Dekolonizacja

Wykonał:

Pojęcie dekolonizacji

Dekolonizacja – proces uzyskiwania niezależności państwowej przez terytoria będące koloniami, likwidacja kolonializmu. Może następować za porozumieniem stron – w sposób pokojowy, lub na skutek powstania, rewolucji czy innego konfliktu zbrojnego.

Termin rozpoczęcia się tego procesu nie jest dokładnie określony. Choć część naukowców uważa, że uzyskanie niepodległości przez Stany Zjednoczone i wyzwolenie państw Ameryki Południowej są przykładami dekolonizacji. Najczęściej jednak przyjmuje się, że proces ten dotyczy wydarzeń po zakończeniu II wojny światowej.

Tuż po wojnie niepodległość odzyskało wiele państw, zwłaszcza leżących na terenie Azji (między innymi Indonezja, Wietnam, Korea, Indie, Pakistan, Cejlon). W 1960 roku Organizacja Narodów Zjednoczonych uchwaliła deklarację o przyznaniu niepodległości państwom kolonialnym – w tym też roku niepodległość uzyskało najwięcej, bo aż 17 państw afrykańskich, co spowodowało określenie go jako Roku Afryki. Pod koniec tego roku państwa niepodległe zajmowały 87% powierzchni kontynentu (przy 8% w 1940 roku).

Dekolonizacja w Afryce

Proces dekolonizacji objął przede wszystkim terytoria arabskie na północy kontynentu.Najbardziej dramatyczny przebieg miały wydarzenia w Algierii, zamieszkanej przez ponad milion Francuzów. W latach 1954 – 62 trwała tam krwawa wojna domowa zakończona uzyskaniem niepodległości przez Algierię.Druga faza dekolonizacji objęła Czarną Afrykę i w większości przebiegała bez zbrojnych konfliktów.

Pierwszym krajem tego regionu, który uzyskał niepodległość była Ghana (zwana Złotym Wybrzeżem) – 1957 r. Za jej przykładem poszły kolejne państwa. W 1960 r. niepodległość ogłosiło kolejnych 17 państw. Aby współpracować ze sobą i wzajemnie sobie pomagać, państwa te w 1963 r. powołały do życia Organizację Jedności Afrykańskiej.Trzecia fala dekolonizacji objęła obszar południa Afryki. W 1975 r spod reżimu kolonialnego wyrwały się Mozambik i Angola. W 1980 r. biała ludność oddała władzę w Zimbabwe.

Dekolonizacja Afryki

Przyczyny powstania dekolonizacji

Głównymi przesłankami dekolonizacji były: coraz większe koszty polityczne i ekonomiczne

utrzymania i kontroli kolonii; zmniejszające się przyzwolenie dla utrzymywania

represyjnego systemu w państwach kolonizujących oraz pozostałych państwach (głównie USA);

dążenia narodów Afryki do samostanowienia (ruchy niepodległościowe i panafrykańskie);

udział żołnierzy pochodzących z Afryki w II wojnie światowej (co doprowadziło do zmiany wizerunku "białego").

Skutki dekolonizacji

A) Pozytywne w wyniku dekolonizacji powstało ponad 130 państw kraje postkolonialne uzyskały niepodległość suwerenność mogły brać czynny udział w działalności organizacji

międzynarodowych i współdecydowanie o kierunkach polityki światowej na forum ONZ

mogły samodzielnie korzystać z dóbr naturalnych własnego kraju mogły wybierać dowolne formy ustrojuB) Negatywne

częste przewroty, zamachy stanu, próby obalenia legalnie wybranych władz oraz przeplatanie się demokratycznych i autorytarnych rządów

konflikty graniczne, które wybuchały między nowo powstałymi państwami

podziały etniczne, kulturowe, religijne przerodziły się w trwałe konflikty zbrojne

niestabilność polityczna w nowo powstałych państwach

Afryka podczas dekolonizacji

Etapy uzyskania niepodległości przez państwa Trzeciego Świata

Pierwszy etap likwidacji systemu kolonialnego objął dekadę 1945-1955, w tym czasie niepodległość uzyskało jedenaście państw azjatyckich i jedno afrykańskie: Indonezja, Wietnam, Filipiny, Jordania, Indie, Pakistan, Cejlon, Birma, Libia, Kambodża, Laos. Korea

