CHOROBY TRZODY CHLEWNEJ LEK. WET. ŁUKASZ JAROSZ

CHOROBY TRZODY CHLEWNEJ

LEK. WET. ŁUKASZ JAROSZLEK. WET. ŁUKASZ JAROSZ

LUBLIN 2011LUBLIN 2011

POMÓR KLASYCZNY ŚWIŃPOMÓR KLASYCZNY ŚWIŃ

Jest zaraźliwą chorobą Jest zaraźliwą chorobą zakaźną, przebiegającą zakaźną, przebiegającą ostro lub przewlekle w ostro lub przewlekle w postaci posocznicy.postaci posocznicy.

Wywołuje ją wirus Wywołuje ją wirus występujący we krwi występujący we krwi oraz we wszystkich oraz we wszystkich tkankach, wydzielinach tkankach, wydzielinach i wydalinach chorych i wydalinach chorych zwierząt.zwierząt.

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE występuje w krajach Ameryki Płd., Europie, Chinach, występuje w krajach Ameryki Płd., Europie, Chinach,

Japonii, Pół. AfryceJaponii, Pół. Afryce

rozprzestrzenianiu się choroby sprzyjały szczepienia rozprzestrzenianiu się choroby sprzyjały szczepienia surowicą i zjadliwym wirusemsurowicą i zjadliwym wirusem

w Europie Zachodniej od 1981 roku ponownie stwierdzane w Europie Zachodniej od 1981 roku ponownie stwierdzane są ogniska chorobysą ogniska choroby

przyczyną wzrostu tych ognisk jest występowanie mało przyczyną wzrostu tych ognisk jest występowanie mało chorobotwórczych szczepów wirusa pomoru i nietypowy, chorobotwórczych szczepów wirusa pomoru i nietypowy, trudny do rozpoznania przebieg w fermach zapowietrzonychtrudny do rozpoznania przebieg w fermach zapowietrzonych

częstym wektorem szerzenia się wirusa są ciężarne maciory, częstym wektorem szerzenia się wirusa są ciężarne maciory, które w drugim trymestrze ciąży przekazują zarazek płodomktóre w drugim trymestrze ciąży przekazują zarazek płodom

największe nasilenie choroby przypada na okres jesieni, największe nasilenie choroby przypada na okres jesieni, mniejsze na wiosnę, lato i zimęmniejsze na wiosnę, lato i zimę

ETIOLOGIAETIOLOGIA• wirus należący do rodziny wirus należący do rodziny FlaviviridaeFlaviviridae, rodzaju , rodzaju PestivirusPestivirus (BVDV, BDV) (BVDV, BDV)

• wirus w gnijącym materiale ginie po 2-3 dniach, w temp. 56wirus w gnijącym materiale ginie po 2-3 dniach, w temp. 56°°C ginie w C ginie w ciągu 1 godz., w temp. 60ciągu 1 godz., w temp. 60°°C po 10 minutachC po 10 minutach

• jest mało wrażliwy na wysychaniejest mało wrażliwy na wysychanie

• chłodzenie, solenie, peklowanie, wędzenie nie zabijają wirusa, niskie chłodzenie, solenie, peklowanie, wędzenie nie zabijają wirusa, niskie temperatury wpływają korzystnie na jego żywotnośćtemperatury wpływają korzystnie na jego żywotność

• do dezynfekcji stosuje się 2% sodę żrącą z dodatkiem 5% mleka do dezynfekcji stosuje się 2% sodę żrącą z dodatkiem 5% mleka wapiennego i 5% NaCl, 5% fenol, 6% wodę krezolową, Virkonwapiennego i 5% NaCl, 5% fenol, 6% wodę krezolową, Virkon

• w ściekach ginie po 1 godz. działania chloru, przy domieszce substancji w ściekach ginie po 1 godz. działania chloru, przy domieszce substancji organicznych chlorowanie jest nieskuteczne – wiążą chlororganicznych chlorowanie jest nieskuteczne – wiążą chlor

• wirus ginie w warunkach tlenowego rozkładu kompostowanych śmieciwirus ginie w warunkach tlenowego rozkładu kompostowanych śmieci

ETIOLOGIAETIOLOGIA

• występuje w postaci jednego typu antygenowego – występuje w postaci jednego typu antygenowego – wirus zmienny tzw. odmienne „fazy”wirus zmienny tzw. odmienne „fazy”

• występują szczepy o zmiennej zjadliwości występują szczepy o zmiennej zjadliwości wywołujące ostre postacie pomoru, mało zjadliwe wywołujące ostre postacie pomoru, mało zjadliwe oraz o niskiej zjadliwości – chorobotwórcze tylko oraz o niskiej zjadliwości – chorobotwórcze tylko dla prosiątdla prosiąt

• odmiany wirusa o określonym powinowactwie – odmiany wirusa o określonym powinowactwie – pneumotropowe, enterotropowe, neurotropowepneumotropowe, enterotropowe, neurotropowe

• jest to zarazek monoksenicznyjest to zarazek monokseniczny

• stwierdza się osobnicza wrażliwość – zakażeniu stwierdza się osobnicza wrażliwość – zakażeniu ulegają świnie młodeulegają świnie młode

