1

Co nieco o ortografii

Szkolny konkurs pięknego

czytania

Szkolny konkurs „Promocja

zdrowia”

Dzień otwarty w naszej szkole

Pasowanie uczniów klas

pierwszych na czytelników

biblioteki

Ogólnopolskie wybory książek

Spotkanie z pisarzem

Misiowa poezja pierwszaków

Sukcesy klasy 3b

Świętymi bądźcie!

Debata o Koncepcji Pracy Szkoły

Trudna klasa

Teatr dla dzieci jako droga

oddziaływań poznawczych i

wychowawczych

Mowa dziecka sześcioletniego i

występujące u niego trudności

rozwojowe

Ćwiczenia oddechowe jako ważny

element profilaktyki logopedycznej

Wpływ rodziny na rozwój

osobowości dziecka

2

CO NIECO O ORTOGRAFII

Od najdawniejszych czasów nieodłącznym

elementem rozwoju ludzkości było

pragnienie wyrażania swoich uczuć,

emocji i pragnień. Człowiek

prehistoryczny rozwijając swoje

umiejętności komunikował się za pomocą

malowideł, znaków, a później także mowy.

Udokumentowane znaleziska

archeologiczne dowodzą, że już 35 000 lat

p.n.e. ludzie posługiwali się mimiką,

gestami oraz znakami słownymi.

W kolejnych tysiącleciach doskonalono

sztukę komunikowania się używając w tym

celu coraz bardziej precyzyjnych znaków

w mowie i piśmie.

W konsekwencji około 1800 lat p.n.e.

Fenicjanie wynaleźli alfabet, a cywilizacja

grecka stworzyła kompletny alfabet

fonetyczny. W późniejszych wiekach (50 r.

n. e) w Starożytnym Rzymie z nakazu

Juliusza Cezara, zaczęła ukazywać się

pierwsza gazeta rządowa, która była

pierwowzorem współczesnych monitorów

rządowych. Umiejętność pisania i swobodnego

wyrażania się od zawsze cechowała ludzi

mądrych i wykształconych. Ich wiedza nie

byłaby jednak możliwa, gdyby wcześniej

nie stworzono szeregu zasad i przepisów

poprawnej pisowni oraz poprawnej

wypowiedzi, zwanych zasadami ortografii

i retoryki. To dzięki tym zasadom, także

współcześnie nabywamy i rozwijamy

swoją wiedzę i umiejętności. Mimo to

nadal wielu uczniów, szczególnie szkół

podstawowych niechętnie reaguje na

wszystko co wiąże się z „ortografią”

i z „dyktandem”. – Słowa te bardzo rzadko

kojarzą się uczniom z czymś przyjemnym.

W pewnym sensie przyczynę tego stanu

rzeczy wyjaśnia Jan Tokarski w „Traktacie

o ortografii polskiej” (WSiP 1979). Otóż

autor tej pracy stwierdza, że barwę

emocjonalną tych słów można najczęściej

zestawić z dokuczliwością uwierania buta.

I tak, jak chcemy pozbyć się dokuczliwości

uwierania buta, tak również pragniemy

pozbyć się w naszych wypowiedziach

pisemnych, błędów ortograficznych.

Hmm... No tak, ale jak tego dokonać?

No właśnie? Może zacznij od tego, że jeśli

chcesz pozbyć się kłopotów z ortografią, to

musisz najpierw wiedzieć, jakiego rodzaju

błędy popełniasz i jakie są przyczyny ich

powstawania? Niewiedza lub niewłaściwe

rozumienie zasad poprawnej pisowni są

przyczyną najczęściej powstających

błędów ortograficznych. Drugi typ błędów

to błąd, który powstaje z powodu wahania

się, czyli niepewność, jak zastosować

regułę ortograficzną. Staraj się opanować

i używać w praktyce wszystkie reguły

ortograficzne.

Opanowanie sztuki poprawnego pisania

nie jest trudne, pod warunkiem, że naukę

zasad ortografii rozpoczniemy od

najmłodszych klas i będziemy pracowici,

systematyczni i wytrwali. Ciągłe ćwiczenia

i powtórki pozwolą dojść do doskonałości,

tym bardziej, że umiejętność pisania jest

tym elementem aktywności ludzkiej,

którego praktyczne stosowanie będzie

potrzebne do końca życia.

Ćwicz z książką i ze słownikiem

ortograficznym!

Uczniowie klas młodszych uwielbiają

rozrywki umysłowe, rebusy, krzyżówki

oraz odpowiednie teksty i ćwiczenia

ortograficzne mające charakter

łamigłówek. Dlatego chętnie biorą udział

w konkursach ortograficznych, nie tylko na

szczeblu szkolnym, ale także reprezentują

szkołę w konkursach międzyszkolnych.

Niejednokrotnie są to sprawdziany

umożliwiające własną ocenę praktycznych

umiejętności pisania.

Pamiętaj! Do udziału w każdych zawodach

potrzebne jest przygotowanie i trening.

3

Ortografię też trzeba ćwiczyć, ćwiczyć i …

jeszcze raz ćwiczyć. Dopiero wtedy

osiągniesz zadowalające efekty.

Nasi szkolni Mistrzowie ortografii

Tegoroczne szkolne konkursy

ortograficzne w PSP nr 3, dla uczniów klas

drugich i trzecich cieszyły się ogromną

popularnością. Z klas II wzięło w nich

udział 27 uczniów, a z klas III – 36.

Najlepsi uczniowie z klas II będą

reprezentować naszą szkołę w

Międzyszkolnym Konkursie

Ortograficznym pod hasłem – „Wiosenne

Łamigłówki Ortograficzne”, a uczniowie

z klas III staną do rywalizacji w konkursie

„Mały Mistrz Ortografii.

Życząc im sukcesów w osiągnięciu, jak

najlepszych wyników nie zapominajcie o

pracy nad własną umiejętnością

poprawnego pisania i mówienia.

Jadwiga Sołsnia-Sagan

SZKOLNY KONKURS

PIĘKNEGO CZYTANIA

23 marca 2015 r. w bibliotece

szkolnej odbył się Szkolny Konkurs

Pięknego Czytania dla klas trzecich.

Organizatorami konkursu były: Małgorzata

Słyk i Sabina Waniek. Oprawą medialną

zajął się pan Tomasz Raczyński.

Udział w nim wzięli uczniowie:

1. Magdalena Molga, kl.3a

2. Kajetan Rabiniak, kl.3a

3. Konstancja Gierada, kl.3b

4. Karolina Kaczorek, kl.3b

5. Michał Kotowski, kl.3c

6. Michał Serafin, kl.3c

7. Natalia Skórnicka, kl.3d

8. Jakub Grzelak, kl.3d

Konkurs składał się z dwóch części:

część pierwsza: uczestnik konkursu

odczytał przygotowany, dowolny

fragment z przyniesionej przez

siebie książki. Była to proza,

maksymalnie 20 wersów;

część druga: uczestnik losował

kopertę z tekstem pochodzącym

z literatury dziecięcej i czytał

zaznaczony fragment, po

uprzednim cichym, jednorazowym

zapoznaniu z tekstem.

Ocenie podlegały:

dykcja,

siła głosu,

interpretacja tekstu.

Komisja konkursowa w składzie:

wicedyrektor Joanna Rutka

Sabina Waniek

Justyna Drabik

wyłoniła zwycięzców:

I miejsce – Konstancja Gierada

II miejsce – Magdalena Molga

III miejsce – Kajetan Rabiniak

Wszyscy uczestnicy konkursu otrzymali

dyplomy oraz skromne upominki

ufundowane przez organizatorki.

Zwycięzcy zostali nagrodzeni książkami

sponsorowanymi przez Radę Rodziców.

Do Międzyszkolnego Konkursu Pięknego

Czytania, który odbył się 25 marca 2015 r.

w Publicznej Szkole Podstawowej nr 34

w Radomiu zakwalifikowały się:

1. Konstancja Gierada

2. Magdalena Molga

W konkursie tym wzięło udział 24

uczniów klas trzecich.

Uczennice reprezentujące naszą szkołę

zajęły:

Konstancja Gierada – I miejsce Magdalena Molga – III miejsce.

4

Sabina Waniek

SZKOLNY KONKURS „PROMOCJA ZDROWIA”

W naszej szkole, co roku w kwietniu

odbywa się Szkolny Konkurs „Promocja

Zdrowia” Organizatorami i autorkami

programu tego konkursu są pani

Małgorzata Lis i pani Joanna Warchoł.

W tym roku odbyła się czternasta edycja

tego konkursu. Konkurs jest skierowany do

uczniów klas drugich. Odbył się w dniach

od 20 do 24 kwietnia 2015r. Głównym

jego celem jest rozwijanie umiejętności

tworzenia warunków sprzyjających

zdrowiu i zachowaniu bezpieczeństwa oraz

popularyzacja zdrowego stylu życia wśród

dzieci. Umożliwienie uczniom wyrażania

własnych przeżyć w zabawach i grach

ruchowych. Dzieci przygotowywały

ćwiczenia gimnastyczne, plakaty oraz

sałatki i kanapki. Uczniów oceniała

komisja według przygotowanych kryteriów

w następującym składzie: pielęgniarka

szkolna p. Barbara Nowak, p. Małgorzata

Lis, p. Joanna Warchoł i p. Magdalena

Anasiak. 24 kwietnia 2015r. odbyła się

akademia, na której przedstawiono wyniki

konkursu i wręczono nagrody.

Wyniki konkursu:

I miejsce klasa II a i klasa II d

II miejsce klasa II c

Wyróżnienie zdobyła klasa II b

Reasumując, ważne jest propagowanie

u naszych uczniów postaw i zachowań

zmierzających do ochrony i dbałości

o zdrowie.

Małgorzata Lis

DZIEŃ OTWARTY

W NASZEJ SZKOLE

20-go marca br. zaprosiliśmy dzieci

wraz z rodzicami na dzień otwarty

w naszej szkole. Coroczną tradycją jest

przygotowywanie różnorodnych atrakcji

podczas zwiedzania przez gości naszej

placówki. W bieżącym roku miło nam było

gościć wraz z krótkim występem panią

Elżbietę Czajkę - autorkę poezji dla dzieci

i dorosłych. Dla wszystkich zebranych

swoje aktorsko – taneczne zdolności

prezentowali również uczniowie kl. 3 A.

„Zielony Kapturek”, „Taniec kwiatów”,

„Królewna Śnieżka”- w wykonaniu tych

zdolnych dzieciaków pod kierownictwem

pani Małgorzaty Słyk i Sabiny Waniek

zebrały gromkie brawa dzieci i ich

rodziców.

„Labada”- tego tańca młodzi goście

uczyli się w świetlicy dla dzieci

sześcioletnich wraz z wychowawczyniami

- panią Renatą Bojarską, Justyną Drabik

i Martą Krzysztofik.

Pani v-ce dyrektor Joanna Rutka

prezentowała gościom szkołę i ciekawą

wystawę prac plastycznych uczniów klas

I - III przygotowaną przez panią Jolantę

Kowalczyk. Na dużej sali gimnastycznej

zaprosiła dzieci na „Kolorowy tor

5

przeszkód”, który przygotowały

wychowawczynie „zerówek” – Danuta

Wasilewska, Marzena Ziemska

i Magdalena Anasiak. Dzieci pokonywały

równoważnie, skakały przez płoteczki,

przechodziły przez tunele. Nagrodą za

pokonany tor było celowanie piłeczkami

do bramki, co bardzo rozbawiło maluchy.

Na kolejne zajęcia zaprosiły

wychowawczynie klas trzecich – Ewa

Jaworska, Jolanta Kowalczyk i Małgorzata

Lis. Ilość uczestniczących gości i ogromne

zainteresowanie funkcjonowaniem tablic

multimedialnych spowodowały

konieczność przeprowadzenia tych zajęć

w dwóch salach segmentu E.

Zakończenie dnia otwartego w naszej

szkole odbyło się w „sali gier i zabaw”,

gdzie dzieci mogły spędzić czas w basenie

z kolorowymi piłkami lub zająć się

budowaniem zamków z ogromnych

klocków. Jestem przekonana, że wizyta w

naszej szkole przez długi czas pozostanie

w pamięci dzieciaków.

Wszystkim zaangażowanym w pracę

przy organizacji tego dnia – za piękną

dekorację, pracę „papierkową”,

przygotowanie uczniów czy po prostu

wsparcie serdecznie dziękuję.

Magdalena Dobrosława Anasiak

PASOWANIE UCZNIÓW

KLAS PIERWSZYCH NA

CZYTELNIKÓW BIBLIOTEKI

9 kwietnia 2015 roku odbyło się w naszej

szkole uroczyste Pasowanie Uczniów Klas

Pierwszych na Czytelników Biblioteki

Szkolnej. Pierwszoklasiści obejrzeli

program artystyczny przygotowany

specjalnie na tę okazję przez uczniów

klasy 3a pod kierunkiem pani Małgorzaty

Słyk. Na program ten składały się:

„Taniec kwiatów” do muzyki Piotra

Czajkowskiego;

teatrzyk kukiełkowy „Królewna

Śnieżka”;

przedstawienie „Zielony Kapturek”.

Przyszli czytelnicy zostali poddani również

próbie – musieli rozwiązać różne zagadki

dotyczące bajek i baśni.

Po części artystycznej wszyscy

uczniowie klas pierwszych złożyli

uroczyste przyrzeczenie:

„My, uczniowie pierwszej klasy

uroczyście przyrzekamy,

że będziemy kochać książki,

krzywdy zrobić im nie damy.

Wskazówek i rad książek

będziemy słuchać z uwagą.

Obowiązki czytelnika,

traktować z wielką powagą.

Przyrzekamy!”

Następnie nauczyciel bibliotekarz dokonał

pasowania na czytelników biblioteki

przedstawicieli klas pierwszych. Na

pamiątkę tej uroczystości każda klasa

otrzymała okolicznościowy dyplom.

