Podstawowe techniki: Autofocus - system automatyczne go ustawiania ostro ści UŜywanie autofocusu jest łatwe, jednak nale Ŝy pami ętać o jego wła ściwej obsłudze.

Po prostu naprowadzamy ramk ę autofocusu na fotografowany obiekt. Autofocus jest jednym z wielkich udogodnień nowoczesnych lustrzanek jednoobiektywowych. Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na ten element obrazu, który ma być ostry i naciskamy spust migawki do połowy. Obiektyw automatycznie nastawi ostrość wybranego przedmiotu. Autofocus jest prawie zawsze szybszy i bardziej niezawodny niŜ ręczne ustawianie ostrości. WaŜne jest zrozumienie zasad prawidłowej obsługi tej funkcji. Po pierwsze naleŜy zdecydować, który element obrazu ma być ostry, a jest to czasami trudny wybór.Poza tym, poruszenie aparatu moŜe spowodować przesunięcie ramki

autofocusu z wybranego obiektu. MoŜe temu zapobiec włączenie blokady ostrości, jednak waŜne jest, byśmy zawsze pamiętali o obecności ramki.

Potwierdzenie wska źnikiem ostro ści Przed naciśnięciem spustu migawki dobrze jest upewnić się, czy zdjęcie będzie ostre. Widać to, rzecz jasna, w celowniku. Czasami jednak, kiedy fotografujemy przy słabym oświetleniu, trudno mieć pewność co do właściwego ustawienia ostrości. System automatycznego ustawiania ostrościokaŜe się pomocny i w tej sytuacji.Warto przyzwyczaić się do sprawdzenia przed kaŜdym zdjęciem, czy świeci się zielona lampka wskaźnika ostrości widoczna w celowniku. To zajmie tylko chwilę, a moŜe oszczędzić wielu rozczarowań. Jeśli stwierdzimy, Ŝe przydałaby się nam odrobina praktyki w uŜywaniu systemu autofocusu, moŜemy poćwiczyć z aparatem bez filmu, dopóki prawidłowa obsługa stanie się tylko kwestią intuicji.

UŜycie blokady ostro ści mo Ŝe znacznie poprawi ć jako ść naszych zdj ęć.

Blokada ostro ści pomaga skomponowa ć ujęcie. JeŜeli główny obiekt na zdjęciu ma być w samym centrum kadru, moŜemy w prosty sposób ustawić ostrość, uŜywając systemu automatycznego ustawienia ostrości. Jednak co zrobić, gdy nie chcemy aby wybrany przez nas motyw był w samym środku zdjęcia? Na przykład, jeśli na fotografii mają być dwie stojące obok siebie osoby, ramka autofocusu najprawdopodobniej znajdzie się pomiędzy nimi i ostrość zostanie ustawiona względem tła. Prosta funkcja zwana "blokadą ostrości" rozwiązuje ten problem. Po prostu naprowadzamy ramkę autofocusu na fotografowany obiekt, uruchamiamy system

autofocusu naciskając spust migawki do połowy i komponujemy ujęcie przesuwając aparat i trzymając spust migawki. Autofocus będzie pamiętał prawidłowe ustawienie, dopóki spust migawki nie zostanie zwolniony. Funkcja blokady ostrości ułatwia równieŜ wyostrzenie obrazu przy fotografowaniu obiektów, takich jak puste ściany lub błyszczące powierzchnie, które mogą sprawić kłopoty przy automatycznym ustawianiu ostrości. W takim przypadku wybieramy po prostu jakiś inny przedmiot znajdujący się mniej więcej w tej samej odległości co fotografowany obiekt, ustawiamy ostrość przy pomocy autofocusu i trzymając spust migawki wciśnięty do połowy, wracamy do wybranego wcześniej ujęcia.

Tryby pracy One Shot i Al Servo AF Podczas robienia zdjęć w trybie One Shot AF, migawka nie moŜe być zwolniona dopóki ustawianie ostrości nie zostanie zakończone. Ten tryb fotografowania stosuje się w połączeniu z blokadą ostrości. Naciśnięcie spustu migawki do połowy zachowuje parametry ustawienia ostrości odpowiadające wybranej odległości. Kiedy jednak fotografujemy ruchome obiekty w trybie Al Servo AF, po naciśnięciu spustu migawki do połowy autofocus śledzi poruszający się obiekt i w sposób ciągły dopasowuje ostrość do zmieniającej się odległości. Funkcja ta jest funkcją odwrotną do funkcji blokady ostrości.

Podstawowe techniki: Czasy otwarcia migawki

Dysponuj ąc ró Ŝnymi czasami otwarcia migawki mo Ŝemy kontrolowa ć przedział czasu, w którym światło wpada do aparatu.

Co to jest czas otwarcia migawki? Mówiąc w skrócie, czas otwarcia migawki to czas naświetlenia klatki filmu. Krótki czas otwarcia migawki, 1/2000 s, 1/4000 s itd,. oznacza, Ŝe migawka pozostanie otwarta tylko przez tę krótką chwilę. I na odwrót - dłuŜszy czas otwarcia migawki znaczy, Ŝe ekspozycja będzie trwała odpowiednio dłuŜej. Nie dajmy się zmylić liczbom umieszczonym na aparacie. Czas otwarcia migawki opisany symbolem "2000" to w rzeczywistości 1/2000 sekundy - bardzo krótko. Oznaczenie ułamka 1/ zostało dla uproszczenia pominięte; mówimy o robieniu zdjęć z migawką "dwa tysiące" mając na myśli czas otwarcia migawki równy "jednej dwutysięcznej sekundy".

Dlaczego czasy otwarcia migawki s ą takie wa Ŝne? Kiedy fotografujemy obiekty w ruchu przy długim czasie otwarcia migawki, zdjęcie najprawdopodobniej wyjdzie nieostre. Nie moŜna jednak fotografować wszystkiego przy krótkim czasie otwarcia migawki, gdyŜ wówczas ekspozycja musiałaby trwać krócej, co nie zawsze jest moŜliwe ze względu na czułość filmu. Jeśli czas otwarcia migawki jest za krótki w danych warunkach, zbyt mało światła dotrze do filmu i zdjęcie będzie niedoświetlone. Robiąc zdjęcia naleŜy zawsze

pamiętać o zrównowaŜeniu trzech następujących czynników: czasu otwarcia migawki (jak długo światło pada na klatkę filmu), liczby przysłony (ile światła pada na klatkę filmu) i czułość filmu (ile światła potrzebuje dany film do prawidłowej ekspozycji). Zrozumienie zasad postępowanie z tymi trzema parametrami jest najwaŜniejszym krokiem ku udanym fotografiom. MoŜna by sądzić, Ŝe wiedza dotycząca wspomnianych parametrów okaŜe się zbędna, jeśli tylko będziemy unikać fotografowania obiektów w ruchu. Ale nawet ograniczenie się do robienia zdjęć nieruchomych przedmiotów nie zwalnia nas z konieczności pamiętania o czasie otwarcia migawki. Wszystko dlatego, Ŝe aparat moŜe się poruszyć, jeśli nie jest zamocowany na statywie. JeŜeli w momencie ekspozycji aparat ulegnie jakimkolwiek wstrząsom, to obraz na zdjęciu będzie rozmazany. Mówimy wtedy o "poruszeniu" aparatu. Jednak jeśli dobierze się wystarczająco krótki czas otwarcia migawki, to w większości przypadków zdjęcie wyjdzie doskonale, nawet jeśli robiła je osoba niedoświadczona.

Mechanizm migawki w aparatach EOS

Aparaty EOS posiadają pionową migawkę szczelinową z elektromagnetycznym mechanizmem wyzwalania. Czas migawki kontrolowany jest elektronicznie. W konstrukcji migawki wykorzystano mechanizm z dwiema kurtynami. W stanie spoczynku (przed naciśnięciem spustu), pierwsza kurtyna zasłania klatkę filmu, a druga jest otwarta. W momencie naciśnięcia spustu pierwsza kurtyna otwiera się tworząc szczelinę, przez którą światło pada na klatkę filmu. W czasie ekspozycji druga kurtyna zaczyna podąŜać za pierwszą, przez co szczelina przesuwa się naświetlając resztę klatki. Następnie pierwsza kurtyna zatrzymuje się, a druga kurtyna zamyka się zaraz za nią kończąc ekspozycję.

Problemy wynikaj ące z poruszenia aparatem s ą powszechne w śród pocz ątkuj ących - łatwo jednak moŜna temu zaradzi ć.

Skąd wiadomo, przy jakich czasach otwarcia migawki mo Ŝemy fotografowa ć "z r ęki"? Fotografowie zazwyczaj starają się mieć na uwadze czasy otwarcia migawki, przy których moŜna robić zdjęcia bez statywu. Ogólna zasada mówi, Ŝe uŜywając obiektywu o ogniskowej 50 mm większość ludzi moŜe fotografować z ręki przy czasie otwarcia migawki równym 1/60 sekundy i krótszym. Jak widać, istotna jest tu ogniskowa obiektywu. O parametrze tym naleŜy pamiętać, gdyŜ przy dłuŜszych obiektywach - teleobiektywach - konsekwencje poruszenia aparatu są bardziej widoczne. Dlatego teŜ osoby zajmujące się

fotografią zawodowo zawsze uŜywają solidnych, wytrzymałych statywów, kiedy fotografują przez olbrzymie teleobiektywy. Jednym ze sposobów określenia najkrótszego czasu otwarcia migawki przy którym moŜemy zrobić zdjęcia z ręki, jest wyznaczenia odwrotności ogniskowej aparatu. Oznacza to, Ŝe obiektywem o ogniskowej 50 mm moŜemy bezpiecznie fotografować bez statywu ustawiając czas otwarcia migawki na 1/60 s (poniewaŜ w aparatach nie istnieje wartość 1/50 s), ale juŜ 1/30 s moŜe być czasem za długim. Z kolei 1/30 s moŜe w zupełności wystarczyć przy szerokokątnym obiektywie o ogniskowej 28 mm, trzeba jednak pamiętać o tym, Ŝe jest to prawdopodobnie najdłuŜszy czas przy jakim moŜna robić zdjęcia z ręki, nawet jeśli uŜywa się superszerokokątnego obiektywu o ogniskowej 15 mm. Z drugiej zaś strony, teleobiektywy o ogniskowej 300 mm raczej nie powinien być uŜywany bez statywu przy czasie otwarcia migawki krótszym niŜ 1/500 s jeśli nie chcemy, by zdjęcie było nieostre. Natomiast uŜycie czasu 1/250 s powinno wystarczyć dla obiektywów o ogniskowej 135 mm lub 200 mm. Początkowo moŜe się to wydawać skomplikowane, ale pamiętając o zaleŜności pomiędzy ogniskową obiektywu a czasem otwarcia migawki osiągniemy efekty w postaci większej liczby ostrych zdjęć.

Krótki czas otwarcia migawki pomo Ŝe zarejestrowa ć niedostrzegalne dot ąd aspekty fotografowanych tematów. Zrozumienie zasad doboru czasu migawki przyniesie owoce w postaci lepszych zdjęć. To jednak nie wszystko. Aparaty z serii EOS umoŜliwiają zmiany czasu otwarcia migawki w niezmiernie szerokim czasie, co w bardziej zaawansowanych modelach oznacza czas rzędu 1/4000 a nawet 1/8000 sekundy. Przy tak krótkich czasach aparaty serii EOS mogą sfotografować rzeczy niedostrzegalne gołym okiem. Czasy te pozwalają na uchwycenie strzały lecącej do tarczy lub na zatrzymanie kolibra w locie. Przy tak krótkim czasie naświetlania wyczucie właściwego momentu wymaga dobrego refleksu i odrobiny praktyki. Aparaty serii EOS oferują równieŜ moŜliwość ustawienia bardzo długich czasów naświetlania, włącznie z ustawieniem "B" ("bulb", zwanym takŜe "na czas"), które umoŜliwia fotografowanie z dowolnie długim czasem naświetlania. RównieŜ i w tym przypadku moŜliwe jest całkiem nowe spojrzenie na otaczający nas świat. Nocne światła wielkiego miasta, autostrada jako smuga pędzących samochodów, rozgwieŜdŜone niebo - to wspaniałe tematy na zdjęcia wymagające długiego czasu ekspozycji.