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA

przewód pokarmowy, migdałki – pasza, woda – wirus przewód pokarmowy, migdałki – pasza, woda – wirus przenika przez błonę śluzowaprzenika przez błonę śluzowa

układ oddechowy – zakażenie kropelkoweukład oddechowy – zakażenie kropelkowe

rany – szczepienie, kolczykowanie, kastracja, gryzienie się rany – szczepienie, kolczykowanie, kastracja, gryzienie się świńświń

błonę śluzową okabłonę śluzową oka

drogi rodne – śródmaciczna infekcja płodów, kryciedrogi rodne – śródmaciczna infekcja płodów, krycie

nicienie płucne, larwynicienie płucne, larwy

muchymuchy

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA zakażenia latentnezakażenia latentne

zakażenia bezobjawowezakażenia bezobjawowe – wirus dostaje się do – wirus dostaje się do narządów i zostaje zniszczony przez ustrojowe narządów i zostaje zniszczony przez ustrojowe mechanizmy obronne, pojawiają się wstępne objawy mechanizmy obronne, pojawiają się wstępne objawy kliniczne, które znikają – kliniczne, które znikają – zakażenie poronnezakażenie poronne

zwierzęta chore, zakażone latentnie, szczepionezwierzęta chore, zakażone latentnie, szczepione

czynne ogniska pomorowe – rozwlekanie zakażenia czynne ogniska pomorowe – rozwlekanie zakażenia przez zwierzęta, produkty mięsne i odpady przez zwierzęta, produkty mięsne i odpady poubojowepoubojowe

mięso importowane z zagranicymięso importowane z zagranicy

przenosiciele bierni - ludzieprzenosiciele bierni - ludzie

PATOGENEZAPATOGENEZA wirus po wniknięciu do organizmu dostaje się z krwią i chłonką do wirus po wniknięciu do organizmu dostaje się z krwią i chłonką do

tkanek o wysokim powinowactwie – tkanek o wysokim powinowactwie – krótki okres wiremiikrótki okres wiremii

narządy pierwotnego powinowactwa: narządy pierwotnego powinowactwa: komórki śródbłonka komórki śródbłonka naczyń, układ chłonny, szpik, śledziona, narządy posiadające usśnaczyń, układ chłonny, szpik, śledziona, narządy posiadające usś – – wirus namnaża się w nich intensywniewirus namnaża się w nich intensywnie

1.1. naczynia krwionośne – zmiany wytwórcze w postaci namnożenia naczynia krwionośne – zmiany wytwórcze w postaci namnożenia komórek śródbłonka, nacieków komórkowych i komórek śródbłonka, nacieków komórkowych i okołonaczyniowych oraz zmiany wsteczne w postaci zakrzepów, okołonaczyniowych oraz zmiany wsteczne w postaci zakrzepów, wybroczyn, wylewów krwawych i martwicywybroczyn, wylewów krwawych i martwicy

2. 2. szpik – aplazja szpikuszpik – aplazja szpiku

wirusemia uogólniajacawirusemia uogólniajaca (generalizująca, druga) – wirus obecny we (generalizująca, druga) – wirus obecny we krwi, występują typowe objawy – jawna postać chorobykrwi, występują typowe objawy – jawna postać choroby

uszkodzenie narządów wewnętrznychuszkodzenie narządów wewnętrznych

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEOkres inkubacji – od 1 do kilku miesięcyOkres inkubacji – od 1 do kilku miesięcy

Temperatura - 41,5Temperatura - 41,5°°CC

Postać nadostraPostać nadostra::

gorączka ciągła, niechęć do ruchu, posmutnienie, utrata gorączka ciągła, niechęć do ruchu, posmutnienie, utrata apetytu, zaburzenia w krążeniuapetytu, zaburzenia w krążeniu

na skórze ograniczone lub rozlane zaczerwienienia, które na skórze ograniczone lub rozlane zaczerwienienia, które siniejąsinieją

chwiejny chód, niedowładychwiejny chód, niedowłady

porażenie kończyn i śmierć w ciągu 1-2 dniporażenie kończyn i śmierć w ciągu 1-2 dni

śmierć spowodowana porażeniem czynności serca lub OUNśmierć spowodowana porażeniem czynności serca lub OUN

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEPostać ostra i podostra – trwa od kilku dni do 2-3 tygodni:Postać ostra i podostra – trwa od kilku dni do 2-3 tygodni:

niechęć do ruchu, świnie leżą lub śpią, wzmożone pragnienieniechęć do ruchu, świnie leżą lub śpią, wzmożone pragnienie

gorączka przerywanagorączka przerywana

spadek liczby krwinek białych – 3 tys./spadek liczby krwinek białych – 3 tys./µµll

uszkodzenie skóry – różnej wielkości, liczne wybroczyny w uszkodzenie skóry – różnej wielkości, liczne wybroczyny w miejscach gdzie skóra jest cienka i miękkamiejscach gdzie skóra jest cienka i miękka

zmiany wtórne na skórze w postaci ognisk zastoju krwi, zmiany wtórne na skórze w postaci ognisk zastoju krwi, odleżyn, żółtaczki, rozległych wypryskówodleżyn, żółtaczki, rozległych wyprysków

błona śluzowa spojówek – przekrwienie, obrzęk, wybroczyny, błona śluzowa spojówek – przekrwienie, obrzęk, wybroczyny, obrzęk powiek, wypływ zasychający w przyśrodkowym koncie obrzęk powiek, wypływ zasychający w przyśrodkowym koncie oka lub sklejajacy powiekioka lub sklejajacy powieki

