Część II Prowadzenie działalności gospodarczej, podatki...

1

Projekt „Sieć rozwoju gospodarczego pogranicza czesko-polskiego”. Projekt współfinansowany przez Unię Europejską ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach Programu współpracy INNTEREG V-A Republika Czeska-Polska.

Część II Prowadzenie działalności gospodarczej, podatki, ubezpieczenia i prawo pracy

w Republice Czeskiej w 2018 rokuIng. Jaroslava Syrovátková, Ph.D.

1. Prowadzenie działalności w Republice Czeskiej ................................................................................... 3 1.1. Podstawy prawne ....................................................................................................................................................... 31.2. FormyprowadzeniadziałalnościgospodarczejwRepubliceCzeskiej ............................................. 5 1.2.1. Przedsiębiorstwo jednostki .................................................................................................................................... 6 1.2.2. Korporacja prawa handlowego ............................................................................................................................. 6 1.3. Rejestr Handlowy ........................................................................................................................................................ 9 1.4. Numer identyfikacyjny ............................................................................................................................................. 9 1.5. Prowadzenie działalności gospodarczej w Republice Czeskiej .............................................................10 1.5.1. Rodzaje działalności gospodarczej ....................................................................................................................10 1.5.2. Zakład.............................................................................................................................................................................11 1.5.3. Podmioty uprawnione do prowadzenia działalności gospodarczej ...................................................12 1.5.4. Ogólne i szczególne warunki prowadzenia działalności gospodarczej ............................................12 1.5.5. Przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej ...........................................................................131.5.6. Prowadzeniedziałalnościgospodarczejzapośrednictwem„odpowiedzialnegoprzedstawiciela“ .... 141.5.7. Zezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczej .................................................................. 141.5.8. Urzędyds.działalnościgospodarczej ............................................................................................ 16 1.6. Skrzynkidanychelektronicznych ................................................................................................... 161.6.1. Autoryzowanakonwersjadokumentów .......................................................................................... 171.7. Podpiselektroniczny ....................................................................................................................... 171.8. Dofinansowaniedlapracodawcówtworzącychnowemiejscapracy .............................................. 181.9. INCOTERMS .................................................................................................................................. 181.10. Opłatylokalne ................................................................................................................................. 191.11. Usługibankowedlaprzedsiębiorców ............................................................................................. 191.12. Ustawowyobowiązekprzechowywaniaokreślonychdokumentów ............................................... 191.12.1. Dokumentyksięgowe ...................................................................................................................... 191.12.2. Dokumentykadrowe ....................................................................................................................... 201.12.3. Dokumentypodatkowe ................................................................................................................... 201.12.4. Pozostałedokumenty ....................................................................................................................... 201.13. Ubezpieczenieodpowiedzialnościcywilnejpracodawcy ............................................................... 201.14. Ubezpieczeniekomercyjne ............................................................................................................. 21

2. Podatki w Republice Czeskiej ...................................................................................................... 212.1. Systempodatkowy .......................................................................................................................... 212.2. Podstawyprawne ............................................................................................................................. 212.3. Numeridentyfikacjipodatkowej ..................................................................................................... 222.4. Podatekodtowarówiusług(VAT) ................................................................................................. 23

2


2.4.1. Zgłoszeniekontrolne ....................................................................................................................... 252.4.2. NieuczciwypłatnikpodatkuVAT .................................................................................................... 262.4.3. Nieuczciwaosoba ............................................................................................................................ 262.5. Podatkiakcyzowe ............................................................................................................................ 262.5.1. Udokumentowanieopodatkowaniawybranychproduktów ............................................................ 272.6. Podatekdochodowyodosóbprawnych .......................................................................................... 272.6.1. Księgowośćosóbprawnych ............................................................................................................ 292.7. Ewidencjapodatkowa ..................................................................................................................... 292.7.1. Ewidencjapodatkowa ..................................................................................................................... 292.7.2. Elektronicznaewidencjautargów(przychodówgotówkowych) .................................................... 292.8. Podatekodnieruchomości .............................................................................................................. 312.8.1. Podatekodgruntów ......................................................................................................................... 312.8.2. Podatekodbudowliijednostekmieszkalnych ............................................................................... 322.9. Podatekdrogowy ............................................................................................................................. 332.10. Innepodatki .................................................................................................................................... 342.10.1. Podatekodnabycianieruchomości ................................................................................................. 342.10.2. Podatekekologiczny ....................................................................................................................... 352.11. Ordynacjapodatkowa ...................................................................................................................... 352.12. Kodekskarny ................................................................................................................................... 352.12.1. Pomniejszaniepodatku,opłatylubinnejobowiązkowejdaniny .................................................... 362.12.2. Nieodprowadzeniepodatku,składkinaubezpieczeniespołeczneiinnejobowiązkowejdaniny ... 362.12.3. Szczególnepostanowieniadotycząceczynnegożalu ...................................................................... 362.12.4. Niespełnienieobowiązkuzgłoszeniowegowpostępowaniupodatkowym ..................................... 362.12.5. Naruszenieprzepisówobanderolachiinnychprzedmiotachsłużącychoznakowaniutowarów ... 362.12.6. Podrabianieiprzerabianieprzedmiotówsłużącychoznakowaniutowarówwcelach podatkowychiprzedmiotówpotwierdzającychobowiązekuiszczeniaopłaty ............................... 362.12.7. Podrabianieiprzerabianieznaczków .............................................................................................. 362.12.8. Naruszeniezakazówwczasiestanunadzwyczajnegowgospodarcedewizowej ........................... 36

3. Ubezpieczenia w Republice Czeskiej ........................................................................................... 373.1. Podstawyprawne ............................................................................................................................. 373.2. Ubezpieczeniespołeczne ................................................................................................................. 383.2.1. Ubezpieczenieemerytalno-rentowe ................................................................................................ 383.2.2. Emerytura ........................................................................................................................................ 403.3. Ubezpieczeniechorobowe ............................................................................................................... 413.3.1. Ubezpieczeniechorobowe ............................................................................................................... 423.3.2. Obowiązkipracodawcy ................................................................................................................... 433.4. Ubezpieczeniechoroboweosóbsamozatrudnionych ..................................................................... 443.5. Kontrolapłatnikaskładek ................................................................................................................ 453.6. Renta ................................................................................................................................................ 463.7. Ubezpieczeniezdrowotne ............................................................................................................... 483.7.1. Podstawyprawne ............................................................................................................................. 48

4. Prawo pracy ................................................................................................................................... 494.1. Podstawyprawne ............................................................................................................................. 494.2. Stosunekpracy ................................................................................................................................ 504.3. Porozumieniaowykonywaniupracypozastosunkiempracy ........................................................ 51 4.4. Praca tymczasowa, praca dorywcza, telepraca .............................................................................514.5. Systemwynagradzaniazakładu .................................................................................................... 524.6. Taryfywynagrodzenia ................................................................................................................... 52

3


4.7. Ustalenieformywynagrodzenia ...................................................................................................... 534.8. Wynagrodzenieminimalne .............................................................................................................. 544.9. Wynagrodzeniegwarantowane ....................................................................................................... 554.10. Umowaopracę ................................................................................................................................ 554.11. Okrespróbny ................................................................................................................................... 554.12. Umowaopracęnaczasokreślony .................................................................................................. 564.13. Podróżsłużbowa ............................................................................................................................. 564.14. Zakończeniestosunkupracy ........................................................................................................... 564.14.1. Porozumieniestron .......................................................................................................................... 564.14.2. Wypowiedzenie,okreswypowiedzeniaorazprzyczynywypowiedzenia ....................................... 564.14.3. Wypowiedzenieumowyopracęzeskutkiemnatychmiastowymprzezpracodawcę ..................... 574.14.4. Rozwiązaniestosunkupracyzawartegonaczasokreślony ............................................................ 574.14.5. Rozwiązaniestosunkupracywokresiepróbnym ........................................................................... 574.14.6. Odprawa .......................................................................................................................................... 574.15. Czaspracy ....................................................................................................................................... 584.15.1. Dniwolneodpracy ......................................................................................................................... 584.15.2. Pracawgodzinachnadliczbowych ................................................................................................. 59 4.15.3. Urlopwypoczynkowy ..................................................................................................................... 59 4.16. Odpowiedzialnośćpracownikazaszkodęwyrządzonąpracodawcy .............................................. 594.17. Odpowiedzialnośćzamieniepowierzonepracownikowi ............................................................... 59

5. Ważne strony internetowe ............................................................................................................ 60

1. Prowadzenie działalności w Republice Czeskiej

1.1. Podstawy prawne

Działalnośćgospodarczauregulowanajestponiższymiprzepisamiprawa

a) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobowią-zującynaterytoriumRepublikiCzeskiej,omówionywczęści1.

b)UstawyRepublikiCzeskiej– Ustawanr89z2012roku,KodeksCywilny,zdnia3.02.2012roku(Zákonč.89/2012Sb.,občanskýzákoník

zedne3.2.2012)– Ustawanr90z2012rokuokorporacjachhandlowychispółdzielniachz2.01.2012roku(Zákonč.90/2012

Sb.,oobchodníchkorporacíchadružstvechzedne25.1.2012)– Ustawanr455z1991rokuodziałalnościgospodarczejzdnia2.10.1991roku(Zákonč.455/1991Sb.,oži-

vnostensképodnikání(živnostenskýzákon)zedne2.10.1991)– Ustawa nr 570 z 1991 roku o urzędach ds. działalności gospodarczej z dnia 17.12.1991 roku (Zákon

č.570/1991Sb.,oživnostenskýchúřadechzedne17.12.1991)– Ustawanr563z1991rokuorachunkowościzdnia12.12.1991roku(Zákonč.563/1991Sb.,oúčetnictví

zedne12.12.1991)– Ustawanr499z2004rokuoarchiwizacjiizarządzaniuaktamizdnia30.06.2004roku(Zákonč.499/2004

Sb.,oarchivnictvíaspisovéslužbězedne30.6.2004)

c)Przepisywykonawcze(rozporządzenia,obwieszczenia)– RadyMinistrównr278z2008rokuozakresieprzedmiotowymposzczególnychdziałalnościgospodar-

4


czychzdnia23.07.2008roku(Nařízenívládyč.278/2008Sb.,oobsahovýchnáplníchjednotlivýchživnostízedne23.7.2008)

– Obwieszczenienr193z2009rokuwsprawieszczegółowegodokonywaniaautoryzowanejkonwersjido-kumentówzdnia17.06.2009roku(Vyhláška193/2009Sb.,ostanovenípodrobnostíprováděníautorizo-vanékonverzedokumentůzedne17.6.2009)

– Rozporządzenienr125z1993rokuokreślającewarunkiistawkiubezpieczeniaodpowiedzialnościcywil-nejorganizacjiztytułuszkódbędącychnastępstwemwypadkuprzypracylubchorobyzawodowejzdnia22.04.1993roku(Vyhláškač.125/1993Sb.,kterousestanovípodmínkyasazbyzákonnéhopojištěníodpo-vědnostiorganizacezaškodupřipracovnímúrazunebonemocizpovolánízedne22.4.1993)

d)Inneustawy– Ustawanr125z2008rokuoprzekstałceniachspółekhandlowychispółdzielnizdnia19.03.2008roku

(Zákonč.125/2008Sb.,opřeměnáchobchodníchspolečnostíadružstevzedne19.3.2008)– Ustawanr435z2004ozatrudnieniuzdnia23.07.2004roku(Zákonč.435/2004Sb.,ozaměstnanostize

dne23.7.2004)– Ustawanr304z2013rokuopublicznychrejestrachosóbprawnychifizycznychzdnia12.09.2013roku

(Zákonč.304/2013Sb.,oveřejnýchrejstřícíchprávnickýchafyzickýchosobzedne12.9.2013)– Ustawanr300z2008rokuwsprawieczynnościelektronicznychiautoryzowanejkonwersjidokumentów

iwłaściwychrozporządzeńzdnia17.07.2008roku(Zákonč.300/2008Sb.,oelektronickýchúkonechaau-torizovanékonverzidokumentůapříslušnýchvyhlášekzedne17.7.2008)

– Ustawanr 111 z 2009 rokuo podstawowych rejestrach z dnia 7.04.2009 roku (Zákon č.111/2009Sb.,ozákladníchregistrechzedne7.4.2009)

– Ustawanr582z1991rokuoorganizacjiirealizacjizabezpieczeniaspołecznegozdnia31.12.1991roku(Zákonč.582/1991Sb.,oorganizaciaprováděnísociálníhozabezpečenízedne31.12.1991)

– Ustawanr101z2000rokuoochroniedanychosobowychizmianieniektórychustawzdnia4.04.2000roku(Zákonč.101/2000Sb.,oochraněosobníchúdajůaozměněněkterýchzákonůzedne4.4.2000)

– Ustawanr262z2006roku,KodeksPracy,zdnia7.06.2006roku(Zákonč.262/2006Sb.,zákoníkprácezedne7.6.2006)

– Ustawanr280z2009roku,OrdynacjaPodatkowa,zdnia22.07.2009roku(Zákonč.280/2009Sb.,daňovýřádzedne22.7.2009)

– Ustawanr261z2007rokuostabilizacjibudżetówpublicznychzdnia19.09.2007roku(Zákonč.261/2007Sb.,ostabilizaciveřejnýchrozpočtůzedne19.9.2007)

– Ustawanr586z1992rokuopodatkachdochodowychzdnia20.11.1992roku(Zákonč.586/1992Sb.,odaníchzpříjmůzdne20.11.1992)

– Ustawanr593z1992rokuorezerwachnazapewnieniepodstawyopodatkowaniapodatkiemdochodo-wymz20.11.1992roku(Zákonč.593/1992Sb.,orezerváchprozajištěnízákladudanězpříjmůzedne20.11.1992)

– UstawaCzeskiejRadyNarodowejnr338z1992opodatkuznieruchomościzdnia4.05.1992roku(ZákonČNRč.338/1992Sb.,odaniznemovitýchvěcízedne4.5.1992)

– ZarządzenieSenatunr340z2013rokuopodatkuodnabycianieruchomościzdnia9.01.2013roku(Zákon-néopatřeníSenátuč.340/2013,odaniznabytínemovitýchvěcízedne9.1.2013)

– UstawaCzeskiejRadyNarodowejnr16z1993rokuopodatkudrogowymzdnia21.12.1992roku(ZákonČNRč.16/1993Sb.,odanisilničnízedne21.12.1992)

– Ustawanr235z2004rokuopodatkuodwartościdodanejzdnia1.04.2004roku(Zákonč.235/2004Sb.,odanizpřidanéhodnotyzedne1.4.2004)

– Ustawanr353z2003rokuopodatkachakcyzowychzdnia26.09.2003(Zákonč.353/2003Sb.,ospotřeb-níchdaníchzedne26.9.2003)

– Ustawanr565z1990rokuoopłatachlokalnychzdnia13.12.1990roku(Zákonč.565/1990Sb.,omístníchpoplatcíchzedne13.12.1990)

5


1.2. Formy prowadzenia działalności gospodarczej w Republice Czeskiej

Środowiskoprawne,wktórymporuszająsiępodmiotygospodarczewRepubliceCzeskiej,zarównoosobyfizycznejakiprawne,jestznacznieskomplikowane.Przepisyczęstopoddawanesąnowelizacjom,przezcodlawielupodmiotówsąnieprzejrzyste.

Zgodniez§420kodeksucywilnegoprzedsiębiorcąjestosoba,którawykonujenawłasnyrachunekiod-powiedzialnośćdziałalnośćzarobkowąwsposóbgospodarczylubsposóbpodobny,prowadzącjąwtrybieciągłymwceluosiąganiazysku.Zpunktuwidzeniaochronykonsumentazaprzedsiębiorcęuważasiękażdąosobę,którazawieraumowyzwiązanezwłasnądziałalnościąhandlową,produkcyjnąlubopodobnymcha-rakterzelubwramachwykonywaniaswojegozawodu.Ewentualniemożetobyćosoba,któradziaławimieniulubnarzeczprzedsiębiorcy.Wkażdymprzypadkukodekscywilnyuważazaprzedsiębiorcęosobęwpisanądorejestruhandlowego(obchodnírejstřík)iokreśladomniemanie,żeprzedsiębiorcąjesttakżeosoba,któraposiadazezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczej[živnostenskéoprávnění]lubinnezezwoleniezgodniezwłaściwąustawą.

Za osobę zagranicznąuważasięosobęfizycznązmiejscemzamieszkanialubosobęprawnązsiedzibąpozaterytoriumRepublikiCzeskiej.Kryteriumodróżniającymjestwięcmiejscezamieszkanialubsiedziba,któramusibyćpozaterytoriumRepublikiCzeskiej.

Za miejsce zamieszkania osoby fizycznejuważasięzpunktuwidzeniateoriimiejsce,wktórymosobatanastałeprzebywa,zktórymzwiązanajestpodwzględemzobowiązańrodzinnych,względniesłużbowych(ztytułuzatrudnienia).Kodekscywilnyw§80bazujenatymteoretycznymokreśleniuimiejscezamieszkaniawyraźniedefiniujejakomiejsce,wktórymczłowiekprzebywazamierzając,zzastrzeżeniemzmianyokolicz-ności,wnimżyćnastałe.

Siedziba osoby prawnejwystępujepodpewnymadresem,któryjestwswojejistocieokreślonynazwągminy,nazwąulicy,placulubinnejprzestrzenipublicznejoraznumerembudynku[číslopopisné],numeremorientacyjnym[čísloorientační]lubewidencyjnym[čísloevidenční].

RegulacjeprawneRepublikiCzeskiejzaosobęzagranicznąuważająosobęfizycznązmiejscemzamiesz-kaniapozaterytoriumRepublikiCzeskiej,osobęprawnązsiedzibąpozaterytoriumRepublikiCzeskiejiinnepodmiotyzagraniczneutworzonenapodstawieporządkuprawnegoinnegopaństwa.Podstawąjestprzepis§3024ust.1iust.2kodeksucywilnego.

Pojęcie przedsiębiorstwo zostałow kodeksie cywilnym zastąpione pojęciem zakład przedsiębiorstwa (zwanydalejzakładem),podktórymnależyrozumiećzbiórmienia,któreprzedsiębiorcautworzyłzwłasnejwoliisłużyonodoprowadzeniajegodziałalnościgospodarczej.Zakładtworzywszystko,cosłużydojegodziałalności.Zakładmożeutworzyćswojąfilię,którajestjegoczęściąiwykazujesamodzielnośćgospodarcząifunkcjonalną,aprzedsiębiorcapodjąłdecyzjęotym,żezostaniefilią.Jeżelifiliatazostaławpisanadoreje-struprzedsiębiorców,stajesięonaoddziałem(ustawanr89z2012roku,kodekscywilny,§502oraz§503).

Przedsiębiorca,którydokonałwyboruprzedmiotuswojejdziałalnościgospodarczej,musiwybraćstosow-nąformęprawną.Możebyćosobąfizycznąlubprawną.Osobaprawnamożeprzyjąćróżneformyprawneizostaćzałożonajakopodmiotgospodarczyluborganizacjanon-profit.

Formyprawnekorporacji,któresąosobamiprawnymi,uregulowanesąwustawieokorporacjachprawahandlowego.Wmyślwymienionej ustawy korporacjami prawa handlowego są spółki prawa handlowegoispółdzielnie.Ustawadospółekprawahandlowegozaliczaspółkijawne,spółkikomandytowe,spółkizogra-niczonąodpowiedzialnościąorazspółkiakcyjne.Przezspółdzielnięrozumiesięspółdzielnięorazspółdzielnięeuropejską.

Zgodnie zmożliwymidobezpośredniegozastosowaniaprzepisamiUniiEuropejskiej, ustawąokorpo-racjachprawahandlowegoiinnymiwłaściwymiprzepisamiprawamożnatakżezałożyćspółkęeuropejską,europejskiezgrupowanieinteresówgospodarczychorazwymienionąjużspółdzielnięeuropejską.

OsobazagranicznamożewRepubliceCzeskiejwybraćkażdązpowyższychformprawnychczeskichkor-poracjiprawahandlowegolubwybraćformęprawnąjednejzespółekispółdzielnieuropejskich.

6


1.2.1.Przedsiębiorstwo jednostki Właścicielemprzedsiębiorstwajednostkijestjednaosoba,którasamanimzarządzaizregułysamawyko-

nujedziałalnośćzwiązanązprzedmiotemdziałalności.Osobatakajestosobąfizycznąlubosobąsamozatrud-nioną.Jeżeliosobafizycznaobowiązkowolubdobrowolniezarejestrujesięwsądowymrejestrzeprzedsię-biorców,zobowiązanajestonadoprowadzeniaksiągrachunkowych.Osobaprowadzącajednoosobowądzia-łalnośćgospodarcząprowadzidziałalnośćpodswoimimieniemiponosiodpowiedzialnośćzazobowiązaniawynikającezjejdziałalnościgospodarczejcałymswoimmajątkiem.

1.2.2. Korporacja prawa handlowegoKorporacjeprawahandlowegoregulujeustawanr90/2012Dz.U.,ospółkachprawahandlowegoispół-

dzielniach(ustawaokorporacjachprawahandlowego).Dokorporacjiprawahandlowegonależąspółkajaw-na,spółkakomandytowa,spółkazograniczonąodpowiedzialnością,spółkaakcyjna,spółkiorazspółdzielnieeuropejskie.

Spółka jawna Spółkajawna(Veřejnáobchodníspolečnost)jestspółkąosobową.Zgodniezustawąodziałalnościlubza-

rządzaniumajątkiemspółkimusząuczestniczyćwniejconajmniejdwieosoby,któreponosząodpowiedzial-nośćzajejzobowiązaniawspólnieinierozłącznie.Udziałwspólnikówwprowadzonejdziałalnościgospo-darczejmożebyćosobisty,aletakżetylkomajątkowy.Spółkawystępujewstosunkachprawnychpodwłasnąnazwą,wspólnicyniesąstronamistosunkówprawnych.

Firmaspółkizawierawnazwieokreślenie„veřejnáobchodníspolečnost“,któremożnazastąpićskrótami:„veř.obch.spol.“lub„v.o.s“.Jeżeliwnazwiespółkijestnazwiskoprzynajmniejjednegozewspólników,wystarczyjeuzupełnićokreśleniem„aspol.”(„iwspólnicy”).

Wspólnikiemspółkijawnejmożebyćzarównoosobafizyczna,jakiprawna.Jeżeliwspólnikiemjestosobaprawna,prawaiobowiązkiwspólnikawykonujejejpełnomocnik.Pełnomocnikiemtymmożebyćwyłącznieosobafizyczna.

Zgodniezustawą,wspólnikiemniemożezostaćosoba,którejmajątekzostałwciąguostatnich3latposta-wionywstanupadłościlubwniosekowszczęciepostępowaniawsprawieniewypłacalnościzostałodrzuconyzpowodubrakumajątkulubupadłośćzostałaunieważnionazpowoduniewystarczającegomajątku.Jeżelispółkapomimotopowstanie,toosoba,któranaruszatenzakaz,itakniemożezostaćwspólnikiem.

Wzajemnestosunkiprawnewspólnikówpodlegająustawieiumowiespółki,któramusizawieraćelementywymienionewustawieimożebyćzmienianatylkowdrodzeporozumieniawszystkichwspólników.

Spółka komandytowaSpółkakomandytowa(komanditníspolečnost)tospółka,wktórejprzynajmniejjedenwspólnikodpowiada

zajejdługiwsposóbograniczony(komandytariusz)iprzynajmniejjedenwspólnikwsposóbnieograniczo-ny(komplementariusz).Należydospółekosobowych,choćniektórzyeksperciokreślająjąmianemspółkiocharakterzemieszanym.Przezcałyczasistnieniaspółkamusimiećprzynajmniejjednegokomandytariuszaijednegokomplementariusza,wprzeciwnymraziezostajeprzezsądrozwiązanaizlikwidowana.

Firmaspółkizawierawnazwieokreślenie„komanditníspolečnost“,któremożnazastąpićskrótami:„kom.spol.“lub„k.s“.Należywtymmiejscupodkreślić,żejeżelifirmazawieranazwiskokomandytariusza,zadługispółkiodpowiadaonjakokomplementariusz,czyliwsposóbnieograniczony.

Komplementariuszeikomandytariuszeodpowiadajązazobowiązaniaspółkiwspólnieiniepodzielnie.Jed-nakodpowiedzialnośćkomandytariuszyjestograniczona.Komandytariuszeponosząodpowiedzialnośćdowy-sokościswojegonieopłaconegowkładuzgodniezestanemzapisuwrejestrzehandlowym.Wumowiespółki,wgnowychprzepisów,możnawskazać,dojakiejwysokościkomandytariuszeodpowiadajązazobowiązaniaspółki(tzw.sumękomandytową).Warunkiemjest,abysumakomandytowaniebyłaniższaodwkładukoman-dytariusza.Ulegapomniejszaniuwrazzwpłacaniemprzezkomandytariuszakwot,doktórychwniesieniajestzobowiązany.

7


Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąWspółcezograniczonąodpowiedzialnościąwspólnicyodpowiadajązajejzobowiązaniawspólnieinie-

rozłączniedowysokości,wjakiejniewnieśliobowiązkowychwkładówzgodniezestanemwpisanymwreje-strzehandlowymwczasie,gdyzostaliwezwaniprzezwierzycielidouregulowaniazobowiązań.

Firmazawieraokreślenie„společnostsručenímomezeným“,któremożnazastąpićskrótem„spol.sr.o.“lub„s.r.o.“.

Ustawaokorporacjachprawahandlowegonieograniczaliczbywspólników,jakmiałotomiejscewko-deksiehandlowym,którystanowił, iżwspółcemogłobyćmaksymalniepięćdziesięciuudziałowców.Jed-nocześniewustawiezachowanoprzepisumożliwiającyspółceposiadaniejednegotylkowspólnika–spółkajednoosobowa.Powstajeona,gdyzostajezałożonaprzezjednegowspólnika,któryjestjejjedynymzałoży-cielemlubgdywtrakcieistnieniaspółkiwszystkierodzajeudziałówznajdąsięwrękachjednegowspólnika.Wprzypadkuspółkijednoosobowejniemawalnychzgromadzeń,ponieważcałajejdziałalnośćskupiasięwrękachjednegowspólnika.Jeżelijedynywspólnikbędzietakżeprezesemspółki(wjęzykuczeskim„jedna-tel“,funkcjataodpowiadanajbliżejznanejwPolscefunkcjiprezesazarządu,wniektórychźródłachpojawiasięteż„zarządca“–przyp.tłum.),tospółkamożebyćreprezentowanaizarządzanatylkoprzezjednąosobę.

Minimalnawysokośćwkładuwynosi1CZK,alewumowiespółkimożnawskazaćkwotęwyższą.Udziałwspólnikawspółceokreślasięnapodstawierelacjijegowkładuprzypadającegonatenudziałwstosunkudowysokościkapitałupodstawowego.Równieżwtymzakresiewumowiespółkimożnapostanowićinaczej.Ustawaumożliwiapowstaniekilkurodzajówudziałówawspólnikmożeposiadaćwiększąliczbęudziałów,tegosamegolubinnegorodzaju.Udziałyniełącząsięjużwjedenjedyny,jakmiałotomiejscewcześniej.Wspólnikmożewięcjedenudziałprzykładowosprzedać,przekazaćwdarowiźnienapodstawieumowyapo-zostałeudziałysobiepozostawić.

Jeżelizbywalnośćudziałuniejestograniczonalubuwarunkowana,udziałwspólnikamożeprzybraćpostaćkuponuudziałowego(kmenovýlist).Toimiennypapierwartościowyzprawemindosu,któregoprzeniesieniemożliwejestwdrodzeprzekazaniazodpowiednimwpisem.

Spółka akcyjnaSpółkaakcyjnajestspółkąkapitałową,którejkapitałpodstawowypodzielonyjestnaokreślonąliczbęakcji.Kapitałpodstawowyspółkiokreślasięwkoronachczeskichimusiwynosićconajmniej2000000CZK.

Jeżelispółkaakcyjnanapodstawieodrębnychprzepisówprowadziksięgirachunkowewwalucieeuro,możeweurookreślićtakżeswójkapitałpodstawowy.Minimalnawartośćkapitałupodstawowegowynosiwówczas80000EUR.

Firma spółki zawierawnazwie określenie „akciová společnost“, któremożna zastąpić skrótami: „akc.spol.“lub„a.s“.

Ustawa o korporacjach prawa handlowegowprowadziła dwamożliwe systemy strukturywewnętrznejspółkiakcyjnej. Jegowybórnależywskazaćwstatucie.Spółkaakcyjnamożemiećdualistycznąstrukturęwewnętrzną,gdyorganemstatutowymspółkijestzarządaorganemkontrolnymradanadzorcza.Jeżelispółkaakcyjnazdecydujesięnasystemmonistyczny,dyrektorstatutowypełnifunkcjęorganustatutowegoazarządokreślapodstawowekierunkiprowadzeniaspółkioraznadzorujeichrealizację.Wsystemiemonistycznymwpraktycemożepojawićsięsytuacja,gdyzarządbędziemiałtylkojednegoczłonkaiczłonektenbędziejed-nocześniedyrektoremstatutowym.Wówczasspółkąakcyjnąbędziezarządzałatylkojednaosoba.

Spółkaodpowiadazaswojezobowiązaniacałymswoimmajątkiem.Akcjonariuszewczasieistnieniaspół-kiakcyjnejnieponosząodpowiedzialnościzajejzobowiązania,nawetniedowysokościswoichniewpłaco-nychwkładów.

Podstawowązasadąspółkijesttraktowaniewszystkichakcjonariuszynatakichsamychwarunkach.Czyn-nościprawne,któremiałybynacelunieuzasadnioneuprzywilejowaniektóregośakcjonariuszananiekorzyśćspółkilubinnychakcjonariuszy,będącodozasadybezskuteczne.

Akcjonariusze spółki mogą posiadać większą liczbę udziałóww kapitale podstawowym. Każda akcjaoznaczajedenudział,awięcakcjonariuszmatyleudziałów,ileposiadaakcji.

8


Akcjemogąmiećwdalszymciągucharakterakcjiimiennychlubnaokaziciela.Akcjenaokazicielamogąod1.1.2014r.funkcjonowaćwyłączniejakozaewidencjonowanelubtzw.zdeponowanepapierywartościowe.

Opróczakcjizwykłych iuprzywilejowanychmożnawydawać także innerodzajeakcji,zktórymibędązwiązane prawa szczególne, w szczególności odmienny, stały lub podporządkowany udział w zysku lubwmasielikwidacyjnejlubodmiennawagagłosów.

Tzw.akcjenasztukiniemająnominalnejwartości,aleprzedstawiajątakisamudziałwkapitalepodsta-wowymspółkiakcyjnej.Zaletątychakcjijestto,żeniemananichpodanejwartościidlategoniemusząbyćwymienianewraziepodnoszenialubobniżaniakapitałupodstawowego.Ichwartośćksięgowaustalanajesttak,żewartośćkapitałupodstawowegodzielisięprzezliczbęakcjinasztuki(czylisztukakcji).Naakcjachnasztukimusibyćnapisane,żetoakcjanasztukę.Spółkaakcyjnaniemożerównocześnieposiadaćakcjinasztukiiakcjizwartościąnominalną.

SpółdzielniaSpółdzielniacharakteryzowanajestjakowspólnotaniezamkniętejliczbyosób,założonawceluwzajemne-

gowspieraniaswoichczłonkówlubosóbtrzecich,względniewceluprowadzeniadziałalnościgospodarczej.Toogólnadefinicjaokreślonawustawieokorporacjachprawahandlowego.Wustawieznajdujesię takżeszczególneuregulowaniespółdzielnimieszkaniowej(§727inast.)orazsocjalnej(§758inast.).Poniżejpo-danotylkoogólnąregulacjędotyczącąspółdzielni.

Spółdzielnia(družstvo)musimiećconajmniejtrzechczłonków.§781określawyjątekdlaspółdzielni,któ-repowstałyprzed1.1.2014r.,którychczłonkamisątylkodwieosobyprawne.Spółdzielnietemogązachowaćswojąstrukturęczłonkowskąiniemusząspełnićwarunkuminimalnejliczbyczłonków.

Firma zawiera określenie „družstvo“. „Dokumentem założycielskim“ spółdzielni jest statut, który mawspółdzielnizasadnicze iniezastępowalneznaczenie.Treść statutu stanowiwyrazwolnejwoliczłonkówspółdzielniiokreślawiększośćstosunkówwewnątrzspółdzielni.Poprzezprzyjęciestatutuczłonkowiespół-dzielniwyrażająwolędobrowolnegoprzestrzeganiaprzyjętychobowiązków.Spółdzielniazałożonazostajedopieronazebraniuustanawiającymwdrodzeprzyjęciadecyzjiokreślonychwustawie.Uczestnikamizebra-niasąosoby,któresątzw.zainteresowanymizałożeniemspółdzielniiwnioskująojejzałożenie.

Odspółekprawahandlowegospółdzielniaróżnisiętym,żeniemazamkniętejliczbyczłonków.Wtrakciejejtrwaniamogąwięcdoniejprzystępowaćkolejniczłonkowielubczłonkowiemogąwystępowaćzespół-dzielniiniewymagatozmianystatutu.Zmiennośćbazyczłonkowskiejzwiązanajesttakżezezmiennościąwysokościkapitałupodstawowego.Jesttakdlatego,żekażdynowoprzystępującyczłonekmusiwnieśćwkładczłonkowski.Ustawanieokreślaminimalnejwartościtegowkładu.Przeciwnie,każdywystępującyczłonek,któregoudziałwspółdzielniwygasa,maprawodozwrotuudziału,oileudziałczłonkowskiniezostałprze-niesionylubprzekazany.

Organyspółdzielnitozebranieczłonków,będącenajwyższymorganem,zarząd,któryjestorganemsta-tutowymorazkomisjarewizyjnaprowadzącadziałalnośćkontrolną.Ogólnymobowiązkiemspółdzielnijestpowołaniewszystkichtrzechorganów.Komisjirewizyjnejniepowołująmałespółdzielnie,czylite,którelicząponiżejpięćdziesięciuczłonków.Jeżelibrakjestkomisjirewizyjnej,jejzadaniawykonujezebranieczłonków.Organyspółdzielnisąorganamizespołowymi.Jedynywyjątekustawowystanowiprezesmałejspółdzielni.Wstatuciemożnaokreślić,żetworzonesąjeszczeinneorganyspółdzielniiżedziałalnośćzebraniaczłonkówwpełnilubczęściowowykonujezgromadzeniedelegatów,któregozakresdziałalnościmusibyćjednakokre-ślonywstatucie.

Spółki europejskieNaterytoriumRepublikiCzeskiejmożnazałożyćrównieżspółkieuropejskie.Należydonicheuropejska

spółkaakcyjna,europejskiezgrupowanieinteresówgospodarczychorazspółdzielniaeuropejska.Więcejin-formacjinatentematznajdujesięwrozdzialewprowadzającym.

9


1.3. Rejestr Handlowy

Rejestrypubliczneosóbprawnychiosóbfizycznychregulujeustawanr304z2013rokuorejestrachpu-blicznychosóbprawnychiosóbfizycznych(zwanadalej„ustawąrejestrową),któraweszławżyciezdniem1stycznia2014r.Ustawataujednolicaregulacjeprawnedotyczącerejestrówpublicznychistanowiuzupeł-nieniekodeksucywilnego.

Rejestrhandlowy(sądowyrejestrprzedsiębiorców)jestdostępnydlaogółuobywateli.Możnagoprzeglą-dać,pozyskiwaćzniegokopielubodpisy.Prowadzonyjestonwformieelektronicznejiwpisywanesądoniegodanedotycząceprzedsiębiorcówokreśloneustawą.Rejestrhandlowyprowadzonyjestprzeztzw.sądrejestrowy,którymdlaprzedsiębiorcyjestwłaściwysądkrajski,wktóregowłaściwościprzedsiębiorcamaswojąsiedzibęwprzypadkuosóbprawnych,lubmiejsceprowadzeniadziałalnościgospodarczejwprzypadkuosóbfizycznych.Jeżeliprzedsiębiorcanieposiadamiejscaprowadzeniadziałalnościgospodarczej,doprowa-dzeniarejestruhandlowegowłaściwymjestsądwedługmiejscazamieszkaniaprzedsiębiorcy.Dlakażdegowpisanegoprzedsiębiorcy sąd rejestrowy tworzy specjalnąpozycję.Dotyczy to również jednostki organi-zacyjnejprzedsiębiorstwa,przedsiębiorstwaosobyzagranicznejewentualniejegojednostkiorganizacyjnej.Siedzibąjednostkiorganizacyjnejprzedsiębiorstwajestadresjegolokalizacji.Częściąrejestruhandlowegojestzbiórdokumentów.

