Bydgoski Informator Kulturalny

Maj 2011 | | 67

nr 5

(417

) RO

K X

XX

VII

ISSN

123

2-44

50 IN

DEX

381

39x

egze

mp

larz

bez

pła

tny

BIK_maj2011_okladka160na235mm.indd 1 2011-04-26 09:08:10

Sympatykom BIK oraz albumu „Pieśni duszy mojej”,Artystom i Twórcom życzę szczęścia, pomyślności,spełnienia marzeń. Cieszę się z Państwem z każdegosukcesu, z każdej radości, z każdego miłego dnia.

inż. Władysław Horabik

Autoryzowane Punkty Sprzedaży

ul. Śniadeckich 37, Bydgoszcz, tel. 699 408 181, 52/322 36 63ul. Mariana Rejewskiego 3, Bydgoszcz, tel. 699 406 265, 52/525 62 55

Cafe Pianola to wyjątkowy punkt na kulturalnej mapie miasta. Krzyżują się tu drogi tradycji i nowoczesności, zabytkowe instrumenty towarzyszą nowoczesnym wernisażom, spotkaniom autorskim, radiowym audycjom, multimedialnym akcjom artystycznym.

Zabytkowe instrumenty w Cafe Pianola mogą powrócić do życia! Pomóż nam i zasponsoruj koszty naprawy, uwieczniając swoje nazwisko w historii Bydgoszczy.

ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81

pon.–pt. 10.00–18.00sob. 10.00–14.00

> wygodne formy współpracy

www.jolatna.osdw.pl – księgarnia internetowa i stacjonarna

os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska; MZK 66, 64, 69, 79

Kontakt: Krzysztof [email protected]


Dominika Kiss-Orska

Michał Tabaczyński

30 lipca na bydgoskim Różopolu wystąpi Amy Winehouse. Ta informacja jest tak odlotowa jak jesienne wieści o Keanu Reevesie na bydgoskim lotni-sku. Smooth Festival, który od dwóch lat dział się w maju na Wyspie Młyń-skiej, zmienił nazwę na ARTPop Festival. W tym roku odbędzie się w lipcu, w Myślęcinku. Potrwa jeden dzień od godz. 16 do 1 w nocy. Fajnie. Oprócz Amy podczas imprezy wystąpi dziewięć innych gwiazd, w większości za-granicznych. Do zamknięcia numeru BIK agencja organizująca ARTPop nie zdradziła ich nazwisk/nazw. Dopiero pod koniec mają zamkną line-up, czyli sami dowiedzą się, kogo udało im się „załatwić”. Festiwal ma stać się kolejnym sztandarowym na muzycznej mapie Polski. Czy tak się stanie? Zobaczymy. Chwilę po ARTPopie wydarzy się Bydgoszcz Hit Festival (ała), a jesienią druga bydgoska edycja Camerimage. Liczymy na to, że do miasta zjadą turyści, którzy oprócz muzyczno-filmowych wrażeń wywiozą stąd niezapomniane wspomnienia związa-ne z Bydgoszczą. To duże marki przygotowywane przez zewnętrzne agencje, korporacje, koncer-ny. Majowy BIK poświęcamy rewolucji kulturalnej, która dzieje się w mieście od zeszłego lata. My w tej rewolucji upatrujemy cele ważne dla nas – bydgoszczan. Dobrą współpracę między organi-zacjami trzeciego sektora i silne uczestnictwo w wydarzeniach organizowanych przez „naszych” dla naszych. Budujmy kulturę. Razem.

Zmiany w BIK-u są ostatnio tak częste, że ogłaszanie kolejnych nie wywołu-je pewnie u nikogo żadnej reakcji. Zresztą, zmiany są błogosławione – tylko to, co się zmienia, ma szansę przetrwać. Zmieniając pismo po raz kolejny, na-wiązujemy do jego tradycji (być może jedynej naprawdę cennej). Bydgoszcz dojrzała do poważnej zmiany. Radosny ferment środowisk kulturalnych przy-biera coraz poważniejsze oblicze. Negocjacje społeczne zmierzają do wypra-cowania nowego modelu miejskiej instytucji kultury i – mam taką nadzieję – BIK jest tych zmian awangardą.

Jeżeli marzę o jakimś BIK-u, to takim, który jest pismem obywatelskim. Co to oznacza? Że ma być blisko człowieka i jego kulturalnych potrzeb, tęsknot, roz-czarowań i radości. Że ma być demokratyczny w swoich intencjach, a to znaczy – nie zaniedbywać nikogo, nikogo nie wykluczać z kulturalnej oferty. Nie służyć jednym kosztem drugich. W ogóle nie robić niczego kosztem żadnej grupy – społecznej, wiekowej, jakiejkolwiek. Po prostu służyć. Być usłużnym. Nie wobec tej, tamtego, tamtych, owych, innych, ale wobec wszystkich. Karkołomne zadanie. Dlatego takie pociągające.

Właśnie dla jego realizacji BIK zachowuje swoją funkcję informacyjną. A nawet więcej – w zmie-nionej formie graficznej staraliśmy się uczynić jego część informacyjną jeszcze bardziej przejrzystą, pełniejszą, bardziej przyjazną. Jednak funkcja informacyjna – choćby nie wiem jak rozwinięta – nie wyczerpuje tej usłużności. Zresztą, rozumiem funkcję informacyjną dużo szerzej niż tylko jako ka-lendarium wydarzeń kulturalnych. Chciałbym, żeby pismo spoważniało, jak na miejski miesięcznik społeczno-kulturalny przystało, żeby tworzyło płaszczyznę poważnego dialogu.

W tym numerze to dialog kultury oficjalnej z pozainstytucjonalną. Dialog miejskich władz z ludź-mi kultury. Dialog równoprawnych członków kulturalnej społeczności, bydgoskich obywateli kul-tury. Zachęcam do poznania uczestników tego dialogu. Nawet jeśli problem obiegów kultury w na-szym mieście nie wydaje się komuś ważny czy ciekawy, dzięki naszej ankiecie może poznać ludzi, którzy pracują dla nas, bydgoszczan. Mówią naszym wspólnym językiem. Dzielą z nami problemy. Żyją wśród nas. Nasi bliscy nieznajomi. Zachęcam wszystkich do włączenia się w tę rozmowę.

A N K I E T ABliscy nieznajomi? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 3K U L T U R ASpołeczna – uwaga, trudne słowo! – partycypacjaMichał Tabaczyński . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 11

Nie da się manipulować…Rozmowa z Marzeną Matowską, pełnomocniczką ds. polityki kulturalnej w bydgoskim ratuszu . . . . . . . . . . . . . . . 14

Nowy model, nowa jakośćRozmowa z Marcinem Płocharczykiem . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15G A L E R I AWyjście z kina . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16W Y D A R Z E N I AXVIII Bydgoski Festiwal Operowy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18Inne sytuacje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 21Galeria Autorska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 24XV Festiwal Krzysztofa Drzewieckiego Młodych Organistów i Wokalistów . . . . 26Pałac Lubostroń . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27MDK 4 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Kawiarnia Literacka Modraczek . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 27Filharmonia Pomorska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 28Akademia Muzyczna . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30WiMBP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 30Pałac Młodzieży . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 31Galeria Miejska bwa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 32Serca biją dla Zauchy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33„Dookoła Świata” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 34I Bydgoski Festiwal „Podróżnicy” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36Warsztaty Obywatelskie „Moje polis” . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 36WOKiS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37Teatr Polski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 38MOK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 40B I K W p o D R ó ż YII Międzynarodowy Festiwal Plakatu i Typografii Plaster w Toruniu . . . . . . . . 43Muzyczna majówka WCK . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 43o p E R ACymelia i prezentyRozmowa z Maciejem Figasem, dyrektorem Opery Nova . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 44W Y S T A W AGranice sztuki – granice rockaMarta Stawowska-Watras . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 46F I L MDokument. Hanna Strychalska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 48Przestrzeń wspomnień. Rozmowa z Maciejem Cuske . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 49Cuske i Sauter dokumentalni fabularyści. Zbigniew Wróbel . . . . . . . . . . . . . . . . 49G R A F I K ARobić swoje, robić dobrze… 5. urodziny Bestrony . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 50M U Z Y K ANa szczęście wybrał muzykę. Rozmowa z Vadimem Brodskim . . . . . . . . . . . . . . 52M A L A R S T W oFascynuje mnie różnorodność, egzotyka. Rozmowa z Dorotą Podlaską . . . . . . . . 54B I K K o B I E T o MPowolności można się nauczyć. Dominika Kiss-Orska . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 55M U Z Y K ALubimy improwizować i grać bez słów. Rozmowa z zespołem Pustki . . . . . . . . 56UTP, UKW . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .58, 59Adresy bydgoskich instytucji kultury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 62Bydgoski Insynuator Kulturalny (88). Zdzisław Pruss . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 64

wydawca: Miejski Ośrodek Kultury85-104 Bydgoszcz, ul. Batorego 1/3

tel./fax 52 322 87 15www.mok.bydgoszcz.pl

redaktor prowadzący: Michał Tabaczyń[email protected]

redaktorka wydania: Dominika Kiss-Orska redakcja: Monika Grabarek,

Marcin Szymczak, skład, opracowanie graficzne: Bogdan Prus

korekta: Mikołaj Zieliński,projekt winiety: ZbyZiel,

druk: Abedik, www.abedik.pl

dyżur redakcyjny:pon.-pt.: 10-18, tel. 519 346 574

[email protected] adres redakcji:

Cafe Pianola, ul. Jagiellońska 2,czynna: pon.-pt.: 12-20,

sob.: 15-22, niedz.: 15-20

BIK dostępny jest również na stronie www.issuu.com/bik_

Redakcja nie zwraca materiałów niezamówionych i zastrzega sobie prawo do dokonywania skrótów oraz zmiany tytułów. Nie ponosi

odpowiedzialności za treść programów placówek kulturalnych oraz materiałów informacyjnych i graficznych. Reklamodawcy ponoszą

pełną odpowiedzialność za skutki prawne wynikłe z opublikowania dostarczonych przez siebie materiałów. Opinie prezentowane przez autorów nie zawsze są zgodne ze stanowiskiem redakcji i wydawcy.

BIK 5/2011 (417)Objętość dotowana: 50 stron.

Rok XXXVI, nakład 2000 egz.dystrybucja: częściowo bezpłatny

(szczegóły www.mok.bydgoszcz.pl/bik)

Spis treści

Maj 2011 | | 3

Czujemy, że Bydgoszcz znajduje się u progu społecznej zmiany, której sprawcą jest kultura („Kultura na rzecz zmiany społecznej” jest przy okazji jednym z haseł programu kulturalnego polskiej prezydencji 2011). Po-tencjał tej zmiany – to znów nasze przeczucie graniczące z pewnością – jest generowany przez współpracę

instytucji kultury i organizacji pozarządowych. Od tej współpracy, dobrej woli wszystkich stron, ich aktywności i otwartości na siebie zależy dynamika i szerokość zmiany społecznej. Mówiąc wprost: im ta współpraca będzie ściślejsza, tym większa będzie siła zmian i tym lepsze będzie życie mieszkańców.

W Bydgoszczy działa Forum Kultury, które jest płaszczyzną dialogu obywateli, środowiska kulturalnego, organi-zacji pozarządowych i władz. Celowo nazywamy to właśnie platformą; grupa osób, które uczestniczą w debatach i rozmowach nie stanowi forum, a jest tylko widzialnym przejawem jego działania. Grupa ta jest otwarta i od począt-ku działania zaprasza wszystkich chętnych. Od kilku miesięcy wszyscy spotykają się, debatują, spierają. Ale przede wszystkim – poznają się.

Poznają się, bo wcześniej się nie znali. Przynajmniej – nie wszyscy się znali. Kiedy już się poznali, zaczynają ze sobą współpracować. Godzą swoje sprzeczne interesy. Pracują wspólnie dla najlepiej pojętego wspólnego dobra. Bo dzięki współpracy zwiększają potencjał zmiany.

Po kilku miesiącach spotkań i rozwijającej się współpracy postanowiliśmy zbadać, jak wzajemnie postrzegają się reprezentanci miejskich instytucji kultury i animatorzy organizacji trzeciego sektora. Poprosiliśmy ich o udział w an-kiecie. Ma to i tę zaletę, że teraz i Wy, Czytelnicy, będziecie mieli możliwość ich poznania, poznania ich poglądów na role instytucji i organizacji pozarządowych w kreowaniu kultury w Bydgoszczy, poznania ich opinii o poziomie tej kultury i jej możliwościach.

Wszyscy uczestnicy ankiety odpowiadali na te same pytania (oczywiście przedstawiciele instytucji wypo-wiadali się na temat organizacji pozarządowych, a animatorzy trzeciego sektora mówili o instytucjach kultury). Wszyscy ankietowani otrzymali też wytłumaczenie zastosowanej terminologii (i przy okazji, próbę usprawiedli-wienia uproszczeń):

Ankieta posługuje się uproszczonym modelem kultury, który zakłada – zapewne sztuczny i fałszywy - podział na kul-turę oficjalną i niezależną. Decydując się na taki podział, ufamy, że wyniki ankiety pozwolą nam go ostatecznie obalić (ewentualnie: potwierdzić). A nade wszystko rozpoznać, czy te sztucznie wyodrębnione obiegi kultury wzajemnie się prze-nikają (i jeśli tak, to w jakim stopniu). Dzięki ankiecie chcemy dowiedzieć się, czy w naszym mieście różne obiegi kultury przenikają się, współpracują, wspierają się.

Zapraszamy do lektury i poznania naszych bohaterów. Pokładamy w nich nadzieję na rozwój naszego miasta. I tego samego – nadziei i zmiany – życzymy Państwu.

Dominika Kiss-Orska, Michał Tabaczyński

fot. ZbyZiel

O odpowiedzi poprosiliśmy: ks. Krzysztofa Buchholza, Jolantę Gawryłkiewicz, Arkadiusza Hapkę, Eleonorę Harendarską, Macieja Figasa, Sławka Janickiego, Wacława Kuczmę, Pawła Łysaka, Marcina Płocharczyka, Macieja Puto, Jacka Puzinowskiego, Kajetana Solińskiego, Andrzeja Stróża, Michała Woźniaka, Remigiusza Zawadzkiego.

Bliscy nieznajomi?

Maj 2011 | | 3

4 | | Maj 2011

ks. krzysztof Buchholz Fundacja Wiatrak

Tak.

Tak.

Trudno to określić z tego względu, że każda z in-stytucji jest specyficzna w swoim działaniu. Chlu-bą Bydgoszczy jest na pewno opera i bardzo znany w świecie Festiwal Operowy, filharmonia słynąca z najlepszej akustyki i mająca bardzo ważne miejsce w regionie, Festiwal Paderewskiego, Teatr Polski – aktualnie zaskakujący widza formą. Naszym zdaniem brakuje klasyki w teatrze, ale może właśnie opera równoważy ten brak.

Trudno wypowiadać się nam na temat mechanizmów działania instytucji kultury w Polsce. Jesteśmy jednak zdania, że nie wszystko musi być alternatywą. Kultura „tradycyjna” ma swoją wartość i powinna być promo-wana. Nowe wydarzenia kulturalne są jednak dowodem otwartości na nowe trendy, potrzeby i możliwości.

Naszym zdaniem trzeba znaleźć dobry balans dla finansowania kultury proponowanej przez instytucje i organizacje [pozarządowe]. Stawianie na jedną stronę zawsze będzie ze szkodą dla mieszkańców Bydgoszczy.

W imieniu fundacji: Anna Leszczyńska

ArkAdiusz hApkANever Seen in Bydgoszcz / „B4mag”

Tak, staram się nie przegapiać premier w Teatrze Polskim.

Tak, współorganizowałem wraz z TPB projekt Ma-dame Pola Negri, wraz z Muzeum Okręgowym Krótko mówiąc po holendersku w ramach szerszego projektu

Kino Muzeum i otwarcie wystawy Rembrandta, na której byłem odpowiedzialny za seans filmu Straż nocna Pete-ra Greenaway’a. Szeroko działam także z Akademicką Przestrzenią Kulturalną, tworząc w jej ramach kwartal-nik „B4mag”.

Działania Pawła Łysaka i zarządzanego przez niego Teatru Polskiego uważam za najistotniejsze dla kultury bydgoskiej. Jest to nowa jakość w mieście, w którym sukces mierzy się w skali lokalnej. Teatr Polski „produ-kuje” kulturę, która odbija się echem w kraju jako chyba jedyny w mieście. Odnosi sukcesy na festiwalach mię-dzynarodowych (ostatnio w Moskwie), co mówi też o tym, że Teatr Polski w Bydgoszczy staje się również ważnym miejscem w skali Europy.

I znowu poza Teatrem Polskim bydgoskie instytu-cje są „zamknięte”. Brak pomysłu na siebie, powielanie klisz z poprzednich lat, skostniała struktura zarządzania i buta to mieszkanka, która powoduje że miasto po-woli dryfuje na bezmorze frustracji i kosmicznej nudy. Otwartość dużych instytucji kultury oficjalnej jest wy-znacznikiem, jak sądzę, nowoczesnej metropolii.

Jestem przekonany, że zrównoważona polityka jest kluczem do sukcesu. Są tematy, które bez instytucji przestają istnieć. Instytucje są oparciem dla wszystkich aktywnych, dysponując zapleczem materialnym, kreu-ją klimat, tworzą otoczenie; im bardziej samodzielne, tym bardziej oryginalne. Organizacje pozarządowe to znowu bezustanny ruch, wrażliwość na nowe prądy, to eksperymenty, to poszukiwanie. NGO’sy i instytucje kultury są jak dwa płuca tego samego organizmu.

słAwek JAnickiMÓZG

Tak, okazjonalnie. Wybieram wydarzenia, które mnie szczególnie interesują.

A N K I E T A

Czy jest Pan/Pani uczestnikiem wydarzeń kulturalnych organizowanych przez organizacje kulturalne trzeciego sektora / instytucje kultury? Czy współpracuje Pan/Pani z organizacjami trzeciego sek-tora/instytucjami kultury przy organizacji wydarzeń kulturalnych? Które z wydarzeń, instytucji lub postaci związanych z trzecim sektorem / instytucjami kultury jest Pana/Pani zdaniem najistotniejsze dla kultury Bydgoszczy? Czego brakuje w bydgoskich fundacjach i stowarzyszeniach / instytucjach kultury, a co wykorzystują inne ośrodki kultury nieoficjalnej / oficjalnej w Polsce? Jakie powinny być priorytety polityki kulturalnej miasta – czy miasto powinno wspierać instytucje kultury w większym niż dotychczas stopniu? Czy powinno raczej wspierać fundacje i stowarzyszenia kosztem instytucji kultury?

Maj 2011 | | 5

A N K I E T A

Tak, przez lata współpracowałem z Muzeum Okrę-gowym, szczególnie w czasach, kiedy prezentowało głównie sztukę współczesną. Ponadto współpracuję z Teatrem Polskim, Galerią Miejską bwa. W zeszłym roku nawiązaliśmy również współpracę z MOK, podczas or-ganizacji 6th MÓZG Festival.

nych. Wystawia się pompatyczne dzieła za ogrom-ne pieniądze, w instytucjach kultury pracują setki urzędników, którzy nie mają nic wspólnego ze sztuką i wszystko im się zgadza. Tyle, że prezentowana sztuka jest bez kontekstu, pochodzi nie wiadomo skąd. Nie możemy do tego dopuścić w Polsce, a niestety grozi to nam.

Wracając do Bydgoszczy, tak powoli instytucje się otwierają, przoduje w tym oczywiście Teatr Polski, ale można na tym polu jeszcze bardzo wiele zrobić. Wyjście działań artystycznych na ulice czy poza miejsca do tego przeznaczone to bardzo słaby punkt nas wszystkich, czyli organizatorów działań artystycznych, no ale pra-cujemy nad tym, chociażby w ramach Forum Kultury. Mam nadzieję, że również «Mózg Festival» wypełni tę lukę w jakimś stopniu.

Na to pytanie jest już w dużej części odpowiedź po-wyżej.

Bez wspierania działań fundacji, stowarzyszeń i lokal-nych artystów, bez ich współpracy z instytucjami kultu-ry działania owych mają dużą szansę zawisnąć w próżni. Oczywiście w polityce miasta musi się znaleźć miejsce na zapraszanie wybitnych indywidualności ze świata sztuki, ale wypracowane to musi być przez lokalne śro-dowisko.

Nie jestem przekonany o sensowności zakupywa-nia dużych festiwali z zewnątrz i udawania, że to na-sze własne działanie. Camerimage, który jest bardzo interesującym festiwalem, jest zakupieniem działal-ności środowiska wywodzącego się z innego miasta. Organizatorzy nie będą się utożsamiać z Bydgoszczą. Czy nie właściwszym działaniem jest stymulacja wła-snego środowiska do stworzenia festiwali czy nawet działań codziennych na takim jak Camerimage po-ziomie? Czy nie jedynym sposobem na rozwój jest wspieranie tego, w czym możemy być naprawdę do-brzy i unikalni?

Bydgoszcz, jak wybitny artysta, powinna być rozpo-znawalna poprzez własne, unikalne dzieło. Próba do-ganiania innych miast poprzez kopiowanie nie uczyni z Bydgoszczy miasta ważnego na mapie kultury. Ważne jest, aby polityka kulturalna miasta położyła właściwy nacisk na rozwój sztuki współczesnej, co w żadnym wy-padku nie znaczy odcinania się od tradycji.

Należy wypracować takie sposoby działania, aby środowisko artystyczne Bydgoszczy miało stworzone warunki do pracy twórczej, aby to co nowe, niespraw-dzone, nie było traktowane marginalnie. Ważne jest również, aby artyści oraz mieszkańcy miasta mieli kon-takt z wybitnymi twórcami z całego świata.

Istnienie tradycyjnych działań kulturalnych (oczywi-ście niezbędne) czy wspieranie działań pseudoartys-tycznych, populistycznych, w żadnym razie nie zapewni Bydgoszczy miana miasta silnego kulturalnie.

wAcłAw kuczmA Galeria Miejska bwa

Tak.

Tak, ale warunkiem jest jakość podejmowanego działania.

Mówienie, kto lub co jest naistotniejsze to bardzo trudne i bardzo subiektywne, to trochę tak, jakbym mówił o swoich gustach, a nie to przecież jest tematem rozmowy.

Zamiast więc wyliczać co istotnego robią inni, po-zwolę sobie powiedzieć kilka zdań o «Mózg Festival», który z pewnością z roku na rok staje się jednym z istot-nych wydarzeń w mieście. «Mózg Festival» jest esencją tego co najistotniejsze w założeniach programowych «Mózgu».

Festiwal staje się od lat rozpoznawalny na scenie muzycznej Europy i Ameryki, a pracujemy nad tym, aby strona wizualna festiwalu rozwijała się i wypraco-wała mocną międzynarodową pozycję. Aby festiwal stał się kilkudniowym świętem sztuki współczesnej w mieście. W założeniach «Mózg Festival» może za-wierać wszystkie dziedziny sztuki, łącznie z działa-niami teatralnymi czy operowymi. To festiwal sztuki współczesnej ze wszystkim, co mieści się pod tą na-zwą. Zamierzamy w tym celu w nadchodzących latach współpracować z innymi organizacjami pozarządowy-mi oraz oczywiście z instytucjami kultury, z którymi współpraca już się rozwinęła.

W Bydgoszczy powoli staje się normalne, że instytu-cje się otwierają na współpracę chociażby z instytucja-mi pozarządowymi oraz z indywidualnymi artystami. To działo się już za czasów Małgorzaty Winter z Mu-zeum Okręgowym, którego była dyrektorem, ale wtedy nie spotykało się to ze zrozumieniem władz. Być może uważano, że instytucje kultury są jedyną strukturą kul-turalną, o którą warto dbać.

Moim zdaniem miasta silne kulturalnie muszą mieć ścisły kontakt z lokalnym środowiskiem artystycznym i wspierać je. Tylko w taki sposób sztuka prezentowa-na w danym mieście ma odniesienie społeczne. Cały ostatni rok realizowałem projekt w Australii, który miał m.in. na celu analizowanie działań dużych instytucji kultury. Okazuje się, że w bogatym kraju sprawę sztuki «ustawiono» w taki sposób, że działania dużych galerii czy sal koncertowych są zupełnie niezwiązane z tym, co dzieje się w tym kraju w środowiskach artystycz-

6 | | Maj 2011

Jest ich wiele, jak fundacja Art-House, artyści zwią-zani z Violą Kuś i Kingą Eliasz, środowisko fotografików, środowisko skupione wokół klubu Mózg i Yakiza – reali-zacja ważnych zjawisk w sztukach wizualnych, działania artystyczne, pokazy i festiwale filmowe, wydarzenia muzyczne, nowatorstwo, aktywność, niezależność. I jeszcze Heniu Narewski – idea rejsu. Na wymienionych wyżej lista ta nie kończy się.

Środowiska te mają duże problemy z pozyskaniem środków finansowych, brakuje im bazy materiałowo--sprzętowej. Mają niedostateczny dostęp do instru-mentów promocyjnych. Ograniczone możliwości kwerendy artystycznej w przestrzeni Polski i Europy. Niezawinione częstokroć zamykanie się w przestrzeni miasta przybliża ich do artystycznego niebytu. Ważne zjawiska i osoby powinny mieć możliwość większej ak-tywności artystycznej w innych przestrzeniach. Zapew-ne wiele z organizacji, stowarzyszeń jest zachowawcza.

Nie potrafią lub nie chcą dostrzec zmieniających się warunków i wartości. Nie podejmują prób zmiany w sposobie myślenia, udając, że nic się nie wydarzyło. Świat artystyczny to permanentna zmienność i poszu-kiwanie, jeżeli nie nowych, to przynajmniej innych dróg.

To jest źle postawione pytanie, nie można wspie-rać jednych kosztem drugich. Zupełnie inne zadanie ma instytucja kultury, a zupełnie inne stowarzyszenie czy fundacja. Te drugie mają prawo do skrajnych eks-perymentów, pomyłek, niestabilności, podejmowania prób na pograniczu. Jest to pytanie na dłuższą roz-mowę. Instytucja powinna określać zjawiska ogólne w kontekście zdarzeń europejskich czy światowych. Mając do tego instrumenty, jest przygotowane na tego typu działania długofalowe. Organizacje trzeciego sek-tora mogą pozwolić sobie na działanie akcyjne, często doraźne i niepoukładane. Mają możliwość działania w mniejszym wymiarze czasu i przestrzeni. Są niewąt-pliwie ważnym głosem w kształtowaniu pejzażu kul-tury. Efekty ich działania wykorzystuje się do realizacji

programów instytucji kultury. Nie należy mylić istoty działania instytucji i trzeciego sektora.

pAweł łysAkTeatr Polski

Z zakłopotaniem przyznaję się, że w niedostatecz-nym stopniu uczestniczę w życiu kulturalnym miasta jako odbiorca. Usprawiedliwić może mnie tylko fakt, że większość wieczorów spędzam w teatrze, bowiem za-trzymują mnie tam obowiązki służbowe – imprezy w na-szej siedzibie. Często są to właśnie wydarzenia współor-ganizowane przez organizacje pozarządowe – koncerty, projekcje, wykłady, wystawy, a nawet kilka festiwali.

Tak, Teatr Polski współpracuje z wieloma organiza-cjami trzeciego sektora. Nasza praca opiera się na idei projektów tematycznych. Podstawowym założeniem tych projektów jest zapraszanie do współpracy, w ra-mach które zakreślają, różnych organizacji. W dużej części to organizacje trzeciego sektora.

Z pomocy organizacji pozarządowych korzystamy też przy tworzeniu imprez towarzyszących corocznie Festiwalowi Prapremier.

Od wielu lat współorganizujemy w naszym teatrze dwa festiwale: Camera Obscura, którego głównym organizatorem jest Fundacja Art-House i Muzyka z Mózgu, Stowarzyszenia Mózg. W maju tego roku pla-nujemy użyczenie gościny nowemu festiwalowi teatral-nemu Inne Sytuacje organizowanemu przez NGO’sy; jego program zapowiada się niezwykle interesująco. Z dotychczasowych doświadczeń wynika, że taka sym-bioza jest bardzo korzystna dla obu stron. W moim przekonaniu jest również realizacją misji społecznej, jaką winny realizować instytucje kultury.

Dla Bydgoszczy ważne jest rozumienie kultury jako systemu. W tym systemie niezwykle istotne, wręcz klu-czowe są organizacje pozarządowe, one bowiem sku-


A N K I E T A

Maj 2011 | | 7

A N K I E T A

piają aktywność kulturalną mieszkańców, one są chle-bem powszednim kultury. Oczywiście należy mówić o liderach, koniach pociągowych.

W zeszłym roku dużym echem odbiło się w Polsce przeniesienie festiwalu Camerimage do Bydgoszczy; ten festiwal to niezwykła okazja dla miasta i dla środo-wiska, ale powtarzam, takie imprezy będą kluczowe dla rozwoju Bydgoszczy tylko wtedy, gdy staną się ele-mentem systemu kultury w mieście, jednym z narzędzi realizujących wizję rozwoju. To dotyczy również pracy innych, poza Fundacją Tumult, ważnych dla miasta or-ganizacji – wspomnianego już tu Mózgu i Art-House’u, Yakizy Jacka Puzinowskiego, Fundacji Wiatrak czy wielu stowarzyszeń czyniących z naszego miasta potęgę mu-zyczną (El Jazz, Festiwal Paderewskiego itp.)

Trzeciemu sektorowi w Bydgoszczy brakuje różno-rodności. Te instytucje nie powinny być przykrawane do jakiegoś wzorca, są bowiem odpowiedzią na konkret-ne zapotrzebowania i ich siła wynika z ich unikalności. Myślę, że nasze miasto potrzebuje o wiele więcej orga-nizacji pozarządowych z dziedziny kultury. Obserwując pasję i zaangażowanie młodych wolontariuszy współ-pracujących z teatrem, najpierw smucę się, że nie mogę ich zaangażować do etatowej pracy w teatrze (wiadomo – ograniczenia finansowe), a potem zastanawiam się, jak ich nakłonić do stowarzyszania się, do działalności na własną rękę, aby Bydgoszcz nie straciła tego potencjału. Zamiast pytać, co te organizacje mogą nam dawać, py-tajmy raczej, co my powinniśmy zrobić dla nich.

Tak, bez wątpienia przyszłość Bydgoszczy zależy w dużo większym stopniu niż dotychczas od organizacji pozarządowych. Nie sądzę, aby rozwój jednych musiał odbywać się kosztem drugich. Instytucje kultury pełnią bardzo ważną funkcję w systemie, są jego bazą, powin-ny zatem stanowić oparcie dla długofalowych wizji roz-woju kultury. Organizacje pozarządowe poprzez swoją zmienność i różnorodność stanowią czynnik sprzyjający szybkiemu rozwojowi systemu, ułatwiają dotarcie do wszystkich, sprzyjają demokratyzacji kultury. W obecnej sytuacji polityka miasta na pewno powinna sprzyjać roz-wojowi trzeciego sektora, ale właśnie po to, aby rozwijać cały system kultury, a więc także rozwijać jej instytucje.

mArcin płochArczykKoordynator ds. projektów Ośrodek działań kulturowych Las / MDK 4 /Magazyn „Take Me”

Rozdzielmy uczestnictwo na dwie kategorie: a) towarzyską, b) eksploracyjno-edukacyjną. Obie kate-gorie się przenikają, ale towarzyską, czyli barowo-kon-certową zaspokajam głównie w Bydgoszczy, oferta jest idealnie dopasowana do moich potrzeb – Estrada Krzyżaka nr 1 w scenie hc punk w Polsce, Mózg, Yaki-za… Węgliszek :)

Eksploracyjno-edukacyjna jest realizowana poza naszym województwem ze względu na brak takiej oferty lub też jej ubogość – wsteczność do tego co dzieje się w Polsce/Europie. Działania w przestrzeni publicznej z pogranicza sztuki i animacji społeczno--kulturowej, urban artu, tzw. „grotowszczyzna” – to obszary, w ramach których są realizowane projekty w Olsztynie, Gdańsku, Wrocławiu, Warszawie, Pozna-niu – tam uczestniczę.

Jeżeli największe performatywne zdarzenie w Byd goszczy w 2010 roku to wejście Rafała Bruskie-go przy AC/DC na scenę w Operze Nova, dobrze to świadczy o prezydencie i jego sztabie wyborczym, ale niekoniecznie o kondycji instytucji kultury w na-szym mieście.

Okazjonalnie. Nie zdarzyło mi się, żeby ktoś odmó-wił mi udziału w projekcie i to jest duży plus naszego miasta, jest tu zielone światło do współpracy. Problem, jaki widzę, jest taki, że inicjatywa zawsze wychodziła z naszej strony i najczęściej nie były to projekty partner-skie (w rozumieniu tego pojęcia w definicji partnerstwa przy projektach w EFS), a raczej wsparcie „sąsiedzkie”, np. udostępnienie noclegu, sali, sprzętu.

Z metapoziomu kultury naszego miasta typował-bym Ratusz (Urząd Miasta), ponieważ może integrować działania trzech wydziałów niezbędnych dla dynamicz-nego rozwoju kultury miasta Bydgoszczy, tj. edukacja, kultura i pomoc społeczna. Te trzy wydziały przenikają się w swoich działaniach i mogłyby mieć wspólną stra-tegię działania zbudowaną na programach i projek-tach. Jaka instytucja w ramach UM mogłaby się tego podjąć? Może MOK z nowym modelem pracy. Niefor-malnie obecnie robi to w pewien sposób Forum Kultury zmierzając do przygotowania kongresu obejmującego pełne spektrum kultury miasta Bydgoszczy i przygo-towania master planu wspólnie z UM, ale wypadałoby, żeby powstała stabilna struktura do realizacji tego typu programów .