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEPostać ostra i podostra c.d.:Postać ostra i podostra c.d.:

objawy zatwardzenia po którym występuje biegunka – kał płynny, objawy zatwardzenia po którym występuje biegunka – kał płynny, cuchnący, szarozielonożółty lub czekoladowycuchnący, szarozielonożółty lub czekoladowy

wymiotywymioty

2 tydzień – zaburzenia układu oddechowego – śluzowo-ropny, krwisty 2 tydzień – zaburzenia układu oddechowego – śluzowo-ropny, krwisty wypływ z nosa, kaszel, dusznośćwypływ z nosa, kaszel, duszność

OUN – brak reakcji na bodźce, śpiączka, podniecenie, skurcze toniczno-OUN – brak reakcji na bodźce, śpiączka, podniecenie, skurcze toniczno-kloniczne, ruchy mimowolne, drgawkikloniczne, ruchy mimowolne, drgawki

zaburzenie koordynacji ruchów, zaburzenie koordynacji ruchów, chwianie się tylnej części ciałachwianie się tylnej części ciała, , niedowład, porażenie kończynniedowład, porażenie kończyn

ronieniaronienia

zbijanie się zwierząt w grupyzbijanie się zwierząt w grupy

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEPostać przewlekła trwa ponad 3 tygodnie:Postać przewlekła trwa ponad 3 tygodnie:

zahamowanie rozwoju, wychudzeniezahamowanie rozwoju, wychudzenie

niedokrwistość niedokrwistość

skóra blada, pokryta strupowatym wypryskiem, skóra blada, pokryta strupowatym wypryskiem, ulega zgrubieniu i poprzecznemu pofałdowaniuulega zgrubieniu i poprzecznemu pofałdowaniu

wypadanie szczecinywypadanie szczeciny

biegunka, kaszel, posmutnienie, padnięciabiegunka, kaszel, posmutnienie, padnięcia

Najbardziej wrażliwe na zakażenie pomorem są Najbardziej wrażliwe na zakażenie pomorem są prosięta i młode warchlakiprosięta i młode warchlaki

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEInfekcja prośnych macior:Infekcja prośnych macior:

zamieranie zarodków zakażonych przed 70 dniemzamieranie zarodków zakażonych przed 70 dniem

deformacja zarodków, padnięcia prosiąt noworodkówdeformacja zarodków, padnięcia prosiąt noworodków

rodzenie prosiąt bez objawów z ujawnieniem się choroby rodzenie prosiąt bez objawów z ujawnieniem się choroby około 4 tygodnia życiaokoło 4 tygodnia życia

uszkodzenie móżdżku u płodów – u prosiąt drżączka, uszkodzenie móżdżku u płodów – u prosiąt drżączka, niedowłady przednich kończynniedowłady przednich kończyn

może wystąpić u prosiąt może wystąpić u prosiąt tolerancja immunologicznatolerancja immunologiczna – staja – staja się źródłem zarazy dla innych świńsię źródłem zarazy dla innych świń

ZMIANY ZMIANY ANATOMOPATOLOGICZNEANATOMOPATOLOGICZNE

w postaci nadostrej zmiany makroskopowe są słabo wyrażone w postaci nadostrej zmiany makroskopowe są słabo wyrażone lub mogą w ogóle nie wystąpić lub mogą w ogóle nie wystąpić

objawy ostrej posocznicyobjawy ostrej posocznicy

punkcikowate wybroczynypunkcikowate wybroczyny w węzłach chłonnych, w błonach w węzłach chłonnych, w błonach śluzowych, pod torebką i korze nerek, pod błonami śluzowych, pod torebką i korze nerek, pod błonami surowiczymisurowiczymi

nieżytowe zapalenie błony śluzowej żołądka i jelitnieżytowe zapalenie błony śluzowej żołądka i jelit

obrzęk i przekrwienie węzłów chłonnychobrzęk i przekrwienie węzłów chłonnych

w postaci ostrej – uszkodzenie naczyń i zmiany w narządach w w postaci ostrej – uszkodzenie naczyń i zmiany w narządach w postaci wybroczyn i wylewów krwawych postaci wybroczyn i wylewów krwawych pod torebką nerek, w pod torebką nerek, w węzłach chłonnych zagardłowych, błonie śluzowej pęcherza węzłach chłonnych zagardłowych, błonie śluzowej pęcherza moczowego, jelit grubych, nagłośnimoczowego, jelit grubych, nagłośni, płucach, trzustce, skórze, płucach, trzustce, skórze


w skórze uszu, łopatki, pośladków – czerwone plamki, przekrwienia w skórze uszu, łopatki, pośladków – czerwone plamki, przekrwienia zlewające się w postaci wysypkizlewające się w postaci wysypki

zastój krwi, wybroczyny – sinoczerwone plamy na podbrzuszu, zastój krwi, wybroczyny – sinoczerwone plamy na podbrzuszu, kończynach, ryju, ogonie, uszach, podpiersiu – martwicakończynach, ryju, ogonie, uszach, podpiersiu – martwica

w postaci podostrej i przewlekłej w skórze ogniska martwicowe pokryte w postaci podostrej i przewlekłej w skórze ogniska martwicowe pokryte strupemstrupem

węzły chłonne – przekrwione, powiększone, wylewy krwawe w części węzły chłonne – przekrwione, powiększone, wylewy krwawe w części rdzennej, marmurkowatość – krwotoczne zmiany (węzły obwodowe)rdzennej, marmurkowatość – krwotoczne zmiany (węzły obwodowe)

w jamie ustnej, gardle – stan zapalny z owrzodzeniami, ogniska w jamie ustnej, gardle – stan zapalny z owrzodzeniami, ogniska martwicowe w migdałkachmartwicowe w migdałkach

