glosowania.

    3. W protokole wymienia si~ czas rozpocz~cia i zakonczenia glosowania oraZ omawia zarzlldzenia i wydane decyzje,jak r6wniez inne istotne okolicznosci zwillzane z przebiegiem glosowania.

    4. Protok61 podpisuj:j wszystkie osoby wchodzllce w sklad ob-wodowej komisji wyborczej obecne przy jego SPorzlldzaniu. Protok61 opatruje si~ piecz~cill komisji.

    5. M~zom zaufania przysluguje prawo wniesienia do protokolu uwag, z wymienieniem konkretnych zarzut6w.

    Art. 105. Niezwlocznie po sporzlldzeniu protokolu obwodowa komisja wyborcza podaje do publicznej wiadomosci wyniki glosowania na Ii sty okr~gowe, z uwzgl~dnieniem danych, 0 kt6rych mowa wart. 104 ust. 1.

    Art. 106. 1. Przewodniczllcy obwodowej komisji wyborczej nie-zwlocznie przesyla do okr~gowej komisji wyborczej w zapiecz~towanej kopercie jeden egzemplarz protokolu glosowania w obwodzie.

    2. Tryb przekazywania i przyjmowania protokol6w, 0 kt6rych mowa w ust. 1, ustala Panstwowa Komisja Wyborcza.

    3. Zasady i tryb przekazywania wlasciwej okr~gowej komisji wyborczej wynik6w glosowania z obwod6w glosowania, 0 kt6rych mowa wart. 51, ustala Panstwowa Komisja Wyborcza po porozumieniu odpowiednio z Ministrem Spraw Zagranicznych oraz Ministrem Trans-portu i Gospodarki Morskiej.

    4. Panstwowa Komisja Wyborcza moze okreslic zasady i tryb wczesniejszego przekazywania danych z protokolu za posrednictwem sieci telekomunikacyjnej uzytku publicznego lub elektronicznego prze-sylania danych.

    Art. 107. 1. Po wykonaniu czynnosci wymienionych wart. 106 przewodniczllcy obwodowej komisji wyborczej niezwlocznie przekazuje w6jtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta) dokumenty z glosowa-mao

    2. Dokumenty z obwod6w glosowania za granicll i na polskich statkach morskich przechowujll odpowiednio konsulowie i kapitanowie statk6w.

    36

  • Rozdzial 10

    Ustalenie wynikow wyborow w okr~gu wyborczym

    Art. 108. 1. Okr~gowa komisja wyborcza na podstawie protoko-low, 0 ktorych mow a war!. 106 us!. 1, ustala wyniki glosowania na poszczegolne listy okr~gowe i sporz'!dza w dwoch egzemplarzach protokol wynikow glosowania w okr~gu wyborczym.

    2. Jezeli wlasciwa okr~gowa komisja wyborcza nie uzyska wyni-kow glosowania w obwodach glosowania za graniq i na polskich statkach morskich w ci'lgu 36 godzin od zakonczenia glosowania, o ktorym mowa war!. 35 us!. I, glosowanie w tych obwodach uwaza si~ za niebyle. Fakt ten odnotowuje si~ w protokole wynikow glosowania w okr~gu wyborczym, z wymienieniem 0 bwodow glosowania oraz ewentualnych przyczyn nieuzyskania z tych obwodow wynikow gloso-wama.

    3. W protokole wymienia si~ liczby: 1) os6b uprawnionych do glosowania, 2) wyborc6w, kt6rym wydano karty do glosowania, 3) oddanych glos6w, 4) glos6w niewaznych, 5) glos6w waznych, 6) glos6w waznie oddanych na kazdll z list okr~gowych, 7) glos6w waznie oddanych na poszczeg61nych kandydat6w kazdej

    z list okr~gowych. 4. Protok61 podpisuj,! wszystkie osoby wchodz,!ce w sklad komisji,

    obecne przy jego sPorzlldzaniu. Protokol opatruje si~ piecz~ci,! komisji. 5. Przy ustalaniu wynikow glosowania i sporz'!dzaniu protokolu

    mog,! bye obecni pelnomocnicy, ktorym przysluguje prawo wniesienia do protokolu uwag z wymienieniem konkretnych zarzut6w.