6

Uroczystość uświetniły swoją obecnością

pani wicedyrektor Joanna Rutka,

wychowawczynie klas pierwszych,

nauczyciele oraz rodzice.

Pani wicedyrektor pogratulowała

pierwszoklasistom i życzyła wspaniałych

przygód w świecie książek.

Sabina Waniek

OGÓLNOPOLSKIE

WYBORY KSIĄŻEK

W dniach 16 – 20 marca 2015 r. odbyły

się w naszej szkole Ogólnopolskie

Wybory Książek. Przedsięwzięcie to

ogłoszone zostało przez redakcję

miesięcznika „Biblioteka w Szkole”,

Towarzystwo Nauczycieli Bibliotekarzy

Szkół Polskich, redakcję „Biblioteki

Szkolne Online”, a patronat nad nim objęła

Minister Edukacji Narodowej Joanna

Kluzik–Rostkowska.

Główne cele akcji to:

poznanie i upowszechnienie

faktycznych zainteresowań

czytelniczych uczniów;

dostosowanie księgozbiorów

bibliotek do zainteresowań

czytelniczych uczniów;

promocja czytelnictwa;

promocja bibliotek szkolnych

w środowisku szkolnym;

kształtowanie postaw

obywatelskich;

popularyzacja zasad wyborów.

W Wyborach Książek brały udział

klasy II – VI naszej szkoły.

Mobilna Komisja Wyborcza odwiedziła

każdą klasę podczas lekcji, w celu

przeprowadzenia głosowania. Uczniowie

wypełniali karty do głosowania, na których

mogli wpisać od jednego do trzech tytułów

najciekawszych książek, które czytali

w ciągu ostatnich dwóch lat. Głosowanie

było anonimowe, wzięło w nim udział 452

uczniów. Podali oni 145 tytułów swoich

ulubionych książek. Najwięcej głosów

otrzymały:

1. J. K. Rowling „Harry Potter” – 60,

2. S.C. Lewis „Opowieści z Narnii” –

34,

3. J. Kinney „Dziennik cwaniaczka” –

32,

4. Holly Webb seria „Zaopiekuj się

mną” – 31,

5. Francesca Simon „Koszmarny

Karolek” – 27,

6. Rene Goscinny „Mikołajek” – 22,

7. Ned Vizzini „Dom tajemnic” – 20,

8. J. R. R. Tolkien „Hobbit” – 19,

9. Henryk Sienkiewicz „W pustyni

i w puszczy” – 18,

10. Ch.H. Adersen „Baśnie” – 16,

11. Gelsej James „Scooby – Doo!”–15,

12. Megan McDonald „Wielka księga.

Hania Humorek” – 15,

13. Alan Alexander Milne „Kubuś

Puchatek” – 15,

14. J. R. R. Tolkien „Władca

Pierścieni” – 14,

15. B. Paulette „Seria o Franklinie” –

14,

16. Andrzej Maleszka „Magiczne

drzewo” – 13,

17. Joanna Olech „Dynastia

Miziołków” – 13,

18. Ferenc Molnar „Chłopcy z Placu

Broni” – 13,

7

19. Rick Richard „Percy Jackson

i bogowie olimpijscy” – 12,

20. Barbara Park „Zuźka D. Zołzik” –

12.

Sabina Waniek

SPOTKANIE Z PISARZEM

W dniu 20.03.2015r. w szkole PSP

nr 3 odbyło się spotkanie z autorką wierszy

dla dzieci i dorosłych panią Elżbietą

Czajką. Pisarka odwiedziła klasy „O”.

Wystąpiła w przebraniu wiosny,

opowiadała o sobie i czytała wiersze.

Zorganizowane spotkanie miało na celu

zachęcanie dzieci do czytania i próby

samodzielnego układania wierszyków.

Dalszym punktem spotkania z autorką było

przywitanie gości i przyszłych uczniów

naszej szkoły. Pisarka zaprezentowała swój

dorobek autorski i przekazała książkę.

Kontynuacją rozwijania zainteresowań

czytelniczych są cykliczne spotkania ze

starszymi uczniami, którzy zapoznają

dzieci z ciekawą książką.

Marzena Boniecka

MISIOWA

POEZJA PIERWSZAKÓW

Czy wiesz, że dzieci potrafią pisać

wspaniałe wierszyki?

Poniżej znajdziecie przykłady twórczości

młodych poetów z klasy 1G i 1H.

Pierwszaki z wielką ochotą wzięły udział

w Międzyszkolnym Konkursie „Mały

Poeta”, organizowanym przez PSP nr 25

w Radomiu, gdzie zaprezentowały własną

twórczość poetycką.

I tak zaczęła się ich zabawa w pisarzy

i poetów. „Bycie autorem wiersza”

dowartościowało dzieci, sprawiło,

że uwierzyły w siebie i w swoje

możliwości. Pierwszaki stworzyły

niecodzienne rymowanki i wierszyki

o swoich misiach.

Pragniemy, aby dzieci nadal potrafiły

bawić się słowem i wierzyły w to, że każdy

może stworzyć coś niepowtarzalnego.

Zapraszamy do przeczytania przepięknej

i ciepłej lektury, która wzruszy

i rozśmieszy.

Pozdrawiamy misiowo,

uczniowie klasy 1G i 1H

wychowawcy: Monika Oracka

Katarzyna Lutkowska

Prace uczniów klasy 1G Publicznej Szkoły

Podstawowej nr 3 im. Jana Długosza w

Radomiu.

Wychowawca klasy: Monika Oracka

Autor: Maksymilian Rodakowski kl.1G

Misiu mój, misiu,

kochany przytulisiu!

8

Bez ciebie trudno zasnąć mi!

A z tobą milutko mi się śpi!

Autor: Mateusz Grabowski kl.1G

„Oli”

Misiu! Misiu! Misiu! Nie smuć się,

wszyscy Cię Kochamy.

Bo ty jesteś taki słodki.

Miły i puchaty.

Każde dziecko chce Cię mieć,

Proszę Cię uśmiechnij się!

„Oli”

Mój miś jest zaczarowany.

Zabiera mnie do krainy baśni.

Do szkoły odprowadza,

Bajki mi opowiada.

Kocham mojego misia.

Oli to najlepszy miś.

Autor: Jagoda Grządziela kl.1G

„Miś”

Misiu, Misiu

mój kochany,

dziś posłucham

swojej mamy.

Braciszkowi ciebie dam

już nie będziesz

siedział sam.

Autor: Rozalia Skrzypczyk kl.1G

Mój misio jest różowy

I ma dwie czarne głowy.

Mój misio jest wspaniały

I całkiem niemały.

Mój misio jest magiczny

I całkiem logiczny.

Lubię mojego misia,

Bo to Zdzisia.

Lubię misiu przytulać

Ciebie, czuję się wtedy

Jak w siódmym niebie.

Autor: Piotr Piwowarczyk kl.1G

„Był raz sobie miś pluszowy”

W mym pokoju jest ktoś taki,

Kto czasami daje znaki.

Ani mama, ani tata nie wiedzą nieboraki

Tylko ja wiem kto to taki.

Gdy mi smutno, gdy zasypiam,

Wtulam się w mojego misia.

I od razu jest mi wesoło.

Nawet jeśli jest już ciemno

Jest mi wtedy wszystko jedno,

Bo on zawsze obok jest – Miś

Mój pluszak nie od dziś.

Autor: Dorian Hernik kl.1G

Mój pluszaczek ukochany

To jest piesek czarno biały

Ma ogonek, krótkie nogi

Za to uszy do podłogi.

Bardzo lubię pieska swego

I dlatego dbam o niego.

Karmię, czeszę, czyszczę uszy

Głaszczę jego brzuszek duży.

Chociaż wiem, że to zabawa

To naprawdę doobra sprawa.

Bo gdy pieska będę miał żywego

To będę umiał dbać o niego.

Autor: Dominika Swęd kl.1G

Mój miś ma na imię Krzyś

Mieszka ze mną nie od dziś

Dała mi go mama moja,

Kiedy byłam bardzo chora.

Odtąd śpimy razem ja i Krzyś

Mój kochany słodki miś.

Autor: Julia Motyka kl.1G

Mój Miś – Ryś

Mój Miś Ryś spał ze mną dziś.

Jest taki Kochany, że nigdy na półkę

jest nieodkładany.

On lubi się bawić i ciągle robi kawały.

Mój Miś Ryś to jest Kochany Miś.

Jego mięciutkie futerko jest dla mnie

kołderką

Brzuszek ma wypełniony jak zamrażarka

Lodami w sezonie.

Czarne jego oczka są słodkie jak

winogronka.

Buzia jego okrągła przypomina mi garby

wielbłąda.

Usta ma kremowe – słodkie jak lody

waniliowe.

9

Łapki ma duże, żeby otulał całą moją buzię

Mój Miś Ryś to dla mnie najlepszy Miś.

Autor: Michał Gospodarczyk kl.1G

Gdy wracam ze szkoły,

Mój miś jest wesoły.

Co dzień na mnie czeka,

I macha mi łapką z daleka.

Lubię swego misia

Od małego, nie od dzisiaj.

Często go kąpię, dbam o niego,

Bo jest moim dobrym kolegą.

Autor: Agnieszka Nachyła kl.1G

„Moja przyjaciółka”

Chciałam dostać misia, wzrostu mojego,

a dostałam jeszcze większego!

Pani Misiowata, jest większa, niż mój tata.

Jest pięknie ubrana i śpi ze mną do rana.

Będziemy żyły razem lat wiele,

Jak najlepsi PRZYJACIELE!

Autor: Kamil Wosztyl kl.1G

„Miś Tuliś”

Mam misia Tulisia,

Którego nazwałem Zdzisia,

Zdzisia to maskotka dla mojego kotka

Psotka.

Jak przyjdziesz do mnie dziś,

To przywita Cię mój miś,

A mój kotek Psotek pójdzie bawić się za

płotek

Autor: Mikołaj Kozłowski kl.1G

„Mój miś”

Bardzo fajny jest mój miś,

Dałem mu na imię Zdziś.

Obaj bardzo się lubimy,

W różne rzeczy się bawimy.

Autor: Magdalena Szymanowicz kl.1G

Był sobie mały, słodziutki miś.

Madzia kochała go nie od dziś.

Kiedy maleńka w łóżeczku leżała,

mocno misiaczka za łapkę trzymała.

A gdy nadeszły przedszkolne chwile,

Madzia tuliła go słodko i mile.

Teraz do szkoły Magda już biega,

więc Miś spokojnie w domu na nią czeka.

I choć dzieciństwo szybko upływa,

to z ich przyjaźni nic nie ubywa.

Autor: Zofia Nosowska kl.1G

Wiele jest misiów na świecie, które

kochają dzieci.

Wszystkie są piękne, pluszowe, miłe

i kolorowe.

A u mnie w pokoju mieszka Stokrotka –

misia, która jest bardzo słodka.

Siedzi sobie na półeczce, w swej

niebieskiej sukieneczce.

Łakomczuszek to jest wielki – najbardziej

uwielbia żelki.

Zabiorę ją na wakacje, bo tam różne są

atrakcje.

Może nawet dla ochłody wybierzemy się

na lody.

Bardzo się z misią lubimy i całkiem często

ze sobą śpimy.

Cieszę się, że mam tę Stokrotkę – mą

ulubioną maskotkę.

Autor: Oliwia Olszewska kl.1G

„Mój misio Pysio”

Mój misio ma piękne sukienki oraz

cukierki.

Proszę poczęstujcie się, a wtedy słońce

rozjaśni się.

Klasa 1 h z PSP nr 3 im. J. Długosza

w Radomiu

wychowawca Katarzyna Lutkowska

1. „Mój Miś”

Jestem sobie mały miś,

Misia ma mnie nie od dziś,

bo w prezencie mnie dostała,

kiedy była bardzo mała.

Wiem wyglądam niepozornie

i zapewnie niezbyt modnie,

lecz mnie Misia pokochała

i w rodzinie zatrzymała.

Chcecie wiedzieć czemu?

Bo gdy jej mama była mała,

też się do mnie przytulała.

Michalina Sobol

2. Mój miś to Przytulanka

Był to prezent niespodzianka

10

Ten mój misio jest włochaty

I ma wielkie cztery łapy

Co dzień rano kiedy wstaję

Mój misio całusa dostaje

Futro jego jest brązowe

Ale oczy ma miodowe

Bardzo kocham Tego Misia

A na imię mu – Gabrysia!

Emilka Ziętkowska

3. Oto miś różowiutki,

jest pachnący i mięciutki.

Co noc biorę go do łóżka,

a On szepcze mi do uszka:

„Śpij Amelko, aż do rana,

żebyś była wyspana.

A jak w nocy się przebudzisz

i będziesz trochę marudzić,

przytul się do mnie z całej siły,

żeby ci się aniołki przyśniły.

A kiedy rano pójdziesz do szkoły,

ja zostanę na półce – twój miś

wesoły.

Poczekam na ciebie z uśmiechniętą

minką,

bo jesteś fajną dziewczynką!”

Amelia Pawlak

4. Mój misio ma kolor brązowy

i jest to mój ulubiony.

Gdy zasypiam do niego się

przytulam,

gdy mi źle w ramionach go lulam.

Zawsze z nim raźniej i weselej

i w nocy czuję się śmielej.

Dobrze kogoś mieć takiego

Misia Pluszowego.

Ulubieńca kochanego!!

Szymon Kutkiewicz

5. Mam swojego misia.

Znam się z nim nie od dzisiaj.

Dostałam go od babci i dziadka,

to najlepsza przytulanka.

Jest bielutki jak śnieżynka

i mięciutki jak pierzynka.

Spędzam z nim czasu wiele,

jest najlepszym przyjacielem.