żołądek – zapalenie nieżytowe, wybroczyny, około 8 dnia zapalenie żołądek – zapalenie nieżytowe, wybroczyny, około 8 dnia zapalenie krwotoczne, zmiany dyfteroidalne przechodzące w martwicowekrwotoczne, zmiany dyfteroidalne przechodzące w martwicowe

jelita cienkie – obrzęk grudek chłonnych, zapalenie nieżytowe, jelita cienkie – obrzęk grudek chłonnych, zapalenie nieżytowe, wybroczyny w jelicie biodrowym – pokryte włóknikiem, czasami wybroczyny w jelicie biodrowym – pokryte włóknikiem, czasami zapalenie krwotoczne z ogniskami martwicyzapalenie krwotoczne z ogniskami martwicy


jelita grube – przekrwienia, wybroczyny, obrzęk grudek chłonnych z centralną jelita grube – przekrwienia, wybroczyny, obrzęk grudek chłonnych z centralną martwicą, zapalenie dyfteroidalne – martwicą, zapalenie dyfteroidalne – w miejscu kępek Peyera tworzą się butonyw miejscu kępek Peyera tworzą się butony w w jelicie ślepym, 1/3 początkowej okrężnicy koloru czerwonego, brunatnego, jelicie ślepym, 1/3 początkowej okrężnicy koloru czerwonego, brunatnego, brunatnozielonegobrunatnozielonego

dalsze zmiany wikłane są wtórnymi infekcjami bakteryjnymi – zapalenie dalsze zmiany wikłane są wtórnymi infekcjami bakteryjnymi – zapalenie dyfteroidalne z obumieraniem warstw powierzchniowych, ściany jelita sa dyfteroidalne z obumieraniem warstw powierzchniowych, ściany jelita sa zgrubiałe, powstają pasmowate rozlane lub ograniczone złogi zgrubiałe, powstają pasmowate rozlane lub ograniczone złogi szarobrunatnozieloneszarobrunatnozielone

pozostała błona śluzowa obrzęknięta, pokryta wybroczynami, z zastojem krwi na pozostała błona śluzowa obrzęknięta, pokryta wybroczynami, z zastojem krwi na szczycie fałdówszczycie fałdów

zmiany krwotoczne w prostnicy i węzłach chłonnych okołoodbytowychzmiany krwotoczne w prostnicy i węzłach chłonnych okołoodbytowych

zawały śledziony na brzegach – ciemnoczerwononiebieskie wyniesieniazawały śledziony na brzegach – ciemnoczerwononiebieskie wyniesienia

wątroba przekrwiona, obrzękła, pęcherzyk żółciowy pokryty wybroczynami wątroba przekrwiona, obrzękła, pęcherzyk żółciowy pokryty wybroczynami

nerki o wyglądzie indyczego jajanerki o wyglądzie indyczego jaja – pstre, pokryte wybroczynami (miedniczki – pstre, pokryte wybroczynami (miedniczki nerkowe, moczowody, pęcherz moczowy), błona śluzowa przekrwiona, zgrubiałanerkowe, moczowody, pęcherz moczowy), błona śluzowa przekrwiona, zgrubiała

zmiany zapalne w płucach, zmiany zapalne w płucach, wybroczyny, wylewy krwawe w nagłośniwybroczyny, wylewy krwawe w nagłośni, wybroczyny , wybroczyny pod opłucną, w miąższu, płatowe zapalenie płuc, zakażenie pasterellą pod opłucną, w miąższu, płatowe zapalenie płuc, zakażenie pasterellą


mięsień sercowy – przekrwienie, zwyrodnienie mięsień sercowy – przekrwienie, zwyrodnienie miąższowe, wybroczyny przy powikłaniu miąższowe, wybroczyny przy powikłaniu pasterellami, włóknikowe zapalenie osierdziapasterellami, włóknikowe zapalenie osierdzia

mózg, rdzeń – wybroczyny podoponowe, mózg, rdzeń – wybroczyny podoponowe, przekrwieniaprzekrwienia

w postaci przewlekłej – strupowaty wyprysk na w postaci przewlekłej – strupowaty wyprysk na skórze, zmiany zapalne płuc i opłucnej – martwaki, skórze, zmiany zapalne płuc i opłucnej – martwaki, zmiany w jelitach grubych – butony w jelicie ślepym zmiany w jelitach grubych – butony w jelicie ślepym i okrężnicyi okrężnicy

szeroki pas kostnienia w przymostkowych nasadach szeroki pas kostnienia w przymostkowych nasadach żeberżeber

ROZPOZNANIEROZPOZNANIE wywiad epizootiologiczny i ustalenie przebiegu choroby w stadziewywiad epizootiologiczny i ustalenie przebiegu choroby w stadzie

objawy kliniczne i zmiany sekcyjneobjawy kliniczne i zmiany sekcyjne

próba biologiczna na świnkachpróba biologiczna na świnkach

IF – wykrywanie wirusa w narządach wewnętrznych (migdałki, węzły IF – wykrywanie wirusa w narządach wewnętrznych (migdałki, węzły chłonne podżuchwowe), w hodowlach komórkowychchłonne podżuchwowe), w hodowlach komórkowych