    6. Przewodnicz,!cy okr~gowej komisji wyborczej przekazuje nie-zwlocznie dane z protokolu dotycz'lce liczby glosow waznych i glosow waznie oddanych na kazd,! z list okr~gowych oraz glos6w waznie oddanych na poszczegolnych kandydatow kazdej z tych list do Pan-stwowej Komisji Wyborczej, w spos6b przez ni,! ustalony, za posredni-ctwem sieci telekomunikacyjnej uzytku publicznego lub elektronicznego przesylania danych.

    7. Protok61, 0 kt6rym mowa w us!. 1, przewodnicz'lcy okr~gowej komisji wyborczej przesyla niezwlocznie do Panstwowej Komisji Wy-borczej w trybie przez nill ustalonym.

    37

  • · Art. 109. ,1. Pm\stwowa Komisja Wyborcza na podstawie danych, o ktorych mowa wart. 108 ust. 6, ustala wst~pnie liczb~ glosow waznych oraz glosow waznie oddanych na listy okr~gowe poszczegolnych komitetow wyborczych w skali kraju i Iisty, ktore speiniaj,! warunki uprawniaj,!ce do uczestniczenia w podziale mandatow w okr~gach wyborczych. Informacj~ 0 tym podaje si~ do publicznej wiadomosci.

    2. Po otrzymaniu protokolow wynikow glosowania w okr~gach wyborczych, Panstwowa Komisja Wyborcza protokolarnie ustala zbio· rcze wyniki glosowania na listy okr~gowe w skali kraju i stwierdza, uwzgl~dniaj,!c przepis art. 5 ust. I, ktore Iisty spelniaj,! warunki uprawniaj,!ce do uczestniczenia w podziale mandatow w okr~gach wyborczych, oraz zawiadamia 0 tym pisemnie okr~gowe komisje wyborcze. Informacj~ 0 tym podaje si~ do publicznej wiadomosci.

    Art. 110. I. Po otrzymaniu zawiadomienia, 0 ktorym mowa wart. 109 ust. 2, okr~gowa komisja wyborcza dokonuje podzialu mandatow pomi~zy uprawnione listy okr~gowe w sposob nast~puj,!cy: I) liczb~ glosow waznie oddanych na kazd,! z tych list w okr~gu

    wyborczym dzieli si~ kolejno przez: 1,2,3,4 i dalej, az do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposob ilorazow da si~ uszeregowac tyle kolejno najwi~kszych liczb, ile wynosi Iiczba mandatow do rozdzielenia mi~dzy listy,

    2) kazdej liscie przyznaje si~ tyle mandatow, ile sposrod ustalonego w powyZszy sposob szeregu ilorazow przypada jej Iiczb kolejno najwi~kszych.

    2. lezeli kilka list uzyskalo ilorazy rowne ostatniej Iiczbie z liczb uszeregowanych w podany wyzej sposob, a list tych jest wi~cej niz mandatow do rozdzielenia, pierwszenstwo maj" listy w kolejnosci ogolnej liczby oddanych na nie glosow. Gdyby na dwie lub wi,cej list oddano rown'! liczb~ glosow, 0 pierwszenstwie rozstrzyga liczba ob-wodow glosowania, w ktorych na dan,! list, oddano wil'ksz,! liczb~ glosow.

    Art. 111. 1. Mandaty przypadaj,!ce danej liscie okrl'gowej uzys-kuj,! kandydaci w kolejnosci otrzymanej liczby glosow.

    2. lezeli dwoch lub wil'cej kandydatow otrzymalo rowmt liczbl' glosow uprawniaj,!c,! do uzyskania mandatu z danej listy, 0 pierwszen-stwie rozstrzyga kolejnosc umieszczenia ich nazwisk na Iiscie.

    38

  • ,. ' 'Art."1l.2. 'Jezeli wokr~g'u wyliorczYni 'p'oiosiaj~ rihindaty nie obsadzone, w6wczas 0 liczb~ tych mandat6w zwi~ksza si~ liczb~ posl6w wybieranych z list og6lnopolskich.

    Art. 113. 1. Po ustaleniu wynik6w wybor6w w okr~gu wyborczym okr~gowa komisja wyborcza sporz~dza, w dw6ch egzemplarzach, protok61 wybor6w posl6w w okr~gu wyborczym.