Podstawowe techniki: Przysłona Regulacja przysłony to zmiana nat ęŜenia światła wpadaj ącego do aparatu podczas ekspozycji.

Znaczenie liczby przysłony Parametr czasu otwarcia migawki informuje o długości padania światła na klatkę filmu. Z kolei liczba przysłony jest miarą wielkości otworu, przez który przechodzi światło, wpadając do aparatu. Jeśli ekspozycja ma pozostać niezmienna, to im dłuŜszy będzie czas otwarcia migawki, tym mniejszy powinien być otwór przysłony. Jeśli czas ekspozycji musi być krótszy, wówczas przysłona powinna być otwarta szerzej, aby ta sama ilość światła została wpuszczona do aparatu. Wielkość otworu przesłony wyraŜamy jednostkami zwanymi liczbami przysłony. Mały otwór to duŜa liczba (lub wartość) przysłony, na przykład f/22 oznacza otwór o średnicy niewiele większej od średnicy szpilki. DuŜe otwory, np. f.1.4, oznacza się małą liczbą. Liczby umieszczone na pierścieniu przysłony kaŜdego obiektywu to właśnie liczby przysłony. KaŜda z nich opisuje otwór, którego wielkość jest dwa razy większa lub dwa razy mniejsza od otworu odpowiadającego sąsiedniej liczbie przysłony. I tak, przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa razy więcej światła niŜ przysłona oznaczona liczbą f/8 i o połowę mniej, niŜ przysłona o liczbie f/4. RóŜnica pomiędzy dwiema liczbami przysłony, sąsiadującymi ze sobą w tak powstałym szeregu, to stopień przysłony. "Otwieranie" przysłony oznacza

powiększenie otworu przysłony, "przymykanie" zaś - jego zmniejszanie.

Liczby przysłony i czasy otwarcia migawki Zarówno przysłona jak i migawka regulują ilość światła padającego na klatkę filmu. W zakresach regulacji obu tych parametrów znajdują się ustawienia odległe o jeden stopień. Mając na uwadze ilość światła wpadającego do aparatu, moŜna powiedzieć, Ŝe przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza dwa razy więcej światła niŜ przysłona f/8. Podobnie migawka 1/60s wpuszcza dwa razy więcej światła niŜ migawka 1/125 s. Ustawienie czasu otwarcia migawki i wielkości przysłony zawsze musi być wzajemnie skorelowane. ZałóŜmy przykład, Ŝe parametry prawidłowej ekspozycji przy danym ujęciu wynoszą odpowiednio 1/60 s i f/6.6. Chcąc w tych samych warunkach oświetlenia sfotografować poruszający się obiekt, skracamy czas otwarcia migawki do 1/125 s. Wówczas, aby zachować optymalne zrównowaŜenie parametrów ekspozycji, musimy dopasować przysłonę, zmieniając jej wartość dokładnie o tyle samo, o ile zmienił się czas otwarcia migawki. Dlatego teŜ w tym przypadku naleŜy dwukrotnie zwiększyć otwór przysłony, zmniejszając jej liczbę na f/4, o jeden stopień. PoniewaŜ przysłona o liczbie f/4 wpuszcza dwukrotnie więcej światła niŜ przysłona o liczbie f/5.6, optymalne parametry ekspozycji zostaną zachowane.

Głębia ostro ści jest jednym z podstawowych poj ęć w fotografii. Terminem tym okre śla się stref ę, w której obiekty uwidocznione na zdj ęciu s ą ostre.

Głębia ostro ści Pojęcie głębi ostrości odnosi się do strefy ostrego odwzorowania, która rozciąga się przed i za punktem, względem którego ustawiona jest ostrość. Głębia ostrości zmienia się odwrotnie proporcjonalnie do wielkości otworu przysłony. Znaczy to, Ŝe przy szeroko otwartej przysłonie, np. o liczbie f/1.8, głębia ostrości jest niewielka. Natomiast przy mocno przymkniętej przysłonie, np. f/16, prawie wszystkie obiekty, widoczne czy to na pierwszym, czy na dalszych planach, będą ostro odwzorowane. Tak jak przy wyborze czasu otwarcia migawki bierzemy pod uwagę prędkość poruszających się obiektów, tak przy ustawianiu przysłony kierujemy się głębią ostrości, którą chcemy uzyskać. Rzecz jasna, warunki ujęcia nie zawsze umoŜliwiają duŜy wybór ustawień. Fotografując mecz koszykówki musimy ustawić krótki czas otwarcia migawki - i zadowolić się niewielką głębią ostrości. Ale przy fotografowaniu ogrodu pełnego kwiatów duŜa głębia ostrości na pewno będzie waŜniejsza. NaleŜy pamiętać, Ŝe strefa głębi ostrości nie jest

równomiernie rozłoŜona wokół punktu, na który ustawiamy ostrość aparatu. Mniej więcej jedna trzecia obszaru głębi ostrości przypada na przestrzeń przed tym punktem, a pozostałe dwie trzecie na strefę znajdującą się za nim. MoŜe się zdarzyć, Ŝe nie wszystkie elementy kadru zmieszczą się w strefie objętej głębią ostrości. MoŜna wtedy ustawić ostrość na odległość trochę większą, niŜ ta, w której znajduje się fotografowany obiekt. Wówczas prawdopodobnie głębia ostrości obejmie wszystko.

Podstawowe techniki: Ogniskowa i k ąt widzenia W kaŜdej sytuacji mamy do wyboru wiele ró Ŝnych uj ęć.

Głębia ostro ści i obiektywy UŜycie obiektywu o długiej ogniskowej zmniejsza głębię ostrości. Korzystając więc z teleobiektywów naleŜy dokładnie ustawiać ostrość. Obiektywy szerokokątne zaś mają bardzo duŜą głębię ostrości. Precyzyjne ustawienie ostrości nie jest więc aŜ takie istotne jeśli uŜywamy obiektywu szerokokątnego. Prawie wszystkie elementy kadru fotografowane obiektywem o ogniskowej 28 mm w jasny, słoneczny dzień, będą ostro i wyraźnie odzwierciedlone. Jeśli jednak uŜywamy teleobiektywu przy słabym oświetleniu, moŜe to juŜ wymagać zwiększonej ostroŜności i precyzji.

Głębia ostro ści i odległo ść od fotografowanego obiektu Głębia ostrości zmienia się wraz ze zmianą odległości z jakiej robimy zdjęcie. Oznacza to, Ŝe przy niezmiennych parametrach ekspozycji obiekty znajdujące się w oddaleniu będą miały porównywalnie większą głębię ostrości niŜ elementy znajdujące się bliŜej aparatu. Wyjaśnia to, dlaczego na fotografii krajobrazu wykonanej z ostrością ustawioną na nieskończoność, pola, drzewa, odległe góry, a nawet obłoki są wyraźnie widoczne. Dlatego teŜ głębia ostrości, którą dysponujemy robiąc zbliŜenia, jest zazwyczaj o wiele mniejsza niŜ moŜna przypuszczać.

NajwaŜniejsza decyzja NajwaŜniejsze w fotografii jest zrozumienie zaleŜności pomiędzy czasem otwarcia migawki a wielkością przysłony. W danych warunkach oświetleniowych prawie zawsze mamy do wyboru kilka róŜnych kombinacji tych dwóch zmiennych. Wybranie krótszego czasu ekspozycji pociągnie za sobą nastawienie większego otworu przysłony, a zarazem zmniejszenie głębi ostrości. Czasem o to nam właśnie chodzi, często jednak nie tego oczekujemy. Dlatego teŜ robiąc zdjęcia zawsze powinniśmy

pamiętać o tych dwóch parametrach. Jak duŜą głębię ostrości zamierzamy osiągnąć? Jaki czas otwarcia migawki będzie potrzebny, aby uzyskać ostre zdjęcie? Znajomość odpowiedzi na te pytania na pewno pomoŜe nam poprawić jakość naszych fotografii.

Czas otwarcia migawki, liczba przysłony i ogniskowa Ogniskowa obiektywu ma niewątpliwie wpływ na rodzaj wykonywanego zdjęcia. Od niej zaleŜy teŜ kąt widzenia oraz głębia ostrości. PowyŜsze przykłady pokazują to samo ujęcie sfotografowane róŜnymi obiektywami. Odległość modelki była róŜna, aby zachować wielkość fotografowanych obiektów. MoŜemy tu przede wszystkim zauwaŜyć róŜnice w tle, jednak zmiany w perspektywie takŜe są widoczne.

Podstawowe techniki: Czas otwarcia migawki, liczba pr zysłony i czuło ść filmu Czuło ść filmu jest trzeci ą najwa Ŝniejsz ą wielko ścią, która ma wpływ na ekspozycj ę. Nowoczesny filmy

o wysokiej czuło ści ułatwiaj ą dobór filmu w zale Ŝności od warunków.

Co to znaczy, Ŝe film jest wysokoczuły? ZaleŜność pomiędzy czasem otwarcia migawki a wielkością przysłony została juŜ wyjaśniona. Pozostaje jednak jeszcze jeden parametr, o którym naleŜy pamiętać: czułość filmu. Wielkość ta odzwierciedla wraŜliwość filmu fotograficznego na światło. Nawet jeśli znajdziemy się w sytuacji, w której wybrana przez nas kombinacja czasu otwarcia migawki i liczby przysłony jest nieprawidłowa ze względu na warunki oświetleniowe, nie oznacza to, Ŝe wszystko stracone. MoŜemy rozwiązać ten problem uŜywając filmu o większej czułości. Jak juŜ wspomniano, sąsiadujące wartości czasu otwarcia migawki i liczby przysłony róŜnią się od siebie o jeden stopień. Ekspozycja z czasem 1/250 s jest dwukrotnie krótsza od ekspozycji 1/125 s, a przysłona o liczbie f/5.6 wpuszcza do aparatu dwa razy więcej światła, niŜ przysłona oznaczona jako f/8. W obu przypadkach moŜemy mówić o róŜnicy jednego stopnia. Filmy róŜnią się od siebie w ten sam sposób. Przy takich samych parametrach ekspozycji, film ISO 100 wymaga dwukrotnie więcej światła niŜ film ISO 200 - jest to róŜnica jednego stopnia. Dlatego teŜ uŜywając filmu ISO 200 moŜemy osiągnąć trochę większą głębię ostrości lub teŜ nastawić trochę krótszy czas otwarcia migawki niŜ w przypadku filmu o mniejszej czułości.