Alicja Zielińska

6. Mój miś ma na imię Krzyś.

Jest mały i mięciutkie ma futerko.

Bardzo lubię go przytulać,

chować się z nim pod kołderką.

Jest moim przyjacielem,

na co dzień i niedzielę.

Oliwia Kozyra

7. „Mój bielutki Misio”

Mój bielutki Misio

Ma słodziutki pysio.

Śpi ze mną co noc,

Dzięki niemu nam kolorowych

snów moc.

Jest mięciutki i milutki,

Dzieli ze mną wszystkie smutki.

Umie zawsze mnie pocieszyć,

Czasem nawet też rozśmieszyć.

Inni mają lalki, samochody,

A ja z moim Misiem przeżywam

przygody!

Gabriela Stępień

8. Misio dzisiaj rzecz to znana,

Jest niegrzeczny już od rana.

Zębów nie mył, grzebyk złamał,

Rozdarł spodnie na kolanach.

Mama ręce załamuje,

Prosi, błaga, nakazuje.

Ucz się chociaż grzecznie w szkole,

Byś pociechą był nareszcie.

Misio nic się nie przejmuje,

W szkole tylko zbiera dwóje.

Wychowanie poszło w kąt,

Misio zrobił wielki błąd.

Jak nie słuchasz mamy, taty,

To popadniesz w tarapaty.

11

Zuzanna Domagała

SUKCESY KLASY III B

Uczniowie klasy III b chętnie biorą

udział w różnych konkursach i odnoszą

sukcesy.

W Ogólnopolskim Konkursie

„Stypendiada” odnieśli sukcesy w trzech

konkursach:

Konkurs czytelniczy – wyróżnienie

zdobyli: Mateusz Czarnecki i Jula

Obrzydzińska.

Konkurs ortograficzny wyróżnienie

zdobyły: Konstancja Gierada, Oliwia

Goguła, Julia Obrzydzińska.

Konkurs plastyczny wyróżnienie

zdobyli: Oliwia Goguła, Karol

Małaczek, Natalia Piwońska i Kamil

Stępień.

Olimpiada Olimpusek

Dnia 7.01. 2015 r. chętni uczniowie

klas I -III wzięli udział w Ogólnopolskiej

Olimpiadzie „Olimpusek”. Olimpiada ta

polegała na rozwiązaniu przez uczniów

zintegrowanego sprawdzianu poruszają-

cego zagadnienia edukacji polonistycznej,

przyrodniczej i matematycznej.

Sprawdziany obejmują zestaw 21 pytań

zróżnicowanych w zależności od klasy.

Zawierają pytania o różnej skali trudności,

dlatego też wszyscy uczniowie mogą

spróbować swoich sił. Pytania konkursowe

zawierają co najmniej jedną prawidłową

odpowiedź. Dyplom Laureata zdobyli

uczniowie: Konstancja Gierada, Karol

Małaczek.

Nasza szkoła bierze udział już po

raz czwarty w konkursie organizowanym

przez "P.P.U.H RADKOM" pod hasłem

"Szkoła Przyjazna Środowisku". Główne

zadanie tego konkursu to selektywna

zbiórka surowców wtórnych "Segregujesz

- środowisko ratujesz!". Koordynatorami

tej akcji są panie: Jolanta Kowalczyk

i Katarzyna Lutkowska. W ramach tego

projektu odbyły się również konkursy.

W konkursie "Zróbmy z niczego coś

przydatnego" celem było wykonanie

z surowców wtórnych przedmiotu, który

może zostać wykorzystany do codziennego

użytku np. lampa, torebka, suknia

balowa… Prace były oceniane ze względu

na: pomysłowość, ilość wykorzystanych

różnych surowców wtórnych, możliwość

wykorzystania przedmiotu w codziennym

użytku, estetyka, jakość wykonania.

Pierwsze miejsce zdobył Kamil Stępień,

a wyróżnienie otrzymały: Karolina

Derlatka i Otylia Fedorowicz.

W szkole została również zorganizowana

wystawa Eko- zabawek oraz przedmiotów

wykonanych z surowców wtórnych, które

można wykorzystać do codziennego

użytku.

„ Zróbmy z niczego coś przydatnego”.

Organizatorami tej wystawy były panie:

Jolanta Kowalczyk i Katarzyna

Lutkowska.

W Szkolnym Konkursie Recytatorskim,

który odbył 23 marca się 2015 r.

I miejsce zdobyła Konstancja Gierada,

a III miejsce Aleksandra Podlewska.

Konstancja Gierada zakwalifikowała

się do Międzyszkolnego Konkursu

Recytatorskiego.

Konstancja Gierada zdobyła I miejsce

w Szkolnym Konkursie Pięknego Czytania

oraz I miejsce w Międzyszkolnym

Konkursie Pięknego Czytania, który odbył

się 2015 r. w Publicznej Szkole

Podstawowej nr 34 w Radomiu.

Kamil Stępień zdobył wyróżnienie

w Powiatowym Konkursie Plastycznym

„Pisanka, Kartka Wielkanocna”, który

odbył się w marcu 2015 r. w Domu

Kultury na Borkach

Jolanta Kowalczyk

12

„ŚWIĘTYMI BĄDŹCIE !” PIERWSZA ROCZNICA

KANONIZACJI JANA PAWŁA II

27 kwietnia br. minęła 1. rocznica

kanonizacji Jana Pawła II i Jana XXIII.

Rok temu dwaj wielcy papieże zostali

świętymi Kościoła powszechnego.

Uroczystość pod przewodnictwem papieża

Franciszka odbyła się w ustanowione przez

papieża Polaka święto Miłosierdzia

Bożego. W liturgii kanonizacyjnej

uczestniczyło 800 tys. wiernych z całego

świata, w tym wielu Polaków. Kanonizacja

przeszła do historii Kościoła jako

wyjątkowa. Papież Franciszek w obecności

swego emerytowanego poprzednika

Benedykta XVI wyniósł na ołtarze dwóch

biskupów Rzymu. Dlatego był to dzień

czterech papieży.

Kanonizacja Jana Pawła II była

ukoronowaniem rekordowo krótkiej drogi

na ołtarze. Został on ogłoszony świętym

równo 9 lat po śmierci.

W pierwszą rocznicę ogłoszenia świętym

naszego Wielkiego Rodaka w Watykanie

została odprawiona Msza dziękczynna.

Przewodniczył jej były sekretarz stanu za

pontyfikatu papieża Polaka, kardynał

Angelo Sodano, a kazanie wygłosił jego

wieloletni sekretarz, kardynał Stanisław

Dziwisz. Przypomniał on drogę Karola

Wojtyły do świętości, od Wadowic

poprzez Kraków po Rzym.

W naszej szkole postać Jana Pawła II

oraz Jego nauczanie przybliżamy uczniom

każdego roku. Pamiętamy o dniu Jego

wyboru na Stolicę Piotrową, o dniu

urodzin i dniu odejścia do Pana.

W tym roku w sposób szczególny

przygotowaliśmy uczniów do rocznicy

kanonizacji naszego Wielkiego Rodaka.

Aby uczcić to wydarzenie p. Anna Spólna

przygotowała z dziećmi montaż słowno –

muzyczny pt. „Świętymi bądźcie!” .

Uczniowie przypomnieli, że każdy z ludzi

jest wezwany do świętości, a Jan Paweł II

swoim życiem udowodnił, że istnieje

świętość przeżywana w codzienności,

w wielkich i małych rzeczach, w cierpieniu

i w pokorze. Ukazaliśmy Papieża pełnego

humoru przytaczając liczne anegdoty z

jego życia. Na zakończenie zaśpiewaliśmy

ukochaną pieśń Jana Pawła II - „Barkę”.

Stronę muzyczną przygotowała p. Renata

Bojarska. Całość została ubogacona

slajdami i fragmentami przemówień Ojca

Świętego, które opracował ks. Michał

Faryna.

Aby przybliżyć uczniom osobę

Świętego Jana Pawła II i równocześnie

wychowywać do wdzięczności za Jego

posługę nasza szkoła wzięła udział w wielu

konkursach o tematyce papieskiej.

Już w styczniu 2015 r. zachęciliśmy

naszych podopiecznych do udziału

w Diecezjalnym Konkursie Wiedzy

pt. „Jan Paweł II – droga do świętości”. Test przygotowany przez Wydział

Katechetyczny Diecezji Radomskiej pisało

36 uczniów.

A oto wyniki etapu szkolnego:

I miejsce - Aleksandra Przygodzka kl.VI c

II miejsce – Aleksandra Golus kl. IV d

III miejsce – Marta Swęd kl. IV b

Bartłomiej Kunert kl. VI b

Wyróżnienie – Natalia Osuch kl. VI a

Aleksandra Przygodzka została Finalistką

i reprezentowała naszą szkołę w kolejnym

etapie Konkursu, który odbył się 13 maja

2015r. w Seminarium Duchownym

w Radomiu.

13

Aleksandra zajęła 11. miejsce na 169

uczestników ze szkół podstawowych

z całej Diecezji Radomskiej.

W dniu 30 marca 2015 r. została

przeprowadzona Ogólnopolska Olimpiada

Wiedzy o Janie Pawle II „Olimpus 2015”.

Jej celem było pogłębienie wiedzy o życiu

i posłudze papieskiej Jana Pawła II wśród

dzieci i młodzieży. Do konkursu zgłosiło

się 14 uczniów.

Adam Brewczyński z klasy VI b został

laureatem 4. miejsca zdobywając dyplom

i nagrodę książkową.

W olimpiadzie uczestniczyło 5030

uczniów ze szkół podstawowych z całej

Polski. Miejsca innych uczniów: Natalia

Osuch kl. VI a – 18 miejsce, Wiktor

Pszczółkowski 22 miejsce, Wojciech

Skuza 27 miejsce.

W kwietniu nasza szkoła wzięła

udział w XI edycji Przeglądu Twórczości

Młodzieżowej „Pasterz i Ojciec” zorganizowanym przez Zespół Szkół

Integracyjnych im Świętego Jana Pawła II

w Radomiu. Odbywający się po raz

kolejny konkurs miał na celu pogłębienie

wiedzy o Janie Pawle II, zapoznanie

z twórczością Karola Wojtyły oraz

rozwijanie twórczości i wrażliwości

estetycznej dzieci.

Etap szkolny odbył się w naszej szkole

w dniach 14 – 17 kwietnia 2015 r.

Przegląd przybrał formy:

1. Konkursu literackiego, gdzie

zadaniem uczniów było napisanie

pracy pisemnej na jeden z trzech

tematów:

Być miłosiernym.

Jezus jest wśród nas.

Uśmiech to słońce, które wschodzi

na ustach. (Jan XXIII)

2. Konkursu recytatorskiego – tu

uczniowie mieli przygotować do

recytacji jeden utwór z twórczości

Karola Wojtyły i jeden o Janie

Pawle II

3. Konkursu wiedzy o Janie Pawle II,

który obejmował czasy dzieciństwa

i młodości Karola Wojtyły, do

czasu przyjęcia święceń

kapłańskich.

4. Konkursu plastycznego – dla klas

I – III, gdzie należało narysować:

„Serce pełne dobrych uczynków”.

W klasach IV – VI temat pracy był

następujący: „Być miłosiernym!

Co to znaczy być miłosiernym

w dzisiejszym świecie?”

Zadaniem uczniów było wykonanie

w dowolnej technice do jednego

z poniższych uczynków

miłosiernych co do ciała.

1.Głodnych nakarmić.

2. Spragnionych napoić.

3. Nagich przyodziać.

4. Podróżnych w dom przyjąć.

5. Więźniów pocieszać.

6. Chorych nawiedzać.

7. Umarłych pogrzebać

Wszystkie konkursy cieszyły się

ogromnym zainteresowaniem uczniów.

Wielu z nich brało udział w kilku różnych

konkursach. Należy podkreślić bardzo

wysoki poziom przygotowania uczniów

szczególnie w konkursie recytatorskim.

Komisja miała spore trudności we

wskazaniu zwycięzców, dlatego

nagrodzono większą ilość uczniów.

Oto wyniki poszczególnych konkursów:

Konkurs recytatorski

I miejsce – Bartłomiej Kunert kl. VI b

Katarzyna Kozieł kl. VI a

II miejsce – Olga Molga kl. IV a

Maja Pyszczek kl. V d

III miejsce – Tomasz Orzechowski kl. V c

Julia Piotrkowska kl. Vb,

Patrycja Piwowarczyk kl. V d

Wiktoria Sędzicka kl. V b

Konkurs literacki

I miejsce – Marta Swęd kl. IV b

II miejsce – Kacper Wrona kl. VI c

14

III miejsce – Mateusz Gołosz kl. IV a

Konkurs wiedzy

I miejsce – Katarzyna Kopycka kl. Va

Paulina Ziomek kl. V a

II miejsce – Aleksandra Golus kl. IV d

III miejsce – Marta Swęd kl. IV b

Dominika Kapusta kl. V c

Wyróżnienie – Adam Brewczyński kl. VI b

Konkurs plastyczny

Kl. I – III

I miejsce – Magdalena Ślusarczuk kl. III a

II miejsce – Maja Ziółek kl. III a

Klasy IV - VI

I miejsce – Kacper Wrona kl. VI c

II miejsce – Zuzanna Solecka kl. VI a

III miejsce – Maria Małysa – kl. VI b

Wyróżnienie – Miołaj Tryliński kl. IV a

W finale konkursu, który odbył się

8 maja 2015 roku w Zespole Szkół

Integracyjnych im. Św. Jana Pawła II

wzięło udział ponad 120 finalistów z 19

szkół podstawowych i gimnazjów

z Radomia i terenu diecezji radomskiej.

Naszą szkołę reprezentowało 10 finalistów.

Ich opiekunem była p. Anna Spólna.

