Diana Litwin-Dolezińska, Grzegorz Drybała

Emerytura na wypasieJak oszczędzać na przyszłość i już teraz korzystać na odliczeniach podatkowych

2

Ekonomistka, autorka bloga „Pieniądz jest Kobietą”. Finansami zawodowo zajmuje się od ponad 10 lat, a prywatnie jeszcze dłużej. Na co dzień pomaga organizować i planować finanse. Chętnie dzieli się swoimi sposobami na zwiększanie zarobków, oszczędzanie, inwestowanie i rozwój osobisty.

Ekspert w Union Investment TFI. Odpowiada za obsługę kluczowych klientów indywidualnych oraz osób inwestujących bezpośrednio w UI TFI.Doświadczony specjalista w dziedzinie funduszy inwestycyjnych, w tym IKE i IKZE. Swoją wiedzą dzieli się z klientami i pomaga im zrozumieć, jak działają fundusze oraz produkty emerytalne dostępne w formie funduszy inwestycyjnych.

Diana Litwin-Dolezińska

Grzegorz Drybała

2

3

Jak pokazują badania, coraz chętniej i częściej oszczędzamy, ale wciąż zapominamy o odkładaniu na emeryturę.Przyczyn tego jest wiele. Wśród nich pojawia się m.in. niewystarczająca wiedza o tym, jak możemy na emeryturę oszczędzać efektywnie, a przy tym na korzyści nie czekać aż do wieku emerytalnego.

Wśród produktów finansowych, dzięki którym możemy oszczędzać na emeryturę, mamy IKE (Indywidualne Konto Emerytalne) i IKZE (Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego). W tym e-booku skupiamy się na IKZE i odpowiadamy na kluczowe oraz te mniej oczywiste pytania związane z oszczędzaniem na Twój czas bez aktywności zawodowej.