PLA – test immunoperoksydazowy z zastosowaniem hodowli komórek PLA – test immunoperoksydazowy z zastosowaniem hodowli komórek

PCR, ELISA – krewPCR, ELISA – krew

materiał do badań stanowi: migdałki, węzły chłonne podżuchwowe, materiał do badań stanowi: migdałki, węzły chłonne podżuchwowe, nerki, śledziona, mózg, końcowe odcinki jelita biodrowego nerki, śledziona, mózg, końcowe odcinki jelita biodrowego

ROZPOZNANIE RÓŻNICOWEROZPOZNANIE RÓŻNICOWE

1.1. RóżycaRóżyca

2. Pastereloza2. Pastereloza

3. Salmoneloza3. Salmoneloza

4. Dyzenteria4. Dyzenteria

5. Mykoplazmowe zapalenie płuc5. Mykoplazmowe zapalenie płuc

6. Wąglik6. Wąglik

7. Choroba cieszyńska7. Choroba cieszyńska

8. Choroba Aujeszkyego8. Choroba Aujeszkyego

9. Zatrucia pokarmowe9. Zatrucia pokarmowe

ZWALCZANIEZWALCZANIE

Pomór jest choroba zwalczaną z urzędu!!!!Pomór jest choroba zwalczaną z urzędu!!!!

Stwierdzając pomór należy:Stwierdzając pomór należy:

niedopuścić do rozprzestrzenienia się zarazyniedopuścić do rozprzestrzenienia się zarazy

szybko zlikwidować ognisko chorobyszybko zlikwidować ognisko choroby

wykryć źródło chorobywykryć źródło choroby

stwierdzić czy w danej miejscowości nie ma stwierdzić czy w danej miejscowości nie ma innych ognisk chorobyinnych ognisk choroby

AFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃAFRYKAŃSKI POMÓR ŚWIŃpestis africana suumpestis africana suum s. s. choroba choroba

MontgomeryegoMontgomeryego

Jest groźną gorączkową i zaraźliwą Jest groźną gorączkową i zaraźliwą chorobą świń, wywołaną przez chorobą świń, wywołaną przez iridowirus.iridowirus.

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE Afryka, od 1957 roku – Europa, Ameryka Poł.Afryka, od 1957 roku – Europa, Ameryka Poł.

nie występuje w Australii, Azji, Ameryce Pół.nie występuje w Australii, Azji, Ameryce Pół.

wyróżnia się dwa cykle zakażeńwyróżnia się dwa cykle zakażeń::

a)a) starystary – wirus krąży między świniami dzikimi, a zakażenia – wirus krąży między świniami dzikimi, a zakażenia świń domowych to przypadki zakażeń bocznychświń domowych to przypadki zakażeń bocznych

b) b) nowy nowy – zaraza utrzymuje się i szerzy wyłącznie między – zaraza utrzymuje się i szerzy wyłącznie między świniami domowymiświniami domowymi

w cyklu starym: w cyklu starym:

a)a) zakażenia maja charakter bezobjawowy lub latentnyzakażenia maja charakter bezobjawowy lub latentny

b) zwierzęta są okresowymi siewcami zarazka – wirus b) zwierzęta są okresowymi siewcami zarazka – wirus izolowany z krwi lub narządów wewnętrznychizolowany z krwi lub narządów wewnętrznych

c) świnie dzikie mogą zakażać świnie domowec) świnie dzikie mogą zakażać świnie domowe

WYSTĘPOWANIEWYSTĘPOWANIE w zakażeniach latentnych:w zakażeniach latentnych:

a)a) próby izolacji wirusa są ujemnepróby izolacji wirusa są ujemne

b) zwierzę jest nosicielem zarazka – nie rozsiewa go, b) zwierzę jest nosicielem zarazka – nie rozsiewa go, nie dochodzi do zakażenia przez kontaktnie dochodzi do zakażenia przez kontakt

c)c) źródłem zarazy są tusze świń latentnie źródłem zarazy są tusze świń latentnie zainfekowanych – uaktywnienie zakażenia pod zainfekowanych – uaktywnienie zakażenia pod wpływem stresu: ciąża, poród, laktacjawpływem stresu: ciąża, poród, laktacja

uważa się go za klasyczny fenomen epizootyczny – uważa się go za klasyczny fenomen epizootyczny – ekologiczna równowaga między naturalnym ekologiczna równowaga między naturalnym gospodarzem a zarazkiem została zachwiana na gospodarzem a zarazkiem została zachwiana na skutek wprowadzenia nowego, wrażliwego żywicielaskutek wprowadzenia nowego, wrażliwego żywiciela