Oto wyniki naszych uczniów:

Konkurs recytatorski:

I miejsce – Katarzyna Kozieł kl. 6a

II miejsce – Bartłomiej Kunert kl. 6b

Konkurs literacki:

II miejsce – Kacper Wrona kl. 6c

Wyróżnienie – Marta Swęd kl. 4 b

Konkurs wiedzy:

II miejsce - Katarzyna Kopycka kl. 5a

III miejsce Paulina Ziomek kl. 5a

Konkurs plastyczny:

Kl. I – III

III miejsce - Magdalena Ślusarczuk kl. 3a

Wyróżnienie - Maja Ziółek kl. 3a

Kl. IV – VI

II miejsce – Kacper Wrona kl. 6c

Wyróżnienie – Zuzanna Solecka kl. 6a

Podsumowując XI Przegląd Twórczości

Młodzieżowej Jego Ekscelencja biskup

Henryk Tomasik podziękował uczestnikom

i opiekunom za zainteresowanie postacią

Świętego Jana Pawła II i popularyzowanie

jego twórczości. Ks. Biskup wręczył

dyplomy i nagrody. Na zakończenie

uroczystości wszyscy uczestnicy zrobili

sobie pamiątkowe zdjęcie.

Anna Spólna

DEBATA O KONCEPCJI

PRACY SZKOŁY

„Daj dzieciom dobrą wolę, daj

wysiłkom ich pomoc, ich trudom błogosławieństwo.

Nie najłatwiejszą prowadź ich drogą, ale najpiękniejszą.”

Janusz Korczak

W dniu 27 listopada 2014 roku w PSP nr 3

w Radomiu odbyła się debata poświęcona

Koncepcji Pracy Szkoły w oparciu

o Program Wychowawczy i Profilaktyczny

zaopiniowany przez Radę Rodziców.

W debacie wzięli udział przedstawiciele

samorządu uczniowskiego, rady rodziców

i nauczycieli a także pedagog i psycholog

szkolny. Za przebieg odpowiedzialna była

p. Urszula Imbor, opiekun SU, która

poprowadziła spotkanie.

W pierwszej części debaty uczniowie,

nauczyciele oraz rodzice wypowiedzieli się

15

na temat sposobu podejmowania decyzji,

dotyczących różnych aspektów życia

szkoły, dokonując diagnozy stanu

obecnego. Każda grupa określała, które

decyzje w PSP nr 3 podejmowane są

wyłącznie przez społeczność uczniowską

lub władze szkoły, a które wspólnie albo

po konsultacji z uczniami.

Druga część dyskusji to wymienianie się

spostrzeżeniami na powyższy temat

i rekomendowanie zmian

zaproponowanych przez uczestników

debaty.

W części trzeciej dyskutowano na temat

wybranych przez uczniów zagadnień

z Programu Wychowawczego

i Profilaktycznego Szkoły. Swoje zdanie

wyrażali zarówno nauczyciele,

w szczególności pedagog i psycholog,

uczniowie jak i rodzice.

W podsumowaniu dysputy

przedstawiciele grona pedagogicznego

i dyrekcji podali propozycję działań

sprzyjających rozwojowi szkoły,

pozytywnie przyjętą przez wszystkich

dyskutantów.

Debata przebiegała w przyjemnej

i spokojnej atmosferze. Dorośli

wykazywali ogromne zrozumienie dla

potrzeb uczniów, będąc pod wrażeniem ich

otwartości i kreatywności.

Opiekun SU i uczestnik

debaty – Urszula Imbor

TRUDNA KLASA

„ Przegrany wierzy w działanie losu;

Wygrany wierzy, że sami jesteśmy

kowalami swojego losu poprzez to,

co robimy oraz to, czego zrobić nam się

nie udaje.” Sydney J. Harris

Każdy z nas – nauczycieli napotyka

na trudną klasę. Od kilku lat mówimy, że

teraz są tylko „trudne dzieci, że „klasy są

trudne a rodzice jeszcze gorsi”. Ale co

sprawia, że klasa jest trudna? Trudny rok?

Czasem fakt, że ma wyrobioną reputację.

Może to, że zespół jest zgrany, a w ten

sposób wyraża siebie.

Jeśli odpowiednio wcześnie uda nam

się dostrzec i rozpoznać oznaki „trudnej”

klasy, tym łatwiej będzie interweniować

i zmienić stan rzeczy. Ułatwiając tym

samym pracę z nimi w kolejnych latach ich

nauki.

„Klasę można uznać za trudną, kiedy

częstotliwość i natężenie niewłaściwych

zachowań kilku uczniów w sposób istotny

wpływa na samopoczucie i motywacje do

pracy jednego lub więcej nauczycieli,

prowadzących lekcje w tej klasie. Takie

zachowanie uczniów również

uniemożliwia efektywne prowadzenie

lekcji i przekazywanie wiedzy." Bywa też

tak, że klasa czy uczeń jest trudny dla

jednego lub kilku nauczycieli.

Przyczyny powstania tzw. trudnej klasy?

Zdarza się, że problemem jest

podstawa czyli organizacja i plan zajęć.

Może to być miejsce, w jakim

prowadzone są zajęcia.

Problemem może być przedmiot lub

uczniowie tworzący zespół klasowy.

Przyprawienie klasie lub uczniowi

etykiety, co ciągnie za sobą nic innego,

jak przekonania i nastawienie

nauczycieli.

Niewiedza na temat danej klasy, na

temat problemu czy sytuacji ucznia.

Bywa też tak, że klasa niweczy

wszelkie wysiłki nauczyciela mimo

wszelkich starań z jego strony.

Uczniowie wybierają sobie nauczyciela

jako cel, bo w ich ocenie jest on

„słaby”. I odwrotnie – klasa staje się

trudna właśnie dlatego, że jest źle

traktowana.

Mamy w klasie przywódcę, który jest

prowodyrem złych zachowań.

16

Brak jasno określonych praw

i obowiązków, czy też oczekiwań

i wymagań nauczyciela.

Jeśli uznamy, że mamy do czynienia

z trudną klasą należy reagować jak

najwcześniej. Nie można pozwolić na to,

aby problem ten przechodził na kolejne

lata nauki zespołu klasowego, dla zdrowia

psychicznego nas nauczycieli, jak

i uczniów.

Jak powinien wyglądać nasz plan

działania?

Po pierwsze należy stwierdzić, czy

klasa jest trudna, jakiego rodzaju

zachowania występują w klasie, kto jest

ich prowodyrem, czy wszyscy mamy

problem z tą klasą, z tym uczniem. Jeśli

problem ma jeden nauczyciel wówczas

praca z klasą powinna odbyć się

indywidualnie poprzez: spotkania klasowe,

opracowanie umowy klasowej, działań

integrujących klasę, indywidualnych

planów kontrolowania zachowania. Gdy

z klasą ma problem kilku nauczycieli

wówczas ustalenia i opracowanie metod

pracy podczas spotkania zespołu

wychowawczego klasy jest etapem, bez

którego dalsza praca mająca na celu

polepszenie sytuacji nie ma sensu.

Pamiętajmy też o tym, że potrzeba zabawy

i swobody to potrzeby podstawowe. Jeśli

nie będziemy brali tego pod uwagę,

z pewnością uczniowie sami zapewnią

sobie te podstawowe aspekty życia

społecznego. Każdy przedmiot jest ważny,

wszyscy na swoich zajęciach oczekujemy

od uczniów skupienia, zaangażowania,

kultury zachowania. Ale uczniowie to

żywe istoty, miejmy na uwadze ich lepsze

i gorsze dni, nie oceniajmy zawsze w ten

sam sposób i wciąż negatywnie tych

samych uczniów. Oni często wiedzą, że ich

niewłaściwe, czy też „chamskie”

zachowanie wyprowadza nas z równowagi,

denerwuje, a dla nich samych kończy się

jedynie punktami ujemnymi z zachowania,

uwagą słowną, pisemną w dzienniku uwag,

rozmową z dyrektorem szkoły. Dążmy do

tego, by nie karać, a mobilizować do

zmiany zachowania. Nie każdy trudny

uczeń, czy też trudna klasa musi być

spisana na zmarnowanie. To my

kształtujemy zachowania tych młodych

ludzi, często tylko z nami mogą

porozmawiać, próbować opowiedzieć

o swoich problemach. Może takie

zachowanie, to wołanie o pomoc?

Niekiedy grupa ma obawy, by

w sytuacji tzw. spotkań otwartych szczerze

omówić problem, bo nie jest tak, że tylko

nam nauczycielom niewłaściwe

zachowania przeszkadzają. Nie każdy

uczeń musi czuć się dobrze w takiej klasie.

By ocenić nastroje panujące w klasie

pomocna będzie ankieta. Po dokonaniu jej

analizy i przedstawieniu wyników klasie

łatwiej będzie ustalić nowe zasady podczas

spotkania otwartego, spotkania, podczas

którego głos uczniów jest równie ważny,

a przynajmniej powinien być. Niekiedy

klasy wymagają tylko jasno i stanowczo

określenia zaistniałego problemu, bądź też

rozmów podczas tzw. mini spotkań

klasowych. W czasie tworzenia klasowego

planu radzenia sobie z zachowaniem

należy określić obowiązki uczniów, ich

prawa oraz nazwać jakie konsekwencje

będą wyciągane wobec nich w sytuacji

złamania określonych zasad. W tym

przypadku ważne jest by stosować

hierarchie kar, gdyż w ten sposób

uczniowie stają się odpowiedzialni za

swoje zachowanie. Nie powinno być tak,

że jedynie punkty ujemne z zachowania,

bądź rozmowa z dyrektorem szkoły to

sposób na ukaranie ucznia. Uczniowie

doskonale wiedzą, jak zmniejszyć liczbę

ujemnych punktów, co uczy ich jedynie

tego, że konsekwencji ze złych zachowań

nie muszą się obawiać. Bądźmy

skutecznymi nauczycielami, którzy nie

pozwolą na utrwalenie złego wzoru

zachowania. Wiemy doskonale, że złe

nawyki trudno zmienić. Najważniejsze to

używanie takich technik i umiejętności

kierowania klasą, dzięki którym można

znaleźć równowagę między procedurami

dyscyplinującymi a zachętą. Najważniejsze

jest jednak to, że skuteczni nauczyciele

wcześnie zdają sobie sprawę z problemu,

17

odpowiednio reagują i nie dają za wygraną

w pracy z uczniami, którzy przeszkadzają,

w szczególności z prowodyrami grup

i tymi, którzy wywierają zły wpływ na

innych. Nauczyciele ci są pozytywnie

nastawieni do wspierania i otrzymywania

wsparcia od innych nauczycieli, ponieważ

wiedzą, że tylko dzięki takiej współpracy

mogą dzielić się problemami, radzić sobie

ze stresem i znajdować rozwiązania –

rozwiązania może nie idealne, ale takie,

które da się wcielić w życie.”

Zachowanie ludzkie jest niezwykle

skomplikowane. Pamiętajmy, że

zachowania są wyuczone, uwarunkowane.

Zachowanie jeśli ma miejsce w obecności

innych ludzi jest celowe. Wybieramy,

decydujemy jak chcemy się zachować,

a przynajmniej każdy z nas powinien mieć

tego świadomość, tych młodych ludzi

właśnie tego musimy czy też powinniśmy

nauczyć. Często zachowanie jest

komunikatem dotyczącym potrzeb, może

wynikać z SZD ( syndrom złego dnia).

Jednak zawsze zachowanie można

zmienić, zachowania można nauczyć.

Bibliografia: „Trudna klasa” Bil Rogers, wyd. Fraszka

Edukacyjna, 2011.

Anna Tarnowska

TEATR DLA DZIECI

JAKO DROGA ODZIAŁYWAŃ

POZNAWCZYCH

I WYCHOWAWCZYCH

W obecnym czasie teatr to inny

świat. wiat, który tworzy się na scenie. To

właśnie przez tę szczególność stanowi on

jednocześnie znakomite medium, które

pomaga w poznawaniu tajemnic

„rzeczywistego świata”. Teatr może służyć

jako narzędzie do stymulacji rozwoju

dziecka. Należy pamiętać jak ważne jest

świadome, mądre i odpowiedzialne

wprowadzanie dziecka do świata teatru.

Proponowanie mu „teatralnego menu”

należy dostosować przede wszystkim do

wieku i potrzeb dziecka.

„Odpowiedzialność za „odkrywanie teatru”

przez dziecko przede wszystkim spoczywa

właśnie na rodzicach oraz na

wychowawcach. Oczywiście fakt, czy

dziecko polubi teatr, zależy w dużej mierze

od samego teatru, z którym dziecko ma

kontakt oraz od spektakli. Często rodzice

przychodzący na spektakle, nie zwracają

zbytniej uwagi na określaną przez teatr

grupę wiekową odbiorców, czyli

określenie czy są skierowane do dzieci od

trzech, sześciu czy ośmiu lat. Bardzo

ważne jest, by kategorie były

zachowywane oraz żeby

dzieci przychodziły na odpowiedni dla

swojego wieku spektakl. Często dzieje się

tak, że dziecko jest zbyt małe, aby

właściwie odbierało dane przedstawienie.

Może przestraszyć się i podczas spektaklu

zaczynie płakać i nie chce potem pójść do

teatru. Rodzic dochodzi wtedy do wniosku,

18

że teatr nie jest dla dziecka odpowiednim

miejscem. Dzieci, które rozpoczynają

przygodę z teatrem od spektaklu

dobranego odpowiednio do swojego wieku

i odbioru, mają szansę odkryć ten

fantastyczny świat. Duże pole do działania

w teatrze, jakie dają lalki, jest bardzo

szerokie. Są one źródłem wielu możliwości

artystycznego wyrazu. Znacznie mniej

zastanawia fakt, że na przedstawienie dla

dorosłych możemy wybrać się do teatru

lalek . Teatr „Baj” zawsze postrzegany był

jako klasyczny teatr dla najmłodszych, dla

dzieci od 3 roku życia. W obecnej chwili,

pojawił się nurt spektakli dla jeszcze

młodszych dzieci – od 1 do 3 roku życia.

