SpecjaliÊci:CHIRURDZY

nr (5)

zima ’99

issn 1506-7378

kwartalnik 1 wydawca: LUX MED sp. z o.o.

Helicobacterpylori

˚ó∏taczka– jak si´przed niàobroniç

Zima, zima…

numer 4(5)

zima ’99

strona 1

Szanowni Paƒstwo!

Jednym z najwa˝niejszych, odwiecznychdà˝eƒ ka˝dego cz∏owieka jest osiàgni´cie bez-pieczeƒstwa i stabilizacji ˝yciowej, równie˝, amo˝e przede wszystkim zdrowotnej.

Przy wszystkich wa˝nych okazjach, tak˝etych zbli˝ajàcych si´ – bo˝onarodzeniowych inoworocznych – przede wszystkim ̋ yczymy so-bie zdrowia, a dopiero póêniej sukcesów, pie-ni´dzy i innych cz´sto intymnych osiàgni´ç.Niestety, nie zawsze te ˝yczenia si´ spe∏niajà.Dotyczy to tak˝e naszego zdrowia. W zwiàzku ztym ka˝dy rozsàdny cz∏owiek musi robiç co wjego mocy, aby nie zachorowaç.

Przede wszystkim nale˝y zapobiegaç!Niestety, w przyrodzie nie ma materia∏ów,

które sà niezniszczalne. Dotyczy to równie˝ or-ganizmu cz∏owieka. Nie zawsze uÊwiadamia-my sobie jak wielkà prac´ wykonujà codzien-nie nasze: serce, nerki, wàtroba, stawy, koÊci,p∏uca. Jak wszystko w przyrodzie nasze narzà-dy ulegajà zu˝yciu. W odró˝nieniu od materia∏ów, z których wykonane sà np.: samochody, ra-dioodbiorniki, artyku∏y u˝ytkowe, nie mamy w wi´kszoÊci przypadków mo˝liwoÊci wymiany cz´-Êci, a jeÊli ju˝ dochodzi do przeszczepu narzàdu, sà to zabiegi bardzo skomplikowane i obarczo-ne du˝ym ryzykiem. Bardzo cz´sto znacznie wi´ksze zainteresowanie wykazujemy np. samocho-dem, który w wymaganych okresach eksploatacyjnych oddajemy na przeglàdy techniczne, ni˝w∏asnym zdrowiem. Jak˝e cz´stym powodem do dumy jest fakt, ˝e ostatnià wizyt´ u lekarzaodbyliÊmy wiele lat temu. Mo˝na sobie zadaç pytanie jak w dobie obecnej reformy ochronyzdrowia wyglàdajà mo˝liwoÊci czynnej profilaktyki. Czy lekarz Podstawowej Opieki Zdrowotnej wdanej przychodni rejonowej mo˝e myÊleç o profilaktyce, czy dysponuje odpowiednim instru-mentarium medycznym, w oparciu o które mo˝e prowadziç takie badania? Sà to pytania reto-ryczne. Odpowiedê na nie zna ka˝dy z Paƒstwa.

Twórcy reformy ochrony zdrowia nie mieli odwagi, aby powiedzieç spo∏eczeƒstwu, ˝e jednymz podstawowych, je˝eli nie g∏ównym jej celem jest zmniejszenie nak∏adów ponoszonych na ochron´zdrowia, a wi´c w efekcie ograniczenie nieodp∏atnych Êwiadczeƒ medycznych do niezb´dnegominimum. Jak wi´c przystaje to do ÊwiadomoÊci prozdrowotnej obywateli, do troski o zdrowie,zapobiegania chorobom i skutecznego leczenia? Jak pogodziç rosnàce koszty us∏ug medycznychz ograniczaniem sk∏adki odprowadzanej do Kasy Chorych? Czy jesteÊmy skazani, w przypadkuzagro˝enia naszego zdrowia, na ponoszenie stale rosnàcych op∏at w prywatnych placówkach me-dycznych? Od dawna wiemy, ˝e instrumentem broniàcym nas od kl´sk ˝ywio∏owych, kradzie˝y,wypadków, a tak˝e coraz cz´Êciej od niskiej emerytury sà dobrowolne ubezpieczenia. W wi´kszoÊcikrajów Êwiata od dawna funkcjonujà ubezpieczenia dotyczàce zachorowania i leczenia. Gwarantujàone, ˝e w przypadku zagro˝enia zdrowotnego stajà si´ dost´pne zarówno wysoko specjalistycznebadania, jak i cz´sto bardzo kosztowne leczenie. Dzieje si´ tak dlatego, ˝e podobnie jak w innychprzypadkach okreÊlanych w ̋ argonie ubezpieczeniowym jako szkody, koszty roz∏o˝one sà na wszyst-kich, a wi´c i na tych którzy chorujà, jak i tych którzy sà zdrowi.

Jest to wyraz solidaryzmu wszystkich, którzy wykupili polisy ubezpieczeniowe.RzeczywistoÊç dnia codziennego coraz bardziej wskazuje, ˝e takie rozwiàzania sà niezb´d-

ne tak˝e w Polsce. Z biegiem czasu coraz wi´cej z nas b´dzie z takiej formy ubezpieczeniakorzysta∏o, wiedzàc, ˝e w interesie ubezpieczyciela b´dzie jak najwczeÊniejsze wykrywanie za-gro˝eƒ zdrowotnych u pacjentów, poniewa˝ jest oczywistym, ˝e du˝o skuteczniej i taniej jestzapobiegaç ni˝ leczyç choroby.

Majàc nadziej´, ˝e w najbli˝szym, ostatnim roku mijajàcego tysiàclecia spotkajà Paƒstwatylko wydarzenia pozytywne, ˝ycz´ zdrowia, sukcesów w ˝yciu osobistym i zawodowym, zado-wolenia i szcz´Êcia. Z wyrazami szacunku

dr n. med. Wojciech Paw∏owski

Prezes Zarzàdu LUX MED Sp. z o.o.Warszawa, grudzieƒ 1999

Proponujemy:Staramy si´ nie zapominaç o porach roku

– choç one czasem zapominajà si´ same, wiosn´mamy zimà, a lato, czasem, w maju.

Nasz kwartalnik i na ok∏adce, i w Êrodkuzimowy. A to przecie˝ znaczy: zdrowy, pe∏enruchu. Ta odrobina zimowego, bia∏ego szaleƒ-stwa s∏u˝yç ma nam przez ca∏y(nie byle jaki,dwutysi´czny) rok!

Ponadto w numerze:

na stronach 2 i 3

My z wizytà u VIPa: ten interesu-jàcy miesi´cznik opublikowa∏ wypowiedê Pre-zesa Zarzàdu LUX MED-u. Sumuje ona dotych-czasowà dzia∏alnoÊç, a ˝e koniec roku jest do-brà okazjà do podsumowaƒ i nowych planów…

na stronach 3 i 4

Tradycyjnie coÊ bardzo medycznego: ̋ ó∏-taczka. Choroba „brudnych ràk". Czyli – nietak trudno si´ z nià zetknàç. Jak byç dobrze przy-gotowanym?

Naprawd´ warto przeczytaç.

na stronach 6, 7 i 9

Rozmawiamy z prof. dr hab. n. med. Wale-rianem Staszkiewiczem i z prof. dr hab. n.med. Jerzym Szczerbaniem na temat nowo-czesnoÊci i tradycji w chirurgii, miejsca i rolisektora prywatnego w systemie opieki zdrowot-nej, nowych technik i wielu innych spraw. Wszak(ponoç) ˝yjemy w stuleciu chirurgów.

OczywiÊcie te˝: specjaliÊci: chirurgia.

na stronie 10

Helicobacter pylori, intruz w na-szym organizmie. Nazywa si´ ∏adnie, ale…

na stronie 11

Podobno nawet krótki wypoczynek w zi-mie wart jest dla zdrowia tyle, co dwa tygo-dnie wakacji latem. Czemu wi´c nie spróbowaç?

na stronie 12

Z wiedzà w XXI wiek. Ciekawost-ki warte poznania i zastosowania. Ot, choçbypigu∏ka na nieÊmia∏oÊç…

Wydawca:LUX MED sp. z o.o.

02-634 Warszawa; ul. Rac∏awicka 132B

Recepcja – 646 99 99, 627 00 10Sekretariat – 845 57 57, 646 99 77Dzia∏ Marketingu i Reklamy – 646 99 78Fax 646 99 90

Zdj´cia:archiwum LUX MED, CMDC™, Adobe™.Projekt/DTP: M.R.Makowski/Pracownia Druk: Haro s.c.

numer 4(5)

zima ’99

strona 2

HistoriaSpó∏ka LUX MED powsta∏a w 1992 r. W listopadzie 1993 r. oddano

do dyspozycji pacjentów prywatne Centrum Medyczne LUX, zlokalizowa-ne w Warszawie przy ul. Rac∏awickiej. Od poczàtku istnienia ambicjà Cen-trum by∏o umo˝liwienie pacjentom dost´pu lekarzy wszystkich specjal-noÊci oraz wykonania badaƒ diagnostycznych, przy u˝yciu najbardziejnowoczesnych urzàdzeƒ. Zale˝a∏o nam na tym, ˝eby badania i konsulta-cje odbywa∏y si´ w jednym miejscu i aby pacjent poÊwi´ca∏ na nie jaknajmniej czasu. Stàd te˝ od poczàtku istnienia Centrum oddano do dys-pozycji osób, korzystajàcych z jego us∏ug, nowy sprz´t diagnostyczny –na miar´ nowoczesnej medycyny koƒca XX wieku. Zakupiono m. in.: ma-gnetyczny rezonans jàdrowy, tomograf komputerowy, aparat RTG, ul-trasonografy, aparatur´ kardiologicznà, okulistycznà, laryngologicznà itd.JakoÊç aparatury by∏a i jest bardzo wysoka.

