TWÓJ KODdo elektronicznego

zeszytu ćwiczeń

ZNAJDUJE SIĘ

W ŚRODKU

TWÓJ KODdo elektronicznego

zeszytu ćwiczeń

ZNAJDUJE SIĘ

W ŚRODKU

Sprawd�, co wolisz. Papier czy komputer? ... 4Elektroniczny zeszyt �wicze� WSiPnet.pl ...... 5 Jak korzysta� z papierowego zeszytu�wicze�? .......................................................... 6

Dlaczego uczymy si� historii? ......................... 7

I Staro�ytno�� 1. Prehistoria – pocz�tki ludzko�ci .......... 8 2. Rewolucja neolityczna, czyli pocz�tki

rolnictwa ............................................. 11 3. Pierwsze cywilizacje. Przyk�ad

Babilonii .............................................. 13 4. Staroytny Egipt .................................. 15 5. Religia staroytnych Egipcjan ............. 18 6. Izrael – lud wybrany przez Boga ........ 20 ❚ Lekcja powtórzeniowa.

Pocz�tki ludzko�ci i cywilizacje Bliskiego Wschodu .............................. 22

7. Pocz�tki Grecji .................................... 25 8. Grecka polis: Ateny ............................. 27 9. Staroytna Sparta ............................... 29 10. Wierzenia staroytnych Greków ......... 32 11. Kultura i sztuka Greków

w staroytno�ci ................................... 34 12. Wojny w �wiecie greckim ................... 37 13. Imperium Aleksandra Wielkiego.

wiat hellenistyczny ............................ 40 ❚ Lekcja powtórzeniowa. Staroytna

Grecja .................................................. 42 14. Pocz�tki Rzymu. Republika i jej

instytucje ............................................. 45 15. Od miasta-pa�stwa do imperium ...... 47 16. Upadek Republiki i powstanie

Cesarstwa............................................ 50 17. Rozkwit Cesarstwa Rzymskiego.

Rzymska cywilizacja ............................ 52 18. Kultura staroytnego Rzymu .............. 55 19. Chrze�cija�stwo w �wiecie rzymskim ... 57 20. Upadek Cesarstwa na Zachodzie ........ 59 ❚ Lekcja powtórzeniowa. Staroytny

Rzym ................................................... 61

II �redniowiecze 1. Barbarzy�cy, biskupi i opaci ............... 64 2. W Bizancjum ....................................... 66 3. Mahomet i powstanie cywilizacji

islamu .................................................. 69 4. Pa�stwo Franków – wzór

�redniowiecznej monarchii ................. 71 5. Seniorzy i wasale................................. 74 6. Przybycie S�owian i ich pierwsze

pa�stwa .............................................. 77 7. Pocz�tki pa�stwa polskiego ............... 79 8. Polska pod panowaniem Boles�awa

Chrobrego ........................................... 82 9. Zmienne losy monarchii pierwszych

Piastów ................................................ 85 10. Pa�stwo i spo�ecze�stwo w czasach

wczesnopiastowskich ......................... 88 11. Spór cesarstwa z papiestwem

o inwestytur� ...................................... 90 ❚ Lekcja powtórzeniowa. Wczesne

�redniowiecze ..................................... 93 12. Wyprawy krzyowe ............................ 95 13. Barwny �wiat �redniowiecznego

rycerstwa ............................................ 97 14. Imperium mongolskie ......................... 99 15. Gospodarka i spo�ecze�stwo

w �redniowiecznej Europie ................. 102 16. Ko�ció� i kultura w �redniowiecznej

Europie ................................................ 104 17. Monarchie stanowe ............................ 106 18. Polska w okresie rozbicia

dzielnicowego ..................................... 109 19. Zjednoczone Królestwo Polskie .......... 112 20. Kazimierz Wielki królem Polski ........... 114 21. Od unii w�gierskiej do unii litewskiej ... 117 22. Polska Jagiellonów w XV w. ............... 120 23. Kultura w �redniowiecznej Polsce ...... 122 ❚ Lekcja powtórzeniowa. Rozkwit

i schy�ek wieków �rednich ................... 125

Spis tre�ci

Papier czy komputer?Co robisz, gdy wstaniesz rano z łóżka?A. Idę do łazienki.B. Włączam komputer.C. Wyłączam wygaszacz ekranu.