Ważnym i ciekawym zjawiskiem jest fakt,

że powstaje coraz większa ilość grup

teatralnych, które działają na zasadzie

stowarzyszeń oraz organizacji

pozarządowych.

Stanowią one również pewny rodzaj

konkurencji teatru instytucjonalnego.

Poziom spektakli realizowanych w tych

teatrach bywa, że jest wysoki, nie

ustępując teatrom finansowanym z budżetu

państwa. Podsumowując jest to pozytywne

zjawisko, ponieważ konkurencja sprzyja

podnoszeniu jakości. W obecnym czasie

zmienia się uchwała odnosząca się

działalności instytucji kultury. Wiąże się

ze zmianami w funkcjonowaniu teatrów,

również dziecięcych. Teatry znajdują się

w ciekawym okresie zmian, które dla

wszystkich nie są jeszcze jasne, więc

ciężko przewidzieć ich konsekwencje.

Sztuka sprawia, że widz jest

wrażliwym na piękno. Sprawia, że świat

wydaje się ciekawszy. Poprzez sztukę

teatralną życie człowieka staje się bogatsze

w doznania. Teatr może być wówczas

narzędziem integracji jednostki,

kształtowania poczucia wspólnoty z tym,

co godne uwagi. Teatr zaspokaja

indywidualne potrzeby człowieka, takie

jak: potrzeba doznawania przeżyć,

potrzeba twórczości, potrzeba

ekspresji. Uczestnictwo w spektaklu

powoduje wrastanie odbiorcy w kulturę, co

z kolei daje poczucie więzi z przeszłością

kulturalną społeczeństwa. Niewątpliwie

teatr może być nosicielem określonych

treści, często trudnych w odbiorze co daje

temu możliwość kształtowania postaw

życiowych. Według Andrzeja Hausbrandta

- teatrologa i dziennikarza, istotna funkcja

teatru to edukacja. Teatr jest niewątpliwie

dyscypliną, która przygotowuje odbiorcę

do pracy intelektualnej. Teatr zachęca

widza do rozpatrywania świata w różnych

kategoriach: moralnej, estetycznej,

intelektualnej. W jaki sposób? Według

Hausbrandta pobudza ona cechy psycho -

intelektualne takie jak: ciekawość,

skłonność do analizy i syntezy, odbieranie

względności rzeczywistości. Pedagodzy

zwracają uwagę na znaczną potrzebę

dodania teatru do procesu nauczania

19

i wychowania. Tezy te argumentują

stwierdzeniem, że teatr jest idealnym

sposobem wyrażania uczuć przez dziecko.

Tymon Terlecki przekonywał, że dzięki

teatrowi dzieci mogą oswobodzić się

i uwolnić z nadmiaru nagromadzonej

energii. Twierdził, że każde dziecko

przechodzi przez okres samorzutnej

teatromanii, pomimo, że nie znają nawet

samego słowa "teatr". Bogdan Suchodolski

- filozof i pedagog, zwracał dużą uwagę na

humanistyczne podejście do roli

wychowania przez teatr. Teatr przedstawia

bowiem los człowieka w różnych okresach

czasu i przestrzeni. Najważniejsze jednak,

że przedstawiane losy człowieka są

niejednoznaczne i trudne. Przez takie

ujęcie widz uczy się wrażliwości na

różnorodne sytuacje w życiu moralnym

człowieka. Stwierdzono zbawienny wpływ

sztuk na osoby, u których występują

problemy emocjonalne. Elementy teatru

wykorzystywane są licznie w psycho-

dramie i socjodramie. Psychodrama jest

metodą wykorzystywania przez

psychologów i terapeutów do leczenia

zaburzeń emocjonalnych w kontaktach

interpersonalnych, a także do rozwijania

możliwości wewnątrz psychicznych, czyli

wiązanie doświadczeń wychowanka

z wewnętrznymi elementami psychiki,

dzięki czemu pojawia się asymilacja

i integracja jego osobowości. Socjodrama

dotyczy grupy społecznej.

W psychodramie tworzy się grupę dla

celów wychowawczych i terapeutycznych,

zaś w socjodramie wprowadza się wartości

terapeutyczne do grup już istniejących.

I tak, socjodramę wykorzystuje się na

przykład w szkole, a psychodramę na

przykład na terapiach grupowych

w ośrodkach psychoterapii. Warto

zauważyć, że teatr należy do sztuk

złożonych. Mamy do czynienia z kilkoma

rodzajami tworzywa: słowo, dźwięk,

barwa, taniec, światło, ruch sceniczny.

Spektakl teatralny jest syntezą wszystkich

tych sztuk. Dzięki temu, oddziaływanie na

wychowanka jest wieloaspektowe.

Edukacja teatralna wkracza w życie

małego dziecka w czasie, w którym jest

ono najbardziej twórcze. Silna, wrodzona

potrzeba fikcji, przekształcania

rzeczywistego świata, tęsknota dziecka do

tego, aby być kimś, aby czynnie

uczestniczyć w wielkiej przygodzie,

stanowią odpowiednie pole do

kształtowania: wrażliwości estetycznej,

moralnej i społecznej. Przedszkolak

angażując się w zabawy o charakterze

teatralnym, robi to, ponieważ sprawia mu

ogromną radość i przyjemność. Edukacja

teatralna pozwala wychować widza jak

i aktora, który będzie odczuwał potrzebę

kontaktu z teatrem. Będzie reagował na

barwę, muzykę, światło, piękno słowa

i ruchu. W literaturze przedmiotu brak jest

jednoznacznej klasyfikacji technik czyli

20

form teatralnych. B. Stankiewicz

przyjmuje następujący podział "w formach

teatru tworzonego przez samo dziecko

należy wymienić spontaniczną działalność

zabawową, zabawy inscenizowane

i zabawy w teatr. Do form teatru

tworzonego dla dziecka przez dorosłych

należy zaliczyć te, w których wystąpił

dialog lub monolog z zastosowaniem

pacynek (względnie kukiełek) i widowiska

lalkowe. Mogą one być organizowane

przez nauczycieli lub przedstawienia

zawodowego teatru lalek".

R. Miller, która rozpowszechniła termin

edukacji teatralnej, twierdzi, iż "edukacja

teatralna powinna opierać się na wiązaniu

twórczej aktywności dziecka

z procesami percepcji tego, co może

obejrzeć na scenie i polegać na takim

wprowadzaniu dziecka w świat fikcji,

ażeby ukierunkować proces odkrywania

świata zewnętrznego jako twórczą

osobowość. W trakcie edukacji teatralnej

dzieci zdobywają świadomość, że grając

przedstawiają kogoś, kim nie są, że

wymyślają zdarzenia i postacie po to, żeby

lepiej zrozumieć wszystko, co je spotyka

i jeszcze może spotkać". Wychowanie

przez teatr w formie aktywnej i twórczej

może pomóc dziecku w interpretacji

przedstawienia teatralnego. Zdobyte

doświadczenie w czasie obejrzanego

spektaklu może być punktem wyjścia

rozmowy, własnej twórczości artystycznej,

prac plastycznych, spontanicznych zabaw

w teatr już w przedszkolu.

Tego rodzaju zajęcia pomogą dzieciom

w "uporządkowaniu" doznanych przeżyć

w czasie przedstawienia teatralnego.

Zdaniem Z. Z. Wójcików pedagogów

i praktyków, twórców dziecięcego teatru

w przedszkolu - zapoznanie z utworem

literackim powinno odbywać się w sposób

atrakcyjny, nie wywołujący znużenia

i zniechęcenia u dzieci. Na początku

należy rozpocząć od charakterystyki

poszczególnych postaci, dokonać oceny

ich postępowania, logicznie ułożyć ciąg

wydarzeń oraz wyciągnąć wnioski (morał).

Drugim etapem jest "budowanie"

wybranych scen z dziećmi, które

sprawdzają się w różnych rolach.

Systematyczne budowanie poszczególnych

scen spektaklu z wybranymi osobami

i łączenie ich w całość to kolejny etap

pracy. Spektakl będzie ukończony, gdy

dzieci będą swobodnie działać w rolach

i dobrze czuć się na scenie. Stymulowanie

aktywności wychowanków powinno

polegać na odkrywaniu przed nimi różnych

rytmów i dźwięków; na umożliwianiu im

poznania możliwości własnego ciała,

aparatu głosu i mowy; na poznawaniu

przestrzeni. Wszystkie działania powinny

być wspierane ćwiczeniami pamięci,

dykcji, wzbogacaniem słownictwa

i rozwijaniem swobodnych wypowiedzi

dzieci.

21

Według L. Maksymowicz możemy

wyróżnić następujące kierunki

oddziaływań sztuki teatru na dziecko:

- Uczestnictwo w spektaklach teatralnych.

-Udział w zabawach i grach

dramatycznych, które obejmują

następujące etapy:

wyrabianie "elokwencji" ciała,

uświadomienie własnego ciała

i jego akceptacja,

wyrobienie sobie i uświadomienie

sprawności głosu i wrażliwości na

dźwięki,

ilustrowanie tekstów historyjek

dźwiękiem,

rozwijanie wyobraźni z wykorzysta-

niem zmysłów (wzroku, słuchu, smaku,

węchu, dotyku),

wyrażanie uczucia i nastroju poprzez

mimikę i gest,

odtwarzanie za pomocą prostych scen

pantomimicznych zachowań zwierząt,

ludzi, przedmiotów, zjawisk (np.

wiatru, ciepła, koloru, wzrostu roślin),

wspólne opanowanie i nabywanie

orientacji w danej przestrzeni, gry

z tekstem improwizowanym, także

improwizowanie tekstów literackich.

„Rolę teatru jako czynnika kształcącego

zrozumiano już od dawna w pedagogice.

Posługiwano się nimi też w celach

wychowawczych, jak wiadomo w starych

szkołach, np. jezuickich, pijarskich,

protestanckich, zbytni jednak kładziono

wówczas nacisk na tę naukową właśnie,

kształcącą i celowo moralizującą stronę,

zapominając czy też świadomie

wykluczając myśl o tym, by teatr miał

bawić, i to bawić w najtreściwszym tego

słowa znaczeniu, tj. w znaczeniu

estetycznym. Teatr bowiem - to sztuka dla

innych, dziecko zaś gra pierwotnie dla

siebie samego, tworząc coś, co by nazwać

można „dramato- teatrem”, jako ową

wspólnotę dramatu i teatru, pojawiającą się

również w pradziejach ludzkości. Później

łączy się z tym popędem dramatyczno-

aktorskim także chęć „popisu”, tworząc

pospołu owe znane u dzieci i młodzieży

zamiłowanie do „grania teatru” czy

„zabawy w teatr”. To zamiłowanie

w czynnej formie wyzyskać, dać mu upust,

jest rzeczą wychowawcy w domu

i szkole.”

„Edukacja teatralna wkracza w życie

małego dziecka w okresie, w którym jest

ono najbardziej twórcze. Przedszkolak

angażując się w zabawy o charakterze

teatralnym, robi to, ponieważ sprawia mu

ogromną radość i przyjemność. Silna,

wrodzona potrzeba fikcji, przekształcania,

tęsknota dziecka do bycia kimś,

uczestniczenie w wielkiej przygodzie,

stanowią odpowiednie pole do rozwijania:

22

wrażliwości estetycznej, społecznej oraz

moralnej.”

Joanna Warchoł

Literatura:

1. Maksymowicz L.: Terapeutyczna i stymulująca

funkcja warsztatów teatralno-dramowych

w kształtowaniu się tożsamości dziecka.

(W:) Suchora - Olech A.: Obszary dyskusji

o edukacji Słupsk 1999, s. 195-196

2. Mirski J. : „Dusza teatru”, Nakł. Księgarni

F. Hoesicka Warszawa 1939 str. 23-25

3. Miller R.: Z rozważań nad edukacją teatralną

w Kwartalnik Pedagogiczny 1968, nr 3, s.491-497

4. Miller R.: Z rozważań nad edukacją teatralną

w "Kwartalnik Pedagogiczny" 1968, nr 3, s. 491

5. Stankiewicz B.: Twórcza aktywność dziecka jako

czynnik jego rozwoju. Warszawa 1979, s. 60

6. www.tashka.pl/teatr-to-inny-swiat / z dnia

12.08.2013

7.www.profesor.pl/publikacja,15464,Artykuly,Istot

a-edukacji-teatralnej-w-wychowaniu-dziecka-w-

wieku-przedszkolnym z dnia 13.08.2013

MOWA

DZIECKA SZEŚCIOLETNIEGO

I WYSTĘPUJĄCE U NIEGO

NIEPRAWIDŁOWOŚCI

ROZWOJOWE Mowa w dużej mierze wpływa na

całokształt rozwoju dziecka, a szczególnie

na jego powodzenie w szkole. Daje

możliwości komunikacji, stanowi

narzędzie w zdobywaniu informacji,

pozwala na wyrażanie swoich myśli,

własnych opinii i uczuć.

Podstawą dla wyraźnej wymowy jest:

prawidłowe oddychanie, czysta fonacja,

umiejętna artykulacja przy sprawnie

funkcjonujących narządach mowy,

umiejętność różnicowania dźwięków oraz

prawidłowa analiza i synteza słuchowa.

Sprawność artykulatorów i prawidłowa

pozycja języka (czubek języka przy

podniebieniu, u góry, za zębami) to

niezwykle ważne dla właściwego rozwoju

zgryzu i wymowy dziecka. Przetrwałe

połykanie typu niemowlęcego często

prowadzi do wad wymowy, na przykład do

seplenienia międzyzębowego.