Zapraszamy do lektury

Wstęp

3

Diana Litwin-Dolezińska i Grzegorz Drybała

4

Spis treści

1. Co to jest IKZE? 6

2. Po co otwierać IKZE? 6

3. Kiedy powstało IKZE? 6

4. Kto czuwa nad IKZE? 6

5. Gdzie można otworzyć IKZE? 6

6. Czym różni się IKZE w TFI od innych? 7

7. Gdzie najczęściej klienci otwierają IKZE? 7

8. Jak mam wybrać najlepsze dla mnie IKZE? 7

9. Jakie są opłaty w IKZE na przykładzie TFI? 7

10. Ile można mieć rachunków IKZE? 8

11. Ile lat muszę mieć, aby otworzyć IKZE? 8

12. Czy jeśli jestem tuż przed emeryturą, otwarcie IKZE ma sens? 8

13. Czy mogę mieć IKZE, jeśli jestem już na emeryturze? 8

14. Czy mogę mieć IKZE, jeśli nie pracuję na etacie? 8

15. Czy można mieć wspólne konto IKZE z małżonkiem? 9

16. Czy pieniądze zgromadzone na IKZE podlegają wspólnocie majątkowej? 9

17. Na jaki okres zawierana jest umowa? 9

18. Co jest potrzebne do otwarcia rejestru? 9

19. Kiedy muszę zrobić pierwszą wpłatę? 10

20. Czym się różni IKZE od IKE? 10

5

21. Czy jeśli mam już IKE, mogę mieć jeszcze IKZE? 10

22. Czy mogę zamienić IKE na IKZE? 10

23. Co jest bardziej popularne, IKE czy IKZE? 10

24. Czy mogę przenosić IKZE pomiędzy różnymi instytucjami? 11

25. Jak mogę transferować IKZE? 11

26. Wypłata i wpłata transferowa IKZE 11

27. Jakie koszty wiążą się z transferem pieniędzy zgromadzonych na IKZE? 11

28. Zwrot z IKZE 11

29. Jaka jest kwota minimalnej wpłaty? 12

30. Jaka jest kwota maksymalnej wpłaty? 12

31. Na jakiej podstawie ustalane są roczne limity wpłat na IKZE? 12

32. Do kiedy należy wykorzystać limit wpłat? 12

33. Czy muszę w pełni wykorzystywać limity wpłat? 12

34. Co się stanie, gdy przekroczę limit wpłat na IKZE? 13

35. W jaki sposób mogę wpłacać na IKZE? 13

36. Czy mogę zawiesić wpłaty na IKZE? 13

37. Czy mogę zrezygnować i w każdej chwili wycofać pieniądze z IKZE? Jakie są tego konsekwencje? 13

38. Czy systematyczne wpłaty na IKZE są obowiązkowe? 13

39. Czy TFI może zamknąć moje IKZE? 13

40. Czy TFI może zbankrutować? 14

41. W jaki sposób chronione są moje pieniądze? Gdzie znajdę informacje o funduszach? 14

42. Czy państwo może zabrać oszczędności z IKZE? 14

43. Czy IKZE działa podobnie do OFE? 14

44. Co to są warianty? 15

45. Czym są etapy w IKZE? 15

46. Jakie korzyści daje IKZE? 15

47. Jakie warunki trzeba spełniać, by nie zapłacić podatku Belki? 16

48. Jaki podatek zapłacę, gdy wypłacę pieniądze z IKZE po ukończeniu 65 lat? 16

49. Co się stanie, jeśli zamknę moje IKZE lub wypłacę pieniądze wcześniej? 16

50. Ile wynosi ulga w PIT? 16

51. Gdzie mogę policzyć, ile zaoszczędzę na podatku? 16

52. W jaki sposób mogę uzyskać zwrot od fiskusa? 17

53. Czy jeśli mam IKZE i chcę skorzystać z ulgi, mogę rozliczyć się wspólnie z małżonkiem? 17

54. Czy mogę skorzystać z ulgi, jeśli rozliczam się jako przedsiębiorca? 17

55. Gdy pracuję za granicą, a rozliczam się w Polsce, czy mogę mieć IKZE? Czy mogę skorzystać z ulgi? 17

56. Czy niewykorzystany limit wpłat przechodzi na następny rok? 18

57. Ile muszę wpłacać miesięcznie, aby w pełni wykorzystać limit? 18

58. W jaki sposób będą mi wypłacane pieniądze na emeryturze? 18

59. Co z oszczędnościami IKZE w przypadku mojej śmierci? 18

60. W jaki sposób pieniądze z IKZE mogą być dziedziczone? 18

61. Czy pieniądze na IKZE mogą być zabezpieczeniem kredytu bankowego? 19

62. Jak założyć IKZE przez Internet? 19

6

1. Co to jest IKZE?

IKZE to Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego, które daje możliwość dobrowolnego oszczędzania w ramach III filaru. Dla przypomnienia: pierwszy filar to emerytura z ZUS, a drugi to Otwarte Fundusze Emerytalne (OFE). Dzięki IKZE możesz zyskać szansę na gromadzenie i pomnażanie oszczędności na dodatkową emeryturę. IKZE nie jest jednym konkretnym produktem, ale rozwiązaniem, pozwalającym dodatkowo korzystać z preferencji podatkowych.

2. Po co otwierać IKZE?

Jeżeli jesteś współczesnym 20-30-40-latkiem, to nie mam dla Ciebie dobrych wieści. Jak wiesz, obecne emerytury w Polsce do kuszących nie należą. Za naszych czasów ma być jeszcze gorzej. Według obliczeń Komisji Europejskiej stopa zastąpienia, czyli stosunek wysokości emerytury do ostatniego wynagrodzenia, może wynieść tylko 20%. Emerytura nawet 5 razy niższa niż ostatnie wynagrodzenie to realna perspektywa dla osób startujących dzisiaj na rynku pracy. Brzmi fatalnie? Dzięki IKZE możesz zadbać o swoją daleką przyszłość, ale nie tylko. IKZE daje znacznie więcej niż opcję dodatkowej emerytury. To rozwiązanie, które pozwala połączyć oszczędzanie na przyszłość z możliwością bieżących korzyści podatkowych.

3. Kiedy powstało IKZE?

IKZE zdążyło się już zadomowić w wielu polskich domach. Katalog produktów związanych z dobrowolnym oszczędzaniem na emeryturę został poszerzony o IKZE 1 stycznia 2012 r. IKZE było odpowiedzią na obniżenie składki przekazywanej do otwartych funduszy emerytalnych (OFE).

4. Kto czuwa nad IKZE?

IKZE jest bezpieczną formą oszczędzania. Czuwa nad nim polskie prawo i ustawa o indywidualnych kontach emerytalnych oraz indywidualnych kontach zabezpieczenia emerytalnego. Dodatkowo w przypadku IKZE opartego na funduszach inwestycyjnych masz do czynienia z działalnością instytucji, które podlegają surowym regulacjom prawnym.

5. Gdzie można otworzyć IKZE?

Rachunek IKZE możesz otworzyć w kilku miejscach – w banku (w formie depozytu bankowego), w towarzystwie funduszy inwestycyjnych (w formie jednostek funduszy inwestycyjnych), w domu maklerskim (w formie rachunku maklerskiego), w powszechnym towarzystwie emerytalnym (w formie dobrowolnego funduszu emerytalnego), w zakładzie ubezpieczeń (w formie ubezpieczenia na życie z funduszem kapitałowym).

7

6. Czym się różni IKZE w TFI od innych?

Fachowo mówiąc, IKZE to rozwiązanie prawne, które pozwala zebrać różne produkty finansowe w celu oszczędzania na emeryturę. Co to oznacza? Może Ci się wydawać, że IKZE to jeden produkt. I pewnie myślisz, że nie ma znaczenia, czy otworzysz IKZE w banku czy w TFI. Prawda jest jednak taka, że zawartość poszczególnych IKZE może się różnić w zależności od oferujących je instytucji. Każda instytucja „opakuje” w IKZE swoje produkty. IKZE w banku będzie miało formę depozytu bankowego. W TFI będą to fundusze inwestycyjne, w biurze maklerskim giełdowe papiery wartościowe, a w zakładzie ubezpieczeń – inwestycyjne ubezpieczenie na życie.

7. Gdzie najczęściej klienci otwierają IKZE?

Według danych statystycznych KNF w pierwszej połowie 2018 roku najchętniej podpisywano umowy o IKZE z funduszami inwestycyjnymi – 10,7 tys. osób. Na koniec czerwca tego roku Polacy zgromadzili w IKZE niecałe 2 mld zł (1,97 mld) na 767 tys. kont. W pierwszych 6 miesiącach tego roku zasilono co najmniej jedną wpłatą 133 tys. kont łączną kwotą 251 mln zł, z czego do funduszu średnia wpłata wynosiła 2,2 tys. złotych. Ubezpieczyciele prowadzą 448 tys. kont, na których zgromadzili 573 mln zł. TFI natomiast posiada 127 tys. kont IKZE, a znajdują się na nich aż 833 mln zł.

8. Jak mam wybrać najlepsze dla mnie IKZE?

Jeśli założysz IKZE w TFI, zyskasz możliwość samodzielnego decydowania o tym, jaki poziom zysku z inwestycji Cię interesuje, i wybrać ten, który jest dla Ciebie najodpowiedniejszy. Inwestycje, także te związane z przyszłą emeryturą, należy dopasowywać do swoich możliwości oraz do: poziomu ryzyka, jakie akceptujesz; horyzontu czasowego, jaki chcesz przeznaczyć na oszczędzanie; oczekiwanych zysków oraz obecnych warunków finansowych. Wybierając najlepsze IKZE, warto się także kierować rankingami, które pokazują wyniki i osiągnięcia inwestycyjne. W przypadku TFI dobrze jest też brać pod uwagę fundusze, które mają długą historię i duży poziom aktywów (to świadczy o ich płynności i popularności).