    2. W protokole wymienia si~ liczb~ posl6w wybieranych w okr~gu, a takZe liczb~: I) os6b uprawnionych do glosowania, 2) wyborc6w, kt6rym wydano karty do glosowania, 3) oddanych glos6w, 4) glos6w niewaznych, 5) glos6w waznych, 6) glos6w waznie oddanych na kazd~ z list okr~gowych, 7) mandat6w przypadaj~cych kazdej liscie, 8) glos6w waznie oddanych na poszczeg6lnych kandydat6w kazdej

    z list okr~gowych oraz 9) nazwiska i imiona wybranych posl6w z kazdej listy okr~gowej.

    3. W wypadku, 0 kt6rym mowa wart. 112, w protokole podaje si~ r6wniez liczb~ nie obsadzonych mandat6w w okr~gu.

    4. Protok61 podpisuj~ wszystkie osoby wchodz~ce w sklad komisji, obecne przy jego sporz~dzaniu. Protok61 opatruje si~ piecz~ci~ komisji.

    5. Przy ustalaniu wynik6w wybor6w i sporz~dzaniu protokolu mog~ bye obecni pelnomocnicy, kt6rym przysluguje prawo wniesienia do protokolu uwag z wymienieniem konkretnych zarzut6w.

    6. Przepis art. 108 ust. 2 stosuje si~ odpowiednio.

    Art. 114. Okr~gowa komisja wyborcza niezwlocznie podaje do publicznej wiadomosci wyniki glosowania i wyniki wybor6w w okr~gu wyborczym, z uwzgl~dnieniem danych, 0 kt6rych mowa wart. 109 ust. 2 i art. 113 ust. 2 i 3.

    Art. 115. 1. Przewodnicz~cy okr~gowej komisji wyborczej za po-srednictwem sieci telekomunikacyjnej uzytku publicznego lub elektro-nicznego przesylania danych przekazuje do Panstwowej Komisji Wy-borczej, w trybie przez ni~ ustalonym, dane z protokolu wybor6w posl6w w okr~gu wyborczym.

    2. Protok61,o kt6rym mowa wart. 113, przewodnicz~cy komisji przesyla w zapiecz~towanej kopercie niezwlocznie do Panstwowej

    39

  • Komisji Wyborczej w trybie przez niij ustalonym. Pozosta/e dokumenty z wyborow przechowuje kierownik wojewodzkiego biura wyborczego, w/asciwego dla siedziby komisji.

    Art. 116. I. Po otrzymaniu protok%w, 0 ktorych mowa wart. 115 ust. 2, Panstwowa Komisja Wyborcza dokonuje sprawdzenia prawid/owosci ustalenia wynikow wyborow w okrl'gach wyborczych.

    2. W razie stwierdzenia nieprawid/owosci w ustaleniu wynikow wyborow, Panstwowa Komisja Wyborcza zarzijdza ponowne ustalenie tych wynikow. Przepisy art. 110-115 stosuje sil' odpowiednio.

    Rozdzial II

    Ustalenie wynikow wyborow z ogo/nopo/skich list kandydatOw na pos/ow.

    Ogloszenie wynikow wyborow do Sejmu

    Art. 117. Panstwowa Komisja Wyborcza, po otrzymaniu protoko-low od okrl'gowych komisji wyborczych oraz sprawdzeniu prawid/owo-Sci ustalenia wynikow wyborow w okrl'gach wyborczych, stwierdza, uwzgll'dniajilc przepis art. 5 ust. I, ktore listy ogolnopolskie spe/niajij warunki uprawniajilce do uczestniczenia w podziale mandatow w mysl art. 4 albo art. 7.

    Art. 118. I. Panstwowa Komisja Wyborcza dokonuje podzia/u mandatow pomil'dzy uprawnione Iisty ogolnopolskie, z uwzgll'dnieniem art. 112, w sposob nastl'pujilCY: I) Iiczbl' g/osow waznie oddanych na wszystkie Iisty okrl'gowe danego

    komitetu wyborczego dzieli sil' kolejno przez: 1,2,3,4 i dalej, az do chwili, gdy z otrzymanych w ten sposob ilorazow da sil' uszeregowac tyle kolejno najwil'kszych liczb, ile wynosi Iiczba mandatow do rozdzielenia mil'dzy Iisty ogolnopolskie,