Standardem pracy w instytucjach edukacyjno-kul-turalnych w Europie, a właściwie w kulturze euroatlan-tyckiej, jest długofalowa praca projektowa nastawiona na zmianę społeczną. Przygotowywanie programów międzysektorowych, eksperymentalnych, innowacyj-nych. Czy nasze instytucje kulturalno-oświatowe tak pracują? No nie wiem… Nie znam badań realizowanych w tym regionie w Kujawsko-Pomorskim, a intuicja mę-ska jest słabsza niż kobieca, więc wolałbym na swojej w tej kwestii nie bazować.

W tych obszarach, w których na co dzień się poru-szam, czyli urban art (street art), animacja kulturowa, streetworking, wykluczenie społeczno-kulturowe (nie-formalne grupy młodzieżowe, dzieci spędzające czas wolny na ulicy, seniorzy), to tu, w Bydgoszczy, mamy w tych sektorach pustynię kulturalną.

8 | | Maj 2011

Miasto powinno wspierać finansowo i meryto-rycznie wszystkie podmioty, które mają dobre prog-ramy, projekty, pomysły mogące poprawić życie w naszym mieście. Jeżeli jest adekwatny do potrzeb mieszkańców program/projekt realizowany przez NGO lub instytucję, to wspieramy. Jeśli Kowalski czy Smith ma świetny pomysł, to też dajmy wsparcie. Bezsensowne jest targowanie się: ile na NGO, a ile na instytucję, bo wiele osób pracuje w instytucjach, or-ganizacjach, biznesie (ale 1 procent dla kultury – jak najbardziej tak!).

Należy precyzyjnie określać, w co chcemy inwesto-wać, jakie chcemy mieć produkty (edukacja, kultura i pomoc społeczna również tworzy produkty), a z jakich rezygnujemy, bo są przestarzałe i nikt ich już nie konsu-muje. Faktem jest, że często dużo łatwiej jest realizować innowacyjne pomysły w NGO niż w instytucjach, bo nie ma tak ciasnego, „poprawnego” gorsetu kulturalno--społecznego. Mnie bardziej interesuje nie ile, tylko na co i jak, w ramach jakich mechanizmów będzie odbywał się ten transfer środków. Warszawa i Lublin mają obec-nie bardzo dobra opinię w sferze dostępności środków i powierzania zadań dla NGO.

JAcek puzinowskiFundacja Kultury Yakiza

Bardzo rzadko.

Bardzo często.

Klub Mózg ze względu na promowanie najbardziej istotnych wydarzeń w obrębie szeroko rozumianej kul-tury eksperymentalnej.

Otwartości na nowe działania w obrębie kultury. Brak też wydarzeń o znaczeniu międzynarodowym.

Miasto musi otworzyć się i wszelkimi sposobami wspierać NGO’sy, współpracować z nimi, tworzyć dla

nich bazę do działania, przekazywać kompetencje, tworzyć społeczeństwo obywatelskie w obrębie kultu-ry i nie tylko.

kAJetAn solińskiMiejski Ośrodek Kultury

Tak.

Tak.

Bydgoski Festiwal Jazzowy, Camera Obscura, Działalność Galerii Autorskiej, Mózg Festival. Każda z wyżej wymienionych inicjatyw dzięki pomysłowo-ści i profesjonalnej realizacji postawionego sobie celu wypełnia pewną niezagospodarowaną niszę w bydgoskiej kulturze.

Bydgoskie fundacje i stowarzyszenia poruszają się w ramach dostępnych i realizowalnych w Bydgoszczy przestrzeni, tym samym działając na miarę kulturalnych potrzeb bydgoskiego odbiorcy.

Prawda jak zwykle leży pośrodku, poprawianie funk-cjonowania kultury „oficjalnej” kosztem „nieoficjalnej” bądź na odwrót i tak będzie odbijało się negatyw-nie na kondycji kultury. Rozwiązaniem mogłoby być stworzenie modelu, który pozwoli na współdziałanie, wzajemne przeplatanie i uzupełnianie się fundacji, stowarzyszeń i instytucji kultury, pozwalającego na wy-pracowanie wspólnego, lepszego i pełniejszego efektu finalnego.

AndrzeJ stróżTeatr Niebopiekło

Tak, oczywiście. Dotyczy to przede wszystkim spek-takli w Teatrze Polskim. I wydarzeń muzycznych w fil-harmonii.


A N K I E T A

Maj 2011 | | 9

A N K I E T A

W zasadzie nie. A jeśli już to z Teatrem Polskim, który użycza swojej sceny na pokazywanie spektakli Teatru Niebopiekło. No i w tym roku zdarza się współ-praca w związku z Międzynarodowym Festiwalem Te-atralnym INNE SYTUACJE, którego organizatorem jest Fundacja Kultury YAKIZA. Mnie poproszono o zajęcie się programem (dobór teatrów, rozmowy w sprawie warunków itp.).

To bardzo trudne dla mnie pytanie. Wszystko pew-nie, co ma wartość jest istotne dla kultury Bydgoszczy. Ustawianie tego w drabinkę ważności powoduje, że moja odpowiedzialność za słowa zaczyna krążyć w oko-licach autocenzury. W ostatnim jednak czasie dużo do-brego dzieje się wokół Teatru Polskiego. Ja wiem, że spowodowane jest to kilkoma sprawami. Nie można jednak nie zauważyć wzrostu poziomu artystycznego przygotowywanych w teatrze spektakli. Znani reżyse-rzy, wyjazdy na festiwale, nagrody… To bardzo do przo-du. I to jest wyraźna wizytówka kulturalna Bydgoszczy.

Ważny jest też festiwal Musica Antiqua… tam jest coś dalej [Europae Orientalis]. Poziom tego festiwalu bywa rewelacyjny. Pewnie do czołówki należą rzeczy organi-zowane w klubie MÓZG, choć brak im czasami wyrazi-stości w przełożeniu na ambasadorowanie w sprawach kultury. Może to wynikać z charakteru samego klubu.

To również działania związane z festiwalem Camera Obscura, któremu należy się jeszcze większe zainte-resowanie, bo jest to ten właśnie poziom budowania kultury, o którym często rozmawiamy. Oni zajmują się tworzeniem tej wartości w sposób organiczny. Jest to mi bardzo bliskie. To jest ich, a może za chwilę stać się własnością kulturalną, intelektualną Bydgoszczy, kra-ju… się rozmarzyłem.

Kompletnie gila mnie sytuacja w Galerii Miejskiej. Dla mnie martwy stan. No, cóż, kraj jakoś nie zachłystuje się wydarzeniami kulturalnymi Made in Bydgoszcz. Czasa-mi wręcz odwrotnie. Coś jednak jest na rzeczy, skoro w trybie pilnym sprowadzamy do miasta towary z od-rzutu, albo nawet wartościowe, znane, cenione (CA-MERIMAGE). Tylko to właśnie jest sygnałem, że w tym naszym marzeniu o byciu w czołówce zatracamy siebie, cedując na innych to, co sami powinniśmy wypracować. To jeszcze jeden przykład na to, że kultura postrzegana jako instrument promocyjny może stać się miejscem ty-powego jarmarku, będąc bardziej zamierzeniem bizne-sowym niż tym, czym chcielibyśmy, żeby była.

Powietrza. Naprawdę. To wszystko jest takie stę-chłe. Tam się rzadko otwiera okna. Dlatego nie ma

ani świeżego powietrza (świeżych pomysłów), ani nie słychać, co [się dzieje] na ulicy (brak komunikacji z odbiorcą). Taka sytuacja jest nie tylko w Bydgosz-czy. Jaśnie Panująca Nam Kultura dalej stoi mocno na filarach niby z zamierzchłej epoki. Jej dzisiejsi animatorzy (nie wszyscy oczywiście, ale w większo-ści dotyczy to tych gotujących na kuchniach publicz-nych) z lubością mówią, że jeśli zabierzemy te filary to wszystko się rozpier…

Przepisy, zapisy, niemożności, zaszłości… Tak, bydgoskie instytucje są zbyt zamknięte, za mało wy-chodzą w przestrzeń miasta. Za szczelnie zamknięty-mi oknami odbywa się swoista walka o przetrwanie. A ta walka nie przewiduje otwarcia. Widać to dosko-nale w programach Domów Kultury, od lat takich sa-mych. Widać to również w myśleniu o kulturze ludzi odpowiedzialnych za mechanizmy i pole działania. Widać to też na naszych debatach. Ile osób przycho-dzi na te debaty z czystym i nieprzymuszonym po-stanowieniem „zobaczę, co nowego, o czym mówią, może się przydam, może pomogę?”. Oni pracują… I to wszystko.

Sądzę, że daleko nam jeszcze… to sprawa mental-ności i pewnych nawyków. Powinniśmy zdobyć umie-jętność niezależnego patrzenia i precyzyjnego wyłapy-wania rzeczy ważnych i istotnych. To jest priorytet. I nie jest ważne, skąd przychodzisz. Ważne jest, z czym. Lu-dzie kultury, twórcy, wybierają różne ścieżki w realizo-waniu siebie. Wspieranie ich jest powinnością tych, któ-rych wybraliśmy. W sytuacji, w której jesteśmy, zawsze pewnie padnie to pytanie: kogo wspierać? Unikajmy jednak określenia „jeden kosztem drugiego”. Wybieraj-my wartość, chociaż i tu będziemy często w niezgodzie. Bo przecież ilu nas, tyle postrzegań tego samego. Trud-ny temat. Potrzeba pewnie nam subtelności i delikat-ności. Nieuchronne jest jednak stworzenie czegoś na wzór ligi piłkarskiej. Może to pozwoliłoby odpowiednio wspierać.

remigiusz zAwAdzkiFundacja ART-HOUSE

Tak. Głównie Teatr Polski, Galeria Miejska bwa, Mu-zeum Okręgowe, CSW w Toruniu.

Tak. Z Teatrem Polskim, Galerią Miejską bwa, MOK--iem.

10 | | Maj 2011

Trudno jednoznacznie wyrokować; jako aktywnie działający w tym obszarze wolelibyśmy nie wchodzić w rolę arbitrów. Jesteśmy za tzw. „zrównoważonym rozwojem” różnych obszarów bydgoskiej oferty kul-turalnej. Nie wydaję się nam celowe ustalanie jakiś teoretycznych hierarchii, wskazywanie, co dla kultury jest aktualnie najważniejsze, a co powinno być ważne w przyszłości, wskazywanie instytucji dla kultury klu-czowych, bądź tworzenie jakiś rankingów instytucji kultury. Uważamy jedynie, że w każdym z rozwijających się obszarów głównym kryterium powinna być jakość oferty, by wysoki standard twórczości i działalności ar-tystycznej wpływał niejako naturalnie na ograniczanie poziomu panoszącej się bylejakości.

Można raczej powiedzieć, że mamy swoje su-biektywne preferencje i dlatego kibicujemy przede wszystkim: repertuarowi TP pod dyrektorskim okiem Pawła Łysaka, działaniom Wacława Kuczmy w Galerii Miejskiej bwa, filmowej aktywności Bydgoskiej Kroniki Filmowej pod opieką Macieja Cuske i Marcina Sautera, działaniom Stowarzyszenia Mózg na rzecz propago-wania kultury innej niż rozrywkowa, akcjom Marcina Płocharczyka i Stowarzyszenia Las, nonszalancji Jac-ka Puziowskiego i jego YAKIZY; szanujemy też prestiż i siłę CAMERIMAGE, ale bez złudzeń uważamy, że Byd-goszcz będzie tylko przystankiem w wędrówce tego wielkiego festiwalu.

Zalecałbym unikanie uogólnień. W instytucjach pracują ludzie i z jednymi lepiej się układa współpra-ca, z innymi gorzej. Fakt, że poza paroma chlubnymi wyjątkami bydgoskie instytucje prezentują raczej za-mknięty, „wsobny” sposób tworzenia i realizacji swoich pomysłów. Instytucje unikają eksperymentowania, an-gażowania sił w wydarzenia prowokujące, progresyw-ne. Wolą funkcjonować pasywnie. Tak jest bezpieczniej. To wegetacja, ale zapewnia minimum przestrzeni do przetrwania.

Niepubliczne instytucje kultury coraz częściej też sto-sują uniki, bo sponsorzy nie chcą być kojarzeni z czymś obarczonym nadmiernym ryzykiem kontrowersji. W przypadku publicznych instytucji kultury, w naszym przekonaniu, jednym ze źródeł zamknięcia są także nieadekwatne do dynamiki współczesności sposoby zarządzania nimi. Zbyt wiele energii zabiera spełnianie wymogów panoszącej się drobiazgowej sprawozdaw-czości, kontroli i biurokratycznej nadprodukcji regu-laminów, papierów, etc. Brakuje w tym wszystkim zro-zumienia wzajemnych potrzeb pomiędzy sferą kultury instytucjonalnej, a tej animowanej niezależnie (po obu stronach), umiejętności przekroczenia własnych uprze-dzeń i myślenia kategoriami własnego interesu, po pro-stu – umiejętności gry zespołowej na rzecz ogółu.

Ale nie tylko w tej dziedzinie wolimy rywalizować niż współpracować i nie ma też u nas jakiś wyrazi-stych przykładów czy zachęty w postaci postulatów polityki kulturalnej miasta do tworzenia rozwiązań premiujących współpracę i otwartość. Zarządza-jący w tym obszarze urzędnicy wolą nadzorować, kontrolować, raportować (co dużo łatwiejsze) niż podejmować działania stymulujące kreatywność i rozwój. Wciąż nie ma takiego odpowiednika idei koprodukcji stosowanego w przypadku przedsię-wzięć filmowych: jeśli w rzeczywistości środki pro-dukcyjne są ograniczone, łączy się siły, by wszyscy na tym skorzystali.

Patrz: punkt 3 i 4. Najogólniej: priorytetem po-winnny być zrównoważony rozwój, wysoka jakość, propagowanie współpracy, zachęcanie do niej pew-nymi systemowymi rozwiązaniami. Stawianie spra-wy, że robimy coś kosztem czegoś innego wydaje się szkodliwe. Pieniędzy na kulturę w mieście zawsze bę-dzie za mało, tak jak w służbie zdrowia, szkolnictwie, czy w każdym niemal obszarze aktywności społecz-nej. Inna sprawa, że dziś jakość i profesjonalizm ściśle wiąże się z odpowiednim budżetem i bez nakładów finansowych niestety nic sensownego zrealizować się nie da.

W naszym przekonaniu kultura niepokorna z obsza-ru pozainstytucjonalnego napędza tę instytucjonalną i odwrotnie. Rozbudza aspiracje, co z kolei nie pozwala ludziom akceptować prymitywnego poziomu rozryw-ki. Rozpieszczani dobrą jakością oczekujemy coraz bar-dziej wyrafinowanych dań. Ponadto ludzie kreatywni, z pomysłami, powinni mieć poczucie możliwości roz-wijania swoich artystycznych ambicji w Bydgoszczy, niezależnie od tego, czy będą to robić pod szyldem oficjalnych instytucji kultury, czy w ramach aktywności trzeciego sektora. Nie będzie to możliwe w sytuacji za-mkniętej polityki instytucji kultury, ani przy ograniczo-nym z powodu permanentnego niedoinwestowania trzecim sektorze.

Priorytetem miasta powinna być zatem rozsądna, długofalowa (przekraczająca reguły kadencyjności) polityka stymulowania zrównoważonego rozwoju zarówno obszaru kultury instytucjonalnej, jak i tej tworzonej przez lokalne NGO’sy i zachęcanie ich do współdziałania; polityka kreowania na poziomie sa-morządowym nowych reguł służących tworzeniu takich jakby klastrów, w których przecina się sfera instytucji publicznych z obywatelską, oddolną ak-tywnością. Chodzi o realne partnerstwo publiczno--prywatne, w którym strony nie podchodzą do siebie z nieufnością i podejrzliwością, że jedni odbierają coś tym drugim.


A N K I E T A

Maj 2011 | | 11

K U L T U R A

No, może wcale nie takie trudne. Zresztą, to, co się za tym słowem kryje, jest o wiele trudniejsze. Trudniejsze i bardziej ryzykowne dla wszystkich zaangażowanych w proces partycypacyjny stron. Jednak w trakcie de-mokratycznego procesu ustalania priorytetów rozwoju miasta (tu akurat: w wymiarze jego rozwoju kulturalne-go) ryzyko jest wprost proporcjonalne do ostatecznych zysków. Strony zaangażowane w dyskusję ryzykują utratą kontroli czy władzy, a zyskują wszystko inne: społeczną zgodę, dobre pomysły, odpowiedzialnych za swoje miasto obywateli, demokratyczne umocowanie wszystkich wypracowanych decyzji.

Społeczna partycypacja to nic innego jak demo-kracja w działaniu. Oznacza ona istnienie płaszczyzny wymiany poglądów i negocjowanie kształtu prowa-

Michał Tabaczyński

Społeczna – uwaga, trudne słowo! – partycypacja Sprawozdanie z prac Forum Kultury Bydgoskiej

dzonej polityki przez mieszkańców, obywateli, społe-czeństwo z demokratyczną władzą. To negocjowanie musi jednak dotyczyć poważnych problemów i musi mieć zaplanowaną formę. Kultura – nie wyobrażam sobie, żeby mogło być inaczej – jest taką poważną sprawą. Może najpoważniejszą. Bo obejmuje wszyst-kie sfery, od których zależy jakość życia ludzi: plano-wanie przestrzeni, edukację, ustalanie strategii roz-woju, problemy społeczne. Listę można oczywiście wydłużać.

Warto zdać sobie sprawę, że w Bydgoszczy ma wła-śnie miejsce coś, co zauważają ogólnopolskie opinio-twórcze media, coś, co stawia nas w jednym szeregu z Wrocławiem, Poznaniem czy Gdańskiem. Niezależnie od tego, czy ktoś uważa, że to tylko potwierdzenie na-

O b y w a t e l e k u l t u r y : M a r z e n a M a t o w s k a , K r z y s z t o f S a d o w s k i , R a f a ł B r u s k i , P a w e ł Ły s a k . F o t . Z b yZ i e l .

12 | | Maj 2011

szych możliwości, czy niezasłużony awans przekracza-jący nasz realny potencjał – to i tak powód do zado-wolenia i wyraźny sygnał zmian, jakie tu mają miejsce.

Forum, kultura, BydgoszczForum Kultury Bydgoskiej powołane było na gruzach

bydgoskiej aplikacji w konkursie ESK 2016. Akt założy-cielski nie był więc w pełni demokratyczny. Do forum w pierwszej kolejności weszli przecież ci, którzy dołą-czyli wcześniej do ogłoszonej w sposób odgórny akcji kulturalno-promocyjnej. Trudno zresztą, żeby przed-sięwzięcie takie jak konkurs o tytuł Europejskiej Sto-licy Kultury – z całym jego wymiarem promocyjnym, ekonomicznym, politycznym wreszcie – był inicjatywą obywatelską, oddolną, społeczną. Można sobie za to wyobrazić, że inicjatywa taka jest poddawana szero-kim konsultacjom społecznym i że zostaje wdrożona szeroka akcja informacyjna wśród mieszkańców miasta i regionu. W ocenie bydgoskiego wniosku wytknięto właśnie brak tych dwu elementów.

Forum kultury powstałe na gruzach tej inicjatywy zdawało sobie z tego sprawę. Jedynym rozsądnym wyjściem z pułapki niedemokratyczności było cał-kowite otwarcie. Forum założyła grupa inicjatywna (w jej skład weszli przedstawiciele instytucji kultury i organizacji trzeciego sektora), której kolejną – po powołaniu forum do życia – decyzją było zaprosze-nie wszystkich chętnych i zainteresowanych do udziału w jego pracach. By uczestnictwo w fo-rum ułatwić, zorganizowano kilka otwartych debat i wiele spotkań roboczych.

Głównym zadaniem, jakie postawiło sobie forum, było zorganizowanie Bydgoskie-go Kongresu Kultury. Do tego zdarzenia miały przy-gotowywać wspomniane debaty, które z jednej stro-ny miały gromadzić wokół siebie coraz więcej osób, a z drugiej – przygotować zagadnienia, które mają zostać przedyskutowane na kongresie.

Debata, czyli spór o lepszeDo tej pory odbyło się kilka spotkań, które nie mia-

ły formy debaty, a służyły jedynie ustaleniu kształtu dalszych prac (było to konieczne, chociaż nielubiane i łatwe do obśmiania „głosowanie nad metodą głoso-wania”). Ten przykry moment, przy okazji którego po-jawiają się zawsze wzajemne pretensje i nieufność, za-pewne minął. Chociaż naiwnością byłoby twierdzić, że nieufność zupełnie znikła. To dobrze – proces zyskiwa-nia (czy: odzyskiwania) zaufania nie powinien kończyć się nigdy. Szczególnie – nigdy nie powinien ustawać wysiłek zapewniania o czystości intencji. Dotyczy to każdego uczestnika debaty, każdej z jej stron.

Do tej pory odbyły się dwie debaty pod hasłami – kolejno – uczestnictwa i kreatywności. Obie próbowały

nie tyle rozstrzygać problemy związane z tymi dwoma polami zagadnień, ale – realizując plan minimum – choćby je tylko nakreślić.

Chaos tych debat był dla wielu ich uczestników fru-strujący. Dla wieszczących forum klęskę był radosnym potwierdzeniem ich czarnowidztwa. A jednak nawet klęski i mielizny tych debat są, w moim przekonaniu, cenne. To właśnie niewielka frekwencja, wzajemne za-rzuty, niezrozumienie, brak otwartości na poglądy in-nych stanowią niezwykle istotną część wypracowywa-nej diagnozy. Te klęski debat także zarysowują obszary, o których będzie trzeba rozmawiać podczas kongresu.

problemy w kolejceForum czekają kolejne debaty: o bydgoskiej tożsa-

mości, o współpracy. Najbliższa jednak ma się zająć problemem rewitalizacji. Chodzi, oczywiście, zarówno o rewitalizację architektoniczną miasta, jak i – ściśle z nią związaną – rewitalizację społeczną. Rewitaliza-cja, czyli odnowa zdegradowanych przestrzeni miej-skich, jest szczególnie istotna w miastach takich jak Bydgoszcz.

Tę istotność widać po zrewitalizowanej przestrze-ni miejskiej na Wyspie Młyńskiej. To pierwsze miejsce w Bydgoszczy, gdzie wreszcie widać ludzi, którzy sie-dzą, odpoczywają, opalają się, rzucają frisbee, czują, że to miasto – jakiś jego kawałek przynajmniej – jest ich. Ze skali problemu łatwo zdać sobie sprawę, gdy się

zna nakład czasu i środków, jakie pochłonęła rewi-talizacja wyspy, a przy okazji – gdy zrozumie się, jak

niewielki, mimo wszystko, jest skutek społeczny tych wysiłków.

Rewitalizacja ma też swoją negatywną stronę. Rzeczywiście może przywracać ład

architektoniczny i poprawiać estetykę miejskich przestrzeni, ale jednocześnie

przynosi ze sobą groźbę zmiany cha-rakteru całych dzielnic, zmiany ich przekroju społecznego, wysiedlenia

dawnych mieszkańców, wzrost cen mieszkań w rewitalizowanym rejonie. Niezbędne jest działanie jednocześnie radykalne (w sferze poprawy warunków życiowych mieszkańców) i ostrożne (by radykalna poprawa warunków bytowych jednych nie oznaczała marginalizowania i zwiększenia niedogod-ności życia innych). I o tym właśnie trzeba debatować. Trudność zadań, jakie stoją przed wszystkimi stronami procesu partycypacji – społecznością lokalną, orga-nizacjami pozarządowymi i władzą – usprawiedliwia ewentualne niepowodzenia i potwierdza istotność pla-nowanego kongresu.

Jaki statek zwodujemy?Działalność Forum Kultury Bydgoskiej realizuje się

w trybie partycypacji społecznej (cykle debat, spo-tkań roboczych i dyskusji, których zwieńczeniem ma być Bydgoski Kongres Kultury, w które zaangażowani są mieszkańcy, przedstawiciele organizacji pozarzą-dowych i władze), ale nie jest to jedyna działalność

K U L T U R A

Maj 2011 | | 13

partycypacyjna, w jaką za-angażowani są członkowie forum i władze miasta. Od dwóch miesięcy odbywają się też warsztaty, które pro-wadzi warszawska Pracownia Badań i Innowacji Społecz-nych „Stocznia”. Warsztaty mają doprowadzić do wypra-cowania kształtu przyszłej „Miejskiej Instytucji Kultury” (cudzysłów sygnalizuje tyle tylko, że nie chodzi tu o kon-kretną instytucję o konkret-nej nazwie, ale o instytucję modelową, taką, jaką dopiero chcielibyśmy stworzyć). Ale, co oczywiste, dotyczą też szerzej rozumianej polityki kulturalnej miasta, z którą ten projekt – jeśli ma być skutecz-ny – musi być spójny.

Pierwsze, marcowe warsz-taty zostały poświęcone określeniu wartości, jakie po-winny budować taką instytu-cję (transparentność, otwartość, antyspektakularność, nowoczesność, kreatywność) i działań, poprzez które te wartości miałyby się realizować. Warsztaty drugie, kwietniowe – na bazie wcześniejszych rozwiązań – opi-sały funkcje, jakie powinna spełniać taka idealna „Miej-ska Instytucja Kultury”. To, co wypracowano do tej pory, zamyka się w szeroko rozumianej edukacji kulturalnej, działalności animacyjnej, której nie obejmują istniejące w tej chwili w mieście instytucje. Wizja nie jest precyzyj-na, ale zarysowana w niej instytucja jest usłużna wobec mieszkańców, spełnia ich potrzeby, ignorując wszelkie środowiskowe i branżowe roszczenia, nie służy dobru elit, ale dobru powszechnemu, działa na rzecz tych, którzy nie mieszczą się w ofercie kulturalnej istnieją-cych podmiotów.

Jednak niezależnie od wypracowanego modelu, niezależnie od jego utopijności – proces partycypacji jest cenny. Musi się on skończyć sukcesem z jednego choćby powodu: raz wdrożonego procesu partycy-pacji nie sposób już zatrzymać – może to zrobić tylko władza autorytarna. Raz dokonany wyłom w skostnia-łym systemie podejmowania decyzji – jednoosobowo, nie licząc się z opinią publiczną i jej dobrem, który to sposób chyba znamy aż zbyt dobrze – musi się tylko powiększać.

To, czy razem ze „Stocznią” zbudujemy instytucję, która będzie dumnym okrętem flagowym czy może tylko dziurawym kajakiem, zależy wyłącznie od nas.

obywatele!Bydgoska inicjatywa nie istnieje w próżni. Wspo-

mniane wcześniej miasta także walczą o swoją przy-szłość. Działa również ogólnopolski ruch społeczny

Obywatele Kultury, który walczy o „przywrócenie kultury do życia społecznego”, co wiąże się ze zmia-nami finansowania kultury i edukacji kulturalnej w Polsce, zmianą przepisów skarbowych, by umoż-liwić przekazywanie 1 procenta podatku CIT na cele kulturalne i większą transparentnością w zarządzaniu kulturą i jej finansowaniu. Postulaty Obywateli Kultu-ry zostały zawarte w Pakcie dla Kultury – dokumencie negocjowanym z rządem i poddanym pod społeczne konsultacje. Poparcie dla założeń paktu zadeklaro-wał także Prezydent Miasta Bydgoszczy Rafał Bruski. Sama deklaracja, co oczywiste, do niczego nie zo-bowiązuje, ale nie jest pustym gestem. Jest ważnym elementem budowania wzajemnego zaufania i zrozu-mienia. Przynajmniej tyle.

Sam pakt i prowadzone nad nim prace mają jeden niezaprzeczalny walor: przywracają podmiotowość obywatelom przez to choćby, że odnawiają i nadają pozytywną konotację samemu słowu „obywatel”. Obywatel Kultury jest określeniem odartym z dema-gogii. A z drugiej strony pozbawionym eskapistycz-nych złudzeń – Obywatel Kultury pozostaje przecież obywatelem, obchodzą go sprawy społeczeństwa, w którym żyje, bo kultura, której jest mieszkańcem jest dziedziną codzienności. Obywatel Kultury brzmi po prostu dumnie. Nie mówiąc już o tym, że ma fajne inicjały.

Problem dewaluacji ważnych słów w naszej sferze społecznej jest zresztą jednym z najpoważniejszych hamulców jej rozwoju. Oddolne ruchy na rzecz kultury przywracają sens tym słowom. W kontekście kulturo-wej zmiany, o którą apelują, obywatel i dobro wspólne nie brzmią fałszywie.

D e b a t a . F o t . Z b yZ i e l

14 | | Maj 2011

Nie da się manipulować…Z Marzeną Matowską, pełnomocniczką ds. polityki kulturalnej w bydgoskim ratuszu, rozmawiają Dominika Kiss-Orska i Michał Tabaczyński

Bydgoszcz przeprowadza pewnego rodzaju eks-peryment w zakresie zarządzania kulturą. Nową politykę kulturalną, a przynajmniej jej istotny ele-ment – czyli kształt modelowej miejskiej instytucji kultury, wypracowują na warsztatach przedstawi-ciele trzeciego sektora, Urzędu Miasta i Miejskiego ośrodka Kultury. Warsztaty koordynuje pracownia Badań i Innowacji Społecznych „Stocznia”. Tam, gdzie się pojawia eksperyment, tam mogą się poja-wić wątpliwości. Czy Stocznia jest nam potrzebna?

To, że udało się zmobilizować pracowników MOK-u do pracy nad zmianą profilu instytucji, w której nie wiadomo, czy będą nadal za-trudnieni, to duży sukces naszych rozmów podczas forum i warszta-tów prowadzonych przez Stocznię. To jest ogromna wartość, że twór-cy, odbiorcy, instruktorzy z MOK-u razem znaleźli wspólną płaszczy-znę porozumienia. Razem opraco-wują nowy model działania miej-skiej instytucji. Stocznia animuje te warsztaty z dużą dozą wolności, ale też porządkuje to, o czym roz-mawiamy.

Jakie mają być efekty tej współ-pracy?

To jest ogromna wartość, że jej efektem będzie nowa miejska in-stytucja – otwarta, kreatywna. Wy-korzystanie moderatorek ze Stoczni w sprawach kultury można przeło-żyć na inne aspekty społeczne. Na edukację, konflikty, najróżniejsze problemy społeczne. To, co się dzie-je podczas Forum Kultury w mieście to przykład rodzą-cego się dialogu. Pracownicy MOK-u nie odebrali chęci zmian jako ataku na ich instytucję, a sami włączyli się w dialog, chętni do rozmów. Sami chcą zmienić placów-kę, bo widzą jej braki. Podziwiam ich, że się otworzyli i zaczęli MOK traktować jako wspólne dobro – dla sie-bie, twórców, mieszkańców miasta.

Dzięki transparentności tego przedsięwzięcia nie ma mowy o jakiejkolwiek manipulacji. Ktokolwiek obawiał się manipulacji, po warsztatach wie, że tam po prostu nie da się manipulować. To, że dziewczy-ny ze Stoczni nie są stąd, nikogo tu nie znają, spra-wia, że są obiektywne.

Warsztaty Stoczni mają wiele zadań. oprócz tych, o których wspomnieliśmy, mają też istotny wymiar promocyjny – Bydgoszcz, mamy takie poczucie, zy-skała nowoczesne, obywatelskie oblicze. Ale warsz-taty mają też wymiar pragmatyczny. Czy wypra-cowany model pomoże przy konkursie na nowego dyrektora MoK-u?

Tak, ponieważ on będzie dokładnie wiedział, na co się decyduje. Nie będzie potrzebny jego program au-torski. Do tej pory nikt nie wiedział do końca, jak ta instytucja powinna funkcjonować, stąd fiasko poprzed-nich konkursów. Teraz będziemy mieli szczegółowe wy-tyczne, model idealny, który dostosujemy do naszych miejskich realiów.

Kto powinien aplikować na to stanowisko? proces partycypacyjny jeszcze trwa, ale można już chyba określić ramy działania osoby mającej sprawować tę funkcję.

Marzena Matowska podc zas spotkania Forum Kultur y, w k tór ym brał udział m. in. prez ydent Rafał Bruski i Krz ysz tof Sadowski . Fot . ZbyZiel

K U L T U R A

Nie szukamy artysty. To ma być manager kultury z doświadczeniem administracyjnym i współpracu-jący wcześniej z organizacjami pożytku publicznego, organizujący imprezy. Dyrektora wspierać będzie rada programowa złożona ze specjalistów. Podobna rada w najbliższym czasie zacznie działać w Galerii Miejskiej bwa. Dla dyrektora będzie ona pomocą, grupą lobbują-cą za dobrymi wystawami, nawet tymi kontrowersyjny-mi, czyli w przypadkach, kiedy przyda mu się wsparcie. Zresztą w innych instytucjach też działają takie rady i przynosi to realne korzyści.