9. Jakie są opłaty w IKZE na przykładzie TFI?

Oszczędzać w ramach IKZE możesz bezpłatnie, bo za prowadzenie konta nie ma opłat. Decydując się na IKZE w TFI,

ponosisz jedynie opłatę za zarządzanie funduszami. Opłata za zarządzanie ustalana jest w oparciu o ryzyko danego funduszu.

Wybierając fundusze bezpieczne, ponosisz mniejsze opłaty za zarządzanie. Przykładowo przy funduszu pieniężnym (bezpiecznym)

możesz liczyć na opłatę rzędu 1-1,5% w skali roku. Przy funduszu akcyjnym (agresywnym) ta opłata jest dużo wyższa, np. 3-5% w skali

roku. Im bardziej agresywny portfel, nakierowany na wyższą stopę zwrotu, tym opłata za zarządzanie będzie wyższa. Co ważne, opłata

za zarządzanie jest wliczana na bieżąco w wynik funduszu; jeżeli sprawdzisz, że dany fundusz zyskał w ciągu roku 3% – to ta opłata jest

już w tym wyniku uwzględniona. Dodatkowo może zostać naliczona opłata przy zawieraniu umowy o IKZE. Otwarcie IKZE przez Wirtualny

Oddział w Union Investment TFI może być z tej opłaty zwolnione.

8

10. Ile można mieć rachunków IKZE?

Możesz mieć tylko jeden rachunek IKZE.

11. Ile lat muszę mieć, aby otworzyć IKZE?

Umowę możesz zawrzeć, jeśli masz ukończone 16 lat. Jeżeli jesteś osobą małoletnią, to możesz dokonywać wpłat na IKZE tylko w tym roku kalendarzowym, w którym uzyskasz dochody z pracy wykonywanej na podstawie umowy o pracę.

12. Czy jeśli jestem tuż przed emeryturą, otwarcie IKZE ma sens?

Otwarcie IKZE ma sens zawsze, bez względu na to, ile masz lat. Nie ma żadnych ograniczeń wiekowych co do założenia czy posiadania IKZE. To oznacza, że przed emeryturą również możesz zacząć oszczędzać w ramach IKZE. Wpłaty pozwolą Ci skorzystać z preferencji podatkowych.Są przynajmniej 3 powody, dla których otwarcie IKZE nawet przed samą emeryturą ma sens:• żeby zacząć efektywnie oszczędzać z myślą

o swoich potrzebach,• żeby zacząć gromadzić oszczędności z myślą

o dzieciach, wnukach itd.,• żeby zacząć korzystać z preferencji podatkowych

i dzięki IKZE płacić mniej podatku.

13. Czy mogę mieć IKZE, jeśli już jestem na emeryturze?

Ponieważ nie ma ograniczeń wiekowych co do posiadania IKZE, to oznacza, że możesz oszczędzać w ten sposób, nawet będąc już na emeryturze. Przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych również nie zawierają żadnych ograniczeń wiekowych co do możliwości odliczania wpłat w zeznaniu podatkowym. To oznacza, że osoba będąca na emeryturze dalej może korzystać z ulgi podatkowej, jeżeli posiada dochód przewyższający sumę jej rocznych wpłat na IKZE.

14. Czy mogę mieć IKZE, jeśli nie pracuję na etacie?

Nie ma znaczenia, w jaki sposób uzyskujesz dochody, o ile nie jesteś osobą małoletnią. Tylko te osoby muszą być zatrudnione w oparciu o umowę o pracę, aby mogły dokonywać wpłat na IKZE. Muszę tu dodać, że osoby, które nie pracują na etacie, mogą być zagrożone jeszcze niższą emeryturą. Zwłaszcza te, które nie mają w ogóle odprowadzanych

9

składek do ZUS lub są one minimalne. Dlatego nie wahaj się i zacznij jak najszybciej oszczędzać w ramach IKZE. Pamiętaj jedynie o tym, że aby móc odpisać wpłaty od podatku, musisz osiągać roczny dochód w kwocie przynajmniej równej lub większej niż dokonana wpłata. Np. Kasia w ciągu roku zarobiła 4 tys. zł, ale na IKZE wpłaciła prawie cały limit, czyli 5 tys. zł. W rocznym rozliczeniu PIT będzie mogła odliczyć od dochodu wpłatę nie większą niż dochód, czyli 4 tys. zł.

15. Czy można mieć wspólne konto IKZE z małżonkiem?

Ustawa nie przewiduje możliwości prowadzenia wspólnego konta IKZE np. dla małżonków. Ma to jednak swoje plusy, ponieważ w przypadku małżeństwa można wykorzystać podwójnie limit wpłat na IKZE i dzięki temu dwukrotnie skorzystać z ulgi podatkowej: żona może wykorzystać swój limit, a mąż swój. Odpisów na IKZE dokonuje się od dochodu każdego z małżonków w PIT-0.

16. Czy pieniądze zgromadzone na IKZE podlegają wspólnocie majątkowej?

Tak, podlegają wspólnocie majątkowej.

17. Na jaki okres zawierana jest umowa?

Umowa zawierana jest bezterminowo, z możliwością wypowiedzenia przez obie strony.