KadraBardzo istotnà sprawà

by∏o zatrudnienie kadrymedycznej o wysokichkwalifikacjach. Wi´kszoÊçpersonelu firmy stanowiàlekarze z wieloletnim do-Êwiadczeniem, tak˝e aka-demickim, majàcy nie tyl-ko kwalifikacje formalne,ale przede wszystkim cie-szàcy si´ uznaniem pa-cjentów.

Co oferujemy?Swoje us∏ugi Centrum adresowa∏o, zarówno do pacjentów indywidu-

alnych – zg∏aszajàcych si´ bàdê w celu wykonania badaƒ lub z powodudoraênych dolegliwoÊci – jak i do zak∏adów pracy – dla których stawa∏osi´ swoistà przychodnià „przemys∏owà". W ten sposób powsta∏y tzw. abo-namenty medyczne. Polegajà one na obj´ciu umowà grup pacjentów, któ-rzy w zamian za op∏at´ rycza∏towà, ponoszonà przez zak∏ad pracy, majàzapewnionà sta∏à opiek´ ambulatoryjnà, zarówno w zakresie profilaktyki,jak i leczenia schorzeƒ, badania okresowe, wymagane przez kodeks pra-cy, coroczne przeglàdy stanu zdrowia, cz´sto tak˝e wizyty domowe i trans-port sanitarny. Istniejà tak˝e mo˝liwoÊci obj´cia opiekà rodzin abona-mentowiczów. Op∏aty abonamentowe sà zró˝nicowane w zale˝noÊci odzakresu us∏ug. W przypadku pakietów podstawowych cena nie przekraczakilkudziesi´ciu z∏otych; pe∏ny zakres zawierajàcy tak˝e stomatologi´, in-dywidualnà opiek´ hostessy, transport sanitarny, opiek´ nad cz∏onkamirodzin, zabiegi operacyjne i hospitalizacj´ wynosi kilkaset z∏otych mie-si´cznie.

Poni˝szy tekst jest przedrukiem wypowiedzi, jakiej udzieli∏ Prezes Zarzàdu LUX MED Sp. z o.o.dr n. med. Wojciech Paw∏owskimiesi´cznikowi „VIP. ˚ycie w b∏´kicie”.Ukaza∏ si´ on w numerze 32 miesi´cznikaz listopada br. Âródtytu∏y pochodzà od redakcji.

˘

Pamiàtkowa chwila wr´czania nominacji do Wystawowo-TargowejGwiazdy „Inter-Prom” dla LUX MED sp. z o.o. za wysoki poziompromocji i profesjonalnà prezentacj´ atrakcyjnej oferty na polskirynek podczas trwania XVIII Mi´dzynarodowych Targów Farmaceu-tycznych „LEK W POLSCE”.

Na zdj´ciu Prezes dr n. med. Wojciech Paw∏owski otrzymujenominacj´ z ràk Prezydenta Âwiatowej Fundacji „Zdrowie-Rozum-Serce” pana Henryka Czepukojca oraz Prezesa Oddzia∏u Polskiegotej˝e Fundacji pani Wies∏awy Ponikiewskiej.

numer 4(5)

zima ’99

strona 2

Zdrowie-Rozum-Serce

Sprostowanie¸

W jesiennym wydaniu naszego kwartalnika,w informacji dotyczàcej specjalistów zzakresu dermatologii zatrudnionych w LUXMED wkrad∏ si´ b∏àd. Zabrak∏o dr BarbaryDziewulskiej, która pracuje z nami od kilkulat. Jest Zast´pcà Ordynatora IV Oddzia∏uDermatologicznego w Szpitalu Âw. ¸azarzaw Warszawie. Zajmuje si´ ogólnymporadnictwem dermatologicznym i wenero-logicznym, drobnà chirurgià dermatologicznà(usuwaniem znamion, rozszerzonych naczyƒtwarzy, brodawek zwyk∏ych i ∏ojotokowych –metodà elektrokoagulacji, ∏y˝eczkowaniem).Jest wybitnym specjalistà w leczeniu metodàlaserowà – blizn, zmian zanikowych skóry,opryszczki i pó∏paÊca.

Do siego roku !Najspokojniejszych Âwiàt, hucznego – choç zdrowegoi szcz´Êliwego Sylwestra oraz du˝o lepszegoNowego Roku 2000 ˝yczymywszystkim naszym pacjentom i pracownikom!

LUX MED

^

numer 4(5)

zima ’99

strona 3

Najszerszy zakres us∏ug oferowany jest jako tzw. Pakiety Diamentowei Brylantowe i jest wykupywany g∏ównie przez pacjentów indywidualnych.W ciàgu 7 lat istnienia LUX MED Sp. z o.o. otworzy∏a w Warszawie 11placówek, m.in. w Centrum Finansowym przy ul. Pu∏awskiej oraz wDaewoo – FSO. Aktualnie w LUX MED-zie pracuje 500 osób, w tym ok.250 lekarzy o wysokich kwalifikacjach. SpoÊród zatrudnionych lekarzy 29to profesorowie i docenci, którzy tworzà Rad´ Naukowà Centrum. Kierujenià prof. dr hab. n. med. Jerzy Szczerbaƒ. Rada Naukowa sprawuje m.in.nadzór merytoryczny nad pracà lekarzy, wypracowuje zasady konsultacjiw poszczególnych specjalizacjach medycznych, ustala i ocenia standar-dy post´powania lekarskiego w przypadku ró˝nych chorób i dolegliwoÊci.Rada Naukowa zamierza wprowadziç do dzia∏aƒ Centrum prace naukowo--badawcze, a w przysz∏oÊci prowadzenie kursów i szkoleƒ zawodowych.

Przede wszystkim – rozwój!W ciàgu 6 lat dokonano wymiany sprz´tu diagnostycznego – na po-

czàtku 1999 roku zainstalowano nowy rezonans magnetyczny, nowy to-mograf komputerowy (spiralny), nowe ultrasonografy. Nale˝y podkreÊliç,˝e Centrum Medyczne LUX Êwiadczy swoje us∏ugi przez 7 dni w tygodniu,tak˝e w nocy, posiada w∏asny transport sanitarny, w tym karetk´ reanima-

Nasze Centrum w VIP-ie

cyjnà. Unikalnà wartoÊcià jest przygotowany indywidualnie program kom-puterowy – pozwalajàcy na sta∏y kontakt i przekazywanie informacji, wtym tak˝e zapisywanie chorych, wyników badaƒ i konsultacji pomi´dzyposzczególnymi placówkami Spó∏ki.

W najbli˝szym czasie LUX MED zamierza otworzyç nowe placówkipoza Warszawà. W miastach wojewódzkich, nawiàzuje sta∏à wspó∏prac´ zdobrze wyposa˝onymi placówkami medycznymi – a wi´c stwarza sieçobejmujàcà ca∏y kraj. Nast´pnym krokiem mo˝e byç ju˝ tylko w∏àczeniesi´ do tworzenia towarzystwa ubezpieczeƒ zdrowotnych, które wype∏ni luk´pomi´dzy Kasami Chorych a medycynà w pe∏ni komercyjnà.

numer 4(5)

zima ’99

strona 4

˚ó∏taczka

nie musi byç groêna…

Wzw typu A, czyli w myÊl poprzedniej nazwy ˝ó∏taczka pokarmowajest typowà chorobà „brudnych ràk", gdy˝ zaka˝enie nast´puje najcz´-Êciej poprzez spo˝ycie zaka˝onej ̋ ywnoÊci. Okres inkubacji choroby, czyliczas mi´dzy zaka˝eniem a wystàpieniem pierwszych objawów wynosi 15--49 dni. Zaobserwowano, ˝e wirus bardzo krótko wyst´puje we krwi cho-rego, natomiast na oko∏o 2-3 tygodnie przed objawami klinicznymi orazprzez oko∏o tydzieƒ w czasie pe∏nych objawów jest wykrywalny w stolcu.Nale˝y zaznaczyç, ˝e wirusy odpowiedzialne za wzw A nie powodujà no-sicielstwa, czyli sta∏ej obecnoÊci wirusa w organizmie. Powszechne po-strzeganie zaka˝enia wirusem typu A jako mniej szkodliwego wynika zfaktu, ˝e nie powoduje ono przewlek∏ego zapalenia wàtroby, aczkolwieksama choroba mo˝e utrzymywaç si´ d∏u˝ej ni˝ 6 miesi´cy. Ocenia si´, ˝eznaczna cz´Êç doros∏ej populacji polskiej przeby∏a zaka˝enie wzw typu Ai przez to naby∏a odpornoÊç na ten typ zaka˝enia. Wzw A wyst´puje ende-micznie na rozleg∏ych obszarach Êwiata – Azja (z wyjàtkiem Japonii),Ameryka Ârodkowa i Po∏udniowa, Meksyk oraz niestety Europa Ârodko-wo-Wschodnia.