Maj 2011 | | 15

Już wcześniej uczestniczyliśmy – jako miasto, jego mieszkańcy, ludzie kultury i władze – w pro-cesie dialogu społecznego, który krył się pod hasłem Forum Kultu-ry Bydgoskiej. Teraz doszedł do tego proces partycypacyjny pro-wadzony przez Stocznię, podczas którego ma dojść do wypracowa-nia strategii dla miejskiej insty-tucji kultury. Czy miasto – mam na myśli jego władze – ryzykuje, zgadzając się na partycypacyjny model negocjacji kształtu polity-ki kulturalnej?

Miasto ryzykuje, ponieważ każ-dy pilotażowy projekt innowacyjny wiąże się z ryzykiem. Ale też stawia się na pozycji miasta zmieniającego model kultury i dostosowującego go do potrzeb kulturalnych rożnych grup społecznych. Zyskuje, bo staje się nowoczesne. Bo czym jest kul-tura? Do lat 50. antropologia i kilka innych nauk wytworzyło około 250 definicji. Posługując się bauma-nowską definicją, cytowaną między innymi w wywiadach o uczestnic-twie w kulturze przez Wacława So-baszka z Teatru Węgajty, kultura to ,,coś”, co poprzez zarządzanie i w związku z zarządzaniem podnosi społeczeństwo na wyższy poziom. Bauman w swoim geniuszu ucieka od dywagacji o kulturze (meta-kul-turze) i daje nam zwykłym prakty-kom-śmiertelnikom konkret. Chcesz rozmawiać efektywnie o kulturze – pamiętaj o zarządzaniu. Pytanie, w jakim modelu zarządzanie sferą społeczną/kulturą jest najbardziej efektywne? Obecnie na salonach obywatelskich króluje partycypacja społeczna (horyzontalna i wertykal-na) w modelu deliberacyjnym, naj-korzystniejszym dla mieszkańców i organizacji pozarządowych.

Z punktu widzenia władz miasta – jakie mogą być zyski, a jakie straty?

Miasto powinno się liczyć z moż-liwością utraty – przynajmniej czę-ściowo – kontroli i przewidywal-ności, zanika odgórne, centralne sterowanie, pojawia się inicjatywa

oddolna. Po stronie zysków, oprócz tego, o czym było wyżej, pojawi się dobra diagnoza sytuacji. No i nastę-puje konkretny podział odpowie-dzialności – jak w każdym prawdzi-wym projekcie partnerskim.

No i to jest kontrowersyjny punkt. W każdym razie tu wła-śnie mogą pojawić się pewne obawy. Chodzi o to, czy dzielenie się odpowiedzialnością nie jest równoznaczne z pozbywaniem się odpowiedzialności. Czy ten proces, nawet jeżeli nazwiemy go inaczej i może nawet trafniej, jako udostępnianie odpowie-dzialności, nie grozi raczej po-zbywaniem się obowiązków?

Tak, rzeczywiście, są takie oba-wy. Ale takie udostępnianie odpo-wiedzialności przynosi już dobre rezultaty – spójrz na krótką historię polskiej partycypacji – to działa. Działa w Europie i w USA. Istnieje na przykład projekt funduszu so-łeckiego, o którego wydatkowaniu decydują mieszkańcy, zgłaszając do rady gminy propozycje zmian, które mają poprawić jakość życia mieszkańców. Jestem za stopniową decentralizacją i przekazywaniem zadań podmiotom pozarządowym. Trochę dziwi mnie ten rozdźwięk – z jednej strony pracownicy kultury NGO strasznie narzekają na syste-my totalitarne, państwo opresyjne,

Nowy model, nowa jakośćZ Marcinem płocharczykiem rozmawia Michał Tabaczyński

partyjne, oligarchicznie sterowane, a z drugiej strony, gdy pojawiają się możliwości wypracowania mecha-nizmów współdecydowania, przej-mowania zadań przez mieszkańców i organizacje pozarządowe, wtedy zaczyna się krytyka, że państwo czy samorząd chce pozbyć się odpowie-dzialności.

Ten proces negocjacji społecz-nych, czy jak go tu fachowo na-zywamy, proces społecznej par-tycypacji, chociaż od wewnątrz wydaje się mało wydajny, mozol-ny, trudny, to jednak ma swoją dynamikę, która – co najważniej-sze – przekłada się na konkretne działania. obserwujemy go ra-zem od początku – jak to wygląda z twojej perspektywy?

Proces miał dwie wyraźne fazy. Pierwsza to konflikt pomiędzy śro-dowiskiem kulturalnym Bydgosz-czy (i ogólnopolskim – Wajda!), MOK-iem i jego dyrektorką, a także zwolnionymi pracownikami, Cuske i Sauterem. Czyli moment szukania mediatora partycypacyjnego zaczął się od konfliktu. Później nastąpiła zmiana zarządzającego Miejskim Ośrodkiem Kultury. I nowy etap partycypacji, który przynosi nową jakość. Ten drugi etap zawdzięcza-my grupie warsztatowej i działa-niu moderatorów ze Stoczni. W tej chwili partycypacja polega na wy-pracowaniu nowego modelu insty-tucji kultury. Jest zgoda obu stron biorących w warsztatach, że to jest najistotniejsze.

Te działania to naprawdę nowa jakość w skali kraju. Bardzo niewiele instytucji w Polsce zdecydowało się na wypracowaniu linii programowej instytucji kultury poprzez zastoso-wanie modelu partycypacyjnego. Istnieje mała grupa podmiotów--instytucji, które potrafią realizo-wać ten model społecznej zmiany. Stocznia jest jedną z nich. Party-cypacja społeczna, obywatelska, jest w Polsce wciąż nową metodą zamiany społecznej; myślę, że o ile kilka lat temu na polskich salonach obywatelskich dominowała eko-nomia społeczna to teraz będzie to partycypacja i wszystko to, co się z tym wiąże. Model partycypacyjny zdynamizuje polskie życie publicz-ne i kulturę naszych miast.

Marcin Płocharc z yk , fot . ZbyZiel

K U L T U R A

16 | | Maj 2011

Wyjście z kina

GA

LE

RIA

Fotografie: ZbyZiel

Adria

Orzeł

16 | | Maj 2011

Maj 2011 | | 17

Nasze miasto, w którym żyje prawie 400 tysięcy ludzi, nie ma kina studyjnego. Biorąc pod uwagę frekwencję na cotygodniowych DKF „Mozaika” i „Niespodzianka”, a także na przeglądach Never Seen in Bydgoszcz, jest to poważny brak. Omijają nas dziesiątki wartościowych filmów nieza-

leżnych, ale też tych z głównego obiegu. Mamy nadzieję, że w najbliższym czasie to się zmieni. Żeby przypomnieć Wam, jak to było kiedyś, kiedy nasze miasto kinem stało, w dzisiejszej galerii przedsta-wiamy wyjścia z tych pałaców X muzy, które już nie istnieją i tych, które mają szansę na nowe życie. Życzymy miłych wspomnień.

Planujemy oddać naszą galerię w Państwa ręce. Bylibyśmy zachwyceni, gdyby dzisiejsza galeria za-inspirowała Państwa do odkrycia nowych-dawnych bydgoskich miejsc, które opiszecie, sfotografuje-cie lub prześlecie nam ich kadry sprzed lat.

Pomorzanin

Bałtyk

18 | | Maj 2011

opera Nova

XVIII Bydgoski Festiwal operowy

Niedziela 01.05.2011, godz. 19.00Giacomo Puccini: Cyganeria („La Bohème”)

– II Premiera – opera – Opera Nova w Bydgoszczy

Środa 04.05.2011, godz. 19.00Aleksander Ekman: Tryptyk Ekmana – Studium roz-rywki („Ekman’s Triptych – A Study of the Entertainment”)

– balet – Cullbergballet (Szwecja)

Piątek 06.05.2011, godz. 19.00Gaetano Donizetti: Maria Stuarda

– opera – Teatr Wielki im. St. Moniuszki w Poznaniu

Niedziela 08.05.2011, godz. 19.00Bela Bartok: Zamek księcia Sinobrodego („A kékszakállú herceg vára”)Henry Purcell: Dydona i Eneasz („Dido and Aeneas”)

– opery – Teatr Wielki w Łodzi

Wtorek 10.05.2011, godz. 16.30 i 20.00Eric Idle / John Du Prez: SpAMALoT, czyli Monty python i święty Graal – musical

– Teatr Muzyczny im. D. Baduszkowej w Gdyni UWAGA! Spektakl dla WIDZÓW DOJRZAŁYCH!

Czwartek 12.05.2011, godz. 19.00Georg Friedrich Händel: orlando – opera

– Combattimento Consort Amsterdam (Holandia)

Sobota 14.05.2011, godz. 19.00„Aria” / „Le Chant du Compagnon Errant” / „Diony-sos” – balet – Zakończenie Festiwalu

– Béjart Ballet Lausanne (Szwajcaria)

IMpREZY ToWARZYSZąCE

scena kameralna im. prof. F. Krysiewiczowej Środa 11.05.2011, godz. 18.00

Johann Sebastian Bach: Die Kunst der Fuge– scena – koncert – Combattimento Consort Amsterdam (Holandia)

opERoWE FoRUM MłoDYCh – spektakle akademii muzycznych

Poniedziałek 02.05.2011, godz. 18.00Wolfgang Amadeusz Mozart: Wesele Figara („Le Nozze di Figaro”) – opera – Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Byd-goszczy

Czwartek 05.05.2011, godz. 18.00Joseph Haydn: Aptekarz („Lo Speziale”) / Vojtech Didi: Matka Niobe – opery

– Akademia Muzyczna im. F. Nowowiejskiego w Bydgoszczy– Akademia Sztuki w Bańskiej Bystrzycy (Słowacja)

Sobota 07.05.2011, godz. 18.00Antonio Salieri: prima la musica e poi le parole – opera

– Akademia Muzyczna im. G. i K. Bacewiczów w Łodzi

Poniedziałek 09.05.2011, godz. 18.00Maurice Ravel: Dziecko i czary („L’ Infant et les Sortilèges”)Bohuslav Martinů: hlas lesa – Veselohra na mostě

– opery – Akademia Muzyczna im. K. Szymanowskie-go w Katowicach

– Akademia Muzyczna w Ostrawie (Czechy)

Repertuar opery Nova po zakończeniu Festiwalu:

Sobota 21.05.2011, godz. 18.00 Niedziela 22.05.2011, godz. 18.00

Amilcare Ponchielli „La Gioconda” – opera

Środa 25.05.2011, godz. 19.00 Czwartek 26.05.2011, godz. 19.00

Giuseppe Verdi „La Traviata” – opera

Sobota 28.05.2011, godz. 17.00 Niedziela 29.05.2011, godz. 17.00 Poniedziałek 30.05.2011, godz. 11.00 Wtorek 31.05.2011, godz. 11.00

Bogdan Pawłowski „Królewna Śnieżka i siedmiu kras-noludków” – baśń baletowa

Dyrekcja zastrzega sobie prawo zmiany repertuaru.

Giacomo puccini „CYGANERIA”opera w 4 obrazach

Realizatorzy:Inscenizacja i reżyseria Maciej prusKierownictwo muzyczne Andrzej KnapScenografia paweł WodzińskiKostiumy Jagna JanickaPrzygotowanie chóru henryk Wierzchoń

pREMIERA opera NovaFestiwalowy przegląd inscenizacji rozpocznie Opera

Nova premierą „Cyganerii” Giacomo Pucciniego, wy-kreowaną przez mistrza reżyserii Macieja Prusa, który po raz pierwszy pracuje z bydgoskimi śpiewakami. „La Bohème”, po 30 latach nieobecności na bydgoskiej sce-nie, dołączy tym samym do innych wielkich dzieł Pucci-niego, które znajdują się w naszym repertuarze: „Toski” i „Madamy Butterfly”, wcześniej „Turandot”.

Alexander Ekman „TRYpTYK EKMANA – studium rozrywki” balet współczesny

Realizatorzy:Inscenizacja, choreografia, dekoracje Alexander EkmanKostiumy Bregie van BalenReżyseria świateł Mikael SylvestVideo Elias Benxon(Premiera Cullberg Ballet, Sztokholm X 2010 r.)

Po 10. latach w Operze Nova wystąpi ponownie CULL-BERG BALLET, zaliczany do najlepszych zespołów tań-ca nowoczesnego na świecie. Tworzący dla szwedzkich

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 19

tancerzy Alexander Ekman jest doskonale znany na naj-lepszych scenach baletowych. Jego dzieła cechują in-teligentne pomysły, dynamiczna choreografia i obfitość humoru.

W swym najnowszym balecie Alexander analizuje różne formy rozrywki: propozycje programów telewi-zyjnych, programy baletowe, koncerty, happeningi, itp. Stawia pytanie, czy publiczność chce oglądać progra-my przygotowywane z coraz większym rozmachem, lecz błahe, czy też docenia programy o minimalistycz-nej formie, lecz odwołujące się do osobistych przeżyć , sfery uczuciowej i intelektualnej widzów.

„Wspaniałe, niesamowite przedstawienie. Świetna rozrywka. Olśniewające. Zaskakujące i zabawne, cza-sem ekstremalnie śmieszne”. (Dagens Nyheter)

Gaetano Donizetti „Maria Stuarda” opera w dwóch aktach

Realizatorzy:kierownictwo muzyczne Will Crutchfieldreżyseria Dieter Kaegiscenografia Bruno Schwenglreżyseria świateł Bogumił palewiczkierownictwo chóru Mariusz otto(Premiera Teatr Wielki w Poznaniu 29 I 2011)

Akcja opery odwołuje się do historycznej postaci kró-lowej Szkocji, panującej w XVI wieku. Tragiczne, a za-razem burzliwe losy Marii Stuart stały się tematem inspirującym wielu artystów np. dramaty Juliusza Sło-wackiego czy Fryderyka Schillera. Także libretto opery Donizettiego skupia się wokół relacji pomiędzy tytuło-wą bohaterką oraz jej kuzynką, królową Anglii. Elżbieta Wielka kocha lorda Leicestera. Ten z kolei darzy odwza-jemnionym uczuciem Marię Stuart. W konsekwencji kłótni z rywalką, zazdrosna Elżbieta podpisuje na nią wyrok śmierci. Dramat znalazł dopełnienie w warstwie muzycznej: Donizetti uczynił bohaterkami swej opery właściwie dwie kobiety, stworzył dla nich trudne do wy-konania arie, obfitujące w efektowne koloratury.

henry purcell „DYDoNA I ENEASZ” opera tragiczna w trzech aktach/Béla Bartok „ZAMEK SINoBRoDEGo” opera w jednym akcie z prologiem

Realizatorzy:kierownictwo muzyczne łukasz Borowiczreżyseria Jacek Gąsiorowski

konsultacja dramaturgiczna i muzyczna piotr Kamińskidekoracje i kostiumy Anna Wunderlichchoreografia i ruch sceniczny Alexandr Azarkevitchkierownictwo chóru Marek Jaszcza(Premiera Teatr Wielki w Łodzi 5 III 2011)

„Dydona i Eneasz” H. Purcella oraz „Zamek Sinobrode-go” B. Bartóka to opery, które mimo dzielących je epok, połączone w jedną inscenizację, nabierają głębszego sensu. Opowiadają historię wielkiej niespełnionej mi-łości, która prowadzi do nieuchronnej rozłąki i drama-tycznego finału. Skomplikowane koleje losu bohaterów zmuszają do refleksji nad przemijaniem i barierami, któ-re tkwią w każdym z nas.

„Dydona i Eneasz” i „Zamek Sinobrodego” w jednym przedstawieniu? Dwa utwory tak różne stylistycznie i z tak odległych epok w czasie jednego wieczoru? Wydaje się to zaskakujące i zakrawa na czystą prowokację. Czy jednak tak jest? (…)Obie opery są utworami głęboko tragicznymi i jeśli głębiej nad tym się zastanowić, ich tragizm, mimo odległości dwóch epok, w których powstawały, jest w ja-kimś sensie „strukturalnie” podobny. Obie są „obrazami” wielkiej miłości i obie kończą się obrazem śmierci. (…) Z „Eksplikacji reżyserskiej” Jacka Gąsiorowskiego (ma-teriał TW w Łodzi).

Eric Idle, John du prez „SpAMALoT, czyli Monty python i święty Graal” musical

Realizatorzy:Reżyseria Maciej Korwin Kierownictwo muzyczne Dariusz RóżankiewiczScenografia i kostiumy Jerzy RudzkiChoreografia Joanna Semeńczuk, Bernard SzycUkłady stepowane Jacek Wester (Premiera Teatr Muzyczny w Gdyni 2 X 2010)

D y d o n a i E n e a s z . Te a t r W i e l k i w Ł o d z iTr y p t y k E k m a n a , f o t . Cu l l b e r g B a l l e t

S p a m a l o t . a r c h . T M w G d y n i

20 | | Maj 2011

Tym, którzy zechcą zobaczyć „Spamalota…” zainspiro-wanego legendami arturiańskimi, należy się informacja: gdyński spektakl to żonglerka konwencjami, to parodia musicalu oparta na absurdalnym humorze rodem z fil-mu „ Monthy Pyton i i święty Graal”(1975r.) legendarnej brytyjskiej grupy komików.

W Gdyni stworzono widowisko z rozmachem, rozpisa-ne na pięćdziesięcioosobowy zespół i orkiestrę. Pełno tu purnonsensu i zabawy kiczem. 405 strusich piór ozdabia piękne tancerki, nawet sceny baletowe, podobnie jak partie wokalne, utrzymane są w konwencji pastiszu.

Autorem błyskotliwego polskiego libretta, pełnego gier słownych jest Bartosz Wierzbięta.

Zwariowana i kpiarska komedia, natrząsa się z wszyst-kiego i nie oszczędza nikogo.

Georg Friedrich händel „oRLANDo“ dramma per musica w 3. aktach

Dyrygent Jan Willem de VriendReżyser Eva BuchmannScenografia Miriam Grote GanseyReżyseria świateł Tom VerheijenKostiumy Jorine van Beek(Premiera Amsterdam 1 IV 2011)

Orlando jest rycerzem w służbie Karola Wielkiego. Kocha uratowaną przez siebie księżniczkę Angelikę, lecz ta obdarza uczuciem Medora. Ból serca Orlanda jest tak wielki, że doprowadza go do utraty zmysłów. Może go uratować tylko czarodziej Zoroastro, sprowa-dzając z niebios ożywiający kordiał…

BÉJART BALLET LAUSANNEARIA

Choreografia: Gil RomanMuzyka: J. S. Bach, Nine Inch Nails, Melponem, inuickie pieśni ludowe(Premiera 20 XII 2008)

Gil Roman mówi: Poprzez ten balet chciałem poruszyć szersze kwestie niż sam taniec i jednoczesne funkcjono-wanie różnych szkół myśli tanecznej, które często próbu-je się sobie przeciwstawiać: wolny taniec otwarty i taniec klasyczny. Taniec dionizyjski pełen jest instynktownej siły i energii, podczas gdy taniec klasyczny, apolliński, to ro-zum i struktura. Moją misją jest połączenie ich w jedno.

LE ChANT du CoMpAGNoN ERRANT (pieśń wędrownego czeladnika)

Choreografia Maurice Béjart Muzyka Gustav Mahler (Premiera 11 III 1971)

Choreografia ta często odczytywana jest jako ilustracja życia Béjarta. Motywem utworu jest wędrówka średnio-wiecznego czeladnika z miasta do miasta w poszukiwa-niu mistrza i sensu życia.

DIoNYSoS (SUITE)choreografia Maurice Béjartmuzyka Manos hadjidakis(Prapremiera: XII 1985)

Bazą dla realizacji suity „Dionysos” był pełnospektaklo-wy wieczór baletowy „Dionysos” z 1984 roku do muzyki Richarda Wagnera i Manosa Hadjidakisa. Zajmuje szcze-gólne miejsce w bogatym dorobku Béjarta. Opowiada mit o Dionizosie, o jego cudownych narodzinach, jego szalonych tańcach.

Rytm z początku wolny – «Narodziny tragedii» w sce-nie z tawerny – przyspiesza z wejściem bachantek, osią-ga paroksyzm syrtaki tańczonym przez 20 chłopców oraz w tanecznym szaleństwie Wschodu.

Znany od 1984 r. pod nazwą BÉJART BALLET LAU-SANNE (d. Balet XX wieku) gościć będzie w Operze Nova po raz pierwszy. Nazwisko zmarłego w 2007 r. wy-bitnego Artysty elektryzuje zawsze miłośników tańca. Admiratorzy twórczości Maurice’a Béjarta będą mieli okazję podziwiać choreografie Mistrza, wiernie prze-kazywane przez zespół jego imienia. Tancerze pokażą także dzieło swego obecnego dyrektora artystyczne-go, Gila Romana, ucznia Béjarta, byłego solisty Baletu XX wieku, uhonorowanego prestiżowymi nagrodami Danza&Danza Award oraz Nijinski Award.

inf. Ewa Chałat

O r l a n d o, f o t . L e o v a n Ve n z e n

Rekomendujemy spektakl w wykonaniu holenderskie-go zespołu muzyki dawnej Combattimento Consort Amsterdam. Wyróżnikiem i ambicją zespołu jest pre-zentowanie unikalnego i mało znanego, acz warto-ściowego artystycznie repertuaru. Zespół jest znany z wysokiego poziomu przedstawień i propagowania muzyki doby baroku, począwszy od dzieł kameralnych, poprzez orkiestrowe, oratoria, aż po dzieła operowe. W toku 28 lat istnienia zespołu ukształtował się jego własny, rozpoznawalny styl gry, który jest znany jako „szkoła Combattimento”.

Prapremiera „Orlanda” odbyła się w 1733 r., jednak dzieło, nie spotkawszy się z uznaniem, zniknęło ze scen na 200 lat. Gdy na nowo odkryto partyturę, okazało się, że jest to jedna z najpiękniejszych barokowych oper. Libretto powstało na podstawie epickiego poematu L. Ariosta, arcydzieła XV-wiecznej literatury.

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 21

7, 8 maja godz. 20.00TPB – Duża ScenaSpektakl w języku angielskim

TEATR PIEŚŃ KOZŁA/Wrocław/PolskaMACBETh

Teatr Pieśń Kozła jest jednym z najciekawszych i naj-bardziej znaczących przedstawicieli nowej polskiej awangardy teatralnej ostatnich lat. Został powołany w 1996 roku przez Grzegorza Brala i Annę Zubrzycki.

INNE SYTUACJEBydgoszcz 7-10 maja 2011

Międzynarodowy Festiwal Teatralny INNE SYTUACJE ma nawiązywać do odbywającego się w latach 1991-2000, Międzynarodowego Festiwalu Teatralnego OFF PREZENTACJE TEATRALNE. Festiwal ten zdobył uznanie wyso-kim poziomem artystycznym prezentowanym przez zapraszane grupy teatralne, profesjonalizmem organiza-cyjnym i stał się rozpoznawalną marką w świecie teatru. Celem festiwalu było zaprezentowanie bydgoskiej pu-bliczności oraz widzom przyjezdnym innego spojrzenia na teatr. Podczas wszystkich edycji festiwalu, pokazy spektakli odbywały się na scenach Teatru Polskiego i cieszyły się ogromną publicznością.

Obecny festiwal przyjął nazwę Inne Sytuacje. Nazwa ta pochodzi z wypowiedzi jednego z najważniejszych twórców współczesnego teatru Eugenio Barby, założyciela Odin Teatret, ucznia Jerzego Grotowskiego. Mówi on: „…ujęcie tradycyjnych treści teatru zajmują nie nowe treści, lecz nowe relacje… To co się rodzi, to nie żaden inny teatr, to tylko inne sytuacje zaczynają nazywać się teatrem”. Chcemy, by ten festiwal akcentował przede wszystkim obecność człowieka – aktora na scenie. Uważamy, że podstawą teatru nie jest obecność na scenie scenografii, zapożyczeń środków multimedialnych, źle pojętej widowiskowości, epatowanie nowinkami tech-nicznymi, ale aktor – człowiek. Jesteśmy przekonani, że zapraszane przez nas spektakle dają możliwość obco-wania z takim teatrem, żywym, pokazującym właśnie inne/nowe sytuacje.

Wierzymy, że to za czym Państwo tęsknicie, co wspominacie, o czym marzycie, czego szukacie, odnajdziecie tu – w Teatrze.

Życzymy niezapomnianych wrażeń artystycznych i estetycznych.

Zespół współtworzą aktorzy ze Szwecji, Norwegii, Fin-landii, Wielkiej Brytanii, Francji i Polski.

Teatr Pieśń Kozła kontynuuje długą drogę polskie-go teatru laboratoryjnego, zapoczątkowanego przez Osterwę i Limanowskiego, a tak świetnie rozwijanego przez Grotowskiego, Flaszena i Staniewskiego. Kierując swe poszukiwania w stronę sztuki aktorskiej, technik wokalnych i ruchowych, wypracował własną, unikalną technikę pracy aktorskiej – technikę koordynacji.

W Y D A R Z E N I A

22 | | Maj 2011

Macbeth, będący owocem współpracy z Royal Sha-kespeare Company, to kolejny eksperyment Teatru Pieśń Kozła. Stanowi próbę odkrycia muzyczności w poezji Szekspira i odnalezienia korzeni tragedii. Po-szukując kolorów i dźwięków szekspirowskiego języka, aktorzy starają się zgłębiać naturę dramatu.

7 maja godz. 18.00TPB – Mała Scena

MACIEJ ADAMCZYK – TEATR PORYWACZE CIAŁ Poznań/PolskaVERY

Maciej Adamczyk jest aktorem Teatru Porywacze Ciał. Wymyślił go i założył z Katarzyną Pawłowską w 1992 roku we Wrocławiu. Teatr Porywacze Ciał należy według zgodnego głosu krytyki i środowiska teatral-nego do jednej z najważniejszych niezależnych grup teatralnych w Polsce. Artyści świadomie posługują się w swoich spektaklach strategią parodii i pastiszu, wy-korzystują znaki i symbole kultury współczesnej, ze-stawiają teksty literackie z wulgaryzmami, arcydzieła z kiczem, cytaty kultury literackiej z cytatami kultury popularnej.

Very to monodram Macieja Adamczyka, do któ-rego sam napisał scenariusz. To niezwykle osobiste, momentami ocierające się o ekshibicjonizm przedsta-wienie. To historia człowieka – Polaka – czekającego na przesłuchanie w komisariacie angielskiej policji. Przesłuchujący jednak nie nadchodzi. Niech ktoś wresz-cie przyjdzie i mnie przesłucha! krzyczy ze sceny Adam-czyk. I z tego czekania, z tej bezradnej samotności za-czyna snuć opowieść.

8 maja godz. 18.00TPB – Mała ScenaSpektakl w języku angielskim

IBEN NAGEL RASMUSSEN – ODIN TEATRET Hol-stebro/DaniaESTER’S BooK

Twórcą i założycielem skandynawskiego teatru labo-ratoryjnego Odin Teatret jest Eugenio Barba, który w la-tach 1961-1964 studiował krótko reżyserię w Warszawie

i był asystentem Jerzego Grotowskiego w Teatrze 13 Rzędów w Opolu. W 1966 roku Odin Teatret przeniósł się do Holstebro w Danii, gdzie pracuje do dziś.

Odinowi, jak bodaj żadnej innej grupie powstałej w latach 60., udało się stworzyć nie tyle zespół, ile własną kulturę – przestrzeń pozwalającą na swobod-ne działanie indywidualne bez zrywania kontaktów z grupą. Światowy rezonans wywołał manifest Trzecie-go Teatru sformułowany przez Eugenio Barbę w 1976 roku. Pomógł on wyodrębnić zbiorowisko teatrów róż-nych i od teatru konwencjonalnego, i od teatru awan-gardowego.

Iben Nagel Rasmussen (ur. w 1945) - aktorka, reżyser-ka, nauczycielka i pisarka. Była pierwszą aktorką, która dołączyła do Odin Teatret po przyjeździe grupy do Hol-stebro. Jej doświadczenia zawodowe przedstawione są w książce The Actor’s Way („Droga aktora”), zredagowa-nej przez Erika Exe Christoffersena. Grała w takich spek-taklach Odin Teatret jak: Kaspariana, Ferai, Min Fars Hus, Talabot, Itsi Bitsi.

„Gdy moja matka Ester w wieku 85 lat przeniosła się do domu opieki społecznej w 2003 roku, cierpiąc na demencję starczą, zdecydowałam się ukończyć przed-stawienie, które od jakiegoś czasu istniało jako pomysł czy szkic - historia jej życia. W wygodnym, lecz nieprzy-jaznym pokoju w domu opieki społecznej matka i córka siedzą i rozmawiają. Z niemal tragikomicznym uporem te same słowa, pojęcia są powtarzane w nieskończo-ność.” (Iben Nagel Rasmussen)

9 maja godz. 17.00TPB – Duża Scena

TEATR BRAMA Goleniów/PolskaUCZUCIE W DŹWIĘKU – ApoThEoSIS

Teatr Brama ze swoją działalnością artystyczną jest obecny w Polsce od 1996 roku. Założycielem Bramy jest Daniel Jacewicz. Siedziba teatru znajduje się w Golenio-wie, gdzie zrealizowano wiele spektakli i projektów ar-tystycznych. Działania artystyczne Teatru Brama opie-rają się głównie na autorskich pomysłach, które często komentują i reagują na otaczającą aktorów rzeczywis-tość. Mówią oni o sobie i swoim środowisku z istotnym elementem odwołania do historii i tradycji jednak bez zbędnego dydaktyzmu.

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 23

Uczucie w dźwięku jest działaniem artystycznym rozpiętym pomiędzy teatrem a muzyką. Spektakl mówi o miłości, radości, ale także o samotności, a przede wszystkim o wrażliwości. Jest pełen energii i zarazem delikatny i sensualny w odbiorze. Jest zaproszeniem do wędrówki po świecie skojarzeń.

9 maja godz. 20.0010 maja godz. 18.00TPB – Mała Scena

STUDIUM TEATRALNE Warszawa/PolskaKRóL KIER ZNóW NA WYLoCIE

(na motywach powieści Hanny Krall)

Zespół został założony w 1996 roku przez Piotra Bo-rowskiego. Borowski od połowy lat 70. współpracował z Jerzym Grotowskim we Wrocławiu, a następnie był ak-torem i muzykiem w teatrze Gardzienice. W latach 80. i 90. pracował w Workcenter of Jerzy Grotowski w Pon-tederze we Włoszech.

Studium Teatralne stawia sobie za cel pogłębianie i szerzenie poczucia prawdy artystycznej poprzez sztu-kę teatru, docierając do najszerszych warstw społe-czeństwa, a zwłaszcza do młodego pokolenia.

Król kier znów na wylocie to historia młodej Ży-dówki, która w trakcie II wojny światowej po ucieczce z getta udaje Polkę i Niemkę, by w ten sposób odnaleźć swojego męża i wyciągnąć go z obozu koncentracyj-nego. Jej miłość staje się wstrząsającym „sposobem” na przetrwanie. Koleje życia bohaterki to historia jej „nie-obecności”, „nie-istnienia”, to los, w którym prze-staje być ważne, kim ona sama jest. Liczy się tylko ten, komu pragnie pomóc i w tym celu gotowa jest zrobić wszystko.

10 maja, godz. 20.00TPB – Duża Scena

TEATR DEREVO Drezno, St. Petersburg/Niemcy, Rosja/hARLEKIN

Teatr DEREVO jest jednym z najsłynniejszych euro-pejskich teatrów awangardowych. Teatr został założo-ny w 1988 roku w St. Petersburgu przez Antona Ada-sińskiego, który wcześniej pracował w słynnym teatrze klaunów Licedej. Od 1997 roku artyści teatru mieszka-ją i pracują w Dreźnie. Derevo zyskało sobie rozgłos w całej Europie – m.in. zdobywając wiele prestiżowych nagród teatralnych. Spektakle Dereva, zawsze bezsłow-ne, oryginalnie i nowocześnie łączą różne style i teatral-ne tradycje: pantomimę, taniec współczesny, butoh, rosyjską awangardę, komedię dell’arte, klaunadę, per-formance, physical theatre i happening.

Harlekin. „Nie wiadomo dokładnie, czy spektakle Dereva są o czymś, ale prawdopodobnie nie są o ni-czym, ponieważ są czymś. Jak drzewo…”

Na podstawie materiałów Organizatora

W Y D A R Z E N I A

24 | | Maj 2011

Galeria AutorskaWystawa fotografii Bydgoszcz Jerzego Riegla i po-etów czynna do 17 maja.

5 V, godz. 18Spotkanie poetyckie z ks. Janem Sochoniem oraz promocja najnowszego tomiku Uspokój się

Jan Sochoń, ur. 17.08.1953 w Wasilkowie, na Podla-siu; ksiądz, profesor zwyczajny filozofii, poeta, krytyk literacki i eseista; kierownik Katedry Filozofii Kultury na Uniwersytecie Kardynała Stefana Wyszyńskiego; wykładowca historii filozofii w warszawskim Wyższym Metropolitalnym Seminarium Duchownym. Stale współpracuje z redakcjami „Nowych Książek”, „Mszy Świętej”, „Recogito” (Paryż, pismo internetowe), „Mi-gotań i Przejaśnień” oraz Polskim Radiem. Należy do Stowarzyszenia Pisarzy Polskich, Pen Clubu, Polskiego Towarzystwa Tomasza z Akwinu, Polskiego Towarzy-stwa Filozoficznego, Zespołu Laboratorium „Więzi” oraz innych towarzystw naukowych. Autor wielu prac z zakresu filozofii, teologii, krytyki literackiej i litera-tury. Ostatnio opublikował Religia jako odpowiedź. Eseje przygodne (Warszawa 2008), Tama. Opowieść o życiu i męczeństwie księdza Jerzego Popiełuszki (Kra-ków 2010) oraz tomy poetyckie Intencje codzienne (Rzeszów 2009, książka nominowana do Nagrody Lite-rackiej Nike), Powtórzenie raju (Pelplin 2010). Mieszka i pracuje w Warszawie.

