CO DALEJ Z LASEM NA BRUSIE? · 2018. 3. 19. · lasem, już dziś pełniącym, a w przyszłości...

Komentarz:

dr Dominik DrzazgaKatedra Zarządzania Miastem i Regionem Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki

Łódź, 23 stycznia 2018 r.

www.wz.uni.lodz.pl

CO DALEJZ LASEM NA BRUSIE?Jak warto zagospodarować las?

2

Wydział Zarządzania | Uniwersytet Łódzki

RAPORT | Co dalej z lasem na Brusie?

www.wz.uni.lodz.pl

3 Historyczne i obecne funkcje Brusa

4 Zagospodarowanie przestrzenne Brusa w świetle planów miasta

7 Przebieg konfliktu wokół sposobów zagospodarowania lasu na Brusie

9 Kierunki zagospodarowania lasu na Brusie – rekomendacje

Dr Dominik Drzazga – jest absolwentem kierunku ochrona środowiska na Wydziale Biologii i Nauk o Ziemi Uniwersytetu Łódzkiego, ze specjalnością w zakresie plano-

wania i zarządzania środowiskiem oraz doktorem nauk ekonomicznych w dyscyplinie

nauk o zarządzaniu ze specjalnością w zakresie zarządzania miastem i regionem.

W obszarze jego zainteresowań naukowych i dydaktycznych mieszczą się zagadnienia

planowania przestrzennego i gospodarki przestrzennej, problematyka zarządzania

środowiskiem w sektorze publicznym oraz ekonomika i polityka ochrony środowiska.

Pracuje na stanowisku adiunkta w Katedrze Zarządzania Miastem i Regionem

na Wydziale Zarządzania Uniwersytetu Łódzkiego. Był zatrudniony na stanowisku

głównego projektanta w Biurze Planowania Przestrzennego Województwa Łódzkiego

w Łodzi. Prowadzi badania w zakresie skuteczności planowania przestrzennego

w zarządzaniu zrównoważonym rozwojem w układach terytorialnych. Jest członkiem

kilku organizacji pozarządowych (m.in. Towarzystwo Urbanistów Polskich, Rada

Fundacji Centrum Strategii i Rozwoju Impact, Towarzystwo Przyrodników Ziemi

Łódzkiej) i stowarzyszeń naukowych (Komitet Przestrzennego Zagospodarowania

Kraju PAN). Brał udział w opracowywaniu krajowych (rządowych) oraz regionalnych

i lokalnych (samorządowych) dokumentów strategicznych. Na Wydziale Zarządzania

Uniwersytetu Łódzkiego kierował przez wiele lat studiami podyplomowymi adresowa-

nymi do kadr samorządowych.

Więcej o autorze: http://www.eksperci.wz.uni.lodz.pl/nasi-eksperci/dominik-drzazga/

Dodatkowe wypowiedzi, komentarze:dr Dominik Drzazga

Katedra Zarządzania Miastem i Regionem

Wydział Zarządzania, Uniwersytet Łódzki

e-mail: [email protected]

http://zarzadzanie.uni.lodz.pl

https://www.facebook.com/kzmir.wz.ul

O autorze

Spis treści

3



www.wz.uni.lodz.pl

Brus to położone w granicach administracyjnych Miasta Łodzi

osiedle, które kiedyś stanowiło odrębną jednostkę osadniczą

(małe miasto), a po II wojnie światowej zostało przyłączone do

Łodzi. Na obszarze Brusa aż do 2009 r. znajdował się poligon

wojskowy, którego teren (ok. 146 ha) odkupiony został od

Wojskowej Agencji Mieszkaniowej przez władze miasta. Strony

transakcji ustaliły w umowie kupna-sprzedaży, że obszar ten

powinien pełnić funkcje rekreacyjno-wypoczynkowe, co było

powodem do zakupu terenu na preferencyjnych warunkach.