Rodzaje i czuło ść filmów Rodzaj filmu i jego czułość są oczywiście bardzo waŜne w fotografii. Filmy dzielimy na czarno-białe i barwne, a takŜe na negatywowe (do odbitek) i pozytywowe (do przezroczy). Pozytywowe filmy fotograficzne mogą dać trochę lepsze efekty, choć z drugiej strony filmy negatywowe są zazwyczaj mniej wraŜliwe na błędy, gdyŜ w procesie wywoływania odbitek moŜna jeszcze wpłynąć na ich końcową jakość, nawet jeśli powstają z niedoskonałego negatywu. Jeśli chodzi o filmy do przezroczy (pozytywowe), kontrola nad zdjęciem kończy się w momencie naciśnięcia spustu migawki. Czułość filmu jest kolejną wielkością, z którą naleŜy się zapoznać. Filmy o czułości z zakresu od ISO 64 do ISO 400 są szeroko dostępne, a filmy o wyŜszej czułości moŜna znaleźć w specjalistycznych sklepach fotograficznych. Jednostki ISO określają standardową skalę światłoczułości. ISO 64 oznacza stosunkowo niską czułość, ISO 400 to czułość dość wysoka. Wysokoczuły film wymaga mniej światła podczas ekspozycji, więc umoŜliwia większą tolerancję naświetlania w róŜnych sytuacjach. Wysokoczułe filmy mają jednak tendencję do większej "ziarnistości". Odwzorowany przy ich uŜyciu obraz jest mniej ostry, zwłaszcza jeśli odbitkę powiększono

Podstawowe techniki: Wprowadzenie do kompozycji i ka drowania

Prawdziwa zabawa zaczyna si ę, gdy zrozumiemy podstawowe zasady fotografowania.

Nie róbmy zdj ęcia ot tak, skomponujmy je Oprócz ostrości i parametrów ekspozycji, najwaŜniejsza w fotografii jest kompozycja. Jest to jednak czynnik wymykający się jednoznacznym, wiąŜącym regułom. W rzeczywistości kaŜdą scenę moŜna przedstawić na róŜnych, ale jednakowo dobranych kadrach. MoŜna jednak zgodzić się co do jednej zasady: kompozycja jest dobra, jeŜeli zawiera całą "informację" potrzebną do przedstawienia tematu zdjęcia - i nic poza tym. Zasada ta jest niezwykle istotna. Wiedza o tym, co naleŜy opuścić, jest jedną z najwaŜniejszych w kaŜdej formie sztuki. UŜywając lustrzanki jednoobiektywowej bardzo łatwo jest zawęzić scenę jedynie do poŜądanych elementów. Aparat jest przenośny, a dzięki wymiennym obiektywom, zwłaszcza tym o zmiennej ogniskowej, wybór kąta widzenia nie sprawia najmniejszych problemów. Bądźmy więc bardziej elastyczni i kreatywni, eksperymentujmy z róŜnymi połoŜeniami aparatu i ogniskowymi obiektywów.

Pamiętajmy o świetle Do tworzenia wspaniałych kompozycji fotograficznych niezbędne jest uprzednie zrozumienie natury światła. Nasz aparat jest prawdopodobnie bardziej wyczulony na obecność źródeł światła i ich wpływ na obraz fotografowanych obiektów, niŜ my sami. Na przykład, pragniemy zrobić zdjęcie komuś stojącemu w promieniach słońca. Umieszczamy fotografowaną osobę tak, aby słońce padało na jej twarz, gdyŜ chcemy, by była ona dobrze oświetlona. Niestety, po odebraniu wywołanych odbitek efekt okazuje się niezadowalający,

gdyŜ osoba na zdjęciu mruŜy oczy, a jej twarz jest pełna nieprzyjemnych cieni. Nie było to widoczne podczas robienia zdjęcia, ale aparat wszystko wiernie zarejestrował. Prawdopodobnie najlepszym sposobem na uniknięcie podobnych problemów jest zdobywanie doświadczenia na podstawie wcześniejszych prób fotografowania w róŜnych sytuacjach. Jeśli zdarza się rzadka okazja wykonania niepowtarzalnej fotografii, warto jest zrobić serię zdjęć, wypróbowując róŜne odległości i obiektywy.

Trzymanie aparatu

Większość ludzi przyzwyczaja się do fotografowania w jednej pozycji - na stojąco. Warto jednak wypróbować ujęcia z róŜnych pozycji. Bardzo waŜne jest stabilne trzymanie aparatu, zwłaszcza z teleobiektywem, poniewaŜ najlŜejsze nawet poruszenie spowoduje rozmazanie obrazu. JeŜeli nie dysponujemy statywem to szczególnie przy długich czasach otwarcia migawki, naleŜy tak ustawić aparat, aby nie poruszył się w momencie ekspozycji. Fotografując na siedząco moŜemy zapewnić lepszą stabilność opierając łokcie o nogi lub kolana. Znalezienie pewnego, mocnego oparcia przed naciśnięciem spustu migawki jest bardzo istotne. Pozycja leŜąca równieŜ zapewnia stabilne podparcie, poniewaŜ ramiona tworzą naturalny "statyw". Jest to często najlepszy sposób fotografowania zwierząt Ŝyjących na wolności. Czasami wsparcie się o płot lub trzymanie aparatu opartego o ścianę zapewni stabilność wystarczającą do fotografowania, takŜe i przy dłuŜszym czasie otwarcia migawki. Kolejny sposób na uniknięcie poruszenia to uŜycie samowyzwalacza po uprzednim ustawieniu wszystkich parametrów zdjęcia i wycelowaniu aparatu. Pozwala to skoncentrować uwagę jedynie na zapewnieniu stabilnej pozycji. Jak zawsze w fotografii, wszystko polega na zrozumieniu co naleŜy zrobić, aby osiągnąć zamierzone efekty.

Programowane tryby pracy: Tryb pełnej automatyki

Tryb pełnej automatyki pozwala skupi ć się wył ącznie na kompozycji zdj ęcia. Aby całkowicie zautomatyzować wykonywanie zdjęć ustawiamy pokrętło wyboru trybów pracy w aparacie na zielony symbol. Jest to równoznaczne z wybraniem trybu pełnej automatyki, co oznacza, Ŝe fotografującemu pozostaje juŜ tylko wycelować obiektyw i nacisnąć spust. To dobry punkt wyjścia dla osób zaczynających przygodę z fotografią. Ustawienie nadaje się do róŜnych typowych sytuacji, takich jak przyjęcia, podróŜe, zdjęcia zwierząt domowych i dzieci - do sytuacji, które po prostu chcielibyśmy zachować w pamięci. Tryb ten ybierzemy takŜe,gdy zetkniemy się z

niepowtarzalnym tematem na zdjęcie, lecz nie wystarczy nam czasu na samodzielne wybranie właściwych ustawień. Wystarczy wtedy tylko wybrać zielony symbol i nacisnąć spust!.

Jakie s ą ustawienia aparatu EOS w trybie pełnej automatyki? Ustawienie ostrości jest przełączane automatycznie między trybem One Shot a trybem Al Servo, zaleŜnie od dynamiki ruchu obiektu. Film przesuwany jest po jednej klatce. Ewaluacyjny pomiar oświetlenia wykonywany jest względem głównego obiektu. Program automatycznej ekspozycji zajmuje się obsługą obiektów o róŜnych ogniskowych. Przy słabym oświetleniu lub przy świetle padającym w stronę obiektywu moŜna posłuŜyć się lampą błyskową.

Programowane tryby pracy: Wykonywanie portretów Korzystanie z trybu portretowego wejdzie w krew ka Ŝdemu,

kto nauczy si ę z niego korzysta ć.

Tryb portretowy Wykonanie dobrego portretu nie jest trudne. NaleŜy jednak pamiętać o kilku rzeczach. Jeśli chcemy, by wygląd modela był moŜliwie naturalny, nie naleŜy kazać mu zbyt długo czekać. Nie warto równieŜ stosować światła padającego wprost na twarz, gdyŜ powoduje ono mruŜenie oczu i powstawanie nieładnych cieni. Oświetlenie boczne jest lepsze, najlepsze natomiast jest oświetlenie od tyłu. W celu skupienia uwagi na twarzy fotografowanej osoby dobrze jest rozmyć tło, otwierając szeroko przysłonę. Głębia ostrości oczywiście się przy tym zmniejszy, toteŜ jej centrum powinno znajdować się na oczach modela, a nie z boku głowy. Obiektywy szerokokątne nie dają dobrych wyników; lepsze są

krótkie teleobiektywy o ogniskowej 85 lub 135 mm. DłuŜsza ogniskowa pozwoli takŜe stanąć dalej fotografującemu, co zapewni więcej miejsca modelowi.

Jakie s ą ustawienia aparatu EOS w trybie portretowym? W trybie portretowym wybrane są ustawienie ostrości One Shot oraz ewaluacyjny pomiar światła. Przesuwanie filmu jest ciągłe, dzięki czemu moŜna szybko wykonać kilka ujęć, tak by uchwycić ten najwłaściwszy moment. Stosuje się dosyć duŜe otwory przysłony w celu rozmycia tła. Szczególnie przydatna będzie lampa błyskowa, jako Ŝe portrety podświetlane od tyłu są często najpiękniejsze..

Więcej o portretach DuŜe otwory przysłony dają na ogół lepsze portrety. Trzeba jednak umieć przewidzieć najkorzystniejszą głębię ostrości. W przypadku portretów klasycznych w polu ostrości powinien znajdować się tylko model, a całe tło powinno być rozmyte. Jeśli jednak na zdjęciu ma znajdować się coś więcej niŜ głowa i ramiona modela, być moŜe warto będzie nadać ostrość takŜe pewnym obszarom tła. NajwaŜniejszą rzeczą jest więc sprawdzenie, czy środek i głębia ostrości są odpowiednio dobrane do warunków.

Programowane tryby pracy: Uchwycenie akcji

Tryb pracy, który pozwala zatrzymywa ć kadry z ruchu obiektów.

Tryb dla obiektów ruchomych Tryb dla obiektów ruchomych nie słuŜy wyłącznie do fotografowania sportowców. Nadaje się takŜe do pędzących samochodów, dzieci na rowerach, zwierząt biegających w ogrodzie i do wszelkich innych ruchomych obiektów. Połączenie trybu automatycznego ustawiania ostrości Al Servo i ciągłego przesuwania filmu oznacza, Ŝe poruszające się obiekty moŜna "śledzić", wykonując automatycznie zdjęcie za zdjęciem, bez martwienia się o ostrość obrazu. Wystarczy tylko utrzymywać ruchomy obiekt o obrębie ramki autofocusu. MoŜe to być trudne w przypadku takich sportów jak piłka noŜna lub rugby, gdzie akcja zmienia się bardzo szybko. Gdy chcemy fotografować ruch, zachowując jednocześnie duŜą głębię ostrości, pomoŜe nam wybór bardziej czułego filmu. Najczęściej stosowaną czułością jest w tym przypadku ISO 400, lecz być moŜe warto wypróbować superczuły film ISO 1600. Tryb ten jest uŜyteczny równieŜ przy korzystaniu z teleobiektywów, poniewaŜ wymagają one krótszych czasów ekspozycji, jeśli chcemy uniknąć poruszania

aparatu.

Jakie s ą ustawienia aparatu EOS w trybie dla obiektów ruchomych? Mechanizm nastawiania ostrości pracuje w trybie Al Servo, dzięki czemu moŜe on reagować na zmiany połoŜenia dzięki czemu moŜe on reagować na zmiany połoŜenia obiektu. Film przesuwany jest w sposób ciągły, tak by moŜna było wykonać szybką serię ekspozycji, wśród których przynajmniej jedna powinna być właściwa. Ewaluacyjny pomiar oświetlenia uwypukla główny obiekt zdjęcia. Automatyczne określanie warunków ekspozycji przy narzuconym

czasie otwarcia migawki umoŜliwia dobranie czasu naświetlania do szybkości akcji. Wbudowana lampa błyskowa zostaje wyłączona.

Programowane tryby pracy: Zdj ęcia ze zbli Ŝeniami Zdjęcia w zbli Ŝeniu stwarzaj ą szczególne problemy, osi ągni ęty rezultat jest jednak

wyjątkowy.