* * *W poezji księdza Jana Sochonia odnajduję uciszoną

mądrość, która nie musi się podpierać emocjonalnym wykrzyknikiem, żeby zaistnieć artystycznie, przecho-dzić w „pełne widzenie” poety i doświadczonego czło-wieka. Ma ona w sobie rozumny spokój (lub do niego zmierza), nie wyłączając utworów, które „dzieją się” na krawędzi, nad życiową przepaścią. Ludzko-boska natu-ralność tych wierszy, ich styk z mistyczną Całością, któ-ra prawie jednoczy życie ze śmiercią, wygasza wszelką doraźną „dookolność”, a może nawet jej nie rozpoznaje. Chciałoby się powiedzieć, że człowiek-artysta przenikli-wie wykorzystał jednoczącą „szansę” cierpienia i prze-mijania, wszedł do głębokiej i bezbrzeżnej rzeki. Teraz, jeśli zdarzy mu się wyraźniejszy gest udręczenia, to już jakby z samego dna, oświetlonego jednak zawsze rozle-głą, nieodpartą nadzieją. (Zbigniew Jankowski)

Jan SochońUspokój się, VII

Uspokój się, usiądź na gankuw parne południe; kropelki potupokryją twoje ciało, zmęczonepod słońcem, wówczas odczujeszciążenie gwiazd, planet i własnegoserca.

19 V, godz. 18Zapis – ekspozycja fotografii i pokaz Macieja Cuske i Marcina Sautera

Maciej Cuske ur. w 1972 w Bydgoszczy, gdzie ukończył Państwowe Liceum Sztuk Plastycznych. Od 1995 roku twórca niezależny filmów fabularnych i dokumental-nych. Razem z Marcinem Sauterem w 2000 roku zreali-zował film pt. I co wy na to Gałuszko?, którego premiera była jednym z ostatnich pokazów w kinie Pomorzanin. W 2004 r. ukończył Kurs Dokumentalny w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Od tej pory realizuje filmy dokumentalne. Prowadził w całej Pol-sce kilkadziesiąt warsztatów filmowych dla młodzieży, był wykładowcą w Mistrzowskiej Szkole Reżyserii Fil-mowej Andrzeja Wajdy, stworzył wraz z Marcinem Sau-terem Bydgoską Kronikę Filmową – zapis chwil, ludzi i miejsc naszego regionu oczami młodych filmowców. Od 2009 jest ekspertem Polskiego Instytutu Sztuki Fil-mowej. Autor i współautor ośmiu filmów. Laureat wielu nagród i wyróżnień.

* * *Na polach pod Gnieznem […] filmowiec Maciej Cu-

ske pokazał swój nowy dokument Na niebie na ziemi. [O] czym będzie ten film: chodzi o obserwację ludzi. Ziemia oglądana z perspektywy nieba. Oczami UFO. Czy nie tak właśnie, z góry, z fascynacją na pograni-J a n S o c h o ń

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 25

czu okrucieństwa i współczucia przyglądał się ludz-kiemu światu Pieter Breughel Starszy? Lub Werner Herzog w dokumencie Wiara i przesądy w Rosji […]? Kamera Radka Łaczuka w filmie Cuskego ogląda tajem-nicze Wylatowo z tą samą fascynacją, z jaką filmowali poprzednio kuracjuszy w Ciechocinku, klientów an-tykwariatu na Żoliborzu. Ludziom czekającym na coś, co nie chce się pojawić, ten film pokazuje, że to coś przeszło może tuż obok, niezauważone. Wystarczyło obrócić kamerę z nieba na ziemię, jak w końcowym, pięknym ujęciu, które Cuske uważa za puentę swego filmu. Zboża już zżęte. Ziarno sypie się z młockarni. Irek rozgląda się po polach, nad którymi nie ukazała się w tym roku świetlna kula. Naraz jego spojrzenie przenosi się na córeczkę, która co roku towarzyszy mu w Wylatowie. Jakby zobaczył ją po raz pierwszy. Ujrzeć niebo na ziemi, rzeczywistość wokół siebie jako coś boskiego; czy to nie cel każdej religii? Wiara w UFO w jakimś sensie też nią jest. Jak o żywym micie XX wieku pisał o niej przed półwiekiem Carl Gustav Jung. [C]hłop, który w filmie Maćka mówi tak: „Wojna dla Boga? Ginąć dla Boga? Jak to można? Żyjesz sam dla siebie, człowieku. Pan Bóg cię wskrzesił i masz żywym przykładem być dla drugiego. Masz robić tak, żeby było dobrze, a nie źle! Jak nie wiesz, po co żyjesz…”.

Tadeusz Sobolewski „Gazeta Wyborcza” 2007

Marcin Sauter ur. 1971 r. w Bydgoszczy. Studiował foto-grafię w PWSFTViT w Łodzi.

W latach 1994-1998 pracował jako fotoreporter „Ga-zety Wyborczej”. Współpracował jako fotoreporter z dziennikiem „Rzeczpospolita” i miesięcznikiem „Pozy-tyw“. Członek Związku Polskich Artystów Fotografików. Ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej Absolwent Mistrzowskiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Waj-dy. Od 2005 r. realizuje filmy dokumentalne jako reżyser i operator. W latach 2007-2009 wykładowca Mistrzow-skiej Szkoły Reżyserii Filmowej Andrzeja Wajdy. Od 2000 r. współpracuje z Teatrem Polskim w Bydgoszczy jako fotosista. Członek Zespołu Filmowego Paladino. Od 2008 r. ekspert Polskiego Instytutu Sztuki Filmowej. Autor 13 indywidualnych wystaw fotograficznych. Lau-reat wielu nagród i wyróżnień.

M a c i e j Cu s ke

M a r c i n S a u t e r

M a r c i n S a u t e r, N i c e a , f o t o g r a f i a 2 0 0 8

19 V godz. 1810 razy o fotografii – prezentacja tekstów: Wojciecha Banacha, Jarosława Jakubowskiego, Grzegorza Kalinowskiego, Franciszka Kameckiego, Zdzisława prussa, Karoliny Sałdeckiej, Marka Kazimierza Siwca, Krzysztofa Szymoniaka, Michała Tabaczyńskiego i Jana Wacha.

Inf. Jacek Soliński

W Y D A R Z E N I A

26 | | Maj 2011

8 V, niedz., kościół p.w. Św. TrójcyU progu kariery. Akademia Muzyczna w Krako-

wie przedstawia…Elena Chernikova – organy (Kiev)

Ukraińska organistka, która kształciła się również w Pol-sce na stypendium Gaude Polonia, oprócz znanych pre-ludiów chorałowych Bacha zaprezentuje zupełnie nie-znane kompozycje autorów ukraińskich, holenderskich i amerykańskich.

10 V, wt., kościół ewangelicko-metodystyczny (ul. Pomorska)o Anielskie Głosy, o trąby niebiańskie… Koncert pamięci ks. Romualda BiniakaAndrzej Szadejko – organy (Gdańsk)Magdalena Witczak – sopran (Gdańsk)paweł hulisz – trąbka (Gdańsk)

Muzycy z Gdańska będą chcieli przenieść nas na chwilę na dwory arystokratyczne osiemnastowiecznej Europy.

Szanowni Państwo,

Festiwal Krzysztofa Drzewieckiego Młodych Organi-stów i Wokalistów im. ks. Jerzego Popiełuszki obchodzi w tym roku mały jubileusz. Z tego powodu wprowadzi-my w tym roku kilka nowych elementów.

Po raz piętnasty w kościele p.w. Św. Trójcy, ale tak-że w kościołach ewangelicko-augsburskim i ewange-licko-metodystycznym spotkamy się na muzycznych ucztach serwowanych przez młodych wykonawców. Jak co roku rozbrzmiewać będzie wspaniała muzyka na chwałę Boga i ku pokrzepieniu naszych dusz, tym ra-zem jednak nie tylko organowa i wokalna, ale również z towarzyszeniem trąbki.

Kolejnym nowym elementem festiwalowym jest w tym roku laur publiczności, o którego będą ubiegać się młodzi wykonawcy.

Koncerty festiwalowe będą się odbywać na trzech różnych instrumentach, a więc będziemy mieli możli-wość bliższego zapoznania się z różnorodnym brzmie-niem organów. Z tego też względu zachęcam Państwa do udziału we wszystkich koncertach festiwalowych, gdyż każdy z nich jest wizytówką młodych muzyków i na każdym prezentowane będą zarówno dzieła znane, jak i te, które warto poznać.

Dziękując naszym sponsorom oraz proboszczom kościołów, życzę niezapomnianych chwil z muzyką we wspaniałych wnętrzach bydgoskich świątyń. Wszystkie koncerty rozpoczną się o godzinie 19. Wstęp wolny.

dr Andrzej Szadejkodyrektor artystyczny festiwalu

Usłyszymy błyskotliwe arie Haendla i Scarlattiego we wspaniałym wykonaniu na sopran i trąbkę, oraz mniej znane utwory Haydna i Bacha.Koncert poświęcony pamięci jednego z pomysłodaw-ców festiwalu, ks. Romualda Biniaka.

12 V, czw. kościół ewangelicko-augsburski (ul. Warszawska)Młode Talenty. Akademia Muzyczna w Katowi-

cach przedstawia…Michał Duźniak – organy Stanisław Duda – baryton

Młodzi artyści przygotowali dla nas wybuchową mieszankę utworów z czterech stuleci, a wśród nich premierowe wykonanie kompozycji Moritza Brosi-ga, dziewiętnastowiecznego kompozytora, zwanego wroc ławskim Bachem.

15 V, niedz., kościół p.w. Św. TrójcyMistrz i uczennicaWaldemar Krawiec – organy (Zabrze)Małgorzata Gołąb – mezzosopran (Zabrze)

Dojrzały organista i młodziutka wokalistka zaprezentu-ją nam swój kunszt. Wśród znanych i lubianych kompo-zycji Bacha, Haydna, Mendelssohna czy Francka mała niespodzianka – Ave Maria w opracowaniu współcze-snego śląskiego kompozytora, Józefa Świdra.

17 V, wt., kościół ewangelicko-augsburski (ul. Warszawska)Młode Talenty. Akademia Muzyczna w poznaniu

przedstawia…Karol Mossakowski – organy Lidia Węgrzyn – sopran

Koncert z cyklu znane i lubiane… w programie same znane nazwiska: Bach, Mozart, Vivaldi, Haendel, Men-delssohn i nie mniej znane fragmenty ich większych dzieł wokalnych oraz organowych, a wszystko to w wykonaniu młodych, ale bardzo utytułowanych wy-konawców.

19 V, czw., kościół p.w. Św. TrójcyMłode Talenty. Akademia Muzyczna w Bydgosz-

czy przedstawia…Marcin Simela – organy (Lublin) przemysław Cierzniewski – tenor (Bydgoszcz)

W wykonaniu adeptów bydgoskiej Alma Mater usły-szymy rzadko wykonywane utwory organowe Vierne’a i Surzyńskiego oraz opracowania tekstu Ave Maria, a na zakończenie koncertu i festiwalu przepiękną sonatę organową Mendelssohna. Warto dodać, że koncert ten będzie debiutem publicznym w repertuarze kameral-nym młodego wokalisty.

K ALENDARIUM FESTIWALU (koncerty rozpoczynają się o godz. 19.00):

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 27

Dyrektor Pałacu Lubostroń An-drzej Budziak zaprasza serdecznie na następujące wydarzenia kultu-ralne:

14-16 kwietnia 2011 roku – w Pałacu Lubostroń będą miały miejsce eliminacje wojewódzkie 56. Ogólnopolskiego Konkursu Re-cytatorskiego organizowane przez Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztu-ki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy przy współudziale instytucji kultury Pałac Lubostroń.

pałac Lubostroń

MDK4

Niedziela, 17 kwietnia 2011 roku, godz. 17.00

CXXXVI Koncert Pałacowy.Wystąpi Chór Kameralny Akade-

mii Muzycznej im. Feliksa Nowo-wiejskiego w Bydgoszczy

Dyrygenci: Janusz Stanecki i Mo-nika Waluś

Michał Gozdek – fortepian

W programie m.in.: Sergiusz Rachmaninow, Piotr Czajkowski, Feliks Nowowiejski, Mikołaj Zieleń-ski, Piotr Jańczak, Johann Sebastain Bach

Wstęp – 5 zł

pLAN IMpREZ oRAZ TEMATYCZNYCh SpoTKAŃ oTWARTYChII semest 2010/2011

6.05.11, piątek, godz. 9.30 „TRÓJBÓJ ARTYSTYCZ-NY” – część III – TEATR, FINAŁ, Sala gimnastyczna

7.05.11, sobota, godz. 16.00 Spotkanie miłośników trylogii Star Wars, Sala nr 5

10.05.11, wtorek, godz. 12.00 i 16.00 „Piłkarskie po-tyczki” – gry i zabawy z piłką – spotkanie dla dzieci b/o wieku, Sala nr 5

11.05.11, środa, godz. 16.00 „Wiosenne bukiety” – spotkanie manualne dla dzieci i młodzieży, Sala nr 5

12 maja gościem Kawiarni Literackiej będzie KRZYSZTOF BIEŃKOWSKI z Płoc-ka – członek Związku Literatów Polskich, Stowarzyszenia Autorów Polskich, obecnie prezes Oddziału w Płocku, redaktor naczelny (założyciel) kwartalnika artystyczno-naukowego „ZNAJ”, ogólnopolskiego pisma SAP; autor 9 tomików wierszy: Kwiat paproci (1997), Czarne medale (1997), Klony (1998), Trzask ciszy (1999), Oczy sparzone strachem (2001), Z mostu (2003), Surowy kościół (2007), Sejsmograf (Wyd. I i II – 2007), ech…ten Broniewski (2008). Juror konkursów poetyckich, w tym „O liść dębu”, im. Stanisława Nawrockiego i in. Zredagował kilkadziesiąt książek autorskich. Publikował w almanachach, antologiach, to-mikach pokonkursowych. Tłumaczył na język rosyjski, czeski, niemiecki, a był tłumaczony na język czeski, angielski, niemiecki. Laureat wielu prestiżowych, ogólnopolskich konkursów literackich.

Barbara Jendrzejewska

Krzyszto

f Bie

ńko

wski, fo

t. Jacek Filip

ek

„Kawiarnia Literacka” W DRUGI CZWARTEK MIESIĄCA. ZAWSZE O GODZ. 18

Modraczek

13.05.11, piątek, godz. 15.00 „Trzynastego w pią-tek” czyli milionerzy i inne gry losowe, Sala nr 5

17.05.11, wtorek, godz. 12.00 i 16.00 „Wiatr w ża-gle” – budujemy modele pływające – spotkanie manu-alne dla dzieci i młodzieży, Sala nr 5

18.05.11, środa, godz. 16.00 „Majowe śpiewanki” – karaoke dla dzieci i młodzieży, Sala nr 5

20.05.11, piątek, godz. 15.00 „W pełnym słońcu” – zabawa dla dzieci w wieku szkolnym, Sala nr 5

25.05.11, środa, godz. 16.00 „Kwieciste origami” – tworzenie bukietów na Dzień Mamy, Sala nr 5

31.05.2011, wtorek, godz. 12.00 i 16.00 „To JA” – malujemy własne portrety różnymi technikami, Sala nr 5

W Y D A R Z E N I A

3 maja 2011 roku, godz. 17.00 Koncert Nadzwyczajny

Recital fortepianowy Marii Mu-rawskiej.

Wstęp – 5 zł

ZAPRASZAMY SERDECZNIE!

28 | | Maj 2011

Filharmonia pomorska

niedziela, 1 maja 2011, godz. 16Kościół pw. Świętych Polskich Braci Męczenników w Bydgoszczy

„TU ES pETRUS” KONCERT Z OKAZJI BEATYFIKACJI JANA PAWŁA IIorkiestra Kameralna Capella BydgostiensisChór „Exultate Deo”Romuald Rajs, dyrygentAgnieszka olszewska, sopranAnna Wilk, sopranDariusz Bereski, słowo

„Tu es Petrus et super hanc petram aedificabo Eccle-siam meam”

Ty jesteś piotr (czyli skała) i na tej skale zbuduję Kościół mój.

Słowa Chrystusa. Ewangelia św. Mateusza.

Jan Paweł II będzie świętym. „Spełnia się Santo Subi-to”. Wszyscy, nie tylko Jego rodacy czekali niecierpliwie na to spełnienie. Papież-Polak zostanie wyniesiony na ołtarze pierwszego dnia maja. Przepełnieni dumną pra-gniemy godnie i z największą radością uczcić piękną muzyką – muzyką, którą Ojciec Święty, jako poeta, ar-tysta, niezwykle ukochał i szanował – to nadzwyczajne wydarzenie nie tylko dla świata chrześcijan.

W specjalnym koncercie Capelli wezmą udział: Chór „Exultate Deo” parafii Świętych Polskich Braci Mę-czenników w Bydgoszczy pod dyrekcją dr Romulda Raj-sa, dwie uznanie bydgoskie sopranistki: Agnieszka Ol-szewska i Anna Wilk, zaś słowem uświetni aktor Teatru Horzycy w Toruniu, Dariusz Bereski. Usłyszymy m.in. Tu es Petrus, dzieło kompozytora związanego z Grodem nad Brdą, mianowicie ks. Wacława Gieburowskiego. Wykładowca akademicki, dyrygent chóralny, kompozy-tor i muzykolog urodził się w 1878 w Bydgoszczy (w ka-mienicy przy Pl. Wolności 7), był słuchaczem Semina-rium Duchownego w Poznaniu. Studiował muzykologię na uniwersytetach w Berlinie i we Wrocławiu, uzyskując stopień doktora. Od 1916 kierował poznańskim chórem archikatedralnym, który z czasem zyskał rangę najlep-szego chóru męskiego w Polsce i znany był w wielu kra-jach Europy. Komponował i przygotowywał wiele prac z dziedziny muzyki. Zmarł w Warszawie w 1943. Dzieło ks. Gieburowskiego kontynuowali jego uczniowie, dy-rygenci sławnych chórów: Stefan Stuligrosz i Jerzy Kur-czewski. Na wizytę papieża Jana Pawła II w Bydgoszczy orkiestracji Tu es Petrus (pierwotnie na organy) dokonał w 1999 Bohdan Riemer. W programie tego solennego koncertu znajdą się m.in. utwory Purcella, Vivaldiego, Händla, Mozarta a także szczególnie ulubiona pieśń Ojca Świętego pt. Barka. GoRąCo ZApRASZAMY NA KoNCERT – WSTĘp WoLNY!

piątek, 6 maja 2011, godz. 19

SłYNNE ChóRY opERoWEorkiestra Symfoniczna Filharmonii pomorskiejChór opery Nova w BydgoszczyWojciech Rodek, dyrygenthenryk Wierzchoń, przygotowanie Chórusłynne chóry z takich oper, jak: „Madame Butterfly”

Pucciniego, „La Traviata”, „Nabucco” Verdiego,”Carmen” Bizeta, „Kniaź Igor” Borodina, „Cavalleria rusticana” Ma-scagniego

Większość z nas w zasadzie nie ma wątpliwości, kto jest najważniejszym wykonawcą spektaklu operowego. Oczywiście – śpiewacy soliści, bo przecież to oni kreują postaci akcji scenicznej, dla nich napisano wielkie par-tie wokalne, a gdzieś tam z boku, nieraz za kulisami to-warzyszył im chór… Purcell, Handel, Rossini czy Gluck nadawali jednak partiom chóralnym wyższą, nieraz dominującą rangę, lecz mistrzostwo w tej dziedzinie osiągnął Verdi. W miarę postępujących zmian w for-mie opery rosło także znaczenie chóru na scenie. I tak w dziewiętnastym stuleciu, kiedy to sztuka operowa prawdziwie rozkwitała, stworzono arcydzieła z udzia-łem chóru śpiewającego na scenie lub poza sceną. Niektóre nich, starannie wybrane z najsłynniejszych i najbliższych sercu usłyszymy w wykonaniu znakomi-tego, profesjonalnego chóru bydgoskiej opery Nova, przygotowanego pod kierunkiem swego dyrygenta i kierownika henryka Wierzchonia – profesora Akade-mii Muzycznej w Bydgoszczy, dyrygenta Orkiestry Sym-fonicznej PZSM w Bydgoszczy, zaś całość poprowadzi gościnny dyrygent FP, Wojciech Rodek, zaliczany do grona najbardziej obiecujących mistrzów batuty mło-dego pokolenia w Polsce.

piątek, 13 maja 2011, godz. 19orkiestra Symfoniczna Filharmonii pomorskiejJuozas Domarkas, dyrygentLukas Geniušas, fortepianCzajkowski – I Koncert fortepianowy b-moll op. 23Czajkowski – IV Symfonia f-moll op. 36 Na estradzie gościć będziemy wybitnych artystów

zza wschodniej granicy, reprezentujących różne poko-lenia, ale połączonych wielką miłością i zarazem pasją życia – muzyką. Juozas Domarkas ukończył Konserwa-torium w Petersburgu, dodatkowo kształcił się u sław-nego dyrygenta francuskiego I. Markevitcha. Od 1963 prowadzi Litewską Narodową Orkiestrę Symfoniczną. Występuje gościnnie z liczącymi się orkiestrami w Rosji i innych krajach. Był członkiem jury Międzynarodowych Konkursów im. G. Fitelberga w Katowicach w latach 1991, 1995 i 2003 oraz Konkursów im. S. Prokofiewa w Petersburgu (1993, 1996). Ma na swym koncie liczne nagrania płytowe z różnymi orkiestrami. Dyryguje też muzyką współczesną, dokonał licznych premier i na-

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 29

grań, litewskiemu mistrzowi batuty również dedyko-wano wiele kompozycji. Prowadzi Litewską Narodową Orkiestrę Symfoniczną, z którą występował w Europie i Japonii. Kieruje Wydziałem Dyrygentury Litewskiej Akademii Muzycznej. W 2006 „za rozwój kontaktów kul-turalnych między Litwą a Polską” przez prezydenta RP, Lecha Kaczyńskiego odznaczony został Krzyżem Kawa-lerskim Orderu Zasługi Rzeczypospolitej Polskiej. Lukas Geniušas, 21-letni pianista, reprezentujący Litwę i Ro-sję, urodził się w Moskwie, studiuje w tamtejszym Kon-serwatorium im. Piotra Czajkowskiego. Zdobył wiele laurów konkursów pianistycznych, ostatnie osiągnięcia to II nagroda Scottish International Piano Competition w 2007 oraz II nagroda XVI Międzynarodowego Kon-kursu Chopinowskiego w Warszawie w 2010 i nagroda specjalna Towarzystwa im. Fryderyka Chopina za naj-lepsze wykonanie poloneza w II etapie. Koncertuje jako solista i kameralista z bogatym repertuarem, od baroku po utwory kompozytorów współczesnych. Młodego wirtuoza klawiatury bydgoscy melomani mieli okazję usłyszeć już w 2009 i wówczas zachwycił interpretacją III Koncertu fortepianowego d-moll Rachmaninowa.

piątek, 20 maja 2011, godz. 19KoNCERT DYpLoMANTóW AKADEMII MUZYCZNEJ W BYDGoSZCZY

orkiestra Symfoniczna Filharmonii pomorskiejJerzy Swoboda, dyrygent

łukasz Godyla, kompozycjaFilip Syska, wiolonczelapaula Betscher, fortepianAleksandra Turalska, sopranKamila paciorkowska, mezzosopran

Godyla – Curriculum Vitae na orkiestręLutosławski – Koncert wiolonczelowyRavel – Koncert fortepianowy G-durGlière – Koncert na sopran z orkiestrą op. 82Rossini – aria Rozyny z opery Cyrulik sewilskiFilharmonia zawsze gościnna i życzliwa dla mło-

dych utalentowanych ludzi, tym razem gościć będzie wyróżnionych absolwentów naszej Uczelni Muzycz-nej, którzy będą popisywać się w koncercie dyplo-mantów. Zwieńczeniem ich 17-letniej edukacji będzie dyplom nadający tytuł magistra sztuki. Dyplomanci – instrumentaliści i wokaliści – zaprezentują się w atrak-cyjnym, bardzo różnorodnym repertuarze kompozy-torów wieków XIX-XXI.

Koncert poprowadzi Jerzy Swoboda, absolwent krakowskiej Akademii Muzycznej. Studia dyrygenckie ukończył z wyróżnieniem pod kierunkiem K. Missony. W latach 1982-1986 był m.in. dyrygentem zespołu Ca-pella Cracoviensis oraz prowadził działalność dydak-tyczną w krakowskiej Akademii Muzycznej. Od 1986 do 1996 jako stały dyrygent współpracował z Polską Orkiestrą Kameralną oraz orkiestrą Sinfonia Varso-via. Od 1998 do 2005 był dyrektorem artystycznym Filharmonii Częstochowskiej, a w latach 2006-2008 dyrektorem artystycznym Filharmonii Dolnośląskiej w Jeleniej Górze.

Czwartek, 26 maja 2011, godz. 19KoNCERT DLA MAMY

orkiestra Symfoniczna Filharmonii pomorskiejAdam Klocek, dyrygentZbigniew Wodecki, śpiew

Koncert dedykowany najukochańszym i niezastąpio-nym w życiu każdego Osobom – wszystkim Mamom… W Polsce zwyczaj obchodzenia tego pięknego święta zapoczątkowano w 1923 w Krakowie i odtąd co roku data 26 maja zajmuje szczególne i poczesne miejsce w naszych sercach.

Specjalnie dla Mam zaśpiewa niezwykle lubiany i ceniony piosenkarz, kompozytor, aktor, prezenter te-lewizyjny – artysta, który zachwyca kolejne pokolenia zarówno swym głosem, jak i grą na skrzypcach czy trąb-ce, czyli Zbigniew Wodecki, zaś na podium dyrygenc-kim stanie Adam Klocek – określony przez Krzysztofa Pendereckiego jako „jeden z najbardziej obiecujących dyrygentów młodszej generacji”, także wiolonczelista, który należy do grona wyróżniających się artystów swej generacji. Od 2006 pełni funkcję dyrektora naczelnego i artystycznego Filharmonii Kaliskiej.

inf. Mariola Grochowina

J u o z a s D o m a r k a s , d y r y g e n t

L u k a s G e n i u š a s , p i a n i s t a

W Y D A R Z E N I A

30 | | Maj 2011

opERoWE FoRUM MłoDYCh – patrz str. 18

CXL poRANEK MUZYCZNY dla dzieci z rodzicami

niedziela, 8.05.2011, godz. 10.00 i 11.30Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3Wiosenny koncert

KoNCERT SpECJALNY wtorek, 10.05.2011, godz. 19.00

Aula Akademii Muzycznej, ul. Słowackiego 7 Irmina obońska, klawesynLAUREATKA NAGRODY REKTORA AM W BYDGOSZCZY I AKADEMICKIEGO KONKURSU KLAWESYNOWEGO W POZNANIU

KoNCERT DYpLoMANTóW niedziela, 15.05.2011, godz. 18.00

Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. Szwalbego 6Lidia Kitlińska, sopran Krystyna Nowak, sopran Anna Malus, mezzosopran Janusz Stolarski, baryton Adam Zaremba, baryton Gabriela Glapska, fortepian Sara Rajewska, skrzypceorkiestra Symfoniczna AM w BydgoszczyZygmunt Rychert, dyrygent

CCXXXII BYDGoSKI WToREK MUZYCZNY

wtorek, 17.05.2011, godz. 19.00Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3

Zespoły Wydziału Dyrygentury, Jazzu i Edukacji Mu-zycznej AM w Bydgoszczy, kierunku Jazz i muzyka es-tradowa

KoNCERT KATEDRY INSTRUMENTóW DĘTYCh I pERKUSJI

środa, 18.05.2011, godz. 19.00Sala Koncertowa im. prof. R. Sucheckiego, ul. Staszica 3pedagodzy i studenci AM w Bydgoszczy

KoNCERT DYpLoMANTóW piątek, 20.05.2011, godz. 19.00

Sala Koncertowa Filharmonii Pomorskiej, ul. A. Szwalbego 6Soliści – dyplomanci AM w Bydgoszczy:Aleksandra Turalska, sopran Kamila paciorkowska, mezzosopran Filip Syska, wiolonczela paula Betscher, fortepianOrkiestra Symfoniczna Filharmonii PomorskiejJerzy Swoboda, dyrygent Bilety można nabywać:

– na Operowe Forum Młodych w kasie Opery Nova,– na Poranki Muzyczne dla dzieci – w foyer Sali Koncertowej

pół godziny przed każdą audycją,– na Koncert Dyplomantów w dn. 15.05.2011 – w Dziale Arty-

stycznym AM oraz w FP godzinę przed koncertem,– na Koncert Dyplomantów w dn. 20.05.2011 – w kasie Filhar-

monii Pomorskiej.Na pozostałe imprezy wstęp bezpłatny.

inf. Anna Cudo

Akademia Muzyczna

WiMBp

W Y D A R Z E N I A

Godzinami o książkach – Dyskusyjne Kluby Książki w WiMBP. Szczegóły dotyczące działalności klubów pu-blikowane są na stronie: dkk.wimbp.man.bydgoszcz.pl. Program DKK, realizowany przez WiMBP we współ-pracy z Instytutem Książki, obejmuje także spotkania autorskie, z których dwa odbędą się w maju.

12.05.2011, godz. 17.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Elżbietą DzikowskąHistoryk sztuki, sinolog, podróżniczka, reżyser i opera-tor filmów dokumentalnych ze wszystkich kontynentów (ok. 300 zrealizowała wspólnie z mężem Tonym Halikiem tworząc cykl „Pieprz i wanilia”), autorka wielu książek: „Tropem złota”, „Hombre”, „Czarownicy”, „Polacy w sztu-ce świata”, seria książek „Groch i kapusta. Podróżuj po Polsce”, autorka programów telewizyjnych, audycji radio-wych, artykułów publicystycznych, wystaw sztuki współ-czesnej. W latach 1964-1981 pracowała w redakcji „Kon-tynetów”. Zwiedziła wówczas całą Amerykę Łacińską. Od połowy lat siedemdziesiątych zaczęła podróżować z mę-żem Tonym Halikiem. W Bydgoszczy opowiadać będzie, prezentując materiał fotograficzny, o swoich podróżach,

także, miejmy nadzieję, o tej najnowszej – do Chin, która miała miejsce w marcu tego roku. Wstęp wolny!

19.05.2011, godz. 16.00, Biblioteka Główna WiMBP, Sala Wykładowa

Spotkanie autorskie z Marią CzubaszekPolska poetka, pisarka i satyryk, autorka tekstów pio-senek, także scenarzystka, felietonistka i dziennikarka. Pracę w radiu rozpoczęła w 1960 r. W 1966 r. związała się z Programem III Polskiego Radia. Najbardziej znana jest z tekstów satyrycznych, pisanych dla znanych aktorów i prezentowanych w radiowej Trójce. W 1980 r. ukazał się zbiór jej tekstów pisanych dla radia, telewizji i „Szpilek” (wznowiony w 1994 r.). Pisała teksty piosenek do mu-zyki m.in. Wojciecha Karolaka, Andrzeja Dąbrowskiego, Henryka Majewskiego, Jerzego Miliana, Zbigniewa Na-mysłowskiego, Ryszarda Poznakowskiego, Jana Ptaszy-na Wróblewskiego. Jest autorką sztuk, m.in. „Kwadrat”, „Roxy”, „Włącz kolor”, „Żona pana ministra”. Od 2010 r. występuje w improwizowanym serialu „Spadkobiercy”. Prowadzi program internetowy „Magia Magla” – prze-gląd prasy kolorowej w portalu kultura.wp.pl. Prowadzi też swój własny blog. Wstęp wolny!

inf. Lucyna Partyka

Maj 2011 | | 31

WERNISAż 6 maja 2011 r., godz. 17.00, GALERIA PAŁAC

Kolejną ekspozycją z cyklu Młodzi zdolni jest wystawa prac uczestników warsztatów Ewy Wanko-Jastrowskiej, która będzie prezentowana od 6 do 23 maja. To kontynuacja cyklu wystaw Młodzi zdolni, którego celem jest ukazanie najlepszych prac wyróżniają-cych się uczestników zajęć plastycznych z grup prowadzonych przez różnych nauczy-cieli Pałacowego Centrum Wyobraźni. Swoje prace prezentowali już młodzi artyści na co dzień pracujący pod okiem Zbigniewa Jastrowskiego i Tomasza Karcza.

Podczas tej ekspozycji zaprezentowane będą, oprócz prac wykonanych technikami tradycyjnymi, prace plastyczne będące wynikiem nowych doświadczeń warsztato-wych. Zawarte w nich relacje między barwami, perspektywa jako głębia w obrazie, kompozycja jako harmonijny układ poszczególnych elementów składających się w jedną całość potwierdzą umiejętności najzdolniejszych.

pałac Młodzieży

III Ogólnopolskie Spotkania Teatrów Jednego Aktora „Monodram 2011” są adre-sowane do młodzieży zain-teresowanej sztuką teatral-ną, dla której monodram jest nie tylko fascynującą formą wypowiedzi artystycznej, ale także niezwykłą okazją do świadomego aktorskiego działania, poznania i zrozumienia istoty procesu twórczego z jego nieod-łącznymi cechami: kreatywnością, dążeniem do reali-zacji celu na miarę wszystkich możliwości i śmiałością w podejmowaniu zadań trudnych o wielu niewiado-mych. Do prezentacji konkursowej zakwalifikowane zostaną monodramy przygotowane przez młodzież pracującą pod opieką instruktorów teatralnych, jak rów-nież nie posiadającą żadnej opieki artystycznej. Oceny

Monodram 2011 Pałac Młodzieży, 14 maja 2011 r.