Teren dawnego poligonu na Brusie położony jest w strefie

zewnętrznej miasta, przy jego zachodnich granicach i w prze-

ważającej części (ok. > 80% powierzchni) porośnięty jest

lasem, już dziś pełniącym, a w przyszłości mogącym pełnić

w jeszcze większym stopniu, funkcje rekreacyjno-wypoczynko-

we. Drzewostan na Brusie został częściowo nasadzony (przez

mieszkańców Łodzi), a częściowo uległ naturalnemu zalesieniu

w efekcie zachodzenia procesu sukcesji wtórnej. Obszar ten

stanowi obecnie jeden z większych i – co szczególnie istotne

– bardziej zwartych kompleksów leśnych w mieście. Na jego

terenie znajdują się dwa użytki ekologiczne: Majerowskie Pole

i Majerowskie Błota, objęte ochroną na podstawie ustawy

o ochronie przyrody, co wskazuje na istotną wartość przyrodni-

czą tego obszaru.

Las na Brusie pełni również istotne funkcje aero-sanitarne.

Mając na uwadze położenie terenów Brusa w pobliżu za-

chodnich granic miasta, należy wskazać, że obszar ten, przez

wiele lat utrzymywany był jako niezabudowany także i z tego

względu, iż stanowi korytarz służący napływowi do miasta

mas czystszego powietrza zgodnie z dominującym na Niżu

Polskim kierunkiem wiatrów. Łódź, jak większość dużych miast

w Polsce boryka się z problemem zanieczyszczenia powietrza

(w szczególności smogu w okresie zimowym) więc ta funkcja

lasu (korytarz służący „przewietrzaniu” miasta) jest równie

ważna i łączy się z przeznaczeniem rekreacyjno-wypoczynko-

wym i walorami przyrodniczymi tego terenu.

Poza walorami przyrodniczymi, las na Brusie (dawny poligon)

ma również istotne znaczenie historyczne i jako taki był już

miejscem badań archeologicznych; na jego terenie znajdują się

masowe mogiły – miejsca pochówku Polaków zamordowanych

przez hitlerowskich okupantów w okresie II wojny światowej,

a także (prawdopodobnie) mogiły ofiar komunistycznego

Urzędu Bezpieczeństwa. Przypuszcza się, że nie wszystkie

groby zostały odnalezione. W chwili obecnej teren leśny

Brusa stanowi miejsce spacerów i innych form aktywności

na świeżym powietrzu dla mieszkańców Łodzi, a w szczególno-

ści korzystają z jego walorów przyrodniczych mieszkańcy kilku

okolicznych osiedli.

Mimo iż morfologicznie i funkcjonalnie Brus stanowi teren

leśny, to formalnie – w ewidencji gruntów i budynków –

zaklasyfikowany jest jako teren rekreacyjno-wypoczynkowy

(Bz), zaliczany do kategorii (grupy) gruntów zabudowanych

i zurbanizowanych. Przyporządkowanie Brusa do tego rodzaju

użytków gruntownych jest błędne i powinno być zmienione,

ponieważ daje to niestety potencjalnie podstawę do lokalizo-

wania na jego obszarze obiektów i aktywności sprzecznych

z leśnym charakterem terenu.

Warto również zwrócić uwagę, że teren lasu na Brusie

wchodzi w skład tzw. Błękitno-Zielonej Sieci, której

koncepcję opracowano w Katedrze Ekologii Stosowanej

Uniwersytetu Łódzkiego i Europejskim Regionalnym

Centrum Ekohydrologii pod auspicjami UNESCO PAN.

W koncepcji tej założono, że w Łodzi powstawać będzie

spójny przestrzennie system terenów zieleni naturalnej

i urządzonej oraz dolin rzecznych i zbiorników wod-

nych, które przyczynią się do poprawy jakości środo-

wiska miejskiego, a co za tym idzie także warunków

życia i zdrowia mieszkańców, co z kolei będzie sprzyjać

zwiększaniu atrakcyjności Łodzi jako miejsca zamiesz-

kania i przyczyniać się do jej zrównoważonego rozwoju.

