Co to jest

dysleksja?

Dysleksja rozwojowa to specyficzne trudności w czytaniu i pisaniu u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. Jej symptomy występują na każdym etapie rozwojowym, a opisane trudności nie pojawiają się nagle i występują od początku nauki szkolnej.

Do tego zespołu objawów należą:

dysleksja właściwa – trudności w czytaniu

dysortografia – kłopoty z opanowaniem poprawnej pisowni (w tym także nagminne popełnianie błędów ortograficznych, pomimo teoretycznej znajomości zasad ortograficznych)

dysgrafia – problem z kaligrafią, czyli tzw. brzydkie pismo, trudne czasami do odczytania przez samego piszącego

dyskalkulia – zaburzenia zdolności matematycznych – niski poziom rozumowania operacyjnego, kłopoty z pojęciami abstrakcyjnymi np. pojęciem liczby, wielkości

Przyczyny dysleksji rozwojowej to zaburzenia analizatora

wzrokowego, słuchowego lub wzrokowo-słuchowego:

- genetyczne

(geny przekazywane z pokolenia na pokolenie)

- zmiany w CUN – wywołane nieprawidłowym rozwojem w okresie ciąży

- oddziaływanie szkodliwych czynników w trakcie porodu i tuż po urodzeniu (np. niedotlenienie mózgu, wylewy wskutek pęknięcia naczyń krwionośnych)

dziecko niby patrzy, a nie widzi,

dziecko słucha, a nie słyszy,

dziecko jest inteligentne, ale nie umie

nauczyć się pisać ani czytać,

dziecko chce się uczyć i uczy się, lecz jest

posądzane o lenistwo,

zna zasady, a robi błędy ortograficzne

Dysleksja – mistrzyni paradoksów

Dysleksja nie występuje gdy:

zdiagnozowane jest upośledzenie umysłowe

dziecko ma inteligencję niższą niż przeciętna

ma miejsce zaniedbanie środowiskowe

dziecko ma wadę wzroku lub słuchu

SYMPTOMY DYSLEKSJI ROZWOJOWEJ –

KLASY IV–VI

Czytanie

czytanie z małą liczbą błędów, lecz w wolnym tempie, prymitywna technika (sylabizowanie trudnych wyrazów) i niedokładne rozumienie tekstu;

bardzo szybkie tempo czytania, lecz z wieloma błędami, wynikające z domyślania się treści na podstawie kontekstu, często niewłaściwe i niedokładne rozumienie przeczytanego tekstu;

słabe rozumienie tekstu i niechęć do czytania.

Pisanie

Nieprawidłowa pisownia, dominują błędy ortograficzne.

Niepoprawna pisownia związana z opóźnieniem rozwoju funkcji wzrokowych (spostrzegania wzrokowego i pamięci wzrokowej), co przejawia się jako:

- popełnianie błędów podczas przepisywania tekstów ze wzoru; - błędy wynikające z mylenia liter podobnych pod względem kształtu (np. l-t-ł, m-n, u-y, o-a-e, a-ą, e-ę) - lub z mylenia liter podobnych pod względem kształtu, lecz inaczej

położonych w przestrzeni (np. p-b-d-g).

Niepoprawna pisownia związana z opóźnieniem rozwoju funkcji słuchowo-językowych, przejawiające się jako:

- nasilone trudności w pisaniu ze słuchu (dyktanda);

- błędy wynikające z mylenia liter odpowiadających głoskom podobnym pod względem słuchowo-artykulacyjnym (np. głoski z-s, w-f, d-t, k-g);

- błędy w zapisywaniu zmiękczeń, głosek i-j;

- błędy w zapisywaniu głosek nosowych: ą-om, ę-en;

- częste opuszczanie, dodawanie, przestawianie, podwajanie liter i sylab.

Trudności z opanowaniem poziomu graficznego pisma związane z opóźnieniem rozwoju ruchowego i koordynacji wzrokowo-ruchowej, przejawiające się jako:

- nieprawidłowe trzymanie narzędzia graficznego (ołówka, pióra);

- nadmierne ściskanie pióra podczas pisania oraz nieprawidłowy (nadmierny lub zbyt słaby) nacisk pióra na papier;

- wolne tempo pisania, szybkie męczenie się ręki;

- niekształtne litery;

- nieprawidłowe łączenie liter;

- mało czytelne pismo.

Schemat prowadzący do ewentualnej diagnozy dysleksji u dziecka:

- baczna obserwacja postępów w szkole i w domu- gromadzenie wytworów pisemnych- zgłoszenie na badania do Poradni (z sugestią szkoły lub

bez) i przeprowadzenie badań- zlecenie dodatkowych ćwiczeń do domu- badanie kontrolne w Poradni (z materiałem

ćwiczeniowym)- opinia o dysleksji z zaleceniami na rok szkolny i na

sprawdzian kończący SP- włączenie dziecka w dodatkowe zajęcia

Opinia o dysleksji to NIE ZWOLNIENIE z pracy dziecka !

Każde dziecko z dysleksją ma prawo i obowiązek do:

- zajęć korekcyjno-kompensacyjnych zwanych również terapią pedagogiczną,

- dostosowania wymagań do specjalnych potrzeb edukacyjnych uczniów z dysleksją,

- samodzielnej pracy nad poprawnym pisaniem i czytaniem w domu.

Osoby znane

ze świata nauki, kultury, sztuki, polityki,

które przyznają się do trudności dyslektycznych…

Thomas Alva Edison (1847–1931)

Genialny wynalazca, samouk, twórca między innymi: żarówki, fonografu, kineskopu. Nigdy nie przyswoił sobie zasad ortografii, miał też problemy z arytmetyką. W szkole nie mógł sobie poradzić, o czym pisał w pamiętniku. Wspomina: „a ja niemal uwierzyłem, że jestem matołem... ”.

Albert Einstein (1879–1955)

Uważany za największego naukowca wszech czasów, autor teorii względności. Bardzo późno zaczął mówić, czytać nauczył się dopiero w wieku 9 lat. Miał też problemy z pisaniem. Ze względu na słabą pamięć z trudem przyswajał wiedzę z różnych dziedzin. Duże braki wiedzy przyczyniły się do tego, że oblał swój pierwszy egzamin na studia. Dwukrotnie stracił pracę nauczyciela z powodu trudności związanych z dysleksją.

Jadwiga Jastrząb (ur. 1946) Powszechnie znana i ceniona

specjalistka terapii pedagogicznej uczniów z dysleksją, autorka podstawowych podręczników z tego zakresu. Doświadczony pedagog zajmujący się kształceniem terapeutów. Twórczyni Toruńskiej Szkoły Wspomina: „Problemy w nauce czytania odczuwałam od początku klasy I. Z mozołem czytałam pod surowym okiem mamy, ciągle słysząc uwagi >>nie zmyślaj, czytaj dokładnie<<. [...] Przez całe moje życie, nawet obecnie, napotykam utrudnienia w poprawnym odczytywaniu nowo poznanych słów [...]”

Jacek Kuroń (1934–2004)

Polityk i publicysta, działacz „Solidarności”, minister pracy i polityki socjalnej. W jednym z wywiadów wyznał: „Do dziś nie nauczyłem się ortografii ani żadnego języka. Jestem kiepski w tabliczce mnożenia [...]. Jestem wszak dyslektykiem [...].”.

Jacek Kuroń był honorowymczłonkiem Polskiego TowarzystwaDysleksji.

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ

opracowanie

Agnieszka Markowska

pedagog PPP w Szamotułach