18. Co jest potrzebne do otwarcia rejestru?

IKZE możesz założyć nie wychodząc z domu, korzystając z Wirtualnego Oddziału. Tutaj w ciągu kilku minut otworzysz rachunek podczas rozmowy video czy audio lub za pomocą czata z pracownikiem TFI. Potrzebujesz do tego: dowód osobisty, numer swojego rachunku bankowego i telefon.

10

19. Kiedy muszę zrobić pierwszą wpłatę?

Na dokonanie pierwszej wpłaty masz 60 dni. Jeżeli w tym terminie nie zrobisz przelewu, umowa zostanie automatycznie rozwiązana.

20. Czym się różni IKZE od IKE?

IKE to Indywidualne Konto Emerytalne. Największą zaletą IKE jest brak podatku od zysków i dużo większy limit wpłat niż w przypadku IKZE (limit dla IKE w 2018 roku wynosi 13 329,00 zł). Korzystając z IKE aż do emerytury, nie zapłacisz podatku od osiągniętego zysku. Największą różnicę między IKE a IKZE stanowi brak możliwości odliczeń od podatku dla wpłat na IKE.

21. Czy jeśli mam już IKE, mogę mieć jeszcze IKZE?

Możesz mieć jedno konto IKE i jedno konto IKZE. Choć ich nazwy brzmią podobnie, to jednak działanie każdego z tych produktów jest inne. Dlatego nic nie stoi na przeszkodzie, aby korzystać z obu tych rozwiązań.

22. Czy mogę zamienić IKE na IKZE?

Niestety, tego nie możesz zrobić.

23. Co jest bardziej popularne, IKE czy IKZE?

Do tej chwili konta IKE były bardziej popularne niż IKZE. IKZE jest dużo młodszym produktem na rynku

i w przypadku IKZE dopiero od 2014 roku zaszły zmiany, które są dla nas korzystne. Do 30 czerwca

2018 roku aż 960,5 tys. osób zdecydowało się na założenie IKE. Aktywa IKE wyniosły 8,19 mld złotych.

W tym samym czasie Polacy zgromadzili w IKZE niecałe 2 mld zł (1,97 mld) na 767 tys. kont. Aktywa

zgromadzone na IKZE są ponad 4 razy niższe w porównaniu z IKE, przy dużo mniejszej różnicy

w liczbie kont. Wynika to ze znacznie niższego limitu wpłat na IKZE. Do tego dodajmy, że IKZE oferuje jednak

więcej korzyści podatkowych – oprócz ulgi w podatku od zysków kapitałowych, inwestor korzysta także z bieżącego

odpisu wpłat od podstawy naliczenia podatku PIT.

11

24. Czy mogę przenosić IKZE pomiędzy różnymi instytucjami?

Tak, masz taką możliwość. Możesz to zrobić, kiedy tylko poczujesz taką potrzebę.

25. Jak mogę transferować IKZE?

Jeśli chcesz przenieść IKZE do innej instytucji finansowej, np. do TFI, to wystarczy podpisać z wybraną instytucją nową umowę. Wtedy otrzymasz potwierdzenie zawarcia umowy IKZE. Z tym potwierdzeniem zgłosisz się do instytucji, która prowadzi Twoje IKZE, i tam podpiszesz odpowiednie dokumenty wypłaty transferowej. Na tej podstawie zostanie wykonany transfer.

26. Wypłata i wpłata transferowa IKZE

Pojawia się właśnie wtedy, gdy przenosisz środki zgromadzone na IKZE do IKZE prowadzonego przez inną instytucję, lub

wtedy, gdy przenosisz środki z IKZE osoby zmarłej. Gdy zlecasz transfer, to w jednej instytucji dokonujesz wypłaty transferowej,

a w drugiej wpłaty transferowej. W praktyce oznacza to, że oszczędności są przelewane z jednej instytucji do drugiej,

a wraz z nimi zostaje przesłana historia rachunku IKZE. Wpłaty w danym roku kalendarzowym nie mogą przekroczyć określonego

prawem limitu, ale nie dotyczy to wypłat transferowych do IKZE.

27. Jakie koszty wiążą się z transferem pieniędzy zgromadzonych na IKZE?

Transfer jest bezpłatny. Opłaty mogą zostać naliczone tylko wówczas, gdy od podpisania umowy o IKZE nie minęło 12 miesięcy.

28. Zwrot z IKZE

Jest to wycofanie wszystkich środków z IKZE przed osiągnięciem określonego prawem wieku 65 lat, czyli inaczej zamknięcie IKZE. Nie jest to związane ani z transferem IKZE, ani z wypłatą w momencie, gdy zyskujesz uprawnienia do wypłaty IKZE. Co się dzieje w przypadku zwrotu z IKZE? Trzeba zapłacić podatek dochodowy (według skali, w jakiej płacisz podatek – 18%, 19% lub 32%) od całej wypłacanej kwoty. Dzieje się tak, ponieważ IKZE daje możliwość odliczenia kwoty wpłat na IKZE od dochodu. Dlatego w razie przedwczesnej rezygnacji z IKZE trzeba ten podatek oddać.

12

29. Jaka jest kwota minimalnej wpłaty?

Pierwsza wpłata na IKZE musi wynosić min. 1000 zł. Każda kolejna jest już zależna od Ciebie, ale powinna wynosić nie mniej niż 100 zł.

30. Jaka jest kwota maksymalnej wpłaty?

Tylko od Ciebie zależy, jaką kwotę maksymalną w ciągu roku chcesz wpłacić, pod warunkiem, że zmieścisz się w rocznym limicie wpłat na IKZE, który jest ustalany każdego roku. W 2018 roku limit wpłat na IKZE to 5331,60 zł.

31. Na jakiej podstawie ustalane są roczne limity wpłat na IKZE?

Dla IKZE limit nie może przekroczyć 1,2-krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego brutto w gospodarce narodowej.