Podmiotyzobowiązanesądopublikowaniawpowyższymzbiorzeustawowookreślonychdokumentów.Należądonichdokumentydotyczącezałożeniapodmiotu,niektórezdecyzjiwalnegozgromadzenia(zmianazarządu,fuzja,podziałspółki,zmianakapitałuzakładowego),sprawozdaniaroczne,opiniebiegłychorazinnedokumentyokreśloneprzezustawę.

Wpisowi do rejestru handlowego podlegają: · spółkiprawahandlowego,· spółdzielnie,· osobyfizyczne,któresąprzedsiębiorcamiisąobywatelamiRepublikiCzeskiejlubjednegozkrajówczłon-

kowskichUniiEuropejskiejlubinnegokrajunależącegodoEuropejskiegoObszaruGospodarczego,ewen-tualnieKonfederacjiSzwajcarskiej,oilezłożąwniosekowpis,lubczłonkowierodzintychosób,

· osobyfizyczne,które sąprzedsiębiorcamiprowadzącymidziałalnośćgospodarcząna terenieRepublikiCzeskiejiosiągnęłylubprzekroczyłykwotęprzychodówlubdochodówobniżonąopodatekVATza2ko-lejnelataobrotoweśredniowwysokości120mlnCZK,

· zagraniczneosobyfizyczneiprawnezmiejscemzamieszkanialubsiedzibąpozaterenemUniiEuropej-skiejprowadzącedziałalnośćgospodarcząnaterenieRepublikiCzeskiej,

· obywatelepaństwatrzeciego,któremuwpaństwieczłonkowskimUEprzyznanostatusprawnyrezydentadługoterminowegoorazczłonkowiejegorodziny,

· inneosoby,jeżeliobowiązekichwpisaniastanowininiejszalubinnaustawa(ustawanr304/2013Dz.U.,orejestrachpublicznychosóbprawnychiosóbfizycznych,zpóźniejszymizmianami,§42–45).

1.4. Numer identyfikacyjny

Namocyustawynr111z2009rokuorejestrachpodstawowych,oddnia1.7.2012r.uruchomionopodsta-wowyrejestrosób(zwanydalejROS),którystanowiczęśćsystemurejestrówpodstawowychsłużącychjakosysteminformacyjnyadministracjipublicznej.AdministratoremtegosystemujestCzeskiUrządStatystyczny.WramachROSfunkcjonujepodstawowyrejestrosóbprawnych,osóbfizycznychprowadzącychdziałalnośćgospodarcząorazorganówwładzypublicznej,któryzawierapodstawowedaneidentyfikacyjneoosobach,ichlokalachprzedsiębiorstwaorazprzedstawicielachstatutowych.

KażdypodmiotgospodarczywRepubliceCzeskiejpowinienposiadaćnumeridentyfikacyjny(zwanydalejIČ(REGON)),któryjestośmiocyfrowyinadawanyjestprzezwłaściwyurząd.Numertenmawyłączniezna-czenieewidencyjneikażdemupodmiotowimożezostaćnadanyjedyniejedennumeridentyfikacyjny.Numeridentyfikacyjnynadawanyjestwszystkimosobombezpośrednioprzyrejestracji lubewidencjiosobyprzezwłaściwyedytorROS.Dużązaletąjestto,żedaneorazpowiązaniawROSsąwdanejchwilizawszeaktualne,

10


ważnei jednoliteorazdowykorzystaniaprzezwszystkiejednostkiorganizacyjneadministracjipublicznej.Daneteniemusząbyćdodatkowoweryfikowane.EdytoramiROSsąwybraneministerstwa,centralneorganyadministracji publicznej, izbyzawodowe,kraje aprzedewszystkimsądy rejestrowe.Dlaosóbfizycznychprowadzącychdziałalnośćgospodarcząedytoramisąwłaściweurzędyds.prowadzeniadziałalnościgospo-darczej.

1.5. Prowadzenie działalności gospodarczej w Republice Czeskiej

Podmioty gospodarcze wybierają przed rozpoczęciem swojej działalności przedmioty działalności go-spodarczej.Sąoneokreślonewposzczególnychzałącznikachdoustawyoprowadzeniudziałalnościgospo-darczej.Przywyborzeprzedmiotudziałalnościgospodarczejniezbędne jest,abyzałożycielzaznajomiłsięrównieżzzakresemposzczególnychprzedmiotówdziałalnościgospodarczej.Ramowojestwnichopisanadziałalność,którąmożnawramach takiegoprzedmiotuwykonywać.Zakresposzczególnychprzedmiotówdziałalności gospodarczej opublikowałRządRepubliki Czeskiejw swoim rozporządzeniu nr 278 z 2008roku w sprawie zakresu poszczególnych przedmiotów działalności gospodarczej. Zakres poszczególnychprzedmiotówdziałalnościgospodarczejbliżej iszczegółowookreślajązakresdziałalności,któramożebyćwykonywana,jeżeliprzedsiębiorcaposiadawłaściweuprawnienia.Wposzczególnychprzypadkachzakresyprzedmiotudziałalnościgospodarczejmogązawierać równieżdanedotyczące innychdziałalnościzwiąza-nychznimi,którychwykonywaniewramachwłaściwegouprawnieniarównieżjestmożliwe.

Ustawa o prowadzeniu działalności gospodarczej DziałalnośćgospodarcząwRepubliceCzeskiejregulujeustawanr455z1991rokuoprowadzeniudzia-

łalnościgospodarczej[zákon455/1991Dz.U.,oživnostenskémpodnikání]orazustawanr570z1991rokuourzędachds.działalnościgospodarczej[zákon570/1991Dz.U.,oživnostenskýchúřadech].

Ustawataokreślawarunkiprowadzeniadziałalnościorazzasadyichkontroli.Określa,jakierodzajedzia-łalnościsądziałalnościągospodarczą,jakierodzajedziałalnościgospodarczejistniejąorazwskazujezakreszezwolenianaprowadzeniedziałalnościgospodarczej.Ustawaoprowadzeniudziałalnościgospodarczejmazałączniki,zawierającewykazposzczególnychrodzajówdziałalnościgospodarczejorazinformacjedotyczą-cewymaganychkwalifikacji.

JeżeliczynnośćwykonywanaprzezosobęzagranicznąnaterytoriumRepublikiCzeskiejjestdziałalnościągospodarczą,musimiećonazezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczej.

Ustawaourzędachds.działalnościgospodarczejokreślanatomiast,któreurzędysąurzędamids.działal-nościgospodarczej[živnostenskýúřad],ichstrukturęorganizacyjnąorazzakresdziałalności.

Ustawaoprowadzeniudziałalnościgospodarczejzadziałalnośćgospodarcząuważadziałalnośćprowa-dzonąsamodzielnie,wswoimimieniu,nawłasnąodpowiedzialność,wceluosiągnięciazyskuorazzgodniezwarunkamiokreślonymiustawąoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Ponadtowprzepisie§3określa,codziałalnościągospodarcząniejest.Działalnościągospodarcząniejestnaprzykładdziałalnośćosóbfizycz-nych:lekarzy,adwokatów,notariuszy,rzecznikówpatentowych,komornikówsądowych,biegłychsądowych,tłumaczyprzysięgłych,doradcówpodatkowych,czymaklerówpapierówwartościowych.

PrzedrozpoczęciemdziałalnościgospodarczejnaterenieRepublikiCzeskiejjestwięcwskazane,abyoso-bazagranicznapozyskałaodurzęduds.prowadzeniadziałalnościgospodarczejinformację,czyplanowanaprzezniądziałalnośćniestanowiprzedmiotudziałalnościgospodarczejiniebędzieonamusiaładodatkowouzyskaćwłaściwychuprawnień.

1.5.1. Rodzaje działalności gospodarczejUstawaoprowadzeniudziałalnościgospodarczejrozróżniadziałalnośćpodlegającązgłoszeniuorazdzia-

łalnośćkoncesjonowaną.Dogrupydziałalnościpodlegającychzgłoszeniuwchodzidziałalnośćtzw.wolna,rzemieślniczaipowiązana.

Działalnośćgospodarczanieregulowana,tzw.wolnaobejmujedziałalność,którejprowadzenieniewymagaudokumentowaniakwalifikacjizawodowychaniżadnychinnych.Abyzdobyćpozwolenienajejprowadzeniewystarczyspełnićogólnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczej.Występujejedenrodzajdziałalno-

11


ścigospodarczej,tzw.wolnej,działalnośćtanosinazwę„Produkcja,handeliusługiniewymienionewzałącz-nikach1do3ustawyodziałalnościgospodarczej”.Wolnadziałalnośćgospodarczaobejmujeposzczególnebranżedziałalnościwymienionewzałącznikunr4ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Spośródtychbranżprzedsiębiorcawybierate,którymisięzajmuje.

Rodzajerzemieślniczejdziałalnościgospodarczejzawartesąwzałącznikunr1doustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Wceluwykonywaniadziałalnościrzemieślniczejnależyspełnićogólnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejorazposiadaćkwalifikacjezawodoweudokumentowaneodpowied-nimdokumentem.Wzakresdziałalnościrzemieślniczejwchodzinaprzykładpiekarstwo,browarnictwoisło-downictwo, kuśnierstwo,mleczarstwo, rzeźnictwo iwędliniarstwo,młynarstwo, hydraulictwo, kowalstwoipodkuwnictwo,dekarstwo,stolarstwo,zegarmistrzostwo,działalnośćgastronomiczna,usługikosmetyczneczyfryzjerstwo.

Rodzajetzw.powiązanejdziałalnościgospodarczejzawartesąwzałącznikunr2doustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Wceluichwykonywanianależyspełnićogólnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejorazudokumentowaćkwalifikacjezawodowe,októrychmowawzałącznikunr2.Przykładowądziałalnościąpowiązanąsąpracegeodezyjne,przetwarzanietytoniuiprodukcjawyrobówtytoniowych,opty-kaokulistyczna,działalnośćprojektowawbudownictwie,realizacjabudowli,ichzmianiusuwanie,udzie-lanielubzapewnianiekredytówkonsumpcyjnych,przewodnictwogórskie,prowadzenieszkołynaukijazdy,prowadzeniesolariów,tresurazwierzątlubusługimasażu,odnowybiologicznejiregeneracji.

Koncesjonowanadziałalnośćtorodzajedziałalności,którepowstająisąprowadzonenapodstawiedecyzjiadministracyjnej.Sąonewymienionewzałącznikunr3ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Wceluichwykonywanianależyspełnićogólnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejorazudo-kumentowaćkwalifikacjezawodowe,októrychmowawzałącznikunr3lubwodrębnychprzepisachpra-wawymienionychwtymzałączniku.Przykłademdziałalnościkoncesjonowanej jestprzykładowożeglugaśródlądowa, prowadzenie biura podróży, ochrona osób imienia, prowadzenie zakładu pogrzebowego czyprowadzeniekrematorium.

1.5.2. ZakładZakładem(provozovna)wrozumieniuustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczejjestmiejsce,wktó-

rymdziałalnośćgospodarczajestprowadzona.Jesttowięcmiejsce,wktórymwykonywanajestbezpośredniodziałalność,np.prowadzonyjestsalonfryzjerski,warsztatsamochodowy,sklep,biuro,warsztat.Zakłademjestrównieżautomatlubpodobneurządzeniesłużącedosprzedażytowarówlubświadczeniausługorazza-kładmobilny(możliwydoprzemieszczania,nieumieszczonywjednymmiejscudłużejniżtrzymiesiące).

Działalność może być prowadzona w kilku zakładach, jeżeli przedsiębiorca ma tytuł prawny do ichużytkowania.Nawniosekurzęduds.prowadzeniadziałalnościgospodarczejprzedsiębiorcapowinienudo-kumentowaćtytułprawnydoobiektówlublokalizakładu.Musimiećwięcprzykładowoprawowłasnościdopomieszczeńgospodarczych,któreudokumentujewyciągiemzkatastrunieruchomości(ewidencjigrun-tów i budynków) lub umowędzierżawypomieszczeńgospodarczych, która upoważnia godokorzystaniaznich.Obowiązektenniedotyczyzakładówmobilnychiautomatów.Jednakwprzypadkuzakładówmobil-nychprzedsiębiorcapowiniennawniosekurzęduds.działalnościgospodarczejprzedstawićuprawnieniedoumieszczeniazakładu.Zakładmożeznajdowaćsiętakżewmieszkaniu,alejeżeliprzedsiębiorcaniejestjegowłaścicielem,możewnimprowadzićdziałalnośćwyłączniezazgodąwłaściciela.

Przedsiębiorcapowinienzwyprzedzeniempoinformowaćurządds.prowadzeniadziałalnościgospodar-czejorozpoczęciuizakończeniuprowadzeniadziałalności.Przedsiębiorcazobowiązanyjesttakżedozapew-nienia,abyzakładbyłdostosowanydoprowadzeniadziałalnościwmyślodrębnychprzepisówprawa.Dlakażdegozakładunależyustanowićosobęodpowiedzialnązadziałalnośćzakładu(niedotyczytoautomatów).

Zakładmusibyćtrwaleiwidocznieoznaczonyzzewnątrzfirmąhandlowąlubnazwąalboimieniemina-zwiskiemprzedsiębiorcywrazzjegonumeremidentyfikacyjnym(regon).Mobilnyzakładlubautomatpo-winienbyćdodatkowooznaczonyinformacjąnt.siedzibylubadresu,podktórymmieścisięjednostkaorga-nizacyjnaosobyzagranicznej.Zakładprzeznaczonydosprzedażytowarówlubświadczeniausługnarzeczkonsumentówmusibyćtrwaleiwidoczniezzewnątrzoznaczonytakżeinformacjami,októrychmowaw§17ust.8ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej:imienieminazwiskiemosobyodpowiedzialnejza

12


funkcjonowaniezakładu,zawyjątkiemautomatów,godzinamiotwarcialubpracyprzeznaczonymidlakonsu-mentów,jeżeliniejesttozakładmobilnylubautomat,kategoriąiklasąobiektunoclegowegoświadczącegousługitymczasowegozakwaterowania.

Wprzypadkuzamknięciazakładuprzeznaczonegodosprzedażytowarówlubświadczeniausługnarzeczkonsumentów,przedsiębiorcamaobowiązekzwyprzedzeniem(chybażenaprzeszkodziestojąpoważnepo-wody)umieścićwodpowiednimmiejscuwidocznymzzewnątrzinformacjeookresiezamknięcia,zawyjąt-kiemzakładówmobilnychiautomatów.

Przedsiębiorcamożesprzedawaćtowarylubświadczyćusługi,o ilesprzedażtowarówlubświadczenieusługniewymagakoncesji,przypomocyautomatówobsługiwanychprzezkonsumenta.Sprzedażtowarówlubświadczenieusługprzypomocyautomatówniemożeumożliwiaćzdobyciapewnychrodzajówtowarówosobomobjętymszczególnymiprzepisamiprawa.

1.5.3. Podmioty uprawnione do prowadzenia działalności gospodarczejPodmiotemuprawnionymdoprowadzeniadziałalnościgospodarczejmożebyćosobafizycznalubprawna,

jeżelispełniwarunkiokreślonewustawieoprowadzeniudziałalnościgospodarczej(zwanadalejteż„przedsię-biorcą”).Państwowezezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczej(zwanedalej„koncesją“)wymaga-nejestwustawiewokreślonychprzypadkach.

Obowiązujepodstawowazasada,żeosobafizyczna,któranieposiadamiejscazamieszkanianaterytoriumRepublikiCzeskiej,lubosobaprawna,któraniemasiedzibynaterytoriumRepublikiCzeskiej(zwanadalej„osobązagraniczną”),naterytoriumRepublikiCzeskiejmożeprowadzićdziałalnośćgospodarcząnatakichsamychwarunkachiwtakimsamymzakresiejakosobaczeska.Wyjątekmamiejscewsytuacji,gdyzustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczejlubinnejustawywynikacośinnego.

Przykłademtakiegowyjątku(odstępstwa)jest,żezagranicznaosobafizyczna,którazamierzanateryto-riumRepublikiCzeskiejprowadzićdziałalnośćgospodarczą,musiwceluzgłoszeniadziałalnościgospodar-czejidownioskuokoncesjęprzedstawićdokumentpotwierdzającyudzieleniewizynapobytpowyżej90dnilubzezwolenienapobytdługoterminowy.Obowiązektendotyczywyłącznieosoby,którazgodniezustawąopobyciecudzoziemcównaterytoriumRepublikiCzeskiejzobowiązanajestwcelupobytunaterytoriumRe-publikiCzeskiejdoposiadaniapozwolenia(wszczególnościdotyczytoosóbzpaństwtrzecich,nieobywateliUniiEuropejskiej).Złożenieww.dokumentówniedotyczyzagranicznejosobyfizycznej,którazamierzanaterytoriumRepublikiCzeskiejprowadzićdziałalnośćgospodarczązapośrednictwemjednostkiorganizacyjnejswojegozakładu.

NatakichsamychwarunkachjakobywatelRepublikiCzeskiejmożeprowadzićdziałalnośćgospodarcząrównieżosoba,którejprzyznanoazyllubochronęuzupełniającą,orazczłonkowiejejrodziny.

Jeżelizustawywynikaobowiązekzłożeniadokumentupotwierdzającegopewneokoliczności,rozumiesięprzeztozłożeniedokumentuwrazztłumaczeniemnajęzykczeskiwykonanymprzeztłumaczawpisanegonalistębiegłychitłumaczyprzysięgłych,jeżelidokumenttenniezostałwydanywjęzykuczeskim.Prawdziwośćpodpisuipieczątkinaoryginałachprzedstawianychdokumentów,którewydanozagranicą,należyuwierzy-telnić.

1.5.4. Ogólne i szczególne warunki prowadzenia działalności gospodarczej Ogólnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejprzezosobyfizycznezapisanesąw§6ustawy

oprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Warunkamitymijestpełnazdolnośćdoczynnościprawnychoraznieskazitelność.

Zdolność do czynności prawnych oznacza zdolność do wykonywania wewłasnym imieniu czynnościprawnych,nabywaniaprawizaciąganiazobowiązań.Niezbędnajestpełnazdolnośćdoczynnościprawnych,którąuzyskujesięwrazzukończeniem18.rokużycia.Zdolnośćdoczynnościprawnychmożnazastąpićzgo-dąsądunazgodęprzedstawicielaustawowegoosobymałoletniejnasamodzielneprowadzeniedziałalnościgospodarczej.Zdolnośćdoczynnościprawnychprzedstawiasiępoprzezprzedstawienieważnegodowoduosobistegolubpaszportuosobyfizycznej.

Zanieskazitelnąniejestuważanaosoba,którabyłaskazanaprawomocnymwyrokiemzaprzestępstwopopeł-

13


nioneumyślnie,jeżeliprzestępstwotozostałopopełnionewzwiązkuzprowadzeniemdziałalnościgospodarczejlubzprzedmiotemdziałalnościgospodarczej,októrąwnioskujelubktórązgłasza,jeżeliniejesttraktowanajakoosoba,któraniezostałaskazana.

WprzypadkuobywateliRepublikiCzeskiejnieskazitelnośćpotwierdzasięwyciągiemzewidencjiRejestrKarny.WprzypadkuosóbbędącychobywatelamipaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiejnapodstawiedokumentów,októrychmowaw§46ust.1lit.a).Wprzypadkuosób,któreniesąobywatelamiRepublikiCzeskiejlubinnegopaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiej,nieskazitelnośćprzedstawiasięnapodstawiedokumentów,októrychmowa§46ust.1lit.b)orazwyciąguzewidencjiRejestrKarny,oileniesątoosoby,któremająnaterytoriumRepublikiCzeskiejpozwolenienapobytstały(wówczasdokumentująnieskazitel-nośćtakjakobywateleRepublikiCzeskiej).Urządds.działalnościgospodarczejuprawnionyjestnamocyodrębnychprzepisówprawadownioskowaniaowydaniewyciąguzewidencjiRejestrKarny.Wniosekowy-daniewyciąguzrejestrukarnegoorazwyciągzrejestrukarnegosąprzekazywanewformieelektronicznej,wsposóbumożliwiającydostępnaodległość.

Szczególnewarunkidotycząceprowadzeniadziałalnościgospodarczejzapisanesąw§7ustawyoprowadze-niudziałalnościgospodarczej.Zaszczególnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejrozumiesiękwa-lifikacjezawodowelubinne,jeżelisąonewymaganenamocyustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczejlubodrębnychprzepisów.

Wprzypadku tzw.wolnych rodzajówdziałalnościgospodarczej szczególnewarunkiprowadzeniadzia-łalnościgospodarczejniesąokreślone,wystarczyspełnićogólnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospo-darczej.Wprzypadkudziałalnościrzemieślniczej,powiązanejikoncesjonowanejdziałalnościgospodarczejustawanakładaobowiązekspełnieniatakżeszczególnychkwalifikacjizawodowychlubinnychkwalifikacji.

Wykonywaniekoncesjonowanejdziałalnościgospodarczejmożliwejesttakżewyłącznieprzyspełnieniukwalifikacjizawodowych,októrychmowaw2.kolumniezałącznikanr3doustawyoprowadzeniudziałal-nościgospodarczej.W3.kolumniesąponadtowymienionewarunkidotyczącewydaniakoncesji.Natomiastw4.kolumnieznajdujesięinformacja,czywceluwydaniakoncesjiwymaganajestopiniawłaściwegoorga-nu.

ObywatelRepublikiCzeskiej lub innegopaństwaczłonkowskiegoUniiEuropejskiejmożepotwierdzićswojekwalifikacjezawodowedokumentemouznaniukwalifikacjizawodowych,wydanymprzezorgands.uznawaniakwalifikacjiwmyślustawyouznawaniukwalifikacjizawodowych.Urządds.działalnościgospo-darczejmożeokreślićlubzmienićprzedsiębiorcywarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejnapodsta-wieustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczejlubnapodstawieodrębnychprzepisówprawa.

Przedsiębiorcamaobowiązekzapewnieniawykonywaniaczynności,którewchodząwzakresdziałalnościwymienionychwzałącznikunr5ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej,tylkoprzezosobyfizycznespełniającewymogicodokwalifikacjizawodowych,októrychmowawtymzałączniku.Przepistenniemawpływunaodrębneprzepisyprawaokreślającekwalifikacjezawodoweosóbfizycznychdotyczącewykony-waniapewnychrodzajówdziałalności.Przedsiębiorcamaobowiązekprowadzeniaewidencjidotyczącejosóbspełniającychkwalifikacjezawodoweiprzechowywaniakopiidokumentówpotwierdzającychtekwalifikacjezawodoweconajmniejprzezokres3 latodzakończeniawykonywaniaczynnościprzez teosoby; jednocze-śniemaobowiązekprzestrzeganiaobowiązkówokreślonychwustawienr101z2000rokuoochroniedanychosobowychizmianieniektórychustaw(zákon101/2000Dz.U.oochraněosobníchúdajůaozměněněkterýchzákonů).

1.5.5. Przeszkody w prowadzeniu działalności gospodarczej Ustawaoprowadzeniudziałalnościgospodarczejw§8wymieniaprzeszkodydlaprowadzeniadziałalno-

ścigospodarczej.Przeszkodąjestnaprzykładogłoszenieupadłościosobyfizycznejlubprawnejodokreślone-gowustawiednia.Działalnościgospodarczejosobafizycznalubprawnaniemożeteżprowadzićprzezokres3latoduprawomocnieniasiędecyzjiooddaleniuwnioskuoogłoszenieupadłościztegopowodu,żemajątekniewypłacalnegodłużnikaniewystarczanazaspokojeniekosztówpostępowaniaupadłościowego.Ponadtoprzykładowoosobafizyczna lubprawna,naktórąsąd luborganadministracyjnynałożyłkarę lubsankcjęzakazuwykonywaniadziałalnościgospodarczejwbranżylubbranżypokrewnej,niemożewczasieobowią-

14


zywaniategozakazuprowadzićtejdziałalnościgospodarczej.Działalnościgospodarczejniemożeteżprowa-dzićosobafizycznalubprawna,którejzezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczejzostałocofnięte.

1.5.6. Prowadzenie działalności gospodarczej za pośrednictwem „odpowiedzialnego przedstawiciela“Przedsiębiorcamożeprowadzićdziałalnośćgospodarczązapośrednictwemtzw.odpowiedzialnegoprzed-

stawiciela(odpovědnýzástupce)awprzypadkachokreślonychustawąwręczmatakiobowiązek.Jestnimosobafizycznaustanowionaprzezprzedsiębiorcę,któraodpowiedzialnajestzaprawidłoweprowadzeniedzia-łalnościgospodarczejiprzestrzeganieprzepisówdot.prowadzeniadziałalnościgospodarczejimazprzedsię-biorcązawartąumowę.Niktniemożebyćpowołanydopełnieniafunkcjiodpowiedzialnegoprzedstawicieladlawięcejniżczworgaprzedsiębiorców.Odpowiedzialnyprzedstawicielmusispełniaćogólneiszczególnewarunkiprowadzeniadziałalnościgospodarczejwmyśl§6i§7ustawyoprowadzeniudziałalnościgospo-darczej.

Przedsiębiorca,będącyosobąfizycznąiniespełniającyszczególnychwarunkówprowadzeniadziałalności(§ 7),musi ustanowić tzw. odpowiedzialnego przedstawiciela. Ponadto odpowiedzialnego przedstawicielamusimiećprzedsiębiorca,będącyosobąprawną,wprzypadkudziałalnościwymagającejspełnieniaszczegól-nychwarunkówprowadzeniadziałalnościgospodarczej(§7).Czeskaosobaprawnamianujeodpowiedzial-nymprzedstawicielemosobę,którajestjejorganemstatutowymlubjegoczłonkiem.Zagranicznaosobapraw-napowołujenastanowiskoodpowiedzialnegoprzedstawicielakierownikajednostkiorganizacyjnejzakładuzlokalizowanejnaterytoriumRepublikiCzeskiej.Jeżeliniemożnapowołaćnaodpowiedzialnegoprzedsta-wicielanikogozww.osób,przedsiębiorcapowołujenatostanowiskoinnąosobę.Osobaodpowiedzialnegoprzedstawicielamusi każdorazowo spełniaćwarunkiw zakresiewykonywania tej funkcjiwmyśl ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Przedsiębiorcamożeustanowićodpowiedzialnegoprzedstawicielatakżewprzypadkach,gdyustawategoniewymaga.Odpowiedzialnyprzedstawicielmusinapowołaniegodofunkcjiwyrazićzgodę.

Jeżeliodpowiedzialnyprzedstawicielzaprzestaniewykonywaniaswojejfunkcjilubniespełniawarunków,przedsiębiorcamusinajpóźniejwciągu15dnipowołaćnowegoodpowiedzialnegoprzedstawiciela.Niedo-tyczytosytuacji,gdyprowadzeniedziałalnościjestzawieszonelubjeżeliprzedsiębiorcapoinformujeurządds.działalnościgospodarczej,żeprowadzeniedziałalnościjesttymczasowowstrzymane(§31ust.11ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej).Wokreślonychprzypadkachmożnaprowadzićdziałalnośćgospo-darcząbezodpowiedzialnegoprzedstawiciela,musitojednakumożliwiaćinnyprzepisprawainależypostę-powaćzgodniezwarunkamiwnimokreślonymi.Wówczasurządds.prowadzeniadziałalnościgospodarczejwpisujedorejestrudziałalnościgospodarczejzakończeniewykonywaniafunkcjiodpowiedzialnegoprzedsta-wicielaorazinformację,żedziałalnośćjesttymczasowoprowadzonabezodpowiedzialnegoprzedstawiciela.

1.5.7. Zezwolenie na prowadzenie działalności gospodarczej Zezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczej(živnostenskéoprávnění,§10ustawyoprowadze-

niudziałalnościgospodarczej)tosubiektywnezezwolenieprzedsiębiorcynaprowadzeniedziałalnościgospo-darczej.Niemożnagowięcutożsamiaćzwyciągiemzrejestrudziałalnościgospodarczej.

Przedsiębiorcapotwierdzaswojezezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczejnapodstawiewy-ciąguzrejestrudziałalnościgospodarczejzawierającegoinformacjeokreślonewustawie.Doczasuwyda-niawyciągu,zezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczejpotwierdzasięegzemplarzemzgłoszeniazudokumentowanymdoręczeniemdourzęduds.działalnościgospodarczej,takżezapośrednictwempunktukontaktowegoadministracjipublicznej,lubprawomocnądecyzjąwsprawieudzieleniakoncesji.

Urządds.działalnościgospodarczejpotwierdzaspełnieniewarunkówdoprowadzeniadziałalnościgospo-darczejwydającwyciągzagranicznymosobomfizycznym,którezamierzająnaterytoriumRepublikiCzeskiejprowadzićdziałalnośćgospodarczązapośrednictwemjednostkiorganizacyjnejswojegozakładu,lubzałoży-cielom,względnieorganomlubosobomuprawnionymdozłożeniawnioskuowpisczeskiejosobyprawnejdorejestruhandlowegolubopodobnymcharakterze,jeżelijestuwiarygodnione,żeosobaprawnazostałazałożona,lubzagranicznymosobomprawnym.Wprzypadkuww.osóbzezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospo-darczejpowstajezdniemichwpisaniadorejestruhandlowegolubopodobnymcharakterze,jeżeliwpisująsię

15


dotakiegorejestru.Jeżeliosobyteniezłożąwnioskuowpiswterminie90dnioddniadoręczeniawyciągulubjeżeliwniosekzostajeodrzucony,urządds.działalnościgospodarczejwydajedecyzję,żezgłaszającyniespeł-niłwarunkówumożliwiającychpowstaniezezwolenianaprowadzeniedziałalnościgospodarczej;wprzypadkukoncesjiokolicznośćtęwpisujedoaktidorejestrudziałalnościgospodarczej.

Zezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczejniemożebyćprzeniesionenainnąosobę.Innaoso-bamożejewykonywaćtylkowsytuacji,gdystanowitakustawa.

Zakreszezwolenianaprowadzeniedziałalnościgospodarczejpodlegaoceniewedługprzedmiotudziałal-nościgospodarczejwskazanegowwyciąguprzyuwzględnieniuprzepisów3.częściustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Zezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczejnatzw.wolnądziałalnośćgospodarcząuprawniadowykonywaniadziałalnościokreślonychwzałącznikunr4doustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej.Jeżelidoprowadzeniadziałalnościgospodarczejwmyślzałącznikównr2i3wy-maganyjestdokumentwydanyprzezodrębnyorgannapodstawieodrębnychprzepisówprawa,zakreszezwo-lenianaprowadzeniedziałalnościgospodarczejokreślawymienionydokument.Wprzypadkuwątpliwościcodozakresuzezwolenia,nawniosekprzedsiębiorcydecyzjępodejmujeurządds.działalnościgospodarczej.

Osobafizycznalubprawna,którazamierzaprowadzićdziałalnośćgospodarcząpodlegającązgłoszeniu,maobowiązekzgłoszeniategowurzędzieds.prowadzeniadziałalności.Wzgłoszeniuosobafizycznawpisujedane,októrychmowaw§45ust.2orazdołączazałącznikiwg§46ust.1,osobaprawnawpisujedanewy-mienionew§45ust.3idołączazałącznikiwg§46ust.2.

Zgłaszający powinien także określić przedmiot działalności gospodarczej podanyw zgłoszeniuwwy-starczającymstopniuskonkretyzowania i jednoznaczności (§45ust.3ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej).Jeżeliosobazgłaszającaspełniławszystkiewarunkiokreślonenamocyustawy,urządds.dzia-łalnościgospodarczejdokonujewpisudorejestrudziałalnościgospodarczejwciągu5dnioddniadoręczeniazgłoszeniaiwydajeprzedsiębiorcywyciąg.

Osoba,którazamierzaprowadzićkoncesjonowanądziałalnośćgospodarczą, składawniosekowydaniekoncesjiwurzędzieds.działalnościgospodarczej(§50ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej–wymogidot.wnioskuokoncesję).Następniewniosekjestrozpatrywanyipodejmowanajestdecyzjawspra-wiekoncesji.Urządds.działalnościgospodarczejwciągu5dnioddniauprawomocnieniasiędecyzjioudzie-leniukoncesjidokonujewpisudorejestrudziałalnościgospodarczejiwydajeprzedsiębiorcywyciąg.

ZgłoszeniedziałalnościgospodarczejlubwniosekokoncesjęskładanesąnaformularzuwydanymprzezMinisterstwoPrzemysłuiHandlu.

Ogólnie, w przypadku działalności podlegających zgłoszeniu zezwolenie na jej prowadzenie powsta-jezdniemzgłoszenia,wprzypadkudziałalnościkoncesjonowanychzdniemuprawomocnieniasiędecyzjioprzyznaniukoncesji.

Przedsiębiorcapowinienzgłosićurzędowids.prowadzeniadziałalnościgospodarczejwszystkiezmianyiuzupełnieniadotyczącedanychidokumentów,któresąokreślonejakowymogiwnioskuokoncesjęizłożyćdokumentypotwierdzająceteokolicznościwciągu15dnioddniaichzaistnienia;niematozastosowania,je-żelidotyczyzmianiuzupełnieńjużwpisanychwpodstawowychrejestrachwmyślustawynr111z2009rokuopodstawowychrejestrach,wrejestrzehandlowymlubwsystemieinformacyjnymewidencjiludności,jeżeliprzedsiębiorcajestobywatelemRCzlubwinformacyjnymsystemiecudzoziemców,jeżeliprzedsiębiorcajestcudzoziemcem.Zmianyiuzupełnieniadanych,pozyskanychztychrejestrów,systemówlubzrejestruhandlo-wego,urządds.działalnościgospodarczejwpisujebezzbędnejzwłokiwrejestrzedziałalnościgospodarczej.

Zezwolenienaprowadzeniedziałalności gospodarczejwygasawprzypadkachokreślonychustawą (§57ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej).Dotyczytoprzypadkówzgonuprzedsiębiorcylublikwidacjiosobyprawnej,upływuokresu,wykreśleniaosobyzagranicznejobowiązkowowpisanejwrejestrzehandlowymlubjejprzedmiotudziałalnościzrejestruhandlowego,jeżelitakstanowiąodrębneprzepisyprawa,decyzjiurzę-duds.prowadzeniadziałalnościgospodarczejocofnięciuzezwolenianaprowadzeniedziałalnościgospodarczej.

Urządds.działalnościgospodarczejunieważniazezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczej,je-żeliprzedsiębiorcaniespełniajużogólnychwarunkówprowadzeniadziałalnościgospodarczej,codozasady,jeżelipojawiąsięprzeszkodywmyśl§8ustawyoprowadzeniudziałalnościgospodarczej,przedsiębiorcazłożytakiwnioseklubprzedsiębiorcanieprzedstawitytułuprawnegodoużytkowanialokalidoprowadzenia

16


działalnościgospodarczej.Urządds.działalnościgospodarczejmożetakżewokreślonychustawąprzypad-kachzawiesićprowadzeniedziałalnościgospodarczej,przykładowojeżelizagranicznaosobafizyczna,którejzezwolenienaprowadzeniedziałalnościgospodarczejnaterytoriumRepublikiCzeskiejpowiązanejestzpo-zwoleniemnapobytnaterytoriumRepublikiCzeskiej,niespełniategowarunku.

1.5.8. Urzędy ds. działalności gospodarczej Zgodniezustawąourzędachds.działalnościgospodarczejprzezurzędyterozumiesięgminneurzędyds.

działalnościgospodarczej,krajskieurzędyds.działalnościgospodarczejorazUrządds.DziałalnościGospo-darczejRepublikiCzeskiej.

Gminnymiurzędamids.działalnościgospodarczejsąwydziałyurzędówgminorozszerzonychkompe-tencjach(obcesrozšířenoupůsobností)oraznatereniemiastastołecznegoPragiwydziałydziałalnościgo-spodarczejurzędówdzielnicmiejskichokreślonychwstatuciemiastastołecznegoPragi.Krajskimiurzędamids.działalnościgospodarczejsąwydziałyurzędówkrajskichanatereniemiastastołecznegoPragiwydziałdziałalnościgospodarczejMagistratuMiastaStołecznegoPragi.