Wzw typu B zwana by∏a ̋ ó∏taczkà wszczepiennà, jako ̋ e zaka˝amy si´nià poprzez kontakt z zaka˝onà krwià, np. poprzez ig∏y u˝ywane wielokrot-nie w czasie operacji, u dentysty, jak równie˝ w czasie zabiegów kosme-tycznych. G∏ównà przyczynà zaka˝enia jest pos∏ugiwanie si´ niedok∏ad-

nie wysterylizowanym sprz´tem medycznym. Ze wzgl´du na wyst´powa-nie wirusa w innych ni˝ tylko krew p∏ynach ustrojowych np. w Êlinie, na-sieniu, moczu itd., dróg zaka˝enia mo˝e byç znacznie wi´cej, np. poprzezstosunek p∏ciowy. Okres wyl´gania choroby wynosi 30 do 180 dni, a u 5--10 proc. osób, które zachorowa∏y na wzw typu B dochodzi do przewle-k∏ego zapalenia wàtroby, którego nast´pstwem mo˝e byç marskoÊç wà-troby. Nale˝y równie˝ pami´taç, ˝e wirus wzw typu B jest czynnikiem on-kogennym, czyli wywo∏ujàcym proces nowotworowy i po tytoniu jest naj-cz´stszà przyczynà raka. Stwierdzono tak˝e powiàzania pomi´dzy zaka˝e-niem przewlek∏ym tym wirusem a k∏´bkowym zapaleniem nerek typu b∏o-niasto–rozplemowym i guzkowym zapaleniem t´tnic. Szacuje si´, ˝e wpopulacji polskiej oko∏o 1-3 proc. osób jest nosicielami wirusa typu B.

Wzw typu C by∏o nazywane non–A non–B, a zakaziç si´ mo˝emy rów-nie˝ poprzez kontakt z zaka˝onà krwià. W chwili obecnej w krajach wyso-ko rozwini´tych, gdzie znaleziono remedium na wzw A i B jest to naj-cz´stsza przyczyna zapalenia wàtroby. Okres wyl´gania wynosi oko∏o 7tygodni i na ogó∏ przebieg choroby jest bezobjawowy, cz´sto ujawnia si´dopiero jako zaawansowana niewydolnoÊç wàtroby. Nale˝y podejrzewaçchorob´ u osób z podwy˝szonym poziomem aminotransferaz.

Czy jesteÊmy w stanieuniknàç zaka˝enia?

OczywiÊcie ˝e tak. Nale˝y przestrzegaç podstawowych zasad higienyoraz unikaç kontaktu z krwià (strzykawki, ig∏y), korzystaç tylko z renomo-wanych gabinetów fryzjerskich, dentystycznych, kosmetycznych, gdziesprz´t poddawany jest prawid∏owej sterylizacji. Do zaka˝enia wzw mo˝edojÊç tak˝e np. w trakcie gastroskopii, dlatego w naszym Centrum LUXnie wykonujemy gastroskopii u osób, które nie wykona∏y badaƒ dowodzà-cych, ˝e nie sà zaka˝one wirusem wzw B.

A przede wszystkimnale˝y si´ zaszczepiç!

Przeciwko wzw typu A dysponujemy dwiema szczepionkami: Havrixfirmy SmithKline Beecham i Vaqta firmy Merck Sharp Dohme.

Przeciwko wzw typu B równie˝ dysponujemy dwiema szczepionkami:Engerix firmy SmithKline Beecham i firmy H-B-Vax Merck Sharp Dohme.

Do chwili obecnej niestety nie wyprodukowano szczepionek prze-ciwko wzw typu C.

Szczepienie przeciwko wzw A i B mo˝emy wykonywaç w tym samymczasie. Przeciwwskazaniem do szczepienia jest tylko ostra choroba infek-cyjna. OczywiÊcie nie szczepimy osób, które sà nosicielami wzw typ B.Nale˝y równie˝ przestrzegaç terminów kolejnych szczepieƒ oraz wpisu doksià˝eczki szczepieƒ.

Pami´tajmy, ˝e dzi´ki prostemu zabiegowi jakim jestszczepienie mo˝emy uchroniç siebie, a tak˝e swoich bli-skich przed tak groênà chorobà jakà jest wirusowe zapale-nie wàtroby i jej powik∏ania takie jak rak wàtroby i mar-skoÊç wàtroby.

dr n. med. Joanna Perkowicz

Przez wieki budzi∏a groz´ milionów, gdy˝ tak jak w in-nych chorobach zakaênych nieznana by∏a jej geneza powsta-nia i traktowana by∏a jako dopust bo˝y. ˚ó∏taczka, bo o niejmowa, zosta∏a opisana ju˝ przez Hipokratesa, ale dopierow naszym stuleciu nauczono si´ z nià walczyç. Dzi´ki od-kryciu wirusów, okreÊlono czynniki powodujàce t´ chorob´i rozpocz´to prace nad produkcjà szczepionek. Dla ˝ó∏tacz-ki przyj´to nazw´ wirusowego zapalenia wàtroby (Wzw) orazoznaczono jego trzy typy A, B i C. Zapalenie wàtroby mo˝ewystàpiç tak˝e w przebiegu zaka˝enia innymi wirusami, np.opryszczki, ró˝yczki, cytomegalowirusa itd.

numer 4(5)

zima ’99

strona 6

Rozmowa z prof. dr hab. n. med. Walerianem Staszkiewiczem

Panie Profesorze jest Pan zwiàzanyz LUX MED-em od poczàtku jego istnie-nia. Jakie sà tego powody?

By∏em obecny przy tworzeniu LUX MED-u.Inicjatywa powo∏ania prywatnego Centrum Me-dycznego powsta∏a w grupie ludzi doskonale miznanych, którzy uprzednio pracowali w Akade-mii Medycznej w Warszawie i którzy prezento-wali bardzo wysoki poziom wiedzy zawodowej,fachowej, a jednoczeÊnie znani byli jako znako-mici organizatorzy. Zatrudniono tu wielu znako-mitych specjalistów, reprezentujàcych najwy˝-szy poziom wiedzy. Stworzono im w LUXMED-zie bardzo dobre warunki diagnostycznew oparciu o najnowszy sprz´t techniczny, umo˝-liwiajàcy po∏àczenie kompleksowych konsulta-cji z wykonaniem niezb´dnych, najbardziej no-woczesnych badaƒ diagnostycznych, jak np.badania ultrasonograficzne, rezonans magne-tyczny, czy badania biochemiczne krwi.

Czy Pan Profesor widzi celowoÊç two-rzenia w takich prywatnych centrachmedycznych jak LUX MED ∏ó˝ek, czylimiejsc szpitalnych?

Od poczàtku widzia∏em i widz´ w dalszymciàgu takà koniecznoÊç. OczywiÊcie nie myÊl´tutaj o ∏ó˝kach szpitalnych, które kojarzà si´ namz wielkimi molochami szpitalnymi, i w którychleczeni sà najró˝niejsi chorzy, od najprostszychdo najbardziej skomplikowanych przypadków.Istnieje natomiast ca∏a du˝a grupa ludzi, którzycenià czas, cenià pieniàdze i którym zale˝y natym, ̋ eby byli leczeni czy operowani przez spe-cjalistów najwy˝szej klasy w bardzo dobrychwarunkach, z zapewnieniem wszystkich nowo-

czesnych metod diagnostycznych i leczniczych,a tak˝e ˝eby mogli w krótkim czasie wróciç dozdrowia. Tego typu kompleksowe badania czyleczenie, ∏àcznie z niektórymi zabiegami chi-rurgicznymi, mo˝liwe sà tylko w warunkach od-dzia∏u szpitalnego. B´dà to najcz´Êciej pobytykrótkie, jednodniowe, czy kilkudniowe, nadzo-rowane przez najwy˝szej klasy specjalistów izapewniajàce szybki powrót do zdrowia.

Na jakie problemy wspó∏czesnej chi-rurgii chcia∏by Pan zwróciç uwag´ na-szych czytelników?

Ca∏a chirurgia, podobnie zresztà jak wi´k-szoÊç dyscyplin zabiegowych, zmierza w kie-runku prowadzenia zabiegów coraz mniej inwa-zyjnych, a w zwiàzku z tym mo˝liwych do wyko-nania tak˝e u ludzi bardzo chorych, obarczonychdu˝ym ryzykiem przy zastosowaniu tradycyjnychmetod zabiegowych. Przyk∏adem tego jest cho-cia˝by chirurgia laparoskopowa, czy endosko-powa, gdzie przez stosunkowo niedu˝y dost´pchirurgiczny mo˝na wykonaç bardzo precyzyj-ne operacje. W mojej dziedzinie, tzn. chirurgiinaczyniowej, przyk∏adem tego sà zabiegi tzw.wewnàtrznaczyniowe, np. zabiegi kardiochirur-giczne polegajàce na rozszerzaniu zw´˝onychnaczyƒ, wtedy, kiedy istnieje niedokrwienie tka-nek, narzàdów, np. serca, nerek, czy koƒczyn.Tego typu zabiegi zast´pujà w wielu przypad-kach lub mogà zastàpiç tradycyjne, rozleg∏e za-biegi chirurgiczne. W ten sposób skraca si´ czaspobytu w szpitalu, a wi´c ma to równie˝ wa˝nyaspekt ekonomiczny. Przede wszystkim jest tojednak zwiàzane ze znacznie mniejszym ryzy-kiem dla pacjenta. Po tego typu zabiegach pa-

Zabiegi mniej inwazyjne

ZESPÓ¸ LEKARZY CHIRURGÓW W CENTRUM MEDYCZNYM LUXW Centrum Medycznym Lux pracu-

je du˝y zespó∏ wybitnych chirurgów.Jest wÊród nich a˝ 5 samodzielnychpracowników nauki.