32. Do kiedy należy wykorzystać limit wpłat?

Limit wpłat jest ustalany na każdy rok kalendarzowy, możesz go zatem wykorzystać do końca grudnia. Wpłacając po Nowym Roku, zaczynasz już wykorzystywać limit z następnego roku. Limity niewykorzystane w danym roku przepadają bezpowrotnie.

33. Czy muszę w pełni wykorzystywać limity wpłat?

Nie, nie musisz tego robić. IKZE jest elastycznym produktem i to od Ciebie zależy, w jakim stopniu chcesz wykorzystać limit wpłat.

13

34. Co się stanie, gdy przekroczę limit wpłat na IKZE?

Jeżeli przekroczysz limit wpłat, TFI zrobi przelew zwrotny na Twoje konto lub konto, z którego zrobiono przelew.

35. W jaki sposób mogę wpłacać na IKZE?

Na IKZE możesz wpłacać pieniądze w dowolny sposób. Jest to konto, które pozwala na elastyczne podejście do wpłat. Możesz zatem wpłacać pieniądze co miesiąc, co pewien czas lub raz w roku. Ty decydujesz też o wysokości wpłat. Musisz jedynie pamiętać, aby zmieścić się w limitach.

36. Czy mogę zawiesić wpłaty na IKZE?

Założenie sobie IKZE nie nakłada obowiązku wpłat na nie. Jeżeli nie możesz wpłacać na IKZE, to tego nie robisz i nie musisz się przed nikim tłumaczyć. W związku z tym nie występuje obowiązek zawieszenia wpłat.

37. Czy mogę zrezygnować i w każdej chwili wycofać pieniądze z IKZE? Jakie są tego konsekwencje?

Konieczne będzie opłacenie podatku dochodowego (według skali, w jakiej płaci się podatek – 18%, 19% lub 32%) od całej wypłacanej kwoty. Dzieje się tak, ponieważ IKZE daje możliwość odliczania kwoty wpłat na IKZE od dochodu. Dlatego w razie przedwczesnej rezygnacji z IKZE, trzeba oddać podatek do fiskusa.

38. Czy systematyczne wpłaty na IKZE są obowiązkowe?

Wpłaty nie są obowiązkowe, ponieważ jest to dobrowolny system. Choć systematyczność w przypadku oszczędzania może być akurat dość przydatna.

39. Czy TFI może zamknąć moje IKZE?

TFI może wypowiedzieć umowę w okresie 30 dni, ale tylko jeśli dalsze prowadzenie IKZE stałoby się niemożliwe z powodu zmiany przepisów. Jednak to mało prawdopodobny scenariusz.

14

40. Czy TFI może zbankrutować?

Nie jest to raczej spotykane zjawisko, lecz teoretycznie towarzystwo funduszy inwestycyjnych może zbankrutować. Nie bankrutuje jednak sam fundusz, na który wpłacasz pieniądze. Wpłaty inwestorów nie mogą być przedmiotem egzekucji kierowanej przeciwko towarzystwu i nie wchodzą do masy upadłości towarzystwa oraz nie mogą być objęte postępowaniem restrukturyzacyjnym (art. 28 pkt 4 ustawy o funduszach inwestycyjnych). W przypadku bardzo mało prawdopodobnego scenariusza, jakim jest upadłość danego towarzystwa funduszy inwestycyjnych, pieniądze klientów są bezpieczne, ponieważ nie wchodzą w masę upadłościową. Są one przechowywane w banku, który pełni rolę depozytariusza, a nad wszystkim czuwa Komisja Nadzoru Finansowego.

41. W jaki sposób chronione są moje pieniądze? Gdzie znajdę informacje o funduszach?

Każdy otwarty fundusz inwestycyjny posiada prospekt informacyjny, który jest dokumentem ogólnie dostępnym. Prospekt informacyjny zawiera szczegółowe informacje o funduszu inwestycyjnym:• zezwolenie KNF;• wpis do rejestru funduszu;• prawa uczestnika;• konstrukcję i kategorię zbywanych jednostek;• zasady realizacji zleceń;• podstawowe zasady polityki inwestycyjnej;• ryzyko inwestycyjne i profil inwestora;• obowiązki podatkowe funduszy.W każdym prospekcie informacyjnym znajduje się statut funduszu, który jest jego częścią. Jest to dokument sporządzony w formie aktu notarialnego, który reguluje prawa i obowiązki uczestnika oraz określa organizację i sposób działania funduszu (m.in. cel inwestycyjny funduszu, zasady polityki inwestycyjnej, opłaty manipulacyjne, częstotliwość dokonywania wycen aktywów, minimalną wysokość pierwszej i kolejnej wpłaty).

42. Czy państwo może zabrać oszczędności z IKZE?

IKZE to prywatne pieniądze i Państwo nie może ich ani zabrać, ani nigdzie przenieść. Tak jak nie może tego zrobić np. z lokatami, tak samo nie może z funduszami inwestycyjnymi czy z IKZE.

43. Czy IKZE działa podobnie do OFE?

OFE należy do II filaru i to rozwiązanie ma pewien haczyk – na 10 lat przed emeryturą zgromadzone i wypracowane środki są stopniowo przekazywane automatycznie do ZUS, ponieważ składają się one na tzw. państwową emeryturę. IKZE natomiast należy do III filaru i nie ma z ZUS nic wspólnego. Pieniądze z IKZE mogą być wypłacone tylko do Twojej ręki i tylko Ty o tym zdecydujesz.