Historyczne i obecne funkcje Brusa

4



www.wz.uni.lodz.pl

„Mimo takich uwarunkowań funkcjonalno-przestrzennych wskazujących – ewidentnie – na potrzebę zachowania tego obszaru

w stanie leśnym, władze miasta w projekcie Studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Łodzi (2017)

(uchwała LXVI/1415/13 z 2017 roku) przewidziały wyłączenie całego terenu lasu na Brusie z systemu przyrodniczego miasta

i przeznaczenie go pod zabudowę rezydencjonalną, ujmując to następująco:

teren przeznaczony pod zabudowę, w strefie ogólnomiejskiej, jako przeznaczony do zabudowy mieszkaniowej jednorodzinnej niskiej

na dużych działkach z udziałem terenów rekreacyjno-wypoczynkowych (symbol jednostki M4/RW).

Koncepcja wprowadzenia zabudowy mieszkaniowej na Brusie podyktowana jest niewątpliwie chęcią sprzedaży tych terenów

prywatnym inwestorom celem pozyskania dla samorządu środków niezbędnych w budżecie dla finasowania innych miejskich

inwestycji. Trzeba jednak zauważyć, że prowadzenie chaotycznej prywatyzacji, polegającej na głęboko nieprzemyślanym pozbywaniu

się składników majątku komunalnego (w tym przypadku zalesionych gruntów wchodzących w skład systemu ekologicznego miasta)

jest działaniem błędnym i nastawionym wyłącznie na doraźne i krótkookresowe korzyści finansowe.

Wprowadzenie jakichkolwiek form zabudowy mieszkaniowej, nawet niskiej i o znacznym stopniu rozgęszczenia, wiązałoby się

z nieuchronną wycinką znacznych (o ile nie przeważających) połaci lasu, a co za tym idzie utratę jego funkcji ekologicznych i aero-sa-

nitarnych, o których mowa wyżej. Przeznaczenie tych terenów pod budownictwo mieszkaniowe spowodowałoby również utratę ich

obecnego publicznego charakteru (ograniczony zostałby ich ogólnodostępny charakter).

Zagospodarowanie przestrzenne Brusa w świetle planów miasta

Należy zwrócić uwagę, że kierunek zagospodarowania terenu określony w projekcie Studium (2017) dla lasu na Brusie (M4/

RW) stoi w jawnej i oczywistej sprzeczności ze współczesnymi koncepcjami i trendami w urbanistyce, w ramach których

mieści się idea kreowania tzw. miast zwartych (compact city) oraz potrzeba budowy spójnego przestrzennie i funkcjonalnie

systemu przyrodniczego miasta, nazywanego współcześnie zieloną infrastrukturą miejską. W najbardziej rozwiniętych mia-

stach świata realizowane są obecnie ambitne projekty zalesiania terenów miejskich (rewilding the city), a badania naukowe

wskazują na wysoką i stale rosnącą wartość tzw. usług ekosystemowych świadczonych przez zieleń miejską, zwłaszcza

tą o naturalnym lub semi-naturalnym charakterze. Na tym tle kierunki zagospodarowania terenów lasu na Brusie jawią się

jako anachroniczny pomysł zaczerpnięty z minionej epoki. Propozycja zagospodarowania terenu lasu na Brusie zawarta

w projekcie Studium, po ewentualnym jej zrealizowaniu, zamiast wspierać kształtowanie spójnego systemu błękitno-zielo-

nej infrastruktury, prowadziłaby do dezintegracji i osłabienia funkcjonalności systemu ekologicznego miasta.

Przewidziany w projekcie Studium (2017) sposób zabudowy terenów leśnych na Brusie jest sprzeczny nie tylko ze współcze-

snymi modelami planowania urbanistycznego, ale także z polityką przestrzenną samego Miasta Łodzi opisaną w Strategii

przestrzennego rozwoju Łodzi 2020+ (Uchwała Nr LV/1146/13 Rady Miejskiej w Łodzi z dnia 16 stycznia 2013 r.).

5



www.wz.uni.lodz.pl

Dokument ten zawiera szereg istotnych rekomendacji prze-

strzennych, m.in. określa zakres Strefy Wielkomiejskiej oraz

rekomendacje dotyczące wsparcia polityki „powrotu do miasta”

(ustalenia tej Strategii są istotną wytyczną dla Studium).