Początek spotkań godz. 10.00.

Czwartek, 26 maja, godz. 19Poznasz przystojnego bruneta, (You Will Meet a Tall Dark Stranger), reż. Woody Allen, USA 2010, 98 min

monodramów dokona profesjonalne jury, którego za-daniem będzie nie tylko wyłonienie zwycięzców, ale również udzielenie istotnych wskazówek, które pomo-gą młodym aktorom w stawianiu pierwszych kroków w przestrzeni scenicznej, doborze właściwego mate-riału literackiego, umiejętnym stosowaniu środków wy-razu artystycznego. Uczestnicy konkursu walczyć będą o Złoty, Srebrny i Brązowy MONODRAM. Mam nadzieję, że konsultacje z wybitnymi fachowcami z dziedziny te-atru, przyczynią się do jeszcze większego rozbudzenia u młodzieży zainteresowania nie tylko samym teatrem, ale również szeroko pojętą sztuką. Bogaty program im-prezy adresowany jest też do młodzieżowej widowni, u której wykształcić powinien postawę otwartą wobec nowości, wobec zdarzeń i zjawisk wykraczających poza codzienne, potoczne doznania i doświadczenia i – co się z tym wiąże – przez poznanie wielości i różnorod-ności postaw twórczych – wykształcenie tolerancji dla odmienności, uznania pluralizmu w kulturze i życiu społecznym.

Jacek Małachowskipomysłodawca i kierownik artystyczny spotkań

Kontakt: Dominik Wierski, tel. 52 321 00 81 wew. 359. Karnety i bilety do nabycia w kasie Pałacu Młodzieży w godzi-nach 8.00-10.00 i 12.00-15.15 lub przed seansem.Cena karnetu na maj: 24 zł; cena pojedynczego biletu normal-nego: 8 zł; cena karnetu ulgowego: 15 zł; cena biletu ulgowego (młodzież ponadgimnazjalna, studenci): 5 zł

DKF Niespodzianka w pałacu Młodzieżyzaprasza na kinowe seanse w maju

Czwartek, 5 maja 2011, godz. 19The Fighter, reż. David O. Russell, USA 2010, 115 min

Czwartek, 12 maja, godz. 19Prawdziwe męstwo, (True Grit), reż. Ethan Coen, Joel Coen, USA 2010, 110 min

Czwartek, 19 maja, godz. 19Wygrany, reż. Wiesław Saniewski, Polska 2011, 110 min

W Y D A R Z E N I A

32 | | Maj 2011

„RoCK`N`RoLLoWA hISToRIA SZTUKI”Ann Noёl, Grzegorz pleszyński z niewielką pomocą przyjaciół

wystawa czynna do 29 maja

NoC MUZEóW 14 maja 19.00–24.00Galeria Miejska bwa zaprasza na

„Wędrówki po ostrej krawędzi”

Przewodnikiem wędrówki po Gale-rii będzie artysta, jeden ze współ-autorów wystawy „Rock`n`rollowa historia sztuki” Grzegorz Pleszyński.

Wędrówki odbywały się będą co półtorej godziny. Pierwsza o godz. 19.00

Będzie to autorska opowieść – swoisty happening w oparciu o pre-

Galeria Miejska bwa

Galeria Kantorek

Waldemar Byrger 1943-2001 Kontynuacja wystawy – czynna do 14 maja 2011.

Wystawa przypomina postać i twórczość tragicznie zmarłego w 2001 r. bydgoskiego artysty. Jest częścią cyklu wystaw Artyści bydgoscy – in memoriam.

Prezentuje malarstwo i rysunek, dzieła powstałe głównie w latach 1969-1980, najbardziej aktywnego, twórczego okresu artysty.

Waldemar Byrger urodził się w Bydgoszczy. Studio-wał w ASP w Krakowie.

W 1969 r. uzyskał dyplom w pracowni prof. Wacława Taranczewskiego. Zajmował się malarstwem i grafiką użytkową.

Miłosz Matwijewicz – malarstwo Otwarcie wystawy 20 maja 2011 (piątek) godz. 18.

Artystę inspiruje pejzaż. Poświęca mu wszystkie swo-je interpretacje twórcze. Pracuje w akwareli i technice olejnej. Istotny jest dla niego kolor. Barwą stwarza at-mosferę i nastrój swoich prac. Plamą barwną wydoby-wa kształty, określa przestrzeń, sugeruje światło. Two-rzy kompozycje realistyczne, ale często zatraca kształty na rzecz siły działania układów kolorystycznych w ob-razie.

Miłosz Matwijewicz ur. w 1930 r. w Lesznie. W latach 1949-1955 studiował na Wydziale Sztuk Pięknych UMK

f o t . K r z y s z t o f P a w ł o w s k i

zentowane na wystawie obiekty. Znany z ekstremalnych wystąpień artysta zapewnia, że tym razem nie będzie żadnych „nieprzyzwoitych” prowokacji. Zatem zapraszamy od-biorców sztuki w każdym wieku!!!

Na zakończenie Nocy Grzegorz Pleszyński i Artur Maćkowiak wystą-pią z koncertem z repertuaru płyty „POT ONE TEA” nagranej wspólnie z brytyjską artystką Ann Noel.

inf. Ewa Krupa

w Toruniu w pracowni prof. Stanisława Borysowskiego i prof. Tymona Niesiołowskiego. Od 1955 r. jest człon-kiem ZPAP. Brał udział w kilkudziesięciu wystawach okręgowych i ogólnopolskich oraz wystawach sztuki polskiej za granicą. Jest autorem ośmiu wystaw indywi-dualnych i laureatem wielu nagród i wyróżnień.

inf. Elżbieta Katorek

M i ł o s z M a t w i j e w i c z , Pe j z a ż , a k w a r e l a , 3 8 × 5 0 c m

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 33

„Dookoła Świata”

31.05.2011, godz. 19.00 – monodram Tułacz na podstawie tekstów Mariana Hemara. Wykonanie Stani-sław Górka.

Budynek Copernicanum, ul. Kopernika 1.

Impreza odbywa się w ramach Ogólnopolskiego Sym-pozjum Obecna Recepcja Twórczości Mariana Hemara.

Marian Hemar (1901-1972), poeta, satyryk, dramaturg i autor tekstów piosenek m.in. szlagierów Ten wąsik czy Upić się warto.

piątek, 6.05.2011, godz. 17.00Cafe Pianola

Czasopismo Podróżnicze Dookoła Świata po długiej przerwie ukaże się na rynku 1 maja 2011 roku. Z okazji wydania pierwszego numeru zapraszamy na uroczy-stość do Cafe Pianola w Bydgoszczy przy ul. Jagielloń-skiej 2 o godz. 17.00.

Spotkanie składa się z trzech części:1. Oficjalne otwarcie połączone z podziękowaniami

osób współtworzących czasopismo.2. Otwarcie Bydgoskiego Klubu Podróżnika – przywita-

nie i prelekcje podróżników zapowiadające kolejne spotkania klubu.

Prelekcji udzielą: Wojciech Dąbrowski, który okrążył świat 13 razy oraz Danuta i Tomasz Gryka, którzy po-dróż dookoła świata odbyli za 1 grosz.

3. Wieczór autorski, podczas którego będzie można na-być książki podróżnicze z dedykacją autorów, w tym Babcię w Afryce, książkę która otrzymała w kwietniu prestiżową nagrodę Traveler 2011 i zyskała status best sellera.

Gościem honorowym spotkania jest Marek Fiedler, pisarz i podróżnik, syn Arkadego Fiedlera, który jest oj-cem polskiego podróżnictwa.

Wejściówka – zakup czasopisma na miejscu lub oka-zanie wcześniej zakupionego.

Zapraszamy:redakcja DOOKOŁA ŚWIATA, firma K&DEKORATIF

Koncert z cykluMISTRZ I JEGo UCZNIoWIE

środa, 18 maja 2011, godzina 18.00MUSZLA KONCERTOWA w Parku im. W. Witosaul. Jagiellońska 27a w Bydgoszczy

Towarzystwo Muzyczne im. I. J. paderewskiego

Miejski ośrodek Kultury w Bydgoszczy

UKW

Festiwal Pamięci Andrzeja Zauchy Serca Bicie, jest muzycznym przed-sięwzięciem łączącym pokolenia i pasje. Zaucha był odnoszącym sukcesy sportowcem, znanym wo-kalistą, instrumentalistą i aktorem. Odszedł przedwcześnie u szczytu kariery. Ta luka nie została niczym zastąpiona, a sam artysta skazany na zapomnienie. Jego piosenki, peł-ne energii i młodzieńczego entu-zjazmu, posiadają ukrytą witalność, która nie wygasa. Młodzi wykonaw-cy, mają mało okazji by zmierzyć się z ambitną piosenką i podnieść swo-je umiejętności.

Organizatorzy imprezy Serca bi-cie postanowili w formule festiwa-lowej stworzyć młodym możliwość

pracy warsztatowej z najlepszymi. Następnie poddać konfrontacji ich umiejętności na scenie muzycz-nej. Przy tym przedsięwzięciu do współpracy zaproszono znanych wykonawców, krytyków muzycz-nych i przyjaciół ze sceny Andrzeja Zauchy. Koncert Galowy, zaplano-wano w nowoczesnej scenografii i oprawie aranżacyjnej na 17 maja 2011 roku w prestiżowym budynku bydgoskiej Opery Nova. Festiwal Serca bicie ma być rozpoznawalnym znakiem firmowym na krajowym rynku muzycznym. Miejscem mię-dzypokoleniowych spotkań z wybit-nymi osobowościami artystycznymi, okazją do promowania ambitnej piosenki polskiej oraz szansą na za-istnienie dla młodych wokalistów. Również nieszablonowym działa-niem reklamującym region i miasto, w którym się odbywa.

Serca biją dla Zauchy

W Y D A R Z E N I A

34 | | Maj 2011

NoC MUZEóW 14 maja 2011 roku, godz. 17.00-01.00

Zespół Spichrzy, ul. Grodzka 7-1117.00-18.00 – Z kolekcji Leona Wyczółkowskiego. Dar

artysty dla Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu – opro-wadzanie po ekspozycji

18.00-19.00 – Zmącony i nieszczęśliwy ja człowiek./ Zupełnie inny zostanę w moich wierszach – spotkanie z Grzegorzem Kalinowskim nt. Wierszy ostatnich Czes-ława Miłosza.

Muzeum okręgowe

Czesław Miłosz – student Wydziału Prawa i Nauk Społecznych, Wilno ok. 1930 r., wł. Biblioteka Uniwersytecka w Toruniu

Spichrze, ul. Grodzka 7-11 14 maja, godz. 18.00 – spot-

kanie z Grzegorzem Kalinowskim pt. „Zmącony i nieszczęśliwy ja czło-wiek. Zupełnie inny zostanę w mo-ich wierszach”. O Wierszach ostat-nich Czesława Miłosza.

W 2006 roku, dwa lata po śmierci Czesława Miłosza, w Wydawnictwie Znak ukazały się Wiersze ostatnie. Kilka utworów poetyckich opubli-kowano za życia Autora, inne ukaza-ły się po raz pierwszy właśnie w tym tomie. Autor nie nadał zbiorowi kompozycji, a wierszom ostatecz-nego kształtu. Zostały tam opubli-kowane utwory niedokończone, szkice poetyckie, zapisy zamysłów. Warto przyjrzeć się tym utworom zamykającym twórczość poetycką autora Drugiej przestrzeni w kontek-ście całości jego poetyckiego uni-wersum.

Grzegorz Kalinowski, ur. 1955 w Inowrocławiu; zajmuje się krytyką literacką, w 2010 w wydawnictwie Galeria Autorska ogłosił tom minia-tur prozatorskich tylko biel; redaktor „Kwartalnika Artystycznego. Kuja-wy i Pomorze”; publikował w ogól-nopolskich pismach literackich, współpracował z pismami regional-nymi, wydawnictwami, m.in. Wy-dawnictwem Pomorze, z Radiem PiK; pracuje w Państwowym Zes-pole Szkół Plastycznych im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy; Zasłużony Działacz Kultury, Nagro-da Centrum Edukacji Artystycznej za szczególny wkład w rozwój edu-kacji artystycznej w Polsce; w roku 2007 Nagroda Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Miesz-ka w Bydgoszczy.

Spotkanie przygotowane zostało przy współpracy Towarzystwa Przy-jaciół Muzeum Okręgowego im. Le-

ona Wyczółkowskiego w Bydgosz-czy oraz dzięki dofinansowaniu ze środków Urzędu Marszałkowskiego w Toruniu.

G r z e g o r z K a l i n o w s k if o t . J a k u b K a j a

18.00-23.00 – pokaz malowania portretu z udziałem modelek w strojach z lat 20. i 30.

20.00-21.00; 24.00-01.00 – Pamiątki bydgoskie – oprowadzanie po ekspozycji

22.00-22.30 – Wilno Miłosza – oprowadzanie po eks-pozycji

23.00-24.00 – W oparach starego kina – spektakl prezentujący piosenki z polskich filmów przedwojen-nych

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 217.00-18.00 i 19.00-20.00 – Interaktywna historia –

zajęcia z użyciem kopii zabytków, m.in. zbroi średnio-wiecznego woja

18.00-19.00, 22.00-23.00 – W grodzie Bydgosta. Ta-jemnice życia wczesnośredniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic – oprowadzanie po wystawie

18.00-21.00 – Zapunktuj – warsztaty konserwacji obrazów

21.00-22.00 – olszewski Bach Trio – koncert jazzo-wy Projekt olszewski Bach Trio (Piotr Olszewski – gi-tary, Mirosław Wiśniewski – kontrabas i gitara basowa, Jacek Pelc – perkusja) prezentuje jazzowe aranżacje muzyki Jana Sebastiana Bacha

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 417.00-23.00 – Być jak mincerz – samodzielne wybija-

nie żetonów muzealnych

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 35

18.00-19.00; 21.00-22.00 – Mennica bydgoska – oprowadzanie po wystawie

19.00-20.00; 23.00-24.00 – Od pieniądza narodowe-go do euro – oprowadzanie po wystawie

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 717.00-24.00 – Muzyka z tamtych lat – prezentacja

utworów muzycznych ze zbiorów Muzeum19.00-20.00 – Fokstrot, charleston, quickstep – pokaz

i nauka tańców z czasów dwudziestolecia międzywo-jennego

20.45-21.00 – Śladami Leona Wyczółkowskiego – inau-guracja V edycji konkursu fotograficznego

21.00-22.00 – prelekcja na temat Leona Wyczółkow-skiego

23.00-24.00 – Twórczość Leona Wyczółkowskiego – oprowadzanie po wystawie

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 817.00-01.00 – Jerzy Nowosielski – pokaz obrazów ar-

tysty ze zbiorów Muzeum17.00-19.00 – Rajskie drzewo. Przedstawienia drzew

w malarstwie – warsztaty dla dzieci przed Galerią Sztuki Nowoczesnej

F o t o g r a f i a z e k s p o z y c j i „ M e n n i c a b y d g o s k a ”, f o t . Ł u k a s z a M a k l a k i e w i c z

WYSTAWY CZASoWE: Spichrze, ul. Grodzka 7-11.

Wilno Miłosza. Wystawa czynna do 29 maja 2011 r.

Spichrze, ul. Grodzka 7-11.Z kolekcji Leona Wyczółkowskiego. Dar artysty dla Muzeum Wielkopolskiego w Poznaniu. Wystawa czynna do 30 czerwca 2011 r.

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8Dorota Podlaska. Miejsca i ludzieWystawa czynna do 22 maja 2011 r.

Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4Od pieniądza narodowego do euroWystawa będzie czynna do 17 listopada 2011 r.

WYSTAWY STAłE: Europejskie Centrum Pieniądza, ul. Mennica 4

Mennica bydgoska

Zbiory Archeologiczne, ul. Mennica 2W grodzie Bydgosta. Tajemnice życia wczesnośre-dniowiecznych mieszkańców Bydgoszczy i okolic

Galeria Sztuki Nowoczesnej, ul. Mennica 8aGaleria Sztuki Nowoczesnej

Opera Nova, ul. Marszałka Focha 5Fonografia operowa

Spichrze, ul. Grodzka 7-11.Pamiątki bydgoskie

Spichrze, ul. Grodzka 7-11.Bydgoscy mistrzowie malarstwa

Spichrze, ul. Grodzka 7-11.Bydgoszcz – okruchy miasta

Leon Wyczółkowski, ul. Mennica 7Leon Wyczółkowski (1852-1936), malarstwo, rysu-nek, grafika

Inf. Mateusz Soliński

19.00-20.00; 22.00-23.00 – Dorota Podlaska. Miejsca i ludzie – oprowadzanie po wystawie

21.00-22.00; 23.00-24.00 – Galeria Sztuki Nowocze-snej – oprowadzanie po wystawie

D o r o t a Po d l a s k a , Ta o s t a t n i a n i e d z i e l a , 2 010 , a k r y l n a p ł ó t n i e , f o t . Wo j c i e c h Wo ź n i a k

L e o n W y c z ó ł k o w s k i , A u t o p o r t r e t , 1921, w ę g i e l n a t e k t u r z e

W Y D A R Z E N I A

36 | | Maj 2011

Wsród polaków było i jest wielu wybitnych pod-różników, żeby wspomnieć tylko o Kazimierzu No-waku, Bronisławie Malinowskim, Tonym haliku czy bardziej nam współczesnych Wojciechu Cejrowskim, Beacie pawlikowskiej czy Martynie Wojciechowskiej.

Tradycja podróżowania, odkrywania nowych miejsc, docierania tam, gdzie dociera niewielu jest wciąż żywa, a polacy w niczym nie ustępują podróż-nikom z Zachodu. To dla takich podróżników – nieza-leżnych, ambitnych, ciekawych świata, są organizo-wane festiwale podróżnicze, jak Kolosy w Gdyni czy Trzy żywioły w Krakowie.

Piątek, 13.05. 2011pANEL I godz. 15.30: oficjalne otwarcie festiwaluAnia i Michał Semrau – Szczęśliwy archipelag wysp

Vanuatu; Małgorzata Adamczyk i Bartosz Majchrzak – „Afryka Wschodnia w moich oczach” – Uganda, Kenia, Zanzibar; Łukasz Deręgowski i Małgorzata Żubka – Rowerem przez Turcję, Iran, Emiraty, Oman, Północne Indie i Nepal; Karolina Sypniewska – Mieszkając wśród Papuasów… Nowa Gwinea

pANEL II godz. 18.15-21.00: Michał Słobodzian – Wenezuela „Amor es socialismo czyli od Chaveza po Warao”; Adam Piekarski – Najdłuższy Marsz, czyli obli-cza indiańskiej Ameryki; Afrykańska szkoła – fundacja ASANTE; Asia Kotwicka – Kredki dla AFRYKI, prezenta-cja na podstawie placówek w Kenii, Zambii i Wybrzeżu Koś ci Słoniowej; Ania i Robb Maciąg – Jedwabnym Szla-kiem na rowerze.

Sobota 14.05.2011pANEL I 12.00-14.30: Agnieszka i Marcin Karbowscy

– Zachwycająca Japonia; Maciej Skowron – Afrykańska przygoda – wejście na Kilimandżaro, Tanzania, Kenia; Michał i Szymon Jasieńscy – Wyprawa na Spitsbergen; Mieczysław Bieniek – Hajer jedzie do Dalajlamy

pANEL II godz. 15.00-18.00: Tomasz Nasiółkowski – „Bangladesz – w objęciach Gangesu i Brahmaputry”; Paweł „Baszan” Baszanowski – NO Experience Expedi-tion- motocyklem do Afganistanu i dalej…; Zdzisław Preisner – Etiopia – Dolina Danakilska; Katarzyna Gem-balik – West MAN-WOMAN 2009.

pANEL III godz. 18.30-21.30: Ania Grebieniow – żag-lowozem przez Mongolię oraz sztafeta Afryka NOWA-KA; Tomek Kowalski – Magister Kowalski; Beata Lalla Jakuszewska – Tribi Sun: saharyjskie serca.

Imprezy towarzyszące:WYSTAWY FoToGRAFII:– „Kredki dla Afryki” – zdjęcia z Kenii, Zambii, Wyb-

rzeża Kości Słoniowej – Fundacja ASANTE.– „W kręgu obrzędów. Azja i Oceania” – Papua Nowa

Gwinea, Vanuatu, Australia, Indonezja, Nepal, Indie, Malezja – wystawa poświęcona podróży Karoliny Syp-niewskiej, która w 2008 roku wyruszała autostopem z Bydgoszczy w stronę Australii.

– Wystawa konkursowa – Widziane w podróży – wy-brane zdjęcia prelegentów, gości festiwalowych, a do-chód z ich sprzedaży zostanie przekazany biednej spo-łeczności regionu rzeki Sepik w Papui Nowej Gwinei.

KąCIK FILMoWY:Zapraszamy do atelier w Muzeum Fotografii, gdzie

przez cały czas trwania festiwalu będą prezentowane filmiki z podróży naszych prelegentów.

KUChNIA ŚWIATA:Greenway (wegetariańska kuchnia świata), Lord Budda (hin-

duskie jedzenie), Kurkuma (japońskie jedzenie)SToISKA:Biuro Podróżników FLUGO, wydawnictwa podróżni-

cze, sprzęt fotograficzny, CEWE foto atrakcje.

I Bydgoski Festiwal „podróżnicy” 13-14 maja 2011, Akademicka Przestrzeń

Kulturalna, WSG, Bydgoszcz, ul. Królowej Jadwigi 14www.podroznicy.byd.pl

Warsztaty obywatelskie – MOJE POLISSpotkania warsztatowe dla dzieci w wieku 9-11 lat, oparte o prostą zasadę organizacji życia obywateli w wyimaginowanym mini-państwie, pozwalającą podjąć kilkanaście interesujących kwestii z różnych dziedzin wiedzy. Zespołowa zabawa w projektowanie własnego miasta-państwa motywuje przy tym do własnej kre-atywności.

Pomysł nawiązuje do tzw. pedagogiki zabawy. Ułatwia swobodne poruszanie tematów, w któ-rych dziecko może okazać się twórcze. Warsztaty mogą pomóc uczestnikom w przyszłym śmiałym myśleniu o sobie, jako o organizatorach życia obywatelskiego.

Spotkania organizowane przez MoK będą odby-wały się w soboty. pierwsze zajęcia w maju. Uczest-ników warsztatów można zgłaszać pod numerem tel. 513-951-043 bądź via email [email protected] prowadzenie: Marcin Lewandowski.

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 37

…Obrazy Dariusza Delika kierują ku temu, co niewidzialne, niepojęte, niewyobrażalne. Pośród rozlicznych nieoczywistości tego malarstwa metafizyczność jest oczywista. Przedstawiony świat jest tajemni-czy, jest jakby relacją ze spotkania z nieznanym, które tylko nieznacz-

WoKiS

D a r i u s z D e l i k , K u ś w i a t ł u D a r i u s z D e l i k , K o b i e r z e c D a r i u s z D e l i k , S z u w a r y

Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej Wojewódzkiego Ośrodka Kultury i Sztuki „Stara Ochronka” w Bydgoszczy Stary Rynek 18

DARIUSZ DELIK malarstwo 13 maja – 10 czerwca 2011 roku, wernisaż w piątek 13 maja godz. 17.00

nie się odsłania… Można by powie-dzieć, że te obrazy są opowieściami o poznawaniu, o spotkaniach takich, jak te, które określamy twarzą w twarz… Takie spotkania są możliwe, jeśli uprawia się sztukę w gotowości przyjęcia nieznanego i przekracza-nia ograniczeń. To właśnie widać na

płaszczyźnie obrazów Dariusza De-lika: w kompozycjach, w poszukiwa-niach kolorów, w dyscyplinie, która wyraża się w zgłębianiu spójnego świata, w dążeniu do doskonałości.

Tajemnica w obrazach Dariusza Delika łączy się z obecnością pięk-na, którego dzisiejsza sztuka zdaje się niekiedy wstydzić. W tych ob-razach urzekająca jest harmonia najszlachetniejszych tradycji malar-skich, nowatorstwa i stylu, sprawia-jącego, że obrazy Dariusza Delika są rozpoznawalne i niepowtarzalne.

Jerzy Rochowiak

Maria Jolanta Kowalska jest z wykształ-cenia magistrem filologii polskiej, człon-kiem Związku Literatów Polskich, Robot-niczego Stowarzyszenia Twórców Kultury i przewodniczącą Federacji Klubów Pol-skiej Książki w Bydgoszczy.

Współorganizowała pierwsze Chojnic-kie Noce Poetów. Wydała kolejno tomiki poetyckie: Z sercem cichym jak liść (1993),

Spotkanie Autorskie Marii Jolanty Kowalskiej Miłość ponad wszystko

19 maja, godz. 17.00, sala WOKiS pl. Kościeleckich 6 w Bydgoszczy.Na spotkanie w ramach Klubu Poetycko-Wydawniczego „Arkona” za-praszają: Wojewódzki Ośrodek Kultury i Sztuki w Bydgoszczy i Robot-nicze Stowarzyszenie Twórców Kultury w Bydgoszczy.

Warkocze gwiazd chwytam (1994), Na głos miasta i serca (1996), Kaskaderka (1998), Po trzeciej stronie lustra (2000), Rozwiesi-łam w obłokach marzenia (2005), Prawdy nigdy dość (2008) oraz Tańcz w ogniu mi-łości (2010). I tomy prozy Góry wspomnień (2000), Wpisany w Szczawnicę (2009) i ar-tykuły publicystyczne, drukowane w cza-sopismach literackich i regionalnych. Jest także współautorką licznych almana-chów i antologii. Poezji szuka w wędrów-kach po górach, potędze mórz, w egzo-tyce, w zabytkach architektury i podczas spotkań z pasjonatami. A dla takich pro-wadzi wieczory artystyczne w klubie Od-nowa i w kawiarence hotelu Centralnego w Bydgoszczy.

W Y D A R Z E N I A

38 | | Maj 2011

Teatr polskiArtur pałygaV (F) ICD-10. Transformacje

Reżyseria: Paweł ŁysakDramaturgia: Paweł SztarbowskiScenografia: Paweł WodzińskiKostiumy: Aleksandra SemenowiczProjekcje video: Remigiusz ZawadzkiWystępują: Karolina Adamczyk, Marta Ścisłowicz, Małgorzata Trofimiuk, Michał Czachor, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki (gościnnie), Artur Krajewski.

Czy da się wypracować spójną wizję niedawnej prze-szłości? Dwudziestolecie wolności to przede wszystkim parcelowanie mitu wolności, używanie go do walki po-litycznej, które pokazuje, że nie ma jednej narracji na te-mat najnowszej historii. Dlatego może warto stworzyć narrację alternatywną i spojrzeć na okres transformacji ustrojowej oczyma wykluczonych? Spojrzeć spoza sys-temu, ironicznie, na ukos, bo tylko wtedy można do-strzec paradoksy wszystkich dostępnych narracji.

V(F) ICD-10. Transformacje w reżyserii Pawła Łysaka nie służy wypracowaniu jedynej słusznej narracji na temat niedawnej przeszłości. Jest to raczej opowieść o ludziach tworzących historię alternatywną.

Spektakl V (F) ICD-10. Transformacje zrealizowa-ny w ramach projektu Goethe-Institut AFTER ThE FALL/po UpADKU Europa po 1989 roku

Spektakle: 24, 25, 26, 27 maja, godz. 19.00.

Antoni CzechowTrzy siostry

Tłumaczenie: Artur SandauerReżyseria: Paweł ŁysakScenografia: Paweł WodzińskiKostiumy: Mirek KaczmarekMuzyka: Piotr Bukowski, Igor NikiforowReżyseria światła: Justyna ŁagowskaWystępują Karolina Adamczyk, Magdalena Łaska (gościnnie), Alicja Mozga, Marta Nieradkiewicz,

Marta Ścisłowicz, Michał Czachor, Paweł Gilewski, Mirosław Guzowski, Michał Jarmicki (gościnnie), Marian Jaskulski, Artur Krajewski, Mateusz Łasowski, Roland Nowak, Marcin Zawodziński.

„[…] Pierwsza część spektaklu Łysaka, do pożaru, jest inteligentną, często ironiczną grą z teatralną konwencją wystawiania Czechowa (pojawiają się rosyjskie pieśni, na ścianie wisi strzelba). W drugiej, która ma atmos-ferę snu, dom Prozorowów wiruje wokół własnej osi, a współcześnie ubrani, wyzwoleni z ciasnych pokojów bohaterowie z ulgą wyzwalają się też ze swoich histo-rii. W finale trzy siostry, stojąc, jak w pierwszej scenie, przed nosem widowni, piękne i silne snują plany na przyszłość. Interesująca, wciągająca rozmowa i z wi-downią, i z Czechowem.” (Aneta Kyzioł, Polityka)

Spektakle: 19, 20, 21 maja, godz. 19.00; 22 maja godz. 20.00 Festiwal Debiutantów „Pierwszy Kontakt” 2011, spektakl konkursowy – widownia z Torunia.

Jan BrzechwaPchła SzachrajkaOpieka reżyserska: Łukasz Gajdzis, Scenografia: Aleksandra Semenowiczwystępują: Małgorzata Witkowska, Paweł L. Gilewski i Marcin Zawodzińskiczas trwania: 55 minut

Alternatywę dla wieczornej do-branocki znalazł bydgoski teatr. Zaprasza najmłodszych widzów na „Pchłę Szachrajkę” Jana Brze-chwy. Przychodzą z rodzicami, ciociami albo starszym rodzeń-stwem. Średnia wieku przeciska-jących się wśród foteli szkrabów – 5-6 lat. Zasiadają szybko pod-ekscytowane wydarzeniem, za-ciskają piąstki, nerwowo popra-

TANI BILET DLA CZYTELNIKÓW BIK-u

Z majowym numerem BIK-u bilety na spektakl

„JOANNA D’ARC. Proces w Rouen” w cenie 12 zł!

Zapraszamy w ter-minie:

„JoANNA D’ARC. proces w Rouen”

18 MAJAGODZINA 20.00

Jeden egzemplarz BIK-u uprawnia do zakupu maksymalnie 4 biletów na jeden spektakl w promocyjnej cenie.

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 39

wiają cisnący krawat na gumce, wyglądają ciekawie na scenę, wiercą się na kolanach rodziców. Nagle za-mierają… Na deskach pojawiają się trzy osoby. Czarne spodnie, czarne koszulki, ciemne buty. Na scenie tylko czarne parawany, kilka kartonów i mroczne zasłony w tle. Tak tu szaro-buro, smutno jakoś. Nowo przybyli goście obiecują, że opowiedzą zaraz bajkę o prze-dziwnej pchle – szachrajce. I wtedy zaczynają się cza-ry. (Michalina Łubecka, Gazeta Wyborcza)

Spektakle: 4, 5, 6 maja, godz. 10.00.

Joanna d’Arc. Proces w Rouenna podstawie tekstów z procesu

W tłumaczeniu i opracowaniu Tomasza Śpiewaka.

Reżyseria: Remigiusz BrzykDramaturgia: Tomasz ŚpiewakScenografia/kostiumy /reżyseria światła: Justyna ŁagowskaMuzyka: Maciej SzymborskiMontaż video: Grzegorz HabrynGraficzne opracowanie zdjęć: Wojciech ZamiaraKoordynator projektu: Anna WłodarskaAsystentka reżysera: Dorota MrozowiczWystępują: Karolina Adamczyk, Dominika Biernat, Marta Nieradkiewicz, Anita Sokołowska, Marta Ścisłowicz oraz statyści i montażyści.

Przedstawienie oparte jest na materiałach procesu z Ro-uen, które specjalnie do tego projektu przetłumaczono na polski – to zapis kilkudziesięciu dni, pytań sędziów i odpowiedzi Joanny, aktu oskarżenia i wyroku. Joanna d’Arc pojawiła się w historii na krótko, przeszła przez nią jak kometa – jako trzynastolatka usłyszała głosy, które kazały jej porzucić rodzinny dom i zmienić oblicze Euro-py. Wypełniła swoje zadanie. D’Arc udało się stanąć na czele wojska, przerwać oblężenie twierdzy Orlean oble-ganej przez Anglików, doprowadzić do koronacji króla Francji. W trakcie procesu oskarżona o herezję, spłonęła na stosie, do końca opierając się przed wyjawieniem ta-jemnicy swojego objawienia.

Spektakle: 17 maja, godz. 19.00; 18 maja, godz. 18.00 i 20.00

Michał BałuckiKlub kawalerów

Reżyseria: Łukasz GajdzisScenografia: Mirek KaczmarekRuch sceniczny: Aneta JankowskaWystępują: Karolina Adamczyk, Michał Czachor, Paweł Gilewski, Marian Jaskulski, Magdalena Łaska, Roland Nowak, Jerzy Pożarowski, Małgorzata Trofimiuk, Małgorzata Witkowska, Marcin Zawodziński.