Sześcioletnie dziecko powinno mówić

prawidłowo, jednak często dzieci

w przedszkolach i klasach edukacji

wczesnoszkolnej, mówią niewyraźnie,

niedbale, cicho, krzykliwie, piszcząco,

oddychają nieprawidłowo, płytko,

nierzadko ustami, mówią na wdechu,

połykają końcówki. Każdy rodzic chciałby,

aby jego dziecko pięknie mówiło.

To rodzice, jako pierwsi mają szansę

dostrzec nieprawidłowości w mowie

swoich dzieci. Nie każdy jednak wie, co

powinno niepokoić, stąd kilka ważnych

wskazówek, na co należy zwrócić uwagę.

Czasem uświadomienie sobie

najprostszych rzeczy może być

najważniejsze.

Wiek przedszkolny · tor oddechowy - aby móc wypowiedzieć

słowo dziecko musi najpierw zaczerpnąć

powietrza. Prawidłowy tor oddechowy jest

zatem niezwykle ważny dla właściwej

nauki mowy. Częste oczyszczanie nosa

z wydzieliny (czyli po prostu umiejętne

siąkanie) ułatwi dziecku, tak ważne przy

mówieniu, oddychanie przez nos, a nie

przez usta. Przedłużające się stany

kataralne i infekcje powodujące

oddychanie przez usta mogą być przyczyną

nieprawidłowej realizacji pewnych głosek

oraz utrwalania się nieprawidłowego

nawyku oddychania przez usta. Dziecko

oddychając przez nos ogrzewa zimne

powietrze, oczyszcza je w jamie nosowej,

natomiast oddychając przez usta – zimne

23

powietrze wraz z różnymi drobnoustrojami

dostaje się do jamy gardłowej

bezpośrednio, co może powodować różne

infekcje. Jeśli infekcje z katarem pojawiają

się często, warto znaleźć ich przyczynę

konsultując się z lekarzem laryngologiem

lub alergologiem.

· słuch - dobre słyszenie jest bardzo ważne

dla poprawnej nauki mowy. Jakiekolwiek

wątpliwości czy dziecko słyszy poprawnie

należy natychmiast skonsultować

z lekarzem. Problemy ze słuchem mogą

być przyczyną zaburzeń słuchu

fonemowego – słuch fonemowy to

zdolność precyzyjnego słyszenia

i różnicowania dźwięków mowy. Każde

dziecko ma obowiązkowe badanie słuchu

tuż po narodzinach, jednak pamiętajmy, że

późniejsze choroby np. powtarzające się

zapalenia uszu czy anginy mogą uszkadzać

słuch. Także przerost trzeciego migdałka

może być przyczyną niedosłuchu.

Uważajmy także podczas czyszczenia

uszu, aby nie uszkodzić wrażliwego ucha

wewnętrznego, a także nie wychodźmy

z dzieckiem na zewnątrz, gdy ma ono

jeszcze wodę w uszach zaraz po kąpieli.

Wrażliwość słuchową należy rozwijać

poprzez śpiewanie piosenek, słuchanie

spokojnej muzyki i zabawy z dźwiękami.

Uczmy dzieci, że hałas nie sprzyja dobrej

komunikacji. Zwracajmy też uwagę na za

głośno ustawiony telewizor, czy

odtwarzacz CD. Sami także nie mówmy za

głośno – nasz słuch lubi ciszę.

· sprawne narządy artykulacyjne - aby

prawidłowo wymawiać wszystkie głoski

należy mieć sprawne wszystkie

artykulatory. Zgryz powinien być

prawidłowy – jeżeli ortodonta stwierdzi

nieprawidłowości należy najpierw

skorygować wady zgryzu, aby potem

ćwiczyć poprawność wymawianych

głosek. Podczas wypadania zębów

mlecznych dzieci często zaczynają

seplenić z powodu ubytków w dolnym

uzębieniu, jest to tzw. seplenienie

fizjologiczne i powinno samoistnie zniknąć

po wyrośnięciu stałych zębów. Często

u dzieci występuje zbyt krótkie wędzidełko

podjęzykowe, które utrudnia pionizację

języka, a tym samym artykułowanie głosek

„sz, ż, cz, dż”

· tempo mówienia - nie należy do dzieci

mówić za szybko. Zły nawyk szybkiej,

niechlujnej wymowy w skrajnych

przypadkach może prowadzić do wad

wymowy. Ok. 3, 4 roku życia u dzieci

występuje tzw. jąkanie fizjologiczne, kiedy

dziecko chce dużo powiedzieć, a jego

narządy artykulacyjne nie nadążają za jego

tokiem myśli. Nie należy wtedy dziecka

krytykować i strofować, ponieważ jąkanie

to może się utrwalić.

· przykład rodziców - rodzice powinni

być przykładem poprawnej wymowy dla

dziecka, powinni zwracać się do dziecka

bez zbędnych spieszczeń, nie powinni

wyręczać dziecka i mówić za niego –

wtedy dziecko nie ma motywacji do

słownego porozumiewania się.

Wzbogacania słownictwa oraz

doskonalenia umiejętności budowania zdań

dziecko uczy się podczas rozmowy,

słuchania bajek, wierszyków czy

wyliczanek. Rozmowa jest najważniejsza,

bowiem buduje więź emocjonalną między

rodzicami a dzieckiem i rozwija kontakt.

Starajmy się zatem mieć czas na rozmowę

z dziećmi. Mowa każdego dziecka rozwija

się w swoim tempie i dobrze jest, gdy

dorośli to rozumieją, dając dziecku czas na

jej doskonalenie. Dlatego nie należy, nawet

w dobrej wierze wymagać od dziecka

wypowiadania tych głosek, które są dla

niego za trudne, pouczać i za wszelką cenę

forsować poprawność artykulacji.

· lateralizacja - czyli dominacja danej

strony. Sprawa jest prosta, jeżeli dziecko

ma dominującą jedną stronę ciała np.

prawe oko i prawą rękę. Jeżeli natomiast

lateralizacja jest skrzyżowana – czyli

„wiodąca” jest np. lewa ręka i prawe oko –

podczas nauki pisania i czytania mogą

wystąpić pewne trudności, które jednak

24

można zniwelować większą ilością

ćwiczeń. Nigdy jednak nie wolno dziecka

„przestawiać”, czyli zmuszać go do pisania

czy rysowania prawą ręką, jeśli wyraźnie

skłania się ku rysowaniu i pisaniu lewą.

Mowa dziecka powinna być

zrozumiała nie tylko dla mamy i reszty

domowników, ale także dla obcych osób.

Jeżeli tak nie jest, a dziecko ma ok. 4 lat

warto skonsultować się z logopedą. Wiek

4 lat jest dobrym wiekiem, aby logopeda

ocenił mowę dziecka i stwierdził, co jest

rozwojowe (czyli może samoistnie

zaniknąć w miarę doskonalenia się aparatu

artykulacyjnego i poszerzania doświadczeń

językowych), a nad czym należy

popracować. Wszelkie wady wymowy

dobrze jest korygować do 6 roku życia,

tak, aby w zerówce, czy w pierwszej klasie

dziecko nie popełniało błędów w pisaniu –

pamiętajmy o tym, że dzieci piszą tak jak

mówią i tak jak słyszą. Należy pamiętać,

że brak właściwego komunikowania się

dziecka z otoczeniem może powodować

jego frustracje, a nawet wywoływać

agresję lub wycofanie.

Renata Kmieć

ĆWICZENIA

ODDECHOWE JAKO WAŻNY

ELEMENT PROFILAKTYKI

LOGOPEDYCZNEJ DZIECKA.

Oddychanie to podstawowa

czynność fizjologiczna, niezbędna do

prawidłowego funkcjonowania każdego

człowieka. Z każdym oddechem

dostarczamy wszystkim komórkom

naszego ciała cennego tlenu. Dotlenione

ciało jest zdrowe i optymalnie

przygotowane do podejmowania

wszelkiego wysiłku. Dlatego umiejętność

prawidłowego oddychania jest ważna

i winna znaleźć programie zajęć

przedszkolnych.

Prawidłowe oddychanie (w ciągu dnia i w

trakcie snu) powinno odbywać się torem

nosowym. Umożliwia to rozwój aparatu

artykulacyjnego. Zaburzenia oddychania

(ciągłe oddychanie ustami, przerośnięty

migdał, skrzywiona przegroda nosowa,

przedłużające się infekcje górnych dróg

oddechowych) niekorzystnie wpływają na

pracę aparatu mowy. Oddychając ustami

dziecko często nie kontroluje języka, który

wychodzi z otwartej buzi. W konsekwencji

dochodzi do obniżenia sprawności języka

i kłopotów z jego pionizacją, tak ważną

przy wymowie, np. głosek sz, ż, cz, dż, l, r.

Osłabienie języka i przesunięcie się go do

przodu, sprzyja powstawaniu wad zgryzu.

W trakcie mówienia najczęściej

wdychamy powietrze ustami,

a wydychamy nosem lub ustami.

Prawidłowy oddech przy mówieniu

powinien być w związku z tym rytmiczny

i skoordynowany z wdechem i wydechem.

Najczęściej wdech wykonujemy szybko,

bez poruszania ramionami, a wydychamy

dłużej i spokojniej. W trakcie tego

powolnego wydechu wypowiadamy słowa.

Dzieci w wieku przedszkolnym,

zwłaszcza te młodsze, często mają problem

z prawidłowym oddychaniem. Dlatego ich

mowa jest niewyraźna (nawet jeśli

poprawnie wymawiają wszystkie głoski),

szybka lub bardzo wolna, nie zawsze

płynna – maluchy często przerywają

w najmniej oczekiwanym momencie,

„zjadają” sylaby, mówią za głośno lub za

cicho. Nie oddychają spokojnie, widać jak

z każdym wdechem unosi się ich klatka

piersiowa i ramiona. Ćwiczenia

oddechowe mają na celu poprawienie

dziecięcego oddychania i skoordynowanie

go z mową.

25

Główne cele ćwiczeń oddechowych

z dziećmi w wieku przedszkolnym:

Poszerzanie pojemności płuc.

Wzmacnianie mięśni

oddechowych.

Rozróżnianie fazy wdechu

i wydechu.

Wydłużanie fazy wydechowej -

dostosowanie długości wydechu do

długości wypowiedzi.

Wyrabianie toru przeponowego.

Regulacja i koordynacja

oddychania z mową.

Mówienie na wydechu.

W trakcje ćwiczeń:

Obserwujemy jak oddycha dziecko;

jeśli często ma otwarta buzię (np. w

czasie zabawy, gdy słucha bajki),

przypominamy mu o zamykaniu

buzi i o oddychaniu nosem.

Zwracamy uwagę na przedłużające

się infekcje kataralne; jeśli często

się powtarzają, sugerujemy

rodzicom kontakt z laryngologiem.

Przypominamy dzieciom

o czyszczeniu nosa; zatkany

katarem nos uniemożliwia

prawidłowy oddech i sprzyja

niedotlenieniu mózgu.

Dziecko nie będzie w stanie

wykonać ćwiczeń oddechowych,

gdy ma obfity katar i zatkany nos.

Ćwiczenia oddechowe

rozpoczynamy od najprostszych

zabaw z oddechem, stopniowo

rozszerzamy je, dodając elementy

ruchu i fonacji.

Ćwiczenia prowadzimy według

indywidualnego toku zajęć, gdyż

każde dziecko ma swoje własne

tempo pracy, indywidualny rytm

oddechu i określoną pojemność

płuc, dlatego wykonuje ćwiczenia

zgodnie ze swoimi możliwościami.

Przykładowe ćwiczenia oddechowe:

Dmuchanie: na gorącą zupę,

zamarzniętą szybę, chuchanie na

złączone dłonie.

Wąchanie kwiatów, różnych

zapachów.

Zdmuchiwanie z dłoni lub stolika

płatków śniegu, piórek, listków itp.

Nadmuchiwanie balonów

(maluchom sprawia dużo

problemów).

Nabieranie powietrza nosem

(zamknięta buzia) i wydech

z artykulacją głoski s lub f.

Dmuchanie na płomień świecy raz

lekko (by jej nie zgasić), raz

mocno.

Puszczanie baniek mydlanych.

Dmuchanie na wiatraczki różnej

wielkości.

Gwizdanie (np. na gwizdkach).

Dmuchanie na paski papieru lub

lekkie papierowe elementy na

nitkach.

Dmuchanie do celu, np. na stole

piłeczką (pingpongową) do bramki.

Oddychanie w pozycji leżącej

z zabawką ułożoną na brzuchu.

Naśladowanie na jednym wydechu

śmiechu: hi, hi, hi, ha, ha, ha, he,

he, he, ho, ho, ho.

Fonacja samogłosek lub spółgłosek

(s, z, sz, ż, w, f) na jednym

wydechu.

Zabawy fonacyjne samogłoskami:

aaa..., ooo..., uuu..., eee.., yyy...,

iii...

Liczenie na jednym wydechu: 1, 2,

3, 4, 5...

Przenoszenie lekkich papierowych

elementów za pomocą słomki.

Rozdmuchiwanie w pudełku lub

misce piasku, ryżu, kaszy itp.

Renata Kmieć

Bibliografia: 1. D. Emiluta-Rozya, Wspomaganie rozwoju mowy

dziecka w wieku przedszkolnym, Warszawa 1994.

26

2. G. Demelowa, Elementy logopedii, WSiP,

Warszawa 1987.