Co więcej, kierunki zagospodarowania przestrzennego Brusa są

nawet sprzeczne z samym modelem rozwoju przestrzennego

miasta przyjętym w ramach opracowanego i upublicznionego

projektu Studium (2017) (sic!), w którym założono ogranicza-

nie procesu suburbanizacji miasta. Wyznaczanie tak dużych

jak na Brusie nowych terenów pod zabudowę mieszkaniową,

położonych poza zwartą strefą miejską, w sytuacji systema-

tycznego i szybkiego kurczenia się demograficznego Łodzi jest

działaniem błędnym.

Należy wreszcie zwrócić uwagę, że projektowane zapisy

Studium (2017) w odniesieniu do terenów Brusa w sposób

rażący naruszają przepisy ustawy z dnia 27 marca 2003 r.

o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym, Dz.U. 2003

nr 80 poz. 717, z późniejszymi zmianami, w odniesieniu do

treści zawartych w art. 1, ust. 4, pkt: 1, 2 i 4, wskazujących, że:

„…w przypadku sytuowania nowej zabudowy, uwzględnienie

wymagań ładu przestrzennego, efektywnego gospodarowania

przestrzenią oraz walorów ekonomicznych przestrzeni

następuje poprzez:

1. kształtowanie struktur przestrzennych przy uwzględnieniu

dążenia do minimalizowania transportochłonności

układu przestrzennego;

2. lokalizowanie nowej zabudowy mieszkaniowej w sposób

umożliwiający mieszkańcom maksymalne wykorzystanie

publicznego transportu zbiorowego jako podstawowego

środka transportu;

3. […];

4. dążenie do planowania i lokalizowania nowej zabudowy:

a. na obszarach o w pełni wykształconej zwartej struktu-

rze funkcjonalno-przestrzennej, w granicach jednostki

osadniczej, w szczególności poprzez uzupełnianie

istniejącej zabudowy,

b. na terenach położonych na obszarach innych niż

wymienione w lit. a, wyłącznie w sytuacji braku dosta-

tecznej ilości terenów przeznaczonych pod dany rodzaj

zabudowy położonych na obszarach, o których mowa

w lit. a; przy czym w pierwszej kolejności na obszarach

w najwyższym stopniu przygotowanych do zabudowy,

przez co rozumie się obszary charakteryzujące się

najlepszym dostępem do sieci komunikacyjnej oraz

najlepszym stopniem wyposażenia w sieci wodocią-

gowe, kanalizacyjne, elektroenergetyczne, gazowe,

ciepłownicze oraz sieci i urządzenia telekomunikacyjne,

adekwatnych dla nowej, planowanej zabudowy.”

Przewidywane w projekcie Studium (2017) zagospoda-

rowanie terenów Brusa stoi w ewidentnej sprzeczności

ze wskazanymi wyżej ustawowymi zasadami projekto-

wania nowej zabudowy, co stanowi o rażącym narusze-

niu elementarnych reguł racjonalnego gospodarowania

przestrzenią w mieście.

6



www.wz.uni.lodz.pl

Źródło: Projekt studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego Miasta Łodzi (2017); Kierunki, mapa 2k Środowisko przyrodnicze – ze zmianami, Miejska Pracownia Urbanistyczna w Łodzi http://www.mpu.lodz.pl/page/637,wylozenie.html

7



www.wz.uni.lodz.pl

Opublikowany przez władze miasta projekt Studium w części

poświęconej zagospodarowaniu lasu na Brusie wzbudził

szeroką krytykę. Przeciwko przeznaczeniu całości lub części

lasu na Brusie pod zabudowę rezydencjonalną zaprotestowali

mieszkańcy Łodzi składając w tej sprawie formalną petycję

do władz miasta pod którą podpisało się ok. 2500 osób.