ETIOLOGIAETIOLOGIA wirus rodziny wirus rodziny IridoviridaeIridoviridae (wirusy owadów, płazów, gadów, (wirusy owadów, płazów, gadów,

wirus limfocystozy ryb)wirus limfocystozy ryb)

jest to wirus pantropowy o powinowactwie do wszystkich jest to wirus pantropowy o powinowactwie do wszystkich narządów i tkanek organizmu – zwłaszcza usś, limfocytów, w narządów i tkanek organizmu – zwłaszcza usś, limfocytów, w których jądrach wywołuje zmiany wsteczne karyorrhexisktórych jądrach wywołuje zmiany wsteczne karyorrhexis

złożona struktura antygenowa, zmienna zjadliwość – złożona struktura antygenowa, zmienna zjadliwość – odporność nabyta jest słaba, a często jest jej brakodporność nabyta jest słaba, a często jest jej brak

brak jest pokrewieństwa antygenowego między wirusami brak jest pokrewieństwa antygenowego między wirusami afrykańskiego i klasycznego pomoru świńafrykańskiego i klasycznego pomoru świń

zarazek jest oporny na zmianę pH oraz warunki środowiska – zarazek jest oporny na zmianę pH oraz warunki środowiska – gnicie i wysychaniegnicie i wysychanie

ETIOLOGIAETIOLOGIA

chorują świnie domowe bez względu na wiek, chorują świnie domowe bez względu na wiek, kondycję, warunki środowiskowekondycję, warunki środowiskowe

naturalnym rezerwuarem jest afrykańska naturalnym rezerwuarem jest afrykańska świnia przy czym a.ś. brodawkowa jest 10x świnia przy czym a.ś. brodawkowa jest 10x wrażliwsza niż a.ś.zaroślowawrażliwsza niż a.ś.zaroślowa

rezerwuarem wirusa może być kleszcz rezerwuarem wirusa może być kleszcz OrnithodorosOrnithodoros

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA chore zwierzęta, które od wystąpienia gorączki chore zwierzęta, które od wystąpienia gorączki

wydalają wirus z wydalinami i wydzielinami (kał, wydalają wirus z wydalinami i wydzielinami (kał, aerozol z nosa)aerozol z nosa)

nosiciele – osobniki zakażone latentnie i nosiciele – osobniki zakażone latentnie i ozdrowieńcyozdrowieńcy

wirus przenosi się przez kontakt bezpośredni, wirus przenosi się przez kontakt bezpośredni, pośrednipośredni

mięso, produkty mięsne, nie gotowane odpadki mięso, produkty mięsne, nie gotowane odpadki kuchenne i poubojowekuchenne i poubojowe

występuje w dużym skupisku świń w pobliżu występuje w dużym skupisku świń w pobliżu traktów komunikacyjnychtraktów komunikacyjnych

PATOGENEZAPATOGENEZA bramą wejścia zarazka jest przewód pokarmowy, bramą wejścia zarazka jest przewód pokarmowy,

drogi oddechowe, uszkodzona skóra, odbytdrogi oddechowe, uszkodzona skóra, odbyt

wirus dostaje się do usś i namnaża się intensywnie – 4 wirus dostaje się do usś i namnaża się intensywnie – 4 dnidni

zarazek dostaje się ponownie do krwi i wędruje do zarazek dostaje się ponownie do krwi i wędruje do wszystkich narządówwszystkich narządów

uszkodzeniu ulega usś, śródbłonki i ściany naczyń uszkodzeniu ulega usś, śródbłonki i ściany naczyń włosowatych, przedwłosowatych, tętnic, żył i naczyń włosowatych, przedwłosowatych, tętnic, żył i naczyń chłonnych, tkanka limfoidalnachłonnych, tkanka limfoidalna

Afrykański pomór świń jest chorobą powodującą Afrykański pomór świń jest chorobą powodującą pierwotne uszkodzenie naczyń krwionośnych.pierwotne uszkodzenie naczyń krwionośnych.

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNEOkres inkubacji wynosi 4-9 dni.Okres inkubacji wynosi 4-9 dni.

temp. 41-42temp. 41-42°°C – zachowany apetyt, poruszają się normalnieC – zachowany apetyt, poruszają się normalnie

po 3-4 dniach dochodzi do spadku temperaturypo 3-4 dniach dochodzi do spadku temperatury

sinica skóry uszu, brzucha, boków ciała – drobne wybroczyny w skórzesinica skóry uszu, brzucha, boków ciała – drobne wybroczyny w skórze

duszność, pienisty wypływ z nosa, wypływ z worka spojówkowegoduszność, pienisty wypływ z nosa, wypływ z worka spojówkowego

biegunka z domieszką krwi, wymiotybiegunka z domieszką krwi, wymioty

niedowład zaduniedowład zadu

objawy nerwowe: podniecenie, drgawki mięśni, skurcze kloniczno-toniczneobjawy nerwowe: podniecenie, drgawki mięśni, skurcze kloniczno-toniczne

ronienia – błony płodowe i skóra płodów pokryta wybroczynami i wylewami ronienia – błony płodowe i skóra płodów pokryta wybroczynami i wylewami krwawymikrwawymi