15

44. Co to są warianty?

Warianty są według mnie jedną z największych korzyści, jakie daje IKZE w TFI. Dzięki wariantom możesz wybrać sposób alokacji swoich pieniędzy. Co to znaczy? To znaczy, że wybierasz swojego rodzaju pakiety funduszy. I od tego wyboru zależy, jaką możesz uzyskać stopę zwrotu. Masz możliwość wyboru i dostosowania IKZE do własnych preferencji. W Union Investment TFI możesz wybrać:a. wariant bezpieczny – decydujesz od razu, aby skład Twojego IKZE opierał się tylko na najmniej ryzykownych

składnikach. Wariant dla osób, które nie lubią podejmować ryzyka i chcą bezpiecznie oszczędzać na emeryturę, nie oczekując przy tym bardzo dużej stopy zwrotu,

b. wariant umiarkowany – znacznie mniejszy udział funduszy akcyjnych w składzie IKZE. Wariant dla osób, które chcą mieć możliwość uzyskania większej stopy zwrotu przy średnim ryzyku,

c. wariant dynamiczny – większy udział funduszy akcyjnych. W całkowitym skrócie: możliwy większy zysk, ale też większy poziom ryzyka inwestycyjnego,

d. wariant indywidualny – sam możesz wybrać fundusze, które wejdą w skład w Twojego IKZE.

45. Czym są etapy w IKZE?

Z reguły dynamiczniej inwestowane są pieniądze, gdy uczestnik jest w młodym wieku. Im wiek bardziej dojrzały, tym skład portfela jest bezpieczniejszy. Poszczególne składniki są więc lokowane w zależności od wieku oszczędzającego. Dzięki temu Twoje pieniądze mogą jeszcze bardziej efektywnie pracować na Twoją emeryturę.

46. Jakie korzyści daje IKZE?

IKZE pozwala samodzielnie i elastycznie inwestować w przyszłość. W dodatku pozwala optymalizować podatki

i oszczędzać bez podatku od zysków kapitałowych. Dzięki IKZE możesz oszczędzać bardziej efektywnie.

Przykład: Adam postanowił, że zacznie oszczędzać na emeryturę. Na chwilę obecną planuje wpłacać co

miesiąc minimalną kwotę, czyli 100 zł. Wie na pewno, że jest to realny plan i wykonalny bez żadnych problemów.

Chce zatem wpłacać na IKZE 1200 zł rocznie. Przy takich wpłatach Adam może liczyć na zwrot od fiskusa w wysokości

200 zł. Ale korzyści jest więcej, ponieważ Adam zyskuje na systematyczności. Do emerytury pozostają mu jeszcze 33 lata.

Czyli Adam wpłaci na IKZE ok. 40000 zł. Zakładając średnią stopę zwrotu na poziomie tylko 3 procent rocznie (są to założenia

bezpieczne) można oczekiwać 28000 zł. Adam uzbiera prawie 70000 zł, co dzięki wpłatom po 100 zł/mies. jest bardzo dobrym

wynikiem. To jednak nie koniec korzyści. W każdym roku, aż przez 33 lata wpłat, Adam będzie otrzymywał przecież zwroty podatku

od fiskusa. Zakładając tutaj kolejne zwroty w wysokości po 200 zł rocznie, łatwo policzymy, że otrzyma łącznie z PIT 6600 zł. Adam

wpłaci na IKZE 40000 zł a zyska 28000 zł, plus 6600 zł w podatkach, co da kwotę teoretycznego zysku ponad 34000 zł.

16

47. Jakie warunki trzeba spełniać, by nie zapłacić podatku Belki?

Podatku od zysków kapitałowych nie zapłacisz nigdy, jeśli zdecydujesz się na IKZE i nie wycofasz z niego pieniędzy do osiągnięcia wieku 65 lat. To konto jest zwolnione z tego podatku.

48. Jaki podatek zapłacę, gdy wypłacę pieniądze z IKZE po ukończeniu 65 lat?

Osiągnięcie wieku 65 lat jest jednym z warunków, który pozwoli Ci zapłacić jedynie ryczałtowy podatek dochodowy w wysokości 10% od wypłaty. Drugim warunkiem, który trzeba spełnić łącznie z wiekiem, jest wcześniejsze dokonanie wpłat na IKZE w co najmniej 5 dowolnych latach kalendarzowych. Jeśli spełnisz oba te warunki, zapłacisz niższy podatek dochodowy. Przypominam, że nie będziesz płacić podatku od zysków kapitałowych.

49. Co się stanie, jeśli zamknę moje IKZE lub wypłacę pieniądze wcześniej?

Jeśli wcześniej wypłacisz pieniądze z IKZE, będzie to oznaczało zamknięcie Twojego IKZE. Jest to równoznaczne, ponieważ nie da się wypłacić z IKZE części oszczędności. Możesz to zrobić oczywiście w każdej chwili. Pamiętaj jednak, że fiskus potraktuje Twój zwrot z IKZE jako przychód, czyli podczas rozliczenia rocznego konieczne będzie opłacenie podatku PIT (tak samo jak w przypadku każdego innego dochodu).

50. Ile wynosi ulga w PIT?

IKZE daje korzyści już w kolejnym roku po pierwszej wpłacie. Kwota zwrotu od podatku zmienia się w każdym roku tak samo jak limity wpłat. Ogólnie zasada co do

obliczeń wysokości odpisu jest taka, że wysokość ulgi podatkowej zależy od sposobu rozliczania się z fiskusem. Jeśli rozliczasz się według skali podatkowej i Twoje dochody

mieszczą się w I progu podatkowym (18%), to ulga podatkowa będzie wynosić: kwota wpłaty na IKZE x 18%. Analogicznie przy innych stawkach podatkowych (19% lub 32%)

– liczy się to w ten sam sposób. Ponieważ maksymalny limit wpłat na IKZE jest zmieniany co roku, aktualne limity możesz sprawdzać na stronie: www.union-investment.pl.