Urzędyds.działalnościgospodarczejpełniąfunkcjęcentralnychpunktówrejestracji.Przedsiębiorcamożewięcpodstawoweczynności związanez jego rejestracjąwzwiązkuzdziałalnościągospodarcząwykonaćwurzędzieds.działalnościgospodarczejjakocentralnympunkcierejestracji.Służydotegojednolityformu-larzrejestracyjny(JFR).Jednolityformularzrejestracyjnyzastępujeróżnetypyformularzy,któreprzedsię-biorcamusizłożyćprzedrozpoczęciemdziałalnościgospodarczej,aletakżewtrakcieprowadzeniadziałal-nościgospodarczej,wurzędzieds.działalnościgospodarczej,właściwymzakładzieubezpieczeńspołecznychizakładzieubezpieczeńzdrowotnych.Wymogiwymaganeprzezposzczególneurzędyujednoliconowjed-nymformularzu,cojestdlaprzedsiębiorcybardziejprzejrzyste.

Przedsiębiorcymogązarejestrowaćdziałalność,względniedokonaćzmianwrejestracji,wjednymmiejscuprzypomocyJFR.Jeżeliprzedsiębiorcachcedokonaćczynnościnietylkowstosunkudourzęduds.działal-nościgospodarczej,aletakżeinnychinstytucji,wówczaswykorzystanieJFRjestobowiązkowe.FormularzwydanyprzezMinisterstwoPrzemysłuiHandlumusibyćobowiązkowowykorzystanywprzypadkuzgłosze-niadziałalnościlubwnioskuowydaniekoncesji.

1.6. Skrzynki danych elektronicznych

Skrzynkidanychelektronicznych(datovéschránky)sąinformacyjnymsystememadministracjipublicznejnaterytoriumRepublikiCzeskiej,którypowstałwoparciuoustawęnr300z2008rokuoelektronicznychczynnościach i autoryzowanej konwersji dokumentów (zákon 300/2008Dz.U., o elektronických úkonechaautorizovanékonverzidokumentů)iwłaściwerozporządzenia.SkrzynkidanychtworzyiadministrujeMi-nisterstwoSprawWewnętrznych.

Dlapodmiotówokreślonychwustawieskrzynkidanychsątworzoneobowiązkowo,pozostałemająmoż-liwośćstworzeniasobieskrzynkidanychnapodstawiewniosku.Stworzenieskrzynkidanych(równieżnapodstawiewniosku)jestnieodpłatne.

Skrzynkędanych elektronicznychposiadająobowiązkowoorganywładzypublicznej, komornicy, nota-riuszeiadwokaci.Ponadtoskrzynkadanychjestautomatycznietworzonadlaosóbprawnychstworzonychnamocyustawy,osóbprawnychwpisanychwrejestrzehandlowymorazjednostekorganizacyjnychprzed-siębiorstwazagranicznejosobyprawnejwpisanychwrejestrzehandlowym.Pozostałeosobyprawnemogązałożyćskrzynkędanychnapodstawiezłożonegoprzezsiebiewniosku.

Osobyfizyczneprowadzącedziałalnośćgospodarcząorazinneosobyfizycznieniemająobowiązkupo-siadaniaskrzynkidanych.Mająjednaktaksamomożliwośćjejstworzenianapodstawiezłożonegowniosku.

Osobomfizycznymprowadzącymdziałalnośćgospodarcząorazosobomprawnym,zarejestrowanymzagranicą,MinisterstwoSprawWewnętrznychzakładaskrzynkędanychwyłącznienaichwniosek.Jejstwo-

17


rzeniewprzypadkutychpodmiotówniejestobowiązkoweaniautomatyczne,jesttokwestiaichdobrowolnejdecyzji.

MinisterstwoSprawWewnętrznychzakładaskrzynkędanychtakżeprowadzącymdziałalnośćosobomfi-zycznymiprawnymnaichwniosek.Jejzałożeniejestdobrowolne.

Zapośrednictwemskrzynekdanychelektronicznychmożnaprzesyłaćwformieelektronicznejdokumentyorganomwładzypublicznej,jakrównieżjeodnichprzyjmować.Tensposóbkomunikacjizastępujeklasycznysposóbdoręczeniawpostacipapierowej.Dziękitemupapieroweielektroniczneprzesyłaniedokumentówjestrównoważne.Celemwprowadzeniaskrzynekdanychelektronicznychjestszybsza, tańszaibardziejnieza-wodnaadministracjapubliczna.

Dokumentdostarczonydoskrzynkidanychuważasięzadoręczonywmomencie,gdydoskrzynkidanychzalogujesięosoba,któramaprzyuwzględnieniuzakresuswoichuprawnieńdostępdoprzesłanegodokumen-tu.Niejestistotne,czyosobazapoznałasięzdoręczonymdokumentem.Decydującymmomentemjestsamozalogowaniesię.Ustawaprzewidujetakżemożliwość,żeosobacelowoniezalogujesiędoskrzynkidanych,abyuniknąćdoręczenia.Wtakiejsytuacjidokumentprzekazanydoskrzynkidanychuważasięzadoręczonynadziesiątydzieńoddniajegowpływudoskrzynki.Tafikcjadoręczeniajednaknieobowiązujewprzypadku,gdyinnyprzepisprawawykluczadoręczeniezastępcze.Powyższedotyczydoręczaniaosobomprywatnym,któreposiadająskrzynkidanychelektronicznych.Wprzypadkuorganuwładzypublicznejdokumentdostar-czonydoskrzynkidanychdoręczonyjestjużwmomenciedostarczenia.

1.6.1. Autoryzowana konwersja dokumentówUstawanr300z2008rokuoelektronicznychczynnościachiautoryzowanejkonwersjidokumentówumoż-

liwiatakżeautoryzowanąkonwersjędokumentów.Parametrytechniczneokreślonesąszczegółowowrozpo-rządzeniunr193z2009rokuwsprawieokreśleniaszczegółówprzeprowadzaniaautoryzowanejkonwersjidokumentów.

Przezkonwersjędokumenturozumiesięjegocałkowiteprzekształceniezformypapierowejnadokumentzawartywwiadomościwpostacidanych lubplikudanych, lubodwrotnieprzekształceniedokumentuza-wartegowwiadomościwpostacidanychdodokumentuwpostacipapierowej.Każdorazowoweryfikujesięzgodnośćzawartościdokumentówidołączasięklauzulęweryfikacyjną.Konwersjaniejestmożliwanp.gdydokumentjestwinnejpostaciniżpapierowejlubwpostaciwiadomościwformiedanych,jeżelijesttonp.dowódosobisty,dokumentpodróży,pozwolenienabroń,prawojazdy,papierwartościowy,los,czek,weksellubjeżelidokumentwpostacipapierowejmastempelplastycznejpieczątki.

Dokumentpowstaływwynikukonwersjimatakiesameskutkiprawnejakurzędowouwierzytelnionako-piadokumentu,którybyłpoddanykonwersji.Zastępujewięcwpełnioryginalnydokument.

Konwersjinawniosekdokonująpunktykontaktoweadministracjipublicznej(CzechPOINT)azurzęduwykonująjąorganywładzypublicznejwcelachwykonywaniaswoichdziałań.CzechPOINTtoskrótokre-ślającyczeskipodawczyweryfikacyjnyinformacyjnyterminalkrajowy,którypełnifunkcjępunktukontak-towegoobywatelazadministracjąpubliczną.CzechPOINTumożliwia łatwąkomunikacjązpaństwemzapośrednictwemjednegomiejsca.Obywatelniemusiwięcskładaćwizytywkilkuurzędach,wystarczypójśćdonajbliższegopunktuCzechPOINTizałatwićokreślonesprawy.ProjektCzechPOINTjestułatwieniemkomunikacjizpaństwem.

1.7. Podpis elektroniczny

Podpiselektroniczny(podpiscyfrowy,certyfikatkwalifikowany)tooznaczeniespecyficznychdanych,któ-rewkomputerzezastępująklasycznywłasnoręcznypodpisbądźteżpodpisuwierzytelniony.Dołączanyjestondowiadomościelektronicznejlubjestzniąlogiczniepołączony,umożliwiającwtensposóbweryfikacjętożsamościpodpisanejosobywstosunkudowiadomościelektronicznej.Elementempodpisuelektronicznegojestidentyfikacjaosoby,którapodpisstworzyła.Opróczoperacjimatematycznychweryfikacjapodpisuelek-

18


tronicznegoobejmujetakżetransferwiarygodnościzwiarygodnejstronytrzeciejnaautorapodpisuatakżewiarygodnośćdokumentupodpisanegowsposóbelektroniczny.WtymceluwykorzystywanyjestcertyfikatcyfrowyorazpodmiotcertyfikacyjnylubSiećZaufania.

1.8. Dofinansowanie dla pracodawców tworzących nowe miejsca pracy

Napodstawieustawynr435z2004rokuozatrudnianiuokreślonezostałyszczegółytworzeniamiejscpra-cyspołecznieużytecznejoraztworzeniarobótpublicznych.

UrządPracy,którydanedofinansowanieprzyznaje,uwzględniasytuacjęnarynkupracy,okreswykorzysta-niamiejscapracyspołecznieużytecznejlubrobótpublicznych,okres,któryjestniezbędnydotakiegomiejscapracy,zakładanekosztyutworzeniatakiegomiejscapracyorazspołecznącelowośćiefektywnośćnowychmiejscpracy.

Doformdofinansowanianależyzwrotnapomocfinansowa(pożyczkanieoprocentowana),dotacjenawy-nagrodzenia(płacę)orazichrekompensaty,wtymubezpieczeniespołeczneorazdopłatynapaństwowąpoli-tykęzatrudniania,orazskładkinapowszechneubezpieczeniezdrowotne,dotacjenazwrotodsetekodkredy-tóworazinnecelowoprzeznaczonedotacje.

Wysokośćdotacjilubbezzwrotnejpomocyfinansowejmożewynosićmaksymalnie 80.000 CZK najednomiejscepracywzależnościodplanowanychkosztównajegoutworzenie.Dotacjenakosztypracymożeurządpracywypłacaćtylkoprzezokres,przezktórymiejscepracyjestobsadzoneprzezosobęposzukującązatrud-nienie,najdłużej jednak przez okres 24 miesięcy.

Jeżelipracodawcawzwiązkuzprzejściemnanowyprogramgospodarczyniemożepracownikomzapew-nićpracy(wzakresieokreślonegotygodniowegoczasupracy),możedomagaćsięonodurzędupracydofi-nansowanianaczęściowepokryciewynagrodzeń–§117ustawynr435/2004Dz.U.

MinisterstwoPracyiSprawSpołecznychudzielapracodawcompomocymaterialnejnatworzenienowychmiejscpracywramachzachętinwestycyjnychzgodniezustawąnr435z2004roku.

Pomocmaterialnanatworzenienowychmiejscpracymożezostaćudzielonapracodawcy,którystworzynowemiejscapracynaterenie,naktórymśredniastopabezrobociazaokres2zakończonychpółroczypoprze-dzającychdzieńprzedłożeniazamysłupracodawcydotyczącegouzyskaniazachętyinwestycyjnej,sięgaconajmniejśredniejstopybezrobociawRepubliceCzeskiej.Docałkowitejliczbynowychmiejscpracywlicza-nesąmiejscawytwarzaneoddniaprzedłożeniazamysłuuzyskaniazachętyinwestycyjnej.

1.9. INCOTERMS

InternationalCommercialTerms–międzynarodowewarunkiobowiązującedlatransportutowarówopra-cowujeMiędzynarodowaIzbaHandlowa(InternationalChamberofCommerce–ICC).

INCOTERMSpowstaływParyżuw1936 roku.Międzynarodowa IzbaGospodarczawydała jewcelurozwiązaniaproblemówzwiązanychzodmiennościąkodeksówhandlowych różnychpaństw.Handelmię-dzynarodowybardzo się zmieniał, stąd też korygowano jew latach 1953, 1967, 1976, 1980, 1990, 2000iw2010rokudoobecnejformy.Dotycząonestosunkówwynikającychzumowykupna-sprzedaży,obowiąz-ków związanych z odprawą celną, opakowania towaróworaz odbierania dostaw. Incoterms przeznaczonebyływprawdziezawszedlahandlumiędzynarodowego,jednakczasamiużywanesątakżewramachumówobejmującychwewnątrzkrajowetransakcjehandlowe.Podstawowymmitemwystępującymwpraktycebiz-nesowejjestbezpośredniepowiązanieklauzuliINCOTERMSzumowątransportową.Błądtkwiwtym,żesamowłączenietakiegopostanowienia(czyliklauzuliINCOTERMS)stanowizazwyczajprzedmiotumowykupnaiobowiązkizniejwynikającesąwiążącedlasprzedającegoikupującego.ZadaniemINCOTERMSzastosowanychwkonkretnejumowiekupna-sprzedażywstosunkudoumowytransportowejjestwięcswoistawskazówkadlastronyzobowiązanejdozorganizowaniatransportu.

19


1.10. Opłaty lokalne

Wmyślustawynr565z1990rokuoopłatach lokalnychgminymogąpobieraćopłatęodpsów,opłatęuzdrowiskowąlubrekreacyjną(klimatyczną),opłatęzakorzystaniezmiejscapublicznego,opłatęodbiletów,opłatęzawykorzystaniemiejscnoclegowych,opłatęzapozwoleniewjazdusamochodemnaterenwybranychmiejscidzielnicmiasta,opłatęzaprowadzeniesystemugromadzenia,odbioru,transportu,segregacji,wyko-rzystaniailikwidacjiodpadówkomunalnych,opłatęzazwiększeniewartościdziałkibudowlanejwwynikuumożliwieniajejpołączeniadobudowanegowodociągulubkanalizacji.

Gminanasesjiradygminyustala,któreopłatybędziepobierałaiwjakiejwysokości.Wysokośćopłatyniemożeprzekroczyćkwotyokreślonejwustawie.DecyzjaGminypodlegaopublikowaniuwobwieszczeniugminnym.

1.11. Usługi bankowe dla przedsiębiorców

KażdybankwRepubliceCzeskiejoferujeszerokiwachlarzusług.Usługibankówpraktyczniesięjednakzbytnionieróżnią.

Niektórebankimająwofercietylkojedenrodzajrachunkubiznesowego,innemająbogatsząofertę.Za-leżnejesttoprzedewszystkimodwielkościfirmyiwymagańprzedsiębiorcy.Czychceonkorzystaćzkartypłatniczej,bankowościinternetowejiinnychusług.Opłatybankowezaobsługęrachunkusąróżne,decydujeotymzazwyczajwłaśniezakresusługtowarzyszącychrachunkowi.Niektórebankioferujątakżespecjalnerachunkidlaprzedsiębiorcówrozpoczynającychdziałalność.Możliwejesttakżeposiadaniekontawwalucieobcej,któremożebyćniektórymprzedsiębiorcompotrzebne.

Ponadtobankioferująkredytybiznesowe,np.rachunkizdebetemorazróżneproduktykredytowe.Więk-szośćbankówoferujeproduktynafinansowaniedziałalnościlubinwestycje.Dlaprzedsiębiorcówdostępnesątakżegwarancjebankowe,któremogąbyćprzydatnewmomenciekorzystaniazdofinansowaniaunijnego.

1.12. Ustawowy obowiązek przechowywania określonych dokumentów

Wdziałalnościgospodarczejistniejeustawowyobowiązekprzechowywaniaważnychdokumentów.Nie-którewystarczyarchiwizowaćprzez5lat,niektóreprzez10ainnenawetprzez30lat.Regulacjeprawnedoty-cząceminimalnegookresuprzechowywaniaróżnychdokumentówzawartesąwkilkuustawach.Przykładowowustawie o rachunkowości, ustawie o podatkachdochodowych, ustawie o podatkuodwartości dodanej,ordynacjipodatkowejiwustawieoorganizacjiirealizacjizabezpieczeniaspołecznego.Każdorazowonależywięcsprawdzić,któraustawadotyczykonkretnegodokumentu.Odtegozależnyjestniezbędnyokresjegoprzechowywania.Jednegokonkretnegodokumentumożedotyczyćnawetkilkaróżnychprzepisów.Wówczastakidokumentnależyprzechowywaćprzeznajdłuższyokresokreślonywakcieprawnym,którydanegodo-kumentudotyczy.

1.12.1. Dokumenty księgowePrzedsiębiorcamaustawowyobowiązekprowadzeniaksiągrachunkowych(ustawanr563z1991roku

o rachunkowości). W związku z tym obowiązkiem na podstawie operacji gospodarczych zachodzącychwprzedsiębiorstwiegenerowanesądokumentyksięgowe.Mogąonemiećpostaćdowoduksięgowego,formętechniczną lubmieszaną.Dokumenty, które przedsiębiorcamusi po zakończeniu okresu obrachunkowegoprzechowywać,to:

–sprawozdaniafinansowe,sprawozdanieroczne–10lat,–dokumentyksięgowe,księgirachunkowe,planyamortyzacji,zestawieniainwentaryzacyjne,plankont,

wykazy–5lat,–zapisyksięgowe,napodstawiektórychpodmiotygospodarczedokumentująprowadzenieksiągrachun-

kowych–5lat.

20


1.12.2. Dokumenty kadrowePrzedsiębiorcyzatrudniającypracownikówmuszątakżewmyślustawynr582z1991rokuoorganizacji

irealizacjizabezpieczeniaspołecznegoprowadzićodpowiedniąewidencjękadrową,wszczególnościzwią-zanązubezpieczeniememerytalnymirentowympracowników.Dokumentynależyprzechowywaćodrokunastępującegoporoku,któregodokumentydotyczą:

–egzemplarzekartewidencyjnych–3lata,–listywynagrodzeń,zapisyksięgowedotyczącedanychniezbędnychdocelówubezpieczeniaemerytalne-

goirentowego–30lat(wprzypadkuubezpieczeniaemerytalnegotylko10lat),–wprzypadkuspółkiprawahandlowego(orazspółdzielni)listęwspólników,członkóworganustatutowe-

go,radynadzorczejorazwykaz,gdyspółkanieodprowadziłaskładeknazabezpieczeniespołeczneiskładkinapaństwowąpolitykęzatrudnienia–6lat(3latapozapłaceniuzaległychskładek).

1.12.3. Dokumenty podatkowePrzedsiębiorcy–płatnicypodatkuodwartościdodanej(VAT)–musząprzechowywaćtakżedokumenty

podatkowe.Wmyśl§27ustawynr235z2004rokuopodatkuodwartościdodanej,dokumentyprzechowy-waćnależyprzezokres10latodkońcaokresuobrachunkowego.

1.12.4. Pozostałe dokumentyKażdyprzedsiębiorcawpisanydorejestruhandlowegomusiwmyślustawynr499z2004rokuoarchiwi-

zacjiizarządzaniuaktami,przechowywaćiumożliwićwyjęcieztycharchiwizowanychdokumentówtakżeniektóredokumentyoznaczeniustrategicznym.

1.13. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej pracodawcy

Jeżeliprzedsiębiorcazatrudniachoćbyjednegopracownikamusizgodniezustawąopłacaćubezpieczenie,zktóregotytułuzostaniepracownikowiwypłaconeodszkodowaniezaujmęnazdrowiu iszkodępowstałąwzwiązkuzwypadkiemprzypracylubchorobązawodową.Zubezpieczeniawypłacanesąroszczeniapra-cownikówztytułuszkódpowstałychwzwiązkuzwykonywaniemobowiązkówsłużbowych,wtymtakżewczasiepodróżysłużbowychbezograniczeniamiejsca.

Ubezpieczenie jest obowiązkowe, stąd nie jest zawieranaumowaubezpieczeniowa.Ubezpieczenie po-wstajezdniemzawarciapierwszegostosunkupracowniczo-prawnego.Fakttenpracodawcapowinienzgłosićnapiśmieibezzbędnejzwłokifirmieubezpieczeniowej.Podajeonswójnumeridentyfikacyjny(REGON)lubinnynumer,którygozastępuje(np.numerpeselwprzypadku,gdypracodawcąjestosobaprywatnanieprowa-dzącadziałalnościgospodarczej).Pracodawcaskładazgłoszenienazgłoszeniowymformularzuelektronicz-nymsłużącymlubwypełniającformularzwformaciePDF.Wypełnionezgłoszenienależyprzesłaćwformiepisemnejnaadresfirmyubezpieczeniowej.Firmaubezpieczeniowaniepotwierdzaautomatycznierejestracjinowegozgłoszeniadoobowiązkowegoubezpieczenia.Zakończenielubprzerwaniezatrudnieniapracodawcazgłaszawformiepisemnejfirmieubezpieczeniowej.

Obowiązkoweubezpieczenieobejmujewypadkiprzypracyichorobyzawodowepracowników,którzysązatrudnieninapodstawieumowyopracę,umowyzlecenielubumowyodzieło.

Warunkistosunkupracowniczo-prawnegoizawieranieumówodziełoizleceniaokreślonesąwkodeksiepracy.Jeżelipracodawcazatrudniapracownikówtylkonapodstawieumowyodzieło(podstawawymiarunieprzekracza10000CZK),płaciminimalnąskładkękwartalnąwwysokości100CZK(nieograniczonaliczbaumówodzieło).Jeżelipracownikzatrudnionynaumowęodziełozaczniepodlegaćubezpieczeniuspołeczne-mu,wysokośćobowiązkowegoubezpieczenianależyobliczyćzgodniezmetodą,októrejmowaw§12ust.2rozporządzenianr125z1993rokuzpóźniejszymizmianami.Ubezpieczenienieobejmujeczłonkówradnadzorczych,organówstatutowych,pełnomocników,wspólników,chociażod1.1.2012rokuodprowadzanesąodnichskładkinaubezpieczeniespołeczne.

Zgłoszeniedoobowiązkowegoubezpieczeniaijegoopłacaniedotyczytakżezagranicznychpracodawców,którzymająobowiązekodprowadzaniaskładeknaubezpieczeniespołecznezaswoichpracownikówpracują-cychwRepubliceCzeskiej.

21


1.14. Ubezpieczenie komercyjne

Ubezpieczenietowramachprowadzonejdziałalnościgospodarczejobejmujenaprzykładubezpieczeniesprzętuelektronicznego,maszyn,ubezpieczeniepracbudowlano-montażowych,ubezpieczenie samolotów,ubezpieczenieprzewoźnikasamochodowego,ubezpieczenieOCztytułuwykonywanegozawodu,ubezpie-czeniegwarancjinawypadekupadłościbiurapodróży.

Niewszystkiefirmyubezpieczenioweoferującaływachlarzusług.Niektórespecjalizująsięwkonkretnychproduktach.

2. Podatki w Republice Czeskiej

2.1. System podatkowy

NasystempodatkowyRepublikiCzeskiejskładająsięwszystkiepodatki,któresąnajejtereniewpewnymokresieczasuinkasowane.Poszczególnepodatkisąuregulowanewewłaściwychustawachpodatkowych.

Podmiotempodatkujestosobafizycznalubprawna,naktórej,zmocyustawy,ciążyobowiązekodprowa-dzanialubpłaceniapodatku.Osobytemusząposiadaćnumeridentyfikacjipodatkowej.


Systempodatkowyuregulowanyjestponiższymiprzepisamiprawaa) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobowią-

zującynaterytoriumRepublikiCzeskiej,omówionywczęści1.

b)UstawyRepublikiCzeskiej– Ustawanr280z2009roku,ordynacjapodatkowa,z22.07.2009roku(Zákonč.280/2009Sb.,daňovýřád

zedne22.7.2009)– Ustawanr261z2007rokuostabilizacjibudżetówpublicznychzdnia19.09.2007roku(Zákonč.261/2007

Sb.,ostabilizaciveřejnýchrozpočtůzedne19.9.2007)– Ustawanr586z1992rokuopodatkachdochodowychzdnia20.01.1992roku(Zákonč.586/1992Sb.,

odaníchzpříjmůzdne20.11.1992)– Ustawanr593z1992rokuorezerwachnazapewnieniepodstawyopodatkowaniapodatkiemdochodowym

zdnia20.11.1992roku(Zákonč.593/1992Sb.,orezerváchprozajištěnízákladudanězpříjmůzedne20.11.1992)

– UstawaCzeskiejRadyNarodowejnr338z1992rokuopodatkuodnieruchomościzdnia4.05.1992roku(ZákonČNRč.338/1992Sb.,odaniznemovitýchvěcízedne4.5.1992)

– UstawaCzeskiejRadyNarodowejnr16z1993rokuopodatkudrogowymzdnia21.12.1992roku(ZákonČNRč.16/1993Sb.,odanisilničnízedne21.12.1992)

– Ustawanr235z2004rokuopodatkuodwartościdodanejzdnia1.04.2004roku(Zákonč.235/2004Sb.,odanizpřidanéhodnotyzedne1.4.2004)

– Ustawan353z2003rokuopodatkachakcyzowychzdnia26.09.2003roku(Zákonč.353/2003Sb.,ospo-třebníchdanízedne26.9.2003)

– Ustawanr565z1990rokuoopłatachlokalnychzdnia13.12.1990roku(Zákonč.565/1990Sb.,omístníchpoplatcíchzedne13.12.1990)

– Ustawanr112z2016rokuoewidencjiprzychodówgotówkowychzdnia13.04.2016roku(Zákon112/2016,oevidencitržebzedne13.4.2016)

c)Przepisywykonawcze(rozporządzenia,obwieszczenia)– ZarządzenieSenatunr340z2013rokuopodatkuodnabycianieruchomościzdnia9.01.2013roku(Zákon-

néopatřeníSenátuč.340/2013Sb.,odaniznabytínemovitýchvěcízedne9.1.2013)

22


d)Inneustawy– Ustawa nr 89 z 2012 roku,KodeksCywilny, z dnia 3.02.2012 roku (Zákon č. 89/2012Sb., občanský

zákoníkzedne3.2.2012)– Ustawanr90z2012rokuokorporacjachhandlowychispółdzielniachzdnia25.01.2012roku(Zákonč.

90/2012Sb.,oobchodníchkorporacíchadružstvechzedne25.1.2012)– Ustawanr455z1991rokuodziałalnościgospodarczejzdnia2.10.1991roku(Zákonč.455/1991Sb.,

oživnostensképodnikání(živnostenskýzákon)zedne2.10.1991)– Ustawanr563z1991rokuorachunkowościzdnia12.12.1991roku(Zákonč.563/1991Sb.,oúčetnictví

zedne12.12.1991)–Ustawanr499z2004rokuoarchiwizacjiizarządzaniuaktamizdnia30.6.2004roku(Zákonč.499/2004

Sb.,oarchivnictvíaspisovéslužbězedne30.6.2004)–Ustawanr40z2009roku,KodeksKarny,zdnia7.08.2009roku(Zákonč.40/2009Sb.,trestnízákoníkze

dne7.8.2009)

2.3. Numer identyfikacji podatkowej

Numeridentyfikacjipodatkowej(daňovéidentifikačníčíslo,DIČ)tojednoznacznaidentyfikacjapodmiotuopodatkowania (płatnika lubpodatnika).Każdypodmiotopodatkowaniaposiadaswójnumer identyfikacjipodatkowej,przydzielanyprzezorganpodatkowy(urządskarbowy)pozarejestrowaniusiędanegopodmiotu.Numeridentyfikacjipodatkowejskładasięzdwóchliter,określającychkodkrajuinumerupłatnikapodatku.NIPskładasięzkoduCZirdzennejczęścistanowiącejogólnyidentyfikator.Wprzypadkuosobyfizycznejtonumerpesellubinnyidentyfikator,oiletakstanowiodrębnaustawa.Wprzypadkuosobyprawejtonumeridentyfikacyjnyosoby(REGON).Jeżeliogólnyidentyfikatorniezostałpodmiotowiprzydzielony,organpo-datkowyprzydzielawłasnyidentyfikator.

Poprzez swójNIP podatnik przekazuje organowi podatkowemu swoją tożsamość.DlategoNIP należyużywaćprzykażdymkontakciezorganempodatkowym.NIPjestszczególnieważnydlaprawidłowejidenty-fikacjipłatnościodprowadzanychnarzeczurzęduskarbowego.

PonadtoNIPużywanyjestdoidentyfikacjipłatnikówpodatkuVAT.NIPidentyfikujepłatnikawramachcałejUniiEuropejskiej(wramachUEstosowanyjestangielskiskrótVATID).KomisjaEuropejskaoferujetakżeusługęmającąnacelusprawdzenieprawidłowościNIP.PłatnicypodatkuVATmusząpodawaćNIPnawszystkichswoichdokumentachifakturach.

UstawypodatkoweRepublikiCzeskiejdotycząściśle takżeosóbzagranicznych.Obowiązkipodatkowedotycząosóbzagranicznychtaksamojakosóbczeskich.DlategoosobazagranicznapowinnaszczegółowozapoznaćsięzobowiązkamipodatkowymiwRepubliceCzeskiej,byuniknąćpóźniejszychsankcji.

PodatkiwRepubliceCzeskiejmożnasklasyfikowaćzkilkupunktówwidzenia.Przykładowomożna jepodzielićnapodatkibezpośrednieipośrednie.Podatkibezpośredniecharakteryzująsiętym,żepodatnikiemipłatnikiemjesttasamaosoba.Podatekbezpośrednitoobowiązkowapłatnośćokreślonawustawie,podlega-jącaodprowadzeniudobudżetupublicznego.Podatkiembezpośrednimopodatkowanesądochodylubmają-tekpodatnika.Podatnikjestosobązobowiązanądozapłaceniapodatkuatakżeodprowadzeniagonarachunekurzęduskarbowego.Jestwięczarazemtakżepłatnikiem.Podatkibezpośredniemożnapodzielićnapodatkidochodowe imajątkowe.Podatkidochodoweobejmująpodatekdochodowyodosóbfizycznych ipodatekdochodowyodosóbprawnych.Wśródpodatkówmajątkowychmożnawymienićpodatekodnieruchomości,podatekodnabycianieruchomościipodatekdrogowy.

Natomiastpodatkipośredniecharakteryzująsiętym,żepłatnikjestkiminnymniżpodatnik.Wśródpo-datkówbezpośrednichmożnawymienićpodatekdochodowyodosóbfizycznych iprawnychorazpodatkimajątkowe(podatekodnieruchomości,podatekodnabycianieruchomościipodatekdrogowy).Podatkiem

23


pośrednim jest podatekodwartości dodanej, podatek akcyzowy (od spirytusu, piwa,wina, tytoniu, paliwismarów)orazpodatekekologiczny(podatekodgazuziemnego,paliwstałychienergiielektrycznej).

Wdalszejczęściopracowaniapodatkizostałypodzielonenapodatekodwartościdodanej,podatekakcy-zowy,podatekdochodowyodosóbprawnych,podatekdochodowyodosóbfizycznych,podatekodnierucho-mości,podatekdrogowyiinnepodatki.

2.4. Podatek od towarów i usług (VAT)

Podatektenuregulowanyjestustawąnr235z2004opodatkuodwartościdodanej(odanizpřidanéhod-noty),zwanądalejUVAT.Topodatekuniwersalny,należącydonajważniejszychelementówbudżetupaństwa.

PrzedmiotempodatkuVATjestodpłatnadostawatowarówlubświadczenieusługprzezosobępodlegającąopodatkowaniuwramachprowadzonejdziałalnościgospodarczejzmiejscemświadczeniawkraju, importtowarówzmiejscemświadczeniawkraju.Ponadtowewnątrzwspólnotowenabyciezawynagrodzeniemto-warówzrealizowanewkrajuprzezosobępodlegającąopodatkowaniuwramachprowadzonejdziałalnościgospodarczejlubosobęprawnąniebędącąpodatnikiemVATorazodpłatnenabycienowegośrodkatransportuzinnegopaństwaczłonkowskiegoprzezosobęniebędącąpodatnikiemVAT.

Świadczeniem podlegającym opodatkowaniu jest świadczenie, które jest przedmiotem opodatkowaniainiejestzwolnionezpodatku.UVATw§2aokreślawyłączeniazprzedmiotuopodatkowania,np.nabycietowarówzinnegopaństwaczłonkowskiego,jeżelidostawatychtowarówbyłabywkrajuzwolnionozpodat-ku.§2UVATumożliwiawybórprzedmiotuopodatkowania.Osoba,któranabywatowaryzinnegopaństwaczłonkowskiego,któreniestanowiąprzedmiotuopodatkowania,możesamapostanowić,czytonabyciejestprzedmiotemopodatkowania.

Płatnikiemstajesięosobapodlegającaopodatkowaniu(§5UVAT)zsiedzibąwkraju, jeżeli jejobrotyprzekrocząwokresie poprzednichmaksymalnie 12 bezpośrednio następującychpo sobiemiesięcy kalen-darzowychkwotę1mlnCZK.Wyjątek stanowiąosoby,które realizująwyłącznie świadczenia zwolnionezpodatkubezprawadoodliczenia.Osobapodlegającaopodatkowaniustajesiępłatnikiemodpierwszegodniadrugiegomiesiącanastępującegopomiesiącu,wktórymzostałyprzekroczoneokreśloneobroty,oilewcześniejniestaniesiępłatnikiemwmyślUVAT.

Osobąpodlegającąopodatkowaniujestosobafizycznalubprawna,którasamodzielnieprowadzidziałal-nośćgospodarczą,oileUVATniestanowiw§5ainaczej.Osobąpodlegającąopodatkowaniujesttakżeosobaprawna,któraniezostałazałożonalubstworzonawceluprowadzeniadziałalnościgospodarczej,aledziałal-nośćtakąprowadzi.

Zgodniezustawąpoprzezdziałalnośćgospodarcząrozumiesięciągłądziałalnośćpodmiotówprodukcyj-nych,handlowychiusługowych,wtymdziałalnośćwydobywcząorazprodukcjęrolnicząciągłądziałalnośćwykonywanąwmyślodrębnychprzepisówprawa,wszczególnościniezależnądziałalnośćnaukową,literac-ką,artystyczną,wychowawcząlubnauczycieliorazniezależnądziałalnośćlekarzy,prawników,inżynierów,architektów,dentystówibiegłychksięgowych.Działalnościągospodarcząwrozumieniuustawyjest takżewykorzystanierzeczowychiniematerialnychskładnikówmajątkuwceluosiąganiaprzychodów,jeżeliskład-nikitesąwykorzystywanewtrybieciągłym.

Samodzielniewykonywaną działalnością gospodarczą nie są czynności pracowników lub innych osób,któremajązawartąumowązpracodawcą,napodstawiektórejpomiędzypracodawcąapracownikiempowsta-jestosunekprawno-pracowniczy,względnieczynnościosób,któresąopodatkowanejakoprzychodyzdzia-łalnościnajemnejwmyślodrębnychprzepisówprawa.

24


Osobapodlegającaopodatkowaniu,októrejmowaw§6UVAT,maobowiązekzłożeniazgłoszeniadorejestracjipłatnikaVATwciągu15dniodkońcamiesiącakalendarzowego,wktórymprzekroczyłaokreślonylimitobrotów.Płatnik,októrymmowaw§6ado§6eUVAT,zobowiązanyjestdozłożeniazgłoszeniareje-stracyjnegowciągu15dnioddnia,wktórymzostałpłatnikiem.

Złożeniezgłoszeniarejestracyjnegomożebyćtakżeswobodnądecyzjąosóbokreślonychwustawie.Doty-

czytoosóbpodlegającychpodatkowimającychsiedzibęlubmiejsceprowadzeniadziałalnościwkraju,którerealizująlubbędąrealizowaćświadczeniazprawemdoodliczeniapodatku.Ponadtodotyczytotakżeosóbpodlegających podatkowi, nieposiadających siedziby lubmiejsca prowadzenia działalnościw kraju, którebędąrealizowaćświadczeniazprawemdoodliczeniapodatkuzmiejscemświadczeniawkraju.

Wmyśl§98UVATorganpodatkowyopublikuje,wsposóbumożliwiającydostępnaodległość,danezre-jestrupłatnikóworazosóbzidentyfikowanychdocelówVAT.Publikacjipodleganumeridentyfikacjipodat-kowejpłatnikalubosobyzidentyfikowanejdocelówVAT,firmahandlowalubimięinazwiskoorazdodatekdoimieniainazwiska,siedzibapłatnikalubosobyzidentyfikowanejdocelówVAToraznumerrachunkuprze-znaczonywzgłoszeniurejestracyjnympłatnikadoopublikowanialubinformacja,żetakinumerrachunkuniezostałwskazany.WRepubliceCzeskiejzewzględunaprzepisywymienionejustawystworzonotzw.RejestrPłatnikówVAT,zapośrednictwemktóregomożnasprawdzić,czydanaosobajestlubniejestpłatnikiemVATorazinneinformacje.Wystarczyznaćnumeridentyfikacjipodatkowejosoby.