Ile kobiet potrzeba, żeby sześciu kawalerów – z wyboru, konieczności i z odzysku – zmieniło poglądy na temat małżeństwa? Pisarz Michał Bałucki udzielił odpowiedzi już ponad 100 lat temu. Okazuje się, że wystarczy jedna czarująca wdowa, by panowie zapomnieli o złych do-świadczeniach. Jak tego dokonał? Kto chce się przeko-nać, powinien wybrać się na komedię w reżyserii Łuka-sza Gajdzisa.

Spektakle: 12, 13, 14, 15 maja, godz. 19.00.

MlekoReżyseria: Paweł ŁysakWspółpraca dramaturgiczna: Michał TabaczyńskiWystępują: Anita Sokołowska, Mieczysław Franaszek, Mateusz ŁasowskiMuzyka: Michał DobrzyńskiInstrumenty perkusyjne: Michał Dobrzyński i Maciej Szymborski.

Jak kropla deszczu może stać się perłą? Co w teatrze mogą przeżyć dzieci mające niewiele ponad rok? Po-raz pierwszy zapraszamy do naszego Teatru rodziców z najmłodszymi dziećmi na opowieść splecioną ze słów, dźwięków i obrazów. Spektakl Mleko bazujący na kla-sycznej perskiej opowieści staje się okazją do pierwszej opowieści o cudowności świata i naszej w nim obec-ności. Spotkanie aktorów z najmłodszymi jest dla obu stron wielką przygodą i próbą znalezienia porozumie-nia. W trakcie tego przedstawienia obie strony wiele się od siebie nawzajem dowiedzą.

Spektakle: 21, 22 maja, godz. 13.00 i 14.30.inf. Paweł Mikuła

W Y D A R Z E N I A

40 | | Maj 2011

S ł aw o m i r M a t u s z f o t . E . A n t o n i a k

poECI.pL: Sławomir Matusz

środa, 18.05.2011, godz. 18.00Kawiarnia Artystyczna Węgliszek

Sławomir Matusz – poeta, krytyk, eseista. Urodził się w 1963 roku w Sosnowcu. Debiutował wierszem w prasie w 1981 roku. Publiko-wał wielokrotnie w czasopismach „Twórczość”, „Topos”, „Akcent”, „Opcje”, „FA-art”, „Czas Kultury”, „Śląsk” „Kartki”, „Undergrunt” i in-nych. Wielokrotnie antologizowa-ny: Śląski Almanach Poetycki (1989), Macie swoich poetów, Antologia no-wej poezji polskiej (2000), Zagłębie poetów (2002), Poeci Częstochowy i okolic. Antologia przyjaciół (2003), Páté. Dny poezie (2004, Broumov, Czechy). Jego wiersze tłumaczono na języki: szwedzki, słoweński, cze-ski, niemiecki. Jest współautorem kilku książek z zakresu eseistyki naukowej: Tradycja i współczesność w edukacji dzieci i dorosłych (2001-2002), Wokół archeologii słów i ich funkcjonowania (2001), Przyzywanie głębi do kręgu słów, myśli, idei i dzia-

Wokół cyberpoezji

czwartek, 19.05.2011, godz. 19.00Cafe Pianola

Cyberpoezja jest zjawiskiem interdyscyplinarnym. Występuje raczej na terenach niszowych, chadzając własnymi mało wydeptanymi ścieżkami. Burzy dotych-czasowe nawyki zarówno w procesie twórczym, jak i w odbiorze.

Cybernetykę traktowaną jako niezależna gałąź na-uki zapoczątkował Robert Wiener. Pojęcie pętli jest tu fundamentalne. Powtarzalne cykliczne ciągi czynności to jedna z inspiracji. Poezja natomiast (rozumiana jako „przeciwieństwo prozy, mowa wiązana, wypowiedzi pisane wierszem”) jest w tym wypadku terminem nie-wystarczającym, ponieważ teren działalności cyberpo-etyckiej to pogranicze literatury, muzyki i sztuk pięk-nych. Również Peiperowskie „tworzenie pięknych zdań” traci tu zastosowanie.

Być może przygoda z tym awangardowym feno-menem, który ostatnio za sprawą grupy młodych twórców generuje szumy coraz intensywniejsze, po-

łań (1999-2001) oraz z magazynem „Teraz” w Filadelfii, w Stanach Zjed-noczonych. Wydał zbiory wierszy: Nie podaję nikomu ręki (1985), Misty-ka zimą (1990), Szare mydło (1993), Podtrzymanie, podniesienie (1994), Wakacje (1995), arkusz Świadectwo urodzenia (1998), Przewrotka anio-łów (1999), dwujęzyczny wybór

wierszy Elegia transgeniczna. Trans-genische Elegie – w tłumaczeniu Kur-ta Drawerta i Gizeli Kurpanik-Ma-linowskiej (2001) i Mięśnie twarzy. Wybór wierszy z lat 1983-2001 (2002), Serdeczna mammografia. Erotyki, wiersze rodzinne i miłosne (2003) – ze wstępem Krystyny Kłosińskiej, tom prozy Narkoeseje (2004), Cycek Boży (2006), 5.31 Ojciec Konrad (2008), Pieśni odejścia i powrotu (2010). W przygotowaniu zbiór esejów: Licznik Geigera. 20 najważniejszych współczesnych wierszy polskich w in-terpretacjach.

„Matusz poetycko łączy to, co kultura od wieków bardzo precy-zyjnie od siebie oddzieliła: ciało ma-cierzyńskie i ciało erotyczne, pierś karmiącą, mleczną i pierś erotyczną. W jego nowatorskich erotykach, bo jest to próba kreacji czegoś w rodza-ju erotyków rodzinnych, nie ma ani dominacji zmysłowości, ani odcie-leśnionej idealizacji”. Prof. Krystyna Kłosińska o tomie Serdeczna mam-mografia.

inf. Jarosław Jakubowski

Miejski ośrodek Kultury

lega właśnie na poszukiwaniu. Poszukiwaniu języka? Poszukiwa-niu skierowanym w przeszłość? Próbującym odnaleźć chwilę zanim pojawia się język, odna-leźć przedjęzyk, jeśli tak można rzec? A może to eskapada w przy-szłość? Może ambicją tego nurtu literackiego (jednak) jest próba dotarcia do sytuacji, w której nie

ma już języka, pozostał tylko zgiełk towarzyszący po-ruszaniu szczątkami?

Wszystkich zainteresowanych poezją cybernetycz-ną gorąco zapraszam na spotkanie autorskie z łuka-szem podgórnim, jednym z głównych przedstawicieli kierunku, autorem tomiku noce i pętle oraz współau-torem biuletynu poetyckiego Kryzys. Spotkanie odbę-dzie się w czytelni liBeratury w Cafe pianola 19 maja o godz. 19.00. Multimedialny, interaktywny (gdyż przedstawienia cyberpoezji noszą znamiona perfor-mance’u) charakter wieczoru więcej wyjaśni niż arty-kuł niżej podpisanego.

Marcin Karnowski

W Y D A R Z E N I A

Maj 2011 | | 41

Słodki Całus od Buby

czwartek, 12.05.2011, godz. 19.00Węgliszek, bilety w cenie 12 zł

Początki zespołu Słodki Całus od Buby sięgają lat osiemdziesiątych ubiegłego wieku, kiedy to trzech wy-znawców rock’n’rolla, Bellona i Kaczmarskiego posta-nowiło założyć zespół muzyczny celem występowania na scenach popularnych wówczas festiwali piosenki studenckiej. Po kilku latach i wielu nagrodach oraz wyróżnieniach (na scenach Yapy, Bazuny, Bakcynaliów, Piostura, Giełdy Piosenki w Szklarskiej Porębie itp.) wy-krystalizował się skład zespołu, który do dzisiaj prze-trwał w formie:

Krzysztof Jurkiewicz – gitara, harmonijka, śpiew; Mariusz Kamper - gitary, śpiew; Jarosław Medyński – harmonijka ustna; Jacek Jakubowski – akordeon; Adam Skrzyński-Paszkowicz – perkusja; Cezary Rogalski – gi-tara basowa.

Zespół dwukrotnie wystąpił w konkursie na Festiwa-lu Piosenki Studenckiej w Krakowie (w 1991 i 1995 roku) zdobywając trzecią i drugą nagrodę.

Na 27 Ogólnopolskim Przeglądzie Piosenki Autor-skiej OPPA 2009 za piosenkę autorstwa Krzysztofa Jurkiewicza „Smutek” zespół zdobył pierwszą nagrodę w plebiscycie publiczności.

Dorobek fonograficzny zespołu to 4 kasety wydane w ubiegłym wieku i 4 płyty: Nie ma rzeczy niemożliwych (2003), Bubowe Berdo (2005), Równoległe (2006), Słodki Całus ob. Buby (2007).

W 2007 roku zapoczątkowana została współpraca i tworzenie wraz z legendarnym zespołem Bez Jacka wspólnego materiału w ramach projektu Ot tak, po prostu. Płyta będąca owocem owej współpracy zatytu-łowana Bez Jacka i Słodki Całus Ot tak po prostu, tom 1 ukazała się w czerwcu 2008 r. Premiera płyty Bez Jacka i Słodki Całus Ot tak po prostu, tom 2 miała miejsce we wrześniu 2010 r.

Podstawą repertuaru Słodkiego Całusa od Buby są autorskie piosenki Krzysztofa Jurkiewicza i Mariusza Kampera, muzycznie mocno osadzone w rockowej i folkowej tradycji. O czym są te piosenki? O rzeczach najprostszych i najważniejszych: o Gdańsku, Pradze, miłości, górach, Hrabalu, poezji, przyjaźni, o ludziach i miejscach, które coś znaczą.

Andrzej Maziec fotografia

„Chmury” środa, 11.05.2011, godz. 19.00

Cafe Pianola

CHMURYPrzychodzimy na świat – chmury już na nas czekają.Odchodzimy żegnają nas z najbliższymi.Przez całe nasze życie wędrujemy po powierzchni kuli ziemskiej, a chmury nas otulają. Próbują nam coś przekazać – ale co? Nie poznałem jeszcze ich języka – próbuję. Pomaga mi aparat fotograficzny. Podnieście głowy do góry. Zapraszam

Andrzej Maziec

Miejski Ośrodek Kultury rozpoczyna w maju warsztaty plastyczne dla młodzieży prowadzone przez art. plastyka Leszka Goldyszewicza. Zajęcia będą miały formę cykliczną poczynając od podstaw warsztatowych do wieńczącej cykl wystawy prac uczestników programu w Cafe Pianola.

Zapraszamy do udziału w zajęciach młodzież od 14 roku życia. Grupa składać się będzie z około 10

W A R S Z T A T Y p L A S T Y C Z N Eosób, które wyłonione zostaną w drodze rozmowy kwalifikacyjnej (z prezentacją prób plastycznych kandydatów) w dniu 12 maja 2011 r. o godz. 14.00 w Cafe Pianola przy ulicy Jagiellońskiej 2.

Zgłoszenia prosimy kierować na adres e-mail: [email protected] do dnia 10 maja 2011 roku.

W Y D A R Z E N I A

42 | | Maj 2011

Jakub Jaszew-ski (ur. 1986) stu-diuje na V roku grafikę warszta-tową w pracowni w y p u k ł o d r u k u pod okiem prof. UMK art. graf. Marka Basiula na Wydziale Sztuk Pięknych UMK w

Toruniu. Zajmuje się grafiką warsztatową, grafiką projekto-wą, fotografią oraz rysunkiem. W tym roku nagrodzony stypendium artystycznym Marszałka Województwa Kujawsko-Po-morskiego.

„Grafika” wystawa prac Jakuba Jaszewskiego 9 maja 2011, godz. 18.00, Węgliszek

J a k u b J a s z e w s k i , Ta n k z c y k l u „ Po s t- A p o ”

Muszla Fest 2011We wrześniu br. odbędzie się, już po raz dziewiąty, lo-kalny festiwal muzyki rockowej i alternatywnej Musz-laFest. Jest on efektem znakomitej współpracy Miej-skiego Ośrodka Kultury w Bydgoszczy z Rebel Music Bdg. Ważną rolę odgrywa tutaj też duża przychylność lokalnych mediów – głównie Gazety Pomorskiej i Radia PiK. Tegoroczna formuła imprezy, wzorem edycji z 2009 roku, poszerzona została o konkurs dla zespołów wyko-nujących szeroko rozumianą autorską muzykę gitaro-wą. Dnia 17.06.2011 roku, na scenie Muszli Koncertowej

W Y D A R Z E N I A

Kultura w grze

(Park Ludowy im. W. Witosa, ul. Jagiellońska 27 a) zapre-zentują się najciekawsi wykonawcy, nominowani przez Jury złożone z przedstawicieli organizatorów oraz re-prezentantów bydgoskiego świata muzyki. Z ostatnim dniem maja br. upływa termin przyjmowania zgłoszeń. Jako Organizatorzy dołożymy wszelkich starań, by kon-cert konkursowy poziomem i jakością dorównał finało-wemu festiwalowi. Zwycięzcom, poza zaproszeniem do występu podczas wrześniowych koncertów, mogą być przyznane także nagrody i wyróżnienia. Wszelkie nie-zbędne formularze oraz informacje dotyczące konkur-su dostępne są na stronach internetowych www.mok.bydgoszcz.pl oraz www.muszlafest.pl.

Miejski Ośrodek Kultury w Bydgosz-czy rozpoczyna cykl rozgrywek piłkarskich pomiędzy bydgoskimi instytucjami kultury, pod nazwą „Kultura w grze!”. Pierwsze spotka-nie zainaugurował Prezydent Rafał Bruski, który 29 kwietnia, na czele reprezentacji ratusza rozegrał zacię-ty mecz przeciwko MOK-owi. Gdy sportowe emocje opadły, okazało się, że głównym efektem spotkania stała się integracja wszystkich grają-cych, co zapowiada owocną współ-pracę między zawodnikami obu drużyn, nie tylko na piłkarskim bo-isku. Tego typu wydarzenia są świet-ną okazją do lepszego wzajemnego

poznania i współdziałania środowi-ska kulturalnego Bydgoszczy. Kolej-ne mecze będą rozgrywane m.in. z

drużynami: Muzeum Okręgowego im. L. Wyczółkowskiego oraz Teatru Polskiego w Bydgoszczy.

f o t . Z b yZ i e l

Maj 2011 | | 43

B I K W P O D R Ó Ż Y

Plaster to wydarzenie ukazujące typografię i plakat jako dziedziny sztuki bardzo aktywnie podąża-jące za nowoczesną technologią, przełamujące stereotypy i obo-wiązujące konwencje, a z drugiej strony odwołujące się do nieprze-mijających wartości związanych z tradycją.

Festiwal stawia sobie za cel pod-kreślanie wielkiego znaczenia, jakie projektowanie graficzne wywiera na kształt współczesnej kultury wizualnej i tym samym – naszego otoczenia. Nie ma żadnej definicji, która określa, na czym polega do-bry, nowoczesny projekt. Plaster jako wydarzenie kulturalne i inte-lektualne wskazuje jedynie drogę do zapoznania się z pewną estety-

ką i filozofią charakterystyczną dla współczesnej grafiki projektowej.

PLASTER to kombinacja słów PLAKAT i POSTER. Słowo PLASTER w języku polskim oznacza coś tymcza-sowego, pasek materiału, który na-lepiamy i po jakimś czasie zrywamy, czyli element, który działa doraźnie, podobnie jak plakat.

Ta doraźność plakatu przełamy-wana jest właśnie dzięki wydarze-niom takim, jak festiwal.

PLAKAT to współbrzmienie dwóch jak najbardziej równoważ-nych elementów: ilustracji i liter-nictwa. Dlatego podczas PLASTRA obok wystaw i prelekcji związanych z plakatem, odbędą się warsztaty typograficzne, których zadaniem przede wszystkim będzie rozszerze-nie zakresu postrzegania klasycznej typografii.

Podczas Festiwalu będzie okazja, by zobaczyć prace wielu znanych artystów, takich jak: Władysław Plu-ta (PL), Ed Fella (USA), David Crowley (UK) Jacek Mrowczyk (PL) Martin Ma-joor (NL), Anton Koovit (EST), Barbara Wais (A), Marcel Bencik (SK) i inni.

Festiwal rusza 25 maja, o godzi-nie 18.00 i potrwa 3 dni. Festiwa-lowi towarzyszyć będą prelekcje, wykłady, pokazy filmów i koncert multimedialny. Wszystkie szczegóły dotyczące festiwalu dostępne są na oficjalnej stronie toruńskiego cen-trum: www.csw.torun.pl.

Edyta Iljaszewicz

II Międzynarodowy Festiwal plakatu i Typografii plaster w Toruniuplakat jest pierwszą formą reklamy, która ściśle związana jest ze sztu-ką. początkowo plakaty miały zachęcać do zakupu produktów, czy skłonić do wybrania konkretnego wydarzenia. Z czasem jednak plaka-ty stały się czymś więcej niż przekazem polecającym daną markę czy dany wyrób. Dziś plakaty są niezaprzeczalnie elementem sztuki – nio-są za sobą głęboki przekaz w niepowtarzalnej formie. Toruńskie Centrum Sztuki Współczesnej po raz drugi zaprasza na Mię-dzynarodowy Festiwal plakatu i Typografii plaster.

Każdy z nas z niecierpliwością czeka na ciepłe week-endy majowe. Udana majówka kojarzy się ze słoń-cem, odpoczynkiem, muzyką i dobrą zabawą. Wło-cławskie Centrum Kultury po raz kolejny zapewni mieszkańcom swojego regionu pełną atrakcji im-prezę plenerową.

Włocławska majówka to impreza dla wszystkich po-koleń – każdy znajdzie tam coś dla siebie. Podczas imprezy włocławianie oraz mieszkańcy regionu będą mieli okazję obejrzeć i posłuchać działających w WCK zespołów tanecznych i muzycznych. Na scenie zapre-zentują się zespoły tańca nowoczesnego, klasycznego, hip-hopu, folklorystycznego oraz zespoły grające różne gatunki muzyczne.

Oprócz pokazów tanecznych i muzycznych pod-opiecznych Włocławskiego Centrum Kultury na scenie będzie można również zobaczyć prawdziwe gwiazdy.

Muzyczna majówka WCKPodczas majówki odbędą się koncerty zespołów ta-kich jak: Poparzeni kawą trzy, Hamak i Guma. Poparzeni kawą trzy to formacja, w której usłyszeć można bębny Wojtka Jagielskiego, gitary dziennikarzy RMF FM i Ra-dia Zet, a także saksofon Jacka Kreta. Muzyka zespołu to mieszkanka rocka, punka i swingu okraszona ostrymi tekstami Rafała Bryndala.

Organizatorzy zapewniają również dodatkowe atrak-cje dla dzieci i młodzieży – konkursy oraz zabawy na placu zabaw. Aby tradycji stało się zadość, na majówce musi pojawić się grill i pełen wybór smakołyków koja-rzących się z wiosennym piknikiem.

Zeszłoroczna frekwencja wskazuje na to, że napraw-dę warto się tam pojawić.

Impreza odbędzie się 14 maja, w Parku Henryka Sienkie-wicza, o godz. 16.00. Wstęp wolny.

Edyta Iljaszewicz

44 | | Maj 2011

Cymelia i prezentyZ Maciejem Figasem, dyrektorem Opery Nova w Byd-goszczy, rozmawia Wiesław Kowalski

pięć przedstawień polskich i trzy zagraniczne obejrzymy podczas XVIII Bydgoskiego Festiwalu operowego. Do tej pory najczęściej bywało tak, że zwieńczeniem operowego święta w naszym mieście był występ teatru spoza naszego kraju, a w repertuarze dominowały spektakle polskie. Czy tegoroczny repertuar to kolejny krok ku temu, by z bydgoskiej imprezy uczynić festiwal o randze międzynarodowej? Tym bardziej, że i poznańska Maria Stuarda została zrealizowana przez arty-stów zagranicznych.

Nigdy nie ukrywałem, że moim dążeniem i prawdzi-wym marzeniem jest, by podczas festiwalu pokazywać jak najwięcej przedstawień zagranicznych. Natomiast to, że akurat realizatorzy opery Donizettiego są również artystami spoza Polski, jest zwykłym zbiegiem oko-liczności. W przypadku Marii Stuardy chodziło przede wszystkim o pokazanie opery, która dzisiaj bywa wy-stawiana bardzo rzadko. Nie sądzę też, by po ten tytuł sięgnęła w najbliższym czasie i opera bydgoska. Podob-nie jak po dzieła Beli Bartóka i Henry’ego Purcella, które w jedno przedstawienie połączył Jacek Gąsiorowski w Teatrze Wielkim w Łodzi. Festiwal jest doskonałą oka-zją do tego, by publiczność mogła się z tymi dziełami zapoznać. W przypadku zagranicznych zespołów, które chcielibyśmy gościć w Bydgoszczy, zawsze pojawia się bolesny problem natury finansowej. Są to bowiem te-atry, które swoje zagraniczne wojaże planują z dużym wyprzedzeniem. Dlatego często w takich sytuacjach musimy podejmować spore ryzyko właśnie finansowe. Stąd też zaraz po zakończeniu tegorocznego festiwalu trzeba rozpocząć rozmowy z władzami województwa i naszego miasta na temat gwarancji finansowych na kolejne lata. Tym bardziej, że Opera Litewska, która w zeszłym roku zachwyciła publiczność Żydówką Halevy-’ego, już czeka na nasze oficjalne zaproszenie, by móc wystąpić na festiwalu w przyszłym roku.

obok teatrów operowych z poznania i łodzi poja-wią się na festiwalu artyści z Amsterdamu z Orlan-dem haendla. To kolejny mniej popularny tytuł, obok wspomnianej już Marii Stuardy oraz Dydony i Eneasza i Zamku Sinobrodego. Można powiedzieć same cymelia.

Combattimento Consort Amsterdam specjalizuje się w interpretacji muzyki barokowej. Jest to bez wątpie-nia operowa pierwsza liga. To niebywała atrakcja ujrzeć Orlanda, który swoją premierę miał zaledwie kilka tygo-dniu temu w Holandii.

Co do spektaklu łódzkiego – krytycy bardzo wyso-ko ocenili jego warstwę muzyczną. Czy wizja reżysera, połączenia dwóch dzieł tak odległych od siebie, rze-czywiście rozminęła się z tym, co zobaczymy na scenie, przekonamy się już 8 maja.

Nie przywiązywałbym się zbytnio do tego, co pi-szą recenzenci, tym bardziej, że ich oczekiwania

i upodobania nie zawsze są tożsame z tym, czego oczekuje od danego dzieła sama publiczność.

Dla mnie najważniejsze jest to, że wszystkie te tytuły są niezwykle frapujące i interesujące. Dlatego wierzę w to, że zadowolą nawet te osoby, które stawiają sztuce operowej oraz jej wszystkim wykonawcom i realizato-rom najwyższe wymagania.

Czy po to, aby zrównoważyć repertuar tegoroczne-go festiwalu, pan zdecydował się na wystawienie dzieła tak popularnego, jak Cyganeria pucciniego?

Nie jest tak do końca. Ale tak się jakoś wszystko szczęśliwie poukładało. Natomiast mogę zdradzić, że głównym powodem byli potencjalni wykonawcy, so-liści Opery Nova, którzy zaliczają się do tej nielicznej grupy śpiewaków w Polsce, którzy mogą pochwalić się znakomitymi umiejętnościami wokalno-aktorskimi i młodym wiekiem. I to właśnie młodość i autentyzm predestynują ich szczególnie do zmierzenia się na scenie z tym wybitnym dziełem. Maciej Prus był pracą z nimi zachwycony.

Czy to był główny argument, który przekonał wybitnego polskiego reżysera? Z tego co wiem Maciej prus składał panu też inne propozycje re-pertuarowe.

Na współpracy z Maciejem Prusem zależało nam od dawna. Już od kilku sezonów próbowaliśmy się umó-wić na realizację w Operze Nova, ale rzeczywiście za-

M a c i e j F i g a s , f o t . A n d r z e j M a k o w s k i

O P E R A

Maj 2011 | | 45

wsze problemem był tytuł. Propozycje Pana Macieja szły w kierunku dzieł bardzo atrakcyjnych scenicznie, ciekawych i intrygujących, ale niekoniecznie znanych szerokiej publiczności. I musiało upłynąć trochę czasu, byśmy doszli w kwestii tego wyboru do pełnego poro-zumienia.

Rokrocznie dba pan o to, by na festiwalu pojawiał się również repertuar lżejszy, najczęściej musicalo-wy. Największą ilością występów na BFo poszczycić się chyba mogą Teatr Muzyczny w Gdyni i Teatr Roz-rywki w Chorzowie. W tym roku decydując się na ten pierwszy zespół, musiał pan wybierać między Lalką a Spamalotem. przyznam, że mnie osobiście trochę ten ostateczny wybór rozczarował.

Sięgnęliśmy po repertuar Teatru Muzycznego w Gdy-ni, ponieważ artyści tej sceny gwarantują wysoki i od lat stabilny poziom wykonawczy. Od początku w grę wchodziły dwa tytuły, które Pan wspomniał. Biorąc jednak pod uwagę fakt, że spektakl Wojciecha Kościel-niaka, oparty na powieści Bolesława Prusa, należy do realizacji bardziej ambitnych, zdecydowaliśmy się na Spamalot, w reżyserii Macieja Korwina, ponieważ w ten sposób chcielibyśmy zaprosić do opery tych – na szczę-ście już coraz mniej licznych – którzy jeszcze w niej nigdy nie byli. Również oczywiście tych, którym bliski jest dowcip i poczucie humoru reprezentowane przez grupę Monty Pythona. Dyrektor Korwin, pomimo mo-ich obaw, od początku optował za pokazaniem Lalki, jednak kiedy okazało się, że spektakl będzie zaprezen-towany w TVP Kultura, sam zmienił strategię i zgodził się przyjechać ze Spamalotem.

Zawsze się zastanawiałem, czy podpisując kontrak-ty z poszczególnymi zespołami, ma pan wpływ na obsadę, która pojawi się na bydgoskiej scenie?

Tak, mamy takie możliwości, choć nie zawsze można być w tych rozmowach skutecznym. Jednak w przypad-

ku Marii Stuardy po obejrzeniu dwóch obsad byliśmy zdecydowani na zaproszenie do Bydgoszczy tylko Jo-anny Woś. I to właśnie ją usłyszymy podczas festiwalu w Operze Nova.

Gdyby miał pan teraz zaprosić publiczność na jeden z festiwalowych spektakli, który z nich pan by wy-brał?

To trudne pytanie, dlatego że każda z tych insceni-zacji jest inna. Zdaję sobie sprawę z tego, że publicz-ność, która z entuzjazmem zareaguje na możliwość zobaczenia Orlanda Haendla, niekoniecznie zechce przyjść na Spamalot czy balet. I odwrotnie. Są tacy, którzy od lat czekają tylko na spektakle baletowe, al-bowiem nasz festiwal ma w tej dziedzinie spory doro-bek, niemal porównywalny z Łódzkimi Spotkaniami Baletowymi.

No właśnie. Balet to bardzo silna strona tegorocz-nego festiwalu. Zobaczymy aż dwa spektakle w wy-konaniu tancerzy ze Szwajcarii i ze Szwecji. Czy to również specjalny prezent dla bydgoskiej publicz-ności i jednocześnie tancerzy bydgoskiego baletu, którzy zachwycili całą polskę w inscenizacji Roberta Bondary wg Zniewolonego umysłu Czesława Miło-sza? przy okazji ostatnich dwóch premier baleto-wych w Bydgoszczy i w operze Narodowej w War-szawie mówi się wręcz o odrodzeniu polskiej sztuki choreograficznej i baletowej.

Bardzo się z tych wszystkich opinii cieszę. I mogę przyznać, że nawet w najśmielszych oczekiwaniach nie podejrzewałem, że powstanie w Operze Nova tak wyjątkowy spektakl, który będę mógł z entuzjazmem polecać nawet tym, którzy z powątpiewaniem pod-chodzili do przełożenia literatury naszego noblisty na język tańca i ruchu. Dlatego występ zespołu Be-jarta z Lozanny i Cullberg Balet można uznać za taki prezent.

M A R I A S T UA R DA . T W Po z n a ń . B a r b a r a Ku b i a k j a k o E l ż b i e t a , f o t . K . Z a l e w s k a

46 | | Maj 2011

Rock’n’roll to już hasło – hasło, które jednak nie brzmi jednoznacznie i które gromadzi w sobie wiele konotacji. Dla jednych kojarzy się głównie z muzyką, inni widzą w nim rewolucjonizujący ruch lat 60., czy wręcz sposób na życie. od 8 kwietnia do 29 maja na dwóch piętrach Galerii Miejskiej BWA Ann Noël i Grze-gorz pleszyński prezentują własną wizję rocka, opartą o subiektywne, acz dość zbieżne doświadczenia i poszukiwania artystyczne.

tym samym mieście, w którym od trzydziestu lat miesz-ka i tworzy Ann Noël. Wystawa Rock’n’Rollowa historia sztuki w bydgoskim bwa jest efektem ich ponownego spotkania. Gromadzi prace artystów powstałe w wy-niku niezależnych poszukiwań oraz najnowsze, będą-ce owocem ich bezpośredniej współpracy, dla której wspólnym mianownikiem okazał się być rock’n’roll.

Bydgoska wystawa duetu artystycznego ukazuje dzieła przełamujące podział sztuki na odrębne dzie-dziny. Twórcy zaprezentowali bowiem swe dokonania z zakresu instalacji, performance’u, grafiki, malarstwa, kolażu czy wreszcie muzyki i video. Tak jak pojęcia roc-ka nie da się jednoznacznie zdefiniować, tak też prace Ann Noël i Grzegorza Pleszyńskiego wykraczają poza ramy artystycznych ograniczeń i wydają się krzyczeć:

Marta Stawowska-Watras

Granice sztuki – granice rockafo

t. Wo

jciech

Wo

źniak

chcieć znaczy móc! Artyści nie boją się eksperymentów i odważnie realizują swoje pomysły, czego najlepszym przykładem niech będzie nagrana wspólnie z Arturem Maćkowiakiem płyta Pot one tea, utworów z której wy-słuchać można w specjalnie wydzielonym, zaciemnio-nym pomieszczeniu ekspozycji.

Prezentowane prace pozostawiają odbiorcy szerokie możliwości rozważań i analizy. Dopatrywać się w nich można nawiązań do konceptualizmu – niekiedy zupeł-nie oczywistych jak Mona Lisa, tym razem w wersji bez wąsów i papierosa, lecz z doklejonymi ustami, które aż kuszą do pocałunku. Odszukać można w nich tak-że dozę swawolnego humoru, igrającego z symbola-mi i utartymi znaczeniami. Szczególnie w realizacjach Ann Noël zauważalna jest krytyka i gra z popkulturą oraz lansowanymi przez media modelami kobiecego piękna, odrzucającymi defekty urody i starość, przeciw

Ann Noël i Grzegorz Pleszyński po raz pierwszy spo-tkali się niemal na krańcu świata, w odległej Australii. Ona – urodzona Angielka, ukształtowana artystycznie na gruncie Europy Zachodniej, Nowego Jorku i w du-chu Fluxusu, on – absolwent Wydziału Sztuk Pięknych toruńskiego UMK, dorastający w klimacie PRL-u i w nieznośnym kontakcie ze sztuką socrealizmu wzbo-gacaną od czasu do czasu „smaczkami” z nowator-skiego Zachodu. Na pierwszy rzut oka stanowią duet niemal niemożliwy, a przynajmniej koncepcyjnie zu-pełnie niezborny. Pleszyński od początku swej drogi artystycznej prezentował jednak własne rozwiązania i pomysły na sztukę. Z pewnością znamienny wpływ na jego twórczość wywarła, niekiedy niekonwencjonalna, praktyka dydaktyczna oraz podróże – w szczególności wspomniany wcześniej wyjazd do Australii i spotkanie z Aborygenami. Od 2009 roku przebywa w Berlinie, w

W Y S T A W A

Maj 2011 | | 47

którym medycyna i kosmetologia wciąż szukają coraz to nowego antidotum.

Dla mnie jednak wystawa ta była powodem reflek-sji i zadumy, co w kontekście rockowego tytułu było ogromnym zaskoczeniem. Spodziewałam się bowiem szału, mocnego uderzenia i niczym nieskrępowanej wolności, które w tym wypadku przejawiły się raczej w różnorodności artystycznych przedsięwzięć, niż w samej wymowie i atmosferze ekspozycji. Jednym z wiodących tematów przedstawionych prac była po-wracająca ciągle reinterpretacja znaków drogowych, wprowadzająca nową semantykę, która antycypowała wystrzały i odgłosy zabijania dzięki niemal dźwięczące-mu w uszach „bang-bang” (w tym kontekście przywo-łane zostały sylwetki Beatlesów). Szczęście i swawola odeszły tym samym na dalszy plan, pozostawiając je-dynie miejsce na przemyślenia i sentymentalną podróż w lata buntu i kontrkultury.

Podobne odczucia wywoływały także tablice z nie-wielkimi portretami ówczesnych gwiazd muzyki i „pierwszych poruszycieli” rock’n’rollowego ruchu, które zamazane farbami w pastelowych odcieniach podkreślały nieodwracalną przeszłość minionych dzie-jów. Refleksyjną atmosferę potęgowały także nagrania z płyty artystycznego duetu. Sposób ich odegrania – poprzez słuchawki, każdy z osobna przy oddzielnych, komfortowo zróżnicowanych krzesłach, w miejscu zupełnego wyciszenia i ucieczki przed rozproszonym, jasnym światłem galerii – wprowadzał odbiorcę w stan błogości i rozluźnienia, sprzyjającego rozmyślaniom i sentymentalnym podróżom w duchu samotnych wo-jaży Easy Ridera.