Prof. dr hab. med. Marek Maruszyƒski– jest Kierownikiem II Kliniki Chirurgicznej Woj-skowej Akademii Medycznej. W swojej pracydoktorskiej zajmowa∏ si´ postrza∏owymi obra-˝eniami p∏uc, natomiast w pracy habilitacyjnejprzewlek∏ym niedokrwieniem koƒczyn dolnych.Podstawowà dziedzinà zainteresowaƒ pana pro-fesora sà wszelkie zmiany chorobowe, zwiàza-ne z patologià naczyƒ krwionoÊnych, zarównot´tniczych, jak i ˝ylnych.

Prof. dr hab. med. Bogdan Micha∏owicz– jest profesorem w Klinice Chirurgii Ogólneji Chorób Wàtroby Akademii Medycznej. Za-równo doktorat, którego tematem by∏o cewni-kowanie ˝y∏ wàtrobowych, jak i habilitacja, w

której Pan Profesor zajmowa∏ si´ operacyjnymleczeniem nadciÊnienia wrotnego by∏y ÊciÊlezwiàzane z chirurgià wàtroby.

Prof. dr hab. n. med. Walerian Staszkie-wicz – jest Kierownikiem Kliniki Chirurgii Na-czyniowej Centrum Medycznego Kszta∏cenia Po-dyplomowego. Jest tak˝e Dyrektorem (Rekto-rem) Centrum Medycznego Kszta∏cenia Pody-plomowego. Swojà dzia∏alnoÊç chirurgicznàskoncentrowa∏ przede wszystkim na chirurgii na-czyniowej, w szczególnoÊci chirurgii t´tnic szyj-nych. Jego praca doktorska by∏a poÊwi´conaniedro˝noÊci naczyniowej przeszczepów, a ha-bilitacyjna chirurgicznemu leczeniu zw´˝eƒ t´t-nic szyjnych zewnàtrzczaszkowych.

Prof. dr hab. med. Jerzy Szczerbaƒ – pro-fesor w Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Wà-troby Akademii Medycznej. Jego praca doktor-ska mia∏a charakter eksperymentalny i poÊwi´-

cona by∏a procesom gojenia si´ szwu ˝ylnego,natomiast habilitacyjna chirurgii naczyƒ wàtro-bowych. Pan profesor jest Prezesem Warszaw-skiego Oddzia∏u Chirurgów Polskich, pe∏ni tak-˝e funkcj´ Przewodniczàcego Rady NaukowejCentrum Medycznego Lux.

Dr hab. n. med. Jacek Pawlak – jest do-centem w Klinice Chirurgii Ogólnej i Chorób Wà-troby Akademii Medycznej. W pracy doktorskiejzajmowa∏ si´ ocenà uk∏adu naczyniowego u pa-cjentów z marskoÊcià wàtroby, natomiast w ha-bilitacyjnej post´powaniem przy krwotokach z˝ylaków prze∏yku. Jest jednym z nielicznych wPolsce specjalistów od przeszczepów wàtroby.

Dr n. med. Zenon Brocki – jest specjali-stà chirurgii ogólnej oraz torakochirurgii. Pra-cowa∏ w Klinice Kardiochirurgii oraz OddzialeTorakochirurgii Poznaƒskiej Akademii Medycz-nej. W swojej pracy doktorskiej zajmowa∏ si´

cjent po kilku dniach wraca do pe∏nej sprawno-Êci fizycznej i mo˝e powróciç do swoich nor-malnych zaj´ç i obowiàzków.

Dzi´kuj´ bardzo za rozmow´.

Prof. dr hab. n.med. WalerianS taszk iew iczukoƒczy∏ w 1970roku Wydzia∏ Lekar-ski Akademii Me-dycznej w Warsza-wie. Prac´ zawo-dowà rozpoczà∏ wI Klinice Chirur-gicznej pod kierun-

kiem profesora Jana Nielubowicza. Nast´p-nie po uzyskaniu doktoratu i habilitacji pe∏ni∏funkcj´ Kierownika Kliniki Chirurgii Ogólnej iChorób Klatki Piersiowej Centralnego Szpita-la Klinicznego AM w Warszawie. Od 1995roku jest Kierownikiem Kliniki Chirurgii Na-czyniowej Centrum Medycznego Kszta∏ceniaPodyplomowego w Szpitalu Sióstr El˝bieta-nek w Warszawie.

Jest autorem i wspó∏autorem wielu pracnaukowych, g∏ównie dotyczàcych rozpozna-nia i leczenia chorób naczyƒ.

Od 1999 roku jest Dyrektorem CentrumMedycznego Kszta∏cenia Podyplomowego wWarszawie. Od 1998 roku jest specjalistà wo-jewódzkim z chirurgii naczyniowej i angiolo-gii dla województwa mazowieckiego. Jestcz∏onkiem wielu towarzystw naukowych i kra-jowych.

Nasi lekarze

numer 4(5)

zima ’99

strona 7

SpecjaliÊci

Panie Profesorze, od dawna jest Panzwiàzany z LUX MED-em. Co o tym zade-cydowa∏o?

Uwa˝am, ˝e LUX MED w dobie dzisiejszejtransformacji s∏u˝by zdrowia ma korzystne per-spektywy rozwoju. Jest to nowy typ placówki,która ma mo˝liwoÊci unikni´cia tych wszystkichniekorzystnych obcià˝eƒ czy b∏´dów, które po-wszechnie kojarzà si´ z niezbyt wydolnà (przy-najmniej w niektórych fragmentach) spo∏ecznàs∏u˝bà zdrowia. Prywatna s∏u˝ba zdrowia w sys-temie gospodarki rynkowej jest jej naturalnàsk∏adowà, zaÊ ekonomiczne mechanizmy regu-lujàce stosunki mi´dzy pacjentem a lekarzemsà obopólnie korzystne. Jest to zresztà charak-terystyczne nie tylko dla naszych polskich do-Êwiadczeƒ. Dynamiczny rozwój sektora prywat-nego w systemie opieki zdrowotnej na Êwieciedowodzi jego skutecznoÊci i wysokiej jakoÊci.W wielu przypadkach jakoÊç us∏ug w placów-kach prywatnych znacznie przewy˝sza Êwiadcze-nia udzielane w zak∏adach publicznych, zw∏asz-cza w sferze tzw. obs∏ugi chorego. Poziom sa-tysfakcji pacjentów ze Êwiadczeƒ udzielanychw placówkach prywatnych (jeden z pomiarówjakoÊci opieki zdrowotnej) jest na ogó∏ wysoki.Cechà obecnych przemian jest m.in. wspó∏ist-nienie i wzajemne uzupe∏nianie si´ sektora pry-watnego i publicznego w opiece zdrowotnej.Zasad koegzystencji tych dwóch systemów trze-ba si´ nauczyç. Uwa˝am, ˝e pewne, naturalnezresztà niedociàgni´cia systemu spo∏ecznejs∏u˝by zdrowia powinny byç uzupe∏niane przezprywatnà s∏u˝b´ zdrowia. LUX MED jest tegobardzo dobrym i sprawdzonym przyk∏adem, cze-

zagadnieniami unerwienia aorty w trakcie onto-genezy cz∏owieka.

Dr med. Adam Czarnecki – jest Dyrekto-rem Szpitala Kolejowego przy ul. Brzeskiej. Swo-jà prac´ doktorskà poÊwi´ci∏ analizie odleg∏ychwyników zespolenia przewodu ˝ó∏ciowegowspólnego w kamicy dróg ̋ ó∏ciowych. Zajmujesi´ chirurgià ogólnà.

Dr Roman Dardziƒski – to zast´pca ordy-natora Kliniki Nowotworów Tkanek Mi´kkich iKoÊci w Instytucie Onkologii. Jest specjalistà wchirurgii ogólnej i chirurgii onkologicznej.

Dr Zbigniew Jesieƒ – jest asystentem wOddziale Chirurgii Onkologicznej Szpitala Gro-chowskiego. Zajmuje si´ chirurgià onkologicznà.

Dr med. Zbigniew Kudelski – jest adiunk-tem w Poliklinice MSW. Posiada specjalizacjez chirurgii ogólnej i torakochirurgii. Jego dok-torat poÊwi´cony by∏ chirurgicznemu leczeniumiasteni gravis. Zajmuje si´ chirurgià ogólnàoraz proktologià.

Dr Dariusz KuÊ – jest asystentem w Od-dziale Chirurgii Ogólnej Szpitala Chirurgii Ura-zowej przy ul. Barskiej. Zajmuje si´ chirurgiàogólnà.