Tryb zbli Ŝenia Obiektywy zmiennoogniskowej (zoom) w aparatach serii EOS wyposaŜone są w funkcję macro, która umoŜliwia ustawienie ostrości bardzo blisko aparatu. Wykonywanie zbliŜeń moŜe wydawać się proste, lecz w rzeczywistości wymaga to pewnej wiedzy. Podstawową trudnością jest ustawienie ustawienie odpowiedniej głębi ostrości, poniewaŜ im bliŜej jesteśmy fotografowanego przedmiotu, tym płytszy jest obszar, w którym obiekty są ostre. Uzyskanie ostrości na całej powierzchni obrazu moŜe okazać się prawdziwym problemem. Jednym z rozwiązań jest takie umieszczenie aparatu, by wszystkie istotne

elementy znajdowały się w jednakowej odległości od obiektywu. Poza tym kaŜde, zdawałoby się nieznaczne, przesunięcie aparatu moŜe drastycznie przemieścić punkt ostrości na zdjęciu, dlatego teŜ często niezbędne jest uŜycie statywu, zwłaszcza przy duŜych zbliŜeniach. Jeśli sam obiekt porusza się choćby w minimalnym stopniu, jak dajmy na to kwiat muskany delikatnym podmuchem wiatru, rozmycie staje się jeszcze większym problemem.

Piękno zbli Ŝeń. Tryb zbliŜenia pozwala na uchwycenie piękna natury w jej najdrobniejszych szczegółach. Podświetlenie od tyłu sprawia, Ŝe zdjęcie to jest bardzo udane.

Jakie s ą ustawienia aparatu EOS w trybie zbli Ŝenia? Mechanizm ustawiania ostrości pracuje w trybie One Shot, a film przesuwany jest po jednej klatce. Do mierzenia ogólnego oświetlenia słuŜy tryb pomiaru częściowego. Priorytet otrzymuje głębia ostrości, gdyŜ w tego rodzaju fotografii jest ona czynnikiem zasadniczym. ZaleŜnie od modelu aparatu moŜe nastąpić automatyczne uruchomienie lampy błyskowej.

Więcej o zbli Ŝeniach Korzystając z automatyki ekspozycji z priorytetem głębi ostrości moŜemy określić strefę, w której obiekty mają być ukazane wyraźnie. Po wskazaniu przez nas najbliŜej i najdalej połoŜonego obiektu, aparat automatycznie dobierze odpowiednią przysłonę i punkt ustawiania ostrości. Powinniśmy uwaŜać, by ustawiana strefa głębi ostrości nie była zbyt szeroka. Wyczucie głębi. JeŜeli moŜemy ustawić się tak, aby zasadnicze fragmenty fotografowanego przedmiotu znalazły się mniej więcej w jednakowej odległości od aparatu, głębia ostrości staje się mniejszym problemem

Programowane tryby pracy: Zdj ęcia krajobrazowe Wszyscy doceniaj ą wspaniałe zdj ęcia krajobrazów. Zasady osi ągania po Ŝądanych rezultatów s ą

stosunkowo łatwe do opanowania.

Tryb krajobrazowy Zdjęcia wykonywane w plenerze są jednym z największych uroków fotografii. Niebo, góry, lasy, ocean - kaŜdy aspekt przyrody wygląda zachęcająco. TakŜe krajobrazy typowo miejskie dają często wspaniałe zdjęcia. Przy fotografii krajobrazowej najistotniejszymi czynnikami są kompozycja i kadrowanie. Funkcja blokady ustawień ostrości pozwala uzyskać nieco więcej kontroli nad tym, co na danym zdjęciu będzie ostre. Wykonywanie zdjęć z duŜą głębią ostrości wymaga odpowiednio duŜych czasów naświetlania. NaleŜy zachować

ostroŜność, aby uniknąć poruszenia aparatu. Jeśli światło jest delikatne, moŜemy skorzystać ze statywu, by jeszcze wydłuŜyć czas ekspozycji. Fotografie wykonane wczesnym rankiem lub późnym popołudniem są często bardziej efektowne z uwagi na specyficzne właściwości światła.

Jakie s ą ustawienia aparatu w trybie krajobrazowym? Autofocus ustawiany jest w tryb One-Shot, a film jest przesuwany o jedną klatkę. Ustawiany tryb pomiaru ewaluacyjnego pozwala na pracę w skrajnie róŜnych warunkach oświetleniowych. PoniewaŜ priorytet ma głębia ostrości, moŜemy ustawiać jej parametry. Lampa błyskowa jest wyłączona.

Programowane tryby pracy: Zdj ęcia z lamp ą błyskow ą Przydatno ść lampy błyskowej nie ogranicza si ę do zdj ęć nocnych i we wn ętrzach. Do świetlenie

pomaga w przypadku obiektów o o świetleniu kontrowym.

Tryb pracy z lamp ą błyskow ą Z lampy błyskowej moŜemy korzystać nie tylko w nocy. Olbrzymia liczba zdjęć wykonanych w pełnym świetle dnia wyszłaby lepiej, jeśli przy ich wykonaniu uŜyto by lampy. Stwierdzenie to odnosi się szczególnie do

sytuacji, w których światło pada zza modela. Nawet gdy warunki ekspozycji są prawidłowe, fotografia moŜe być niezadowalająca pod względem jakości. UŜycie lampy błyskowej w celu doświetlenia obiektu gwarantuje właściwą ekspozycję bez względu na połoŜenie słońca. Wiedza na temat korzyści płynących z doświetlenia pomoŜe nam podnieść ogólną jakość naszych fotografii.

Doświetlanie pozwala osiągnąć przyjemniejsze dla oka zrównowaŜenie między pierwszym planem a tłem. Musimy jednak pamiętać, Ŝe lampa ma ściśle określony zasięg. Nadaje się ona do przedmiotów znajdujących się blisko fotografującego, lecz w przypadku obiektywów w duŜym oddaleniu jest bezuŜyteczna. Poza tym lampa błyskowa emituje pomocniczą wiązkę światła podczerwonego, która włączana jest automatycznie przy wykonywaniu zdjęć w bardzo słabych warunkach oświetleniowych i wykorzystywana przez system automatycznego ustawiania ostrości.

Jak działa tryb pracy z lamp ą błyskow ą przy świetle dziennym? W aparatach serii EOS mierzone jest światło wpadające przez obiektyw (co symbolizuje skrót TTL), dzięki czemu moŜna uŜyć lampy błyskowej przy świetle dziennym bez prześwietlania zdjęcia. Współczesne lampy Speedlite firmy Canon automatycznie równowaŜą warunki ekspozycji między pierwszym planem a tłem w celu osiągnięcia najbardziej harmonijnego obrazu.

Najlepsze jest o świetlenie kontrowe. Błysk doświetlający pozwolił prawidłowo wyeksponować twarz dziewczynki, mimo iŜ światło słoneczne pada od tyłu. Złocista poświata jej włosów nadaje zdjęciu niepowtarzalny charakter.

Wbudowana lampa błyskowa. Niektóre z aparatów serii EOS dysponują wbudowaną lampą błyskową, która ułatwia fotografowanie przy słabym świetle. W niektórych modelach aparatów lampa moŜe się uaktywnić po wykryciu niewystarczającego oświetlenia lub oświetlenia od tyłu.

Kadrowanie i kompozycja: Kompozycja zaczyna si ę od pomysłu. Wybranie tematu zdj ęcia jest jedynie pierwszym krokiem. My ślenie nad tym, co chcemy osi ągnąć

zaowocuje lepszymi zdj ęciami.

Dlaczego chcemy zrobi ć właśnie to zdj ęcie? Jeszcze przed naciśnięciem spustu migawki moŜemy poprawić jakość wykonywanego zdjęcia, zadając sobie jedno proste pytanie: dlaczego to robię, co chcę osiągnąć? Nasuwającą się natychmiast odpowiedzią jest, Ŝe chcemy utrwalić pewne wydarzenie lub scenę, które uwaŜamy za ciekawe. Posuńmy się nieco dalej. Co tak naprawdę chcemy w tej scenie utrwalić? Dlaczego właśnie ją uwaŜamy za atrakcyjną? Odpowiadając na takie pytania moŜna wyrobić sobie lepszy pogląd co do oczekiwanych rezultatów. Jeśli naszym celem jest utrwalenie zabawy naszego ukochanego szczeniaka, trzeba dobrać sytuację i ustawienia aparatu w taki sposób, aby jak najlepiej odpowiadały one tego typu fotografii. Jeśli z kolei zamierzamy

na zdjęciu oddać delikatne piękno górskiego krajobrazu, wszystkie ustalenia będą wyglądały inaczej. Cała tajemnica polega na docenianiu znaczenia tych rzeczy i na wiedzy, jak się do nich właściwie ustosunkować.

Bądź gotów Zanim zaczniemy utrwalać właściwe momenty, musimy nauczyć się je rozpoznawać. Trzeba się wykazać dobrym instynktem i refleksem. Powinniśmy się nauczyć takiej obserwacji, by umieć przewidzieć, co się wydarzy za chwilę. Zrobienie świetnego zdjęcia to nie tylko szczęście, tu się liczą umiejętności. Na dodatek umiejętności te moŜna udoskonalić przez praktykę.

Nietypowa perspektywa. Humorystyczne zdjęcia wykorzystują takŜe zestawienia elementów. Złudzenie kolizji bawołu z pojazdem jest efektem zastosowania nietypowej perspektywy.

Kadrowanie i kompozycja: Kompozycje s ą harmonijne.

Zrozumienie sposobu w jaki poszczególne elementy ws półistniej ą w fotografii, jest wa Ŝnym krokiem w kierunku tworzenia bardzo dobrych zdj ęć.

Odkrycie i zrównowa Ŝenie elementów. Temat, który fotografujemy i sposób w jaki to robimy niekoniecznie muszą być ze sobą powiązane. Dobry fotograf potrafi poprawnie wykonywać kaŜdy rodzaj zdjęć. Sport, krajobrazy, portrety - wszystkie one wydają się przyjemne dla oka, jeśli są właściwie skomponowane. Większość zaawansowanych fotografów najprawdopodobniej intuicyjnie stosuje dwuetapowy proces: najpierw odkrywają, co jest właściwym tematem zdjęcia, następnie określają, w jaki sposób zrównowaŜyć elementy na planie, aby dawały przyjemny dla oka efekt. W pewnych sytuacjach lepiej jest, aby główny motyw zdjęcia nie był połoŜony centralnie. Nie zawsze chcemy aby wszystkie obiekty na fotografii wyły wyraźne. TakŜe

czas i rodzaj ekspozycji mogą na wiele sposobów róŜnić się od "poprawnego wzorca". Musimy jednak pamiętać, aby wszelkie nasze działania były uzasadnione.

Im mniej tym lepiej Myśląc, Ŝe im więcej umieścimy na zdjęciu, tym lepsze ono będzie, jesteśmy w błędzie. Prawdę mówiąc, jest zupełnie na odwrót. Pozostawiając zbędne elementy poza kadrem, moŜemy osiągnąć duŜo lepsze rezultaty. Musimy pamiętać, Ŝe nie chcemy za jednym razem sfotografować całego świata, a tylko jego konkretną część. Patrząc na dobrze wykonane zdjęcie sportowe widzimy jak akcja na nim zostaje wyizolowana - i to do tego stopnia, Ŝe tło fotografii jest celowo rozmazane. Kiedy zadajemy sobie pytanie co chcemy osiągnąć wykonując zdjęcie, musimy nauczyć się eliminować elementy, które nie prowadzą bezpośrednio do poŜądanego rezultatu. Oczywiście nie musimy się ograniczać do wykonania tylko jednego zdjęcia danej sceny, lecz wstępna korekta przed naciśnięciem spustu migawki sprawi, Ŝe większość naszych fotografii będzie pierwszorzędna.