Z apelem w sprawie wycofania z treści projektu Studium

zapisów mówiących o przeznaczeniu terenów lasu na Brusie

pod zabudowę, wystąpiło również ponad 140 naukowców

– specjalistów w zakresie: gospodarki miejskiej, zarządzania

miastem, geografii miast, ochrony przyrody, biologii środowi-

skowej, planowania przestrzennego i urbanistyki, pracujących

w Uniwersytecie Łódzkim i Politechnice Łódzkiej. Krytyczne

uwagi w tej sprawie, tożsame z apelem naukowców, skiero-

wał do władz miasta również Oddział Łódzki Towarzystwa

Urbanistów Polskich w ramach konsultacji społecznych

projektu Studium. Należy również zaznaczyć, że Miejska

Komisja Urbanistyczno-Architektoniczna (ustawowy organ

doradczy Prezydent Miasta Łodzi w sprawach zagospodarowa-

nia przestrzennego) opiniując projekt Studium (2017), zaleciła

w swych uwagach (Uchwała nr4/III/2017 z dn. 30 stycznia

2017 r. w sprawie opinii do projektu Studium uwarunkowań

i kierunków zagospodarowania przestrzennego miasta Łodzi)

co następuje:

• „pozostawić teren Brusa jako niezurbanizowany i wprowa-

dzić funkcję rekreacyjną z zakazem trwałej zabudowy” oraz

• „wprowadzić zakaz uruchamiania nowych terenów pod za-

budowę przed wypełnianiem się rezerw w istniejących

strukturach o rozpoczętych procesach urbanizacji”,

• „ograniczyć strefy zabudowy na terenach niezurbanizowa-

nych, sprawdzić czy wyznaczone powierzchnie wynikają

z prognozowanego zapotrzebowania wielkości przyję-

tych wskaźników”.

Przedstawiciele władz Miasta Łodzi w publicznych zapo-

wiedziach zadeklarowali, że pod zabudowę mieszkaniową

przeznaczona zostanie jedynie część lasu na Brusie, a dokładnie

pas położony wzdłuż ul. Krańcowej (ok. 10% powierzchni

terenu), natomiast pozostały obszar zostanie przekształcony

w teren rekreacyjny o charakterze parkowym z infrastruktu-

rą wypoczynkową.

Warto jednak zwrócić uwagę na to, że tego typu

zapewnienia przedstawicieli UMŁ stanowią jedynie

pozbawione jakiegokolwiek formalnego znaczenia

niewiążące deklaracje, ponieważ zapisy projektowane-

go Studium, udostępnionego do konsultacji, wskazują

na objęcie zabudową rezydencjonalną z udziałem

funkcji rekreacyjnych całego obszaru lasu na Brusie,

nie określając jednoznacznie jaka część terenu

i w którym miejscu ma być zabudowana, a która wolna

od zabudowy (w projekcie dokumentu powierzchnię

biologicznie czynną w tej strefie określono na mini-

mum 50%, ale nie oznacza to, że musi być nią las,

zaś wskaźnik maksymalnej intensywność zabudowy

ustalono na 0,2 – tj. stosunek powierzchni zabudowy

do powierzchni terenu). Zadeklarowany przez władze

miasta pomysł zabudowy fragmentu obszaru lasu

wzdłuż ul. Krańcowej, został skrytykowany w szcze-

gólności dlatego, że zakładał realizację inwestycji

dokładnie w tym obszarze Brusa gdzie znajduje się

najstarszy i najbardziej zwarty drzewostan (posadzony

kilkadziesiąt lat temu przez okolicznych mieszkańców);

lokalizacja zabudowy mieszkaniowej doprowadziłaby

więc do jego wycięcia.

Przebieg konfliktu wokół sposobów zagospodarowania lasu na Brusie

8



www.wz.uni.lodz.pl

W efekcie krytyki kierunków zagospodarowania przestrzenne-

go lasu na Brusie zapisanych w projekcie Studium, Urząd Miasta

Łodzi zdecydował się zorganizować konsultacje społeczne

w formie dziesięciu otwartych spotkań, a także przeprowadzić

głosowanie odnośnie do kwestii zagospodarowania lasu

na Brusie (m.in. za pośrednictwem platformy Vox Populi –

https://uml.lodz.pl/dla-mieszkancow/lodzianie-decyduja/kon-

sultacje-spoleczne/konsultacje-spoleczne-prowadzone/brus/ ;

https://vox.uml.lodz.pl/glosowania/co-dalej-z-dawnym-poligo-

nem-na-brusie/vid,40,v). Głosowanie trwa od 4 grudnia 2017 r.