51. Gdzie mogę policzyć, ile zaoszczędzę na podatku?

Swoje podatkowe oszczędności wynikające z wpłat na IKZE możesz sprawdzać na bieżąco w kalkulatorze na stronie: tnijpodatki.pl

17

52. W jaki sposób mogę uzyskać zwrot od fiskusa?

O tym, że po wpłaceniu na IKZE chcesz rozliczyć ulgę, musisz poinformować urząd skarbowy. Fiskus niestety sam za nas tego nie robi. Dlatego pamiętaj, aby podczas rozliczania swojego rocznego PITu wypełnić PIT-0 w rubryce w części B – Odliczenia od dochodu (przychodu) – Wpłaty na indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego.

53. Czy jeśli mam IKZE i chcę skorzystać z ulgi, mogę rozliczyć się wspólnie z małżonkiem?

Oczywiście, że tak! Mało tego, Twój małżonek / Twoja małżonka również może posiadać swoje konto IKZE. Wpłaty z obu kont należy rozliczyć analogicznie do poprzedniego punktu w PIT-0. Zyskacie tym samym podwójną ulgę, o ile dochód Twój oraz Twojego małżonka / Twojej małżonki przekracza kwotę wpłaty na IKZE. Ulga na IKZE w rozliczeniu PIT odliczana jest od dochodu, stąd do jej rozliczenia konieczne jest posiadanie dochodu.

54. Czy mogę skorzystać z ulgi, jeśli rozliczam się jako przedsiębiorca?

Nie ma problemu, pod warunkiem, że rozliczasz się z urzędem skarbowym za pomocą PIT-36 lub PIT-28, do których możesz dołączyć PIT-0. W tym formularzu rozliczysz wpłaty na IKZE.

55. Gdy pracuję za granicą, a rozliczam się w Polsce, czy mogę mieć IKZE? Czy mogę skorzystać z ulgi?

Założyć IKZE możesz zawsze, ponieważ do tego wystarczy być osobą fizyczną. Teoretycznie nie musisz być rezydentem Polski. W praktyce jednak, jeśli nie masz w Polsce dochodu i nie odprowadzasz w Polsce podatku, to nie będziesz mieć jak rozliczyć ulgi. Jeżeli jesteś rezydentem w Polsce i w Polsce rozliczasz dochód zagraniczny, to sytuacja może wyglądać różnie, ponieważ istnieją różne metody rozliczania dochodów zagranicznych, także w zależności od państwa, w jakim powstają. Każda sytuacja wymaga indywidualnej analizy w oparciu o konkretną umowę o unikaniu podwójnego opodatkowania i przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Jeżeli w Twoim przypadku wynika, że uzyskany przez Ciebie dochód podlega opodatkowaniu w Polsce, to o źródle i zasadach opodatkowania (w tym o kosztach) będą decydowały przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych. Pamiętaj, że możliwość odliczenia ulgi na IKZE występuje tylko wtedy, gdy wykazujesz dochód do opodatkowania w Polsce.

18

56. Czy niewykorzystany limit wpłat przechodzi na następny rok?

Niestety, niewykorzystany w danym roku limit przepada bezpowrotnie. Nie powiększa on puli na kolejne lata.

57. Ile muszę wpłacać miesięcznie, aby w pełni wykorzystać limit?

Wystarczy, że podzielisz limit na dany rok przez 12, a otrzymasz wysokości miesięcznej wpłaty. Jeśli zdecydujesz się na miesięczne wpłaty w ramach dostępnego limitu, to możesz ustalić sobie stały przelew albo co miesiąc go zlecać. Wysokość limitu na dany rok możesz sprawdzić tu: https://www.union-investment.pl/contents/pl/klient-indywidualny/ike-ikze.

58. W jaki sposób będą mi wypłacane pieniądze na emeryturze?

Możesz wypłacić pieniądze z IKZE na podstawie odpowiedniego wniosku. Wypłata może odbywać się w ratach lub możesz zawnioskować o wypłatę jednorazową. Aby móc zawnioskować o wypłatę, trzeba spełnić następujące warunki:• mieć ukończone 65 lat;• dokonać wpłat na IKZE w 5 (co najmniej) dowolnych latach kalendarzowych;• przekazać do TFI dane adresowe urzędu skarbowego, w którym rozliczasz swoje dochody.

59. Co z oszczędnościami IKZE w przypadku mojej śmierci?

Podpisując umowę o IKZE, możesz wskazać osoby uprawnione do dysponowania środkami z IKZE po Twojej śmierci. W razie takiego zdarzenia osoby uprawnione będą mogły wypłacić pieniądze lub dokonać transferu środków na własne IKZE. Jeżeli nie wskażesz w umowie udziału w wypłacanych środkach dla tych osób lub gdy suma ich udziału nie będzie równa 100%, zastosowany zostanie równy udział – czyli każdy otrzyma po tyle samo pieniędzy. Jeśli nie wskażesz żadnej osoby uprawnionej, Twoje środki zgromadzone na IKZE wejdą do masy spadkowej.

60. W jaki sposób pieniądze z IKZE mogą być dziedziczone?

Jeżeli nie wskażesz osoby lub osób uprawnionych do dysponowania po Twojej śmierci pieniędzmi zgromadzonymi

w IKZE, wejdą one w skład masy spadkowej, czyli staną się częścią spadku. Jeżeli sam wskażesz takie osoby, będą one

mogły dysponować tymi środkami poza procedurą spadkową. W każdym z powyższych przypadków środki zwolnione są zarówno

z podatku dochodowego, jak i z podatku od spadków i darowizn.