Dr med. Andrzej Kulesza – adiunkt w Kli-nice Chirurgii Ogólnej i Chorób Klatki Piersio-wej Akademii Medycznej. W pracy doktorskiejzajmowa∏ si´ chirurgicznym leczeniem nadci-Ênienia naczyniowo-nerkowego. Zajmuje si´chirurgià ogólnà, ale przede wszystkim spe-cjalizuje si´ w operacjach z zakresu chirurgiinaczyniowej i endokrynologicznej.

Dr med. Waldemar Macioch – adiunktw Klinice Chirurgii Ogólnej i Klatki PiersiowejAkademii Medycznej. Tematem jego pracy dok-torskiej by∏o porównanie metod diagnostycz-nych (USG metodà dopplera, angiografia sub-trakcyjna) stosowanych w ocenie zw´˝eƒ t´t-nic szyjnych. Zajmuje si´ chirurgià naczynio-wà oraz ogólnà.

Dr med. Grzegorz Ortonowski – jest spe-

go dowodem jest jego wysoka ocena na pry-watnym rynku us∏ug medycznych. To jest w∏a-Ênie powód, dla którego zdecydowa∏em si´ naprac´ w LUX MED-zie.

Co LUX MED mo˝e zaoferowaç swo-im pacjentom w porównaniu ze zwyk∏ymambulatorium w szpitalu?

LUX MED wypracowa∏ w∏asny styl pracy.JakoÊç funkcjonowania spo∏ecznych placóweks∏u˝by zdrowia jest bardzo zró˝nicowana. Zale-˝y od wielu czynników, zw∏aszcza od ich kon-dycji finansowej. Jest rzeczà natomiast niewàt-pliwà, ˝e tradycja funkcjonowania przychodnipublicznych doprowadzi∏a do ugruntowania si´pewnych, negatywnych nawyków wyra˝ajàcychsi´, jak bym to okreÊli∏, w zbiurokratyzowaniustosunku do pacjenta. To byç mo˝e stawia teplacówki w nieco gorszym Êwietle. Dlaczegochorzy wolà przyjÊç do takiej placówki jak LUXMED, a nie do anonimowej przychodni lekar-skiej? Po pierwsze dlatego, ̋ e LUX MED staç nato, ̋ eby zatrudniç lekarzy o znanych nazwiskachi reputacji. Zgromadzenie uznanych, wysokiejklasy specjalistów, ekspertów z poszczególnychdziedzin medycyny, jest z pewnoÊcià wa˝nymargumentem, dla którego pacjenci ch´tnie si´tu zg∏aszajà. Innym bardzo istotnym powodemkorzystania z LUX MED-u jest indywidualny spo-sób podejÊcia do pacjenta. Chory ma poczuciekomfortu, którego brak cz´sto odczuwa w sze-regu publicznych placówek zdrowia, gdzie le-karze nie dysponujà wystarczajàcà iloÊcià cza-su dla pacjenta. Trzeci powód to dogodne wa-runki leczenia. Pacjent nie czeka w kolejce, mamo˝liwoÊç telefonicznej rejestracji do wybra-

nego specjalisty na dogodny termin. Przycho-dzi ze ÊwiadomoÊcià, ˝e jego, z lekarskiegopunktu widzenia, nawet b∏ahe problemy zdro-wotne, a dla niego istotne, zostanà potraktowa-ne powa˝nie. Sà tak˝e dodatkowe przyczyny, ty-powo psychologiczne. Istnieje bowiem prze-Êwiadczenie, ˝e prywatne placówki a priori sàlepsze od publicznych. MyÊl´, ˝e wp∏yw na tomia∏y tak˝e dotychczasowe negatywne doÊwiad-czenia, jakich móg∏ dostarczaç pacjentom kon-takt z placówkami spo∏ecznej s∏u˝by zdrowia.

MyÊl´, ˝e nasze Centrum Medycznecieszy si´ tak wysokà renomà, nie tylkodzi´ki znakomitym zatrudnionym tu spe-cjalistom, ale tak˝e ze wzgl´du na mo˝-liwoÊç wykonania badaƒ diagnostycz-nych. Co pan o tym sàdzi?

Je˝eli chodzi o diagnostyk´, to wi´kszoÊçprzyszpitalnych ambulatoriów umo˝liwia wyko-nywanie specjalistycznych badaƒ swoim pa-cjentom. Problem natomiast tkwi w jakoÊci apa-ratury i sposobie organizacji tych badaƒ.

LUX MED dysponuje nowoczesnym, wyso-kiej jakoÊci sprz´tem diagnostycznym; ca∏a „li-nia” diagnostyczna, o ile mog´ to ujàç w takisposób, znajduje si´ w jednym miejscu. Jestewidentnà zaletà, ˝e na tak dobrym sprz´cie,zgodnie z wymogami wspó∏czesnej diagnosty-ki, pacjent mo˝e wykonaç badania na miejscu,tu w LUX MED-zie.

Panie Profesorze, jakie problemy sto-jà przed wspó∏czesnà chirurgià?

Ubolewam nad pewnymi, obiegowymi,uproszczonymi opiniami odnoÊnie perspektywwspó∏czesnej chirurgii. Jednak˝e faktem jest, ̋ e

cjalistà chirurgii ogólnej, pracowa∏ w KliniceChirurgii Instytutu Hematologii. W pracy dok-torskiej zajmowa∏ si´ leczeniem krwawieƒ do-stawowych u chorych na hemofili´. Zajmujesi´ chirurgià ogólnà oraz badaniami diagno-stycznymi przewodu pokarmowego (gastrosko-pià, kolonoskopià).

Dr Mamady Sano – jest specjalistà chi-rurgii ogólnej oraz patomorfologii. Pracowa∏w oddziale chirurgicznym Szpitala w Wo∏o-minie oraz w Centralnym Szpitalu KlinicznymAkademii Medycznej. Zajmuje si´ chirurgiàogólnà.

Dr Krzysztof S´dzimir – specjalista chi-rurgii ogólnej. Od wielu lat zajmuje si´ wyko-nywaniem zabiegów chirurgicznych za pomo-cà lasera.

Dr Jerzy Sieklucki – to asystent KlinikiChirurgii Ogólnej Centrum Medycznego Kszta∏-cenia Podyplomowego. Zajmuje si´ chirurgiàogólnà.

Klasyczna chirurgia

dokoƒczenie

na str. 9

˜

Rozmowa z prof. dr hab. n. med. Jerzym Szczerbaniem

Nasi lekarze

numer 4(5)

zima ’99

strona 9

g∏ównà tendencjà wspó∏czesnej chirurgii jesttzw. chirurgia ma∏o lub mniej inwazyjna. Dzi´kiwprowadzeniu nowoczesnej anestezji i mo˝li-woÊci precyzyjnego monitorowania i kontrolo-wania przebiegu operacji chirurgicznej, bardzonawet rozleg∏e operacje chirurgiczne sta∏y si´bezpieczne. Umo˝liwi∏o to przekroczenie gra-nic mo˝liwoÊci chirurgii tradycyjnej, jednakograniczonej. Rozleg∏e operacje w chorobachnowotworowych umo˝liwi∏y uzyskanie lepszychwyników i wyd∏u˝y∏y czas prze˝ycia chorych no-wotworowych. Obecnie dzi´ki post´powi tech-nicznemu i wprowadzeniu do praktyki chirurgicz-nej szeregu nowych, technicznie bardzo zaawan-sowanych instrumentów i aparatów, istniejemo˝liwoÊç przeprowadzenia takich operacji, ni˝-szym kosztem z mniejszymi „niewygodami” dlapacjenta. Mam tu na myÊli operacje laparosko-powe, za pomocà których mo˝na wykonaç sze-reg zabiegów chirurgicznych. Znanym przyk∏a-dem jest tu kamica p´cherzyka ˝ó∏ciowego.

Nast´pny problem dotyczy interwencji en-doskopowych, tj. zabiegów b´dàcych zarównoprocedurami diagnostycznymi, jak i leczniczy-mi. Sà one dzisiaj wykonywane cz´sto nie przezchirurgów lecz radiologów. Zmienia to natural-nie obszar dzia∏ania chirurgii. W pewnym sen-sie oddaje ona pole specjalistom z pokrewnychdyscyplin medycyny, np. nowej specjalnoÊci –radiologii interwencyjnej. Mo˝na wi´c stwier-dziç, ̋ e chirurgia staje si´ dyscyplinà wielospe-cjalistycznà. Jest to nowa jakoÊç w chirurgii.Chirurgia klasyczna równie˝ zyska∏a wiele no-wych mo˝liwoÊci, dzi´ki ogromnemu post´po-wi technicznemu ostatnich kilku dziesi´cioleci.Powiedzia∏bym z pewnym uproszczeniem, ˝eswój spektakularny post´p chirurgia zawdzi´czabardziej technice ni˝ odkryciom naukowym.Umo˝liwia ona wykonywanie operacji w sposób

bardziej precyzyjny, stosunkowo niewielkimi,zabiegami i metodami dzisiaj bardzo oszcz´d-nymi, np. w przypadku raka jelita grubego, czyprze∏yku. Oprócz tego, znacznie rozszerzy∏a si´mo˝liwoÊç operacji paliatywnych. W onkologii,w zaawansowanej chorobie nowotworowej, niegwarantujà one wprawdzie wyleczenia, nato-miast poprawiajà stan chorego, ∏agodzà jegocierpienia i przed∏u˝ajà ̋ ycie. Wszystkie te noweaspekty chirurgii stanowià o tendencjach wewspó∏czesnym leczeniu i taktyce operacji chi-rurgicznej. Perspektywy rozwoju chirurgii sàbardzo szerokie. Trzeba zaznaczyç, ˝e w wi´k-szoÊci ca∏a onkologia pozostaje w gestii chirur-gów. Interwencja chirurgiczna przy wczeÊnierozpoznanych nowotworach, jest jedynà meto-dà dajàcà szans´ ca∏kowitego wyleczenia. Je-˝eli w przysz∏oÊci nastàpi rozwój farmakologicz-nych metod leczenia nowotworów, to w du˝ymstopniu wyeliminuje to koniecznoÊç interwen-cji chirurgicznych.