do 31 stycznia 2018 r. Do dyskusji i głosowania władze miasta

wybrały trzy podstawowe warianty zagospodarowania terenu:

1. pierwszy wariant „miejski” zakłada sprzedaż ok. 10 proc.

powierzchni pod zabudowę rezydencjonalną i sfinanso-

wanie z tych środków urządzenia pozostałego terenu

w formie parku;

2. druga propozycja (posła Waldemara Budy) zakłada

wybudowanie na Brusie kompleksu rekreacyjno-sportowe-

go ze stokiem narciarskim, sztucznym jeziorem, strzelnicą,

itp.;

3. trzeci wariant, zakłada pozostawienie w stanie nienaruszo-

nym 150 hektarów naturalnego lasu.

Dodatkowo przewidziano możliwość wskazania i opisania przez

głosujących czwartego (4), własnego wariantu zagospodarowa-

nia terenu.

Mimo, iż termin głosowania nie upłynął, władze miasta na kon-

ferencji w dn. 16 stycznia 2018 r. zakomunikowały, że wycofują

pomysł wprowadzenia na Brusie zabudowy mieszkaniowej.

Należy jednak podkreślić, że ostatecznie wiążące w kwestii

Brusa, będzie dopiero stanowisko Rady Miejskiej w sprawie

uchwalenia studium uwarunkowań i kierunków zagospodaro-

wania przestrzennego Łodzi. Dla sposobu zagospodarowania

i użytkowania Brusa istotne będą więc zmiany jakie Miejska

Pracowania Urbanistyczna w Łodzi wprowadzi do projektu

Studium, który będzie przedstawiony do głosowania

Radzie Miasta.

9



www.wz.uni.lodz.pl

Mając na uwadze przedstawione wyżej walory przyrodnicze,

aero-sanitarne oraz rekreacyjne i kulturowe lasu, a także

uwarunkowania demograficzne (kurczenie się populacji

Łodzi) oraz określone w dokumentach strategicznych miasta

kierunki jego rozwoju przestrzennego (re-urbnizacja – powrót

do centrum i rewitalizacja), stwierdzić można, że wyzna-

czanie jakichkolwiek, mniejszych lub większych, terenów

pod zabudowę na obszarze lasu było koncepcją błędną, z której

słusznie zrezygnowano.

Pomysł budowy na terenie Brusa kompleksu rekreacyjno-

-sportowego ze stokiem narciarskim, sztucznym jeziorem,

strzelnicą itp. atrakcjami można ocenić jako wizję wybitnie

technokratyczną, nieprzemyślaną i pozbawioną jakiegokolwiek

racjonalnego uzasadnienia, przede wszystkim z tego względu,

że realizacja proponowanych obiektów wymagałaby wycięcia

przeważającej powierzchni lasu, który jak wskazano wyżej

pełni rozliczne, istotne dla miasta funkcje, w tym stanowi już

cenione przez mieszkańców miejsce wypoczynku. Co więcej

realizacja tych inwestycji wymagałaby najprawdopodobniej

likwidacji dwóch obiektów formalnie chronionych na podstawie

ustawy o ochronie przyrody – wspomnianych już wyżej użytków

ekologicznych, a także zniszczenia istniejących na Brusie

stanowisk archeologicznych. Prawdopodobnie wiązałaby się

również z koniecznością wykonania procedury oceny oddzia-

ływania na środowisko (zależnie od parametrów technicznych

projektowanych obiektów). Lokalizowanie tego typu inwestycji

w obszarach miejskich, o ile istnieje na nie zapotrzebowanie

i dostępne są środki na ich realizację (a w tym przypadku nie

przewidziano ich w budżecie miasta), powinno odbywać się

na terenach niezagospodarowanych w żaden inny użyteczny

sposób, np. na obszarach wymagających rekultywacji itp.

Las na Brusie do takich obszarów nie należy. Formy rekreacji

i obiekty jej służące, wymagające „twardej” infrastruktury

trwale związanej z gruntem, a także prowadzące do przekształ-

ceń rzeźby terenu, powinny być lokalizowane poza obszarami

leśnymi (można pod tym kątem dokonać analizy istniejących

rezerw terenowych w Łodzi).