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNE choroba przebiega w postaci ostrej, nadostrej, choroba przebiega w postaci ostrej, nadostrej,

podostrej i przewlekłejpodostrej i przewlekłej

w postaci przewlekłej choroba trwa 20-40 dni i w postaci przewlekłej choroba trwa 20-40 dni i kończy się śmiercią lub wyzdrowieniemkończy się śmiercią lub wyzdrowieniem

wychudzeniewychudzenie

zapalenie płuc i opłucnej, stawów i pochewek zapalenie płuc i opłucnej, stawów i pochewek ścięgnowychścięgnowych

okresową biegunkęokresową biegunkę

pojedyncze ogniska martwicy skórypojedyncze ogniska martwicy skóry


zwłoki robią wrażenie obrzękłych, ulegają szybkiemu procesowi rozkładuzwłoki robią wrażenie obrzękłych, ulegają szybkiemu procesowi rozkładu

skóra ma miejscami zabarwienie sinoczerwone (cyanosis), pokryta skóra ma miejscami zabarwienie sinoczerwone (cyanosis), pokryta wybroczynamiwybroczynami

w okolicy otworów głowy widoczne ślady wypływów a koło odbytu ślady w okolicy otworów głowy widoczne ślady wypływów a koło odbytu ślady biegunkibiegunki

w jamach ciała płyn wysiękowy żółtoróżowy (krew, włóknik)w jamach ciała płyn wysiękowy żółtoróżowy (krew, włóknik)

rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych w powierzchownych warstwach rozszerzenie drobnych naczyń krwionośnych w powierzchownych warstwach narządów jamy brzusznej i krezce oraz rozsiane wybroczyny pod błoną narządów jamy brzusznej i krezce oraz rozsiane wybroczyny pod błoną surowiczsurowicz

przekrwienie i zgrubienie błony śluzowej okrężnicyprzekrwienie i zgrubienie błony śluzowej okrężnicy

obrzęk i nacieczenie surowicze w okolicy podlędźwiowej, pachwionowej, obrzęk i nacieczenie surowicze w okolicy podlędźwiowej, pachwionowej, żołądkowo-wątrobowejżołądkowo-wątrobowej

wybroczyny podnasierdziowe, obrzęk i nacieczenie tkanki międzyzrazikowejwybroczyny podnasierdziowe, obrzęk i nacieczenie tkanki międzyzrazikowej


śledziona – 2-3 krotne powiększenie, przekrwienie, koloru śledziona – 2-3 krotne powiększenie, przekrwienie, koloru ciemnoniebieskiego lub czarnego, miąższ miękki, przepojony ciemnoniebieskiego lub czarnego, miąższ miękki, przepojony krwiąkrwią

węzły chłonne – powiększone, wybroczyny lub wylewy węzły chłonne – powiększone, wybroczyny lub wylewy krwawe, na przekroju ciemnoczerwone lub czarne o zatartej krwawe, na przekroju ciemnoczerwone lub czarne o zatartej budowie (żołądek, wątroba, krezka)budowie (żołądek, wątroba, krezka)

nerki – przekrwienie kory, wybroczyny i wylewy krwawe nerki – przekrwienie kory, wybroczyny i wylewy krwawe pod torebką oraz w miedniczkach nerkowychpod torebką oraz w miedniczkach nerkowych

serce – wybroczyny lub wylewy krwawe pod nasierdziem, serce – wybroczyny lub wylewy krwawe pod nasierdziem, wsierdziemwsierdziem

obrzęki – ścian i pęcherzyka żółciowego, okrężnicy, tkanki obrzęki – ścian i pęcherzyka żółciowego, okrężnicy, tkanki łącznej wątroby, płucłącznej wątroby, płuc


ostre nieżytowe lub krwotoczne zapalenie ostre nieżytowe lub krwotoczne zapalenie błony śluzowej jelita cienkiego (jelito ślepe, błony śluzowej jelita cienkiego (jelito ślepe, okrężnica) – butony mogą być obecne w okrężnica) – butony mogą być obecne w postaci przewlekłejpostaci przewlekłej

zapalenie krwotoczne błony śluzowej zapalenie krwotoczne błony śluzowej żołądka z ogniskami martwicy i owrzodzeń z żołądka z ogniskami martwicy i owrzodzeń z obecnością krwi w treściobecnością krwi w treści

w badaniach histopatologicznych – w badaniach histopatologicznych – uszkodzenia układu naczyniowegouszkodzenia układu naczyniowego

ROZPOZNANIEROZPOZNANIE wywiad epizootiologiczny i ustalenie wywiad epizootiologiczny i ustalenie

przebiegu choroby w stadzieprzebiegu choroby w stadzie

objawy kliniczne i zmiany sekcyjneobjawy kliniczne i zmiany sekcyjne

próba biologiczna na świnkachpróba biologiczna na świnkach

odczyn hemadsorpcji (HAD) – adsorbowanie odczyn hemadsorpcji (HAD) – adsorbowanie krwinek czerwonych przez zakażone krwinek czerwonych przez zakażone limfocyty w temp. 20-40limfocyty w temp. 20-40°°C przy pH 4-8C przy pH 4-8

IP – świnie padłe na postać ostrąIP – świnie padłe na postać ostrą

PCRPCR

ZWALCZANIEZWALCZANIE

Choroba zwalczana z urzędu – osobniki Choroba zwalczana z urzędu – osobniki chore są likwidowane aby nie dopuścić do chore są likwidowane aby nie dopuścić do rozprzestrzenienia się choroby.rozprzestrzenienia się choroby.

EPIDEMICZNA BIEGUNKA ŚWIŃEPIDEMICZNA BIEGUNKA ŚWIŃporcine epidemic diarrhea

Zakaźna, zaraźliwa choroba charakteryzująca Zakaźna, zaraźliwa choroba charakteryzująca się wymiotami, biegunką, brakiem apetytu we się wymiotami, biegunką, brakiem apetytu we

wszystkich grupach wiekowych świń.wszystkich grupach wiekowych świń.