Tajniki harmonii. Kluczem do tworzenia dobrych kompozycji jest harmonia i zrównowaŜenie elementów na planie. Jeśli właściwie dobierzemy pozycję, z której wykonamy zdjęcie, silos będzie wyglądał jak rzeźba. Nie powinniśmy unikać tematów, które tworzą zadziwiające kształty geometryczne. Efektownie wyglądające czoło cięŜarówki symbolizuje masę i moc.

Kadrowanie i kompozycja: Zmieniajmy pozycj ę, z której wykonujemy zdj ęcia; poszukujmy dynamiki. Chcąc sfotografowa ć określon ą scen ę musimy zastanowi ć się nad miejscem, z którego wykonujemy

zdjęcie.

Mały czy du Ŝy kąt? Jednym ze sposobów planowania kompozycji jest poruszanie się aparatem. Przesuwając aparat w inną pozycję, zmieniamy obszar, który kadrujemy. Ten jeden z najbardziej wyrazistych sposobów modyfikacji zdjęć jest jednocześnie jednym z najrzadziej zgłębianych przez początkujących fotoamatorów. Poprzez przykucnięcie i sfotografowanie tematu od dołu, czy teŜ wejście na coś i ujęcie go od góry moŜemy zobrazować skrajnie róŜne nastroje. Nie musimy

widzieć wszystkiego z typowej pozycji stojącej. Prawdą jest, Ŝe robienie zdjęć z poziomu oczu daje bardzo naturalne efekty, zdarza się jednak, Ŝe poprzez zmianę kąta fotografowania moŜemy dodać zdjęciom nieco ekspresji i dramaturgii. Warto trochę poeksperymentować. Nawet niewielkie zmiany w tle lub na pierwszym planie mogą dać imponujące rezultaty.

Kadrowanie i kompozycja: Elementy Świat fotografii pełen jest poprawnych rozwi ązań. Sztuka polega na tym, aby wybra ć najlepsze z nich.

Poziomo czy pionowo Stosunek długości boków klatki w aparatach 35 mm wynosi 3:2. Podczas robienia zdjęć mamy tendencję do stosowania ujęcia poziomego. Dzieje się tak, poniewaŜ większość obrazów z jakimi się spotykamy w naszym codziennym Ŝyciu (takich jak np. telewizja, ekrany kinowe itp.) jest w ten sposób ułoŜona. Na dodatek, obrazy, które są szersze niŜ wyŜsze, sprawiają wraŜenie bardziej stabilnych. Jeśli fotografujemy np. krajobraz, wydaje nam się naturalne, Ŝe powinien być on ujęty poziomo. Jeśli chcemy uzyskać lepszą fotografię, musimy stale myśleć nad tym co robimy. Jeśli zamierzamy ukazać pewną cechę przyrody, ujęcie pionowe moŜe pomóc nam usunąć z kadru część zbędnych obiektów. Nie istnieją Ŝadne reguły określające sposób, w jaki powinniśmy ustawiać aparat. Trzeba eksperymentować, stać się twórcą. Ostatecznie, to przecieŜ tylko zabawa.

Kadruj ąc tworzymy dynamik ę zdjęcia. Jak wspomniano wcześniej, naturalnym nawykiem przy fotografowaniu jest umiejscawianie tematu zdjęcia w centrum kadru. Nie jest to oczywiście postępowanie błędne, lecz znacznie ogranicza moŜliwości twórcze. Obraz będący wynikiem takiego ujęcia moŜe być zbyt statyczny. Centralnie umieszczony obiekt wydaje się trwały i stabilny, lecz nie sprawia wraŜenia ruchu. Jeśli umiejscowimy go z boku, w obrębie kadru wytworzy się pewna dynamika, która często juŜ sama w sobie jest interesująca i moŜe się podobać. W sztuce jaką jest fotografika, podejmowana decyzja nie jest wyborem pomiędzy rozwiązaniem dobrym a złym, lecz raczej słuŜy badaniu potencjalnych moŜliwości. Poprzez świadome planowanie kompozycji w obrębie kadru, moŜemy tworzyć lepsze fotografie.

Kadrowanie i kompozycja: Dese ń i barwa Pamiętajmy o tym, Ŝe moŜemy wykorzystywa ć powtarzaj ące si ę motywy oraz Ŝe odpowiedni kolor

moŜe sprawi ć, Ŝe nasze zdj ęcia b ędą doskonałe.

Kolory

Nowoczesne filmy kolorowe pozwalają tworzyć znakomite wielobarwne fotografie. Zastosowanie błon kolorowych do tworzenia przezroczy daje szczególnie dobre rezultaty, a same przezrocza

często osiągają ponadprzeciętną jakość. Właściwe postrzeganie barw jest proste. Trudniej jest rozpoznać, czy element o danym kolorze jest w stanie skupić w sobie cięŜar fotografii. Oczywiście przychodzą tu na myśl np. kwiaty. Jednak podobnie jak w naturze, w scenach miejskich równieŜ znajdziemy subtelne piękno, której przykuje naszą uwagę.

Deseń. Fotografie oparte na powtarzających się motywach wywierają bardzo subtelne wraŜenie, które na obrazach olejnych raczej jest nieuchwytne. Soczewki aparatu "widzą" powtarzające się konfiguracje w sposób przyjemny dla naszego oka. NiezaleŜnie od tego, czy za pomocą teleobiektywu przedstawimy zbiór elementów w spłaszczonej perspektywie, czy uwypuklamy szczegóły stosując obiektyw szerokokątny, umiejętność rozróŜniania i obrazowania powtarzających się motywów daje nam pełną satysfakcję.

Kadrowanie i kompozycja: Punkt ustawienia ostro ści.

Nie zawsze chcemy, aby wszystko na zdj ęciu było wyra źne, lecz wybór wła ściwych elementów wymaga przemy ślenia.

WieŜa czy most? Kiedy uzyskamy lepsze rezultaty, czy wtedy gdy ostrość ustawimy na wieŜę, czy na most? Nie powinniśmy unikać rozmazywania niektórych części zdjęcia. Uwaga obserwatora zostaje wtedy skupiona na tym, co pozostało ostre.

Wybiórcze wyostrzanie elementów Celowe rozmazanie niektórych części fotografii często daje dobry efekt. Wykonując portrety lub zdjęcia sportowe powinniśmy się starać, by tło było rozmazane. Chcąc zrobić poprawne zdjęcie zza okna lub ekranu, musimy rozmyć pierwszy plan. Zdarza się czasem, Ŝe nie jesteśmy w stanie wykonać wystarczająco ostrego zdjęcia (tak jest często przy fotografowaniu dzikiej przyrody), a wtedy jedyną rzeczą, którą moŜemy zrobić, jest celowe rozmazanie

niektórych jego części.

Operując ostrością moŜemy takŜe zrealizować bardziej twórcze zamysły. Oko obserwatora zawsze się skupia na wyraźnych elementach na zdjęciu, co daje nam moŜliwość eksperymentowania. Dla wzmocnienia efektu, moŜemy celowo ograniczyć ilość ostrych obiektów. UŜywając aparatów z autofocusem musimy wiedzieć jak korzystać z technik blokowania ostrości. W aparatach serii EOS jest to bardzo proste.

Kadrowanie i kompozycja: Zdj ęcia w dzie ń Właściwo ści o świetlenia zmieniaj ą się przez cały dzie ń, lecz nie warto ogranicza ć się do

"magicznego" popołudniowego sło ńca.

Wielu fotografów uwaŜa słońce za główne źródło światła. Korzystanie wyłącznie z oświetlenia słonecznego nie jest złym nawykiem, trzeba jednak brać pod uwagę róŜnice w jego jakości. Szczególnie istotnymi czynnikami są: pora dnia i kąt padania promieni słonecznych.

Odpowiednia pora? Wśród fotografów zwykło się mówić o świetle późnego popołudnia. Istotnie, w promieniach słońca znajdującego się nisko nad horyzontem fotografowane obiekty wyglądają najładniej. Podobne wraŜenie moŜna odnieść wczesnym rankiem, kiedy to światło jest bardziej róŜowe, w

odróŜnieniu od złocistego światła popołudniowego. Nie bez znaczenia są inne czynniki, np. połoŜenie geograficzne, pogoda, przejrzystość powietrza, itp. Robienie zdjęć w południe często nie przynosi dobrych efektów. Światło padające bezpośrednio z góry jest przyczyną powstawania brzydkich kontrastów pomiędzy elementami jasnymi a ciemnymi. Ludzie nie wyglądają atrakcyjnie z powodu cieni na ich twarzach. Nie znaczy to, Ŝe robienie zdjęć w środku dnia jest niedopuszczalne. Powinniśmy sobie jednak zdawać sprawę z problemów, które mogą przy tym wystąpić.

Niebo. KaŜdemu chyba zdarzyło się fotografować piękne, błękitne niebo i

następnie rozczarować widokiem zdjęć przedstawiających bladą, rozmytą płaszczyznę. Fotografowanie z obiektywem skierowanym w stronę słońca lub ze słońcem z boku sprawia, Ŝe rezultatem pomiaru światła jest nadmierna ekspozycja nieba. Zdjęcia, przy których słońce znajduje się za naszymi plecami pozwalają uzyskać głębszy odcień błękitu. Jeśli tylko niebo stanowi istotny element kompozycji zdjęcia, koniecznie trzeba zmierzyć intensywność oświetlenia.

Kadrowanie i kompozycja: Zdj ęcia wieczorem i w nocy Robienie zdj ęć wieczorem i noc ą stwarza szczególne problemy, lecz dostarcza tak Ŝe wielu

niezwykłych mo Ŝliwo ści.

Wieczorne światło Czasami po zachodzie słońca mamy do czynienia z wyjątkowo korzystnymi warunkami oświetleniowymi. Robienie zdjęć o tej porze jest prawdziwym wyzwaniem. Świat nabiera mrocznego i tajemniczego wyglądu, który chciałoby się utrwalić na zdjęciu, jednak wymagane o tej porze bardzo długie czasy naświetlania mogą znacznie utrudnić fotografowanie z aparatem trzymanym w ręku. W takich sytuacjach bardzo pomocny moŜe okazać się statyw. Nie mniej problemów moŜemy napotkać przy ustawianiu ostrości. Wtedy wyjściem z sytuacji moŜe okazać się zrobienie kilku zdjęć przy róŜnych ustawieniach, a następnie wybranie najlepszego.

Nocne pejza Ŝe Fotografowanie świateł w nocy wymaga bardzo długiego czasu ekspozycji. Oczywiście niezbędny jest statyw. Konieczne moŜe okazać się przybliŜone określenie czasu ekspozycji i naświetlenie kilku klatek przy róŜnych jego wartościach. Gdy fotografujemy bardzo odległy obiekt w ciemności, mogą wystąpić problemy w działaniu autofocusu. Dobrym wyjściem jest wówczas włączenie trybu ręcznego ustawiania ostrości. Podczas długiej ekspozycji kolorowe filmy uzyskują zielonkawe zabarwienie. Zjawisko to nazywamy rozbalansowaniem barw i nie moŜna podać dla niego Ŝadnego środka zaradczego. Zapoznanie się z szerszą gamą filmów pozwala stwierdzić, Ŝe niektóre z nich lepiej nadają się do długiego czasu ekspozycji niŜ inne. Wykonanie kilku prób pozwoli wybrać ten najlepszy.