Kierunki zagospodarowania lasu na Brusie – rekomendacje

Źródło: Google Maps, 17.01.2018 r.

10



www.wz.uni.lodz.pl

Dyskusji o sposobie zagospodarowania lasu na Brusie nie moż-

na prowadzić w oderwaniu od kontekstu otoczenia. Odnośnie

do pomysłu zmiany lasu na Brusie w urządzony park, należy

zwrócić uwagę, że w bliskim sąsiedztwie Brusa znajdują się

już rozległe tereny zieleni urządzonej – jest to Park im. Józefa

Piłsudskiego (potocznie zwany Parkiem na Zdrowiu) o po-

wierzchni 188,21 ha, w skład którego wchodzą tereny i obiekty

o różnych funkcjach służących wypoczynkowi i rekreacji takie

jak: Miejski Ogród Zoologiczny w Łodzi (o pow. 16,64 ha),

rezerwat przyrody Polesie Konstantynowskie (o pow. 9,8 ha),

Strefa Wypoczynku, Rekreacji i Animacji w Parku na Zdrowiu

(teren po dawnym Lunaparku) oraz Aquapark Łódź – Fala (ok.

10 ha); przeważająca część Parku to jednak rozległy obszar

zieleni urządzonej, o charakterze spacerowym, wyposażony

w utwardzone alejki, oświetlenie, małą architekturę, zbiorniki

wodne itp. Ponadto w sąsiedztwie Parku na Zdrowiu i Brusa

znajduje się Łódzki Ogród Botaniczny (o pow. 65 ha). Ogółem

Park na Zdrowiu i Ogród Botaniczny zajmują ponad 253 ha

powierzchni. Mając to na uwadze pomysł przekształcenia

całości lub części lasu na Brusie w park, a więc w kolejny w tym

rejonie miasta obszar zieleni urządzonej (z utwardzonymi

ścieżkami, małą architekturą, oświetleniem itp.) jest pomysłem

co najmniej niezrozumiałym i pozbawionym logicznego uza-

sadnienia. Co więcej, można stwierdzić, że teren Brusa, w swej

obecnej leśnej formie stanowi bardzo dobre uzupełnienie

systemu terenów rekreacyjno-wypoczynkowych w tej części

miasta, na którą składają się obszary o różnym stopniu natu-

ralności – od ogrodu (botanicznego, zoologicznego), poprzez

urządzony teren parkowy z obiektami sportowo-rekreacyjnymi

(większa część Parku na Zdrowiu), po teren naturalnego lasu

(Brus) i las objęty ochroną prawną (Polesie Konstantynowskie).

Dzięki takiemu zagospodarowaniu oferta terenów rekreacji

i wypoczynku lepiej odpowiada zróżnicowanym potrzebom

mieszkańców miasta, niż w sytuacji gdyby las na Brusie miał się

stać kolejnym parkiem. Las na Brusie nie powinien dublować

parkowych funkcji Parku na Zdrowiu, ze względu na to, że zie-

leń o charakterze leśnym ma nieco inne grono użytkowników

niż park miejski, a na wypoczynek w obszarach leśnych również

jest znaczące społeczne zapotrzebowanie.

Za pozostawieniem na Brusie lasu przemawiają również

argumenty ekonomiczne – urządzanie na jego terenie parku

wiązałoby się z poważnymi kosztami inwestycyjnymi związa-

nymi z utwardzeniem ścieżek, doprowadzeniem oświetlenia,

umiejscowieniem obiektów małej architektury itp., a następnie

ponoszeniem znacząco wyższych niż w przypadku lasu kosztów

eksploatacyjnych związanych z utrzymaniem tak rozległego,

parkowego terenu i to wszystko w powiązaniu z utratą

części walorów przyrodniczych, które również mają swoją

wartość społeczno-ekonomiczną (w tym przypadku są to tzw.

usługi ekosystemowe związane z możliwością wypoczynku

w naturalnym lesie).