19

61. Czy pieniądze na IKZE mogą być zabezpieczeniem kredytu bankowego?

Oszczędności w ramach III filaru mogą stanowić zabezpieczenie kredytu. To może być dobra wiadomość dla tych wszystkich osób, które chcą się starać o kredyt hipoteczny – rezerwy na IKZE mogą stanowić wkład własny dla banku.

62. Jak założyć IKZE przez Internet? IKZE można założyć w ciągu kilku minut i nawet nie musisz odchodzić od komputera. Przygotuj telefon, dowód osobisty i numer Twojego konta w banku. Możesz skorzystać z opcji Wirtualnego Oddziału i otworzyć IKZE za pomocą video rozmowy czy formy audio lub czata z pracownikiem TFI.Konsultant poprosi Cię o pokazanie dokumentu tożsamości do kamery, w ten sposób zweryfikuję Twoją tożsamość. W kolejnej części rozmowy zapyta o wszystkie niezbędne dane do przygotowania umowy IKZE, w tym jaki wybierasz wariant – ewentualnie fundusze w ramach wariantu indywidualnego. W trakcie rozmowy zobaczysz po swojej stronie aplikacji dokumenty, które wypełnia konsultant. Na koniec zaakceptujesz treść umowy oraz swoje dane, a konsultant udostępni Ci umowę w formie pliku pdf. Po zawarciu umowy możesz przelać pieniądze na odpowiedni rachunek bankowy – masz na to 60 dni.Przy okazji podpisywania umowy IKZE poprzez Wirtualny Oddział możesz zawrzeć umowę o dostęp do konta online, aby móc później sprawdzać na bieżąco, jak pracuje Twoje IKZE.IKZE możesz także otworzyć online przez stronę internetową. Wypełnisz tylko formularz, a cała procedura nie zajmie Ci więcej niż 20 minut.• W pierwszym kroku podaj swoje podstawowe dane wraz z numerem telefonu, aby system mógł Ci przesłać SMS

wraz z kodem do autoryzacji.• Gdy już przejdziesz do rejestracji, zaznacz pole, że nie posiadasz tego produktu w innej instytucji.• W następnej kolejności wybierz odpowiedni wariant, w jakim chcesz oszczędzać. Możesz skorzystać z rozwiązania

Umiarkowanego, Dynamicznego, Bezpiecznego lub z wariantu Indywidualnego. Wybierając ostatni wariant, będziesz mieć możliwość samodzielnego doboru funduszy wchodzących w skład Twojego IKZE.

• Wypełniając formularz online, należy podać numer rachunku bankowego. Pamiętaj tylko, aby na końcu zrobić przelew z tego samego konta.

• W tym kroku pozostanie jeszcze wypełnienie standardowego testu odpowiedniości, dzięki któremu można uzyskać pozytywną ocenę. To będzie oznaczało, że nabywanie jednostek uczestnictwa funduszy inwestycyjnych stanowi dla Ciebie dobry wybór. Potem zostaniesz poproszony o podanie swoich danych z dowodu osobistego.

• Teraz podaj kwotę do przelewu. Pierwsza wpłata to minimum 1 000 zł.• Na koniec jeszcze standardowa procedura, czyli wypełnienie krótkiej ankiety AML. Wskaż w niej cel inwestycji,

charakter stosunków gospodarczych i źródło pochodzenia środków. Zaakceptuj warunki i regulaminy, a potem jednym przyciskiem potwierdź wszystko i autoryzuj dane. Zrobione!

• Autoryzacja danych wygeneruje zlecenie nabycia i utworzenie konta w Systemie Transakcyjno–Informacyjnym Union Investment.

Mamy nadzieję, że to opracowanie pomogło Ci wyjaśnić wiele wątpliwości związanych z kontem emerytalnym. Masz teraz wiedzę, jak oszczędzać na emeryturę, zyskując dodatkowe korzyści z odliczeń podatkowych. Z pewnością pomoże Ci to podjąć dobre decyzje inwestycyjne, które zaowocują nie tylko w przyszłości.

20

Niniejszy materiał jest upowszechniany w celu reklamy lub promocji usług świadczonych przez Union Investment Towarzystwo Funduszy Inwestycyjnych SA. Union Investment TFI S.A. działa na podstawie decyzji Komisji Papierów Wartościowych (obecnie: Komisja Nadzoru Finansowego) z dnia 1 czerwca 1995 r., nr decyzji KPW-4073-1\95. Niniejszy materiał nie zawiera pełnych informacji niezbędnych do oceny ryzyka związanego z inwestycją w jednostki uczestnictwa funduszy. Decyzje inwestycyjne dotyczące inwestowania w fundusze inwestycyjne powinny być podejmowane wyłącznie po zapoznaniu się z: Prospektami informacyjnymi, Statutami, Kluczowymi Informacjami dla Inwestorów, Informacjami dla Klientów AFI, tabelą opłat, danymi o ryzyku, informacjami podatkowymi, dostępnymi na stronie www.union-investment.pl Szczegółowe informacje na temat IKE i IKZE w Union Investment TFI S.A. znajdują się w prospektach informacyjnych funduszy oraz w Regulaminach prowadzenia IKE lub IKZEBrak gwarancji osiągnięcia celów inwestycyjnych subfunduszy. Uczestnik powinien się liczyć z możliwością zmniejszenia lub utraty zainwestowanych środków. Wyniki inwestycji mogą być pomniejszone o pobrane opłaty manipulacyjne i podatki.Wyniki osiągnięte w przeszłości nie stanowią gwarancji osiągnięcia ich w przyszłości.. Indywidualna sytuacja Uczestnika może mieć wpływ na zasady opodatkowania. Przed zawarciem umowy o prowadzenie IKE lub IKZE zaleca się kontakt z doradcą podatkowym.