Kadrowanie i kompozycja: Złudzenie ruchu Jak odda ć ruch? Czasami rozmazane sceny daje lepsze efekty n iŜ utrzymanie ostro ści.

WraŜenie ruchu Aby sfotografować poruszające się obiekty, moŜemy zastosować krótki czas otwarcia migawki. MoŜemy takŜe wodzić aparatem za głównym obiektem w taki sposób, by uzyskać rozmazane tło, które zdaje się "płynąć". Często to właśnie ruch sprawia, Ŝe zdjęcie staje się interesujące, jednak ustawiczne stosowanie tej zasady moŜe stać się nudne. Przykładem niech będzie wybór sposobu fotografowania wodospadu. Pojawia się pytanie: czy na zdjęciu ma

być widoczna dokładnie kaŜda kropla wody, czy chcemy raczej zobaczyć rwący potok? Jak zwykle w takich przypadkach, nie moŜna wskazać dobrego lub złego rozwiązania -naleŜy dokonać wyboru, kierując się własną kreatywnością.

Najazd Podczas robienia zdjęć moŜemy zastosować ciekawą technikę, wykorzystującą własności obiektywów o zmiennej ogniskowej.

Polega ona na zmianie ogniskowej w trakcie ekspozycji. W tym celu niezbędne jest ustawienie bardzo długiego czasu naświetlania oraz zamontowanie aparatu na statywie, co spowoduje, Ŝe linie przesunięcia będą jednakowe. WaŜną kwestią jest wybór odpowiedniego tematu. Skierowanie na plan wielu źródeł światła daje zazwyczaj najlepsze rezultaty, jako Ŝe linie przesunięcia są wtedy bardzo wyraźne.

Zdjęcie z poruszonym tłem Wykonywanie zdjęć z poruszonym tłem jest szczególnie interesujące, kiedy stosujemy róŜne czasy otwarcia migawki. Wykonując tego typu fotografie musimy zsynchronizować ruch aparatu z ruchem fotografowanego obiektu (kamera potrafi filmować scenę statyczną, lecz próba wykonania tego przy pomocy lustrzanki jednoobiektywowej zaowocuje niczym innym jak rozmyciem całego zdjęcia). Dobierając krótki czas otwarcia migawki, uzyskujemy zdjęcie z rozmytym tłem i wyraźnym, ostrym tematem. Przy zastosowaniu dłuŜszego czasu główny obiekt będzie odpowiednio bardziej rozmazany. W tej technice bardzo duŜo zaleŜy od samego fotografa, toteŜ stosowanie jej często prowadzi

do uzyskania zdjęć jedynych w swoim rodzaju. Warto poeksperymentować.

Kadrowanie i kompozycja: Korzystanie z filtrów

Stosowanie filtrów jest dobrym sposobem na rozwi ązanie wielu problemów, a przy tym znacznie poszerza nasze mo Ŝliwo ści.

Filtry polaryzacyjne Filtry polaryzacyjne mogą być obracane, aby skutecznie likwidować wpływ światła odbitego. Są one szczególnie uŜyteczne w sytuacjach, gdy robimy zdjęcia obiektów, które silnie odbijają promienie słoneczne, np. wody, szkła, gładkich powierzchni metalowych, itp. Dzięki ich uŜyciu obraz staje się bardziej wyraźny. Drugą funkcją filtrów polaryzacyjnych jest wysycanie barw nieba i innych elementów pejzaŜu. Wykonanie zamieszczonego tu zdjęcia wymagało uŜycia obrotowego filtra polaryzacyjnego, np. takiego, jaki dostarczany jest prze firmę Canon. Działanie efektu polaryzacji najlepiej jest ocenić przez obserwację zmian zachodzących w oświetlonych miejscach kadru podczas obracania filtra.

Filtry skylight i UV Jednym z prostszych sposobów skorygowania wyglądu sceny jest umieszczenie na obiektywie filtra. Zarówno filtry typu skylight, jak i UV zapobiegają powstawaniu na zdjęciu mgiełki spowodowanej działaniem promieni słonecznych, ograniczając dostęp promieni ultrafioletowych do filmu fotograficznego. Filtry UV są zazwyczaj przezroczyste, podczas gdy typ skylight charakteryzuje się róŜowym zabarwieniem, które powoduje większe nasycenie barw w warunkach zacienienia lub zachmurzenia. Niektórzy fotografowanie na stałe zamocowują te filtry na obiektywach, zapobiegając w ten sposób mechanicznym uszkodzeniom soczewek.

Twórcze techniki fotografowania: Tryb automatycznej ekspozycji do kontroli nad ruchem Automatyczna ekspozycja z preselekcj ą słu Ŝy do zdj ęć ruchomych.

Automatyczna ekspozycja z preselekcj ą migawki Istotą prawidłowej ekspozycji jest dobranie właściwej kombinacji czasu naświetlania i otworu przysłony. Zmiana jednego z tych parametrów wpływa na drugi. Jeśli czas naświetlania wzrasta, to aby na film padła jednakowa ilość światła, przysłona musi być otwarta szerzej. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją migawki wybierzemy, gdy tematem zdjęcia ma być obiekt poruszający się. Gdy obiekt porusza się szybko, naleŜy wybrać, rzecz jasna, krótszy czas naświetlania, tak by uniknąć rozmycia.

Przy trybie z preselekcją migawki samodzielnie wybieramy czas naświetlania, a aparat zajmuje się dobraniem otworu przysłony odpowiedniego do panujących warunków. Tryb ten znakomicie sprawdza się przy fotografowaniu scen związanych ze sportem: po pierwsze dlatego, Ŝe akcja rozwija się bardzo szybko, a po drugie, Ŝe często uŜywa się w takich sytuacjach teleobiektywów, co zwiększa ryzyko poruszenia aparatem. Zdjęcia przy krótkim czasie naświetlania umoŜliwiają "zamroŜenie" akcji. Taki tryb fotografowania pozwala ujrzeć rzeczy nieuchwytne dla wzroku, gdyŜ na zdjęciach utrlwalone zostaną momenty dziejące się zbyt szybko dla nieuzbrojonego oka. Trybu z preselekcją migawki moŜna uŜyć takŜe do zdjęć z bardzo długim czasem naświetlania, by celowo rozmyć obraz, na przykład płynącej wody lub pędzącego samochodu.

Twórcze techniki fotografowania: Galeria zdj ęć wykonywanych w trybie automatycznej ekspozycji z

preselekcj ą migawki Zatrzymywanie kadru w akcji wymaga fotografowania p rzy krótkim czasie na świetlania. Tryb

automatycznej ekspozycji z preselekcj ą migawki pozwala wykonywa ć zdjęcia czego ś, czego nie zobaczymy w inny sposób.

Dopinguj ące dziewcz ęta Tryb z preselekcją migawki uŜywany jest wszędzie tam, gdzie mamy do czynienia z ruchem. 1/500 s.

Gracze w polo Przez uchwycenie jednego momentu w wartkiej akcji pokazujemy coś, co dzieje się zbyt szybko, by oko mogło to zarejestrować. 1/500 s.

Światła przednie i tylne Tryb z preselekcją migawki moŜna wykorzystywać takŜe do zdjęć z bardzo długim czasem naświetlania. 10 s.

Twórcze techniki fotografowania: Tryb automatycznej ekspozycji z kontrolowan ą głębią ostro ści Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcj ą przysłony jest opcja, która daje najlepsz ą kontrol ę głębi

ostro ści.

Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcj ą przysłony Jest to właściwy tryb, gdy naszym podstawowym celem jest uzyskanie określonej głębi ostrości. Tryb automatycznej ekspozycji z preselekcją przysłony pozwala wybrać przysłonę, do której aparat automatycznie dopstosowuje czas naświetlania. Większe otwory przysłony powodują zmniejszenie obszaru, w którym

obiekty znajdują się w polu ostrości. Zmniejszanie otworu przysłony powoduje zwiększanie głębi ostrości. Ogólnie moŜna stwierdzić, Ŝe przy największym rozwarciu przysłony - na przykład przy ustawieniu f/1.8 - w polu ostrości będzie znajdował się wyłącznie główny motyw zdjęcia, a wszystko za nim i wszystko przed nim będzie rozmyte. Jeśli natomiast przysłona jest przymknięta aŜ do ustawienia f/22, prawie wszystko, od kilku metrów od aparatu aŜ do nieskończoności, będzie na zdjęciu ostre.

Musimy pamiętać, Ŝe zmniejszanie otworu przysłony oznacza, Ŝe przez obiektyw przechodzi mniej światła i konieczne jest wybranie dłuŜszego

czasu naświetlania. JeŜeli zaleŜy nam na bardzo duŜej głębi ostrości, moŜe się okazać, Ŝe wymagany czas naświetlania jest zbyt długi dla fotografowania z ręki. W takim przypadku musimy skorzystać ze statywu lub zmienić film na bardziej czuły. Warto wiedzieć, Ŝe największa moŜliwa głębia ostrości nie zawsze jest czymś, o co trzeba walczyć. Czasami celowe jest rozmycie elementów, które nie mają znaczenia dla treści zdjęcia. Portrety lub fotografie szybkiej akcji często wyglądają najlepiej przy nieostrym tle, poniewaŜ dzięki temu uwaga skupia się na głównym temacie. Zdjęcie kaŜdego typu, w którym zaleŜy nam na izolowaniu motywu głównego, powinno być wykonywane przy szeroko rozwartej przysłonie, co daje moŜliwość najkrótszych czasów ekspozycji. System autofokusu przejmie na siebie odpowiedzialność za prawidłową ostrość zdjęcia.

Twórcze techniki fotografowania: Wi ęcej kontroli nad gł ębią ostro ści

Tryb automatycznej ekspozycji z priorytetem gł ębi ostro ści jest specjaln ą metod ą zapewnienia wyra źnego odwzorowania kluczowych elementów.

Tryb automatycznej ekspozycji z priorytetem gł ębi ostro ści Ten specjalny tryb pracy upraszcza utrzymywanie bardzo precyzyjnej kontroli nad głębią ostrości. System autofokusu słuŜy do określania obszaru ostrości. Najpierw wybieramy najbliŜszy, a następnie najdalszy punkt, który ma być ostry. Aparat automatycznie dobiera optymalne połoŜenie punktu ustawienia ostrości i ustawienie przysłony, które dadzą w efekcie wybrany rozmiar głębi ostrości. Technika ta pozwala takŜe na uzyskanie bardzo płytkiego obszaru głębi ostrości: jeśli punkt początkowy końcowy znajdą się w tym samym miejscu, ostra będzie jedynie odpowiadająca im płaszczyzna.

Twórcze techniki fotografowania: Zaawansowane syste my pomiaru intensywno ści światła Zaawansowane systemy pomiaru intensywno ści o świetlenia eliminuj ą czynnik przypadkowo ści przy

wykonywaniu zdj ęć.

Trudne warunki oświetleniowe zawsze stanowiły problem dla fotografów. Na zdjęciu wykonanym przy uŜyciu tradycyjnych technik pomiaru światła, męŜczyzna stojący między dwoma skrzydłami jaskrawo Ŝółtych drzwi stanowiłby niedoświetlony element obrazu.

Uzyskanie prawidłowej ekspozycji za kaŜdym razem zawsze było trudnym zadaniem. W normalnych sytacjach wbudowane w aparat światłomierze spisywały się dobrze. Problemy pojawiały się jednak juŜ w przypadku scen

zawierających bardzo jasne lub bardzo ciemne elementy lub gdy światło padało w stronę obiektywu. Fotograf musiał samodzielnie decydować o warunkach ekspozycji w oparciu o lata doświadczeń. Teraz jednak nowe systemy pomiaru intensywności oświetlenia w aparatach EOS pozwoliły w duŜym stopniu pozbyć się niepewności. Kontrola nad oświetleniem nigdy jeszcze nie była łatwiejsza.