    2) kazdej liScie przyznaje sil' tyle mandatow, ile sposrod ustalonego . w powyZszy sposob szeregu ilorazow przypada jej liczb kolejno

    najwil'kszych. 2. Jezeli kilka list uzyska/o ilorazy rowne ostatniej liczbie z liczb

    uszeregowanych w podany wyzej sposob, a list tych jest wil'cej niz mandatow do rozdzielenia, pierwszenstwo majillisty komitetow wybor-czych, ktore w okrl'gach uzyska/y wil'cej mandatow. Jezeli listy dwoch

    40

  • lub wi~cej komitetow wyborczych uzyskaly w okr~gach rown~ liczb~ mandatow, 0 pierwszenstwie rozstrzyga wi,ksza liczba glosow od-danych w calym kraju na listy danego komitetu wyborczego.

    Art- 119. I. Mandaty przypadaj~ce danej liscie ogolnopolskiej uzyskuj~ kandydaci w kolejnosci umieszczenia ich nazwisk na liscie - z pomini~ciem tych kandydatow, ktorzy uzyskali juz mandaty w okr~gach wyborczych.

    2. lezeli danej liscie przypada wi~ksza liczba mandatow od liczby kandydatow, ktorzy mandaty mog~ uzyskac, wowczas mandaty te przydziela si~ pozostalym listom w kolejnosci uzyskanych najwyzszych ilorazow.

    Art_ 120. Panstwowa Komisja Wyborcza sporz~dza protokol wy-borow poslow z ogolnopolskich list kandydatow na poslow, w kt6rym podaje: I) wykaz zarejestrowanych list og6lnopolskich, 2) liczb~ waznie oddanych glos6w na wszystkie listy okr~gowe w kraju, 3) liczb~ waznie oddanych glosow w kraju na listy okr,gowe kazdego

    komitetu wyborczego, ktory zarejestrowal list~ ogolnopolsk~, wraz z podaniem procentu, jaki liczba ta stanowi w stosunku do liczby glosow oddanych na wszystkie listy okr~gowe w kraju,

    4) wykaz list og6lnopolskich, kt6re uczestnicz~ w podziale mandat6w, 5) liczb, mandatow przydzielonych poszczegolnym listom og6lnopol-

    skim, 6) nazwiska i imiona wybranych posl6w z podaniem numer6w i nazw

    list ogolnopolskich, z kt6rych je uzyskali, oraz numer6w okr~g6w wyborczych, w kt6rych kandydowali.

    Art. 121. 1. Panstwowa Komisja Wyborcza po sporz~dzeniu pro-tokolu, 0 ktorym mowa wart. 120, podaje do publicznej wiadomosci w formie obwieszczenia wyniki wyborow do Sejmu. W obwieszczeniu zamieszcza si~ podstawowe informacje zawarte w protokolach wyborow posl6w w okr~gach wyborczych oraz w protokole wybor6w posl6w z og6lnopolskich list kandydat6w na posl6w.

    2. Obwieszczenie,o ktorym mowa w us!. 1, publikuje si~ niezwlocz-nie w dzienniku 0 zasi~gu ogolnokrajowym oraz oglasza si, w Dzien-niku Urz~dowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

    3. Panstwowa Komisja Wyborcza publikuje opracowanie statys-tyczne zawieraj~ce szczeg610we informacje 0 wynikach glosowania i wybor6w do Sejmu.

    41

  • 4. Panstwowa Komisja Wyborcza okresla, po porozuinieniu z Na~ czelnym Dyrektorem Archiwow Panstwowych, termin przechowywania oraz sposob przekazania do wlasciwego archiwum panstwowego doku-mentow z glosowania i z wyborow, 0 ktorych mowa wart. 107 i art. 115 ust. 2.

    Art. 122. Panstwowa Komisja Wyborcza wydaje poslom zaswiad-czenia 0 wyborze.

    Art. 123. Panstwowa Komisja Wyborcza przedklada Marszal-kowi Sejmu oraz S~dowi Najwyzszemu sprawozdanie z wyborow nie pozniej niz 7 dnia po ogloszeniu obwieszczenia, 0 ktorym mowa wart. 121 us!. 1.

    Rozdzial 12

    Wa:inosc wyborow

    Art. 124. 1. Przeciwko waznoSci wyborow, waznosci wyborow w okr~gu lub wyborowi posla moze bye wniesiony protest z powodu dopuszczenia si~ przest,pstwa przeciwko wyborom lub naruszenia przepisow niniejszej ustawy dotycz~cych glosowania, ustalenia wyni-kow glosowania lub wynikow wyborow.