WàtpliwoÊci budzi usilne lansowanie no-wych, niesprawdzonych w pe∏ni, metod w chi-rurgii. Nie powinno byç tak, ˝eby wszelkie in-nowacje natychmiast zast´powa∏y dobre, spraw-dzone metody leczenia chirurgicznego. Osobi-Êcie uwa˝am, ˝e tradycji tej dobrej, klasycznejchirurgii, nale˝y broniç. Nie mo˝na a priori, od-chodziç ca∏kowicie od dotychczasowych, spraw-dzonych metod, tylko dlatego, ˝e pojawi∏y si´nowe i na nowo zdobywaç doÊwiadczenia, po-rzucajàc te zdobyte uprzednio. Nie zawsze telansowane, zas∏ugujà na takà uwag´, jakà si´im poÊwi´ca. Ró˝ne sà zresztà powody nie za-wsze naukowo uzasadnione, usilnego promo-wania „nowinek".

Dzi´kuj´ bardzo za rozmow´.rozmawia∏a Anna Kowalska

Klasyczna chirurgia

(dokoƒczenie ze str. 7)Prof. dr hab.

n. med. JerzySzczerbaƒ uzy-ska∏ dyplom leka-rza w AkademiiMedycznej wWarszawie w1954 r. Po dyplo-mie zosta∏ asy-stentem w I Klini-ce Chirurgicznej

AM w Warszawie pod kierunkiem Prof. Ta-deusza Butkiewicza, a od roku 1959 – Prof.Jana Nielubowicza. W 1962 r. uzyska∏ sto-pieƒ doktora nauk medycznych, a w 1971r. stopieƒ doktora habilitowanego. W 1979r. zosta∏ profesorem. W mi´dzyczasie zdo-by∏ I i II stopieƒ specjalizacji z chirurgiiogólnej. Odby∏ szereg sta˝y naukowych iszkoleniowych w znanych oÊrodkach zagra-nicznych. W latach by∏ kierownikiem Klini-ki Chirurgii Ogólnej i Chorób Wàtroby AMw CSK przy ul. Banacha. Pe∏ni∏ funkcj´ Kon-sultanta Regionalnego z zakresu chirurgii(1986-1989). W latach 1979-1981 by∏Rektorem Akademii Medycznej w Warsza-wie. W latach 1989-1997 by∏ Dyrektoremds. Nauki w Sekretariacie Âwiatowej Orga-nizacji Zdrowia w Genewie, gdzie pe∏ni∏funkcj´ sekretarza Rady Naukowej Âwiato-wej Organizacji Zdrowia, wiceprzewodni-czàcego Komitetu Nauki i Techniki WHO.Obecnie pe∏ni funkcj´ Prezesa Oddzia∏uWarszawskiego Polskiego Towarzystwa Chi-rurgów. Jest cz∏onkiem (za∏o˝ycielem) Mi´-dzynarodowego Towarzystwa Chirurgii Wà-troby, Dróg ˚ó∏ciowych i Trzustki; Mi´dzy-narodowego Towarzystwa Chirurgii Serco-wo Naczyniowej; Polskiego TowarzystwaGastroenterologicznego. PrzewodniczàcyRady Naukowej LUX MED. Jest autorem po-nad 130 prac naukowych.

PrzeczytaliÊmy dla Was:

Wiele osób, które chcà szybko schudnàç,skazuje si´ na drakoƒskie diety i kator˝nicze çwi-czenia gimnastyczne, wierzàc, ˝e pozwoli to na-tychmiast uzyskaç wymarzonà , zgrabnà sylwetk´.Tymczasem, jak naukowo dowiedziono, dieta„cud” jest mitem; szybkiemu odchudzeniu si´ niesprzyja tak˝e nadmierny wysi∏ek fizyczny. Nad-waga to przecie˝ efekt wieloletnich b∏´dów ̋ ywie-niowych, wi´c i chudni´cie wymaga czasu.

Sposobem na zachowanie ∏adnej sylwetkijest natomiast regularna, umiarkowana aktyw-noÊç fizyczna, po∏àczona ze zdrowà, niskoka-lorycznà dietà.

Ksià˝ka Marii Derkacz-Strybel i JerzegoMroza, specjalistów w dziedzinie gastrologii i

Jak schudnàç?dietetyki, zach´ca do stosowania takich w∏aÊnieracjonalnych metod odchudzania si´.

Doktor Jerzy Mróz jest wspó∏twórcà nowo-czesnej metody fizjologicznej redukcji oty∏o-Êci, wed∏ug której skutecznie pozby∏o si´ nad-wagi wiele znanych osób.

Ksià˝ka, wydana przez „Wiedz´ i ˚ycie” wcyklu „Porady Ekspertów", zawiera praktycznewskazówki dotyczàce odchudzania si´ w sposóbbezpieczny dla zdrowia. Ten bogato ilustrowanyporadnik mówi o tym, jak skutecznie pozbyç si´nadmiernych kilogramów. Radzi on tak˝e, jak usta-liç w∏aÊciwy jad∏ospis, który pozwoli∏by tak kom-ponowaç posi∏ki, aby zachowujàc niezb´dne war-toÊci od˝ywcze – jeÊç niskokalorycznie, a jedno-

czeÊnie smacznie. Autorzy przytaczajà trzy-dzieÊci przepisów kulinarnych na nie-tuczàce dania, podpowiadajà jak oszu-kaç g∏ód, podajà tabele wartoÊci kalo-rycznej produktów i potraw. I to co naj-wa˝niejsze – radzà w jaki sposób utrzy-maç uzyskanà przy odchudzaniu wag´,aby nie staç si´ ofiarà efektu jo-jo, czy-li bardzo szybkiego przyrostu masy, cz´-sto nawet powy˝ej wagi wyjÊciowej.

Maria Derkacz-Strybel, Jerzy Mróz„Jak schudnàç” Porady EkspertówWydawnictwo Wiedza i ˚ycieWarszawa 1999

Nasi lekarze

numer 4(5)

zima ’99

strona 10

Badanie laboratoryjne

czy gastroskopia?

Ka˝dy ˝ywy organizm dà˝y do stanu równowagi, która jestwypadkowà wzajemnego oddzia∏ywania czynników ochrony i czyn-ników agresji. W Êrodowisku ̋ o∏àdka czynnikiem ochronnym jestm.in. Êluz izolujàcy Êciank´ ˝o∏àdka od czynników agresji, m.in.kwasu ˝o∏àdkowego, zaliczany do fizjologicznych, czyli natural-nych czynników wspomagajàcych proces trawienia. Innym czyn-nikiem agresji jest bohater niniejszego artyku∏u, bakteria – Helico-bacter pylori, która jest ju˝ intruzem w naszym organizmie.

Jak to cz´sto w Êwiecie nauki bywa, odkrycie bakteryjnego po-chodzenia wrzodów przewodu pokarmowego by∏o kwestià przypad-ku. Tak˝e kwestià przypadku jest sposób zaka˝enia si´ bakterià, co wwi´kszoÊci nast´puje w okresie dzieciƒstwa. Szacuje si´, ˝e Êrednio

ok. 80 proc. spo∏eczeƒstwa jest zaka˝onych, a odsetek ten roÊnie wrazz obni˝aniem si´ statusu spo∏ecznego i wyst´powaniem z∏ych warun-ków socjoekonomicznych.

Nale˝y nadmieniç, ˝e fakt zaka˝enia nie jest jednoznaczny z roz-wojem samych wrzodów. W populacji ka˝dej bakterii mo˝na wyró˝niç ró˝-nego rodzaju mniej lub bardziej „zjadliwe” szczepy, które poprzez uwolnie-nie cytotoksyn naruszajà wspomnianà równowag´ w ˝o∏àdku i inicjujà pro-ces rozwoju owrzodzenia. Eradykacja, czyli pozbycie si´ bakterii z organi-zmu bardzo cz´sto zapobiega nawrotom wrzodów, co jest g∏ównà bolàczkàtradycyjnie leczonych pacjentów. Na rynku farmaceutycznym dost´pne sàtesty badajàce obecnoÊç przeciwcia∏ serologicznych na Helicobacter pylo-ri. Wprawdzie wystarczy kropla krwi, aby w ciàgu kilku minut potwierdziçzaka˝enie, jednak u osób po leczeniu eradykacyjnym przeciwcia∏a mogà si´utrzymywaç nawet przez kilka lat mimo nieobecnoÊci bakterii.