Przepisy§109UVATwskazują naprzypadki, kiedypłatnikponosi odpowiedzialność zaniezapłaconyprzezinnegopłatnikapodatekVAT.Płatnik,któryprzyjmiepodlegająceopodatkowaniuświadczeniezmiej-scemświadczeniawkraju,zrealizowaneprzezinnegopłatnika,lubzapłacizatakieświadczenie,ponosiod-powiedzialnośćzaniezapłaconypodatekztytułutegoświadczenia,jeżeliwmomenciesprzedażylubzapłatyzatakieświadczeniewiedziałlubpowinienbyłlubmógłwiedzieć,żepodatekwskazanynadokumenciefi-skalnymniezostaniewsposóbumyślnyzapłacony;płatnik,któryrealizujetoświadczenielubotrzymazaniezapłatę,umyślniedoprowadziłlubdoprowadzidosytuacji,gdyniemożepodatkuzapłacićlubgdymamiejsceucieczkaodpodatkulubwyłudzeniekorzyścipodatkowej.

UVATtakżeokreślazwolnieniazpodatkuVAT.W§63wymienionesąświadczenia,któresązwolnionezopodatkowaniaadotyczyichprawodoodliczenia.Doświadczeńzwolnionychodpodatkunależynp.dosta-watowarówdoinnegopaństwaczłonkowskiego,nabycietowarówzinnegopaństwaczłonkowskiego,eksporttowarów,usługiświadczonedopaństwtrzecich,transportosóborazimporttowarów.

Podstawę opodatkowania określa § 36 UVAT. Podstawę opodatkowania stanowi wszystko, co płatnikotrzymałlubmaotrzymaćjakozapłatęztytułuwykonanychpodlegającychopodatkowaniuświadczeń,wtympodlegającezapłaciekwotypodatkuakcyzowego,odosoby,narzeczktórejzrealizowanoświadczenie,lubodosobytrzeciej,poodliczeniupodatkuztytułutegopodlegającegoopodatkowaniuświadczenia.Podstawaopodatkowaniaobejmujetakżeinnepodatki,opłatylubświadczeniapieniężneopodobnymcharakterze,do-tacjedoceny,wydatkitowarzyszące,któresąnaliczaneosobie,narzeczktórejrealizowanejestpodlegająceopodatkowaniuświadczenie,wmomenciejegoświadczeniaorazinne.

Wydatkamitowarzyszącymidocelówustaleniapodstawyopodatkowaniasąwszczególnościkosztywy-syłki, transportu,ubezpieczeniaorazprowizja.Podstawaopodatkowaniapodlegaobniżeniuo rabat, jeżelijestonudzielonynadzieńzrealizowaniaświadczeniapodlegającegoopodatkowaniu.Natomiast§36aUVATokreślaszczególneprzypadkiustalaniapodstawyopodatkowania.

Stawkapodatkuodwartościdodanejjestpodstawowa,aponadtoobowiązujądwieobniżone.Podstawowastawkawynosi21%,pierwszaobniżona15%adrugaobniżona10%.UVATijejzałącznikiokreślają,któretowaryiusługiobjętesąjakąstawką.Dlaświadczeniapodlegającegoopodatkowaniustosowanajeststaw-kapodatkowaobowiązującanadzieńpowstaniaobowiązkupodatkowego.Wprzypadkuprzyjętejpłatnościztytułuświadczeniapodlegającegoopodatkowaniustosowanajeststawkapodatkowaobowiązującadlategoświadczenianadzieńpowstaniaobowiązkupodatkowegoztytułuprzyjętejzapłaty.

Podstawowastawkapodatkowadotyczytowarów,oileustawaniestanowiinaczej.Wprzypadkutowarów,októrychmowawzałącznikunr3,ciepła ichłodu,stosowana jestpierwszaobniżonastawkapodatkowa.Wprzypadkutowarów,októrychmowawzałącznikunr3a,stosowanajestdrugaobniżonastawkapodatko-wa.

25


Takżewprzypadkuusługstosowanajestpodstawowastawkapodatkowa,oileustawaniestanowiinaczej.Wprzypadkuusług,októrychmowawzałącznikunr2,stosowanajestpierwszaobniżonastawkapodatkowa.

Przepisy§47ustawyokreślająkolejnezasadydotycząceustaleniawłaściwejstawkipodatkowej.Przy-kładowowprzypadkuimportudziełsztuki,przedmiotówkolekcjonerskichorazantyków,októrychmowawzałącznikunr4,stosowanajestpierwszaobniżonastawkapodatkowa.

Płatnikpowinienzłożyćzeznaniepodatkowewciągu25dnipokońcuokresupodatkowego.Obowiązektennanimciążytakżewprzypadku,gdyniemażadnegozobowiązaniapodatkowego.Zobowiązaniepodatkowenależyuregulowaćwterminiewskazanymdlazłożeniadeklaracjipodatkowej.Jeżeliwwynikuwymierzenianadmiernegoodliczeniapowstanienadpłatapodlegającazwrotowipowyżej100CZK,podlegaonazwrotowinarzeczpłatnikabezkoniecznościskładaniawnioskuwciągu30dniodwymierzenianadmiernegoodlicze-nia.Niedotyczytosytuacji,gdypodlegającazwrotowinadpłatapowstaniewzwiązkuzezmianąustalonegopodatkunapodstawiedodatkowegowymiaru.

Okresempodatkowymjestmiesiąckalendarzowy.Ustawaumożliwiajednaktakżerozliczeniakwartalne,oileobrotypłatnikawpoprzednimrokukalendarzowymnieprzekroczyły10mlnCZK,niejestonniesolid-nympłatnikiem,niejestgrupąizmianęokresupodatkowegozgłosiorganowipodatkowemudokońcastycz-niadanegorokukalendarzowego.

PłatniklubosobazidentyfikowanadocelówVATmająobowiązekprowadzeniadocelówpodatkuVATewidencjiwszystkichzdarzeńdotyczącychichzobowiązańpodatkowych,wpodzialeniezbędnymdoopraco-waniazeznaniapodatkowegolubinformacjipodsumowującej.

UVATwymagacodozasadyelektronicznejformyzeznaniapodatkowego,dodatkowegozeznaniapodat-kowego,informacjipodsumowującejorazzałącznikówdotychdokumentów.Określa,żezgłoszenierejestra-cyjneorazzgłoszeniezmianydanychrejestracyjnychnależyzłożyćwyłącznieelektronicznienaadreselektro-nicznybiurapodawczegoopublikowanyprzezorganpodatkowy;niedotyczytoosóbzidentyfikowanychdocelówVAT.Powyższeniedotyczywyłącznieosobyfizycznej,któraniemaobowiązkuskładaniadokumentówwformieelektronicznej,jeżelijejobrotynieprzekrocząwokresiepoprzednichmaksymalnie12bezpośrednionastępującychposobiemiesięcykalendarzowychkwoty6mlnCZKlubniemawynikającegozprzepisówobowiązkuskładaniadokumentówdrogąelektroniczną.

RejestracjapłatnikadocelówpodatkuVATmożezostaćanulowanazurzędu,przykładowowówczas,gdypłatnikzaprzestałprowadzeniadziałalnościgospodarczej iwykonujetylkoczynnościzwolnionezopodat-kowaniabezprawadoodliczenia.PłatnikmożetakżezłożyćwniosekowyrejestrowaniesięzVAT,zgodniezwarunkamiokreślonymiw§106bustawy.

Wceludokonaniaodliczeniakoniecznejest,abydokumentfiskalnyspełniałwszystkiewymogiokreślonewustawie.W§34UVATmowaotym,żeodmomentuwystawieniadokumentufiskalnegodokońcaokresuokreślonegodlajegoprzechowywania,musibyćzapewnionawiarygodnośćjegopochodzenia,nienaruszal-nośćjegotreściorazczytelność.

2.4.1. Zgłoszenie kontrolneZgłoszenie kontrolne VAT to sprawozdanie podatkowe wprowadzone w Republice Czeskiej z dniem

1.1.2016rokujakonarzędziesłużąceprzeciwdziałaniuoszustwompodatkowym.Wprowadzonezostałonamocyustawynr235 z 2004 rokuopodatkuodwartości dodanej.Zgłoszenie składane jest przezkażdegopłatnikapodatkuVATwrazzeskładanymzeznaniempodatkowymdoVAT.Zgłoszenieskładakażdypodat-nikpodatkuVAT,którywdanymokresiezrealizowałjakąśoperację,któramiałacośwspólnegozpodatkiemVAT(przyjąłlubzrealizowałświadczeniewewnątrzkrajowelubpłatnośćzjegotytułu,lubkorzystazprawadoodliczeniapodatku).Przepisynieprzewidujążadnegoodstępstwa,wzwiązkuzczymzgłoszeniedotyczywszystkichpłatnikówpodatkuVATbezwzględunawartośćichobrotów.Awięctakżedrobnychprzedsię-biorców,którzystalisiępłatnikamipodatkuVATdobrowolnielubnieosiągająwartościobrotówzobowiązu-jącychdozarejestrowaniasię.ZgłoszenianiemusiskładaćtylkotakipodatnikpodatkuVAT,którywdanymokresieniemiałżadnejoperacjizwiązanejzpodatkiemVAT.ZgłoszeniekontrolneskładanejestwterminachskładaniazeznaniapodatkowegodoVAT,awięcdo25.dniamiesiącanastępującegopokońcudanegookresupodatkowego.Zwykłemniejszeoperacjewykazywanesąsumarycznie,podobniejakwzeznaniuvatovskim.Pojedynczowyszczególniane są tylko operacje owiększejwartości i transkacje specjalne (przeniesienie

26


obowiązkupodatkowego,handelzłotem,zosobamizagranicznymi ikorektypodatkuwprzypadkunależ-ności nieściągalnych).Dla poszczególnych operacji należy podać podstawowe informacje – identyfikacjękontrahenta(wwiększościtylkoNIP),wartośćtransakcji,strukturęiwysokośćpodatkuVAT.Dokładneinfor-macjedotycząceprzedmiotutransakcji(sprzedażsamochodu,zakupbiletów,opracowanieekspertyzy...)niestanowiąprzedmiotuzgłoszenia.Typprzedmiotuświadczenianależypodaćwyłączniewprzypadkutransak-cjispecjalnych,gdywystępujeprzeniesienieobowiązkupodatkowego.Zgłoszeniemożnazłożyćwyłączniedrogąelektroniczną.Złożeniedrogąelektronicznąobowiązujebezwyjątku,awięcdotyczytakżedrobnychprzedsiębiorcówoniskichobrotach.Każdezłożeniemusizostaćpotwierdzoneelektroniczniewmomenciewysłanialubpóźniejpoprzezdoręczeniewydrukowanegopotwierdzeniaorganowipodatkowemu,najpóźniejprzedupływemterminuzłożeniazgłoszenia.

Prostszymtechnicznesposobemelektronicznegopotwierdzeniajestwykorzystanieskrzynkidanychelek-tronicznych.ZgłoszeniemożnapotwierdzićwdrodzezalogowaniasięwskrzyncedanychelektronicznychwtrakciewysyłanialubmożnajewysłaćprzezskrzynkędanychelektronicznychwpostaciplikuXML.Oso-byprawnemająskrzynkędanychelektronicznychzmocyustawy,przedsiębiorcymogązłożyćwniosekojejzałożenie.PocztaCzeska(Českápošta)świadczyzwiązanąztymusługębezpłatnie.Odpłatnesątylkousługiuzupełniająceorazautoryzowanewydrukowaniewiadomości.Pozałożeniuskrzynkidanychelektronicznychorganpodatkowyiinneorganywładzypaństwowejmogązjejwłaścicielemkontaktowaćsięjużtylkoelek-tronicznie.Wskrzyncemożnaustawićwysyłaniewiadomościemailzinformacjąoprzyjęciusankcjiwrazieniezłożeniazgłoszeniakontrolnego.

Jeżelipłatnikniezłożyzgłoszeniakontrolnegowwymaganymterminie,mazmocyustawyobowiązekzapłaceniakarywwysokości:a)1000CZK,jeżelizłożyjedodatkowo(poupływieterminu)bezwezwaniaorganupodatkowego,b)10000CZK,jeżelizłożyjewzastępczymterminiepowezwaniuorganupodatkowego,c)30000CZK,jeżeliniezłożyzgłoszeniakontrolnegopowezwaniuorganupodatkowegodozmiany,uzupeł-

nienialubpotwierdzeniadanychpodanychwzłożonymzgłoszeniukontrolnymlubd)50000CZK,jeżeliniezłożyzgłoszeniakontrolnegonawetwdodatkowymzastępczymterminie.

Organpodatkowymaobowiązek(ponadramypowyższego)nałożeniasankcjiwynoszącejdo50000CZKnatego,ktonapodstawiewezwaniaorganupodatkowegodousunięcianieścisłościniezmienilubnieuzupeł-ninieprawidłowychlubniepełnychdanychwdrodzekolejnegozgłoszeniakontrolnego.

Organpodatkowymaobowiązek (ponad ramypowyższego) nałożenia sankcjiwynoszącej do500000CZKnatego,ktowrażącysposóbutrudnialubudaremniapobórpodatkówpoprzezniezłożeniezgłoszeniakontrolnego.

2.4.2. Nieuczciwy płatnik podatku VATOkreślenienieuczciwegopłatnikazyskujepłatnikpodatkuVAT,wktórywrażącysposóbniewywiązuje

sięzeswoichobowiązkówwobecorganupodatkowego.Jeżeliprzedsiębiorcaodbierzetowarlubusługę,po-nosiodpowiedzialnośćzaodprowadzeniepodatkuVATdourzęduskarbowego.

2.4.3. Nieuczciwa osobaW2017rokuwprowadzonoinstytucję„nieuczciwejosoby”.Nieuczciwąosobąstajesięprzedsiębiorca,

któryniejestpłatnikiempodatkuVATiwrażącysposóbniespełniswoichobowiązkówwobecorganupodat-kowego.JeżelipóźniejzostaniepłatnikiempodatkuVAT,zostajezarazemnieuczciwympłatnikiem.

2.5. Podatki akcyzowe

Tak zwane podatki akcyzowe reguluje ustawa nr 353 z 2003 roku o podatkach akcyzowych. Zgodniezustawąpodatkiemakcyzowymjestpodatekodolejówmineralnych(produktyropopochodne),odspirytusu,odpiwa,odwinaorazproduktówpośrednichorazodwyrobówtytoniowych.PodatkiakcyzoweadministrująorganyAdministracjiCelnejRepublikiCzeskiej.

PrzedmiotempodatkówsąwybranewyrobywyprodukowanenaobszarzepodatkowymUniieuropejskiejlubimportowanenaterenobszarupodatkowegoUniiEuropejskiej.Wybranymiwyrobamisąww.olejemine-ralne,spirytus,piwo,winoiproduktypośrednieorazwyrobytytoniowe.

27


Ktojestpodatnikiem,określa§4ustawyopodatkachakcyzowych.Ogólnie,płatnikiempodatkujestosobaprawnalubfizyczna,któraprzykładowoprowadziskładpodatkowy,jestuprawnionymodbiorcą,zarejestro-wanymwysyłającymlubproducentem,któramaobowiązekrejestracjipodatkowejorazzapłatywzwiązkuzwprowadzeniemwymienionychwyrobówdowolnegoobrotupodatkowego, lubwzwiązkuzutratą lubpomniejszeniemwartościwybranychwyrobówtransportowanychwtrybiewarunkowegozwolnieniaodpo-datku.

Zpodatkusązwolnioneniektórewyroby,októrychmowaw§11ustawyopodatkachakcyzowych.Zwol-nieniadotycząm.in.wyrobówzimportu,jeżelidotyczyichzwolnienieodpodatkuwyrobówprzywożonychwbagażuosobistym,zakupionychbezpodatkuwsytuacjizagrożeniapaństwaiwstaniewojennymnapod-stawieuchwałyradyministrówlubwyrobyimportowanezterenupaństwczłonkowskichNATOnapotrzebysiłzbrojnychNATOorazinnewyroby,októrychmowawustawie.

PrzedmiotempodatkówsąwybranewyrobywyprodukowanenaobszarzepodatkowymUniiEuropejskiejlubimportowanenaterenobszarupodatkowegoUniiEuropejskiej.ObowiązekzadeklarowaniaizapłaceniapodatkuwokreślonymterminiepowstajezchwiląwprowadzeniawybranychwyrobówdowolnegoobrotupodatkowegonaobszarzepodatkowymRepublikiCzeskiej.Wprzypadkuimportuwybranychwyrobówobo-wiązekzadeklarowaniaizapłaceniapodatkupowstajezdniempowstaniadługucelnego.

Podatekwyliczanyjestpoprzezpomnożeniepodstawyopodatkowaniaprzezstawkępodatkowąokreślonądladanegowyrobu.Podstawęopodatkowaniastanowiilośćwybranychwyrobówwyrażonawjednostkachmiarywzależnościodrodzajupodatków.Przykładowopodstawępodatkuakcyzowegoodpiwastanowiilośćpiwawyrażonawhektolitrach.Stawkapodatkowaróżnisiętakżewzależnościodrodzajuwyrobu.Stawkamożebyćzależnaodilościlubbyćwyrażonaprocentowo.Stawkipodatkuodpapierosówstanowiąpołączeniestawkiprocentowejiilościowej.

Okresempodatkowymdlawybranychwyrobów,zawyjątkiemimportowanychwybranychwyrobów,jestmiesiąckalendarzowy.Płatnicyzobowiązanidozadeklarowaniaizapłatypodatku,powinnizłożyćdeklaracjępodatkowąoddzielniedlakażdegopodatkudourzęducelnegowciągu25dniodkońcaokresupodatkowego,wktórymobowiązektenzaistniał,oileustawaniestanowiinaczej.

2.5.1. Udokumentowanie opodatkowania wybranych produktówNaobszarzeRepublikiCzeskiejopodatkowaniewybranychproduktówwprowadzonychdoswobodnego

obrotunależyudokumentowaćnapodstawiefaktury(dokumentupodatkowego)lubdokumentupotwierdza-jącegosprzedaż,lubdokumentupotwierdzającegotransportwybranychproduktówwprowadzonychjużdoswobodnegoobrotu.Opodatkowaniewybranychproduktówwprowadzonychjużdoswobodnegoobrotuna-leżyudokumentowaćtylkowówczas,jeżeliniesątoproduktynaużytekwłasny(osobisty).Wybraneproduktywprowadzonedoswobodnegoobrotumożnatransportowaćwyłączniewrazzfakturą,dokumentempotwier-dzającymsprzedaż,dokumentempotwierdzającymtransportlubzdecyzjąurzęducelnego.

2.6. Podatek dochodowy od osób prawnych

Podatekdochodowyodosóbprawnychuregulowanyjesttakżewustawienr586z1992rokuopodatkachdochodowych.Podatekdochodowyodosóbprawnychpomniejszazyskiosóbprawnych.

Przedmiot podatku określa § 18a – § 18b UPD. Ogólnie przedmiotem opodatkowania są przychodyzwszystkichrodzajówdziałalnościimajątku(np.przychodyzwynajmulubsprzedażymajątku),oileUPDniestanowiinaczej.Wprzypadkuorganizacjipożytkupublicznego(§17aUPD)przedmiotemopodatkowa-niajestkażdorazowoprzychódzreklamy,składkiczłonkowskiej,wpostaciodsetekiczynszuzawyjątkiemwynajmumajątkupaństwowego.

Podatnikamipodatkudochodowegoosóbprawnychsąwmyśl§17osobyprawne,jednostkiorganizacyjneskarbupaństwa,funduszeudziałowewmyślustawydotyczącejspółekinwestycyjnychifunduszyinwestycyj-nych,subfunduszespółkiakcyjnejzezmiennymkapitałempodstawowymwmyślustawydotyczącejspółekinwestycyjnychifunduszyinwestycyjnych.Ponadtopodatnikiemjesttakżefundusztowarzystwaemerytal-negozarządzanyprzeztowarzystwoemerytalnenapodstawieustawydotyczącejoszczędzaniaemerytalnegoinapodstawieustawydotyczącejdodatkowegooszczędzaniaemerytalnego,fundusztrustowy(powierniczy)

28


wedługkodeksucywilnegoorazjednostka,którajestpodatnikiemzgodniezsystememprawnympaństwa,podrządamiktóregozostałazałożonalubpowołana.

Podatnicy tegopodatkumająobowiązek rejestracyjny, cooznacza, żemuszą złożyćwnioseko zareje-strowaniesiędopodatkudochodowegoodosóbprawnychwewłaściwymorganiepodatkowymwterminieokreślonymwustawie(§39aUPD).Równieżwtymzakresierozróżniasiępodatników,którzysąrezydentamipodatkowymiRepublikiCzeskiejoraztakich,którzyniesąrezydentami.

PodatnicysąrezydentamipodatkowymiRepublikiCzeskiej,jeżelinaterytoriumRepublikiCzeskiejmająsiedzibęlubzarząd,przezcorozumiesięadresmiejsca,zktóregopodatnikjestzarządzany.Rezydencipodat-kowiRepublikiCzeskiejmająobowiązekpodatkowydotyczącyzarównoprzychodówosiąganychzeźródełnaterytoriumRepublikiCzeskiej,jakiprzychodówosiąganychzeźródełzagranicą.Jeżelipodatnik,któryniejestosobąprawną,założonylubzarządzanyjestnapodstawieprzepisówprawaRepublikiCzeskiej,przyjmujesię,żenaterytoriumRepublikiCzeskiejposiadasiedzibę.

Nierezydentamipodatkowymisąpodatnicy,którzyniemająnaterytoriumRepublikiCzeskiejswojejsie-dzibylubstanowiątakonichumowymiędzynarodowe.Nierezydencipodatkowimająobowiązekpodatkowy,którydotyczywyłącznieprzychodówosiąganychzeźródełnaterytoriumRepublikiCzeskiej.

Odpodatkudochodowegoodosóbprawnychsązwolnioneniektórerodzajeprzychodów(§19ai§19bUPD).Przykładowozwolnionesąskładkiczłonkowskienapodstawiestatutu,dokumentówzałożycielskichlubustanawiających,przyjęteprzezorganizacjęzwiązkową,partiępolitycznąlubruchpolityczny,izbęza-wodowąznieobowiązkowymczłonkostwemzawyjątkiemIzbyGospodarczejRepublikiCzeskiejiIzbyRol-niczejRepublikiCzeskiej.Ponadtoprzychodyz tytułuumorzeniadługuprzyoddłużeniulubreorganizacjiprzeprowadzonejnapodstawieodrębnychprzepisówprawa,udziaływzyskucichegowspólnika, jeżeli sąprzeznaczonenauzupełnieniewkładupomniejszonegooudziałwstraciedopoczątkowejwysokości.Zwol-nieniedotyczytakżenieodpłatnychprzychodówztytułunabyciaspadkulubprzekazu,nieodpłatnychprzy-chodówztytułuzbiórkipublicznej,nacelehumanitarnelubcharytatywnelubprzyjęciezezbiórkipublicznej.Innezwolnieniaokreślonesąwustawie.

Podstawęopodatkowaniastanowiróżnica,ojakąprzychody,zawyjątkiemprzychodówniestanowiącychprzedmiotopodatkowaniaiprzychodówzwolnionychodpodatku,przewyższająwydatki(koszty)przestrze-gającichwspółmiernościpodwzględemprzedmiotuiczasuwdanymokresiepodatkowym;różnicatajestkorygowanazgodniezUPD.

Odwyliczonejwtensposóbpodstawyopodatkowanialubstratypodatkowejodliczasiępozycjepodle-gająceodliczeniuodpodstawyopodatkowania.Następnieodpomniejszejpodstawyopodatkowaniaodliczasiędarowiznynacelepożytkupublicznego,poczymobliczasiępodatek.Stawkapodatkowawynosi19%.Obliczonypodatekpodleganastępniepomniejszeniuoodliczeniaodpodatku.Naprzykładokwotę18000CZKzakażdegoniepełnosprawnegopracownikalubkwotę60000CZKzakażdegopracownikaopoważnymrodzajuniepełnosprawności.

Okresempodatkowymwprzypadkupodatkudochodowegoodosóbprawnychjestrokkalendarzowy,rokobrotowy,okresoddniafuzjilubpodziałukorporacjiprawahandlowegolubprzekazaniamajątkuwspólniko-widokońcarokukalendarzowegolubobrotowego,wktórymprzekształcenielubmajątekstałysięskutecznelubokresobrachunkowy,jeżelitenokresobrachunkowyjestdłuższyniż12bezpośrednionastępującychposobiemiesięcy.

Osobyprawnemająogólnieobowiązekzłożeniazeznaniapodatkowegowciągutrzechmiesięcyodza-kończeniurokupodatkowego,jeżelijednakmająobowiązekbadaniasprawozdańfinansowychprzezbiegłegorewidentalubichzeznaniepodatkoweprzygotowujeiskładadoradcapodatkowy,zeznaniepodatkowenależyzłożyćnajpóźniejwciągu6miesięcyodzakończeniarokupodatkowego.Pełnomocnictwadoradcypodatko-wemunależyudzielićprzedupływemtrzechmiesięcyodzakończeniaokresupodatkowego,oczymnależytakżepowiadomićorganpodatkowy.

Jeżelipodatnikowiwokresiepodatkowymniepowstaniezobowiązaniepodatkowewzakresiepodatku,doktóregojestzarejestrowany,musiotympoinformowaćorganpodatkowywterminiezłożeniazeznanialubdeklaracjipodatkowej.

29


2.6.1. Księgowość osób prawnychKażdyprzedsiębiorcaprowadzącydziałalnośćgospodarcząnapodstawiepozwolenianadziałalnośćgospo-

darcząlubinnegoalbowpisanydorejestruhandlowegomusiswojądziałalnośćwiernieiwsposóbprawdziwyodzwierciedlaćwprowadzonejewidencji.Podstawowezasadyrachunkowościokreślaustawanr563z1991rokuorachunkowości.Wskazujeonapodmiotyzobowiązanedoprowadzeniaksiągrachunkowych.Przedsię-biorcywpisanidorejestruhandlowegoprowadząksięgirachunkoweoddniawpisudorejestruhandlowegododniaichskreśleniazrejestru.Osobyfizyczne(prowadząceinieprowadzącedziałalnościgospodarczej),któreksięgirachunkoweprowadządobrowolnie,musząjeprowadzićodpierwszegodniarokuobrotowegonastępującegoporoku,wktórymtakądecyzjępodjęli.Przedsiębiorcyzrzeszeniwstowarzyszeniunieposia-dającymosobowościprawnejprowadząksięgirachunkoweodpierwszegodnianastępującegopookresie,wktórymjedenzuczestnikówstowarzyszeniazostałjednostkązobowiązanądoprowadzeniarachunkowości(przyobliczaniuobrotów,każdegouczestnikatraktujesięoddzielnie,wartościobrotówniesąsumowane).Osobyzagraniczneprowadząksięgirachunkoweoddniawpisaniadorejestruhandlowego(jeżeliniepodle-gająwpisowi,prowadząksięgirachunkoweoddniarozpoczęciadziałalnościnaterenieRepublikiCzeskiejdoczasujejukończenianaterenieRepublikiCzeskiej).

Każdypodmiotmusiprowadzićksięgirachunkoweodmomentuswojegopowstaniadoczasuswojejli-kwidacji.Wksięgach rachunkowychobowiązuje zasadapodwójnego zapisu.Księgowane sąoperacjego-spodarczedotyczącestanuizmianyskładnikówmajątkuiinnychaktywów,zobowiązańiinnychpasywóworazkosztów,przychodówiwynikufinansowego.Operacjegospodarczeksięgowanesąwokresie,zktórymsąmerytorycznieiczasowozwiązane,czyliwtzw.okresieobrachunkowym.Jeżelizachowanietejzasadyniejestmożliwe,możnajezaksięgowaćtakżewokresie,wktórymstwierdzonodanystanfaktyczny.Księ-gowanieodbywasięzgodniezmetodamirachunkowości.Prowadzenieksiągrachunkowychmożnazlecićinnej osobie fizycznej lub prawnej, co jednak nie zwalnia jednostki z odpowiedzialności za prowadzenieksiągrachunkowych.MinisterstwofinansówwydajeCzeskieStandardyRachunkowości.Standardyokreślajązasadyksięgowaniaoperacjizwiązanychzeskładnikamimajątkuiźródłamiichpochodzenia,sporządzaniasprawozdańfinansowych,sposobyewidencjiwprzypadkuupadłościilikwidacji.Ponadtookreślająprocedu-ryinwentaryzacyjneorazsposóbsporządzeniasprawozdaniazprzepływówpieniężnych.

2.7. Ewidencja podatkowa

2.7.1. Ewidencja podatkowaEwidencjapodatkowaprzychodówirozchodówuregulowanajestwustawienr586z1992rokopodatkach

dochodowychw§7b.Ewidencjapodatkowasłużydoustaleniapodstawyopodatkowaniapodatkiemdochodo-wym.Obejmujeinformacjent.przychodówirozchodóworazskładnikówmajątkuizobowiązań.Todefactobardzouproszczonaizredukowanaformaprowadzeniaewidencjiksięgowej.Zpewnościąniejesttojednakewidencjaksięgowawjejwłaściwymznaczeniu.Ewidencjępodatkowąprowadząwszystkieosobyfizyczneprowadzącedziałalnośćgospodarczą,którenieprowadząksiągrachunkowychiswoichkosztówuzyskaniaprzychodównie ujmują „ryczałtowo” (jakoprocent przychodów).Ewidencję podatkowąmogąprowadzićwszyscydrobniprzedsiębiorcy(osobyfizyczne)niewpisanidorejestruhandlowego,którychrocznyobrótnieprzekracza15milionówkoron.

2.7.2. Elektroniczna ewidencja utargów (przychodów gotówkowych)Ustawanr112z2016rokuoewidencjiutargów(przychodówgotówkowych)regulujeprawa,obowiązki

orazprocedurystosowaneprzyewidencjonowaniuutargóworazproceduryzwiązaneznimi.Podmiotemewi-dencjiutargówjestpodatnikpodatkudochodowegoodosóbfizycznychorazpodatkudochodowegoodosóbprawnych.Przedmiotemewidencjiutargówsąutargirejestrowaneprzezpodatnika.

Utargiemewidencjonowanymjestpłatność,któraspełniawymogiformalnedlautarguewidencjonowane-go,iktórastanowiczęśćprzychodugłównego.Utargiemewidencjonowanymjestrównieżpłatnośćspełniają-cawymogiformalnedlautarguewidencjonowanego,przeznaczonadonastępnegoczerpanialubrozliczenia,którestanowiączęśćprzychodugłównego, lubstanowinastępneczerpanie lubrozliczeniepłatności,którastanowiczęśćprzychodugłównego.Wymogiformalnedlautarguewidencjonowanegospełniapłatnośćna

30


rzeczpodatnika,którarealizowanajestgotówkowo,przelewembezgotówkowymśrodkówpieniężnychreali-zowanymnapoleceniepłatnikazapośrednictwemodbiorcy,którymjestpodatnikzobowiązanydozaewiden-cjonowaniautargu,orazpłatnośćdokonywanazapośrednictwemczekulubweksla.

Przychodemgłównymwprzypadkupodatnikapodatkudochodowegoodosóbfizycznychjestprzychódzjednoosobowejdziałalnościgospodarczej,zwyjątkiemprzychodów,któreniestanowiąprzedmiotupodatkudochodowego,zpunktuwidzeniazwykleprzyjmowanychutargówmającharakterszczególnylubpodlegająpodatkowiuźródławedługszczególnejstawkipodatku.Wprzypadkupodatnikapodatkudochodowegoodosóbprawnych jest toprzychódzdziałalnościgospodarczej zwyjątkiemprzychodów,którenie stanowiąprzedmiotupodatkudochodowego,zpunktuwidzeniazwykleprzyjmowanychutargówmającharakterszcze-gólny lubpodlegająpodatkowiuźródławedługszczególnejstawkipodatku lubpodlegająopodatkowaniuzoddzielnejpodstawyopodatkowania.

Wtrybieuproszczonymmogąbyćewidencjonowaneutargizesprzedażytowarówiusługnapokładzieśrodkówtransportuwramachregularnegotransportuzbiorowegoosóbzgodniezustawąregulującąpodatekodtowarówiusług.Lubutargi,którychewidencjonowaniewsposóbzwykłyuniemożliwiłobylubzasadniczoutrudniłobysprawneigospodarczoracjonalnewykonywaniedziałalności,zktórejutargitesąpozyskiwane.UtargitestanowiąprzedmiotrozporządzeniaRadyMinistrów.

Niektóreutargisązewidencjiutargówwyłączone,chodzinp.oprzychodyskarbupaństwa,jednosteksamo-rząduterytorialnego,podmiotówużytecznościpublicznej,CzeskiegoBankuNarodowego,posiadaczylicencjioperatorapocztowego,banków,wtymbankówzagranicznych,spółdzielnioszczędnościowejikredytowej,towarzystwubezpieczeniowychireasekuracyjnych,spółkiinwestycyjnejifunduszyinwestycyjnych,maklerapapierówwartościowych, funduszu emerytalnego, towarzystwa emerytalnego, z działalności gospodarczejwdziedzinachenergetykinapodstawielicencjiwydawanejnapodstawieustawyenergetycznej,zdziałalnościgospodarczejnapodstawiezezwoleniaurzędukrajskiegozgodniezustawąowodociągachikanalizacjach.

Przedprzyjęciempierwszegoutargupodlegającegoewidencjipodatnikzobowiązanyjestdozłożeniaw-nioskuowydaniedanychautoryzacyjnych.Daneautoryzacyjnesłużądouzyskaniadostępudowspólnegourządzenia technicznego administracji podatkowej umożliwiającego podatnikowi administrowanie certyfi-katemdlaewidencjiutargóworazdanymidlaadministrowaniaewidencjiutargów.Jeżelipodatnikwystąpiłowydaniedanychautoryzacyjnych sposobem,wktórymożliwe jest zalogowanie siędo skrzynkidanychelektronicznych,organpodatkowyprzydzielimujezapośrednictwemskrzynkidanychelektronicznychbezzbędnejzwłoki.Jeżelipodatnikzłożyłwniosekowydaniedanychautoryzacyjnychustniedoprotokołu,or-ganpodatkowyprzydzielijepodatnikowiwramachtejczynnościnamiejscu.Organpodatkowyopublikujewsposóbumożliwiającyzdalnydostępwarunkiiprocedurydostępudowspólnegourządzeniatechnicznegoadministracjipodatkowejumożliwiającegopodatnikowiadministrowaniecertyfikatemdlaewidencjiutargóworazdanymidlaadministrowaniaewidencjiutargów.Organpodatkowyzapośrednictwemwspólnegourzą-dzenia technicznegoumożliwi podatnikowinapodstawiedanych autoryzacyjnychpozyskanie1 lubkilkucertyfikatówdlaewidencjiutargów,któresłużądoautoryzacjiraportówelektronicznych.

Podatnik zobowiązany jest za pośrednictwemwspólnego urządzenia technicznego administracji podat-kowej,przeduzyskaniemcertyfikatudoewidencjiutargów,dozgłoszeniadanychdotyczącychjegolokali,wktórychwykonujeondziałalność,zktórychpozyskiwanesąewidencjonowaneutargi,lubwktórychprzyj-muje od ewidencjonowaneutargi.Danymio lokalach są również dane dotyczące stron internetowych, zapośrednictwemktórychoferowanesątowarylubusługi.Wprzypadkuzmianydanycholokalachpodatnikzobowiązanyjestdozgłoszeniatakiejzmianyorganowipodatkowemuwterminie15dnioddnia,wktórymzmianazaistniała,najpóźniejjednakprzezzrealizowaniempierwszegoewidencjonowanegoutarguwlokalu,któregozmianadotyczy.Powyższegozgłoszeniamożnadokonaćtylkozapośrednictwemwspólnegourządze-niatechnicznegoadministracjipodatkowej.