    2. lezeli podstaw, protestu stanowi zarzut popelnienia przest~pstwa przeciwko wyborom lub naruszenia przez Panstwow,! Komisj~ Wyborczl! przepisow niniejszej ustawy dotyczl!cych ustalenia wynikow glosowania i wynikow wyborow, moze go wniesi: kazdy wyborca.

    3. Protest przeciwko waznosci wyborow w okr~gu lub przeciwko wyborowi posla w okr~gu wyborczym moze wniesi: wyborca, ktorego nazwisko w dniu wyborow bylo umieszczone w spisie wyborcow w jednym z obwodow glosowania na obszarze danego okr,gu wybor-czego.

    4. Prawo wniesienia protestu przysluguje rowniez pelnomocniko-wi komitetu wyborczego.

    5. W razie wniesienia protestu przeciwko waznoSci wyborow, waZnosci wyborow w okr~gu lub wyborowi posla, do czasu rozstrzyg-ni~cia sprawy w sposob okreslony wart. 128, do poslow lub posla stosuje si~ przepisy 0 obowi~zkach i prawach poslow.

    Art. 125. 1. Protest wnosi si~ na pismie do S~du Najwyzszego najpoiniej w 7 dniu od daty ogloszenia wynikow wyborow przez

    42

  • Panstwow1jKomisj~ Wyborcz1j'w Dzienniku Urz~dowym Rzeczypos-politej Polskiej "Monitor Polski", Nadanie w tym terminie protestu w polskim urz~dzie pocztowym jest rownoznaczne z wniesieniem go do S1jdu Najwyzszego,

    2. W odniesieniu do wyborcy przebywaj1jcego za graniq lub na polskim statku morskim wymogi wymienione w us!. 1 uwaza si~ za spelnione,jezeli protest zostal zlozony odpowiednio wlasciwemu teryto-rialnie konsulowi lub kapitanowi statku. Wyborca obowi~zany jest dol:lCZYC do protestu zawiadomienie 0 ustanowieniu swojego pelnomoc-nika zamieszkalego w kraju lub pelnomocnika do dor~czen zamiesz-kalego w kraju, pod rygorem pozostawienia protestu bez biegu.

    3. Wnosz1jcy protest powinien sformulowac w nim zarzuty oraz przedstawie lub wskazae dowody, na ktorych opiera swoje zarzuty.

    Art. 126. l. S1jd Najwyzszy rozpatruje protest w skladzie 3 s~dziow w post~powaniu nieprocesowym, stosuj,!c odpowiednio przepisy Kodeksu post~powania cywilnego, i wydaje opini~ w formie postano-wienia w sprawie protestu.

    2. Opinia powinna zawierac ustalenia co do zasadnoSci zarzutow protestu, a w razie potwierdzenia zasadnoSci zarzutow - ocen~, czy przest~pstwo przeciwko wyborom lub naruszenie przepisow niniejszej ustawy moglo miee wplyw b,!dz mialo wplyw na wynik wyborOw.

    3. Uczestnikami post~powania S1j z mocy ustawy wnosz1jcy pro-test, przewodnicz'!cy wlasciwej komisji wyborczej lub jego zast~pca i Prokurator Generalny.

    Art. 127. l. S1jd Najwyzszy pozostawia bez dalszego biegu protest wniesiony przez osob~ do tego nie uprawnion1j w mysl art. 124 ust. 2-4 lub nie spelniaj1jcy warunkow okreslonych wart. 125. Niedopuszczalne jest przywrocenie terminu do wniesienia protestu.

    2. S1jd Najwyzszy pozostawia bez dalszego biegu protest dotycz1jcy sprawy, co do ktorej w niniejszej ustawie przewiduje si~ mozliwosc wniesienia skargi lub odwolania do s1jdu lub do Panstwowej Komisji Wyborczej przed dniem glosowania.

    3. Jezeli w proteScie zarzucono popelnienie przest~pstwa przeciw-ko wyborom, S1jd NajwyZszy niezwlocznie zawiadamia 0 tym Prokura-tora Generalnego.