Wielu z pacjentów skar˝àcych si´ na dolegliwoÊci ˝o∏àdkowe powinno poddaç si´ badaniu gastroskopowemu. Wykorzy-stujàc t´ metod´ lekarz mo˝e bezpoÊrednio oceniç stan Êluzówki prze∏yku, ˝o∏àdka i dwunastnicy, dzi´ki czemu jest w staniew sposób jednoznaczny wykluczyç, bàdê potwierdziç obecnoÊç ró˝nego rodzaju patologii, jakimi sà np. wrzody ˝o∏àdka.Dawniej za g∏ówne przyczyny powstawania tego schorzenia uznawano: z∏e nawyki ˝ywieniowe, stres, u˝ywki… Jednak coraz

wi´cej osób jest Êwiadomych, ˝e pojawi∏ si´ inny winowajca uczucia dyskomfortu w okolicach ˝o∏àdka ni˝ tylko my sami.

PrzeczytaliÊmy dla Was:

Wydana ostatnio przez Wydawnictwo„Wiedza i ˚ycie” ksià˝ka pt. „˚ywnoÊç jak le-karstwo” Earla Mindella, autora „Biblii wita-min", to znakomity poradnik zdrowego i ra-cjonalnego ˝ywienia. Skierowany on jest doosób, którym zale˝y na dobrym zdrowiu, sa-mopoczuciu i m∏odym wyglàdzie. A zwiàzekmi´dzy tym, co jemy i ile jemy a stanem zdro-wia jest niewàtpliwy. Potwierdzajà to tak˝eraporty Âwiatowej Organizacji Zdrowia, przy-gotowane na podstawie wyników badaƒ, pro-wadzonych w najbardziej nowoczesnych la-boratoriach i oÊrodkach medycznych. Anali-za pewnych schorzeƒ wykaza∏a Êcis∏y zwià-zek mi´dzy ich wyst´powaniem a spo˝ywa-nym pokarmem. Choroby sercowo-naczynio-we, nowotworowe, oty∏oÊç, alkoholizm, cu-krzyca, próchnica z´bów, osteoporoza – towynik mi´dzy innymi z∏ych nawyków kulinar-

˚ywnoÊç jak lekarstwonych. W krajach rozwini´tych, gdzie króluje fastfood, a wi´c ̋ ywnoÊç szybko i wysoko przetwo-rzona, bogata w t∏uszcz i sód, zachorowalnoÊçna wymienione schorzenia jest du˝o wy˝sza ni˝w krajach mniej rozwini´tych. Spo˝ywa si´ tamprzede wszystkim ˝ywnoÊç niskokalorycznà, zprzewagà warzyw i owoców. Jest wi´c ona wzbo-gacona w niezb´dne dla zdrowia minera∏y, wi-taminy, b∏onnik i ró˝ne sk∏adniki od˝ywcze.

Ksià˝ka „˚ywnoÊç jak lekarstwo” propagu-je zasady racjonalnego ˝ywienia oraz dostarczawielu cennych informacji na temat stu najwa˝-niejszych produktów ˝ywnoÊciowych, z zazna-czeniem profilaktycznego oddzia∏ywania zawar-tych w nich sk∏adników od˝ywczych. Ksià˝kawzbogaca naszà wiedz´ na ich temat, okreÊlawielkoÊç dziennego zapotrzebowania i wymie-nia konkretne objawy ich niedoboru. Autor pre-zentuje swój poglàd na temat, tak popularnego

u nas ostatnio, wegetarianizmu. Ksià˝ka jesttak˝e przewodnikiem po ró˝nych kuchniachÊwiata. Autor poleca najbardziej wartoÊciowepod wzgl´dem od˝ywczym, charakterystycz-ne dla ich specyfiki, potrawy; jednoczeÊniezwraca uwag´ na te, które nie majà zbyt ko-rzystnego wp∏ywu na zdrowie.

Earl Mindell„˚ywnoÊç jakolekarstwo”WydawnictwoWiedza i ˚ycieWarszawa 1998

Porównujàc powy˝szà, prostà metod´ diagnostycznà z inwazyjnà i doÊçnieprzyjemnà dla pacjenta gastroskopià, niejedna osoba pragn´∏aby zakoƒ-czyç proces leczenia na lekkim nak∏uciu palca i garÊci przepisanych medy-kamentów. Takie post´powanie jest dopuszczalne u ludzi poni˝ej 45 roku˝ycia, u których nie stwierdza si´: niedokrwistoÊci, chudni´cia, krwawieniaz przewodu pokarmowego i innych tego typu niepokojàcych objawów. Uwielu chorych nie mo˝na jednak ominàç wa˝nego elementu diagnozy jakimjest gastroskopia, a samo pozbycie si´ bakterii cz´sto nie rozwiàzuje pro-blemów pacjenta.

Alternatywnym êród∏em wiarygodnej diagnozy w przypadku chorobywrzodowej nie jest te˝ nieinwazyjne badanie ultrasonograficzne. Popularnebadanie USG wykonywane przez pow∏oki (czyli poÊrednio przez skór´) zda-je egzamin w przypadku narzàdów mià˝szowych (jak wàtroba, nerki, trzust-ka) oraz dróg ˝ó∏ciowych, jednak ˝o∏àdek do powy˝szych nie nale˝y i nie-zmiernie trudno jest oceniç stan Êluzówki ˝o∏àdka wykorzystujàc t´ techno-logi´.

Podsumowujàc, dla pe∏nej i wiarygodnej diagnozy chorób uk∏adu po-karmowego, wykluczajàcej stany chorobowe ˝o∏àdka oraz dwunastnicy, znowotworem w∏àcznie najcz´Êciej wymagane jest przeprowadzenie bada-nia endoskopowego, natomiast przeprowadzenie testu na Helicobacter py-lori sta∏o si´ wa˝nym uzupe∏nieniem diagnozy powy˝szych schorzeƒ.

Tekst jest opracowaniem dyskusji przeprowadzonej przez

Ma∏gorzat´ Gurdziel z dr n. med. Tadeuszem Tacikowskim,specjalistà chorób wewn´trznych

i gastroenterologiem

numer 4(5)

zima ’99

strona 11

Korzystaj z uroków zimy!Wreszcie nadszed∏ czas zimowego szaleƒstwa. Synoptycy zapowiadajà,

˝e w tym roku nie b´dziemy narzekaç na brak Êniegu i mrozu.Warto wi´c pomyÊleç o urlopie.

Lekarze twierdzà, ˝e nawet krót-ki wypoczynek w zimie wart jest dlazdrowia tyle, co dwa tygodnie waka-cji latem. Tymczasem, tylko co szó-sty Polak decyduje si´ na sp´dzenieurlopu o tej porze roku. Niektórzy t∏u-maczà si´ zbyt skromnà zawartoÊciàportfela, inni niech´tnie wystawiajànos na mroêne powietrze. Jednakcoraz wi´cej osób rozumie, ˝e nietylko w lipcu czy w sierpniu mo˝nazregenerowaç si ∏y. Nic tak niewzmacnia organizmu jak ruch naÊwie˝ym, mroênym powietrzu. ˚adnainna pora roku nie daje nam takiejmo˝liwoÊci. Amatorzy nart zacierajàr´ce z radoÊci, a zimowe kurorty sàju˝ przygotowane na inwazj´ tury-stów.

Rajdla narciarzy

JesteÊmy coraz bardziej wymagajàcy. Wieluz nas woli wyjechaç tam, gdzie gwarantowanesà doskonale przygotowane stoki i nartostrady,gdzie nie musimy staç w kilometrowych kolej-kach do wyciàgów narciarskich. Dla polskichmiejscowoÊci turystycznych to du˝e wyzwanie.Przecie˝ trudno konkurowaç z ofertà austriac-kich, w∏oskich, francuskich, czy szwajcarskichkurortów, z których coraz ch´tniej korzystajà pol-scy narciarze. Dzi´ki temu poziom oferowanychus∏ug w rodzimych miejscowoÊciach bardzo si´poprawi∏. Mieszkaƒcy atrakcyjnych regionówgórskich jeszcze kika lat temu proponowali przy-byszom z ca∏ego kraju skromne, nie zawsze wy-starczajàco ogrzane pokoje bez wygód. DziÊ ofe-ruje si´ im komfortowe, przytulne kwatery z∏azienkà i telewizorem. Przybywa wyciàgów i nar-tostrad, a niektóre stoki sà sztucznie doÊnie˝a-ne i oÊwietlone. Warto skorzystaç z polskichuroków zimy, oszcz´dzajàc tym samym troch´pieni´dzy. Wyjazdy w Alpy czy w Pireneje, wcià˝sà bardzo kosztowne.