Najpóźniejprzyrealizacjiewidencjonowanegoutargupodatnikzobowiązanyjestdoprzesłaniaorgano-wipodatkowemu,zapośrednictwemraportuelektronicznego,daneo takimewidencjonowanymutarguorazdowystawieniaparagonuosobie,o którejutargpodlegającyewidencjipozyskał.Realizacjązaewidencjo-nowanegoutargujestprzyjęcieutargupodlegającegoewidencjilubwydaniepoleceniadojegorealizacji,o ilepolecenietozostałowydanewcześniej.Danedotycząceewidencjonowanegoutargumogąbyćprze-syłanewyłącznienawspólneurządzenietechnicznewskazaneprzezorganpodatkowyw formaciei struk-

31


turzeopublikowanej organempodatkowymw sposóbumożliwiający zdalnydostęp.EEUwprowadzanajestw RepubliceCzeskiej stopniowo.Od1.12.2016r.dotyczyusłughotelarskich (przeważniezakwate-rowaniekrótkoterminowe,hotele,kempingi,pensjonaty,polanamiotowe,domynoclegowe…)orazusługgastronomicznych(przedsiębiorcyoferującywyżywieniei napojedospożycianamiejscu,tj.restauracje,piwiarnie, kawiarnie, jadalnie…). Niektóre formy prowadzenia gastronomii czy sprzedaży wyżywieniai napojówmogąbyćjednakobjęte2.etapemEEUod1.3.2017r.lub3.etapemEEUod1.3.2018r.Oddnia1marca2017r.dołączyłHandeldetaliczny i hurtowy.W ramachetaputrzeciegood1.3.2018r.dołącząprzedsiębiorcyprowadzącywszelkieinnerodzajedziałalności,któreniesiąwymienionew etapie1,2lub4,tj.np.wolnezawody(lekarze,prawnicy,księgowi),warsztatysamochodowei wulkanizacyjne,naprawyi konserwacjapojazdówmechanicznych,opróczmotocyklii napraworazkonserwacjimotocykli,ichczęścii akcesoriów,a ponadtotransportczyrolnictwo,produkcjażywnościi napojówi innedziałalnościproduk-cyjne,organizacjaimprezsportowychi kulturalnychitd.Od1.6.2018r.jakoostatniedoewidencjizostanąwłączonewybranerzemiosłai działalnośćprodukcyjna.

NamocypostanowieniaTrybunałuKonstytucyjnego3.i4etapniebędąnaraziewdrażane.

2.8. Podatek od nieruchomości

Podatekodnieruchomościuregulowanyjestustawąnr338z1992rokuopodatkuodnieruchomościina-leżydopodatkówmajątkowych.Napodatekodnieruchomościskładasiępodatekodgruntów,podatekodbudowliijednostekmieszkalnych.

Podatekodnieruchomościjesttzw.podatkiemrealnym.Obowiązekjegouiszczeniapowstajebezwzględunato,czypodatnikosiągawystarczającedochodywcelujegozapłaty.Zapłaconypodatekodnieruchomościmożebyćuwzględnionyjakokosztuzyskaniaprzychoduwpodatkudochodowym.

Okresempodatkowymjestrokkalendarzowy.Nieuwzględniasięzmianokolicznościdecydującychdlapodatku,którenastąpiąwtrakcierokupodatkowego.

Zeznaniepodatkowepodatnikpowinienzłożyćwewłaściwymorganiepodatkowymdo31styczniaokresupodatkowego.Zeznaniapodatkowegonieskładasię,jeżelipodatnikzłożyłtakiezeznaniezajedenzpoprzed-nichokresówpodatkowychlubpodatekzostałnaliczonylubdoliczonywjednymzpoprzednichokresówpo-datkowychzurzęduiwporównaniuztympoprzednimokresempodatkowymniezmieniłysięokoliczności,któredecydująowymiarzepodatku.Wtakiejsytuacjipodateknaliczasięwwysokościostatniegoznanegozobowiązaniapodatkowegoazadzieńwymiarupodatkuorazzadzieńdoręczenia tejdecyzjipodatnikowiuważasiędzień31styczniarokupodatkowego.Organpodatkowyniemusipodatnikowiprzekazywaćwy-miarupłatniczego,któryniemusizawieraćteżuzasadnienia,jestonwkładanydoaktiniemożnasięodniegoodwołać.Nawniosekpodatnikaorganpodatkowyprzesyłamuodpiswymiarupłatniczegowciągu30dnioddniaotrzymaniawniosku.Jeżeliwstosunkudopoprzedniegookresupodatkowegonastąpizmianaokolicz-nościistotnychzpunktuwidzeniawymiarupodatkulubzmianieulegnieosobapodatnika,podatnikmusitozgłosićdo31styczniarokupodatkowego.Wtakichprzypadkachpodatekmożnazgłosićskładajączeznaniepodatkowelubczęściowezeznaniepodatkowe.Wczęściowymzeznaniupodatkowympodatnikujmujetylkozaistniałezmianyorazwyliczaogólnąkwotępodatku.

2.8.1. Podatek od gruntówPrzedmiotempodatkuodgruntówsągruntynaterenieRepublikiCzeskiej,ewidencjonowanewtzw.ka-

tastrzenieruchomości(ewidencjagruntówibudowli).Podatektenniedotyczygruntówleśnych,naktórychznajdująsię lasyochronne i lasyspecjalnegoprzeznaczenia,gruntówprzeznaczonychdoobronyRepubli-kiCzeskiej,gruntówbędącychelementem jednostkimieszkalnejorazgruntówbędącychwspółwłasnościąwszystkichwłaścicielijednostekmieszkalnychwbudynkuużytkowanymwspólnieprzeztejednostkimiesz-kalneorazgruntów,któresąterenamiwodnymi,zawyjątkiemstawówsłużącychdocelówintensywnejiprze-mysłowejhodowliryb,lubgruntów,któresązabudowanepodlegającymiopodatkowaniubudynkamiwzakre-siepowierzchnizabudowanejtymibudynkami.

Podatnikiemjestwłaścicielgruntuorazinnipodatnicy,októrychmowaw§3ust.2ustawyopodatkuodnieruchomości.Np.podatnikiempodatkuwprzypadkugruntuwfunduszutrustowym(powierniczym)jestten

32


funduszlubwprzypadkugruntuobciążonegoprawemwybudowanianieruchomościnacudzymgrunciepo-datnikiemjestinwestorbudowlany.Wprzypadkachokreślonychwustawiew§3ust.3podatnikiempodatkujestzawszenajemcalubdzierżawcawprzypadkugruntuwynajmowanegolubdzierżawionego.Wprzypadku,gdyniejestznanywłaścicielgruntulubwprzypadkugruntów,którychgranicewtereniepowstaływrzeczy-wistościpoprzekazaniugruntówwcharakterzezastępczychwzamianzawcześniejszegruntypołączone,podatnikiemjestużytkownik.

OdpodatkusązwolnionegruntynależącedoSkarbuPaństwalubgminy,natereniektórejsięznajdująlubnaprzykładgrunty,naktórychznajdująsiępubliczneiniepublicznecmentarzewmyślustawyocmentarzach.Innezwolnieniawymienionesąw§4ustawyopodatkuodnieruchomości,wktórymsątakżezapisaneszcze-gółowewarunkiichstosowania.

Podstawąopodatkowaniawprzypadkugruntówornych,chmielnic,winnic,ogrodów,sadów i trwałychporostówtrawiastychjestcenagruntuustalonawwynikupomnożeniawielkościgruntuwm2 przezśredniącenęgruntuokreślonądla1m2wrozporządzeniuMinisterstwaRolnictwaRepublikiCzeskiejwporozumieniuzMinisterstwemFinansówRepublikiCzeskiej.

Podstawąopodatkowaniawprzypadkugruntówlasówgospodarczychistawówointensywnejiprzemy-słowejhodowlirybjestcenagruntuustalonanapodstawieobowiązującychprzepisówcenowychnadzień1styczniarokupodatkowegolubiloczynfaktycznejwielkościgruntuwm2 ikwoty3,80CZK.Natomiastpodstawąopodatkowaniawprzypadkugruntówpozostałychjestfaktycznawielkośćgruntuwm2 ustalonana1styczniarokupodatkowego.

StawkapodatkowaokreślonajestwustawieprocentowoodpodstawyopodatkowanialubkwotowowCZK/m2.Podstawowastawkapodatkuwprzypadkugruntówbudowlanychpodlegapomnożeniuprzezwspółczyn-nikwedługliczbymieszkańcówdanejgminy.

2.8.2. Podatek od budowli i jednostek mieszkalnychPrzedmiotempodatkuodbudowliijednostekmieszkalnychjestpodlegającaopodatkowaniubudowla,czy-

libudynek(zdefiniowanywustawiekatastralnej),budowlainżynieryjnawymienionawzałącznikudoustawyopodatkuodnieruchomościorazjednostka,jeżeliznajdująsięnaterytoriumRepublikiCzeskiej.Przedmio-temopodatkowanianiejestbudynek,wktórymznajdująsięjednostkimieszkalne.

Podatnikiemjestwłaścicielbudowli/budynkulubjednostkiorazinneosoby,októrychmowaw§8ust.2ustawyopodatkuodnieruchomości.Podatnikiemjestzawszenajemcalubdzierżawcawprzypadkujednostkiwynajmowanejlubdzierżawionej,któraobejmujepomieszczeniegospodarczeinneniżpiwnicalubkomór-ka,lubwprzypadkubudowli,zawyjątkiembudynkumieszkalnego,jeżelizarządzanimiPaństwowyUrządGruntów(Státnípozemkovýúřad)lubZarządPaństwowychRezerwMaterialnych(Správastátníchhmotnýchrezerv)lubzostałyprzekazanenapodstawiedecyzjioprywatyzacjiMinisterstwuFinansów.

Ustawaw§9wymieniatakżejednostkimieszkalneibudynki,któresązwolnionezopodatkowania.Przy-kładowosątobudynkiijednostkimieszkalnebędącewłasnościąRepublikiCzeskiej,gminy,natereniektórejsięznajdują,budynkiijednostkimieszkalnebędącewłasnościąorganizacjipożytkupublicznego,związkóworazbudynkibędącewłasnościąpublicznychszkółwyższych.

Podstawąopodatkowaniajestwielkośćzabudowanejpowierzchniwm2wgstanunadzień1styczniarokupodatkowego.PrzezpowierzchnięzabudowyrozumiesiępowierzchnięzabudowanąbudowliwmyślustawyPrawoBudowlaneodpowiadającąnadziemnejczęścipodlegającejopodatkowaniubudowli.

Podstawąopodatkowaniawprzypadkujednostekmieszkalnychjestzagospodarowanapowierzchniapod-łogowa,którąstanowiwielkośćpowierzchnipodłogowej jednostkimieszkalnejwm2wgstanunadzień1styczniarokupodatkowegopomnożonaprzezwłaściwywspółczynnikokreślonywustawie.Współczynnikwynosi1,22, jeżeli częścią jednostkimieszkalnej jestgruntwykraczającypozapowierzchnięzabudowanąlubjeżeliwrazzjednostkąmieszkalnąjestużytkowanygruntbędącywspółwłasnościąwszystkichwłaścicielijednostekmieszkalnychwbudynku.Wpozostałychprzypadkachwspółczynnikwynosi1,20.Powierzchniapodłogowajednostkimieszkalnejdocelówpodatkuodnieruchomościnieobejmujepowierzchnipodłogowejwspólnychczęścibudynkuwzakresieudziałuwnich,któryjestujętywramachjednostkimieszkalnej.

Stawkapodatkowaokreślonajestw§11ustawyopodatkuodnieruchomości.Naprzykładwprzypadkubudynkumieszkalnegopodstawowastawkawynosi2CZKza1m2powierzchnizabudowanej.Podstawowa

33


stawkapodatkowapodlegapomnożeniuprzezwłaściwywspółczynnikobowiązującydladanejgminywedługliczbymieszkańcówustalonejwramachostatniegospisuludności.Współczynnikitewynosząod1,0wgmi-nachdo1000mieszkańcówdo4,5wPradze.Ponadtokażdagminawdrodzeobwieszczeniamożeustalićdlaposzczególnychdzielniclubdlacałejgminywspółczynnikiniższebądźwyższe.

2.9. Podatek drogowy

Podatekdrogowyuregulowanyjestustawąnr16z1993rokuopodatkudrogowym.Podatekdrogowyza-liczanyjestdopodatkówmajątkowych.

Przedmiotempodatkudrogowegosądrogowepojazdymechaniczneiichprzyczepyoraznaczepy,któresązarejestrowanewRepubliceCzeskiej,użytkowanewRepubliceCzeskiejorazwykorzystywaneprzezpo-datnikówokreślonychwprzepisachprawa.Podatnicycimająobowiązekzapłaceniapodatku.Upraszczając,dotyczytoosóbprawnychorazosóbfizycznychprowadzącychdziałalnośćgospodarczą.Konkretniedotyczytopodatnikówpodatkudochodowegoodosóbprawnych,jeżeliprzychodyztejichdziałalnościniesąprzed-miotempodatkudochodowego.Wyjątekdotyczykorzystaniazpojazdumechanicznegodocelówdziałalnościorganizacjipożytkupublicznegobędącejpodatnikiempodatkudochodowegoodosóbprawnych.Ponadtodo-tyczytopodatnikówpodatkudochodowegoodosóbfizycznych,jeżelipojazdmechanicznyużytkujądocelówdziałalnościlubwbezpośrednimzwiązkuzjejprowadzeniem,zktórejosiąganesąprzychodyzsamodzielniewykonywanejdziałalnościgospodarczejwmyślustawyopodatkachdochodowych.

Przedmiotpodatkudrogowegostanowiątakżepojazdyzmaksymalnądopuszczalnąładownościąpowyżej3,5t,przeznaczonewyłączniedoprzewozuładunkówizarejestrowanewRepubliceCzeskiej.

Przedmiotempodatkuniesąspecjalnesamochodygąsienicoweiinnepojazdywmyślodrębnychprzepi-sówprawaorazciągnikirolniczeileśneorazichprzyczepyinaczepyorazinnepojazdyspecjalnewmyślodrębnychprzepisówprawaorazpojazdy,którymprzyznanospecjalnynumerrejestracyjny.

Podatnikiempodatkujesttaosoba,którajakoużytkownikpojazduwpisanajestwdowodzierejestracyjnympojazdu.Ponadtopodatnikiemjestosoba,któraużytkujepojazd,wktóregodowodzierejestracyjnymwpisa-najestjakoużytkownikosoba,którazmarła,nieistniejelubjejdziałalnośćzostałazamknięta,lubużytkujepojazd,któregoużytkownikjestwyrejestrowanyzrejestrupojazdów.Podatnikiemjestponadtopracodawca,jeżeliwypłacaswojemupracownikowiekwiwalentkosztówpodróżyzawykorzystaniesamochoduosobo-wegolubjegoprzyczepyinaczepy,oileobowiązekpodatkowynieciążynaużytkownikupojazdu.Ponadtoosoba,któraużytkujepojazdzarejestrowanyiprzeznaczonyjakorezerwanawypadekmobilizacjilubbędącyzapasemwpogotowiu,orazjednostkaorganizacyjnaosobyzsiedzibąlubpobytemstałymzagranicą.Jeżelipojazdwystępujeukilkupodatników,płacąonipodatekwspólnieinierozłącznie.

Zwolnionezpodatkudrogowegosąpojazdy,októrychmowaw§3ustawyopodatkudrogowym.SątonaprzykładpojazdylicząceponiżejczterechkółwpisanewdowodzierejestracyjnymjakokategoriaLorazichprzyczepyinaczepy,pojazdymisjidyplomatycznychiurzędówkonsularnych,pojazdyzapewniającelinioweosobowepołączeniawewnątrzkrajoweprzyzałożeniu,żewtymcelupokonająponad80%kilometrówzłącz-nejliczbyprzejechanychwrokupodatkowymkilometrów,pojazdyużytkowaneprzezsiłyzbrojne,specjalnepojazdyzamiatająceorazpojazdyochronyprzeciwpożarowejużytkowaneprzezstrażpożarnąprzedsiębior-stwa.

Podstawaopodatkowaniazależnajestodrodzajupojazdu.Podstawęopodatkowaniastanowipojemnośćsilnikawcm3wprzypadkusamochodówosobowychzawyjątkiemsamochodówosobowychznapędemelek-trycznymlubsumanajwiększychdopuszczalnychnaciskówosiiliczbaosiwprzypadkunaczeplubnajwięk-szadopuszczalnamasawtonachiliczbaosiwprzypadkupojazdówpozostałych.

Stawkapodatkowajesttakżeokreślonawróżnysposób.Wprzypadkusamochodówosobowychpodatekdrogowywynosiod1.200CZK(800cm3)do4.200CZK(powyżej3.000cm3)rocznie.Wprzypadkupozosta-łychpojazdówpodatekustalasięnapodstawienajwyższejdopuszczalnejmasy(masycałkowitej)wtonachiliczbyosi.Wynosiod1.800CZK(do1tonyz1osią)do50.400CZK(3osie,powyżej36ton)rocznie.Rocz-nastawkapodatkuustalanajestdlakażdegopojazduindywidualnienapodstawiedanychwpisanychwdoku-mentachtechnicznych(rejestracyjnych)pojazdu.Wprzypadkachokreślonychwustawiestawkapodatkowaulegaprocentowemuobniżeniulubprocentowemupowiększeniu.

34


Okresempodatkowymjestrokkalendarzowy.Zeznaniepodatkowedopodatkudrogowegonależyzłożyćnajpóźniejdo31 stycznia rokukalendarzowego,którynastępujepoupływie rokupodatkowego.Podatnikopłacapodatekdrogowywczterech ratach, kwartalniedo15. dniamiesiącakwietnia, lipca, październikaigrudnia.

2.10. Inne podatki

WsystemiepodatkowymRepublikiCzeskiejwystępujątakżeinne,opisaneponiżejpodatkitakiejakpodatekodnabycianieruchomościorazpodatkiekologiczne.

2.10.1. Podatek od nabycia nieruchomości PodatekodnabycianieruchomościregulujeaktprawnySenatunr340z2013rokuopodatkuodnabycia

nieruchomości,Któryzostałznowelizowanynamocyustawynr254zdnia14lipca2016roku.Przedmiotemopodatkowaniajestodpłatnenabycieprawawłasnościdonieruchomości,będącejgruntem,

budowlą,częściąsieciinżynieryjnejlubjednostkąmieszkaniowąznajdującąsięnaterytoriumRepublikiCze-skiej,prawowybudowanianieruchomościnacudzymgruncie,któredotyczygruntuznajdującegosięnatery-toriumRepublikiCzeskiejlubudziałwewspółwłasnościwymienionychnieruchomości.

Przedmiotemopodatkowaniajesttakżenabycieprawawłasnościdonieruchomości,októrejmowawpo-przednimakapicie,napodstawieprzewłaszczenianazabezpieczenielubodpłatnejcesjiwierzytelnościzabez-pieczonejprzewłaszczeniemnazabezpieczenie.

Wprzypadkuuchylenialubrozwiązaniawspółwłasnościdokilkunieruchomości,októrychmowaw§2ust.1ustawyopodatkuodnabycianieruchomości,którychwspółwłaścicielesącisami,przedmiotemopodat-kowaniajesttylkoodpłatnenabycieprawawłasnościdoudziałuwtychnieruchomościach.§2ust.3ustawyokreśla,wjakimzakresie.

Podatnikiempodatkuodnabycianieruchomościjestkażdorazowoosobanabywającaprawowłasnościdonieruchomości.

Ustawaopodatkuodnabycianieruchomościokreślaw§6–9,copodlegazwolnieniuzopodatkowania.Zwolnieniemprzedmiotowymwsferzeprawapublicznegojestnaprzykładnabycieprawawłasnościdonie-ruchomości przezpaństwoczłonkowskieUniiEuropejskiej lub innepaństwo, jeżeli spełniona jest zasadawzajemności.Ustawaprzewidujeprzedmiotowezwolnieniewprzypadkunowychbudowli,gdyzwolnionejestpierwszeodpłatnenabycieprawawłasnościdogruntulubprawabudowynacudzymgruncie,którychelementemjestnowabudowadomujednorodzinnego.

Ponadto ustawaokreśla przedmiotowe zwolnienie dla jednostekmieszkaniowychoraz inne zwolnieniaprzedmiotowe.

Podstawąopodatkowaniajestwartośćnabyciapomniejszonaokosztyuzyskaniaprzychodu.Wartościąna-byciajestuzgodnionacena,tzw.porównawczawartośćpodatkowa(czylirównowartość75%cenyustalonejprzezrzeczoznawcęlubtzw.wartościodniesieniaustalonejprzezorganpodatkowynapodstawiecenogólnieobowiązującychwmiejscuiczasie–przyp.tłum.),cenastwierdzona(administracyjna)lubcenaszczególna,określonanadzieńzaistnieniazdarzeniapodlegającegoopodatkowaniupodatkiemodnabycianieruchomości.

Udokumentowanewynagrodzenieikosztyzapłaconeprzezpodatnikanarzeczrzeczoznawcyztytułuspo-rządzeniaopinii rzeczoznawcyustalającej tzw.cenęstwierdzonąmożebyćkosztemuzyskaniaprzychodu,jeżeliopiniarzeczoznawcyjestobowiązkowymzałącznikiemzeznaniapodatkowegoijeżeliwydatkitepo-datnikuwzględniwzeznaniupodatkowymlubwdodatkowymzeznaniupodatkowym.

Podatek od nabycia nieruchomościwylicza się jako iloczyn podstawyopodatkowania zaokrąglonej dopełnychsetekkoronwgóręistawkipodatku.Stawkapodatkowawynosi4%.

Zeznaniepodatkowepodatnikpowinienzłożyćnajpóźniejdokońcatrzeciegomiesiącakalendarzowegonastępującegopomiesiącukalendarzowym,wktórymwewidencjigruntówibudynków(katastrzenierucho-mości)dokonanowpisudotyczącegoprawawłasnościdonieruchomości,prawabudowynacudzymgruncielub zarządzania funduszem trustowym (powierniczym).Wprzypadku nieruchomości, które nie podlegająewidencjiwkatastrzenieruchomości,podatnikmusizłożyćzeznaniepodatkowenajpóźniejdokońcatrzecie-

35


gomiesiącakalendarzowegonastępującegopomiesiącukalendarzowym,wktórymnabytoprawowłasnościdonieruchomości, lubzaistniałyokoliczności,októrychmowawustawie,np. licytant-nabywcaotrzymałpotwierdzenienabyciaprawawłasnościdonieruchomościwylicytowanejnalicytacjipublicznej.

2.10.2. Podatek ekologicznyZgodniezDyrektywąRadynr2003/96/WEz27października2003rokuwsprawierestrukturyzacjiwspól-

notowychprzepisówramowychdotyczącychopodatkowaniaproduktówenergetycznychienergiielektrycz-nej,RepublikaCzeskaprzyjęłaustawęnr261z2007 rokuo stabilizacjibudżetówpublicznych,namocyktórejwdrożyładyrektywę.

Zgodniezustawąostabilizacjibudżetówpublicznychprzedmiotemopodatkowaniajestprądelektryczny,gazziemnyorazniektóreinnegazy,paliwastałe(węgielczarny,węgielbrunatny,koks).

Płatnikiempodatkuekologicznegojestdostawca,którynaobszarzepodatkowymdostarczyłprzedmiotyopodatkowania,wsytuacjachokreślonychwustawietakżezarządcasiecidystrybucyjnej,producentprzed-miotuopodatkowania;ponadtotakżeosoby,któreenergiępodlegającązwolnieniuwykorzystujądoinnychcelówaniżelidocelówpodlegającychzwolnieniuorazosoby,którezużyłynieopodatkowanąenergię.

Zwolnieniezależnejestodprzeznaczeniawykorzystywanejenergii.Dotyczytowszczególnościenergiielektrycznejipaliwstałych,wykorzystywanychdoprowadzeniaprzewozówpublicznychosóblubżeglugiśródlądowejnaterenieRCz.Ponadtozezwolnieniamożnaskorzystaćwprzypadkugazudoprodukcjienergiicieplnejwgospodarstwachdomowychorazwprzydomowychkotłowniach,októrychmowawodrębnychprzepisach.

Płatnicyzobowiązanidozadeklarowaniaizapłatypodatkupowinnizłożyćdeklaracjępodatkowąorazpo-datekzapłacićdo25.dniapozakończeniuokresupodatkowego,wktórymobowiązektenzaistniał.

2.11. Ordynacja podatkowa

Ordynacjapodatkowatoustawaokreślającasposobypostępowaniaorganówpodatkowych,prawaiobo-wiązkipodmiotówgospodarczychiosóbtrzecich,którepowstająwpostępowaniupodatkowym.Ordynacjapodatkowa(daňovýřád)zostałaprzyjętadnia22lipca2009rokuizostaławDziennikuUstawopublikowanapodnr280/2009.Obowiązujeod1stycznia2011roku.Ustawa tazastąpiławcześniejsząustawęCzeskiejRadyNarodowejnr337z1992roku,ordynacjapodatkowa,któraobowiązywałaod1stycznia1993rokudo31grudnia2010roku.

2.12. Kodeks karny

Ustawa nr 40 z 2009 roku,KodeksKarny, regulujew częściVI:Przestępstwa gospodarcze aw częsciV.wdziale2określaprzestępstwazwiązanezpodatkami,opłatamiidewizami.

W§§240–247określa§240Pomniejszaniepodatku,opłatylubinnejobowiązkowejdaniny§241Nieodprowadzeniepodatku,składkinaubezpieczeniespołeczneiinnejobowiązkowejdaniny§242Szczególnepostanowieniadotycząceczynnegożalu§243Niespełnienieobowiązkuzgłoszeniowegowpostępowaniupodatkowym§244Naruszenieprzepisówobanderolachiinnychprzedmiotachsłużącychoznakowaniutowarów§245Podrabianieiprzerabianieprzedmiotówsłużącychoznakowaniutowarówwcelachpodatkowych

iprzedmiotówpotwierdzającychobowiązekuiszczeniaopłaty§246Podrabianieiprzerabianieznaczków§247Zagrożeniadlagospodarkidewizowej.

36


2.11.1. Pomniejszanie podatku, opłaty lub innej obowiązkowej daninyKtowwiększymzakresiepomniejszapodatek,cło,składkęnaubezpieczeniespołeczne,składkęnapań-

stwowąpolitykęzatrudnienia,składkęnaubezpieczeniewypadkowe,składkęnaubezpieczeniezdrowotne,opłatęlubinnąobowiązkowądaninęlubwyłudzikorzyśćzwiązanązktórąśztychobowiązkowychpłatnościpodlegakarzepozbawieniawolnościnasześćmiesięcydolattrzechlubzakazowiprowadzeniadziałalności.

2.11.2. Nieodprowadzenie podatku, składki na ubezpieczenie społeczne i innej obowiązkowej daninyKtowwiększymzakresieniespełnijakopracodawcalubpłatnikswojegoustawowegoobowiązkuodpro-

wadzaniazapracownikalubinnąosobępodatku,składkinaubezpieczenieemerytalne,składkinaubezpiecza-niespołeczne,składkinapaństwowąpolitykęzatrudnienialubskładkinaubezpieczeniezdrowotne,podlegakarzepozbawieniawolnościnatrzylatalubzakazowiprowadzeniadziałalności.

2.11.3. Szczególne postanowienia dotyczące czynnego żaluOdpowiedzialnośćkarnaztytułuprzestępstwanieodprowadzeniapodatku,składkinaubezpieczeniespo-

łeczneiinnejobowiązkowejdaniny(§241)wygasa,jeżelisprawcaspełnidodatkowoswójobowiązek,zanimsądpierwszejinstancjirozpocznieogłaszaniawyroku.

2.11.4. Niespełnienie obowiązku zgłoszeniowego w postępowaniu podatkowym Ktoniespełniswojegoustawowegoobowiązkuzgłoszeniowegowobecorganupodatkowego,zagrażając

wtensposóbwwiększymzakresieprawidłowemuiterminowemuustaleniupodatkuinnejosobielubjegowyegzekwowaniuodinnejosoby,podlegakarzepozbawieniawolnościnadwalatalubzakazowiprowadzeniadziałalności.

2.11.5. Naruszenie przepisów o banderolach i innych przedmiotach służących oznakowaniu towarówKtowykorzystujebanderole,znakikontrolnelubinneprzedmiotysłużącedooznakowaniatowarówdo

celówpodatkowychwsprzecznościzinnymiprzepisamiprawazzamiaremwyrządzeniainnejosobieszkodylubosiągnięcianieuprawnionejkorzyściprzezsiebielubinnąosobę,lubktowsprzecznościzinnymprze-pisemprawaimportuje,magazynuje,transportujelubwprowadzadoobrotutowarybezbanderoli,znakówkontrolnychlubinnychprzedmiotówsłużącychdooznakowaniadlacelówpodatkowychpodlegakarzepo-zbawieniawolnościnaokrestrzechlatlubzakazowiprowadzeniadziałalności.

2.11.6. Podrabianie i przerabianie przedmiotów służących oznakowaniu towarów w celach podatko-wych i przedmiotów potwierdzających obowiązek uiszczenia opłaty

Ktopodrabialubprzerabiabanderole,znakikontrolnelubinneprzedmiotysłużącedooznakowaniato-warówwcelachpodatkowychlubprzedmiotywydaneprzezorganwładzypublicznejlubprzezniegoupo-ważnionąosobęprawnąwdowódspełnieniaobowiązkupłatniczegozzamiaremwyrządzeniainnejosobieszkodylubosiągnięciaprzezinnąosobąlubsiebienieuprawnionejkorzyści,lubktotakiebanderole,znakilubprzedmiotywprowadzawobieglubużywaichjakprawdziwychpodlegakarzepozbawieniawolnościnaokresjednegoroku,zakazowiprowadzeniadziałalnościlubprzepadkowirzeczy.

2.11.7. Podrabianie i przerabianie znaczkówKtopodrabialubprzerabiaznaczkipocztowelubznaczkiopłatyskarbowejzzamiaremwyrządzeniainnej

osobie szkody lubosiągnięcianieuprawnionejkorzyściprzez siebie lub innąosobę, lubkto takie znaczkicelowowprowadzawobieglubużywaichjakprawdziwych,podlegakarzepozbawieniawolnościnaokresjednegoroku,zakazowiprowadzeniadziałalnościlubprzepadkowirzeczy.

2.11.8. Naruszenie zakazów w czasie stanu nadzwyczajnego w gospodarce dewizowejKtowczasiestanunadzwyczajnegowgospodarcedewizowejzłamiezakazy,określonewustawiedewi-

zowejdlastanunadzwyczajnegowgospodarcedewizowejidotycząceogłoszonegostanunadzwyczajnego,podlegakarzepozbawieniawolnościnaokres jednego rokudo lat sześciu,karzepieniężnej lubzakazowiprowadzeniadziałalności.

37


3. Ubezpieczenia w Republice Czeskiej

Najwyższymkosztemprzedsiębiorcyzatrudniającegopracownikówsąkosztywynagrodzeń,którezwiąza-nesązubezpieczeniemspołecznymizdrowotnymorazobowiązkowymubezpieczeniemOC.

Ubezpieczenie emerytalno-rentowe i chorobowe oparte jest na zasadzie regularnego opłacania składkiubezpieczeniowej.Środki,któreCzeskiZakładUbezpieczeńSpołecznych(ČSSZ,Českásprávasociálníhozabezpečení)zgodniezustawąnr589z1992rokuoskładkachnaubezpieczeniespołeczneiskładcenapań-stwowąpolitykęzatrudnieniazpóźn.zm.otrzymaztytułuskładek,stanowiąwpływdobudżetupaństwa.

Ustawanr582z1991rokuwsprawieorganizacjiirealizacjizabezpieczeniaspołecznegozpóźn.zm.okre-ślastrukturęorganizacyjnązabezpieczeniaspołecznego,działalnośćCzeskiegoZakładuUbezpieczeńSpo-łecznych,powiatowychzakładówubezpieczeńspołecznychorazorganówadministracjipaństwowejwzakre-siezabezpieczeniaspołecznegoipoboruskładeknaubezpieczenieemerytalno-rentoweichorobowe,zadaniaobywateli i pracodawcówwzakresie realizacji zabezpieczenia społecznegoorazpostępowaniew sprawiaubezpieczeniaemerytalno-rentowegoizabezpieczeniaemerytalnego,wtympostępowaniewsprawachpań-stwowejpomocyspołecznej,zasiłkówwrazieubóstwamaterialnego iopiekispołecznejorazwsprawachosóbbędącychwtrudniejszejsytuacji.

Składkinaubezpieczeniespołeczneobejmująskładkiztytułuubezpieczeniaemerytalno-rentowego,ubez-pieczeniachorobowegoorazskładkęnapaństwowąpolitykęzatrudnienia.


Zabezpieczeniespołeczneuregulowanejestponiższymiprzepisamiprawaa) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyzdniem1.5.2004rokujakoobo-

wiązującynaterytoriumRepublikiCzeskiej,omówionywczęści1.b) UstawyRepublikiCzeskiej

–Ustawanr155z1995rokuwsprawieubezpieczeniaemerytalno-rentowegozdnia30.06.1995roku(Zákonč.155/1995Sb.,odůchodovémpojištění,zedne30.6.1995)

–Ustawanr582z1991rokuwsprawieorganizacjiirealizacjizabezpieczeniaspołecznegozdnia17.12.1991roku(Zákonč.582/1991Sb.,oorganizaciaprováděnísociálníhozabezpečenízedne17.12.1991)

–Ustawa nr 187 z 2006 rokuw sprawie ubezpieczenia chorobowego z dnia 14.03.2006 roku (Zákonč.187/2006Sb.,onemocenskémpojištěnízedne14.3.2006)

–Ustawanr589z1992 rokuw sprawie składeknazabezpieczenie społeczne i składkinapaństwowąpolitykęzatrudnieniazdnia20.11.1992 roku (Zákonč.589/1992Sb.,opojistnémnasociálnízabezpečeníapříspěvkunastátnípolitikuzaměstnanostizedne20.11.1992).

c)WykonawczerozporządzeniawobowiązującymbrzmieniuRozporządzenie nr 284 z 1996 wprowadzające ustawę o ubezpieczeniu emerytalno-rentowym z dnia

17.11.1995roku(Vyhláškač.284/1995Sb.,kterouseprovádízákonodůchodovémpojištěnízedne17.11.1995).

d)InneustawywobowiązującymbrzmieniuUstawanr586z1992rokuopodatkachdochodowychzdnia20.11.1992roku(Zákonč.586/1992Sb.,

odaníchzpříjmů,zedne20.11.1992)Ustawanr280z2009,ordynacjapodatkowa,zdnia22.07.2009roku(Zákonč.280/2009Sb.,daňovýřád,

zedne22.7.2009)Ustawanr500z2004,kodekspostępowaniaadministracyjnegozdnia24.06.2004roku(Zákonč.500/2004

Sb.,správnířád,zedne24.6.2004)Ustawanr329z1995rokuwprowadzającaustawęoubezpieczeniuemerytalno-rentowymzdnia17.11.1995

roku(Zákonč.329/1995.,kterouseprovádízákonodůchodovémpojištěnízedne17.11.1995)

38


3.2. Ubezpieczenie społeczne

Płatnikamiskładeksąpracodawcy,którzysąosobamiprawnymilubfizycznymi,zatrudniającyconajmniejjednegopracownika.

Ubezpieczeniespołeczne,naktóreskładkiodprowadzazapracownikajegopracodawca,obejmujeskładkinaubezpieczeniechoroboweorazskładkęnapaństwowąpolitykęzatrudnienia.Odprowadzaneskładkistano-wiądochódbudżetupaństwa.Wysokośćskładkiobliczanajestnapodstawiestawkiprocentowejzpodstawywymiaruustalonegozaokresdecydujący.Stawkiskładekzpodstawywymiaruwynoszą:upracodawcy26%,wtym3,3%naubezpieczeniechorobowe,21,5%naubezpieczenieemerytalneoraz1,2%napaństwowąpolitykęzatrudnienia.Pracodawcazatrudniającynajwyżej25pracowników(małaorganizacja)odprowadzaskładkinarachunekwłaściwegopowiatowegozakładuubezpieczeńspołecznych,natomiastpracodawcaza-trudniającypowyżej25pracownikówodliczy sumęobliczonychświadczeńzubezpieczeniachorobowegoodskładek,którepowinienodprowadzać,aróżnicęwpłacinarachunekwłaściwegopowiatowegozakładuubezpieczeńspołecznych.

Składkipracownikaodprowadzanesązaposzczególnemiesiącekalendarzoweaichterminpłatnościprzy-padanadzieńokreślonyprzezpracodawcęjakodzieńwypłaceniawynagrodzeńipłacyzadanymiesiąc.Jeżelitakidzieńniezostałokreślony,składkipowinnybyćwpłaconenajpóźniejdoośmiudniodupływumiesiącakalendarzowego,zaktóryskładkajestodprowadzana.