Od połowy lat pięćdziesiątych do połowy lat sześćdziesiątych trwał drugi etap, z 42 państw 30 uzyskało niepodległość w Afryce. Do 1960r. na tym kontynencie było zaledwie 9 niezależnych państw. W tym samym roku doszło do nich dalsze 17. Ten rok nazywany jest „rokiem Afryki”. Nowe niepodległe państwa to: Maroko, Sierra Leone, Zambia, Wybrzeże Kości Słoniowej, Ludowa Republika Konga, Mali, Cypr, Malta

Trzeci etap dekolonizacji rozpoczął się w połowie lat sześćdziesiątych i trwał do 1975r., rozpadły się pozostałości imperium brytyjskiego na Bliskim Wschodzie oraz imperium kolonialne Portugalii w Afryce. Niepodległość uzyskały: Barbados, Bostwana, Grenada, Mozambik, Katar, Tonga, Jemen Południowy, Gwinea Bissau, Fidżi, Komory

W czwartym etapie dekolonizacji rozpoczętym w 1976r. najważniejsze znaczenie miał problem wyzwolenia Namibii, oraz ostatecznej dekolonizacji terytoriów zależnych Wielkiej Brytanii, Francji, Hiszpanii i Holandii w Afryce, Ameryce Łacińskiej i Azji. Na tym etapie dekolonizacji, która trwa do chwili obecnej niepodległość uzyskały: Seszele, Wyspy Gilberta, Antiqua i Barbuda, Namibia, Saint Lucia, Dominika. Szczególne znaczenie miał upadek „ostatniego bastionu białych” w Afryce Południowej. W utworzonych przez nich w 1919r. państwie pod nazwą Unia Południowej Afryki prowadzono politykę apartheidu polegająca na umocowanej prawnie od 1948r. segregacji rasowej.

RPAZa koniec okresu dekolonizacji uważa się upadek apartheidu, który został wprowadzony w 1948 r. w Związku Południowej Afryki. Apartheid ( w języku africaans „oddzielenie”) był systemem segregacji rasowej, podniesionym do najważniejszej reguły prawnej. Gwarantował uprzywilejowaną pozycję rasy białej, która stanowiła 20 % ludności. Białym przysługiwały prawa polityczne, najlepiej płatne stanowiska pracy. We wszystkich dziedzinach życia wprowadzono segregacje rasową. Ludność murzyńska mogła realizować swoje prawo do samostanowienia w tzw. bantustanach – wydzielonych terytoriach stanowiących zaledwie 14 % powierzchni państwa.

Problemy państw postkolonialnych

- Brak poczucia wspólnoty państwowej – zwłaszcza w krajach wieloetnicznych;

- Brak demokratyzacji państw Trzeciego świata idącej w parze z dekolonizacją (przetrwały plemienne tradycje i dyktatury);

- Politycy nowych państw afrykańskich dbali przede wszystkim o swoje interesy lub o interesy swoich grup etnicznych;

- Brak nawyku respektowania ogólnopaństwowego prawa;

- Rozwój neokolonializmu

Odrodzenie islamu

Wraz z postępującym procesem dekolonizacji następowało zjawisko odrodzenia islamu, gdyż narody do tej pory zdominowane przez państwa europejskie zaczęły upominać się o swoje prawa.Islamizm odrzucał wszelkie wzorce zachodnie, zachodni styl życia i systemy polityczne, a powrócił do tradycji i podstaw wiary.

KONIEC