Osoby wybierajàce si´ na narty powinnypami´taç o tym, ˝e podczas uprawiania spor-tów zimowych ∏atwo o kontuzje. Po wielu mie-siàcach fizycznego lenistwa nale˝y unikaç zbytgwa∏townych wysi∏ków. Pierwsze wyprawy nanarty powinny byç krótkie i poprzedzone roz-grzewkà. Niestety, czasem przykrych konse-kwencji nie da si´ uniknàç. JeÊli na kostce po-jawi si´ obrz´k i zasinienie, a ka˝dy ruch spra-wia ból, najprawdopodobniej dosz∏o do jej skr´-cenia lub nadwyr´˝enia. Nale˝y wówczas przy-

∏o˝yç zimny kompres, owinàç kostk´ banda˝emelastycznym, a nast´pnie po∏o˝yç si´ z nogàuniesionà do góry. JeÊli dojdzie do z∏amania,konieczna b´dzie interwencja lekarza. Starajmysi´ korzystaç z nart rozsàdnie i z umiarem. Wte-dy unikniemy wypadków.

Zimà,nie tylko na narty

Fanami gór w zimowej scenerii sà przecie˝nie tylko narciarze. Te rejony Polski dajà namwiele mo˝liwoÊci mi∏ego sp´dzenia wolnegoczasu. Nic tak nie poprawia samopoczucia jakd∏ugie spacery pi´knymi dolinami, wÊród oÊnie-˝onych szczytów. O tej porze roku góry wyglà-dajà wspaniale. Jest co podziwiaç. W pi´knàpogod´ warto zatrzymaç si´ na chwil´ i wysta-wiç twarz do s∏oƒca. Górska opalenizna jestwyjàtkowo trwa∏a i dodaje nam uroku.

Na amatorów aktywnego wypoczynku cze-ka wiele atrakcji. W wypo˝yczalniach sprz´tusportowego prócz nart znajdziemy równie˝ sanki.Ile rozkoszy mo˝e przynieÊç zjazd z ∏agodnegostoku. Wiek nie gra roli. Nie ma tu miejscana wstyd. Saneczkowe szaleƒstwo sprawinam takà samà radoÊç co naszym dzie-ciom. Poczujemy si´ jak za dawnych,m∏odych lat. Po zejÊciu z sanekwarto si´ troch´ rozgrzaç. Co po-wiecie na zabaw´ w Ênie˝ki?Przy takich wyczynach humornas nie opuÊci.

Pami´tajmy,˝e Êmiechto zdrowie!

W górach nie spo-sób si´ nudziç. Podniu aktywnie sp´-dzonym na Êwie-˝ym powietrzu naturyst´ czeka

szeroka gama atrakcji – dobre restauracje, re-gionalne karczmy, góralski folklor i dyskoteki.Rodzicom, którzy wieczorem chcà zrelaksowaçsi´ poza domem, wiele pensjonatów oferujeopiek´ nad dzieçmi.

Jak widaç, polskie kurorty toczà zaci´ty bójo naszà sympati´ i kieszenie. Dzi´ki temu, chcàcmieç udany, zimowy urlop, nie musimy szukaçwra˝eƒ poza granicami.

Niestety, nie wszystkim dane b´dzie wyje-chaç zimà i odpoczàç. Wielu z nas ten sezonsp´dzi w domu. Mimo to, postarajmy si´ przedwiosnà wzmocniç nasz organizm. Zamiast sie-dzieç przed telewizorem lub podziwiaç przezokno uroki zimy, zmobilizujmy si´ i wyjdêmy naspacer. Chocia˝ w weekendy znajdêmy troch´czasu na aktywny relaks. Spacerujmy, biegaj-my po parku, lesie, wybierzmy si´ na lodowi-sko, pobawmy si´ z dzieçmi w Ênie˝ki, ulepmyz nimi ba∏wana. Skorzystajmy z tej pi´knej poryroku. Nast´pna zima b´dzie dopiero za kilkana-Êcie miesi´cy.

Katarzyna Dàbkowska-R´daszka

numer 4(5)

zima ’99

strona 11

numer 4(5)

zima ’99

strona 12

Z wiedzà

w XXI wiek

Czy wiesz, ˝e…

Amatorzy jab∏ek uniknà mia˝d˝ycyKto móg∏by przypuszczaç, ˝e ten powszechnie spo˝ywany przez nas

owoc obni˝a poziom cholesterolu we krwi? Potwierdzi∏y to powa˝ne ba-dania kliniczne prowadzone we W∏oszech, Irlandii i Francji. Tajemnica

tkwi w pektynach (w∏ókno roÊlinne), które dzia∏ajà podobnie jak˝ywica. Wià˝à kwasy ̋ ó∏ciowe i w celu zregenerowania zasobów

˝ó∏ci, zmuszajà organizm do wychwy-tywania z krwi czàsteczek cho-lesterolu.

Grupa Francuzów spo˝y-wajàcych dwa jab∏ka dziennie,w ciàgu jednego miesiàca uzy-ska∏a 10 proc. spadek tegozwiàzku w organizmie. Analo-giczne wyniki otrzymano w Sta-

nach Zjednoczonych. Po zakoƒ-czonym eksperymencie s∏ynny

kardiolog amerykaƒski, dr Keysstwierdzi∏: „Kto zjada dwa jab∏kadziennie, nie b´dzie mia∏ sklerozy”.

Stres – wrogiem pami´ciNadmierny i d∏ugotrwa∏y stres zaburza pami´ç i orientacj´. Odpowie-

dzialna za ten stan jest prawdopodobnie adrenalina (hormon), która po-wstaje w organizmie pod wp∏ywem emocji. Na razie zale˝noÊç t´ naukow-cy zaobserwowali w badaniach nad populacjà szczurów. Eksperymentwykaza∏, ˝e gdy w organizmie tych inteligentnych zwierzàt zwi´ksza∏ si´poziom hormonów stresu, szczury nie potrafi∏y odnaleêç dobrze znanejim drogi. Naukowcy sà przekonani, ˝e podobne trudnoÊci w sytuacjachstresowych mo˝e mieç równie˝ cz∏owiek.

Walkaz nieprzyjemnym zapachem

Naukowcy z Uniwersytetu w Wirzburgu opracowali nowàmetod´ zapobiegania nadmiernemu poceniu si´. Polega onana wstrzykni´ciu pacjentom w nogi, d∏onie lub pachy sub-stancji antybakteryjnej. Jeden zastrzyk zatrzymuje nadmier-nà produkcj´ potu przez 4–6 miesi´cy. Miejmy nadziej´, ̋ ewkrótce skoƒczà si´ nasze problemy.

Zadymioneod pocz´cia

W moczu noworodków urodzonych przezkobiety palàce papierosy wykryto szkodliwàsubstancj´ pochodzàcà z dymu papieroso-wego. T́ samà substancj´ znaleziono u bier-nych palaczy. Naukowcy z Uniwersytetu wMinneasota jednoznacznie uznali, ̋ e ten zwià-zek móg∏ przeniknàç do organizmu p∏odu je-dynie przez ∏o˝ysko. SpecjaliÊci twierdzà, ˝ew ten sam sposób nienarodzone jeszczedziecko jest zatruwane nie tylko substancja-mi znajdujàcymi si´ w dymie papierosowym,ale równie˝ w zanieczyszczonym powietrzuwdychanym przez ci´˝arne.

Chrzàstka rekina – lekiem na rakaGuz nowotworowy rozrasta si´, tworzàc sieç naczyƒ krwionoÊnych.

Do rozwoju potrzebuje du˝ej iloÊci krwi. Stàd wysnuto wniosek, ˝e po-wstrzymanie tego procesu mo˝e byç sposobem leczenia raka. Stwierdzo-no, ˝e chrzàstka stawowa i okostna sà pozbawione naczyƒ krwionoÊnych.Spreparowano z nich roztwór, który nast´pnie wstrzykni´to chorym zwie-rz´tom. Eksperyment przyniós∏ szokujàce wyniki. Okaza∏o si´, ˝e rozwójprocesu nowotworowego zatrzyma∏ si´. Wtedy uwag´ zwrócono na reki-ny, których organizm prawie w ca∏oÊci sk∏ada si´ z chrzàstki. Prawdopo-dobnie z tego powodu nie chorujà one na raka.

W trzech niezale˝nych badaniach naukowych udowodniono, ˝echrzàstka rekina hamuje proces tworzenia nowych naczyƒ krwionoÊnych(angiogeneza), a guzy zmniejszajà si´ o 60-75 proc! Zmniejszeniu uleg∏arównie˝ liczba i wielkoÊç przerzutów. Preparat jest ju˝ dost´pny w na-szych aptekach.

Cudowny lekdla nieÊmia∏ych

Pigu∏ka na nieÊmia∏oÊç staje si´ kolejnym farma-ceutycznym szlagierem.

Czy pobije rekord Viagry? Czy zaspokoi potrzebyzal´knionych i wystraszonych? Wkrótce odnajdziemy od-powiedê na te pytania. Epidemiolodzy obliczyli, ̋ e tylkow Wielkiej Brytanii, tam gdzie lek opracowano, ˝yje trzymiliony nieÊmia∏ych. Z szacunków psychologów wyni-ka, ˝e takich osób mo˝e byç nawet dziesi´ç milionów!Opracowany preparat podnosi poziom serotoniny. Dajeuczucie euforii, zwi´kszajàc tym samym wiar´ we w∏a-sne mo˝liwoÊci. Trudno wyobraziç sobie Êwiat ludzisztucznie dopingowanych do odwagi w dzia∏aniu. Czywyjdzie nam to na dobre?