ETIOLOGIAETIOLOGIA

wirus epidemicznej biegunki świń PEDV – wirus epidemicznej biegunki świń PEDV – koronawirus, antygenowo różny od wirusa koronawirus, antygenowo różny od wirusa TGE i HEV oraz innych koronawirusówTGE i HEV oraz innych koronawirusów

w temp. -70w temp. -70°°C nie traci właściwości przez 12 C nie traci właściwości przez 12 miesięcy, charakteryzuje się znaczną miesięcy, charakteryzuje się znaczną labilnościąlabilnością

wszystkie szczepy terenowe są antygenowo wszystkie szczepy terenowe są antygenowo identyczne z referencyjnym szczepem CV-identyczne z referencyjnym szczepem CV-777777

ŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIAŹRÓDŁA I DROGI ZAKAŻENIA

zwierzęta chore – kałzwierzęta chore – kał

środki transportu, droga mechaniczna środki transportu, droga mechaniczna (obuwie)(obuwie)

zakażenie drogą doustnązakażenie drogą doustną

po przechorowaniu zwierząt w chlewni po przechorowaniu zwierząt w chlewni zamkniętej wirus znikazamkniętej wirus znika

wybuch choroby ma miejsce 4-5 dni po wybuch choroby ma miejsce 4-5 dni po wprowadzeniu nowych świń do fermywprowadzeniu nowych świń do fermy

PATOGENEZAPATOGENEZA wirus ma właściwości immunogenne – pojawienie się wirus ma właściwości immunogenne – pojawienie się

przeciwciał humoralnych około 2-4 tyg. po zakażeniu, przeciwciał humoralnych około 2-4 tyg. po zakażeniu, odporność utrzymuje się krótkoodporność utrzymuje się krótko

biegunka – zaburzenia w absorpcji, złuszczanie się komórek biegunka – zaburzenia w absorpcji, złuszczanie się komórek epitelialnych kosmków, powstawanie szczelin między epitelialnych kosmków, powstawanie szczelin między komórkami nabłonkowymi, atrofiakomórkami nabłonkowymi, atrofia

objawy 22-36 godz. po zakażeniuobjawy 22-36 godz. po zakażeniu

zmiany atroficzne kosmków po 2-4 godzinach od wystąpienia zmiany atroficzne kosmków po 2-4 godzinach od wystąpienia objawów klinicznych (jelito czcze - 800objawów klinicznych (jelito czcze - 800µµm→250m→250µµm), m), stosunek 3:1stosunek 3:1

obecność PEDV w komórkach węzłów chłonnych obecność PEDV w komórkach węzłów chłonnych krezkowych, kryptach Lieberkuhna, między mikrokosmkamikrezkowych, kryptach Lieberkuhna, między mikrokosmkami

OBJAWY KLINICZNEOBJAWY KLINICZNE wodnista biegunka poprzedzona wymiotamiwodnista biegunka poprzedzona wymiotami

świnie starsze (warchlaki, tuczniki) – przebieg świnie starsze (warchlaki, tuczniki) – przebieg subkliniczny – osowienie, brak apetytu, wymiotysubkliniczny – osowienie, brak apetytu, wymioty

zachorowalność i padnięcia są mniejsze niż przy zachorowalność i padnięcia są mniejsze niż przy TGETGE

odwodnienie, hypoglikemiaodwodnienie, hypoglikemia

tuczniki – kilkudniowa biegunka – 7 dnia powrót tuczniki – kilkudniowa biegunka – 7 dnia powrót do zdrowia (100% zachorowalność, szybsza do zdrowia (100% zachorowalność, szybsza replikacja wirusa)replikacja wirusa)

prosięta w wieku do 7 dni – 100% śmiertelnośćprosięta w wieku do 7 dni – 100% śmiertelność


jelita cienkie wypełnione żółtym płynemjelita cienkie wypełnione żółtym płynem

ściana jelit ścieńczała, mniej przezroczystaściana jelit ścieńczała, mniej przezroczysta

w żołądku obecne ścięte mlekow żołądku obecne ścięte mleko

po 24 godz. Skrócenie kosmków jelit po 24 godz. Skrócenie kosmków jelit cienkich, całkowity zanik mikrokosmkówcienkich, całkowity zanik mikrokosmków

ROZPOZNANIEROZPOZNANIE

odczyn IF – obecność wirusa w nabłonku odczyn IF – obecność wirusa w nabłonku jelitowymjelitowym

LECZENIELECZENIE czysta woda, mlekoczysta woda, mleko

terapia płynowaterapia płynowa

u tuczników głodówka 2-3 dniu tuczników głodówka 2-3 dni

ZAPOBIEGANIEZAPOBIEGANIE

- przygotowanie rozcieru jelit prosiąt chorych - przygotowanie rozcieru jelit prosiąt chorych na PED do immunizacji prośnych loch na 2-3 na PED do immunizacji prośnych loch na 2-3 tygodnie przed porodem (warchlaki, tuczniki)tygodnie przed porodem (warchlaki, tuczniki)

CHOROBY TRZODY CHLEWNEJ LEK. WET. ŁUKASZ JAROSZ

Documents

Transcript of CHOROBY TRZODY CHLEWNEJ LEK. WET. ŁUKASZ JAROSZ