Rockowe akcenty, jak wstawienie w przestrzeń ga-leryjną motoru, prace w samej formie nawiązujące do płyt winylowych, czy też powracający motyw gitary z pewnością budowały odpowiednie konotacje i nada-wały wystawie tematycznej oprawy. Pomysłowość i hu-

fot. W

ojcie

ch W

oźn

iak

mor Pleszyńskiego wprowadzały pewien luz i dystans do powagi świata, a różnorodność przedstawionych prac – od wizualnie atrakcyjnej kompozycji z korków po winie Ann Noël, przez kolorowe grafiki, muzykę aż po performance – uzmysławiały pluralizm postaw arty-styczno-światopoglądowych. Czy to jest rock’n’rollowa historia sztuki? Chyba jednak tak, pomimo wcześniej zarzucanego braku szału i poczucia wolności, które z perspektywy przedstawiciela młodej generacji wyda-ją się być nieodzownym atrybutem rocka.

Oczekiwania niejednokrotnie odbiegają jednak od rzeczywistości, choć wcale nie muszą wykluczać ich głównych założeń. Wystawa ta obfituje w humor, ironię, zdystansowane podejście do życia i przede wszystkim dopuszcza do głosu różnorodność. Nie odbywa się to jednak przy akompaniamencie głośnych akordów, lecz raczej przy stonowanych, transowych dźwiękach ewo-kujących długą, samotną podróż motorem przez bezlud-ne drogi. Momentami jednak braknie gdzieś tego rocka, który ma patronować ekspozycji, czyniąc niektóre prace niespójnymi z założoną koncepcją. Realizacje te potrafią jednak same się wybronić swą formą i poruszaną pro-blematyką, choć niewątpliwie oddziaływałyby lepiej w innym kontekście. Czym są tutaj? Barwnym akcentem zapobiegającym monotonności i jednowymiarowości wystawy czy raczej retrospektywnym wglądem w samo-dzielną twórczość obojga artystów? Paradoksalnie chy-ba obie tezy mają w tym wypadku rację bytu…

Rock’n’roll to potężny zbiór pojęć, nieograniczający się jedynie do gitary, długich włosów, jeansów, skór i motorów, dlatego też i możliwości podpinania pod niego różnych zjawisk wydają się być nieograniczone. Opatrzenie wystawy takim tytułem stwarza tym sa-mym pretekst do zaprezentowania szerokiego spek-trum dorobku artystycznego – w przypadku Ann Noël i Grzegorza Pleszyńskiego niewątpliwie niezwykle cie-kawego i wymownego.

W Y S T A W A

48 | | Maj 2011

Hanna Strychalska

Dokument2 kwietnia 2011 roku, w Teatrze Polskim w Bydgoszczy, zaprezentowano film Mar-cina Sautera, współreżyserowany z Ma-ciejem Cuske, Na północ od Kalabrii (2009) oraz Macieja Cuske, Pamiętaj, abyś dzień święty święcił (2008), powstały w ramach cyklu Dekalog… po Dekalogu.

Prezentacja ta skłoniła mnie do zadania podstawo-wego pytania: jaka obecnie jest różnica między fil-mem fabularnym a dokumentem, jeśli i w dokumencie widz wyczuwa kreację? Rozważając tę kwestię, przy-pominałam sobie filmy, które przeszły już do historii polskiego dokumentu, zreali-zowane przez Karabasza oraz Kieślowskiego, Titkowa i Fidyka, a także filmy fabularne, wska-zujące na bliskie i zamierzone pokrewieństwo z dokumen-tem, autorstwa Piwowskiego, Kondratiuka i Kieślowskiego, wywodzącego się z pracowni Karabasza. Wcześniej to raczej dokument, jako obraz życia za-rejestrowanego, przenikał w świat fabularnej narracji, zbli-żając ten ostatni do rzeczywi-stości. Ale nie odwrotnie. Nawet jeśli posługiwano się kreacją, wydaje się, że nie eksponowano tego zabiegu.

Co jest ważne w filmach dwóch młodych artystów, tworzących w ramach współ-czesnej formy, innej konwencji i najnowszej techniki? Ważne jest zdarzenie, bo dzięki niemu poznajemy ludzi. W filmie Mar-cina Sautera śledzimy przygo-towania do wielkiego festynu w małym miasteczku, które było i jest podobne innym, i na tym właśnie polega jego urok. Film Macieja Cuske angażuje nas w emocjonalno-duchowe zmagania, poprzedzające przystąpienie do Pierwszej Komunii Świętej synka reżysera, Stasia.

W pierwszym przypadku autor wyraźnie dba o es-tetykę kadru. Przemawia do widza poprzez światło, kolor, kompozycję, a także przestrzeń w naturze i panoramie miasteczka. Kontrastuje tematycznie zwolnione w rytmie ujęcia i w ten sposób ciągle oży-wia narrację. Łączy poszczególne wątki i zdarzenia, a z każdą sceną dopełnia charakterystyki swoich bo-

haterów. Piękno natury, zabytkowy rynek, dobrzy lu-dzie. Oglądający chętnie ulega tej atmosferze. I pyta sam siebie: Czy to możliwe, aby gdzieś jeszcze tak się żyło i rozmawiało ze sobą? Miasteczko to osobny świat, ukazany w sposób życzliwy, z odrobiną cie-płej ironii i… w świetle, które nieco rozleniwia, tro-chę obezwładnia. Ale to nic. Nie ma powodu, aby się spieszyć. Bo niby dokąd i po co? W tym miejscu i tej atmosferze wzrastają marzenia, budzą się wyznania, nawiązują relacje i spełniają, ważne dla tej społecz-ności, cele.

Zupełnie inaczej ma się rzecz z drugim filmem. Wiemy tylko tyle, ile od czasu do czasu, w danym momencie, pokazuje kamera. A ta jedynie obserwuje i równocześnie rejestruje. Jest tak, jakby reżyser, sce-narzysta i autor zdjęć w jednej osobie, Maciej Cuske, mówił: Uwierzcie, nic więcej nie trzeba. Widz rozpo-znaje wnętrze domu: pokoje, kuchnię, pracownię, korytarz. Także ulicę i kościół. Czyni to, zadowalając

się fragmentami oraz charak-terystycznymi dla określonej sytuacji szczegółami, czasem znaczącym gestem. Bardzo ważne są zbliżenia twarzy i pół-postacie głównych bohate-rów, często wypełniające cały kadr. Przestrzeń jest zawężona, a oglądający ledwo się w niej mieści. Czuje się trochę jak in-truz, bo wydaje mu się, że widzi i słyszy za dużo. Jest przecież świadkiem najbardziej osobi-stych wahań i wyborów. Jak należy rozmawiać z własnym dzieckiem o wierze i Bogu? Zgodnie z obecnym stanem ducha, czy posługując się zasa-dami i dogmatami katechizmu, który właśnie z nim przerabia-my, spełniając obowiązki rodzi-ca? Jak utwierdzać, gdy same-mu patrzy się z dystansu, a ma się pragnienie uczciwości wo-bec siebie i najbliższych? W jaki sposób obronić wewnętrzną niezależność człowieka dojrza-łego, mającego własne życie i poglądy, wobec wymagań

swoich rodziców, czyli innego pokolenia? Jak być sobą w takiej sytuacji, a zarazem ich dzieckiem, które cały czas kocha ich i szanuje?

Przeszłość i teraźniejszość dokumentu, mimo obec-nie znacznie szerzej rozumianej obserwacji, łączy dążenie do prawdy o życiu i ludziach. Prawda z życia wzięta, do niego przylegająca, budowana z myślą o prawdopodobieństwie zdarzeń jest nadal najważ-niejsza, jak wskazują filmy Sautera i Cuske. Bo nic nie przemawia do widza równie mocno. Żadne zmyślenie, choćby najpiękniejsze.

M a c i e j Cu s k e , k a d r y z f i l m u D e k a l o g I I I . P a m i e -t a j a b y ś d z i e ń ś w i ę t y ś w i ę c i ł , 2 0 0 9

F I L M

Maj 2011 | | 49

Marcin Sauter „Na północ od Kalabrii”Maciej Cuske „Dekalog III” „Pamiętaj, abyś dzień święty święcił”

Projekcja filmów w Teatrze Polskim 2.04.2011 r.

Cuske i Sauter dokumentalni fabularyściŻeby móc zrobić dobry film, trzeba umieć patrzeć na świat. Trzeba chcieć starać się go zrozumieć. Obaj au-torzy, będący zresztą członkami grupy artystycznej robią filmy dokumentalne, które daleko wykraczają poza potocznie przyjęty schemat dokumentu. Ich filmy zadziwiają swoją poetyckością, humorem, wnikliwością penetracji polskiej prowincji, ale przede wszystkim są fascynującą fabułą, która snuje się, podskórnie przeni-ka, wywleka sensy daleko bardziej istotne niż to sam film przedstawia. Obaj koledzy mają podobny ogląd świata. Wnikają w dusze swoich bohaterów. Pokazują ich brzydkich, wykrzywionych karykaturalnie, ale swo-iście uroczych. Patrzą z miłością, nie krzywdząc swoich bohaterów.

W trakcie oglądania ich filmów ani przez chwilę nie nudzimy się. Mimo że ich opowieści mają charakter zwiewny, swoiście subtelny, zmuszają nas do wysiłku intelektualnego. Każą „czytać nam zagadnienia” jakie przedstawiają. Zmuszają nas do tego, abyśmy wciąż szukali sensów, znaczeń, uogólnień. Przedstawiając

drobiazg, konkret, szczegół namawiają nas do tego, abyśmy rozumieli szerzej, dalej i w głąb.

Zawsze cieszę się kiedy oglądam ich kolejny film bo wiem, że nie będzie to czas zmarnowany. Tajemnica sztuki filmowej polega na umiejętności oddziaływa-nia, na emanacji, na rozbudzaniu nie tylko wyobraźni i wrażliwości odbiorcy, ale również na tym, że widza pochłania świat przedstawiony na ekranie i przetwa-rza on go na własne odczucia, interpretuje, ale również buduje w sobie własne pojęcia, które później stają się jego dobytkiem, jego pożytkiem. Cuske i Sauter zmu-szają do nieustannego przetwarzania, do wysiłku dla własnej korzyści i dobrego pojęcia. Żadna z ich histo-rii nie spieszy się, nie goni. Biegnie swoim rytmem tak, jakby obecne dramatyczne, niekiedy poplątane życie nie obchodziło ich bohaterów. Oni egzystują niezależ-ni od problemów tego świata. Chociaż na ich twarzach widać cierpienie egzystencji, to potrafią się radować mimo wszystko. Obaj wspaniali artyści przemycają w swoich opowieściach powiastkę o trudnym życiu, ale czyż warto rozczulać się nad okrucieństwem losu jeśli istnieją drobinki nadziei, pogodne nutki, których warto uchwycić się, aby znieść, wytrzymać swój los. Ich opo-wieści napawają, nastręczają i łudzą. Mimo kłopotów jakie przysparza życie wyłapać warto to, co może nam przysporzyć, a i to dlaczego i dla kogo warto jest żyć. Bohaterem ich opowieści jest prowincja duszy ludzkiej. Cuske i Sauter dobrze się na niej znają i umieją się jej przyglądać. Bohaterowie ich opowieści nie wiedzą co to jest bezrobocie, brak pieniędzy, ciężka choroba i inne zasadzki losu. Są, żyją swoją mentalnością i radzą sobie. Przyjemnie jest przyglądać się ich losom, przechwyco-nym kochającym okiem kamery.

Zbigniew Wróbel

przestrzeń wspomnień Fotografujesz zwyczajną rzeczywistość i okazuje się, że jest w niej coś jeszcze, coś, czego normalnie nie widać.

Dla mnie sztuka klasycznego reportażu polega na umiejętności znalezienia osób i miejsc, które ocaliły swo-ją odrębność, dlatego coraz częściej wyjeżdżam gdzieś dalej, by rejestrować to, co bywa ukryte. Fotografię trak-tuję jako rodzaj komunikacji ze światem, w konsekwencji stanowi to pretekst do poznawania ludzi. Jakie znaczenie ma dla ciebie podróż?

Będąc w drodze przeżywam szczególny rodzaj sku-pienia, stan oderwania od wszystkiego, co zostawiłem. Obserwując otoczenie myślę kadrami. Zdjęcia robię intuicyjnie. Poszukuję w różnych miejscach na świecie miejsca swojego dzieciństwa, przestrzeni wspomnień, nawiązania do obrazów z pamięci. Kiedyś znajdowałem to wszystko w starych dzielnicach Bydgoszczy. Teraz szukam wciąż coraz dalej. Stąd tak ważne stały się dla mnie podróże. Dlaczego twoje zdjęcia są oderwane od konkretne-go czasu?

Unikam miejsc współczesnych. Świat przez globali-zację staje się coraz mniej fotogeniczny, jego fragmen-ty tracą osobowość. Szukając swoich miejsc szukam atmosfery, w której zatrzymał się czas, w której ocalała przeszłość. Jak określiłbyś swój stosunek do treści w fo to grafii?

Unikam jednoznaczności, nigdy nie starałem się cze-goś narzucać. Wolę pozostawać neutralny. Widz może znaleźć to, co mu odpowiada i pójść w tym kierunku. Sprawę interpretacji pozostawiam otwartą. Czy nieprzewidywalność w tym co robisz ma duże znaczenie?

Tak, z pewnością. Nazywam to kontrolowanym przy-padkiem. Czasami może to być nieoczekiwany gest, przedmiot nie na swoim miejscu: rozmycie ruchu czy gra świateł. Często takie elementy decydują o tym, czy zdjęcie jest dobre, czy ma drugie dno. powściągliwość tych zdjęć przywodzi na myśl stan wyalienowania.

Szukam spokoju, którego mi brakuje. Fotografowa-nie jest dla mnie formą terapii; równocześnie jest ko-niecznością. Przeżyć coś w pełni potrafię tylko przez filtr kliszy.

z Marcinem Sauterem rozmawiał Jacek Soliński

F I L M

50 | | Maj 2011

5. urodziny Bestrony

Robić swoje, robić dobrze… W tym roku Bestrona świętuje swoje pią-te urodziny. W ciągu tych kilku lat, zało-życielom grupy, udało się zorganizować wiele wydarzeń, między innymi: koncert Drummin Jammin, imprezę Renegades of funk, Street Jam przy Akademickiej przestrzeni Kulturalnej, czy cykl wystaw Re:format. Z tej okazji postanowiliśmy porozmawiać z założycielami Bestrony i zapytać o ich plany na przyszłość.

Z przedstawicielami Bestrony, Karolem Wąsikiem oraz Dawidem Błażewiczem, rozmawia Edyta Ilja-szewicz.

Bestrona obchodzi w tym roku swoje 5. urodziny, jednak wielu mieszkańców Bydgoszczy nadal nie wie, czym tak właściwie jest Bestrona i czym się zaj-mujecie?

Bestrona nie jest na pewno czymś konkretnym i nikt do końca nie potrafi tego zdefiniować. Bestrona to raczej pasja i zamiłowanie do szeroko pojętej sztuki współczesnej. Tworzy ją grupa znajomych, która stara się wypełniać pustki w naszym pięknym mieście. Be-strona to kolektyw, który nigdy nie był pojedynczym tworem. Tworzą ją ludzie, którzy działają i myślą w po-dobnych kategoriach. To grupa identyfikująca się ze specyficznym trybem życia, z podobnym wyczuciem trendów i wyraźnym wyczuciem estetyki i smaku we wszelkich dziedzinach życia. Bestrona to też ekipa, któ-

ra bawi się i działa razem, przez co stanowi siłę i kulturę samą w sobie.

Skąd wzięła się nazwa Bestrona i co oznacza?Nazwa powstała przy okazji luźnego spotkania

w piękny, słoneczny, kwietniowy dzień, gdy wszyscy byliśmy młodzi i mieliśmy dużo wolnego czasu. Słowo Bestrona powstało z zamiłowania do liter. Może to się wydawać dziwne, ale wybieraliśmy litery, które naszym zdaniem są ciekawe w swojej budowie i ułożyliśmy je w całość, co w efekcie dało nam słowo Bestrona. Warto wspomnieć, że słowo to nie posiada w zamyśle drugie-go znaczenia czy podtekstu. Bestrona to synonim na-szej pasji.

Jak to się stało, że połączyliście siły i stworzyliście taki kolektyw? Jak powstała Bestrona?

W naszych głowach zrodziła się pewna idea, jednak przez długi czas nie wiedzieliśmy, co z nią zrobić. Mie-liśmy, nadal mamy, podobne zainteresowania – po-czynając od muzyki, dzięki której się poznaliśmy, przez projektowanie, kończąc na streetwearze. Wtedy też powstały nasze maksymy: robić swoje, robić dobrze, iść do przodu i działać. Nie czuliśmy potrzeby istnienia jako grupa – czuliśmy, i nadal czujemy, potrzebę zmieniania otoczenia na lepsze.

Kim są członkowie Bestrony?Bestrona to ludzie jak wszyscy inni. To ruch stworzo-

ny „za dzieciaka”. Wszyscy urodziliśmy się mając jesz-cze świadomość muru berlińskiego. Wszyscy staliśmy w kolejkach z mamą za mięsem, wychowaliśmy się za czasów niemieckiego MTV. Zachodnia kultura była dla nas nowa i obca, nie zaadaptowaliśmy jej do końca. Ale dziś, mając świadomość swojej kultury, chętnie propagujemy ten kult chociażby w ostatnich wysta-wach Re:format.

Co zrobiliście przez te 5 lat?Każdy z nas uzna pewnie ten czas za jakiś mały kroczek

w wypełnianiu swojego portfolio. Dopiero piąte urodzi-

Graf ik Oskar Podolski, gość pierwszej wystawy Re:format, fot. Mikołaj Ziółek

Wystawa graf ika Animisiewasz (3 od lewej), fot. Natalia Kuligowska

G R A F I K A

Maj 2011 | | 51

ny uświadomiły nam, że wokół jest coraz więcej „zajaw-kowiczów”. Zatem największym profitem jest wydobycie tych wszystkich ludzi z zaszlufadkowanej Bydgoszczy na światło dzienne i zebranie ich wokół naszej idei. Dalsze sukcesy to tak naprawdę oni i zmiany w mieście…

Co w takim razie uważacie za swój największy suk-ces? Z czego jesteście najbardziej dumni?

Na pewno sukcesem Bestrony, o którym nie może-my zapominać, jest to, że skupiamy wokół siebie gru-pę osób z różnymi pasjami – projektowanie graficzne, architektura, skateboarding, bmx, streetwear, street art, muzyka, fotografia czy film – o czym wspominali-śmy w poprzedniej odpowiedzi. Wystawa zbiorowa, którą udało nam się zorganizować w połowie kwietnia, w naszym mniemaniu, jest niewątpliwie dużym sukce-sem. Udało się nam zaprosić do współpracy kilkunastu wspaniałych grafików z całej Polski, m.in. z Krakowa, Częstochowy, Warszawy, Łodzi, Łowicza, Piotrkowa Try-bunalskiego i Bydgoszczy. Jest to idealne podsumowa-nie pięciu lat istnienia Bestrony.

Czego mogą się po was spodziewać bydgoszczanie w najbliższym czasie?

W najbliższym czasie można spodziewać się ko-lejnych wystaw w klubie Tabu. Pod koniec maja

zaprosiliśmy gościa z Łodzi uznawanego za jedne-go z lepszych plakacistów młodego pokolenia na świecie. Kolejnym krokiem będzie czerwcowa akcja Kramberry czyli Polski streetwear w Bydgoszczy. Największe Polskie marki odzieżowe w jednym miej-scu na wyciągnięcie ręki. W kolejnych latach chcemy podbić festiwal Nowa Muzyka i Muzeum Okręgowe w Bydgoszczy. Mamy milion koncepcji, a ostatnio co-raz mniej czasu. Za to coraz więcej pomocnych ludzi – wykorzystamy to. Widać jakieś mentalne przebu-dzenie, a to dopiero kropla w morzu. Chcemy, żeby ktoś poza nami pewnego dnia powiedział, że czuje się tu najlepiej i że najlepiej niczego by nie zmieniał. Że Bydgoszcz to miasto jak każde inne na świecie, ale że to jest TO jedyne miasto. Moje własne.

pięciolecie to idealny czas na podsumowanie swo-ich dotychczasowych działań. Jak z perspektywy czasu oceniacie to, co zrobiliście do tej pory?

Ciężko oceniać siebie na tym etapie. Najważniejsze dopiero przed nami. Chcemy „wejść z kaloszami” do Urzędu Miasta. Na początek pojawimy się na debatach. Możliwe, że ESK odrzucił nasz projekt, bo za późno się zorientowaliśmy. Teraz pilnujemy wszystkich inicjatyw kulturalnych w mieście i działamy.

Ta b u , w y s t a w a R e : f o r m a t , f o t . N a t a l i a Ku l i g o w s k a

52 | | Maj 2011

A skoro wspomniał pan o sile – skąd pan ją czerpie? przecież każdy koncert to swego ro-dzaju egzamin przed publicznością i krytyka-mi. A pan ma już tych egzaminów za sobą set-ki, w dodatku zdawanych w różnych częściach świata.

Sił mam ostatnio jakby mniej. Zwłaszcza kiedy od listopada do końca grudnia trzeba np. trzy-krotnie latać na koncerty na drugą półkulę. To jest bardzo męczące i naprawdę daje człowieko-wi w kość. I to nie tylko artystom w moim wieku, ale też tym bardzo młodym bo przecież ma się do czynienia ze zmianą strefy czasu. Potrzeba dobrej kondycji fizycznej, aby odnaleźć się w nowych warunkach i dobrze zagrać. Dlatego staram się dbać o tę kondycję bo to jest ważne nie tylko dla mojego zdrowia, ale też kariery.

A w jaki sposób stara się pan dbać o kondycję? Bo przy tym ciągłym przemieszczaniu się to chyba trudne.

Między innymi chodzę na basen. I to często w Bydgoszczy, z którą jestem bardzo mocno zwią-zany, bo od kilku lat wykładam w bydgoskiej Aka-demii Muzycznej, co zresztą bardzo sobie chwalę. Kiedy przyjeżdżam tu na dłużej, często korzystam z ośrodków sportowych, aby poćwiczyć. Muszę powiedzieć, że Bydgoszcz bardzo polubiłem i to co mówię nie jest absolutnie kokieterią. Wiem, że artyści często tak mówią i prawią komplementy

Na szczęście wybrał muzykęZ Vadimem Brodskim rozmawia Urszula Guźlecka

Jest nie tylko znakomitym wirtuozem skrzypiec obdarzonym wielką charyzmą, ale też ce-nionym pedagogiem i… świetnym rozmówcą. Vadim Brodski – bo to o nim mowa – potrafi mile zaskoczyć i na scenie i przy mikrofonie. Ani koncert, ani rozmowa w jego wydaniu nigdy nie wygląda sztampowo. Nic więc dziwnego, że artysta jest bardzo lubiany przez dziennikarzy, z którymi rozmawia nie tylko o muzyce, ale i o życiu. Po jednej z prób do koncertu w Filharmonii Pomorskiej, kiedy szykowaliśmy się do nagrania telewizyjnego za-uważyłam, że w futerale, w którym przechowuje swoje cenne skrzypce Gennaro Gagliano z 1747 roku, ma też inny skarb. Fotografie swoich dzieci – Margerity i Juliana. Na stałe – tak jak Vadim Brodski – mieszkają w Rzymie. Od nich właśnie zaczynamy rozmowę. Skrzypek z dumą pokazuje fotografie, na których widać śliczną dziewczynkę z długimi blond włosa-mi i uśmiechniętego chłopca.

Te fotografie to taki surogat naszych spotkań – mówi Vadim Brodski. Zastępują trochę kontakt na żywo. Chciałoby się częściej ich widywać, ale cóż zrobić – taki zawód. Obecność dzieci, choćby w takiej formie, dodaje trochę siły do życia w ciągłych podróżach.

gdziekolwiek przyjadą. Zresztą mieszkańcy chwa-lonych miast to uwielbiają, chociaż wykonawcy często nawet nie pamiętają, w jakim miejscu się znajdują. I nic dziwnego bo jeśli robi się tourneé złożone, powiedzmy z 20 koncertów, to ze zmę-czenia człowiekowi zaczynają się mylić miejsco-wości, w których gra. Ale wracając do Bydgosz-czy, to muszę powiedzieć, że miasto zrobiło się bardzo czyste. Mam nawet swoje ulubione miej-sca. Uwielbiam np. rzeźbę Przechodzącego przez rzekę na Brdzie w okolicach ulicy Mostowej. Jest fantastyczna! Nigdzie nie widziałem czegoś po-dobnego. Widzę, że powstały też nowe hotele. Bydgoszcz, jeśli chodzi o wielkość, jest miastem idealnym. Nie za duże, nie za małe. Ja mieszkam i w Rzymie, i w Warszawie. W jednym i w drugim

Va d i m B r o d s k i

M U Z Y K A

Maj 2011 | | 53

mieście korki na ulicach są tak ogromne, że po-chłaniają mnóstwo czasu, który tu – w Bydgosz-czy – mogę przeznaczyć na pracę. Chociaż korki na Staszica czasem też widzę. Myślę, że Bydgoszcz posiada też wszystkie atrybuty miasta kulturalne-go – jest filharmonia, opera, teatr, jest też ośrodek radiowy i telewizyjny.

Jest pan znany nie tylko ze znakomitej gry, ale też z umiejętności nawiązywania kontak-tu z publicznością. Mówi się, że pana koncerty mają temperaturę, że potrafi pan widzów za-skakiwać. Czy to jest wyreżyserowane czy też jest to raczej kwestia charakteru, pana otwar-tości na ludzi?

Wyreżyserowane na pewno nie. Ostatnio co-raz częściej słyszę, że mam w sobie coś diabel-skiego. Cieszę się, że posiadam taki dar kontak-tu. A może jest to tylko kwestia interpretacji. Kto wie… Przypomniał mi się w tej chwili wywiad Woody’ego Allena. Nie chcę się tu, broń Boże, porównywać, ale bardzo ubawiła mnie jego od-powiedź na pytanie dziennikarza, czym tłuma-czy takie powodzenie swoich filmów. Na to Wo-ody Allen mówi: „nie wiem, może to jest kwestia tłumaczenia”. Genialne poczucie humoru! A wra-cając do kontaktu z publicznością, jest to zawsze dla mnie duże przeżycie. Nigdy nie zdarzyło mi się koncertu odbębnić, żeby tylko było wszyst-ko poprawnie zagrane. Bycie na scenie i granie to jest dla mnie wielka frajda. Naprawdę! Cza-sem mówię sobie, cóż to za wspaniały zawód! Jeszcze mi za to płacą. Chociaż z drugiej strony kosztuje to dużo energii i dużo zdrowia. Czasem może wydawać się, że to jest takie łatwe. Wyjść i zagrać. A tu kolana się trzęsą, w gardle spazm, że słowa powiedzieć nie można. Ale ten okres już minął, choć kiedyś miewałem wielką tremę przed koncertem. Teraz już nie. Może to kwestia doświadczenia zawodowego.

Jest pan otwarty nie tylko na ludzi, ale i na różne style muzyczne. Bo przecież od lat gra pan nie tylko muzykę poważną, ale i rozryw-kową – Beatlesów czy jazz. Czy to poruszanie się w tak różnych światach muzycznych przy-chodzi panu z łatwością?

Bardzo lubię tę różnorodność. Muzyka lżejsza też może być bardzo wartościowa i odwrotnie. Koncert Paganiniego, który zagram w Bydgosz-czy kiedyś powstał jako muzyka rozrywkowa. Kiedy się go słucha wydaje się lekki, melodyj-ny, słodki, ale wymaga najwyższego skupienia,

by nie powiedzieć mistrzostwa. Inaczej nie ma sensu, bo utwór brzmi wtedy jak jakiś tani ka-wałek muzyczny. Wydaje się, że to jest zaba-weczka a potrzebuje najwyższego poziomu wykonawczego.

postać paganiniego jest panu chyba szczegól-nie bliska, bo nie dość, że wygrał pan w 1974 roku prestiżowy Konkurs paganiniego, to jeszcze jako jeden z nielicznych skrzypków na świecie miał pan okazję grać na jego legendar-nych skrzypcach.

To był rzeczywiście wielki zaszczyt! Jakieś 10 lat temu na jedno z moich tourneé otrzy-małem słynny instrument Guarneri del Gesu, który należał do Nicolo Paganiniego. Dla każ-dego skrzypka to ogromne wyróżnienie. Paga-nini zmarł w 1840 roku. W ciągu 160 lat od jego śmierci byłem 23. skrzypkiem na świecie, które-mu pozwolono na jego instrumencie zagrać. To naprawdę wielki honor.

powiedział pan przed chwilą, że granie na scenie to wielka frajda. Czy wyobraża pan sobie życie bez muzyki? Słyszałam, że w dzieciństwie był pan utalentowanym sportowcem.

Faktycznie, kiedyś miałem szansę zostać zawo-dowym pingpongistą. Mając 14 lat już jeździłem po Ukrainie jako młody talent sportowy. Otrzy-mywałem za to nawet niezłe diety. Zarabiałem wtedy więcej niż mój ojciec. Pamiętam, że które-goś dnia przyszedł do domu mój trener i powie-dział rodzicom, żebym rzucił wreszcie te cholerne skrzypce, bo przez nie nie mam czasu na treno-wanie tenisa stołowego. A ja chodziłem wtedy do 7-letniej szkoły muzycznej. Całe szczęście, moja mama zachowała przytomność umysłu. Powie-działa wtedy: „towarzyszu trenerze, niech on już skończy tę szkołę muzyczną. Zostało zaledwie kil-ka miesięcy. I wtedy na pewno zostanie tenisistą stołowym”.

Na szczęście zostałem przy muzyce a mało brakowało, żeby było inaczej. Nie wiem czy moi słuchacze dużo by stracili, gdybym nie wybrał skrzypiec, bo pewnie ktoś inny wszedłby na moje miejsce. Ale wiem na pewno, że ja straciłbym bar-dzo dużo. Nie wyobrażam sobie życia bez muzyki i skrzypiec. Myślę, że to jest jedyny prawdziwy ta-lent, który posiadam. Co prawda w wolnych chwi-lach jestem modelarzem i robię różne modele stateczków, ale to już jest temat na inną rozmowę. Najważniejsza jest muzyka.

M U Z Y K A

54 | | Maj 2011

Kiedy poczułaś, że chcesz być artystką? że masz coś do powiedzenia światu i chcesz to wyrazić przez sztukę?

Dokładnie nie pamiętam tego momentu, ale zawsze miałam przeczucie, że tylko sztuka mnie interesuje. Tylko to umiem robić. Od dziecka rysowałam, malo-wałam i nie wyobrażałam sobie innej drogi życiowej, innej kariery. Jak bardzo zmieniły się Twoje inspiracje od czasów studiów?

Trochę się zmieniły. Na studiach malowałam bardzo kolorowo, abstrakcyjnie, na dużych formatach. Te ob-razy były oparte o ruch, ludzi. Już wtedy ekscytowało mnie wszystko co egzotyczne. Jeździłam do Zakopane-go na festiwale folklorystyczne ziem górskich. Przyjeż-dżały tam zespoły z całego świata. Fotografowałam ich stroje, tańce i potem na podstawie tych zdjęć tworzy-łam duże, abstrakcyjne kompozycje. Malowałam rów-nież pod wpływem zasłyszanych anegdot, opowiadań moich przyjaciół.

Moja świadoma kariera artystyczna zaczęła się dzie-sięć lat po studiach. Miałam szczęście w nieszczęściu. Ta praca, której nie cierpiałam sprawiła, że właśnie w taki sposób zaczęłam malować i odnalazłam tę drogę arty-styczną. Interesuje Ciebie radość rzeczy prostych, codzien-ność. Jesteś ciekawa drugiego człowieka, relacji z nim. Twoje prace są ciepłe.

Ja jednak z tym zwykłym dniem próbuję trochę wal-czyć. Codzienność jest trudna, szara, rządzi nią rutyna uciekam od tego fabularyzując tę rzeczywistość. Histo-rie, które zobaczymy na tej wystawie nie zawsze są praw-dziwe. Niektóre są zmyślone. To jest pomysł, by wymyślić sobie przygodę, przeżyć ją i namalować obrazek. Fascy-nuje mnie różnorodność, egzotyka. Takim nieocenionym źródłem inspiracji był dla mnie w Warszawie nieistniejący już stadion Dziesięciolecia. Z pozoru zwykły bazar tętnił własnym życiem. Był magicznym miejscem.Dużo podróżujesz i to w bardzo odległe od siebie miejsca – Finlandia, Korea południowa. Czego szu-kasz podróżując?

Zawsze mi się wydaje, że jak wyjadę, to gdzieś tam jest lepiej. Na miejscu okazuje się po kilku dniach, że iry-tują mnie dokładnie te same rzeczy co w domu.