Pracodawcazobowiązanyjestdoodprowadzaniaskładek,którezobowiązanyjestodprowadzaćpracow-nik,samodzielnegoobliczeniaskładek,którenależyodprowadzać,jeżelipracownikowiwypłacanejestwyna-grodzeniewwalucieobcej,zobowiązanyjestdoprzeliczeniawynagrodzenianaczeskąwalutę,napodstawiekursu dewizowego ogłaszanego przezCzeskiBankNarodowy, obowiązującego na ostatni dzieńmiesiącakalendarzowego,zaktóryskładkisąodprowadzane,doodprowadzaniakwotskładekzakażdymiesiąckalen-darzowyzterminempłatnościod1-godo20-godnianastępnegomiesiącakalendarzowego,awtymsamymterminiedozłożeniaWykazuowysokościskładekzpodaniemwymaganychdanych.

3.2.1. Ubezpieczenie emerytalno-rentowePodstawoweubezpieczenieemerytalno-rentowestanowiwrazzubezpieczeniemchorobowymelementza-

bezpieczeniaspołecznegowmyślustawynr582z1991rokuwsprawieorganizacjiirealizacjizabezpieczeniaspołecznegozpóźniejszymizmianami.

Podstawowymaktemprawnymokreślającymprawodoemeryturirent,sposóbustalaniaichwysokościiwarunkiichwypłacaniajestustawanr155z1995rokuwsprawieubezpieczeniaemerytalno-rentowego,któraobowiązujeod1stycznia1996roku.

Zgodnie z ustawą o ubezpieczeniu emerytalno-rentowymosoby podlegające temu ubezpieczeniumajązabezpieczeniewtakichsytuacjachżycia,jakstarość,inwalidztwo(niezdolnośćdopracy)iśmierćżywiciela.Pospełnieniuodpowiednichkryteriówosobyubezpieczonemająprawodowypłatyświadczeńzzabezpie-czeniaemerytalno-rentowego.

Ubezpieczeniejestalboobowiązkowe,albodobrowolne.

Obowiązkowe podleganie ubezpieczeniuLudzieaktywnizawodowopodlegająubezpieczeniuemerytalno-rentowemu,jeżelizakresichdziałalności

zarobkowejpodlegaobowiązkowiubezpieczeniowemu.Warunkipodleganiapracownikówiinnychgruposóbwykonującychpracęlubdziałalnośćopodobnym

charakterzeubezpieczeniuemerytalno-rentowemuokreślaustawanr155z1995rokuwsprawieubezpiecze-niaemerytalno-rentowegozpóźniejszymizmianami.

Ubezpieczeniuemerytalno-rentowemu,przyzałożeniuspełnieniaokreślonychwarunków,podlegająnastę-pująceosobyczynnezawodowo:– pracownicybędącywstosunkupracy,– funkcjonariuszePolicjiRepublikiCzeskiej,SłużbyWięziennejRepublikiCzeskiej,GeneralnejInspekcji

SłużbBezpieczeństwa,InformacyjnejSłużbyBezpieczeństwa,Urzęduds.StosunkówzZagranicąiInfor-macji,SłużbyCelnejRepublikiCzeskiejiPaństwowejStrażyPożarnejRepublikiCzeskiej,zawodowiżoł-

39


nierze,żołnierzerezerwywykonującysłużbęwojskowąipracownicypaństwowiwmyślustawyosłużbiecywilnej,

– członkowiespółdzielni,jeżelipozastosunkiempracowniczoprawnymwykonująpracęnarzeczspółdziel-ni,

– osoby,któresąwmyślodrębnychprzepisówmianowanelubwybieranenastanowiskokierownikaurzęduadministracyjnegolubdopełnieniafunkcjiorganustatutowegoosobyprawnejpowołanejnamocyodręb-nejustawy,względnienastanowiskozastępcytegokierownikaluborganustatutowego,jeżelikierowni-kiemtymluborganemstatutowymjesttylkojednaosobaawwynikumianowanialubwyboruosobytenienawiązująstosunkupracylubsłużbowego,orazosoby,którewmyślodrębnychprzepisówwykonująfunkcjępublicznąpozastosunkiempracylubsłużbowym,jeżeliichstosunekpracypodlegawokreślonymzakresiepodkodekspracy,

– pracownicyzatrudnieninapodstawieumowyzlecenie,– pracownicyzatrudnieninapodstawieumowyodzieło,jeżeliwmiesiącukalendarzowymosiągnęłyprzy-

chódpowyżej10000CZK,– sędziowie,– członkowierad jednosteksamorząduterytorialnegoi raddzielnicmiasta lubobwodówmiejskichmiast

statutowychimiastastołecznegowykonującyfunkcje,któreradaokreśliłajakofunkcje,doktórychczłon-kowieradyzostalioddelegowani,

– posłowieSejmuorazsenatorowieSenatu,– prezydentkraju,członkowierządu,prezes,wiceprezesiczłonkowieNajwyższejIzbyKontroli,członkowie

RadyRadiowo-Telewizyjnej,członkowieZarząduUrzęduRegulacjiEnergetyki(wokresieod17.06.2016do31.07.2017r.prezesUrzęduds.Energetyki),członkowieRadyInstytutuBadańUstrojówTotalitarnych,członkowieZarząduCzeskiegoUrzęduTelekomunikacji,członkowieNarodowejRadyBudżetowej,ar-biterfinansowy,zastępcaarbitrafinansowego,RzecznikPrawObywatelskich,zastępcaRzecznikaPrawObywatelskich,wolontariuszeopiekispołecznej,

– osobyopiekującesiędzieckiemlubosobą,będącewewidencjiosób,któremogąwykonywaćopiekęrodzi-nyzastępczejwokresieprzejściowym,jeżeliosobomtymwypłacanejestświadczeniedlarodzicazastęp-czegowmyślustawyospołecznejochroniedzieci,

– osobyodbywającekarępozbawieniawolnościoddelegowanedopracyiosobyodbywającedetencjęzabez-pieczającąoddelegowanedopracy,

– pracownicymającystosunekpracyzawartywmyślobcychprzepisówprawa,– wspólnicy i pełnomocnicy (jednatelé) spółek z ograniczoną odpowiedzialnością oraz komandytariusze

spółekkomandytowych,jeżelipozastosunkiempracowniczoprawnymwykonująnaichrzeczpracę,orazdyrektorzyspółekpożytkupublicznego, jeżelipozastosunkiempracowniczoprawnymwykonująna ichrzeczpracę,

– prokurenci,– członkowieorganówkolegialnychosobyprawnej,– likwidatorzy,– kierownicyjednostekorganizacyjnychosobyprawnej,mającejsiedzibęwpaństwie,zktórymRepublika

Czeskaniezawarłaumowymiędzynarodowejozabezpieczeniuspołecznym,jeżelitakajednostkawpisanajestdorejestruhandlowegoamiejscewykonywaniapracyprzeztychkierownikówznajdujesięnastałewRepubliceCzeskiej,

– osobyoddelegowanedozarządzaniahandlowegonapodstawieprzedstawicielstwakontraktowego(obo-wiązujedo1.01.2014),osobyfizyczne,wyżejniewskazane,zawyjątkiemczłonkówradjednosteksamo-rząduterytorialnegoiraddzielnicmiastalubobwodówmiejskichmiaststatutowychimiastastołecznegoPragiwykonującyfunkcje,któreradanieokreśliłajakofunkcje,doktórychczłonkowieradyzostaliodde-legowani.Okresichubezpieczeniapracodawcapotwierdzakartąewidencyjnąubezpieczeniaemerytalno-rentowego.Ponadto ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu podlegają osoby samozatrudnione, jeżeli samodzielną

działalnośćzarobkowąwykonująnaterenieRepublikiCzeskiejispełniająokreślonewarunkiorazosobydo-browolnieuczestniczącewubezpieczeniuemerytalno-rentowym.

40


Dobrowolnie ubezpieczeniu emerytalno-rentowemu mogą podlegać osoby powyżej 18. roku życia od1.1.1996roku,oileustawaniestanowiinaczej.Zgłoszenieiewidencjędobrowolnegoubezpieczeniaeme-rytalno-rentowegoprowadziPowiatowyZakładUbezpieczeńSpołecznychwłaściwywedługmiejscastałegozameldowaniaobywatelalubwedługmiejscazgłoszonegopobytunaterenieRepublikiCzeskiej(wprzypadkuobcokrajowca).WprzypadkuosóbniemającychstałegolubzgłoszonegomiejscapobytunaterenieRepubli-kiCzeskiej,zgłoszeniedodobrowolnegoubezpieczeniaemerytalno-rentowegoprzyjmujekażdyPowiatowyZakładUbezpieczeńSpołecznych,doktóregotakaosobasięzwróci.Jeżelizgłoszeniedodobrowolnegoubez-pieczeniaemerytalno-rentowegoskładanejestwokresie,wktórymrozpoczętojużpostępowaniewsprawieemerytury/renty,wsprawachpostępowaniaodopłatęskładekwłaściwyjestPowiatowyZakładUbezpieczeńSpołecznych,wktórymzłożonowniosekoemeryturę/rentę.Od1.01.2012rokuzgłoszeniedodobrowolnegoubezpieczeniaemerytalno-rentowegomożliwejestnajpóźniejprzedupływemdnia,którybezpośredniopo-przedzadzieńnabyciaprawadoemerytury.

Dobrowolnepodleganieubezpieczeniuemerytalno-rentowemumożliwejestzpowodu:byciawewidencjiurzędupracywcharakterzeosobyubiegającejsiępracę;systematycznegoprzygotowywaniasiędoprzyszłe-gozawoduwformienaukiwszkoleśredniej lubwyższejwRCz lubzagranicą;działalnościzarobkowejzagranicąpo31.12.1995roku,wykonywaniadługoterminowegowolontariatunapodstawieumowyzawartejzorganizacjądelegującą;działalnościwykonywanejwRepubliceCzeskiejna rzeczzagranicznegopraco-dawcy;pełnieniafunkcjiposłaParlamentuEuropejskiego,wybranegonaterenieRepublikiCzeskiej;pobytuzagranicą,jeżelidomiejscaoddelegowaniadopracyzagranicąlubwykonywaniasłużbyzagranicznejdanaosobawyjechałazeswoimmałżonkiemlubzarejestrowanympartnerem,któryjestpracownikiempaństwo-wymwmyślustawyosłużbiecywilnejlubinnympracownikiemjednostkiorganizacyjnejpaństwa,zazgodądanejjednostkiorganizacyjnejpaństwainiejestpracownikiemlubosobąprowadzącąsamodzielnądziałal-nośćzarobkowąlubniejestosobąwykonującądziałalnośćopodobnymcharakterzewmyślprzepisówinnegopaństwa,doktóregojejmałżoneklubzarejestrowanypartnerzostałoddelegowanidopracylubwykonywaniazagranicznejsłużby;wtakiejsytuacjiskładkęmożeopłacaćpracodawcamałżonkalubrejestrowanegopart-nera;ubezpieczeniedobrowolne-–bezpodaniapowodu.

Okres ubezpieczenia (okres składkowy i bezskładkowy)Okresubezpieczeniawymaganydlanabyciaprawadoemeryturywprzypadkuosób,którewiekemerytal-

nyosiągnęływ2018roku,wynosiconajmniej34latalub30latbezbezskładkowychokresówubezpieczenia.Conajmniej20lat,względnie15latbezokresówbezskładkowychwystarczaosobom,którew2018rokuosiągnęływiekprzynajmniejo5latwyższy,aniżeliwiekemerytalnymężczyznyztąsamądatąurodzenia.Jeżeliosobaukończyła65lat,maprawodoemerytury,jeżelispełniawarunkinabyciaprawadorenty.Okresubezpieczeniapotwierdzakartaewidencyjnaubezpieczeniaemerytalno-rentowego.

3.2.2. EmeryturaPrawodoprzyznaniaświadczeniaemerytalnegoprzysługujewRepubliceCzeskiejosobie,któraosiągnęła

wiekemerytalnyimawymaganyokresubezpieczenia.Wiekemerytalnyróżnisięwprzypadkumężczyznikobiet–wprzypadkukobietzależnyjestodilościdzieci.Okresubezpieczenianiezbędnydlanabyciaprawemerytalnychod2010rokustopniowosięwydłużaajegodługośćwprzypadkukonkretnejosobyustalanajestzależnieodrokukalendarzowego,wktórymosiągasięwiekemerytalny.

Wprzypadkumężczyznwiekemerytalnywynosi60lat,wprzypadkukobietwzależnościodliczbydzieci53lata,jeżeliwychowałyconajmniejpięciorodzieci,54lata,jeżeliwychowałytrójkęlubczwórkędzieci,55lat,jeżeliwychowałydwójkędzieci,56lat,jeżeliwychowałyjednodzieckoi57lat,jeżelisątoosobyurodzoneprzed1936rokiem.

Wprzypadkuosóburodzonychwlatach1936-1977wiekemerytalnyokreślanyjestzgodniezzałącznikiemdoustawy.Jeżeliwiekemerytalnyokreślanyjestzdoliczeniemmiesięcykalendarzowych,wiekemerytalnyosiągasięwostatnimdoliczonymmiesiącukalendarzowymwdniu,którycyfrązgodny jestzdniemuro-dzeniaosobyubezpieczonej;jeżeliwtensposóbokreślonymiesiącniematakiegodnia,zawiekemerytalnyuważasięwiek,któryosiągniętyjestwostatnimdniuostatniegodoliczonegomiesiącakalendarzowego.

41


Wprzypadkuosóburodzonychpo1977rokuwiekemerytalnyustalanyjestwtakisposób,żedowieku67latdoliczasiętakąliczbęmiesięcykalendarzowych,którestanowiądwukrotnośćróżnicymiędzyrokiemurodzeniaosobyubezpieczoneja1997rokiem.

Od1.1.2018rokugórnagranicawiekuemerytalnegowynosi65lat.

3.3. Ubezpieczenie chorobowe

Celemświadczeńzubezpieczeniachorobowegojestfinansowezabezpieczenieosóbaktywnychzawodo-wowmomencie,gdyzpowoduchorobylubmacierzyństwatracąnakrótkiczasprawodozarobku.

Podleganieubezpieczeniuchorobowemuwprzypadkupracownikówokreślonejestwustawieijestobo-wiązkowe.Osobysamozatrudnionepodlegająubezpieczeniuchorobowemunazasadziedobrowolności.

Wubezpieczeniuchorobowymniemaznaczenia,czypracownikjestobywatelemRepublikiCzeskiejlubinnegopaństwa.UbezpieczeniuchorobowemumogąpodlegaćwyłącznieosobypracującenaterenieRepubli-kiCzeskiejdlapracodawcówmającychsiedzibęnaterytoriumRepublikiCzeskiej.

PracownicypracującynarzeczpracodawcówniemającychsiedzibęnaterytoriumRepublikiCzeskiejpod-legająwRCzubezpieczeniu, jeżelipracodawcamasiedzibęna terytoriumpaństwaUE lubna terytoriumpaństwa,zktórymRepublikaCzeskamazawartąumowęmiędzynarodowąozabezpieczeniuspołecznym

Podleganie ubezpieczeniuZakrespodmiotowyubezpieczeniachorobowegookreśla, jakieosobąmogąbyćobjęteubezpieczeniem

chorobowym.Wmyślustawynr187z2006 rokuoubezpieczeniuchorobowymubezpieczeniupodlegająosobyspełniającewarunkiokreślonedlaobjęciaubezpieczeniemchorobowym.

Warunki objęcia ubezpieczeniem chorobowymWarunkiemobjęciapracownikówubezpieczeniemchorobowym jestwykonywaniepracyna terytorium

RepublikiCzeskiej.JeżelijednakpracownikczasowowykonujepracępozaterytoriumRepublikiCzeskiej,niematowpływunajegoubezpieczenie.Ubezpieczenisątakżepracownicy,którzywykonująpracęzagranicąnarzeczpracodawcymającegosiedzibęnaterytoriumRepublikiCzeskiej,jeżelistałemiejscewykonywaniapracyjestzagranicąiniepodlegająobowiązkowoubezpieczeniuemerytalno-rentowemuwmyślprzepisówpaństwa,wktórympracująnastałe,imająstałypobytnaterytoriumRepublikiCzeskiejlubinnegopaństwaczłonkowskiegoUE.Zasadatastosowanajestwsytuacjach,gdymiędzynarodowaumowaozabezpieczeniuspołecznymlubRozporządzenieParlamentuEuropejskiegoiRady(WE)883/2004lubRozporządzenieEOG1408/71(dalejtylkoumowamiędzynarodowa)niestanowiinaczej.

Drugimwarunkiemjestminimalnawysokośćustalonegoprzychodu(granicaprzychoduokreślonajestnapoziomie2500CZK;planowanejestjegozwiększeniewzależnościodkształtowaniasięprzeciętnegowyna-grodzenia).

Wprzypadkuzatrudnieniawniewielkimzakresie,czylizatrudnienia,gdyustalonakwotauwzględnianegoprzychodujestniższaniż2500CZK,lubgdywysokośćprzychoduniejestwogóleustalona,pracownikubez-pieczonyjestwtychmiesiącach,wktórychjegouwzględnianyprzychódwynosiprzynajmniej2500CZK.Pracownicyobjęcisąubezpieczeniemtakżewówczas,gdypracownikwmiesiącukalendarzowymnarzecztegosamegopracodawcywykonywałkilkapracniewielkiegozakresuasumauwzględnianychprzychodówztegotytułuwyniosławmiesiącukalendarzowymprzynajmniej2500CZK.

Pracownicyzatrudnieninapodstawieumowyodziełoobjęcisąubezpieczeniem,jeżeliwosiągnęliprzy-chódpowyżej10000CZK.Pracownicysąobjęciubezpieczeniemtakżewsytuacjiwykonywaniawmiesiącukalendarzowymutegosamegopracodawcykilkuumówodzieło,gdysumaprzychodówztegotytułuwmie-siącukalendarzowymprzekroczyłakwotę10000CZK.

Pracownicy kontraktowiUbezpieczeniuchorobowemuobowiązkowopodlegajątakżepracownicykontraktowi(jeżelispełnionesą

określonewarunki).Pracownikiemkontraktowymjestpracownikpracodawcy,któregosiedzibajestwkrajupozaterytorium

42


UniiEuropejskiejlubpaństwa,zktórymRepublikaCzeskamazawartąumowęmiędzynarodowąozabezpie-czeniuspołecznym,jeżelipracujewRepubliceCzeskiejupracodawcymającegosiedzibęnaterenieRepubli-kiCzeskiej(tzw.pracodawcakontraktowy).

Pracownikkontraktowyobjętyjestubezpieczeniemoddnia,wktórymrozpocząłwykonywaniepracynarzeczpracodawcykontraktowego,dodniaukończeniawykonywaniapracynarzecztegopracodawcy.

Pracownicy zagraniczniPracownikiemzagranicznymrozumie siępracownikapracującegona terytoriumRepublikiCzeskiejna

rzeczzagranicznegopracodawcy,czylipracodawcymającegosiedzibęnaterytoriumpaństwa,zktórymRe-publikaCzeskanie zawarła umowymiędzynarodowej o zabezpieczeniu społecznym lubktóre nie stosujerozporządzeniaUEwsprawiekoordynacjisystemów.PracownikzagranicznymożebyćwRepubliceCzeskiejubezpieczonytylkonapodstawiejegowoli,czylidobrowolnie.

Objęciedobrowolnymubezpieczeniemchorobowymwmyśl§10ust.8ustawynr187z2006rokuoubez-pieczeniuchorobowymzpóźniejszymizmianamimożliwejest,jeżelipracownikzagranicznywmyśl§6ust.3tejżeustawyobjętyjesttakżedobrowolnieubezpieczeniememerytalno-rentowymwmyśl§6ust.1lit.e)ustawynr155z1995rokuwsprawieubezpieczeniaemerytalno-rentowegozpóźniejszymizmianami.

Ubezpieczeniechoroboweobejmujeodmomentuzłożeniazgłoszenia,niewcześniejniżoddnia,wktórymzgłoszeniezłożono.Wrazzezgłoszeniemnależyzłożyćodpowiednidokumentpotwierdzającyistnienieiczastrwaniastosunkupracowniczoprawnegolubstosunkuopodobnymcharakterzezzagranicznympracodawcą(zazwyczajumowaopracę).Złożeniezgłoszeniapociągazasobąkolejneobowiązkizagranicznegopraco-dawcy.

Niepodleganie ubezpieczeniu chorobowemuUbezpieczeniuchorobowemuniepodlegają:–pracownicywykonującypracęnaterytoriumRepublikiCzeskiejnarzeczpracodawców,którzykorzysta-

jązprzywilejówdyplomatycznychiimmunitetów,jeżeliobjęcisięubezpieczeniemwinnympaństwie,–pracownicywykonującypracęwRepubliceCzeskiejdlaorganizacjimiędzynarodowych,jeżeliobjęcisą

ubezpieczeniemzapośrednictwemtejorganizacjimiędzynarodowejiorganowiubezpieczeniachorobowegozgłosząnapiśmie,żeztegopowoduniechcąbyćobjęciubezpieczeniemwRepubliceCzeskiej;oświadczenietopracownicyskładająorganowiubezpieczeniachorobowegozapośrednictwemorganizacjimiędzynarodo-wej,narzeczktórejpracują,

–osobyniebędąceobywatelamiRepublikiCzeskiejlubobywatelamiUniiEuropejskiej,któresązatrud-nionewRepubliceCzeskiejbezważnegopozwoleniapobytunaterytoriumRepublikiCzeskiejwmyślod-rębnychprzepisów(ustawanr326z1999rokuopobycieobcokrajowcównaterytoriumRepublikiCzeskiej).

ŚwiadczeniaZ tytułu ubezpieczenia chorobowegowypłacane są cztery rodzaje świadczeń: chorobowe, opiekuńcze,

świadczeniewyrównawczewciążyimacierzyństwieorazzasiłekmacierzyński.Osobysamozatrudnioneorazpracownicyzagraniczni,oileopłacająskładkinaubezpieczeniechorobowe,

mająprawodoświadczeniachorobowegoizasiłkumacierzyńskiego.Spełnieniewarunkówdlaprzyznaniaświadczeniaocenianejestodrębniedlakażdegoubezpieczeniacho-

robowego.Jeżeliwystępujezbiegprawdotegosamegoświadczeniazkilkutytułówzatrudnieniaobjętychubezpieczeniemchorobowym,przyznawanejestwyłączniejednoświadczenie,którewyliczanejestnapod-stawieprzychodówosiąganychzwszystkichtytułówzatrudnienia(zawyjątkiemświadczeniawyrównawcze-gowciążyimacierzyństwie).

Wszystkieświadczeniazubezpieczeniachorobowegowypłacanesąprzezpowiatowezakładyubezpieczeńspołecznych.

3.3.1. Ubezpieczenie choroboweŚwiadczeniechoroboweprzysługujeosobomubezpieczonymod15.dniakalendarzowegoczasowejnie-

zdolnościdopracylubkwarantanny,zadnikalendarzowe.

43


Wtrakciepierwszychdwóchtygodniczasowejniezdolnościdopracylubkwarantannypracodawcawypła-capracownikowirekompensatęwynagrodzeniazadnirobocze,jednakrekompensatawynagrodzenia,płacylubpremiinieprzysługujezapierwsze takie trzydni.Rekompensatawynagrodzeniaprzysługuje tylkozaokres,wktórymtrwazatrudnienieobjęteubezpieczeniemchorobowym.

Okreswypłacaniaświadczeniachorobowegowynosimaksymalnie380dnikalendarzowychoddniaroz-poczęciaczasowejniezdolnościdopracylubobjęciakwarantanną(wtymwliczającewentualnewcześniejszeokresyniezdolnościpracy),oileustawanr187z2006rokuoubezpieczeniuchorobowymniestanowiinaczej.

Osobompobierającymemeryturęlubrentęwprzypadkutrzeciejgrupyinwalidzkiejświadczeniechorobo-wewypłacanejestod15.dniakalendarzowegotrwającegookresuczasowejniezdolnościdopracylubod15.dniakalendarzowegoobjęciakwarantannąprzezokresmaksymalnie70dnikalendarzowych,jednaknajdłużejdodnia,wktórymkończysiępodlegającaubezpieczeniudziałalność(zatrudnienie).

Wysokośćświadczeniachorobowegozadzieńkalendarzowywynosido30.dnia trwaniaczasowejnie-zdolnościdopracylubobjęciakwarantanną60%zredukowanejdziennejpodstawywymiaru,od31.do60.dniatrwaniaczasowejniezdolnościdopracylubobjęciakwarantanną66%zredukowanejdziennejpodstawywymiaruaod61.dniatrwaniaczasowejniezdolnościdopracylubobjęciakwarantanną72%zredukowanejdziennejpodstawywymiaru.

Dziennapodstawawymiaruustalanajesttak,żeuwzględnianeprzychody(czyliwszystkieprzychodypod-legająceskładcenaubezpieczeniespołeczneiskładcenapaństwowąpolitykęzatrudnienia;najczęściejjesttosumawynagrodzeńbruttozamiesiącekalendarzowe)naliczonepracownikowiwdanymokresie(zazwyczajokres12miesięcykalendarzowychprzedmiesiącemkalendarzowym,wktórymzaistniałaczasowaniezdol-nośćdopracy)dzielone sąprzez liczbę„kwalifikowalnych”dnikalendarzowychprzypadającychnadanyokres.

Świadczeniechoroboweprzysługujetakżeosobiepowygaśnięciuubezpieczenia,jeżeliczasowaniezdol-nośćdopracyzaistniałapoustaniuzatrudnieniapodlegającegoubezpieczeniuw tzw.okresieochronnym.Okresochronnywynosi7dnikalendarzowychoddniaustaniaubezpieczeniachorobowego,jeżeliubezpie-czenietrwałoconajmniejtakisamczas.Jeżeliubezpieczenietrwałokrócej,okresochronnywynositylkotylednikalendarzowych,iletrwałoubezpieczenie.

Okresochronnyniedotyczydziałalnościpodlegającejubezpieczeniuwykonywanejprzezosobępobierają-cąemeryturęlubrentęwprzypadkutrzeciejgrupyinwalidztwalubinnegozatrudnieniauzgodnionegotylkonaokresurlopuwypoczynkowegowinnymmiejscupracy.Ponadtookresochronnyniedotyczyzatrudnieniaomałymzakresie,zatrudnieniaosobyubezpieczonej,którajestuczniemlubstudentem,jeżeliczaszatrudnie-niaprzypadawyłącznienaokreswakacjiszkolnychlubwakacjiatakżewprzypadku,gdyubezpieczenieska-zanegowygasawokresiejegoucieczkizmiejscaodbywaniakarypozbawieniawolności,orazzatrudnieniapracownikapracującegonaumowęodzieło.

Jeżeliosobaubezpieczonaspowodowałaswojączasowąniezdolnośćdopracywwynikuumyślnegoudzia-łuwbójce lub jakobezpośredniskutekswojejnietrzeźwości lubspożyciaśrodkówodurzającychlubpsy-chotropowychalbowczasiepopełnieniaumyślnegoprzestępstwalubumyślnegowykroczenia,świadczeniechoroboweprzysługujejejwwysokościpołowykwotyzadzieńkalendarzowy,bezwzględunato,czymaczłonkówrodziny.

Prawodozasiłkuchorobowegoniemaosobaubezpieczona,któraczasowąniezdolnośćdopracyspowo-dowałasobieumyślnie.Osobaubezpieczonaniemaprawadozasiłkuchorobowegotakżewprzypadku,gdyczasowaniezdolnośćdopracylubkwarantannapowstaławczasieucieczkizmiejscaaresztulubzmiejscaodbywaniakarypozbawieniawolności.

3.3.2. Obowiązki pracodawcyOobjęciuubezpieczeniemchorobowymnależypoinformowaćwłaściwyzakładubezpieczeńspołecznych

(powiatowy,praski,miejski)składającodpowiedniformularzZgłoszeniapodjęcia(ukończenia)zatrudnienia(Oznámeníonástupudozaměstnání(skončenízaměstnání)).

Zgłoszenietopracodawcymogąskładać:–wformiepapierowej,poprzezwypełnienieZgłoszeniapodjęcia(ukończenia)zatrudnienianaformularzu

CzeskiegoZakładuUbezpieczeńSpołecznych,

44


–elektronicznieprzezVREPwformacieGovTalk(rekorddanychwformacieXML)–wformieelektronicznegozgłoszeniaprzesłanegodoskrzynkidanychelektronicznychwłaściwegozakła-

duubezpieczeńspołecznych(powiatowego,praskiego,miejskiegoBrno),alternatywniedoskrzynkidanychelektronicznychCzeskiegoZakładuUbezpieczeńSpołecznych(nazwaskrzynkidanychelektronicznych:e–PodáníČSSZ,ID5ffu6xk).ZgłoszenieelektronicznezawierarekordyONZwformieelektronicznejwfor-macie.xml.

Zgłoszeniewimieniupracownikaskładajegopracodawca.

3.4. Ubezpieczenie chorobowe osób samozatrudnionych

Osobyfizyczneprowadzącedziałalnośćgospodarczązgłaszająsięsamedoubezpieczeniachorobowego.Jestonodobrowolne.

Z tytułu ubezpieczenia chorobowego osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą otrzymujeświadczeniechorobowe,zasiłekmacierzyński,aod1.02.2018rokutakżepoporodoweświadczeniedlaojcówaod1.06.2018rokudługoterminowyzasiłekpielęgnacyjny.

Osobafizycznaprowadzącadziałalnośćgospodarcząobjęta jestubezpieczeniemchorobowym, jeżelisąkumulatywniespełnioneponiższewarunki:– wykonujesamodzielnądziałalnośćzarobkowąnaterytoriumRepublikiCzeskiejlubpozaterytoriumRepu-

blikiCzeskiej,jednaknapodstawieuprawnieńwynikającychzprzepisówprawaRCz.Dotyczytosytuacji,gdywłaściwośćprzepisówprawaniejesturegulowanawumowiemiędzynarodowejozabezpieczeniuspo-łecznymlubrozporządzeniuParlamentuEuropejskiegoiRady(WE)nr883/2004wsprawiekoordynacjiirozporządzeniuParlamentuEuropejskiegoiRadyWEnr987/2009.

– zgłosiłasiędoubezpieczeniachorobowegozapośrednictwemodpowiedniegoformularza.Ubezpieczenie chorobowe osoby samozatrudnionej obowiązuje od dnia wskazanego w zgłoszeniu do

ubezpieczenia,jednakniewcześniejniżoddnia,wktórymzgłoszeniezłożono.Składkaubezpieczeniachorobowegojestustalananapodstawiepodstawymiesięcznejwpostacistawki

procentowej.Stawkawynosi2,3%.Składkęzaokrąglasiędocałychkoronwgórę.Osobysamozatrudnioneustalająmiesięcznąpodstawęubezpieczeniachorobowegowdrodzeprzekazy-

wanejpłatności.Zgodniez§5bust.3ustawynr589z1992rokuzpóźniejszymizmianami,miesięcznapod-stawaubezpieczeniachorobowegoniemożebyćniższaoddwukrotnościkwotyustalonejwmyślprzepisówoubezpieczeniuchorobowymokreślonychdlapracownikówobjętychubezpieczeniemchorobowym(5000CZK)azarazemniemożebyćwyższaodkwotyrównejśredniej,któraprzypadazustalonej(wyliczonej)podstawywymiaruwostatniejinformacjiiprzychodachikosztachnajedenmiesiąckalendarzowywykony-wanejdziałalności,przyczyminformacjataniemożebyćstarszaniżtrzylata.Jeżeliwyliczonaśredniajestmniejszaodminimalnejmiesięcznejpodstawywymiaruubezpieczeniachorobowego,podstawamiesięcznarównajestminimalnejpodstawiemiesięcznej.Jeżelisamodzielnadziałalnośćgospodarczazostałarozpoczęta(wznowiona)wrokukalendarzowym,którypoprzedzabezpośredniorokkalendarzowy,wktórymskładkaubezpieczeniachorobowego jestopłacana,możnawyliczonąpodstawęwymiaruza taki rokkalendarzowyzastosowaćtylkowsytuacji,gdydziałalnośćbyłaprowadzonaprzynajmniejprzezczterymiesiącekalenda-rzowe.Jeżeliniemożnaustalićmaksymalnejpodstawywymiaruubezpieczeniachorobowegozostatniozło-żonejinformacjioprzychodachikosztach,równajestonapołowieśredniegowynagrodzeniaobowiązującegowdanymrokukalendarzowym.Jeżeli jednakwpoprzednimrokuosobasamozatrudnionamiałaprawodowypłatyświadczeniaztytułuubezpieczeniachorobowegowcałymokresiepodejmowaniadziałalności,dlawyliczeniamaksymalnejpodstawywymiarustosowanyjestrokpoprzedzającyrok,wktórymnabyłaprawodowypłatyświadczenia.

Jeżeli osoba samozatrudnionawpłaci z tytułu ubezpieczenia chorobowego kwotęwiększą aniżelimie-sięcznapodstawaobliczonazgodniezpoprzednimustępem,kwotaprzekraczającaustalonąmaksymalnąmie-sięcznąpodstawęniejestuwzględnianiaprzyustalaniuświadczeniazubezpieczeniachorobowego(zasiłkuchorobowego,zasiłkumacierzyńskiego).Częśćpłatności,któraprzekraczamaksymalnąmiesięcznąpodstawęwymiaruubezpieczeniachorobowego,traktowanajestjakonadpłata,którapodlegazwrotowinajpóźniejpozłożeniuinformacjirozliczeniowejzarokkalendarzowy,wktórymnadpłatapowstała.

45


Osobasamozatrudniona,któradobrowolniepodlegaubezpieczeniuchorobowemu,maobowiązekopła-cania składekzaposzczególne całemiesiącekalendarzowe, zawyjątkiem tychmiesięcykalendarzowych,wktórychprzez całymiesiącmiałaprawodowypłaty zasiłku chorobowego lub zasiłkumacierzyńskiegojakoosobafizycznaprowadzącadziałalnośćgospodarczą.Okresemprawadowypłatyzasiłkuchorobowegorozumiesiętakżeokrespierwszych14dnikalendarzowych,wktórychzasiłekchorobowydlaosobysamoza-trudnionejniejestwypłacany.Zamiesiąckalendarzowy,wktórymosobasamozatrudnionazaczęłapodlegaćubezpieczeniuchorobowemu,składkinaubezpieczeniechoroboweopłacanesązawsze.

Osobasamozatrudnionapouzgodnieniuzwłaściwympowiatowymzakłademubezpieczeńspołecznychmożeopłacaćskładkęzaokresdłuższyniżmiesiąc,jednakzawszezwyprzedzenieminajdalejdokońcarokukalendarzowego.

Składki,którąopłaconopouzgodnieniuzwłaściwympowiatowymzakłademubezpieczeńspołecznychnapoczetprzyszłychpłatności,niemożnadodatkowozwiększyć.

Jeżeli składkanaubezpieczenie chorobowezostaławpłaconapoupływie terminupłatności lub zostaławpłaconawniższejwysokości,objęcieubezpieczeniemchorobowymwygasaiwtensposóbzapłaconaskład-kastajesięnadpłatązwiązanązwygaśnięciemobjęciaubezpieczeniemchorobowym.Nadpłatępowiatowyzakładubezpieczeń społecznychzwraca,o ileniewystępują inne zaległościwobecpowiatowegozakładuubezpieczeń społecznych lubCzeskiegoZakładuUbezpieczeńSpołecznych.Właściwy powiatowy zakładubezpieczeńspołecznychzwracająctakąnadpłatęlubjejczęśćlubzaliczająctakąnadpłatęnapoczetzaległejkwotywobecwłaściwegozakładuubezpieczeńspołecznych,powiadamiaodniuiprzyczyniewygaśnięciaubezpieczeniachorobowegoprzedupływemósmegodniadrugiegomiesiącakalendarzowegonastępującegopomiesiącu,wktórymubezpieczeniewygasło.Nadpłatęstwierdzonąwzwiązkuzwygaśnięciemubezpiecze-niachorobowegodanypowiatowyzakładubezpieczeńspołecznychmusizwrócićwciągujednegomiesiącaoddniastwierdzenianadpłaty.

Wygaśnięcie objęcia osoby samozatrudnionej ubezpieczeniem chorobowymObjęcieosobysamozatrudnionejubezpieczeniemchorobowymwygasa:–wdniu,wktórymzgłosiłarezygnacjęzubezpieczeniachorobowego,jednaknajwcześniejwdniu,wktó-

rymzłożonoinformacjęorezygnacji,–wpierwszymdniumiesiącakalendarzowego,zaktórywustalonymterminiewmyślodrębnychprzepi-

sówprawaniewpłaconoskładki,lubzapłaconojąwtymterminiewkwocieniższejodnależnej,–wzwiązkuzrozpoczęciemodbywaniakarypozbawieniawolności,–wdniu,wktórymzaistniałyokolicznościwmyśl§10ust.6ustawyoubezpieczeniuemerytalno-rento-

wym,tj.np.zakończenieprowadzeniasamodzielnejdziałalnościgospodarczej,wygaśnięciepozwolenianajejprowadzenie.