Pomiar ewaluacyjny Ten zaawansowany system pomiaru oświetlenia umoŜliwia uzyskiwanie prawidłowo naświetlonych zdjęć w bardzo róŜnorodnych warunkach. System dzieli całą powierzchnię obrazu na obszary. Największą wagę ma obszar środkowy, gdzie najczęściej usytuowany jest główny temat zdjęcia.

Aparat jest w stanie wykryć róŜnice między środkiem a obrzeŜami obrazu, co pozwala precyzyjnie określić rozmiar głównego obiektu, jak równieŜ ocenić jego jasność. To właśnie ta zdolność "ewaluacji' (oceniania)

odpowiedzialna jest za prawidłowe naświetlenie wszystkich wykonywanych zdjęć. Jaskrawe tło nie spowoduje naświetlenia pierwszego planu, poniewaŜ ewaluacyjny system pomiarowy potrafi odróŜnić tło od głównego obiektu. Dzięki temu o wiele łatwiej jest wykonywać zdjęcia obiektów oświetlonych od tyłu oraz fotografować bardzo kontrastowe sceny, uzyskując za kaŜdym razem wspaniałe rezultaty.

Ciekawski pudel System ewaluacyjnego pomiaru intensywności oświetlenia potrafi rozpoznać jaskrawe tło i ustawić warunki ekspozycji w taki sposób, by główny obiekt na zdjęciu został naświetlony prawidłowo. ZauwaŜmy, jak doskonale widoczny jest pudel, mimo Ŝe tło w górnej części zdjęcia jest bardzo jasne.

Twórcze techniki fotografowania: Wybór stosownej do warunków metody pomiaru Dost ępne s ą inne systemy pomiaru o świetlenia, które mo Ŝna dobra ć do panuj ących warunków.

Udany pomiar punktowy. Pomiar punktowy najlepiej sprawdza się w sytuacjach, w których model otoczony jest bardzo jasnym lub bardzo ciemnym tłem. Pomiar jasności sukienki dziewczyny pozwolił uzyskać zdjęcie naświetlone prawidłowo.

Pomiar cz ęściowy W niektórych sytuacjach celowe jest uŜycie systemu częściowego pomiaru światła. Przy wykonywaniu zdjęć zawierających duŜe obszary o jednolitym odcieniu pomiar taki moŜe dać lepszą ekspozycję całości. Sprawdza się on przy fotografowaniu zachmurzonego nieba, scen w deszczu, krajobrazów jednorodnym oświetleniu, wnętrz oświetlonych światłem słonecznym itp. Pomiar intensywności światła wykonywany jest tylko w obszarze środkowym kadru, moŜna więc wybrać temat główny, odczytać intensywność światła tego obiektu, po czym uŜyć funkcji blokady ustawień ekspozycji do utrzymania nastaw juŜ po zmianie kompozycji zdjęcia.

Pomiar punktowy Korzystanie ze światłomierza punktowego wymaga dobrego wyczucia róŜnych intensywności światła w obrębie sceny. JeŜeli jednak wiemy, w którym miejscu naleŜy wykonać pomiar, moŜemy mieć pewność uzyskania bardzo dokładnych ustawień ekspozycji. Pomiar punktowy jest bardzo precyzyjny, dobrze więc nadaje się do fotografowania małych obiektów na bardo jasnym lub bardzo ciemnym tle. Korzystanie ze światłomierza punktowego w połączeniu z funkcją blokady nastaw ekspozycji daje swobodę zmiany kompozycji zdjęcia. Podczas samego pomiaru naleŜy jednak pamiętać o precyzyjnym nakierowaniu celownika na fotografowany obiekt, poniewaŜ margines tolerancji na błędy jest niezwykle wąski.

Twórcze techniki fotografowania: Autobracketing, ek spozycje wielokrotne i tryby manualne Istniej ą specjalne techniki, które mo Ŝna zastosowa ć przy naprawd ę trudnych warunkach

oświetleniowych.

Autobraketing Technika autobracketingu (AEB-Auo Expusure Bracketing) jest dobrym sposobem na uzyskanie poŜądanych rezultatów, nawet jeśli koncepcja zdjęcia nie jest dokładnie przemyślana. Technika ta polega na automatycznym wykonaniu trzech ekspozycji: jednej z niedoświetleniem, jednej przy nastawach określonych przez światłomierz i jednej z prześwietleniem. MoŜliwe jest ręczne

ustawienie zakresu odchyleń do +3 jednostek skali w odstępach co 1/3 stopnia. Autobracketing jest znakomitym narzędziem wspomagającym kreatywność, jako Ŝe pozwala wypróbować efekty róŜnych warunków ekspozycji, pozostawiając pewność, Ŝe jedno ze zdjęć będzie miało zadowalającą jakość. (Funkcja ta jest niedostępna w niektórych modelach).

Technika autobracketingu pozwala ocali ć zdjęcie.

Bez uŜycia autobracketingu fotograf mógł stracić to zdjęcie z powodu bardzo jaskrawego tła. Wykonanie kilku ekspozycji zwiększa szansę, Ŝe jedna z nich będzie prawidłowa.

Wielokrotna ekspozycja Wielokrotne ekspozycje na jednej klatce filmu zawsze miały w sobie coś intrygującego. Niektóre aparaty z serii EOS umoŜliwiają wykonanie z góry określonej liczby naświetleń - maksymalnie 9 - na pojedynczej klatce. PoniewaŜ ta sama klatka naświetlana jest wiele razy, konieczne jest skorzystanie z funkcji kompensacji ekspozycji. Dla dwóch ekspozycji moŜna wypróbować wartość kompensacji - 1 stopień. Trzy ekspozycje mogą wymagać za kaŜdym razem poziomu - 1,5 stopnia. Najlepiej jest przy tym zdać się na doświadczenie. Warto dąŜyć do zredukowania liczby elementów na obrazie, tak by uzyskać moŜliwie puste tło. Jasne obiekty na prostym, ciemym tle zazwyczaj wychodzą najlepiej.

Ręczne ustawianie parametrów ekspozycji Aparaty z serii EOS oferują pełny zestaw automatycznych funcji, które bardzo ułatwiają czerpanie radości z fotografowania. Lecz niektóre sytuacje mogą wymagać ręcznego ustawienia parametrów ekspozycji. Przykładem takiej sytuacji są zdjęcia z bardzo długim czasem naświetlania. MoŜemy takŜe spróbować takiego sposobu pracy ze zwykłej ciekawości, by wypróbować nowe pomysły. Ręczne nastawianie aparatu nie oznacza, Ŝe jesteśmy zdani jedynie na własne siły. Sygnalizowane są zalecane czasy migawki, otwory przysłony, jak równieŜ niedoświetlenie i prześwietlenie, co zdecydowanie ułatwia ustawianie parametrów. Jak zawsze, warto postępować w pełni świadomie, sporządzać notatki, po czym konfrontować je z gotowymi odbitkami.

Wielokrotna ekspozycja

Zabawa z wielokrotną ekspozycją moŜe dać wiele radości. Często trudno jest zgadnąć, jaki będzie wynik

końcowy, a czasami moŜna się wręcz zadziwić jego wspaniałością.

Obiektywy i lampy błyskowe: Od rybiego oka do super teleobiektywu Obiektywy typu rybie oko wydaj ą się obejmowa ć wszystko, co tylko znajduje si ę w polu widzenia,

superteleobiektywy natomiast przybli Ŝają odległe obiekty.

Uwagi wst ępne MoŜliwość zmiany obiektywu jest jednym z największych udogodnień lustrzanej jednoobiektywowych. Ta sama scena fotografowana obiektywem o ogniskowej 28 mm wygląda zupełnie inaczej, niŜ kiedy uŜywamy obiektywu o ogniskowej 200 mm. Teleobiektyw pomaga dostrzec odległe szczegóły, a przy uŜyciu obiektywu szerokokątnego odkrywamy relacje między przedmiotami widocznymi na zdjęciu. Makroobiektyw zaś umoŜliwia największe zbliŜenia. Ogólnie biorąc, korzystanie z róŜnych obiektywów pomaga spojrzeć na świat z róŜnych perspektyw.

Ogniskowa obiektywu i k ąt widzenia. Obiektyw rozróŜniamy za pomocą wielkości zwanej ogniskową. Na "naturalną" ogniskową uwaŜa się 50 mm. Obiektywy o dłuŜszej ogniskowej to teleobiektywy, o krótszej zaś - obiektywy szerokokątne. Długość ogniskowej określa odległość ogniska obiektywu od płaszczyzny filmu.Po ustawieniu ostrości na nieskończoność przy zastosowaniu obiektywu 50 mm odległość ta wynosi właśnie 50 mm.Wielkość kąta widzenia jest odwrotnie proporcjonalna do długości ogniskowej aparatu.Obiektyw o ogniskowej 28 mm ma kąt widzenia bliski 74 stopni.Teleobiektyw o ogniskowej 200 mm ma bardzo wąski kąt widzenia, zaledwie 12 stopni. Powiększenie jest wprost proporcjonalne do długości ogniskowej. Obraz przedmiotu oglądanego przez obiektyw o ogniskowej 50 mm jest mniej więcej tej samej wielkości, co widziany gołym okiem. Ten sam obiekt obserwowany przez obiektyw o ogniskowej 24 mm wydaje się mniejszy i bardziej oddalony niŜ jest w rzeczywistości, natomiast oglądany przez obiektyw 300 mm robi wraŜenie znacznie większego.

Perspektywa Pojęcie perspektywy odnosi się do względnej wielkości obiektów widzianych w kadrze, przy ich róŜnym oddaleniu od aparatu, co sprawia wraŜenie trójwymiarowości sceny. Perspektywa, podobnie jak kąt widzenia, jest odwrotnie proporcjonalna do ogniskowej obiektywu. Oznacza to, Ŝe przedmioty widziane przez obiektyw szerokokątny będą sprawiały wraŜenie bardziej oddalonych od siebie niŜ moŜna to zaobserwować przez zwykły obiektyw. I odwrotnie, teleobiektyw sprawia, Ŝe róŜne przedmioty wydają się być bliŜej siebie niŜ są w rzeczywistości. Takie przybliŜenie odległych od siebie obiektów, spowodowane uŜyciem teleobiektywu, nazywamy "spłaszczeniem" perspektywy; jest to jedna z ciekawszych właąciwoąci obiektywów o długiej ogniskowej.

Porównanie ogniskowych ró Ŝnych obiektywów Ta sama scena została kilkakrotnie sfotografowana z jednakowej odległoąci, zmieniano jedynie obiektywy. ZauwaŜmy jak wiele róŜnych ujęć uzyskano w ten sposób. Nie moŜna tu oczywiącie powiedzieć, Ŝe tylko jedna z fotografii jest tą "poprawną". W wyniku zastosowania obiektywu szerokokątnego uzyskano zdjęcie krajobrazu; efektem wykorzystania teleobiektywu jest portret.

Obiektywy i lampy błyskowe: Obiektywy szerokok ątne Obiektywy o zmiennej ogniskowej przydaj ą się takŜe w plenerze - nie trzeba wówczas nosi ć wielu

obiektywów.