    Art. 128. I. S1jd Najwyzszy w skladzie calej Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczen Spolecznych, na podstawie sprawozdania z wybo-row przedstawionego przez Paristwow1j Komisj~ WyborcZ'l oraz opinii

    43

  • wydanych w wyniku rozpoznania protest ow, rozstrzyga 0 waznoscl wyborow oraz waznoSci wyboru posla, przeciwko ktoremu wniesiono protest. W post~powaniu stosuje si~ odpowiednio art. 18 i 19 ustawy z dnia 20 wrzesnia 1984 r. 0 S~dzie Najwyzszym (Oz. U. z 1990 r. Nr 26, poz. 153 i Nr 53, pOZ. 306 oraz z 1991 r. Nr 83, poz. 371, Nr 100, poz. 443 i Nr 113, poz. 491).

    2. Rozstrzygni~cie, 0 ktorym mowa w ust. I, S~d Najwyzszy podejmuje w formie uchwaly nie p6Zniej nii w 90 dniu po dniu wyborow na posiedzeniu z udzialem Prokuratora Generalnego i Przewodnicz~cego Panstwowej Komisji Wyborczej.

    3. S~d Najwyzszy rozstrzygaj~c 0 niewaznoSci wyborow lub niewaznoSci wyboru posla stwierdza wygasni~cie mandatow w zakresie uniewaznienia oraz postanawia 0 przeprowadzeniu wyborow ponow-nych lub 0 podj~ciu niektorych czynnosci wyborczych, wskazuj'lc czynnose, od ktorej nalezy ponowie post~powanie wyborcze.

    4. Uchwal~ S"du Najwyzszego przedstawia si~ niezwlocznie Prezy-dentowi i Marszalkowi Sejmu, a takze przesyla Panstwowej Komisji Wyborczej oraz oglasza w Ozienniku Urz~dowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

    5. Wygasni~cie mandatow, 0 ktorym mowa w ust. 3, nast~puje w dniu ogloszenia uchwaly S"du Najwyzszego.

    Art. 129. I. W razie podj~cia przez Slid Najwyzszy uchwaly, o ktorej mowa wart. 128 ust. 3, wybory ponowne lub wskazane czynnosci wyborcze przeprowadza si~ w ci"gu 3 miesi~cy od dnia jej ogloszenia, na zasadach i w trybie przewidzianych w niniejszej ustawie.

    2. Zarz"dzenie Prezydenta 0 wyborach ponownych lub podj~ciu wskazanych czynnosci wyborczych podaje si~ do publicznej wiadomosci i oglasza w Ozienniku Ustaw Rzeczypospolitej Polskiej najpozniej w 10 dniu od dnia ogloszenia uchwaly S~du Najwyzszego, 0 ktorej mowa w ust. I.

    3. Przepis art. 10 ust. 2 stosuje si~ odpowiednio, z tym ze terminy wykonania czynnoSci wyborczych mog~ bye krotsze od przewidzianych w niniejszej ustawie.

    4. Glosowanie w wyborach ponownych przeprowadza si~ wyl~cznie na terytorium kraju.

    5. Wyniki wyborow ponownych i przeprowadzonych czynnosci wyborczych Panstwowa Komisja Wyborcza podaje w obwieszczeniu, o jakim mowa wart. 121 ust. I i 2. W obwieszczeniu wymienia si~ ponadto osoby, ktore w wyniku wyborow ponownych lub prze-

    44

  • pro~~dzonych czynnosci wyborczych utracily mandat, ze wskazaniem numeru okr~gu wyborczego oraz numeru i nazwy listy kandydatow.

    6. Wygasni~cie mandatow, 0 ktOrych mowa w ust. 5, nast~puje w dniu ogloszenia obwieszczenia Panstwowej Komisji Wyborczej w Dzienniku Urz~dowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

    7. Obwieszczenie,o ktorym mowa w ust. 5, przesyla si~ niezwlocz-nie Marszalkowi Sejmu.

    Art. 130. W razie podj~cia przez S'ld Najwyzszy uchwaly 0 niewaz-nosci wyborow i jej ogloszenia w Dzienniku U rz~dowym Rzeczypos-politej Polskiej "Monitor Polski", przepis art. II stosuje si~ odpowied-mo.