3.5. Kontrola płatnika składek

Powiatowe zakłady ubezpieczeń społecznych to terytorialne jednostki organizacyjneCzeskiegoZakła-duUbezpieczeńSpołecznych,którenawyznaczonymterenierealizująubezpieczeniespołecznewzakresieswojejdziałalności.Ichoddziałykontroliwspomagająmetodycznieiinstruktażowopodmiotykontrolowa-ne;przeprowadzająkontrolępowstania iwygaśnięciastosunkuubezpieczeniowego;kontrolująwypełnianiezadań i obowiązkówprzez pracodawcóww zakresie ubezpieczenia chorobowego; kontrolują prowadzonąewidencję,którąpracodawcyprowadząopracownikachdocelówubezpieczeniachorobowegoiemerytalno--rentowego;kontrolująprawidłowośćustalonejwysokościodprowadzanychskładekorazdopłatdoskładek,wtymwłaściweodliczenienaliczonej(wypłaconej)rekompensatywynagrodzeniawnawiązaniudookresuczasowejniezdolnościdopracyustalonegozgodniezodrębnymiprzepisamiprawa;wramachprzeprowadza-nejkontrolikontrolujątakżeprawidłowośćustalonejwysokościrekompensatywynagrodzeniawnawiązaniudookresuczasowejniezdolnościdopracy(kwarantanny)wypłacanejprzezpracodawcępracownikowi.

46


3.6. Renta

Prawodoprzyznaniaświadczeniarentowegoprzysługujeosobie,któramajednąztrzechgrupinwalidz-kichimawymaganyokresubezpieczenia.Warunekwymaganegookresuubezpieczenianiejestwymagany,jeżeliinwalidztwo(niezdolnośćdopracy)jestwynikiemwypadkuprzypracy(chorobyzawodowej).

Warunekposiadaniaokresuubezpieczenia(składkowegoinieskładkowego)dlaprzyznaniarentywynosiwprzypadkuosóbubezpieczonychdolat20poniżej1roku;wwiekuod20do22lat1rok;od22latdo24lat2lata;od24latdo26lat3lata;od26latdo28lat4lata;powyżej28.rokużycia5lat.

Wymaganyokresubezpieczeniadlanabyciaprawadorentyustalanyjestnapodstawieokresuprzedpowsta-nieminwalidztwa(niezdolnościdopracy).Wprzypadkuubezpieczonegopowyżej28.rokużyciauwzględnia-nejestostatniedziesięćlatprzedpowstaniemniezdolnościdopracy.Wprzypadkuubezpieczonegopowyżej38.rokużyciawymaganyokresubezpieczeniadlanabyciaprawadorentyjestspełnionytakżewsytuacji,jeżeliokrestenspełnionyjestwokresieostatnich20latprzedzaistnieniemniezdolnościdopracy,przyczymwymaganyokresubezpieczeniawynosi10lat.Warunekposiadaniawymaganegookresuubezpieczeniadlaprawadorentyuważasięzaspełniony takżewtedy,gdyokres tenspełniony jestw jakimkolwiekokresiedziesięciulatzakończonymprzedpowstanieminwalidztwa(niezdolnościdopracy);przyczymwprzypadkuubezpieczonegoponiżej24.rokużyciawymaganyokresubezpieczeniawynosidwalata.

Warunki nabycia prawa do rentyUbezpieczonymaprawodorenty,jeżelinieosiągnął65.rokużycialubwiekuemerytalnego,jeżeliwiek

emerytalnyjestwyższyniż65latistałsięa)osobąniezdolnądopracyiposiadawymaganyokresubezpieczenia,jeżelinadzieńpowstanianiezdol-

nościdopracyniespełniłwarunkównabyciaprawadoemeryturywmyśl§29,ewentualnie,jeżeliprzyznanoemeryturęwmyśl§31,jeżelinieosiągnąłwiekuemerytalnego,lub

b)niezdolnymdopracywwynikuwypadkuprzypracy.Ubezpieczonyjestniezdolnydopracy,jeżelizpowodudługoterminowegoniekorzystnegostanuzdrowia

jegozdolnośćdopracyobniżyłasięconajmniejo35%.Jeżelizdolnośćdopracyubezpieczonegozmniejszyłasięa)conajmniejo35%,amaksymalnieo49%,orzekanajestpierwszagrupainwalidzka,b)conajmniejo50%,amaksymalnieo69%,orzekanajestpierwszadrugainwalidzka,c)conajmniejo70%,orzekanajesttrzeciadrugainwalidzka.Zdolnościądopracyrozumiesięzdolnośćubezpieczonegodowykonywaniapracyzawodowejodpowia-

dającejjegozdolnościomfizycznym,zmysłowymimentalnym,przyuwzględnieniuosiągniętegowykształ-cenia,doświadczeńiwiedzyorazpoprzedniejpracyzarobkowej.Zmniejszeniemzdolnościdopracyrozumiesięzmniejszeniezdolnościwykonywaniapracyzarobkowejwwynikuograniczonychzdolnościfizycznych,zmysłowychimentalnychwporównaniuzestanemubezpieczonegoprzedpowstaniemdługoterminowegoniekorzystnegostanuzdrowia.

Przyustalaniuzmniejszeniazdolnościdopracyuwzględniasięstanzdrowiaubezpieczonegoudokumento-wanywynikamibadańlekarskich;uwzględniasięprzytym,

a)czymamydoczynieniazniepełnosprawnością,któratrwalewpływanazdolnośćdopracy,b)czystanzdrowiajestustabilizowany,c)czyiwjakisposóbubezpieczonyoswoiłsięzeswojąniepełnosprawnością,d)zdolnośćprzekwalifikowaniaubezpieczonegonainnyrodzajpracyzarobkowej,aniżelidotejporywy-

konywał,e)zdolnośćwykorzystaniazachowanejzdolnościdopracywprzypadkuzmniejszeniazdolnościdopracy

oconajmniej35%anajwyżej69%,f)wprzypadkuzmniejszeniazdolnościdopracyoconajmniej70%takżeto,czyubezpieczonyzdolnyjest

dopracyzarobkowejwcałkowiciewyjątkowychwarunkach.Niepełnosprawnościądocelówustaleniazmniejszeniazdolnościdopracyrozumiesięzespółwszystkich

dysfunkcji,któresązniązwiązane.Ustabilizowanymstanemzdrowia(ustęp4lit.b)rozumiesiętakistanzdrowia,któryustabilizowałsięna

47


poziomieumożliwiającymubezpieczonemuwykonywaniepracyzarobkowejbezpogorszeniastanuzdrowiapodwpływemtakiejpracy;utrzymaniestabilnegostanuzdrowiamożebyćzarazemuwarunkowaneprzestrze-ganiempewnegoleczenialubograniczeńwwykonywanejpracy.

Ubezpieczony jestoswojonyze swojąniepełnosprawnością (ustęp4 lit. c), jeżelinabył,względniepo-nownienabyłzdolnościiumiejętności,któreumożliwiająmuwrazzzachowanymizdolnościamifizycznymi,zmysłowymi imentalnymiwykonywaniepracyzarobkowejbezpogorszeniastanuzdrowiapodwpływemtakiejdziałalności.

Procentowystopieńzmniejszeniazdolnościdopracyustalanyjestwliczbachcałkowitych.Wymaganyokresubezpieczeniadlanabyciaprawadorentywynosiwprzypadkuubezpieczonegowwiekua)do20.rokużyciaponiżejjednegoroku,b)od20.do22.rokużyciajedenrok,c)od22.do24.rokżyciadwalata,d)od24.do26.rokużyciatrzylata,e)od26.do28.rokużyciaczterylataif)powyżej28.rokużyciapięćlat.Wymaganyokresubezpieczenia(składkowyinieskładkowy)dlanabyciaprawadorentyustalanyjestna

podstawieokresuprzedpowstaniemniezdolnościpracy.Wprzypadkuosobypowyżej28.rokużyciauwzględ-nianejestostatniedziesięćlatprzedpowstaniemniezdolnościdopracy.Wprzypadkuosobypowyżej38.rokużyciawymaganyokresubezpieczeniadlanabyciaprawadorentyspełnionyjesttakżewsytuacji,jeżeliokrestenspełnionyjestwokresieostatnich20latprzedzaistnieniemniezdolnościdopracy,przyczymwymaganyokresubezpieczeniawynosi10lat.Warunekposiadaniawymaganegookresuubezpieczeniadlanabyciapra-wadorentyuważasięzaspełnionytakżewtedy,gdyokrestenspełnionyjestwjakimkolwiekokresiedziesię-ciulatzakończonymprzedpowstanieminwalidztwa(niezdolnościdopracy);wprzypadkuubezpieczonegoponiżej24.rokużyciawymaganyokresubezpieczeniawynosidwalata.

Docelówspełnieniawarunkuposiadaniawymaganegookresuubezpieczeniadlanabyciaprawadorentyzaokresskładkowyinieskładkowyuważasiętakżeokresobjęciaubezpieczeniemosób,októrychmowaw§5ust.2lit.a)atakżeokresnaukiwszkoleśredniejlubwyższejwRepubliceCzeskiejprzedukończeniem18.rokużycia,najwcześniejjednakpoukończeniuobowiązkuszkolnego,apoukończeniu18.rokużyciaprzezokrespierwszych6latstudiów.Przepis§12ust.1zdaniedrugiestosujesięwtymzakresieadekwatnie.

Wysokość renty inwalidzkiejWysokośćpodstawowegowymianurentyinwalidzkiejwynosi9%przeciętnegowynagrodzeniamiesięcz-

nie.Wysokośćprocentowegowymiarurentywynosizakażdycałyrokokresuubezpieczeniaa)0,5%podstawywyliczeniamiesięcznie,jeżelidotyczytorentydlapierwszejgrupyinwalidzkiej,b)0,75%podstawywyliczeniamiesięcznie,jeżelidotyczytorentydladrugiejgrupyinwalidzkiej,c)1,5%podstawywyliczeniamiesięcznie,jeżelidotyczytorentydlatrzeciejgrupyinwalidzkiej,przepis§33ust.2zdaniedrugieitrzecieoraz§34ust.1zdaniedrugiestosujesięwtymzakresietaksamo.Wmomenciezmianygrupyinwalidzkiejwysokośćrentyustalanajestodnowaiobowiązujeoddnia,wktó-

rymzmienionogrupęinwalidzką.Nowawysokośćwymiaruprocentowegorentyustalanajestjakoiloczynprocentowegowymiarurenty,należnejnadzieńpoprzedzającydzień,wktórymzmienionogrupęinwalidzką,iwspółczynnika,którywyliczanyjestjakoudziałstawkiprocentowejpodstawywyliczeniazakażdycałyrokokresuskładkowegoibezskładkowego,októrymmowawustępie2,któryodpowiadanowejgrupieinwalidz-kiej,orazstawkiprocentowejpodstawywyliczeniazakażdycałyrokokresuskładkowegoibezskładkowego,o którymmowawustępie 2, którydotyczydotychczasowej grupy inwalidzkiej.Współczynnik, o którymmowawzdaniupierwszym,ustalanyjestzdokładnościądo4miejscpoprzecinku.

Wcelachustaleniawysokościprocentowegowymiarurentywmyślustępu2,zaokresskładkowyibez-składkowy,októrymmowaw§11iw§13ust.1uważasięwzakresieokreślonymwustępie5takżedo-liczonyokres, stanowiącyokresoddnianabyciaprawado rentydodniaosiągnięciawiekuemerytalnegookreślonegow§32;wprzypadkukobietuwzględnianyjestwiekemerytalnyokreślonydlakobiet,któreniewychowałyżadnegodziecka,awprzypadkumężczyznuwzględniasięwiekemerytalnyustalonydlakobiet

48


otakiejsamejdacieurodzenia,któreniewychowałyżadnegodziecka.Doliczonyokresniepodlegajednakuwzględnieniu,jeżeliniezdolnośćdopracypowstaławwynikuumyślnegouszkodzeniazdrowia,któreubez-pieczonywyrządziłsobiesamlubdałsobiewyrządzić,lubuszkodzeniazdrowiaubezpieczonegobędącegonastępstwemumyślniepopełnionegoprzezniegoprzestępstwa.

Doliczonyokresuwzględniasięa)wpełni, jeżeli okres odosiągnięcia 18. roku życia domomentunabycia prawado rentyobjęty jest

okresemczeskiegoubezpieczenialubjeżeliniezdolnośćdopracypowstaławwynikuwypadkuprzypracy,lubgdyokres,któryniejestobjętyczeskimubezpieczeniem,jestkrótszyniżjedenrok,jeżeliniezdolnośćdopracypowstałaprzedukończeniem28.rokużyciaubezpieczonego,niżdwalata,jeżeliniezdolnośćdopracypowstałapoukończeniu28.rokużyciaiprzedukończeniem40.rokżyciaubezpieczanego,niż3lata,jeżeliniezdolnośćdopracypowstałapoukończeniuprzezubezpieczonego40.rokużycia,

b)wzmniejszonymzakresie,jeżeliniesąspełnionewarunki,októrychmowapodliterąa);wtymprzy-padkudoliczonyokrespodlegaskróceniuwstosunkudodługościokresówskładkowychibezskładkowychobjętychczeskimubezpieczeniemokresieod18.rokużyciadomomentupowstaniaprawadorentyaokresu,któryupłynąłodosiągnięcia18.rokużyciadodniapowstaniaprawadorenty,przyczympotymskróceniuliczbadnidoliczonegookresuzaokrąglanajestnacałedniwgórę.

DocelówustaleniadługościdoliczonegookresuzaokresubezpieczeniauważasiętakżeokresnaukiwszkoleśredniejlubwyższejwRepubliceCzeskiejpoukończeniu18.rokużyciaprzezokrespierwszych6latstudiów.

Od1.1.2018rokubezskładkowymokresemubezpieczeniajestczastrwaniaokresuzasiłkowegowprzy-padku świadczenia dla ojców na opiekę poporodowąw okresie po zakończeniu działalności zarobkowej,która była objęta ubezpieczeniem chorobowym. Bezskładkowym okresem ubezpieczenia nie jest już od1.02.2018rokuokressłużbywojskowej,oileniedotyczytożołnierzyzawodowychlubżołnierzyrezerwy.Możebyćuwzględnionyjakobezskładkowyokresubezpieczeniatylkowsytuacji,gdyjesttookreszaliczonydo30.06.2016roku.

3.7. Ubezpieczenie zdrowotne

Ztytułuubezpieczeniazdrowotnegoopłacanesąświadczeniapodstawowejopiekizdrowotnej.Obowiązekopłacaniaskładekmająwszyscypracownicy,osobysamozatrudnioneorazosobynieosiągająceprzychodówpodlegającychopodatkowaniu,którenastałemieszkająwRepubliceCzeskiej.Częśćskładkizapracownikówopłacapracodawcaaczęśćstanowipotrąceniezwynagrodzeniapracownika.Składkiztytułuubezpieczeniazdrowotnegowpłacanesądozakładówubezpieczeńzdrowotnych,niedobudżetupaństwa.

3.7.1. Podstawy prawne– Ustawanr592z1992rokuoskładcenapowszechneubezpieczeniezdrowotne(Zákonč.592/1992Sb.,

opojistnémnavšeobecnézdravotnípojištění)– Ustawanr48z1997rokuopowszechnymubezpieczeniuzdrowotnym(Zákon48/1997Sb.,oveřejném

zdravotnímpojištění]– Ustawa nr 551 z 1991 roku o PowszechnymZakładzieUbezpieczeń ZdrowotnymRepubliki Czeskiej

(Zákonč.551/1991Sb.,oVšeobecnézdravotnípojišťovněČeskérepubliky)– Ustawanr280z1992rokuoresortowych,branżowych,zakładowychiinnychzakładachubezpieczenio-

wych(Zákonč.280/1992Sb.,oresortních,oborových,podnikovýchadalšíchpojišťovnách)Zapracownikaodprowadzaskładkinaubezpieczeniezdrowotnepracodawcawwysokości13,5%zpod-

stawywymiaru,pozaokrągleniudo1CZKwgórę.Pracownikowipotrąci,równieżbezjegozgody,zwyna-grodzeniajednątrzeciątejkwoty,pozostałedwietrzecieodprowadzipracodawcazwłasnychśrodków.

Kluczowymprzepisemprawajestustawanr48z 1997rokuo powszechnymubezpieczeniuzdrowotnym.Przepis §8 ust. 2 określa, kiedy powstaje obowiązek pracodawcy odprowadzania za swojego pracownikaskładeknaubezpieczeniezdrowotne.Obowiązekpracodawcyodprowadzaniaczęściskładekzaswoichpra-cownikówpowstajew dniupodjęciaprzezpracownikapracyw ramachstosunkupracyi wygasaz dniem za-kończeniatakiegozatrudnienia.Przyczymzadzieńzakończeniastosunkupracyuważasiędzieńzakończeniawykonywaniapracy.

49


Dlacelówubezpieczeniazdrowotnego,zazatrudnienieuważasiętakączynnośćpracownika,z którejpra-cownikpozyskujeodpracodawcydochodyz pracynajemnejorazdodatkówfunkcyjnychpodlegająceopo-datkowaniunapodstawie§6ustawy586z 1992rokuo podatkachdochodowych.Zapracownikówuważasięrównieżczłonkóworganówstatutowychorganówi innychorganówosóbprawnych(członkowiezarządów,radnadzorczychitd.),wybieranychlubpowoływanychczłonkóworganówosóbprawnych,spółdzielni,sto-warzyszeńitd.,osobydziałającenapodstawieumowyzlecenialubumowyo prowadzeniusprawy,likwidato-rzy,prokurencioraznieetatowiradni.

Pracodawcąjestdlacelówubezpieczeniazdrowotnegoosobaprawnalubfizyczna,którazatrudniapracow-nika i posiadasiedzibęlubpobytstałynaterenieRepublikiCzeskiej.

Ponieważubezpieczeniewynikaz mocyprawa,niejestzawieranaumowaubezpieczenia.Ubezpiecze-niepowstajez dniemzawarciapierwszegostosunkupracy.Fakttenpracodawcapowinienpisemnieorazniezwłoczniezgłosićfirmieubezpieczeniowej.Równocześniepodaonswójnumeridentyfikacyjnylubinneoznaczenie,którenumertenzastępuje(np.nrPESELw przypadku,jeżelipracodawcąjestosobaprywatnanieprowadzącadziałalnościgospodarczej,np.właścicielwillizatrudniaogrodnikalubgospodyniędomo-wą).

Powyższegozgłoszeniapracodawcadokonujezapośrednictwemwłaściwegoformularzaelektronicznegolubwypełnionegoformularzaw formacieplikuPDF.WypełnioneZgłoszenienależyprzesłaćw formiepisem-nejdozakładuubezpieczeńzdrowotnych,w którympracodawcajestubezpieczony.Pracodawcanieotrzymazestronyubezpieczycielaautomatycznegopotwierdzenianowegozgłoszeniadoubezpieczenia.

4. Prawo pracy


Prawopracyuregulowanejestponiższymiprzepisamiprawa

a) acquis communautaire (dorobekprawny)UniiEuropejskiejprzyjętyz dniem1.5.2004rokujakoobowią-zującynaterytoriumRepublikiCzeskiej,omówionyw części1.

b)UstawyRepublikiCzeskiej

–Ustawanr435z 2004rokuo zatrudnieniu(Zákonč.435/2004Sb.,o zaměstnanosti)–KodeksPracy(Zákoníkpráce)

c)WykonawczerozporządzeniawydawaneprzezRadęMinistrówlubupoważnioneministerstwa

Rozporządzenienr125z 1993rokuokreślającewarunkii stawkiubezpieczeniaodpowiedzialnościcywilnejorganizacjizaszkodępowstałąw wynikuwypadkuprzypracylubchorobyzawodowejz dnia22.4.1993roku(Vyhláškač.125/1993Sb.,kterousestanovípodmínkya sazbyzákonnéhopojištěníodpovědnostizaměstna-vatelezaškodupřipracovnímúrazunebonemociz povolání,vplatnémznění.

d)Inneustawyw obowiązującymbrzmieniuUstawanr1z 1993,KonstytucjaRepublikiCzeskiej,z późn.zm.(Zákonč.1/1993Sb.,ÚstavaČeskére-

publiky,vplatnémznění)UchwałaPrezydiumCzeskiejRadyNarodowejnr2/1993o ogłoszeniuKartyPodstawowychPrawi Swo-

bódz późniejszymizmianami (UsnesenípředsednictvaČeskénárodní radyč.2/1993,o vyhlášeníListinyzákladníchpráva svobod,vplatnémznění)

Ustawanr309z 2006rokuo zapewnieniuinnychwarunkóww zakresiebezpieczeństwai higienypracy(Zákonč.309/2006Sb.,o zajištěnídalšíchpodmínekbezpečnostia ochranyzdravípřipráci,vplatnémznění).

RozporządzenieRadyMinistrównr101z 2005rokuw sprawieszczegółowychwarunkówdotyczących

50


miejscai środowiskapracy(Nařízenívládyč.101/2005Sb.,o podrobnějšíchpožadavcíchnapracovištěa pra-covníprostředí,vplatnémznění).

Podstawowąprzesłankądlazbudowaniastabilnejpozycjii utrzymaniasięnarynkuwśródsilnejkonkurencjijestdysponowaniezespołemdobrych,profesjonalnieprzygotowanychi elastyczniereagującychpracowników.Musząonibezwarunkowopodoływaćrosnącymwymaganiomstawianymsileroboczejpodkątemrozwojuna-ukowo-technicznego,generującegocoraztonowetechnologie,jakrównieżmusząbyćoniodpowiedniomoty-wowani.Samodzielneposzukiwanienowychrozwiązańprowadzącychdopoprawyogólnychwynikówdanychzadańcząstkowych,czytow zespołachpracownikówczyindywidualnych,stanowidladanejorganizacji,przed-siębiorstwaczyfirmymilewidzianąkorzyśćgenerującąnajwiększebogactwojejpotencjału.

Zgodniez ustawąo zatrudnieniu(patrzustawanr435z 2005roku§10-12)osobaprawnalubfizycznamaobowiązekrealizowaniabieżącychzadańwynikającychz przedmiotujejdziałalnościpoprzezswoichpracow-ników,którychw tymceluzatrudniaw ramachstosunkówpracyzgodniez kodeksempracy.

W stosunkachpracowniczoprawnychzabronionajestjakakolwiekdyskryminacjapracownikówzewzględunarasę,kolorskóry,płeć,orientacjęseksualną,język,religię,poglądypolitycznei światopogląd,narodowość,pochodzenieetnicznelubspołeczne,posiadanymajątek,pochodzenierodowe,stanzdrowia,wiek,stanmał-żeńskii rodzinylubobowiązkiwobecrodziny.Zabraniasiętakżedziałań,któreniestanowiąbezpośredniejdyskryminacji,aledoniejprowadzą,a takżedziałańpolegającychnanamawianiudodyskryminacji.Zabraniasięstosowaniaofertpracy,będącychw sprzecznościz powyższymdziałaniemantydyskryminacyjnym(np.warunkowaniewiekupracownikawiekiemdolat30).

4.2. Stosunek pracy

Wedługcharakterupracy,dowykonywaniaktórejpracownicysąprzyjmowani,stosunkipracymożnapo-dzielićnaumowyopracę iumowycywilnoprawne.Najpowszechniejszymjest stosunekpracynaumowęopracę.

Pracownikzatrudnionynaumowęopracęwykonujezawynagrodzeniempracęnarzeczpracodawcyzgod-niezjegopoleceniami.Stosunekpracyzawiązywanyjestnapodstawieumowyopracę,ewentualniemiano-wania.Sposóbpowstaniastosunkupracystanowi§33oraz§37KP.Pracodawcazobowiązanyjestdoprzy-dzielaniapracownikowipracyzgodniezumowąopracę,wypłacaniamuwynagrodzeniazawykonanąpracę,stwarzaniawarunkówdopomyślnegowykonywaniajegozadańpracowniczych.Pracownikzobowiązanyjestdowykonywaniazgodniezpoleceniamipracodawcypracyzgodniezumowąopracęorazrozkłademtygo-dniowegoczasupracyidotrzymywaniaswychobowiązkówwynikającychzestosunkupracy§38KP.

Stosunekpracyzawiązywanyjestnaczasniekreślony,chybażewumowieopracęwyraźnieokreślonookresjegotrwania§39KP.Umowaopracęmożeprzewidywaćokrespróbny,którywynosinajwyżejtrzymie-siące§35KP.Stosunekpracyzawiązanynapodstawieumowyopracępowstajezdniemokreślonymwumo-wieopracęjakodzieńpodjęciapracy§36KP.Stosunekpracyjestzawieranypomiędzypracodawcąapra-cownikiemzwyklenaokreślonytygodniowyczaspracy(czaspracywynosinajwyżej40godzintygodniowo).

Krótszyczaspracymożezostaćpomiędzypracodawcąipracownikiemuzgodnionynażądaniepracownikazpowodówzdrowotnychlubinnychpoważnychprzyczyn,oilejesttomożliwezpunktuwidzeniafunkcjo-nowaniazakładupracodawcy.Pracownikowizkrótszymczasempracyprzysługujewynagrodzenieodpowia-dającekrótszemuczasupracy.

Kodekspracystanowiwzasadzietrzyrodzajestosunkupracy:głównystosunekpracy,równoległysto-sunekpracyorazdodatkowystosunekpracy.Głównystosunekpracytotaki,wramachktóregopracownikpracujeprzezcałyustawowyczaspracy,zwyklewięcwzakresie40godzintygodniowo(wyjątkiobowiązująnaprzykładwprzypadkupracownikówpracującychwkopalniach).

Pracodawcaniemamożliwościzabronieniapracownikowirównoczesnegowykonywaniapracy narzeczinnegopracodawcy(zwyjątkiemtzw.klauzuliozakaziekonkurencji,którapracownikowizabraniaprowa-dzeniabezzgodypracodawcydziałalnościgospodarczejwdziedziniedziałalnościpracodawcy lubwyko-nywaniapracynarzeczinnejfirmyprowadzącejdziałalnośćwtejsamejdziedzinie,jakjegopracodawca).Wpełnymwymiarzeczasupracy,cozwykleoznacza40godzintygodniowo,jednakpracownikmożepraco-waćtylkoujednegopracodawcy.

51


Jeżelipracownikzatrudnionyjestwramachgłównegostosunkupracy(czylina40godzintygodniowo)aoprócztegojestzatrudnionyjeszczewramachkolejnegostosunkupracywkrótszymwymiarzeczasupracy,drugiznichjest takzwanymdodatkowymstosunkiempracy.Dodatkowystosunekpracypowinienbyćzawszezawartynakrótszywymiarczasupracy.

Wprzypadkudodatkowegostosunkupracyobowiązująinneuregulowaniaprawne,aniżeliwprzypadkugłównegolubrównoległegostosunkupracy.Najbardziejzasadniczaróżnicapoleganasposobiezakończeniadodatkowegostosunkupracy,gdyżpracownik, tak ipracodawca,mogągorozwiązaćwkażdejchwilibezpodaniaprzyczyny–aokreswypowiedzeniawynosi15dni.Okrestenzaczynabiecwdniu,wktórymwy-powiedzeniezostałodoręczonedrugiejstronie.Wprzypadkuzłożeniawypowiedzeniadodatkowegostosun-kupracyprzezpracodawcę,pracodawcaniemaobowiązkuzaoferowaniapracownikowiinnejodpowiedniejpracy.Wprzypadku zakończeniadodatkowego stosunkupracyniemają zastosowania również tak zwaneokresyochronne,wktórychwypowiedzeniestosunkupracyprzezpracodawcęniejestmożliwe(naprzykładchoroba).

4.3. Porozumienia o wykonywaniu pracy poza stosunkiem pracy

Pracodawcapowinienprzyprowadzeniuswojejdziałalnościposługiwaćsięprzedewszystkimpracowni-kamizatrudnionyminapodstawiestosunkupracy.Wporozumieniachowykonywaniupracypozastosunkiempracy(umowachcywilnoprawnych)pracodawcaniemaobowiązkurozłożeniaczasupracypracownika.Pra-cownikponosiwstosunkudopracodawcyodpowiedzialnośćzaszkodę,którąwyrządziłzeswejwinyprzywykonywaniuswoichzadańlubwbezpośrednimzwiązkuznimi§250KP.Wysokośćwynagrodzeniaztytułuumowycywilnoprawnejorazwarunkijegoprzyznaniaokreślanesąwumowiezlecenialubumowieodzieło§138KP.

Napodstawiezawartychumówcywilnoprawnychpracownicyzobowiązanisąprzedewszystkimdowy-konywaniapracywsposóbnależytywedługswoichsił,wiedzyiumiejętności,wykonywaniapoleceńprze-łożonychwydanychzgodniezprzepisamiprawaorazwspółpracowaniazpozostałymipracownikami,wyko-rzystywaniaczasupracyiśrodkówprodukcyjnychdowykonywaniaswoichzadań,terminowegoinależytegowykonywaniaswoichzadań,przestrzeganiaprzepisówprawadotyczącychwykonywanejprzeznichpracy;przestrzeganiapozostałychprzepisówprawadotyczącychwykonywanejprzeznichpracy,oilezostalizniminależyciezaznajomieni,należytegorozporządzaniaśrodkamiprzekazanymiimprzezpracodawcęorazstrze-żeniaichronieniamajątkupracodawcyprzeduszkodzeniem,utratą,zniszczenieminadużyciemorazwstrzy-maniasięoddziałańpozostającychwsprzecznościzuzasadnionymiinteresamipracodawcy.

Pracodawcamożezawrzećzpracownikiemumowęodziełowmyśl§75KPlubumowęzlecenia§76KP.Zakrespracy,któryumowaodziełoobejmuje,niemożebyćwiększyaniżeli300godzinwrokukalendarzo-wym.Wzakrespracwliczasięrównieżczaspracywykonywanejprzezpracownikawtymsamymrokukalen-darzowymnapodstawieinneumowyodzieło.Wumowieodziełonależyokreślićczas,najakiumowatajestzawierana.Umowęzleceniapracodawcamożezawrzećzosobąfizycznąrównieżwtedy,kiedyzakrespracyniebędziewtymsamymrokukalendarzowymprzekraczał300godzin.Napodstawieumowyzlecenianiejestmożliwewykonywaniepracywzakresieprzekraczającymśredniopołowęokreślonegotygodniowegoczasupracy.Umowęzleceniapracodawcapowinienzawrzećwformiepisemnejpodrygoremnieważności;jedenegzemplarzumowyprzekazujepracownikowi.Oilenieuzgodnionosposoburozwiązaniaumowyzlecenia,możezostaćonarozwiązananamocyporozumieniastronzdniemuzgodnionymprzeznich;jednostronniemożezostaćonarozwiązanazjakiejkolwiekprzyczynyzzachowaniem15-dniowegookresuwypowiedze-nia,którazaczynabieczdniemdoręczeniawypowiedzeniadrugiejstronie.Rozwiązanieumowyzleceniazeskutkiemnatychmiastowymmożejednakzostaćuzgodnionetylkodlaprzypadków,wktórychmożliwejestrozwiązaniestosunkupracyzeskutkiemnatychmiastowym.

4.4. Praca tymczasowa, praca dorywcza, telepraca

Powyższenieoficjalnenazwy(aledotychczasczęstostosowane)zregułyoznaczająstosunekprawno-pra-cowniczynakrótkiokresczasu.Wpraktyceoznaczatozatrudnieniepracownikawjednejzformstosunku

52


pracylubnapodstawieumówopracęwykonywanejpozastosunkiempracy(różnepracedorywcze,jednora-zowenieregularneprace,pracyomałymzakresieitd.).

Przepisyprawapracynieposługująsiępojęciem„pracowniktymczasowy”,idlategostudentaczyemerytanależyzpunktuwidzeniaprzepisówprawapracypostrzegaćjakokażdąinnąosobęfizyczną(pracownika).

Możliwościprawnezatrudnianiaosóbfizycznychwramachpracyzależnejwynikajązkodeksupracy–stosunekpracynaczasokreślony,umowazlecenialubumowaodziełolubzkodeksucywilnego–zawarcieumowynienazwanej lub umowy zlecenia. Przepisy podatkowenie przewidująw zakresie opodatkowania„pracownikówtymczasowych”żadnychprzepisówszczególnych,aichdochodyzwyklezpunktuwidzeniaswojegocharakterunależądodochodówzdziałalnościzależnejzdefiniowanejw§6ustawy586/1992Dz.U.Pracownicyzatrudnienicelemnieregularnejpracydorywczejwykonująumówionepracewramachstosunkupracytylkoczasamiinieregularniewzależnościodpotrzebpracodawcyinajegowezwanie.

Pracownikdomowy–telepracownikjestpracownikiempozostającymwstosunkupracy,któryniepracujewmiejscupracypracodawcy,alewykonujeuzgodnionepracewdomuwczasiepracy,którysamsobierozkła-da.Wykonywaniepracyzdomunależyuzgodnićzpracownikiem,niemożeonbyćdoniejzmuszony.

Możliwośćposiadaniairównocześnie„nieposiadania”pracownikawynikazkodeksupracy§42KP,któryumożliwia tymczasoweprzeniesieniepracownikadowykonywania innejpracyu innejosobyprawnej lubosobyfizycznej.Ponadtokodekspracyumożliwiazatrudnianieobcychpracownikówwformiezatrudnianiazapośrednictwemagencjipracy,którezostałozdefiniowanew§2KPust.5orazw§308-309KP.Dlapracow-nikaniepowstaniewtensposóbnowystosunekpracyipozostajeonwstosunkupracyzeswoimpierwotnympracodawcą.Przezokresprzeniesieniainnypracodawcapracownikowipowierzazadania,kierujenimispra-wujenadnimkontrolę.Celemzatrudnianiaobcychpracownikówwedług§42jestrozwiązanieproblemusta-nuprzejściowego,kiedywfirmiemacierzystejbrakujepracy,natomiastniemaonosłużyćprzedewszystkimdozaspakajaniapotrzebinnychpracodawców.

4.5. System wynagradzania zakładu

Podpojęciemwynagrodzenienależyrozumiećświadczeniepieniężnewypłacanepracownikowizapracę,wedługjejzłożoności,odpowiedzialnościitrudności,arównocześniewzależnościodwarunkówpracy,efek-tywnościiosiąganychwynikówroboczych.Pensjajakowynagrodzeniejednegoczynnikaprodukcyjnegojestdlaprzedsiębiorstwaistotnąwielkościąmającąwpływnakoszty.Ustalenieodpowiedniegowynagrodzeniazawykonanąpracęjestpierwszorzędnymzadaniemsystemuwynagradzaniaprzedsiębiorstwa,którezapośred-nictwemniegowyrażaswojezamiaryiśledzicelewobszarzepolitykiwynagrodzeń,którychprzedsiębior-stwochceosiągnąć.

4.6. Taryfy wynagrodzenia

Wwiększościdużychprzedsiębiorstwdowycenywartościpracystosowanesątaryfywynagrodzenia.Cho-dziostopnie taryfowe,którymisąwzasadziestawkiwkoronachza jednostkęczasu,zwyklegodzinę lubmiesiąc.

Stopnie taryfowe i zakres taryf tworzą strukturęwynagradzania. Zakres taryfywynagrodzeń powinienbyćtaki,abyumożliwiałondostateczneróżnicowaniewynagrodzeńpracownikówwedługichefektywnościiwyników.Skalataryfowastanowizregułyjedenzkilkuustalanychpunktównegocjacjizbiorowych.Odkil-kulatistniejetendencja,iżwwiększychorganizacjachwynikiembywazwyklepodwyższeniewynagrodzeńokilkaprocent.Kolejnągrupążądańzwiązanychzpodwyższaniemtaryfwynagrodzeńsąrównieżżądaniadotyczącepodwyższaniadodatkówzatrudnewarunkipracy,jaknp.nietypowyczaspracy,warunkiszkodliwedlazdrowiaczyinnenietypowecechywykonywanejpracy.Dodatkizategotypuwarunkiniestandardowewypłacanesązwyklewformiedopłatdotaryfywynagrodzeńlubprocentuześredniegozarobkulubstałejstawkigodzinowejwkoronach.

Pracawgodzinachnadliczbowych regulowana jestkodeksempracy.Wykonywaniepracywgodzinachnadliczbowychjestmożliwetylkowprzypadkachwyjątkowych.Pracęwgodzinachnadliczbowychpraco-dawcamożezarządzićtylkozpoważnychprzyczynmającychwpływnafunkcjonowaniezakładu.Zarządzona

53


pracawgodzinachnadliczbowychniemożeudanegopracodawcywynosićwięcejaniżeli8godzinwpo-szczególnychtygodniachi150godzinwrokukalendarzowym.