WPŁYW RODZINY

NA ROZWÓJ OSOBOWOŚCI

DZIECKA I JEGO

PRZYSTOSOWANIE

DO ŻYCIA

W SPOŁECZEŃSTWIE

Rodzina jest miejscem rodzenia

osobowości. Od pierwszych chwil swojego

istnienia dziecko należy do matki i jej

systemu. To oddziaływanie całego systemu

niezależnie, czy jest prawidłowy,

zaburzony, czy go brak powoduje

implikowanie podstawowych cech,

nawyków i schematów świadomych

i podświadomych rzutujących na przyszłe

życie dziecka i jego osobowość. Tak

popularne i pożądane w naszych czasach

pojęcie szczęścia jest poszukiwane gdzieś

w świecie poza człowiekiem, tymczasem

wydaje się słuszne przyjrzenie, czy to nie

wewnętrzne cechy człowieka

ukształtowane w doświadczeniach życia

rodzinnego gwarantują właściwe postawy

i schematy spostrzegania świata i jego

wartości, tak by czuć się szczęśliwym

i spełnionym. Zadajmy więc prostsze,

podstawowe pytanie - co wpływa na

akceptację i pozytywne ustosunkowanie

dziecka do siebie i świata?

Jakie warunki są konieczne szczególnie

w rodzinie i małych grupach pierwotnych,

w których dziecko się wychowuje, by

uzdolnić dziecko do przeżywania

wartościowego, zdrowego życia?

Dziecko chciane ma zdecydowanie

korzystniejszą sytuację od początku

swojego życia niż to niechciane – od

początku walczące o przetrwanie zarówno

biologiczne jak i psychiczne.

Rodzenie człowieka ma miejsce w

rodzinie. Rodzina to mała grupa społeczna

ludzi, którzy mają specjalne bliskie relacje

(Braun-Gałkowska M.2008,s19). W takiej

grupie rodzi się dziecko. Chodzi nam

o rodzenie nie tylko jako biologiczne

nadawanie życia, ale jako coś więcej,

o osobowe tworzenie, o formowanie

osobowości, a więc także obrazu siebie

(jako pewnej struktury osobowości)

(Gałkowska J.W., 1984, s.27).

Rodzina - jako podstawowa naturalna

grupa, do której przynależy dziecko,

spełnia też w pierwszej kolejności zadania,

jakie stawia jej wychowanie. Realizuje

pierwszoplanową funkcję, jaką jest

niewątpliwie funkcja socjalizacyjna:

przekazywanie języka,

wzorów kulturowych,

norm moralnych i obyczajowych.

Czuwa też nad prawidłowym rozwojem

fizycznym i psychicznym dzieci.

Czasami jednak, z racji swojej dysfunkcji

jak na przykład: rodzina niepełna, rozbita,

zrekonstruowana czy patologiczna, może

wpływać ujemnie, na proces wychowania.

Co wpływa na rozwój dziecka? Jakie

mechanizmy zachodzą przy kształtowaniu

człowieka na wartościową społecznie

jednostkę?

Działają tu zarówno czynniki biologiczne

jak i środowiskowe.

Oddziaływanie czynników biologicznych

i środowiskowych jest ściśle od siebie

uzależnione.

Gdy organizm dziecka wzrasta i dojrzewa,

doskonali się jego funkcjonowanie, dzięki

czemu może on wykonywać coraz bardziej

złożone czynności.

Ten proces zachodzi poprzez stymulację

zewnętrzną, czyli oddziaływanie

przedmiotów lub ludzi znajdujących się

w najbliższym otoczeniu dziecka.

27

Rodzice, stwarzając dziecku odpowiednie

warunki, umożliwiają mu rozwój własnej

aktywności, która stanowi cechę każdego

żywego organizmu i przejawia się w

postaci reakcji na bodźce zewnętrzne.

Mechanizm ten uzależniony jest od

genotypu, czyli wrodzonych cech układu

nerwowego, jest szczególnie podatny na

wpływ czynników zewnętrznych.

Za prof. M. Braun-Gałkowską pragnę

przypomnieć ze rozwój i funkcjonowanie

dziecka zależy od:

• Zaplecza genetycznego jakie

dziecko dostało od rodziców.

• Środowiska wychowania (rodziny,

szkoły, środowiska rówieśniczego).

• Aktywności własnej samego

dziecka.

Rodzice wchodzą w relację

z dziećmi w procesie wychowania.

Odpowiadają na pytania dziecka, kształtują

jego życie emocjonalne, służą pomocą

i radą, a przede wszystkim dostarczają

wzorów zachowania i postępowania.

Jeżeli dziecku w pierwszych okresach

życia (rozumianych tu jako okresy

wczesnego dzieciństwa i wczesnych lat

szkolnych) zabraknie właściwej opieki

rodziny, może ono gorzej rozwijać się

fizycznie, słabiej przyswajać wiedzę

szkolną i mieć problemy

z funkcjonowaniem w grupie.

Dzieci w młodszym wieku szkolnym,

nawet te z poważnymi deficytami

rozwojowymi, otoczone właściwą

atmosferą i opieką rodziców często

szybciej od innych uczniów (z podobnymi

problemami) wyrównują powyższe

deficyty. O dobroczynnym wpływie domu

rodzinnego na kształtowanie postaw

społecznych i moralnych pisze wielu

specjalistów zajmujących się problematyką

rozwoju dzieci i młodzieży.

Stosunki między rodzicami a dziećmi mają

także swój istotny i nawet bardziej

bezpośredni wpływ na kształtowanie się

osobowości dziecka i jego obraz siebie.

Gdy relacje rodziców z dziećmi są

prawidłowe i zdrowe, jeśli dziecko jest

przez rodziców akceptowane, to nawet

prymitywne i niewłaściwe środki

oddziaływania (np. krzyk) nie przyniosą

negatywnych skutków. Stosunki rodziców

z dziećmi tym się wyróżniają, spośród

innych relacji, że są szczególnie nasycone

emocjonalnie, to znaczy uczucia i postawy

uczuciowe są szczególnie intensywnie

rozbudowane (Zaborowski Z. 1980, s.55-

56). Przyjęcie dziecka przez jedno

z rodziców, a odrzucenie przez drugie

niesie ze sobą różne efekty w zależności od

autorytetu, roli i pozycji rodzica, a także

miejsca dziecka w rodzinie. Dziecko

odrzucone przez rodziców posiada z reguły

niską samoocenę i małe poczucie własnej

wartości, często też przejawia skłonności

przestępcze i antyspołeczne

(Zaborowski Z. 1980, s.78) Odrzucenie dziecka ujawnia się

zazwyczaj trzema sposobami:

Zaniedbaniem dziecka.

Surowością i bezwzględnością

w postępowaniu.

Sztywnością, chłodem

i niezadowoleniem z takiego dziecka

jakim ono jest (Rembowski J. 1986,

s.105).

Pobłażliwość, nadmierna akceptacja wielu

działań i cech dziecka także może mieć

swój destruktywny wpływ na obraz siebie.

Ta nadmierna akceptacja może być

wywołana lękiem o dziecko lub chęcią

zaskarbienia sobie jego miłości.

(Rembowski J. 1986, s.105)

Poza sposobem odniesienia do dziecka ze

strony rodziców, psychologowie od dawna

podkreślają znaczenie identyfikacji

z rodzicami, jaka następuje w procesie

kształtowania się dojrzałej osobowości

dziecka.

Dziecko jest emocjonalnie bardziej

przywiązane do jednego z rodziców

i próbuje go naśladować w swoim

własnym życiu oraz identyfikuje się z nim.

Uważa się, że proces identyfikacji wywiera

trwały wpływ na dziecko, widoczny nawet

w okresie dorosłym. Pewne elementy

nabytych cech rodzicielskich są bowiem do

28

tego stopnia trwałe, że mogą być

przedmiotem retrospektywnego badania

jednostek dorosłych (Rembowski J. 1986,

s .177).

Jak twierdzi Z. Freud „identyfikacja

zmierza do uformowania nowego

człowieka na podobieństwo osoby obranej

za wzór”. Jeżeli relacje dziecka

z rodzicami są poprawne, jeżeli ich

stosunki są pozytywne kształtowanie siebie

na podobieństwo matki, czy ojca jest

łatwiejsze, bo nie budzi wewnętrznych

oporów, nie wywołuje w dziecku

wewnętrznych konfliktów. (Rembowski J.

1986, s. 177 – 194)

Dla kształtowania normalnego życia

psychicznego dziecka istotne są

prawidłowe relacje zarówno z matką, jak

i z ojcem. Matka już od początku, od

pierwszych chwil życia karmi dziecko nie

tylko mlekiem, ale „pokarmem

emocjonalnym, który jest dla dziecka

niezbędny”. Podczas tego „karmienia

emocjonalnego” nawiązuje się dialog

„twarzą w twarz” Kształtowanie jądra

osobowości nie następuje spontanicznie,

lecz w ramach tego dialogu, jaki zachodzi

między matką a dzieckiem (Strojnowski J.

1981, s.182)

Gdy dziecko natomiast nie przyjęte jest

w krąg miłości matki staje się niejako

poronionym płodem – zdolnym wprawdzie

do życia fizycznego, ale niezdolnym do

normalnego życia psychicznego. Dzieci

urodzone, ale nie przyjęte przez matkę,

a więc te, które nie weszły w relację

pozytywną z matką – to sieroty

społeczne tułające się po domach dziecka,

a czasem nawet po własnym domu.

Aby dziecko miało pozytywny obraz

siebie i zdolne było do prawdziwej

samodzielności, dojrzałych decyzji,

odpowiedzialności za własną rodzinę,

działania dla dobra innych, musi się

nauczyć przede wszystkim miłości.

I tej najważniejszej umiejętności matka

uczy, tak samo jak np. chodzenia.

(Strojnowski J. 1981, s. 182-183)

Przejście ze świata matki do świata ojca to

bardzo ważny moment rozwojowy. Bycie

w relacji z ojcem daje poczucie siły

i bezpieczeństwa w świecie, daje początek

relacji w szerszym kontekście społecznym.

Przytoczę tu scenkę z życia wziętą.

Rozmowa toczy się przy terapeucie i jest

pracą młodego człowieka nad poprawą

kontaktu z ojcem.

Chłopiec jest pacjentem jednego

z ośrodków dla osób uzależnionych od

środków psychoaktywnych. Rozmowa ma

miejsce pod koniec leczenia w celu

wyjaśnienia kontaktu z rodzicami i jego

stanowiska co do przyszłości.

Ojciec siedzi w pokoju terapeuty i mówi:

„Synu chyba to coś nie tak? Mówisz,

że coś robisz ze względu na nas, mówisz,

że się „podkładasz”, gdzie twoja odwaga?

To znaczy, że nie jesteś szczery.

- Nie rozumiem Cię – cały w pąsach

odpowiada syn.

- Kiedy jest dla Ciebie wygodne to

mówisz, że nie możesz ze mną

rozmawiać, a kiedy chciałeś aparat, to

przybiegłeś i mogłeś mnie o niego

poprosić? Mówisz, że krępujesz się

prosić o pieniądze, a kiedy prosiłeś,

bym przywiózł rower to nie miałeś

skrupułów.

- Z wami, czy bez was muszę sobie

poradzić, muszę być niezależny. Boję

się, że gdybym skończył za wcześnie

leczenie to nie będziecie mi pomagać.

(Nie powiedział, zależy mi na waszej

pomocy).

Boi się braku pomocy i mówi tak, by się

spodobać, by spełnić, jakieś wydumane,

nieadekwatne oczekiwania. Ciągle jest w

jakimś iluzorycznym kontakcie. Nawet

słucha „po swojemu” (To co chce

usłyszeć.)

Nie zastanawia się tak naprawdę, co czują

jego bliscy.

Nie bardzo sam wie, czego chce i na czym

mu zależy.

Jest sprzeczny w swoich działaniach

i wypowiedziach.

Rodzice, czy są ważni. Deklaratywnie tak.

Czy naprawdę pokaże życie?

29

Czy mogą na niego liczyć? Czy będą mogli

na niego liczyć?

Chłopak nie dopuszcza uznania naturalnej

zależności od ojca. Boi się.

Na złość sobie w chwilach trudnych, kiedy

ojciec konfrontuje i wymaga wyrzeka

i wypiera się tej zależności od rodzica.

Wręcz ucieka od niej.

Zbyt dużo dostał od rodziny, był oczkiem

w głowie, dostawał na „tacy„ nie nauczył

się wytrwałości w zmaganiu z życiem, nie

wytrenował docierania do silnej,

zintegrowanej potrzeby trudu, wysiłku

i odwagi.

Gdzie została zablokowana jego męska

potrzeba walki?

Gdzie był ojciec w okresie dorastania?

Czy matka pozwoliła ojcu wziąć ster

w wychowaniu i stawianiu wymagań?

Czemu został narkomanem? Na ile

niewydolność systemu rodzinnego

wywołała osłabienie osobowości

i podatność na toksyczność – szeroko

pojętą? Jaki błąd popełnił ojciec wobec

chłopaka? Był zbyt łagodny, może

nieobecny, może nic nie znaczył,

a może znaczył zbyt wiele?

Czy naturalna męska agresja była

akceptowana w tej rodzinie i uznawana za

siłę?

A może ktoś się jej bał i została wycofana?

Może jednak ta męska agresja nabrała

mocy i przekroczyła wymiar normy

i stała się przemocą.

Nie wiemy. Jedno jest pewne zaistniały

błędy w wychowaniu chłopaka, błędy

bardzo kosztowne.

Czy teraz determinacja do naprawy jest

zarówno u ojca, jak i u syna tak samo

silna?

Ta historia w tych czasach mogła zdarzyć

się każdemu.

Jaki jest ojciec teraz – czy potrafi przyznać

się do swojej nijakości, bylejakości, do

tego, że nie potrafi trzymać swoich zadań

i musi zacząć od początku, od uznania –

nie jest wystarczająco dobrym ojcem, że

przede wszystkim jest ojcem nieobecnym,

niezainteresowanym, może uzależnionym,

może stosującym przemoc, może

zasypującym prezentami, czyli kupującym

dziecko. Czego jemu brak? A czego

zabraknie dziecku?

Ojciec niedostępny czy nieobecny to

poważny deficyt w osobowości dziecka.