Reasumując, należy więc postulować zmianę zapisu

projektowanego Studium w odniesieniu do terenu lasu

na Brusie z dotychczasowej: „zabudowy mieszkaniowej

jednorodzinnej niskiej na dużych działkach z udziałem te-

renów rekreacyjno-wypoczynkowych (symbol jednostki

M4/RW)” na: tereny wyłączone spod zabudowy – tereny

lasów o powierzchni minimum 3 ha (symbol jednostki L).

Od strony formalnej teren lasu na Brusie powinien

więc zostać:

1. włączony w proponowany w Studium system

powiązań terenów przestrzeni publicznych jako

element zespołów terenów leśnych, parkowych

i rekreacyjno-wypoczynkowych (schemat 8k);

2. zaliczony do podstawowych elementów systemu

przyrodniczego miasta jako teren zieleni leśnej,

o powierzchni minimum 3 ha (z zakazem zabudo-

wy) (mapa 2k środowisko przyrodnicze);

3. przekwalifikowany (w ewidencji gruntów i budyn-

ków) na las (Ls), względnie grunty zadrzewione

i zakrzewione (Lz), tj. użytki gruntowe należące do

kategorii gruntów leśnych;

4. oddany w zarząd Leśnictwa Miejskiego Łódź;

wówczas należy rozważyć zasadność sporzą-

dzenia uproszczonego planu urządzenia lasu dla

tego terenu.

11



www.wz.uni.lodz.pl

Brus powinien być lasem miejskim, o sposobie użytkowania zbliżonym do tego, jaki jest w Lesie Łagiewnickim i jako taki – pełnić

funkcje rekreacyjno-wypoczynkowe typowe dla lasu, a nie parku. Na jego obszarze nie powinna więc być prowadzona gospodarka

leśna, a jedynie prace porządkowe związane z utrzymaniem czystości. Należy dążyć do utrzymania tego terenu w stanie możliwie

jak najbardziej zbliżonym do naturalnego, tak aby wraz z Lasem Łagiewnickim stanowił on kluczowe elementy systemu przyrod-

niczego miasta. Zachowanie równowagi przyrodniczej w lesie miejskim nie wyklucza jednakże jego rekreacyjno-wypoczynkowej

funkcji. W celu udostępnienia lasu na Brusie mieszkańcom Łodzi można rozmieścić na jego terenie ławki, tablice informacyjne,

kosze na śmieci, itp. elementy małej architektury, ale w estetyce odpowiadającej terenom leśnym (tj. wykonane z drewna), a nie

miejsko-parkowej. Uzupełnieniem tej infrastruktury może być wyznaczenie i oznakowanie w lesie tras rowerowych, a także ścieżek

historycznych i przyrodniczych mających walory edukacyjne. Ze względu na walory rekreacyjne lasu należałoby radykalnie ograni-

czyć wjazd samochodów, a w szczególności quadów i motocykli, których użytkownicy przyczyniają się do dewastacji tego terenu. Las

na Brusie może również stanowić miejsce organizacji niektórych rodzajów imprez sportowych takich jak np. biegi przełajowe itp.

W dalszej perspektywie można rozważać odtworzenie zbiornika wodnego (stawu) znajdującego się na obszarze użytku ekologicz-

nego Majerowskie Błota, a także renaturyzację rzeki Łódki znajdującej się w południowej części Brusa (której koryto jest silnie

uregulowane). Zasadność tego typu prac oraz ewentualny zakres inwestycji, powinny być jednak zweryfikowane przez specjalistów

z zakresu geobotaniki, ochrony przyrody oraz ekologii rzek.

Historyczne i obecne funkcje BrusaZagospodarowanie przestrzenne Brusa w świetle planów miasta Przebieg konfliktu wokół sposobów zagospodarowania lasu na BrusieKierunki zagospodarowania lasu na Brusie – rekomendacje

CO DALEJ Z LASEM NA BRUSIE? · 2018. 3. 19. · lasem, już dziś pełniącym, a w przyszłości...

Documents

Transcript of CO DALEJ Z LASEM NA BRUSIE? · 2018. 3. 19. · lasem, już dziś pełniącym, a w przyszłości...