    Rozdzial 13

    Wygasni~ie mandatu posla i uzupelnienie skladu Sejmu

    Art. 131. 1. Wygasni~cie mandatu posla nast~puje wskutek: 1) odmowy zlozenia slubowania poselskiego, 2) utraty prawa wybieralnoSci, 3) zrzeczenia si~ man datu, 4) smierci, 5) zajmowania przez posla lub powolania go na stanowisko s~dziego

    Trybunalu Konstytucyjnego, s~dziego Trybunalu Stanu, s~dziego S'ldu Najwyi:szego, Prezesa Narodowego Banku Polskiego, Rzecz-nika Praw Obywatelskich, Prezesa Najwyzszej Izby Kontroli, am-basadora oraz wojewody. .

    2. Wygasni~cie mandatu posla stwierdza Marszalek Sejmu. 3. Stwierdzenie wygasni~cia mandatu posla zajmuj'lcego w dniu

    wyborow stanowisko wymienione w ust. 1 pkt 5 nast~puje, jezeli nie zlozy on Marszalkowi Sejmu, w terminie 7 dni od dnia wydania zaswiadczenia 0 wyborze, 0 ktorym mowa wart. 122, oswiadczenia o zlozeniu rezygnacji z zajmowanego stanowiska; wygasni~cie mandatu posla powolanego w czasie kadencji na stanowisko, 0 ktorym mowa w ust. 1 pkt 5, nast~puje z dniem powolania.

    Art. 132. 1. W razie wygasni~cia mandatu posla wybranego z okr~gowej listy kandydatow, Marszalek Sejmu postanawia 0 wst'lpie· niu na jego miejsce kolejnego kandydata z tej samej listy, ktory w wyborach otrzymal kolejno najwi~ksz'l liczb~ glosow. Przy rownej

    45

  • .Iiczbie glos6w· 0 pierwszenstwie rozstrzyga kolejnose. umieszczenia kandydata na tej liscie okr~gowej.

    2. Kandydat moze zrzec si~ pierwszenstwa do obsadzenia mandatu na rzecz kandydata z tej samej listy, kt6ry uzyskal kolejno najwi~kszl/ liczb~ glos6w. Oswiadczenie o.ustl/pieniu .pierwszenstwa powinno bye zlozone .Marszalkowi Sejmu. w cil/gu 7 dni od dnia dor~czenia po-stanowienia, 0 kt6rym mowa w us!. I.

    3. Jezeli obsadzenie mandatu' posla w trybie okreSlonym w us!. I ius!. 2 byloby niemozliwe z powodu braku kandydat6w, kt6rym

    ,mandatmozna przydzielie, mandat ten do konca kadencji.pozostaje nie· .obsadzony ..

    4. W razie wygaimi~cia mandatu posla wybranego z og61nopolskiej listy kandydat6w, przepisy us!. 1-3 stosuje si~ odpowiednio, z tym ze o pierwszenstwie do obsadzenia mandatu rozstrzyga kolejnose umiesz-

    . czenia kandydata na tej liscie. . .

    Rozdzial14

    Kampania' wybOl'cza

    . Art. 13~. Kampania wyborcza rozpoczyna si~z dniem ogloszenia . zafZl!dzenia Prezydenta 0 wyborach'i ulega zakonczeniu na 24 godziny przed dniem glosowania.

    Art. 134. Przepisy niniejszej ustawy nie moglj bye interpretowane . tak, aby naruszaly w toku kampanii wyborczej obowil/zek srodk6w masowego przekazu do rzetelnego informowania 0 wydarzeniach i zjawiskach w kraju i za graniclj.

    Art. 135. I. Zgromadzenia wyborc6w organizowane w celu zbie-rania podpis6w popierajljcych Ii sty kandydat6w na posl6w oraz zwoly-wane i odbywane w ramach kampanii wyborczej prowadzonej na rzecz

    . list i kandydat6w na posl6w nie podlegajlj przepisom ustawy z dnia 5 lipca 1990 r. - Prawo 0 zgromadzeniach (Oz. U. Nr 51, pOZ. 297).

    2. Kazdy wyborca moze zbierae podpisy popierajljce zgloszenia list kandydat6w na posl6w i rozpowszechniae programy wyborcze, agito-wac na rzecz list i kandydat6w na posl6w, a takze organizowae wiece wyborcze.

    3. Podpisy popierajl!ce zgloszenia, 0 kt6rych mowa w us!. 2, mozna zbierae w miejscu, czasie i w spos6b wykluczaj'lcy stosowanie jakichkol-wiek nacisk6w zmierzajl/cych do wymuszenia podpis6w.