Czy masz własnego awatara?A. Nie wiem, co to jest.B. Tak.C. Mam nawet kilka awatarów.

Co najczęściej robisz na komputerze?A. Szukam materiałów do szkoły.B. Rozmawiam ze znajomymi.C. Wszystko, ale najczęściej gram.

Gdy chcesz się z kimś spotkać...A. Dzwonię do niego.B. Wysyłam SMS.C. Umawiam się przez internet.

Filmy najczęściej oglądasz…A. W kinie.B. W telewizji.C. Na komputerze.

Gdy zrywa się połączenie z internetem...A. Znajduję sobie inne zajęcie.B. Zastanawiam się, co robić. C. Jestem wściekły.

Aragog to…A. Wielki pająk z serii o Harrym Potterze.B. Nordycki wojownik.C. Bohater gry komputerowej.

Co znaczy „guglać”?A. Łaskotać.B. Używać Google’a.C. Szukać czegoś w internecie.

Ile godzin dziennie spędzasz przy komputerze?A. Mniej niż dwie godziny.B. Większość wolnego czasu.C. Mógłbym przy nim spędzać

całe dnie.

Najwięcej odpowiedzi ALubisz czytać, otaczać się książkami i zeszytami. Korzystanie z komputera jest dla Ciebie odskocznią, a nie głównym życiowym zajęciem. Nie chcesz spędzać przy nim zbyt dużo czasu. Gdy piszesz w zeszycie, lepiej zapamiętujesz. Pewnie będziesz wolał zeszyt papierowy, ale nie zaszkodzi czasem – ot, dla urozmaicenia – zajrzeć na WSiPnet.

Najwięcej odpowiedzi BKomputer jest dla Ciebie ważny, ale bez przesady. Jesteś w stanie kontrolować czas, jaki spędzasz w wir-tualnym świecie. Lubisz wychodzić ze znajomymi. Nie zapomniałeś jeszcze, czym jest książka. Przydadzą Ci się obydwa rozwiązania: czasem zadania wykonasz na papierze, czasem poklikasz. Najważniejsze, że poćwiczysz – i będziesz miał lepsze oceny ze sprawdzianów, a potem lepsze wyniki na egzaminie.

Najwięcej odpowiedzi CTo pewnie żadna niespodzianka – jesteś komputerowym maniakiem. Nie wyobrażasz sobie życia bez komputera, mógłbyś przy nim spędzać całe dnie. WSiPnet jest idealnym środowiskiem dla Ciebie – nawet zadanie domowe rozwiążesz w przeglądarce. Klikasz i natychmiast pojawia się wynik.

Sprawd , co wolisz

8 STAROŻYTNOŚĆ

1 Prehistoria – pocz�tki ludzko�ci

Ćwiczenia 1. i 2. wykonaj na podstawie mapy.

Kierunki migracji cz�owieka paleolitycznego (homo sapiens).

1. Na podstawie mapy wskaż poprawne dokończenie zdania.Człowiek (homo sapiens) pojawił się około 135 tys. lat temu

A. w Azji Południowej.B. w Afryce Wschodniej.C. w Afryce Południowej.D. w Europie Zachodniej.E. w Afryce Północnej.F. w Australii.

I.1

Staro�ytno��

9 Prehistoria – początki ludzkości

2. Na podstawie mapy wskaż poprawne dokończenie zdania. Homo sapiens dotarł do Europy około

A. 100 000 lat temu.B. 40 000 lat temu.C. 60 000 lat temu.D. 90 000 lat temu.

Ćwiczenia 3. i 4. wykonaj z wykorzystaniem ilustracji.

Narz�dzia u�ywane wepoce paleolitu.