UŜywanie obiektywów szerokokątnych i obiektywów szerokokątnych o zmiennej ogniskowej przynosi wiele znaczących korzyści. Obiektywy tego typu przydają się w sytuacjach, kiedy fotografujemy w ciasnych pomieszczeniach i ze względu na ograniczoną przestrzeń, nie moŜemy cofnąć się, by objąć kadrem większy wycinek przestrzeni. Poza tym, głębia ostrości obiektywów szerokokątnych jest bardzo duŜa, więc nadają się one do ujęć, w których zaleŜy nam na ostrym przedstawieniu elementów połoŜonych zarówno na pierwszym planie, jak i tych w głębi kadru. Oprócze tego, uŜywając obiektywów szerokokątnych moŜemy osiągnąć wraŜenie głębokiej perspektywy.

Obiektywy i lampy błyskowe: Obiektyw standardowy

Zachowuj ąc kąt widzenia ludzkiego oka, obiektyw standardowy ukaz uje świat takim, jaki jest on w rzeczywisto ści.

35-80 mm Obiektyw standardowy o zmiennej ogniskowej jest prawdopodobnie najbardziej popularnym obiektywem uŜywanym w dzisiejszych czasach. Korzyści wynikające z jego stosowania są oczywiste. UŜywając obiektywu tego rodzaju łatwo jest regulować kąt widzenia i powiększenie obrazu obiektu. Pozwala to dowolnie komponować kadr w celowniku przez wypróbowanie kilku moŜliwych ujęć przed naciśnięciem spustu migawki. Poza tym, obiektyw standardowy o zmiennej ogniskowej zawsze dysponuje długością ogniskowej odpowiadającą trzem najczęściej stosowanym obiektywom ? szerokokątnemu, normalnemu oraz krótkiemu teleobiektywowi. Oznacza to, Ŝe wystrczy nosić ze sobą jeden obiektyw zamiast trzech. Zmniejszoną wagę sprzętu docenimy, przemiarzając pola lub ulice miast.

Obiektywy i lampy błyskowe: Teleobiektywy

Teleobiektywy doskonale nadaj ą się do fotografowania odległych obiektów.

80-200 mm Teleobiektywy oddają nieocenione usługi przy rejestrowaniu wydarzeń sportowych i są wręcz nieodzowny podczas oglądania natury. Fotografowanie zwierząt w ich naturalnym środowisku prawie zawsze wymaga korzystania z teleobiektywu. Właściwie zawsze, kiedy nie moŜna zbliŜyć się do fotografowanego obiektu na wystarczającą odległość, trzeba skorzystać z teleobiektywu. Ze względu na korzystną perspektywę krótkie teleobiektywy doskonale nadają się do portretów, a większa odległość od fotografowanej osoby wpływa dodatnio na jej samopoczucie podczas fotografowania. Teleobiektywy są często bardzo cięŜkie, więc uŜycie teleobiektywu ze zmienną ogniskową, który z powodzeniem zastępuje kilka róŜnych obiektywów, pozwoli nam uniknąć noszenia zbędnego cięŜaru.

Obiektywy i lampy błyskowe: Obiektywy specjalne - r ybie oko i makroobiektywy

Obiektywy typu rybie oko i makroobiektywy oferuj ą niecodzienne spojrzenie na świat.

Obiektyw Fish Eye EF 15 m F/2.8 (rybie oko) Obiektywy o bardzo szerokim kącie widzenia ułatwiają robienie zdjęć na ograniczonej przestrzeni, ale ich pozostałe cechy takŜe są warte zainteresowania. Głębia ostrości obiektywów tego typu jest prawie nieskończona, lecz wraŜenie zaokrąglenia obrazu wywołane zniekształceniami moŜe okazać się kłopotliwe.

Wiedza jak się z tym uporać ? a nawet jak wykorzystać zniekształcenia czyniąc z nich część kompozycji ? bardzo się przyda przy fotografowaniu obiektywem typu rybie oko. Poza tym, wraŜenie głębokiej perspektywy obrazu moŜe zaowocować bardzo intrygującymi zdjęciami.

Makroobiektywy W serii EF dostępne są dwa wysokiej jakości obiektywy do wykonywania zdjęć przy maksymalnych zbliŜeniach. Obiektyw Compact Macro EF 50 mm f.2.5 ma ten sam kąt widzenia co obiektyw standardowy o ogniskowej 50 mm i umoŜliwia robienie zbliŜeń w zakresie ostrości od nieskończoności do odległości, w której powiększenie obrazu wynosi 0,5 x. UŜywany razem pierścieniem pośrednim (Life-size Converter EF) umoŜliwia fotografowanie w zakresie powiększeń od 0,26x do rzeczywistej wielkości obiektu. Z kolei przy uŜyciu obiektywu Macro EF 100 mm f/2.8 moŜna fotografować w szerokim zakresie odległości bez dodatkowych akcesoriów, od nieskończoności aŜ do uzyskania obrazu w naturalnych rozmiarach. Ogniskowa właściwa średnim teleobiektywom umoŜliwia zbliŜenia z niewielką głębią ostrości, co pozwala osiągnąć efekt kontrolowanego rozmazania tła. Między obiektywem a fotografowanym obiektem pozostaje duŜa przestrzeń, co czyni ten obiekt idealnym narzędziem do wykonywania makrofotografii owadów lub kwiatów.

Obiektywy i lampy błyskowe: Obiektywy specjalne - s uperteleobiektywy Szybki teleobiektyw jest niezwykle przydatny, kiedy nadarza si ę okazja wykonania niepowtarzalnej

fotografii.

W skład serii EOS wchodzi cała gama teleobiektywów i superteleobiektywów o bardzo duŜej jasności. Na przykład, obiektyw EF 200 mm F/1.8L jest pierwszym naprawdę szybkim teleobiektywem na świecie. Najlepiej nadaje się on do fotografowania wydarzeń sportowych w pomieszczeniach lub w sytuacjach, kiedy uŜycie lampy błyskowej jest niemoŜliwe. Zarówno ten obiektyw jak i obiektywy o symbolach EF 300 mm F/2.8L i EF 600 mm f/4L są wyposaŜone w cichobieŜne silniczki (USM) mechanizmu automatycznego nastawiania ostrości, które są bezpośrednim źródłem precyzyjnego napędu o wysokim momencie obrotowym. Dzięki temu system autofocusu odznacza się wyjątkowo cichą pracą i praktycznie zerowym czasem reakcji. Poza tym, specjalna funkcja pozwala na trzy nastawy prędkości ręcznej regulacji ostrości równe 1/2x, 1x lub 2x wartości prędkości, co ułatwia dopasowanie szybkości regulacji do warunków fotografowania. Oprócz tego, wspomniane obiektywy wyposaŜone są w funkcję pamiętania nastawień ostrości, która umoŜliwia szybki powrót do zapamiętanych wartości przy uŜyciu pierścienia odtwarzania.

Obiektywy z serii "L". Te specjalne obiektywy o bardzo wysokiej jakości wyróŜniają się znakomitą kompensacją wszelkich zniekształceń optycznych i mają doskonałe charakterystyki odwzorowania obrazu. Obiektywy z serii "L" zapewniają wyjątkową ostrość i wysoki kontrast na całej powierzchni obrazu, nawet przy najszerzej otwartej przysłonie. Obiektywy Ultrasonic (USM) wyposaŜne są w system napędowy wykorzystujący cichobieŜne silniczki, co wpływa na wyjątkowo precyzyjną i cichą pracę systemu automatycznego nastawiania ostrości.

Obiektywy i lampy błyskowe: Specjalne techniki foto grafowania z lamp ą błyskow ą

Wiedza jak efektywnie wykorzysta ć lamp ę błyskow ą umo Ŝliwia lepsz ą kontrol ę oświetlenia i zapewnia popraw ę jako ści zdj ęć.

Doświetlenie lamp ą błyskow ą. Fakt, Ŝe robimy zdjęcia w plenerze oświetlonym promieniami słońca nie oznacza jeszcze, Ŝe lampę błyskową powinniśmy zostawić w domu. Warunki oświetleniowe często bywają niedoskonałe. UŜywając lampy błyskowej moŜemy "wypełnić" jej błyskiem niedoświetlone elementy sceny. Jest to bardzo przydatne, zwłaszcza kiedy robimy zdjęcia przy tak zwanym oświetleniu kontrowym, czyli pod światło. Często najlepszym sposobem fotografowania osób jest takie ustawienie, Ŝe słońce znajduje się za modelem. Fotografowane osoby nie mruŜą wówczas oczu, a światło za nimi jest wtedy piękniejsze. Problemem jest tu ekspozycja. Jeśli tło jest właściwie oświetlone, wówczas główny motyw moŜe być za ciemny. Najlepszym rozwiązaniem jest właśnie doświetlenie lampą błyskową. Lampa doświetla główny motyw, przy niezmienionym, odpowiednim oświetleniu tła. Efektem jest piękniejszy ogólny wygląd sceny.

Synchronizacja przy długim czasie na świetlania. Fotografowanie z lampą błyskową w pomieszczeniach lub na nocnym plenerze moŜe prowadzić do niedostatecznego oświetlenia tła przy prawidłowym oświetleniu pierwszego planu. Lampy błyskowe Speedlite 540EZ i 380EX mają tryb synchronizacji wyzwalania błysku przy długim czasie otwarcia migawki (slow sync), co umoŜliwia robienie zdjęć z lampą błyskową przy długiej ekspozycji, gwarantując w ten sposób prawidłowe naświetlenie tla.

Synchronizacja z drug ą kurtyn ą migawki. Konwencjonalne lampy błyskowe wyzwalają błysk w chwili otwarcia pierwszej kurtyny migawki. Specjalna opcja lamp Speedlite 540EZ i 380EX pozwala na synchronizację z drugą kurtyną, co oznacza, Ŝe błysk zostaje wyzwolony tuŜ przed zamknięciem szczeliny migawki. W efekcie na zdjęciach ruchomych obiektów poruszające się światła zostaną utrwalone w bardziej naturalny sposób.

Lampa błyskowa Speedlite 540EZ Speedlite 540EZ to zaawansowana lampa błyskowa wyposaŜona we wbudowane pomocnicze światło systemu automatycznego nastawiania ostrości, które umoŜliwia systemowi EOS nastawienie ostrości juŜ przy słabym oświetleniu. Lampa moŜe być uŜywana ze wszystkimi aparatami z serii EOS, choć została zaprojektowana z myślą o modelu EOS 1N, co zapewnia jej szczególnie dobrą współpracę z pięciopunktową automatyką ustawienia ostrości tego aparatu oraz trzypunktowym pomiarem światla TTL. System TTL automatycznie optymalizuje intensywność błysku, aby zagwarantować naturalność oświetlenia zarówno tła jak i pierwszego planu. Funkcja stroboskopowa umoŜliwia wielokrotną ekspozycję pojedynczej klatki. Lampa 540EZ jest jednym z najlepszych modeli serii Speedlite, o czym świadczy jej wysoka liczba przewodnia (54 przy czułości ISO 100) i moŜliwość zmiany ogniskowej aŜ do 105 mm. Poza tym wbudowana nasadka rozpraszająca umoŜliwia.

Lampa błyskowa Speedlite 380EZ Speedlite 380EX to lampa, która moŜe współpracować ze wszystkimi aparatami serii EOS, nie wyłączając tych, które są wyposaŜone w wielopolowy system ewaluacyjny E-TTL firmy Canon. Jest ona wyposaŜona we wbudowane pomocnicze światło systemu automatycznego nastawiania ostrości. Konstrukcja głowicy lampy pozwala regulować ogniskową w zakresie od 24 mm do 70 mm, a system E-TTL automatycznie optymalizuje intensywność błysku. Specjalny tryb FP umoŜliwia synchronizację przy wszystkich czasach otwarcia migawki. Odpowiednio do zmiany ogniskowej głowicy, liczba przewodnia lampy zmienia się w zakresie od 21 do 38 (dla firmy o czułości ISO 100).