Pracownikowiprzysługujezaczaspracywgodzinachnadliczbowychosiągniętewynagrodzenieorazdo-płatawwysokości25%średniegozarobkuluburlopwyrównawczy,oileobiestronytakuzgodniły.Urlopwyrównawczyudzielanyjestwzakresiepracywykonywanejwgodzinachnadliczbowych,zaktórąjestwy-płacanydodatek.Urloputegopracodawcazobowiązanyjestudzielićdotrzechmiesięcyodwykonaniapracywgodzinachnadliczbowychlubwinnymuzgodnionymterminie.Stawkę25%dodatkudoosiągniętegowy-nagrodzeniakodekspracyokreślajakominimalną.Zakładpracymożeprzyznaćwyższąstawkęlubróżnico-waćstawkiwedługdnipowszednichiweekendów.Świętemnależyrozumiećświętopaństwoweiinneświęta,któresądniemurlopupłatnego.Obiestronymogąuzgodnićwynagrodzenie,wktórympracawgodzinachnadliczbowychjestjużuwzględniona,najwyżejjednakwzakresie150godzinzarokkalendarzowy.

Kodekspracyw§115stanowi,iżpracodawcazobowiązanyjestdowypłaceniazapracęwświętoosiągnię-tegowynagrodzeniaorazudzieleniaurlopuwyrównawczegowzakresiepracywykonywanejwświęto.Ist-niejemożliwośćuzgodnienia,czyzostaniewykorzystanyurlopczywypłaconyzostaniedodatekwwysokościconajmniejśredniegozarobku.Wkomentarzudoniniejszegoparagrafuokreślono,którednidladanegorokuuważanesązaświętopaństwowe.

Kolejnymudogodnieniemwzakresiewynagrodzeniajestrównieżdopłatazapracęwnocy.Zatąpracępracownikowiprzysługujeosiągniętewynagrodzenieorazdopłataconajmniejwwysokości10%średniegozarobku.Dopłatawtejsamejwysokościprzysługujepracownikomrównieżzapracęwtrudnymśrodowiskupracy.Definicjęśrodowiska,którenależyoceniaćdlacelówdopłatydowynagrodzenia,określarozporządze-nierządowe.

Wynagrodzeniezapracęwsobotę iniedzielęstanowi§118iwynosiono10%średniegozarobkuplusosiągniętewynagrodzeniezapracę.

Kodekspracyponadtostanowiwarunki,naktórychpracownikowimożezostaćprzyznanewynagrodzenierzeczowe.Taformawynagradzanianie jestzbytpowszechna,wykorzystywanajestonaprzedewszystkimwzakładachprodukujących lubhandlującychproduktami,któremożnawykorzystaćwgospodarstwiedo-mowym.Takimprzykłademmogąbyćnaprzykładzboża,ziemniaki lubdawniejbardzopowszechnywę-giel.Ustawarównieżtaksacyjniestanowi,któreproduktyniemogąbyćwtymceluwykorzystane.Sąnimiprzedewszystkimsubstancjeuzależniające:alkohol,produktytytoniowe.Wynagrodzeniemwnaturzemożebyćrównieżusługawezwykłejlubniższejcenie,aniżelipracodawcazwyklenalicza.

4.7. Ustalenie formy wynagrodzenia

Formywynagrodzeń stanowią odbicie całego systemuwynagradzania organizacji.Należywybrać takisystem,przypomocyktóregomożliwebędziesprawiedliwewynagrodzeniewynikówjednostekicałychze-społów,ztym,żeobejmujeonwszystkiepotrzebneelementymotywacyjne.Formawynagrodzeniapowinnabyćnatyleelastyczna,abyprzywynagradzaniupracybezwarunkowouwzględniałaróżnicewwydajności.

Zpraktykiznanesądwiepodstawoweformywynagrodzenia,sąnimiwynagrodzeniezaakordizaczas.Formytestosowanesąjakoformyindywidualneizbiorowe.Wewszystkichorganizacjachuregulowanesąonewłaściwymiprzepisami.Formaakordowanastępniedzielisięnaformęzadaniowąipremiową.

Wynagrodzenie akordowe zapewniaróżnicowanie.Częśćwynagrodzeniazależnajestnietylkoodefek-tów,alerównieżodwarunkówpracy,organizacjipracyiczęstowynikówcałejorganizacji.Ogólnierzeczbio-rąc,ruchomaczęśćwynagrodzeniaakordowegodotyczyczęstostanowiskpracywpodmiotachzajmującychsięhandlemlubniższychorazśrednichstanowiskzarządzających.Wynikipracyorazzachowaniepracownikaizespołuroboczegosązregułyocenianeprzypomocynormnakładupracy.

Wybórformywynagrodzenia,któraustalawydajność,możesłużyćbądźtylkodlacelówobliczeniawy-nagrodzenia,lubmożezostaćwykorzystanerównieżjakonarzędziemotywacyjnedlapracowników.Celemutworzeniawynagrodzeniapowinnobyćzwiększeniechęci indywidualnegozaangażowania iuzyskiwanialepszychwyników.

Wynagrodzenie zadaniowe stanowiwynikwydajności jednostki lubgrupy.Celemustaleniakalkulacjistosowanyjestnormowany czas pracy. Jesttojednostkaodpowiadającaczasowipracyprzyzwykłejwydaj-

54


ności.Wtymcelunależywykorzystaćanalizęczasową,któranormowanyczasdokładniewyliczy.Natomiastefektywny zarobek godzinowy bazujenarzeczywistychwynikachindywidualnych.Wtymprzypadkurze-czywistawydajnośćodpowiadazwykłemuwynikowi,stopieńwydajnościwynosi100%.

Istotawynagradzanianapodstawiewynagrodzenia premiowegoróżnisięodwynagrodzeniazadaniowe-go.Wynagrodzeniepremioweobejmujewynagrodzeniezasadnicze,któreniejestzależneodwyników,orazskładnikpremiowy,któryindywidualniemożebyćuzależnionyoddanegopracownikalubcałegozespołu.Jednakrównieżwtymskładnikunależyuwzględnićochronęzdrowiapracownikówiznacznystopieńspra-wiedliwości.Wynagrodzeniepowinnobyćporównywalnezatakąsamąwydajnośćwformiezadaniowej.Pre-miemożnapodzielićnapremiezawyższąwydajność,premiezajakość,premiezaoszczędzanieczynnikówprodukcyjnych,premiezawykorzystanieurządzeń.

Ogólniemożnapowiedzieć,żezwynagrodzeniemzadaniowymzwiązanejestrównieżryzykowpostaciznacznegozmniejszeniazarobku,kiedyrobotnikpomimoswoichstarańniejestdotychczasowowsytuacji,np.wzwiązkuzosobistąniedyspozycją,któraumożliwiałabymuosiągnięciepożądanejwydajności.Dlategowynagrodzeniezadaniowełączonejestzgwarantowanymwynagrodzeniemminimalnym.

Dlagrupypracownikówwprzypadkachszczególnychstosowanyjestakord grupowy. Wzasadziechodzionormowanyczasiczynnikminutowy,wyrażonyprzezzadaniowąstawkęmiarodajną/60.Formatamożezostaćzastosowanawprzypadkach,kiedywprodukcjijednegoproduktubiorąudziałpracownicyoróżnychkwalifikacjachaichwydajnośćzajmujetakisamczas.Wprzypadkuskoordynowanegozespołumożnaosią-gnąćkorzystnyisprawiedliwysposóbwynagradzania.Bonusemdlaprzedsiębiorstwajestwtymprzypadkurównieżwzajemnakontrolapracownikóworazpewnamotywacja.

Wynagrodzenie czasowe oznaczadlapracownikawynagrodzeniezapracę,którąwykonałonwpewnejjednostceczasu.Zwykleokreślonabywakwotazagodzinęlubmiesiąc.Wprzypadkutejformyzwykleprzyj-mowanajestzwykławydajność,którawpewnejmierzemożeokreślaćnp.równieżwydajnośćurządzeńtech-nicznych.Kosztypracyzmieniająsięwięcwedługjednostekczasu,którenadanąwykonanąpracęprzypadają(np.dniwmiesiącu).Korzyśćstanowiprzedewszystkimłatwośćustaleniaiprzetworzeniawynagrodzeńorazżadneryzykozpowoduzbytszybkiegotempapracy.Skutkiemnegatywnymmożebyćrównieżniezbytdużamotywacja,ponieważpracownikwie,żetakiesamowynagrodzenieotrzymarównieżwprzypadkuwynikówponadstandardowych.Tą rozbieżnośćmożnaczęściowousunąćpoprzezpołączeniewynagrodzenia czaso-wegozdopłatąwydajnościową.Wtakisposóbmożliwejestustaleniewynagrodzeniawedługwydajności,zachowaniaorazużyteczności.

Pomocmaterialnanatworzenienowychmiejscpracymożezostaćudzielonapracodawcy,którystworzynowemiejscapracynaterenie,naktórymśredniastopabezrobociazaokres2zakończonychpółroczypoprze-dzającychdzieńprzedłożeniazamysłupracodawcydotyczącegouzyskaniazachętyinwestycyjnej,sięgaconajmniejśredniejstopybezrobociawRepubliceCzeskiej.Docałkowitejliczbynowychmiejscpracywlicza-nesąmiejscawytwarzaneoddniaprzedłożeniazamysłuuzyskaniazachętyinwestycyjnej.

4.8. Wynagrodzenie minimalne

Wynagrodzenieminimalnejestnajniższymdopuszczalnymwynagrodzeniemzapracęwramachpodsta-wowegostosunkupracywedług§3.Wynagrodzenieztytułuumowyopracęlubztytułuumowycywilno-prawnejniemożebyćniższeaniżeliwynagrodzenieminimalne.Dowynagrodzeniaipłacydlatychcelówniejestwliczanewynagrodzenieanipłacazapracęwnadgodzinach,dodatekzapracęwświęto,pracęwnocy,pracęwtrudnymśrodowiskupracyorazzapracęwsobotęiwniedzielę.

Wysokośćpodstawowejstawkiwynagrodzeniaminimalnegoiinnychstawekwynagrodzeniaminimalnegostopniowanychwedługstopniaczynnikówograniczającychmożliwośćwykonywaniapracyprzezpracowni-kaorazwarunkiprzyznawaniawynagrodzeniaminimalnegookreślarządwdrodzerozporządzenia,zwyklezmocąodpoczątkurokukalendarzowegoprzyuwzględnieniurozwojuwynagrodzeńicenkonsumenckich.Jeżeliwynagrodzenieztytułuumowyopracęlubumowycywilnoprawnejnieosiągniekwotywynagrodzeniaminimalnego,pracodawcazobowiązanyjestdowypłaceniapracownikowidopłaty.

55


4.9. Wynagrodzenie gwarantowane

Uregulowanejestw§112KP.Wynagrodzeniemgwarantowanymjestwynagrodzenielubpłaca,doktórychpracownikowiprzysługujeprawonapodstawiewskazanejustawy,umowy,przepisuwewnętrznegolubwy-miaruwynagrodzenialubpłacy§113ust.4oraz§136KP.

Najniższypoziomwynagrodzeniagwarantowanegoorazwarunkiprzyznawaniawynagrodzeniagwaran-towanegopracownikom,którychwynagrodzenieniejestprzedmiotemukładuzbiorowegopracy,orazpra-cownikom,którymzaichpracęwypłacanajestpłaca,określarządnamocyrozporządzenia,zwyklezmocąodpoczątkurokukalendarzowegoprzyuwzględnieniurozwojuwynagrodzeńicendóbrkonsumpcyjnych.Najniższypoziomwynagrodzeniagwarantowanegoniemożebyćniższyaniżelikwotaokreślonawskazanąustawąw §111 ust. 2 jako stawka podstawowawynagrodzeniaminimalnego.Kolejne najniższe poziomywynagrodzeniagwarantowanegozostanąokreślonewsposóbzróżnicowanywzależnościodzłożoności,od-powiedzialności i trudnościwykonywanej pracyw taki sposób, aby podwyższeniemaksymalnewynosiłoconajmniejdwukrotnośćnajniższegopoziomuwynagrodzeniagwarantowanego.Wzależnościod stopniaczynnikówograniczającychmożliwośćwykonywaniapracyprzezpracownikarządmożeokreślićnajniższypoziomwynagrodzeniagwarantowanegozgodniezezdaniemdrugimitrzecimnaweto50%niżej.

Jeżeliwynagrodzenielubpłacabezwynagrodzenialubpłacyzapracęwgodzinachnadliczbowych,dodat-kuzapracęwświęto,pracęwnocy,pracęwtrudnymśrodowiskupracyorazzapracęwsobotęiwniedzielęnieosiągnienajniższegopoziomuwynagrodzeniagwarantowanego,pracodawcazobowiązanyjestdowypła-ceniapracownikowidopłaty.

4.10. Umowa o pracę

Podstawą stosunku pracy jest umowao pracę zawarta pomiędzy pracodawcą i pracownikiem.Umowaopracęwymagaformypisemnej.

Umowaopracępowinnazawieraćokreślenierodzajupracy,którąpracownikmadlapracodawcywykony-wać,miejscalubmiejscawykonywaniapracyorazdzieńpodjęciapracy.

Jeżeliumowaopracęnieokreślaregularnegomiejscapracydlacelówzwrotukosztówpodróży,regular-nymmiejscempracyjestmiejscewykonywaniapracyokreślonewumowieopracę.Jednakjeżelimiejscewykonywaniapracyokreślonoszerzejaniżelijednagmina,zaregularnemiejscewykonywaniapracyuważasięgminę,wktórej rozpoczynają siępodróżepracownikawceluwykonywaniapracy.Regularnemiejscewykonywaniapracydlacelówzwrotówkosztówpodróżyniemożebyćustaloneszerzejaniżelijednagmina.

Pracownikowipozostającemuwstosunkupracynależyprzydzielaćpracęwzakresieokreślonego tygo-dniowegoczasupracy,zwyjątkiemkontaczasupracy.Pracownikbędącywkolejnymstosunkupracyutegosamegopracodawcyniemożewykonywaćprac,którychrodzajzostałustalonyanalogicznie.

4.11. Okres próbny

Wprzypadkuzawarciaumowynaokrespróbny,okrestenniemożebyćdłuższyaniżeli3kolejnemiesiąceoddniazawiązaniastosunkupracy,6kolejnychmiesięcyoddniazawiązaniastosunkupracyzpracownikiemnastanowiskukierowniczym.Umowanaokrespróbnymożezostaćzawartarównieżwzwiązkuzmianowa-niemnastanowiskokierownicze.Umowanaokrespróbnymożezostaćzwartanajpóźniejwdniu,któryzostałustalonyjakodzieńpodjęciapracy,lubwdniu,któryzostałokreślonyjakodzieńmianowanianastanowiskokierownicze.Okrespróbnyniemożeulecprzedłużeniu.Jednakwprzypadkucałodniowychprzeszkódwpra-cy,kiedypracownikwtrakcietrwaniaokresupróbnegoniewykonujepracy,orazwprzypadkucałodniowegourlopu,okrespróbnyulegaodpowiedniemuprzedłużeniu.Okrespróbnyniemożebyćdłuższy,aniżelipołowauzgodnionegookresutrwaniastosunkupracy.Umowanaokrespróbnywymagaformypisemnej.

56


4.12. Umowa o pracę na czas określony

Stosunekpracyzawieranyjestnaczasnieokreślony,chybażeuzgodnionookresjegotrwania.Okrestrwa-niastosunkupracynaczasokreślonypomiędzytymisamymistronamiumowyniemożebyćdłuższyaniżeli3lata,aoddniazawiązaniapierwszegostosunkupracynaczasokreślonymożepowtórzyćsięnajwyżejdwu-krotnie.Zapowtórzeniestosunkupracynaczasokreślonyuważasięrównieżjegoprzedłużenie.Jeżeliodza-kończeniapoprzedniegostosunkupracyzawartegonaczasokreślonyupłynąłokres3lat,poprzednistosunekpracyzawiązanynaczasnieokreślonyniejestuwzględniany.

4.13. Podróż służbowa

Podróżąsłużbowąjestczasowookreśloneoddelegowaniepracownikaprzezpracodawcęcelemwykonaniapracy poza uzgodnionymmiejscemwykonywania pracy. Pracodawcamożewysłać pracownikawpodróżsłużbowąnaniezbędniepotrzebnyokresczasutylkonapodstawiewzajemnegouzgodnienia.Pracownikbę-dącywpodróżysłużbowejwykonujepracęzgodniezpoleceniamipracownikakierowniczego,przezktóregozostałonwpodróżsłużbowąwysłany.

Jeżelipracodawcawysyłapracownikanapodróżsłużbowącelemwykonywaniajegozadańdoinnejjed-nostkiorganizacyjnej(doinnegopracodawcy),możeonupoważnićinnegopracownikanastanowiskukierow-niczym(innegopracodawcę)dowydawaniapoleceńpracownikowi,ewentualnieorganizowaniajegopracy,kierowaniaikontrolowania;wupoważnieniunależyokreślićjegozakres.Oupoważnieniuokreślonymwzda-niu pierwszym należy pracownika poinformować. Pracownicy kierowniczy innego pracodawcy niemogąjednakwstosunkudopracownikapodejmowaćczynnościprawnychwimieniudelegującegopracodawcy.

4.14. Zakończenie stosunku pracy

Stosunekpracymożezostaćzakończonywyłącznienapodstawieporozumienia,wypowiedzenia,wypo-wiedzeniazeskutkiemnatychmiastowym,wypowiedzeniawokresiepróbnym.Stosunekpracyzawartynaczasokreślonyulegarozwiązaniuwrazzupływemokresu,najakizostałonzawiązany.

Stosunekpracycudzoziemcalubosobyfizycznejnieposiadającejobywatelstwa,oilejegoustanieniena-stąpiłowinnysposób,ulegarozwiązaniuzdniem,wktórymzakończeniumaulecichpobytnaterenieRepu-blikiCzeskiejzgodniezwykonalnądecyzjąouchyleniuzezwolenianapobyt,zdniem,wktórymuprawomoc-niłsięwyroknakładającynateosobykaręwydaleniazterenuRepublikiCzeskiej,wrazzupływemokresu,najakizostałowydanezezwolenienapracę,kartapracowniczalubzezwolenienapobytdługoterminowycelemwykonywaniapracywymagającejwysokiekwalifikacje.

4.14.1. Porozumienie stronZgodniez§49KP,jeżelipracodawcauzgodnizpracownikiemzakończeniestosunkupracy,stosunekpracy

ulegarozwiązaniuwuzgodnionymprzezstronydniu.Porozumienieorozwiązaniustosunkupracywymagaformypisemnej.

4.14.2. Wypowiedzenie, okres wypowiedzenia oraz przyczyny wypowiedzenia Zgodniez§50KP,wypowiedzeniestosunkupracywymagaformypisemnejpodrygoremnieważności.

Pracodawcamożewypowiedziećstosunekpracytylkozprzyczynyokreślonejw§52KP.Pracownikmożestosunekpracywypowiedziećz jakiejkolwiekprzyczyny lubbezpodaniaprzyczyny.Wprzypadkuzłoże-niawypowiedzeniapracownikowi,przyczynawypowiedzeniapowinnazostaćwwypowiedzeniuokreślonawtakisposób,abyniemogłodojśćdojejzamianyprzezinnąprzyczynę.Przyczynawypowiedzenianiemożezostaćdodatkowozmieniona.Wypowiedzeniemożezostaćodwołanetylkozazgodądrugiejstronyumowy;odwołaniewypowiedzeniaizgodanajegoodwołaniewymagaformypisemnej.

Wprzypadku złożeniawypowiedzenia stosunek pracy ulega rozwiązaniuwraz z upływemokresuwy-powiedzenia.Okreswypowiedzeniajesttakisamdlapracodawcyidlapracownikaiwynosiconajmniej2

57


miesiące,zzastrzeżeniem§51a.Jeżeliwypowiedzeniezostałozłożoneprzezpracownikawzwiązkuzprze-niesieniemprawiobowiązkówwynikającychzestosunkówpracowniczychlubprzeniesieniemwykonywaniaprawiobowiązkówwynikającychzestosunkówpracowniczych,stosunekpracyulegazakończeniunajpóź-niejwdniupoprzedzającymdzień,wktórymstałosięskuteczneprzeniesienieprawiobowiązkówwynikają-cychzestosunkówpracowniczychlubwdniu,wktórymstałosięskuteczneprzeniesieniewykonywaniaprawiobowiązkówwynikającychzestosunkówpracowniczych.

Okreswypowiedzeniamożezostaćprzedłużonytylkonapodstawieumowyzawartejpomiędzypracodaw-cąipracownikiem;umowatawymagaformypisemnej.

4.14.3. Wypowiedzenie umowy o pracę ze skutkiem natychmiastowym przez pracodawcę Pracodawcamożewyjątkowostosunekpracyrozwiązaćtylkowprzypadku,kiedypracownikzostałpra-

womocnieskazanyzaprzestępstwoumyślnenakarębezwzględnegopozbawieniawolnościnaokresdłuższyaniżeli1rok,lubzostałprawomocnieskazanyzaprzestępstwoumyślnepopełnioneprzywykonywaniuzadańpracowniczychlubwbezpośrednimzwiązkuzniminakarębezwzględnegopozbawieniawolnościnaokresconajmniej6miesięcy,oilepracowniknaruszyłobowiązekwynikającyzprzepisówprawadotyczącychpra-cywykonywanejprzezniegowszczególnierażącysposób.Pracodawcaniemożedokonaćwypowiedzeniaumowyopracęzeskutkiemnatychmiastowymzpracownicąbędącąwciąży,pracownicąnaurlopiemacie-rzyńskim,pracownikiemlubpracownicąkorzystającązurlopurodzicielskiego.

Pracownikmożestosunekpracywypowiedziećzeskutkiemnatychmiastowym,jeżelizopiniilekarzawy-danejprzezosobęlubpodmiotświadczącyusługimedycynypracylubdecyzjiwłaściwegoorganuadministra-cyjnego,którydokonujerewizjiopiniilekarza,wynika,iżniemożeondalejwykonywaćpracybezpoważne-gozagrożeniadlaswojegozdrowia,apracodawcanieumożliwiłmuwokresie15dnioddniaprzedstawieniatakiejopiniiwykonywaniainnejodpowiedniejdlaniegopracy,lubpracodawcaniewypłaciłmuwynagro-dzenialubrekompensatywynagrodzenialubpłacyalbojakiejkolwiekichczęścido15dnioddnia,wktórymupłynąłichterminpłatności(§141ust.1).Pracownikowi,którydokonałwypowiedzeniaumowyopracęzeskutkiemnatychmiastowym,przysługujeodpracodawcyrekompensatawynagrodzenialubpłacywwysoko-ściśredniegozarobkuzaokres,któryodpowiadadługościokresuwypowiedzenia.Dlacelówrekompensatywynagrodzenialubpłacyzastosowaniema§67ust.3.

4.14.4. Rozwiązanie stosunku pracy zawartego na czas określony Stosunekpracyzawartynaczasokreślonymożezostaćzakończonyrównieżwinnesposobyokreślone

w§48ust.1,3oraz4.Jeżeliczastrwaniatakiegostosunkupracyzostałograniczonynaczaswykonywaniaokreślonychprac,pracodawcazobowiązanyjestpowiadomieniapracownikaozakończeniutychprac,zwykleconajmniejz3dniowymwypowiedzeniem.Jeżelipracownikzawiedząpracodawcykontynuujewykony-waniepracypoupływieokresu,najakiumowazostałazawarta(§48ust.2),uważasię,iżstosunekpracyjestzawartynaczasnieokreślony.

4.14.5. Rozwiązanie stosunku pracy w okresie próbnym Pracodawcaipracownikmogąstosunekpracyrozwiązaćwtrakcietrwaniaokresupróbnegozjakiejkol-

wiekprzyczynylubbezpodaniaprzyczyny.Pracodawcaniemożerozwiązaćstosunkupracywokresieprób-nymwciągupierwszych14dnikalendarzowych,awokresieod1stycznia2012r.do31grudnia2013r.wokresiepierwszych21dnikalendarzowychtrwaniaczasowejniezdolnościdopracy(kwarantanny)pracow-nika.Rozwiązaniestosunkupracywokresiepróbnymwymagaformypisemnejpodrygoremnieważności.Stosunekpracyulegazakończeniuzdniemdoręczeniarozwiązania,oilewrozwiązaniuniezostałokreślonyterminpóźniejszy.

4.14.6. OdprawaPracownikowi,któregostosunekpracyzostałrozwiązanynapodstawiewypowiedzeniazłożonegoprzez

pracodawcęzprzyczynokreślonychw§52lit.a)doc)lubnapodstawieporozumieniaztychsamychprzy-czyn,przysługujeodpracodawcyprzyzakończeniustosunkupracyodprawawwysokościconajmniejjed-

58


nokrotnościjegośredniegozarobku,oilestosunekpracyudanegopracodawcytrwałkrócejaniżeli1rok,dwukrotności jegośredniegozarobku,o ilestosunekpracyudanegopracodawcy trwałconajmniej1 rokikrócejaniżeli2lata,trzykrotnościjegośredniegozarobku,oilestosunekpracyudanegopracodawcytrwałconajmniej2lata,sumytrzykrotnościjegośredniegozarobkuikwotokreślonychwliteracha)doc),oilestosunekpracyzostałrozwiązanywokresie,wktórymwwymiarzeczasupracypracownikpodlegaprocedu-rzezgodniez§86ust.4.

Zaokres trwaniastosunkupracyuważasię równieżczas trwaniapoprzedniegostosunkupracyu tegożpracodawcy,oileokresodjegozakończeniadopowstaniakolejnegostosunkupracynieprzekroczyłokresu6miesięcy.

Pracownikowi,któregostosunekpracyzostałrozwiązanynapodstawiewypowiedzeniazłożonegoprzezpracodawcęzprzyczynokreślonychw§52lit.d)lubnapodstawieporozumieniaztychsamychprzyczyn,przysługujeodpracodawcyprzyzakończeniustosunkupracyodprawawwysokościconajmniejdwunasto-krotnościśredniegozarobku.Wprzypadkurozwiązaniazpracownikiemstosunkupracyztejprzyczyny,iżniemożeonzgodniezopiniąlekarzawydanąprzezosobęlubpodmiotświadczącyusługimedycynypracylubdecyzjąwłaściwegoorganuadministracyjnego,którydokonujerewizjiopiniilekarza,dalejwykonywaćdo-tychczasowejpracyzpowoduwypadkuprzypracylubchorobyzawodowej,apracodawcawpełnizwolnisięzeswojegoobowiązkuwedług§270ust.1,odprawawedługzdaniadrugiegopracownikowinieprzysługuje.

Dlacelówodprawyzazarobekśredniuważasięśrednimiesięcznyzarobek.Pracodawcazobowiązanyjestdowypłatyodprawypozakończeniustosunkupracywnajbliższymterminiewypłacaniawynagrodzeńlubpłacustalonymudanegopracodawcy,oilewdniuzakończeniastosunkupracynieuzgodnipisemniezpra-cownikiem,iżodprawazostaniewypłaconawterminiepóźniejszym.

4.15. Czas pracy

Czaspracytookres,w którympracownikpowinienwykonywaćpracęnarzeczpracodawcy.Czaswypo-czynkutookresniestanowiącyczasupracy.Zmianatoczęśćustalonegotygodniowegoczasupracy(§83aust.5),niewliczającpracyw godzinachnadliczbowych,którąpracownikpowinienprzepracowaćnapodstawiez góryustalonegoplanuzmianw ramach24następującychposobiegodzin.

Dwuzmianowytrybpracytotrybpracy,gdypracownicyzmieniająsięnadwóchzmianachw ramach24następującychpo sobiegodzin.Trzyzmianowy trybpracy to trybpracy,gdypracownicyzmieniają sięnatrzechzmianachw ramach24następującychposobiegodzin.Ciągłytrybpracytotrybpracy,gdypracownicyzmieniająsięnazmianachw ramach24następującychposobiegodzinw ciągłejdziałalnościpracodawcy.Ciągładziałalnośćtodziałalnośćwymagającapracy24godzinnadobęprzezsiedemdniw tygodniu.

Dyżursłużbowytookres,w którympracownikprzygotowanyjestdoewentualnejpracyzgodniez umowąo pracę,którąw razienagłejpotrzebynależywykonaćponadramyplanujegozmian.

Pracaw godzinachnadliczbowychtopracawykonywanaprzezpracownikanazleceniepracodawcylubzajegozgodąponadustalonytygodniowyczaspracy,wynikającaz góryokreślonegoplanuczasupracyi wyko-nywaniaponadramyplanurozpisanychzmian(§84,85i 87ust.1).W przypadkupracownikówo skróconymczasiepracy(§86ust.1),pracaw godzinachnadliczbowychoznaczapracęwykraczającąpozaustalonyty-godniowyczaspracy(§83a).Takichpracownikówniemożnazmusićdopracyw godzinachnadliczbowych.Pracąw godzinachnadliczbowychniejestsytuacja,gdypracownikodrabiaw czasieponadustalonymtygo-dniowymczasempracyprzyznanymuczaswolnyodpracy,któregopracodawcaudzieliłmunajegowniosek.

Długośćczasupracywynosimaksymalnie40godzintygodniowo.

4.15.1. Dni wolne od pracyDniwolneodpracytodni,w którychpracownikmaprawodociągłego(nieprzerwanego)wypoczynku

w dniachtygodnia,orazświęta.Pracęw dniachwolnychodpracymożnazlecićtylkow sytuacjachwyjątko-wychpouzgodnieniuz właściwąorganizacjązwiązkową.

W dniuciągłegowypoczynkuw dniutygodniapracownikowimożnazlecićwyłącznieniezbędneprace,któreniemogązostaćwykonanew dniach roboczych.W świętomożnapracownikowizlecić tylkopracę,

59


którąmożnazlecićw dniachciągłegowypoczynkuw tygodniu,pracęw przypadkuciągłejdziałalnościorazpracęniezbędnąw ramachochronyobiektówpracodawcy.

4.15.2. Praca w godzinach nadliczbowych Pracęw godzinachnadliczbowychpracodawcamożezlecićwyłączniew sytuacjachwyjątkowych,zwią-

zanychz poważnymipowodami związanymiz prowadzonądziałalnością,w tym takżew czasie ciągłegowypoczynkupomiędzydwomazmianami,ewentualnienawarunkach,o którychmowaw §91ust.2-4a takżew dniachwolnychodpracy.Pracazleconaw godzinachnadliczbowychniemożeprzekroczyćw przypadkupracownikaośmiugodzinw poszczególnychtygodniachi 150godzinw rokukalendarzowym.

4.15.3. Urlop wypoczynkowyNaokreślonychwarunkachpracownikmaprawodourlopuprzysługującegow rokukalendarzowymlubdo

jegostosownejczęści,dourlopuzaprzepracowanedni,dodatkowegourlopu,innychformurlopu.

Urlop przypadający na rok kalendarzowyPracownik,będącyw nieprzerwanymstosunkupracyz danympracodawcą,którywykonywałnajegorzecz

pracęprzynajmniejprzez60dniw rokukalendarzowym,maprawodourlopuprzypadającegonadanyrokkalendarzowy,ewentualniedojegostosownejczęści,jeżelistosunekpracynietrwałw trybieciągłymprzezcałyokresrokukalendarzowego.Zaprzepracowanyuważasiędzień,w którympracownikprzepracowałprze-ważającączęśćswojejzmiany.Częścizmianprzepracowanew różnychdniachniepodlegajązsumowaniu.

Stosownaczęśćurlopuwynosi zakażdycałymiesiąckalendarzowyciągłego trwaniadanego stosunkupracyjednądwunastąurlopuprzypadającegonarokkalendarzowy.

Podstawowywymiarurlopuwynosiczterytygodnie.W układachzbiorowychlubprzepisachwewnętrznychpracodawcaprowadzącydziałalnośćgospodarczą

możewydłużyćpracownikomurlopo kolejnetygodnie.Pracownikompracodawców,nieprowadzącychdzia-łalnośćgospodarczą,przysługujeurlopo tydzieńdłuższyodpodstawowegowymiaruurlopu.

Terminwykorzystaniaurlopuokreślapracodawcazgodniez planemurlopowymustalonympouprzedniejzgodziewłaściwejorganizacjizwiązkowejw takisposób,bypracownikmógłurlopwykorzystaćzazwyczajw całościi dokońcarokukalendarzowego.Ustalającplanurlopowynależyuwzględnićzadaniapracodawcyi uzasadnioneinteresypracownika.Jeżelipracownikowiurlopprzyznawanyjestw kilkuczęściach,przynaj-mniejjednaczęśćmusiwynosiconajmniejdwatygodnie,o ilepracowniknieuzgodniz pracodawcąina-czej.Oustalonymokresiewykorzystaniaurlopupracodawcapowinienpowiadomićpracownikaprzynajmniejz 14-dniowymwyprzedzeniem.Termintenmożebyćw wyjątkowychsytuacjachskrócony,jeżeliwyrazinatozgodęwłaściwyorganzwiązkowy,o ileniepostanowionoinaczej.

4.16. Odpowiedzialność pracownika za szkodę wyrządzoną pracodawcy

Pracownikzobowiązanyjestdopokrycianarzeczpracodawcyszkody,którąspowodowałz własnejwinynaruszającobowiązkiw czasiewykonywaniazadańsłużbowychlubbezpośredniow związkuz tym.

4.17. Odpowiedzialność za mienie powierzone pracownikowi

Pracownikzobowiązanyjestdopokryciaszkodywyrządzonejw wynikuutratynarzędzi,środkówochronyosobisteji innychrzeczyo podobnymcharakterze,którepracodawcapowierzyłmunapodstawiepisemnegoprzekazania.

Pracownikmającyobowiązekpokryciaszkody,zobowiązanyjestdopokryciafaktycznejszkodyw postacipieniężnej,o ileniezrekompensujeszkodyprzywracającstanpoprzedni.

Wysokośćodszkodowaniaw przypadkuszkodywynikającejz niedbałościniemożeprzekroczyćw przy-padkudanegopracownikakwotyrównejczteroipółkrotnościjegoprzeciętnegomiesięcznegozarobku,jakiprzysługiwałmuprzednaruszeniemobowiązkuskutkującegopowstaniemszkody.Ograniczenie toniemazastosowania,jeżeliszkodęwyrządzonoumyślnie,w stanienietrzeźwymlubpospożyciuinnychsubstancjiuzależniających.

60


5. Ważne strony internetowe

www.podnikatel.cz www.businessinfo.cz www.business-web.cz www.ceske-socialni-podnikani.cz www.agentura-api.org/ www.mfrcr.cz www.mfrcr.cz/cs/legislativa www.business.center.cz www.penize.cz/zdravotni-pojisteni www.penize.czwww.mpsv.cz/cs/1349www.cssz.cz/cz/pojisteni-OSVC/www.mesec.czwww.finance.cz/danewww.mpsv.cz/www.mesec.czwww.statnisprava.czwww.mpsv.cz/cz/3801

WydawcaKarkonoskaAgencjaRozwojuRegionalnegoSA

58-500JeleniaGóra,ulica1MajaNr27www.karr.pl

Tłumaczenie z języka czeskiegoKarinaKurková

Nota WydawcyPublikacjamacharakterinformacyjny,zgodnyzestanemprawnymnadzień1.4.2018roku.Wykorzystanie

zawartychwniej informacjiwkonkretnychsytuacjachpoprzedzonepowinnobyćanaliząstanuprawnegoaktualnegowczasierealizowanychczynności.

AutorzyiWydawcanieponosząodpowiedzialnościzaskutkiwykorzystaniatreścizawartychwpublikacji.ŹródłamiprawawRepubliceCzeskiejsąwyłącznietekstyogłoszonewDziennikuUrzędowymUniiEu-

ropejskiej(http://eur-lex.europa.eu),wwersjielektronicznejnastronieinternetowejMinisterstwaSprawWe-wnętrznychRepublikiCzeskiejhttp://aplikace.mvcr.cz/sbirka-zakonu/inanaportaluadministracjipublicznejRepublikiCzeskiehttps://portal.gov.cz/wps/portal .

TekststanowiczęśćpublikacjiISBN978-83-939860-8-8

Część II Prowadzenie działalności gospodarczej, podatki...

Documents

Transcript of Część II Prowadzenie działalności gospodarczej, podatki...