3. Wskaż poprawne odpowiedzi.Czym zajmowali się ludzie posługujący się narzędziami widocznymi na ilustracji?

A. Hodowlą zwierząt.B. Uprawą zbóż.C. Polowaniem na zwierzęta.D. Wymianą handlową.E. Zbieraniem roślin i ich owoców.

4. Wskaż zdania charakteryzujące sposób życia człowieka posługującego się narzę-dziami pokazanymi na ilustracji.

A. Ludzie łączyli się w niewielkie grupy, by wspólnie poszukiwać pożywienia.B. Ludzie pierwotni byli samotnikami, a rośliny jadalne stanowiły podstawę ich

wyżywienia.C. Duże grupy, w  których żył człowiek pierwotny, umożliwiały rozwój hodowli

zwierząt. D. Człowiek pierwotny prowadził osiadły tryb życia, bardzo niechętnie przenosił

się z miejsca na miejsce.E. Umiejętność mówienia ułatwiała ludziom pierwotnym współdziałanie i prze-

kazywanie doświadczeń kolejnym pokoleniom.F. O kształtowaniu się u ludzi pierwotnych zaczątków kultury duchowej świadczy

praktyka rytualnego pochówku zmarłych.

10 STAROŻYTNOŚĆ

5. Do przedmiotów, którymi posługiwali się ludzie żyjący w epoce paleolitu, dopa-suj właściwe opisy. Wpisz obok nazwy przedmiotu literę przyporządkowaną jego opisowi.

I. Łuk –

II. Oszczep –

III. Pięściak –

A. Broń miotająca, zbudowana ze sprężystego drewna lub rogu, umożliwiająca sku-teczne polowanie z zachowaniem bezpiecznego dystansu.

B. Broń sieczna o długim, prostym, naostrzonym z dwóch stron ostrzu.C. Broń miotająca w  formie złożonego we dwoje rzemienia, służąca do wyrzucania

kamiennych pocisków.D. Prymitywne narzędzie kamienne o  obrobionych krawędziach bocznych i  ostrym

wierzchołku.E. Broń miotana ręcznie, składająca się z długiego drzewca i kamiennego grotu.

11 Rewolucja neolityczna, czyli początki rolnictwa

2 Rewolucja neolityczna,czyli pocz�tki rolnictwa

Ćwiczenia 1. i 2. wykonaj z wykorzystaniem ilustracji.

Przedmioty znalezione przez archeologów.

1. Wskaż poprawną odpowiedź.Który wynalazek z  czasów neolitu umożliwił powstanie niektórych przedmiotów wi-docznych na ilustracji?

A. Krosno tkackie.B. Pług.C. Żarna.D. Koło garncarskie.

2. Z jakiego materiału mogły być wykonane przedmioty używane przez neolitycz-nego rolnika? W miejsca luk wpisz nazwy odpowiednich przedmiotów. Nazwy przedmiotów wybierz z ramki.

naczynie � ostrze toporka � sierp � grot włóczni � żarna

z kamienia gładzonego.

z kamienia łupanego.

z gliny.

z dwóch kamieni.

z krzemiennego ostrza osadzonego w wygiętej drewnia-nej rękojeści.

I.2

12 STAROŻYTNOŚĆ

3. Wybrane z ramki określenia wpisz do tabeli.

uprawa roślin � myślistwo � hodowla zwierząt � zbieractwo� wędrowny tryb życia � trwałe domy � jaskinie � osiadły tryb życia

� stałe osady � szałasy

Epoka Tryb �ycia ludziG�ówne sposoby zdo-bywania po�ywienia

Mieszkanie

paleolit

neolit

4. Wskaż dokonania człowieka przypadające na czasy neolitu.A. krzesanie ognia D. produkcja pięściakówB. wymiana handlowa E. polowanie za pomocą łukuC. mielenie zboża w żarnach F. orka pługiem

5. Napisz tekst reklamowy zachęcający do zwiedzania wystawy prezentującej osią-gnięcia człowieka w epoce neolitu. Użyj określeń odnoszących się do dokonań tej epoki.

13 Pierwsze cywilizacje. Przykład Babilonii

3 Pierwsze cywilizacje.Przyk�ad Babilonii

1. Uzupełnij zdania. Wykonaj ćwiczenie, korzystając z ilustracji.

Pismo wynaleźli mieszkający w  Mezopota-

mii .