Tu tworzy się prosta ścieżka do

niedostosowania czy pójścia w

uzależnienie, przemoc, konflikt z prawem

itd. Kiedy patrzymy np. na grupę 14

osobową w jednym z ośrodków

resocjalizacyjnych na Mazowszu

i analizujemy kim byli ich ojcowie okazuje

się, że jedynie czworo z tych ludzi miało

jakieś bliższe naturalne w miarę kontakty

ze swoim ojcem. Obraz więc jest

przerażający. Nasze dzieci są pozbawiane

w swoim życiu tej podstawowej relacji, w

której uczą się wejścia w szerszy kontekst

społeczny. Nie uczone błądzą i szukają po

omacku często bardzo obijając się

o życie.

W rozwoju nastolatka dobra relacja

z ojcem to jak skrzydła do samodzielnego

lotu w życie, gdzie trzeba pokonać wiele

trudności i nauczyć się samodzielnego

stanowienia o sobie. Choć pierwszy

związek nawiązuje się z matką to

ważne jest, że dziecko nie pozostaje

samo ze swoją zachłanną miłością, ale od

początku wkracza w grupę społeczną,

gdzie relacje są bardziej

skomplikowane. (Braun -Gałkowska M.

1985, s.62-65) Dziecko wchodząc

w grupę zwiększa ilość relacji. Relacja

z ojcem jest również ważna.

Ojciec przyjmując dziecko daje mu szansę

usamodzielnienia, jednocześnie podnosi

wymagania żądając liczenia się z grupą.

Ojciec wywiera korzystny wpływ na

przystosowanie się dziecka do życia

w społeczności szerszej niż rodzina,

kształtuje u niego potrzebę osiągnięć, gdy

żąda, by wszystko co robi, czyniło jak

najlepiej.

Częste i pozytywne kontakty ojca

z dzieckiem wpływają na wyniki w

nauce szkolnej dziecka i jego rozwój

intelektualny, kształtują postawę twórczą.

30

Ojcowie również bardziej niż matki

podkreślają odmienność roli mężczyzny

i kobiety i w taki sposób przyczyniają się

do rozwoju u dzieci zachowań

związanych z własną płcią. Badania K.

Pospieszyla wykazują, że to właśnie

ojcowie, którzy charakteryzują się czułym

i opiekuńczym nastawieniem do

dziecka wpływają na ukształtowanie się

w nim dużej odporności na pokusy,

postawy hojności, altruizmu, ułatwiają

rozwój uczuć wyższych i interioryzację

norm, tym samym więc mają udział

w kształtowaniu obrazu siebie u dziecka.

Zrozumienie wzajemne i pozytywny

związek uczuciowy między ojcem

a dzieckiem mają także znaczenie dla jego

rozwoju umysłowego.

Podkreślając znaczenie wzajemnych relacji

nie zostały jeszcze wyeksponowane relacje

dziecka z rodzeństwem, a wydaje się,

że one także mają swoje znaczenie, bo

wprowadzają dziecko w sferę

kontaktów z rówieśnikami. Rola i pozycja

dziecka w rodzinie określają jakie

czynności ma ono wykonać, jakie ma

prawa i obowiązki i to rzutuje na treść

i zakres doświadczeń, na przebieg uczenia

się i nabywania nawyków i postaw

(Zaborowski Z. 1980, s.73).

Inna jest sytuacja i pozycja dziecka

najstarszego w rodzinie, inna

najmłodszego.

Zarówno młodszemu jak i starszemu

potrzebne są pozytywne relacje, które są

zwiastunem relacji z otoczeniem.

Patrząc na rodzinę jako system szerszy

warto sięgnąć do relacji dziadków, oni to

przecież jako rodzice rodziców mają także

niezaprzeczalnie swój udział w

wykształconym u rodziny systemie relacji.

Chodzi tu przede wszystkim o pewne

wzory zachowań emocjonalnych

występujące w rodzinie, które są

powtórzeniem odpowiednich zachowań

z poprzednich pokoleń. Małżeństwo to

początek rodziny nuklearnej. Małżonkowie

wychowani w różnych rodzinach wnoszą

do nowej gotowe wzorce zachowań

emocjonalnych i pozostaje to nie bez

wpływu na kształtujący się sposób

reagowania u dziecka.

Jeżeli następuje bezpośredni kontakt

rodziny nuklearnej z szerszym systemem

np. z dziadkami powiększa się liczba

wzajemnych relacji, a oddziaływania

wzajemne są bardziej złożone

i bogatsze.

Jeżeli relacje całego systemu są pozytywne

i nie dochodzi do przemieszania ról jest

to sytuacja korzystna dla całej rodziny

i dla rozwoju dziecka.

Czasami dziadkowie przejmują

wychowanie wnuków, ale poza

sytuacjami wyjątkowymi – jest to

sytuacja niekorzystna dla wszystkich

zainteresowanych osób. Jest niekorzystna

dla dziadków , bo mają prawo do

własnych spraw czy choćby wypoczynku,

wypełniwszy zadanie wychowania

własnych dzieci. Niedobre jest dla

rodziców, którzy sami rozwijają się przez

wychowywanie dzieci. I niekorzystne dla

dzieci, które powinny być wychowywane

przez tych, którzy je urodzili i są starsi

o jedno pokolenie.

Pozytywne relacje z dziadkami, którzy

pełnią właściwe sobie role przyczyniają się

do ubogacenia świata dziecka, do

rozszerzenia jego świata o przeszłość.

Dziadkowie, którzy mają więcej czasu

w odniesieniu do wnucząt mają

więcej wyrozumiałości, cierpliwości,

łagodności, które pomagają dziecku

w akceptacji siebie.

Pragnę przytoczyć jeszcze parę faktów,

które urealnią nam współczesną

sytuację rodziny. W 2009 roku

zanotowano w Polsce rekordową

liczbę rozwodów - blisko 72 tysiące par

zdecydowało się na formalne rozstanie.

W 2010 roku w całym kraju zanotowano

71,8 tysięcy rozwodów.

Młodzi ludzie chcą zakładać rodziny –

wynika z sondażu (2010r)

przeprowadzonego przez GFK Polonia na

zlecenie "Rzeczpospolitej".

31

Polacy między 18 a 26 rokiem życia

deklarują, że małżeństwo jest dla nich

niezwykle ważne, a ślub kościelny bardziej

wartościowy niż cywilny.

Młodzi chcą też mieć dzieci – najczęściej

dwójkę.

Następują więc zmiany w podejściu do

rodziny i podniesiona zaczyna być wartość

samej rodziny, jak również samego

dziecka. Są to jednak ciągle dane

deklarowane. W ostatnich 5 latach

obserwujemy też niechęć do zawierania

związków.

Przyjrzyjmy się jeszcze, jakie postawy są

bardziej pożądane i korzystne dla rozwoju

dziecka.

Postawę rodzicielską - według M.

Domańskiej - można określić jako

całościową formę ustosunkowania się

rodziców do dzieci, do zagadnień

pedagogicznych, itp. Postawą rodzicielską

nazywamy "stosunek emocjonalny do

dziecka wyrażający się w sposobie

postępowania z dzieckiem i sposobie

myślenia o dziecku". (M. Ziemska)

Niewątpliwie postawy rodziców mają

wpływ na osobowość dziecka – zarówno

pozytywny, jak i negatywny. Jakie typy

postaw zostały wyodrębnione w czasie

różnych badań?

Leo Kanner, amerykański psychiatra,

wyróżnił cztery typy postaw

rodzicielskich:

Akceptacja i miłość - dziecko jest

w centrum zainteresowania, rodzice

bawią się z nim, pieszczą je. Dziecko

wzrasta w poczuciu bezpieczeństwa,

rozwój osobowości przebiega

prawidłowo.

Jawne odrzucenie - dziecko jest

nienawidzone, zaniedbywane, kontakt

z rodzicami jest ograniczony.

W dziecku rodzi się agresywność,

która może prowadzić do

przestępczości; rozwój uczuciowy jest

hamowany.

Nadmierne wymagania

(perfekcjonizm) brak akceptacji

dziecka takiego, jakim jest, brak

pochwał, krytykowanie, częste nagany.

W dziecku rodzi się frustracja, brak

wiary w siebie, lęk.

Nadmierna opieka - poświęcanie się

dla dziecka, rozpieszczanie go,

nadmierne pobłażanie lub ograniczanie

swobody. Dziecko osiąga dojrzałość

później, szczególnie społeczną, jest

niezdolne do samodzielności.

Anna Roe wyodrębnia natomiast sześć

typów postaw rodzicielskich:

postawa kochająca - odznacza się

czułym, serdecznym, ale racjonalnym

stosunkiem rodziców do dziecka

i udzielaniem mu pomocy w planach

i zamierzeniach,

postawa ochraniająca - charakteryzuje

się przedkładaniem dobra dziecka

ponad wszystko inne oraz dawaniem

mu szczególnych przywilejów,

pobłażaniem, osłanianiem przed

ujemnymi wpływami otoczenia,

postawa wymagająca - polega na

stawianiu dziecku wygórowanych

żądań oraz ścisłym kontrolowaniu

dokładnie ustalonego planu, który

rzadko może być przez nie wykonany,

postawa odrzucająca - objawia się

pozostawieniem dziecka w samotności,

bez opieki oraz nieliczeniem się z jego

uwagami,

postawa zaniedbująca - wyraża się w

braku troski o dziecko, niezaspokajaniu

jego potrzeb fizycznych

i psychicznych,

postawa obojętna - cechuje się

zwracaniem uwagi na dziecko tylko

wtedy, gdy jest ono blisko fizycznie

i oddaleniem się od niego, gdy jest

daleko; także brakiem dbałości o

przyszłość dziecka.

M. Ziemska wskazuje na postawy

właściwe, które sprzyjają kształtowaniu się

pożądanych zachowań i są nimi:

akceptacja dziecka, współdziałanie z nim,

zapewnienie dziecku rozsądnej swobody,

uznanie jego praw.

32

Nieodpowiednimi postawami,

wywołującymi skutki ujemne, są natomiast

następujące postawy: odtrącająca,

unikająca, nadmiernie chroniąca,

nadmiernie wymagająca. Jeżeli pozycji

dziecka towarzyszy zaufanie rodziców,

pozostałych członków rodziny, to sprzyja

ona dobremu rozwojowi jego osobowości

oraz jego dojrzewaniu społecznemu.

Pozycja dziecka odtrąconego,

lekceważonego i nie darzonego miłością

czy zaufaniem, budzi w nim poczucie

krzywdy i nieufności do rodziców czy

rówieśników.

Wraz z rozwojem dziecka następuje

zmiana stosunków między nim

a rodzicami, wzrastają wzajemne

wymagania. Dorastające dzieci dążą do

uświadomienia i oceny swoich fizycznych

oraz umysłowych właściwości, próbują

ukształtować "obraz własnej osoby",

uświadamiają sobie odrębność i zależność

od rodziców. Stosunki w rodzinie można

podzielić na pozytywne i negatywne.

W pierwszych skrajną formą jest

nadmierne akceptowanie, ochranianie. Gdy

taka postawa się pogłębia, może

ukształtować negatywne cechy osobowości

dziecka - agresywność, kłótliwość, itp.

Przeciwieństwem tej postawy jest

odrzucenie. Wywołuje ono u dzieci

nadmiar żywotności i niepokoju, brak

pilności oraz umiejętności skupienia uwagi

na lekcjach; a także obojętność

i apatyczność, ucieczki z domu, kłótliwość,

kłamstwo. Zarówno dzieci o nadmiernej

opiece, jak i odtrącone są słabiej

przystosowane do warunków w szkole

i życia w kolektywie. Wpływ rodziców na

rozwój dziecka niewątpliwie ma

zasadnicze znaczenie. Najlepsza jest zatem

metoda "złotego środka".

Reasumując kształtowanie rozwoju

osobowości dziecka jest bardzo

skomplikowaną i wieloaspektową

rzeczywistością, wymaga pracy rodziców,

środowiska i wreszcie samego dziecka.

Pozbawienie dziecka jakiegokolwiek

elementu powoduje deficyty

i niewyobrażalne szkody w procesie

rozwoju. Tępo rozwoju światowych

technologii, bogactwo sprzedawanych

towarów, brak czasu i płytkie relacje są

zagrożeniem dla osobowego rozwoju

człowieka i stratą dla całej ludzkości. Brak

rodziny i chore więzi to niemożliwy do

wytarcia ślad, który rzutuje na całe dorosłe

życie młodego człowieka.

Dziecko zagubione, które zaszyło się

w świat toksycznych środków

i toksycznych relacji traci czas rozwojowy,

traci potencjał twórczy, traci zdrowie,

relacje i nawet często życie.

Grażyna Turzyńska

Bibliografia:

1) Braun-Gałkowska Maria, Psychologia

domowa, Wydawnictwo Warmińskie Wyd.

Diecezjalne, Olsztyn 1985.

2) Braun-Gałkowska Maria, Miłość aktywna,

Wydawnictwo PAX, Warszawa 1985.

3) Braun-Gałkowska Maria, Psychologia

domowa, Wydawnictwo KUL, Lublin

2008

4) Rembowski Józef, Metoda projekcyjna

w psychologii dzieci i młodzieży:

zarys technik badawczych, PWN,

Warszawa 1986,s105.

5) Strojnowski Jerzy , Interakcje rodzinne

a kształtowanie się osobowości dziecka,

w: Spojrzenie na współczesną rodzinę

w Polsce [red. Antoni Podsiad i Amelia

Szafrańska], Wydawnictwo PAX,

Warszawa 1981, ss. 181-191.

6) Rembowski Józef, Metoda projekcyjna

w psychologii dzieci i młodzieży. PWN,

Warszawa 1986.

7) Zaborowski Z., O rodzinie. Rodzina jako

grupa społeczno-wychowawcza,

Wydawnictwo Nasza Księgarnia.