    46

  • Art. 136. Od 12 dnia przed dniem wybor6w az do zakonczenia wybor6w zabrania si~ podawania do wiadomosci publicznej wynik6w przedwyborczych badan (sondazy) opinii publicznej dotYCZllcych prze-widywanych zachowan wyborczych i wynik6w wybor6w oraz wynik6w sondazy wyborczych przeprowadzanych w dniu glosowania.

    Art. 137. I. Wszelkie plakaty, napisy (hasla) lub ulotki wyborcze, zawierajllce wyrazne oznaczenia, od kogo pochodzll, blldz stwier-dzajllce, przez kogo Sll rozplakatowane, podlegajll ochronie prawnej.

    2. Do umieszczania plakat6w wyborczych nie maj'l zastosowania przepisy arl. 63a Kodeksu wykroczen.

    Art. 138. I. Na scianach budynk6w i ogrodzeniach mozna umie-szczac plakaty i hasla wyborcze wylllcznie po uzyskaniu zgody wlas-ciciela lub zarzlldcy nieruchomosci.

    2. Zabrania si~ umieszczania plakat6w i hasel wyborczych na zewnlltrz i wewnlltrz budynk6w administracji rZlldowej i samorzlldowej oraz Slld6w, a takZe na terenie jednostek wojskowych i oddzial6w obrony cywilnej oraz skoszarowanych jednostek policyjnych.

    3. Rada gminy moze zakazac umieszczania plakat6w lub hasel na niekt6rych budynkach publicznych, a takze okreslonych cz~sciach teren6w publicznych z przyczyn zwillzanych z ochronll zabytk6w blldz srodowiska.

    4. Przy ustawianiu wlasnych urzlldzen ogloszeniowych dla cel6w prowadzenia kampanii wyborczej nalezy stosowac obowillzuj'lce prze-pisy Porzlldkowe. Przepis art. 137 stosuje si~ odpowiednio.

    5. Plakaty nalezy umieszczac w taki spos6b, aby mozna je bylo nast~pnie usunllC bez powodowania szk6d.

    6. Policja (straz miejska) jest obowillzana usuwac plakaty i hasla, kt6rych spos6b umieszczenia moze zagrazac zyciu lub zdrowiu fizycz-nemu ludzi albo bezpieczenstwu mienia blldz w ruchu drogowym.

    7. Plakaty, hasla wyborcze oraz urzlldzenia ogloszeniowe, usta-wione dla cel6w prowadzenia kampanii wyborczej, wlasciwe komitety wyborcze obowillzane S'l usun'lC w terminie 30 dni po dniu wybor6w.

    8. Zarzlld gminy postanawia 0 usuni,ciu plakat6w wyborczych, hasel i urzlldzen ogloszeniowych nie usuni~tych przez wlasciwe komitety wyborcze w terminie, 0 kt6rym mowa w ust. 7. Koszty ich usuni~cia ponosz'l wlasciwe komitety wyborcze.

    Art. 139. I. lezeli plakaty, hasla, ulotki, wypowiedzi albo inne formy propagandy i agitacji zawierajll dane i informacje nieprawdziwe,

    47

  • kazdy zainteresowany rna prawo wniesc do s"du wojew6dzkiego wniosek 0: I) orzeczenie konfiskaty takich material6w, 2) wydanie zakazu publikowania takich danych i informacji, 3) nakazanie sprostowania informacji, 4) nakazanie przeproszenia pom6wionego, 5) nakazanie uczestnikowi wplacenia kwoty do 20 milion6w zlotych na

    rzecz instytucji charytatywnej, 6) zas"dzenie od uczestnika na rzecz wnioskodawcy kwoty do 20

    milion6w zlotych tytulem odszkodowania. 2. Slid wojew6dzki rozpoznaje wniosek, 0 kt6rym mowa w ust. I,

    w ci"gu 24 godzin, w post~powaniu nieprocesowym w skladzie trzech s~dzi6w. Slid moze rozpoznac spraw~ w wypadku usprawiedliwionej nieobecnosci wnioskodawcy lub uczestnika post~powania, kt6rzy 0 ter-minie. rozprawy zostali prawidlowo powiadomieni. Postanowien