Drewnianym

w  kształcie trójkąta nanosili znaki na glinia-

nych . Powsta-

ły w  ten sposób system znaków nazywamy

pismem .

2. Przeczytaj tekst i wskaż poprawne dokończenie zdania.

Jam jest król, który zmusił do posłuszeństwa cztery strony świata, ulubieniec bo-gini Isztar. Gdy bóg Marduk polecił mi, abym dobrze ludźmi rządził, abym dał krajowi dobre kierownictwo, włożyłem prawo i sprawiedliwość do ust kraju, za-pewniłem ludziom pomyślność! […]§ 1. Jeśli ktoś kogoś oskarżył o zabójstwo i tego nie udowodnił, poniesie karę śmierci. […] §  3. Jeśli obywatel wystąpił w  sprawie z  fałszywym zeznaniem, a  prawdzi-wości słów, które wypowiedział, nie dowiódł, jeżeli jest to sprawa gardłowa, czło-wiek ten zostanie zabity. […]§ 16. Jeśli obywatel ukrył w swoim domu albo niewolnika, albo niewolnicę zbie-głych z pałacu albo od poddanego pałacu, a na wezwanie herolda nie wyda ich, ten właściciel domu zostanie zabity. […]§ 196. Jeśli obywatel oko obywatelowi wybił, oko wybiją mu […].

Kodeks Hammurabiego, tłum. M. Stępień, Warszawa 2000.

Tekst jest fragmentem A. zbioru zasad postępowania dotyczących życia towarzyskiego.B. usystematyzowanego zbioru przepisów prawnych.C. chronologicznego zapisu ważnych wydarzeń z życia państwa.D. bieżących zapisek wydarzeń historycznych.

I.3

14 STAROŻYTNOŚĆ

3. Wskaż poprawne dokończenia zdania.Norma „oko za oko, ząb za ząb”, oddająca myśl przewodnią Kodeksu Hammurabiego,

A. ustanawia jednolite zasady obowiązujące w całym państwie.

B. wprowadza zasadę odwetu.C. ma wpływ na stanowienie współczesnego

prawa.D. mówi o resocjalizacji przestępcy.E. z dzisiejszego punktu widzenia jest przykła-

dem okrutnej kary.

Ćwiczenia 4. i 5. wykonaj na podstawie ilustracji.

4. Wskaż właściwy fragment Kodeksu Hammurabiego, do którego nawiązuje scena ze steli.

A. […] włożyłem prawo i sprawiedliwość do ust kraju, zapewniłem ludziom pomyśl-ność!

B. Jam jest król […] potężny, słońce Babilonu, który pozwala wzejść światłości nad krajem Sumeru […], ulubieniec bogini Isztar – oto ja!

C. Na rozkaz [boga] Szamasza sprawiedliwość moja w kraju niechaj rozbłyśnie […]. Hammurabi […], któremu Szamasz prawdę o prawach objawił, jam oto jest!

D. Jam jest król, który zmusił do posłuszeństwa cztery strony świata […].

5. Wskaż poprawne dokończenia zdania.Umieszczając płaskorzeźbę na steli, na której były spisane prawa, Hammurabi chciał przypomnieć wszystkim, że

A. bogowie osobiście wymierzają ludziom wiele okrutnych kar.B. prawa spisane z rozkazu króla pochodzą od boga i naruszanie ich może spro-

wadzić boski gniew.C. władca jest najwyższym kapłanem, oddającym bogu cześć w zigguracie.D. bóg osobiście spisał prawa i pomaga władcy w sądzeniu ludzi.E. władca jest najwyższym sędzią z woli bogów.

P�askorzeba ze steli zKodeksem Hammurabiego – przedstawia monarch� stoj�cego przed bogiem, który wr�cza królowi symbol w�adzy.

15 Starożytny Egipt

4 Staro�ytny Egipt

1. Przeczytaj tekst źródłowy i oceń prawdziwość każdego zdania. Zaznacz prawda, jeśli zdanie jest prawdziwe, lub fałsz, jeśli jest fałszywe.

Dekret […] [faraona] do naczelnika kapłanów Hemwera.Nie pozwalam, ażeby jakikolwiek człowiek miał prawo uprowadzić kogokolwiek z kapłanów […] dla wykonywania powinności służebnych lub jakiejkolwiek [in-nej] roboty […].Nie pozwalam im [kapłanom] zajmować się niczym ponad to, ażeby każdy służył jedynie tylko swemu bogu w świątyni, w której jest, i żeby wszyscy razem [kapłani] utrzymywali w porządku świątynie, w których są […].Złożonym z urzędu i postawionym przed sąd niech będzie każdy urzędnik, który by uczynił coś podobnego [w stosunku do kapłanów] wbrew memu rozkazowi. Dom, rola, ludzie i wszystkie rzeczy, które do niego należą, mają mu być odebrane, a on sam ma być zesłany na roboty służebne.

A. Śmieszek, Egipt starożytny, Kraków 1925.

Kapłani egipscy – poza służbą na rzecz świątyni – prawda / fałszzostali zobowiązani przez faraona do posług na rzecz lokalnych urzędników.

Faraon wydał dekret, by chronić kapłanów przed prawda / fałsznadużyciami ze strony administracji.

Urzędnik, który dopuścił się nadużyć w stosunku prawda / fałszdo kapłanów, był karany usunięciem ze sprawowanej funkcji, konfi skatą mienia i zesłaniem na roboty.

2. Zredaguj odpowiedź na poniższe pytanie.Dlaczego wynalezienie pisma ułatwiało zarządzanie państwem?

I.4

16 STAROŻYTNOŚĆ

3. Wskaż poprawną nazwę ustroju politycznego, którego funkcjonowanie w jednym z państw opisano poniżej.

Na czele państwa stał król, nazywany faraonem. Jego władza była formalnie nie-ograniczona, ale często podlegał wpływom dworu, dowódców wojskowych, urzęd-ników czy kapłanów. Władza króla miała charakter religijny. Faraona uważano za wcielenie jednego z bóstw, pośrednika między bogami i  ludźmi, a po śmierci czczono jako boga.

A. republika E. monarchia stanowaB. monarchia konstytucyjna F. monarchia parlamentarnaC. monarchia absolutna G. monarchia despotycznaD. monarchia patrymonialna

4. Uzupełnij zdania.

Każdy urzędnik egipski musiał opanować umiejętność .

Uroczyste pismo egipskie, określane mianem hieroglifów, było początkowo pismem

. Starożytni Egipcjanie ryli napisy w  kamieniu albo

pisali na drewnie, skórze lub , wytwarzanym z  łodyg

rośliny rosnącej nad Nilem.

17 Starożytny Egipt

5. Uzupełnij opisy ilustracji, wpisując odpowiednie nazwy pisma. Nazwy wybierz z ramki.

pismo hieroglifi czne � pismo klinowe � pismo alfabetyczne

III.

I.

II.

PRZYDA CI SIĘ TAKŻE„Atlas historyczny. Gimnazjum i szkoły ponadgimnazjalne”, który oprócz map zawiera ilustracje i wprowadzenia do epok. Uwaga, historia też jest na egzaminie!

WYDAWNICTWASZKOLNEI PEDAGOGICZNE

wsip.pl ��infolinia: 800 220 555

wsipnet pl dobry sposób na egzamin

Nowa przygodaw nauce historii

Wejdź na www.wsipnet.pl i skorzystaj z elektronicznej wersji swojego zeszytu ćwiczeń. Skutecznie przygotujesz się do kartkówek, sprawdzianów i egzaminu gimnazjalnego. Rozwiążesz ćwiczenia samodzielnie, a system od razu poda ci wynik. Dowiesz się, co robisz dobrze, a co jeszcze musisz powtórzyć. I to wszystko przy komputerze, online, tak jak lubisz.

korzystaj go zeszytu esz się egzaminu czenia

u poda z dobrze, . ze,