Bardzo mnie kręcą spotkania z ludźmi. Takim nie-zwykłym miejscem był stadion Dziesięciolecia w War-szawie. To był prawdziwy tygiel kulturowy. Tam kon-takty z kupcami z Wietnamu, Czeczenii, Nigerii były niezwykłymi doświadczeniami. Trzeba było przełamać bariery językowe. To była przygoda! Kupić coś od pani z Wietnamu, która w ogóle mnie nie rozumie. Dogadać się z nią, dowiedzieć co sprzedaje w tych tajemniczych pudełeczkach i flakonikach. To samo spotkałam w Ko-rei, niezwykłą otwartość i życzliwość ludzi. Tam każdy chce coś do ciebie powiedzieć. Kontakt z tą odmienną kulturą był niesamowitą terapią. Dlatego zaczęłam się uczyć języka koreańskiego, by następnym razem móc się z tymi ludźmi porozumieć. Zupełnym zaskoczeniem był dla mnie kontakt z Finami. Ktoś powiedział, że do nich nigdy nie dotarła kultura śródziemnomorska, kul-tura dzielenia się. Są wycofani, ale można ten chłód przełamać. Tylko to trochę trwa.Sportretowałaś swoich przyjaciół jako świętych Mikołajów. Dlaczego święty Mikołaj? Nie za bardzo banalnie?

Święty Mikołaj to jedyny bohater, który się jeszcze nie skorumpował. Nie można mu postawić żadnych zarzutów. Bezpośrednią inspiracją do tego pomysłu był mój kolega, który pracuje jako święty Mikołaj przed świętami i rozdaje dzieciom cukierki na ulicach. Cały dzień paraduje w tym stroju i jest bardzo szczęśliwy. Po przeprowadzce do Warszawy czułam się bardzo samot-na. Nie miałam tam jeszcze przyjaciół. Wtedy przypo-mniałam sobie tych wszystkich przyjaciół, za którymi tęskniłam i postanowiłam właśnie tak ich sportretować. Życzliwość tych bliskich mi osób, ich obecność w moim życiu jest dla mnie prezentem.

Fascynuje mnie różnorodność, egzotyka…Z Dorotą podlaską rozmawiała Monika Grabarek

Potem nastał trudny czas w moim życiu. Poszłam do „prawdziwej” pracy i nie miałam czasu na wielko-formatowe malarstwo. Wtedy zaczęłam tworzyć małe obrazki, bardziej realistyczne. Była to forma autoterapii. Malowałam swoją kierowniczkę, której nie cierpiałam albo śmieszne sytuacje w pracy, żeby sobie poradzić z tą rzeczywistością, odzyskać kontrolę nad swoim ży-ciem. Wyrzucałam z siebie emocje i gdy tworzyłam te historyjki, byłam panią sytuacji. To ja mogłam znęcać się nad kierowniczką na obrazku. Ta praca przekręciła wizje mojego świata i sposób tworzenia. Zaczęłam ba-wić się małymi formami, opowiadać historie, konstru-ować je na gorąco pod wpływem chwili, konkretnego zdarzenia.

Wówczas nie zdawałam sobie sprawy, że robię sztu-kę. Wydawało mi się, że maluję swój pamiętnik. Ktoś przez przypadek zobaczył te prace i zachęcił mnie do wystawienia.

D o r o t a Po d l a s k a , M a r z e n a M a t o w s k a i M i c h a ł Wo ź n i a k p o d -c z a s w e r n i s a ż u . F o t . A . M a z i e c

M A L A R S T W O

Maj 2011 | | 55

Tym bardziej, jeśli czas zajęć wypełniony jest muzyką graną na żywo. Na wiolonczeli – Ewa Witczak, na gitarze – Marcin Maćkowski two-rzą, przypominają motywy muzyki filmowej, barokowej, współcze-snej, folkowej. Warsztat wymyśliła Agata Przygodzińska, która od po-czątku roku prowadzi w Bydgoszczy Akademię Radości Życia. Zajęcia złożone są z czterech części. Roz-poczynamy od rozciągnięcia całego ciała delikatnymi, rozluźniającymi ćwiczeniami z elementami jogi. Prowadząca – Agata – zaznacza na wstępie, że kto nie ma ochoty na wykonanie jakiejś pozycji, nie musi tego robić. W sali panuje spokój, relaks i miłe dźwięki. Gdy już jesteś-

powolności można się nauczyć

my rozgrzani, dobieramy się w pary i zaczynamy wzajemny masaż re-laksacyjny. Najpierw trzema rodza-jami piłeczek, kończymy ołówkiem. Następnie każdy z uczestników masuje swoją głowę, kark, szyję. Jest niesamowicie przyjemnie. Na koniec zajęć wszyscy kładą się na karimatach, przykrywają kocykiem i słuchają Agaty, która swoją opo-wieścią wprowadza ich w spokojny stan relaksu. Aż żal wstawać. Dzięki zajęciom mamy nową energię, która wytwarza się z tego, że przez chwilę znaleźliśmy czas dla siebie samych. Oderwaliśmy się od codziennych spraw i problemów. Nauczyliśmy się

żyjemy, działamy z prędkością światła. Nawet odpoczywamy w tempie miliona myśli na sekundę. Warto – dla zdrowia i bar-dziej efektywnej pracy – wziąć raz w tygodniu udział w warsz-tatach z… powolności.

Kurs fotografii 12 maja – 9 czerwca

Otwieramy początkującą grupę fotografii! Warsztaty składają się z cyklu 5. spotkań, nastawionych na praktyczną naukę najważniejszych zagadnień fotografii, jak czas, prze-

czegoś nowego. Zajęcia odbywa-ją się w Centrum Twórczego Życia i Psychoterapii, przy ulicy Obrońców Bydgoszczy 8 w Bydgoszczy. Wię-cej informacji znajdziecie na stro-nie www.arz.pl. Polecamy! Poniżej przedstawiamy krótki rozkład jazdy zajęć w Akademii Radości Życia:

Warsztaty Relaksacyjne 20 kwietnia – 11 maja

Przy muzyce na żywo, granej przez duet wiolonczelistki i gitarzy-sty klasycznego, psycholog popro-wadzi warsztaty relaksacyjne, wy-korzystując sprawdzone, zbadane i skuteczne metody relaksacji.

słona, kompozycja, ruch, portret, obróbka zdjęć…

Warsztaty dekoracji wnętrz 16 maja – 1 czerwca

Ruszamy z zupełnie nowym cyk-lem warsztatów dekoracji wnętrz – od haftu po decoupage.

Kurs decoupage 16 maja – 13 czerwca

Marzysz o wolnym zawodzie, któ-ry byłby jednocześnie Twoją pasją? Decoupage to obecnie jedna z naj-bardziej efektownych, a jednocześ-nie popularnych, modnych i przys-tępnych spośród technik zdobienia przedmiotów.

Kurs wizażu 28 maja

Wyjątkowy Dzień Matki – maki-jaż dla Matki i Córki. Zapraszamy na warsztaty wizażu i analizy kolorys-tycznej w Bydgoszczy!

Warsztat jubilerski na Dzień Matki

29 majaZ okazji Dnia Matki – proponuje-

my dla Mam i ich Córek wyjątkowy warsztat jubilerski. Sprezentujcie sobie nawzajem wspólnie spędzony czas, razem rozwijajcie swoje pasje.

Dominika Kiss-Orska

f o t . M a r t a S i o ł k o w s k a

fot.

Mar

ta S

iołk

ow

ska

B I K K O B I E T O M

56 | | Maj 2011

Dawniej porównywano waszą muzykę do MC5, The Stooges, Velvet Underground. przy okazji płyty Ko-niec kryzysu, zaczęły pojawiać się porównania do m.in. Radiohead. Abstrahując od fatalnego zwycza-ju porównywania polskich zespołów do wykonaw-ców zza oceanu, wasza muzyka mocno się zmieniła. Czy czujecie, że wypracowaliście własny, niepowta-rzalny styl, pustkowe brzmienie?

Barbara Wrońska: Wydaje mi się, że Pustki zawsze miały swój specyficzny styl. Zanim pojawił się Koniec Kryzysu, o którym wspomniałeś, było Studio Pustki, które miało na maksa charakterystyczne brzmienie. Później przeszło to w 8 Ohm, czyli muzykę bardziej eks-perymentalną, z instrumentami akustycznymi, takimi jak marimba, wibrafon, skrzypce. Następnie było Do-mino ukierunkowane bardziej na formę piosenkową. Myślę, że każda nasza płyta była w stylu „pustkowym”. Po prostu ten zespół się zmienia, nasze brzmienie się zmienia, inspiracje również i przez to Pustki mają inne oblicze.

pustki są jednym z zespołów, które moim zdaniem wyznaczają nową jakość w polskiej muzyce. Wy-wodzicie się ze sceny alternatywnej, ale udało się wam dotrzeć ze swoją twórczością do szerokiego grona odbiorców. Czy jako muzycy zauważacie, że jest teraz więcej zespołów, które przeszły podobną drogę i osiągnęły komercyjny sukces, nie tracąc nic na autentyczności i tworząc świetną, niebanalną muzykę?

Szymon Tarkowski: Zespół alternatywny to taki, któ-rego mało ludzi słucha (śmiech) i jeśli taki zespół dużo gra, regularnie koncertuje, wydaje płyty, to w pewnym momencie coraz więcej ludzi się o nim dowiaduje i od-biorców jest coraz więcej. Nie jest tak, że grupa alterna-tywna nagle stwierdza, że przestaje być alternatywna

i zaczyna być zespołem mainstreamowym. Po prostu konsekwentnie robiąc swoje, zyskujesz większą rzeszę słuchaczy i zupełnie niepostrzeżenie stajesz się artystą, któremu bliżej do tak zwanego głównego nurtu.

Spotykamy się tutaj przy okazji festiwalu filmowe-go, w ramach którego widzowie mogli zobaczyć film Kuby Czekaja, który zrobił dla was teledysk. Tworzyliście muzykę do filmów i spektakli teatral-nych. Współpracowaliście z przemkiem Wojciesz-kiem, Bodo Koxem. pustki to chyba bardzo filmowy zespół. Czy ta część zespołowej działalności jest dla was czymś ważnym?

Barbara Wrońska: To jest dla nas bardzo ważne. Są-dzę, że nasza ścieżka albumowa nie byłaby na tyle do-bra, gdybyśmy nie wyżywali się w teatrze i filmie. Teraz jesteśmy na etapie przygotowywania muzyki do kolej-nego filmu, tym razem niemego. Do końca roku mamy zaplanowanych jeszcze kilka takich muzycznych spot-kań. Jest to zupełnie inna forma pracy nad muzyką. Je-steśmy instrumentalistami, lubimy improwizować i grać bez słów. To również nam daje dużo energii, bardzo się nam podoba i myślę, że będziemy się tego trzymać.

W marcu graliście w Kanadzie i w USA. W maju wy-bieracie się do Belgii, Luksemburga, Anglii. Jak przyjmuje was publiczność za granicą? Bo prasę macie tam po swojej stronie.

Radek Łukasiewicz: Grając za granicą zauważyliśmy, że ludzie na zachód od Odry są bardzo otwarci na mu-zykę, której nie znają. Poza tym, przez to, że są z krajów, w których dominują zespoły anglojęzyczne, większa jest ich otwartość na twórczość w innych językach niż angielski. W przeciwieństwie do nas, sięgających głów-nie po płyty artystów brytyjskich czy amerykańskich. Prasę rzeczywiście mamy za sobą, natomiast proble-

f o t . F i l i p St y l i ń s k i

Z grupą pUSTKI, przed koncertem w Mózgu, rozmawiał Marcin Szymczak.

Lubimy improwizować i grać bez słów

Maj 2011 | | 57

mem pojawiającym się przy zagranicznych wyjazdach jest to, jak przyciągnąć ludzi. Te osoby, które się poja-wiają na naszych występach, bo usłyszały nas np. na YouTube, reagują bardzo pozytywnie. Jednak gramy tam dla kilkudziesięciu, góra dwustu słuchaczy. Żeby nasze koncerty przyciągały trzysta, czterysta osób, mu-simy tam naprawdę zaistnieć, mieć płytę w obiegu. Póki co jeszcze się nam to nie udało.

Lugola to piosenka, która dla wielu znanych mi osób jest szczególną podróżą w czasy dzieciństwa. Czy zdajecie sobie sprawę, że być może nagraliście wła-śnie jeden z najbardziej uzależniających kawałków w historii polskiej muzyki? Jak doszło do powstania tego kawałka?

Radek Łukasiewicz: Pisząc utwór nie myśli się o ta-kich rzeczach, po prostu tworzy się kolejną piosenkę. Różnica jest taka, że Lugola nie była jednym z utworów pisanych w ciągu na płytę, tylko powstała jako kawałek promujący DVD. Dzięki temu mogliśmy mu poświęcić więcej czasu i może dlatego efekt robi wrażenie na wie-lu osobach.

Warstwa tekstowa zawsze była mocną stroną ze-społu. Sięgaliście też po teksty znanych poetów, czego ukoronowaniem jest płyta Kalambury. Skąd pomysł na ten album?

Radek Łukasiewicz: Zebrało się kilka takich występ-ków, że zagraliśmy do tekstów Wyspiańskiego, Bro-niewskiego. Mieliśmy również niewydane utwory, które

śpiewaliśmy ze słowami Leśmiana. Wszystko wyszło bardzo naturalnie, bo z poezją byliśmy związani od po-czątku. Jeden z pierwszych koncertów zagraliśmy na imprezie pisma literackiego. Potem zapraszano nas do grania na festiwalach literackich, konkursach poetyc-kich. Na festiwalu Port Wrocław przez kilka dni graliśmy z kilkudziesięcioma poetami. Wszystko to składało się, klocek do klocka, aż wyszła nam z tego płyta Kalambury.

Wasze ostatnie wydawnictwo to zapis koncertu w ramach cyklu „Najmniejszy koncert świata”. Czy przymierzacie się już do nowej płyty z premiero-wym materiałem?

Barbara Wrońska: Przymierzamy się (śmiech). Tak naprawdę przymierzamy się to jest bardzo dobre okre-ślenie. Chcielibyśmy nagrać w niedługim czasie kolejną płytę, tylko wciąż coś nas od tego odciąga. Zaczęliśmy już jednak pracę nad kilkoma nowymi piosenkami, więc myślę, że ten rok będzie decydujący, jeśli chodzi o nowy album.

pytanie do Radka. opowiedz o współpracy z Mo-niką Brodką, dla której napisałeś kilka tekstów na płytę Granda. Jak do tego doszło?

Radek Łukasiewicz: Po prostu. Monika zadzwoniła do mnie i powiedziała, że podoba się jej to jak piszę i zapytała, czy nie zechciałbym napisać czegoś dla niej. Powiedziałem, że chętnie posłucham utworów i wtedy podejmę decyzję. Posłuchałem, spodobało mi się, wy-brałem piosenki i napisałem słowa.

fot. Filip

Styliński

M U Z Y K A

58 | | Maj 2011

Maj 2011 | | 59

To wielkie święto nauki przygotowane przez naj-większe uczelnie w Bydgoszczy: Uniwersytet Kazimie-rza Wielkiego, Uniwersytet Technologiczno-Przyrod-niczy i Wyższą Szkołę Gospodarki. W tych dniach na terenie campusów UKW, UTP oraz WSG odbędzie się szereg imprez: wykłady, warsztaty, pokazy, koncerty. Bydgoski Festiwal Nauki to ponad 450 imprez.

Program został podzielony na kilka ścieżek tematycz-nych, wykłady mają charakter otwarty, natomiast na warsztaty obowiązują wcześniejsze zapisy, możliwe od 9 maja na www.festiwalnauki.bydgoszcz.pl (gdzie jest dostępny również program).

I N AU G U R AC JA25 maja (środa) od godz. 16.00 serdecznie zaprasza-

my do siedziby Telewizji Polskiej w Bydgoszczy (ul. Ku-jawska 7). W programie wiele atrakcji: koncerty, pokazy i mnóstwo niezapomnianych emocji! Poznamy Profeso-ra Ciekawskiego, zobaczymy tresurę psów policyjnych oraz wspólnie z naukowcami przeprowadzimy niejeden eksperyment…

Dodatkowo tego dnia Telewizja Polska otworzy swo-je podwoje. Będzie można zobaczyć to, co na co dzień jest dla widzów niedostępne – studio telewizyjne!

Po raz pierwszy przygotowaliśmy program na sobo-tę. Zaproponowana tematyka imprez skierowana jest głównie do osób pracujących oraz do rodzin z dziećmi. Chcemy zaprosić do udziału w naszych imprezach całe rodziny, dlatego w programie znajdują się takie propo-zycje jak: Wpadła gruszka do fartuszka – inspirując rodzi-ca maluszka…; Zimno, zimniej, najzimniej…czyli bliskie spotkanie z ciekłym azotem; Przez bajki do angielskiego; Wybrane zagadnienia psychologii prokreacji – przeżywa-nie ciąży i rodzicielstwa przez kobiety i mężczyzn; Bob bu-downiczy i jego maszyny; Lot w kosmos, czyli rozwijanie zdolności twórczych dzieci; Warsztaty z językiem angiel-skim dla dzieci w wieku 3-4 lata.

DZ I E Ń N I E M I E C K IRok 2011 jest rokiem wielu jubileuszy związanych

z naszym zachodnim sąsiadem. W ramach obchodów zostaną zorganizowane koncerty oraz wykłady i warsz-taty poświęcone kulturze, historii Niemiec. Jeśli chcesz dowiedzieć się jak wyglądała: Ucieczka do lepszego świata, czyli jak pokonywano mur berliński, usłyszeć o Ludziach z tabliczek – relacje świadków zatrudnionych w czasie II wojny światowej w DAG Fabrik Bromberg, przyjdź koniecznie!

Ko N C E R T YZapraszamy na plenerowy koncert, który odbędzie

się 27 maja (piątek) od godz. 16.00 na Wyspie Młyńskiej.

W programie:• Koncert Orkiestry Bundeswehry – Wehrbereichsmu-

sikkorps • Koncert przebojów niemieckich w wykonaniu zespo-

łów studenckich• Stoisko Deutsch-Wagen-Tour – nauka języka nie-

mieckiego na wesoło• Pokaz Szalonego Naukowca• Animacje dla dzieci (przy placu zabaw)• Stoiska namiotowe UKW, UTP, WSG – liczne konkursy,

doświadczenia, pokazy fizyczne• Mobilny Inkubator Przedsiębiorczości

Około godz. 19.00 zapraszamy na koncert gwiazdy. Wspaniałą zabawę zapewni zespół LESZCZE.

Na wszystkie imprezy organizowane w ramach Byd-goskiego Festiwalu Nauki wstęp wolny!!!

Złap bakcyla nauki! Sprawdź program i zapisz się na Festiwal!

UNIWERSYTET KAZIMIERZA WIELKIEGO W BYDGOSZCZY

www.ukw.edu.pl

w w w . f e s t i w a l n a u k i . b y d g o s z c z . p l

W Y K ł A DY / WA R S Z TAT YKolejne dni 26-28 maja to cykl bardzo ciekawych za-

jęć, każdy znajdzie coś dla siebie. W tym roku między innymi zapraszamy na: Mój sokole gromowładny… czyli warsztaty o ptakach drapieżnych i sowach Bydgoszczy; Piknik Nauk Ścisłych; Origami – składanie brył z papieru; Potęga brzmienia bębnów i innych instrumentów perku-syjnych; Od pomysłu do realizacji – projektowanie i budo-wa autonomicznych pojazdów wyścigowych; Jak poma-gać dziecku z ADHD?; Konflikty w związku – skąd się biorą i co z nimi robić? I wiele wiele innych.

Maj 2011 | | 59

60 | | Maj 2011

Maj 2011 | | 61

Miejski ośrodek Kultury w Bydgoszczy serdecznie zaprasza do odwiedzania Zespołu Pałacowo-Parko-wego w Ostromecku. XIX-wieczny Pałac Nowy po całkowitym odrestaurowaniu odzyskał swoją dawną świetność. Dysponuje bogato wyposażoną restaura-cją i bazą noclegową (22 stylowo urządzone pokoje). Restauracja jest czynna codziennie od środy do nie-dzieli w godzinach 10.00–18.00, w sezonie jesienno--zimowym, a w sezonie wiosenno-letnim w godzinach 10.00–20.00.

Festiwal Harmonijki ustnejFot. Dorota Ratajczak

Rzeczka angielska w parku w Zespole Pałacowo-

-Parkowym w OstromeckuFot. Dorota Ratajczak

Międzynarodowy Festiwal Harmonijki ustnej z piknikiem i degustacją

produktów regionalnychFot. Dorota Ratajczak

Udzielanie ślubu w plenerze w Zespole Pałacowo-Parkowym w Ostromecku

Udzielanie ślubu w Pałacu Nowym w Ostromecku

Szczegółowe informacje znajdą Państwo na stronie: www.palacostromecko.plTel. 523 817 930, 523 646 411

Zespół pałacowo-parkowy prowadzi także szeroką działalność kulturalną. Wyjątkowo malowniczy park krajobrazowy pozwala na organizację niezwykle wi-dowiskowych imprez plenerowych (festiwali, pikników, eventów), natomiast klasycystyczne wnętrze pałacu podnosi rangę koncertów muzyki klasycznej, werni-saży, warsztatów tanecznych. Przestrzeń Zespołu Pa-łacowo-Parkowego harmonijnie łączy wydarzenia ze wszystkich dziedzin sztuki, w których uczestniczą nie

Fot. ZbyZiel

tylko dorośli odbiorcy kultury; z myślą o młodzieży organizowane są zajęcia edukacyjne z zakresu historii sztuki, plastyki, muzyki i poznania historii Zespołu Pała-cowo-Parkowego w Ostromecku.W ofercie znajduje się ponadto kompletna organizacja wesel (z możliwością udzielenia ślubu w plenerze i we wnętrzach Pałacu), studniówek, bankietów, zjazdów, konferencji, uroczystości komunijnych, jubileuszy, spo-tkań rodzinnych, grillowych garden party oraz wielu in-nych imprez okolicznościowych.

Na spokojny wypoczynek, zadumę i regenerację sił zapraszamy do parku z korzystnym mikroklimatem. Znajdą tu Państwo wiele zacisznych miejsc z uroczym krajobrazem starorzecza Wisły.

Zespół Pałacowo-Parkowy w Ostromecku

62 | | Maj 2011

AKADEMIA MUZYCZNA im. Feliksa Nowowiejskiego, ul. J. Słowackiego 7, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 210 582 1

AKADEMICKA PRZESTRZEŃ KULTURALNA – APK, przy Wyższej Szkole Gospodarki, ul. Królowej Jadwigi 14. Galeria Nad Brdą, Muzeum Fotografii, Galeria DEBIUT. 2

ART GALERY Anny Osińskiej, ul. Gdańska 42, e-mail: [email protected], tel. 525 153 295, 604 313 266 3

Autorska Galeria Sztuki Małgorzaty Maciejewskiej, ul. Morelowa 9, 85-362 Bydgoszcz, tel. 502 714 888, www.artgalery.bydgoszcz.pl.

Bydgoskie Centrum Informacji, ul. Batorego 2, 85-109 Bydgoszcz, [email protected], www.visitbydgoszcz.pl 4

BYDGOSKIE STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE, ul. Pomorska 76, 85-051 Bydgoszcz, tel. 523 401 806, Prezes zarządu Wiesław Karpusiewicz. 5

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO HERALDYCZNO-GENEALOGICZNE, ul. Wyczółkowskiego 21/1, 523 413 291, prezes Paweł Bogdan Gąsiorowski.

BYDGOSKIE TOWARZYSTWO NAUKOWE, SOCIETAS SCIENTIARUM BYDGOSTIENSIS, BYDGOSZCZ SCIENTIFIC SOCIETY, ul. Jezuicka 4, 85-102 Bydgoszcz, tel./fax 523 222 268, www.btn.bydgoszcz.eu, prezes prof. dr hab. inż. Marek Bieliński, czynne: pon., czw. 14-15. 6

Centrum Kultury Katolickiej WIATRAK, ul. Bołtucia 5, 85-791 Bydgoszcz, tel./fax 523 234 810, www.wiatrak.lo.pl, e-mail: [email protected].

Dom Kultury MODRACZEK, ul. Ogrody 15, tel./fax 523 713 331, www.modraczek.smbudowlani.pl, e-mail: [email protected], abuzal [email protected], dyr. Agnieszka Buzalska.

Dom Kultury ORION, ul. 16 Pułku Ułanów Wlkp. 1, 85-319 Bydgoszcz, tel. 523 487 201, kierownik Nikoletta Stachura.

FILHARMONIA POMORSKA dyrektor: Eleonora Harendarska, ul. Andrzeja Szwalbego 6, 85-080 Bydgoszcz. Rezerwacja telefoniczna w godz. 11-14, tel. 523 210 234; wew. 21, [email protected], www.filharmonia.bydgoszcz.pl 7

GALERIA AUTORSKA Jan Kaja i Jacek Soliński, ul. Pomorska 48, 85-097 Bydgoszcz, tel. 608 596 314, www.autorska.pl, [email protected] 8

Galeria GRAFFITI ul. Unii Lubelskiej 17, oferta dla młodzieży, prowadzi Anna Osińska, e-mail: [email protected], tel. 525 153 295, 604 313 266 9

Galeria KANTOREK tel. 523 210 211, wstęp wolny, prezentacja i sprzedaż dzieł sztuki 10

Galeria DEBIUT przy APK, Marta Rosenthal-Sikora

Galeria Francuska MISTRAL, przy WSG, prowadzi Henryka Stachowska prezes Towarzystwa Przyjaźni Polsko-Francuskiej, ul. Garbary 2, budynek A, tel. 668 705 587. 11

GALERIA INNOWACJI UTP ul. Prof. S. Kaliskiego 7, 85-789 Bydgoszcz, kier. dr Anna Bochenek, czynne codziennie od 10-17

GALERIA MIEJSKA bwa dyrektor: Wacław Kuczma, 85-006 Bydgoszcz, ul. Gdańska 20, tel. 523 393 050, godz. otwarcia: wt.-czw.: 10-18, pt.: 12-20, sob.-niedz.: 11.30-16.30, w sob. wstęp wolny. [email protected],www.galeriabwa.bydgoszcz.pl 12

GALERIA MDK 1 przy MDK nr 1, ul. Baczyńskiego 3.

GALERIA NAD BRDĄ przy APK, Karolina Prus.

GALERIA NA PIĘTRZE Studio Działań Artystycznych, ul. Długa 27, 85-034 Bydgoszcz, tel. 515 452 040, 601 443 119, [email protected], czynne: pon.-pt. 10.00-20.00, sob. 12.00-16.00 13

GALERIA NON FERE przy II Społecznym Liceum Ogólnokształcącym.

GALERIE PRYWATNE: Galeria-Kawiarnia COLOMBINA, ul. Krasińskiego 5, 85-008 Bydgoszcz, tel. 523 228 023, Katarzyna Delert-Kalisz oraz Anita Gadzińska-Spiczonek. 14

GALERIA DECORAF ul. Niedźwiedzia 5, tel. 523 220 613, www.decoraf.com.pl, Hanna Radkosz-Florkowska. 15

GALERIA SZKŁA POLSKIEGO Waldemar Łachut, ul. Długa 39, tel. 698 879 887. 16

GALERIA 85 prowadzi Ewa Pankiewicz, ul. Gdańska 17, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 226 222. 17

Galeria ALIX, M. i M. Dobeccy, ul. Jezuicka 26. 18

Izba Pamięci Adama Grzymały-Siedleckiego, WiMBP, ul. Libelta 5, tel. 523 238 207, czynne: wt. i pt. 13-18, śr. 10-15. 19

Klub ARKA, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, tel. 523 487 202, kierownik Nikoletta Stachura.

Klub HEROS, ul. Gen. W. Thomée 1, Bydgoszcz, t. 523 430 004, kierownik Danuta Antkowiak.

KLUB MIŁOśNIKÓW KAKTUSÓW, ul. M. Konopnickiej 24a, 85-124 Bydgoszcz, przewodniczący Jerzy Balicki, tel. 523 215 538, www.republika.pl/bkmk/

KLUB MIŁOśNIKÓW AUSTRALII I OCEANII, ul. Kopernika 1, 85-074 Bydgoszcz, prezes Lech Olszewski, tel. 607 120 182, fax 052 321 32 60, www.kmaio.logon.pl. 20

Klub ODNOWA, ul. Planu 6-letniego 38, tel. 523 631 867, kier. Grażyna Salemska.

KLUB POLSKIEJ KSIĄŻKI, Hotel Centralny, ul. Dworcowa 85, tel. 523 432 452, Jolanta Kowalska oraz przy Zespole Szkół Ogólnokształcących nr 4, tel. 523 412 504, Alicja Leśniak. 21

KLUB INSPEKTORATU WSPARCIA SIŁ ZBROJNYCH, ul. Sułkowskiego 52 a, 85-915 Bydgoszcz, tel. 523 783 550, kierownik Marek Trojan. Biblioteka Klubu IWsp SZ, tel. 523 783 668, kierownik Zdzisława Gajownik, czynna: pn. 10-15, wt., czw., pt. 13-18, sob. 10-15.

KLUB śWIATA KSIĄŻKI, ul. Dworcowa 85, tel. 523 454 698, kier. księgarni Mariola Zawisza. 21

KLUB śRODOWISK TWÓRCZYCH, ul. Batorego 1-3, tel./fax 523 228 715, 523 225 677, prezes Piotr Trella. 22

KOŁO FILMOWE przy Klubie POW, ul. Sułkowskiego 52a. Projekcje odbywają się w Kinoteatrze przy ul. Dwernickiego 1, tel. 523 783 550.

Młodzieżowy Dom Kultury Nr 1, ul. K.K. Baczyńskiego 3, 85-805 Bydgoszcz, tel. 523 755 349, Fax 523 450 628, e-mail [email protected], www.mdk1.bydgoszcz.pl, dyr. Piotr Skowroński

Młodzieżowy Dom Kultury nr 2, im. Henryka Jordana, ul. Leszczyńskiego 42, 85-137 Bydgoszcz, tel./fax 523 731 795, dyr. Adam Łętocha. Biblioteka Literatury Fantastycznej im. Janusza A. Zajdla – Gimnazjum Nr 20, ul. Tucholska 30, czynne: wt., śr. 16-19.

Młodzieżowy Dom Kultury nr 4, ul. Dworcowa 82, 85-010 Bydgoszcz, tel./fax 523 224 413, e-mail: [email protected], www.mdk4.bydgoszcz.pl, dyr. Małgorzata Gładyszewska. 23

Młodzieżowy Dom Kultury nr 5, ul. Krysiewiczowej 8, 85-796 Bydgoszcz, tel./fax 523 485 002, dyr. Jolanta Wawrzonkowska, www.mdk5.bydgoszcz.pl, [email protected].

MOK – patrz w dziale ośrodki kultury 22

Muzeum Dyplomacji i Uchodźstwa Polskiego Uniwersytetu Kazimierza Wielkiego, ul. Berwińskiego 4, 85-044 Bydgoszcz, tel./fax 523 462 318, e-mail: [email protected], czynne: wt.-pt. 10-14, dyr. prof. dr hab. Adam Sudoł. 24

MUZEUM FARMACJI Apteki Pod Łabędziem, ul. Gdańska 5, tel. 523 220 187. 25

MUZEUM FOTOGRAFII – przy APK, Arkadiusz Blachowski. 2

MUZEUM KANAŁU BYDGOSKIEGO, przy III LO, ul. Nowogrodzka 3, www.muzeumkanalu.pl, tel. 693 765 075.

MUZEUM OKRĘGOWE im. Leona Wyczółkowskiego w Bydgoszczy, dyrektor dr Michał F. Woźniak, ul. Gdańska 4, 85-006 Bydgoszcz, Sekretariat: tel./fax 525 859 966, [email protected]; Dział Edukacji i Promocji tel. 525 859 910÷15, [email protected]; Biblioteka muzealna tel. 525 859 916, [email protected]. Godziny zwiedzania Muzeum: Spichrze, ul. Grodzka 7-11: wt.-pt. 9-17, sob., niedz. 11-16, pon. – nieczynne, Budynki na Wyspie Młyńskiej: wt.-pt. 9-17, sob., niedz. 11-18, pon. – nieczynne, Soboty – wstęp bezpłatny, www.muzeum.bydgoszcz.pl 26

MUZEUM OśWIATY, ul. M. Curie-Skłodowskiej 4, tel. 523 426 590.

Opera NOVA dyrektor: Maciej Figas, ul. Marszałka Focha 5, 85-070 Bydgoszcz, tel. 523 251 502, Dział Promocji i Obsługi Widzów oraz przedsprzedaż biletów: tel. 523 251 655, fax 523 251 636. Kasa biletowa tel. 523 251 555. Obiekt dostosowany dla potrzeb osób niepełnosprawnych, www.operanova.bydgoszcz.pl 27

PAŁAC MŁODZIEŻY, ul. Jagiellońska 27, 85-097 Bydgoszcz, tel. 523 210 081, www.palac.bydgoszcz.pl, dyr. Joanna Busz. Tutaj: Galeria Pałac. 28

PEDAGOGICZNA BIBLIOTEKA WOJEWÓDZKA, ul. Skłodowskiej-Curie 4, 85-094 Bydgoszcz, tel. 523 413 074, www.pbw.bydgoszcz.pl, dyr. Lucyna Wojciechowska.

POMORSKIE MUZEUM WOJSKOWE, ul. Czerkaska 2, 85-641 Bydgoszcz, dyr. Arkadiusz Kaliński, tel. 523 782 026, www.muzeumpmw.cen.bydgoszcz.pl.

Adresy bydgoskich instytucji kultury

Maj 2011 | | 63

PROF-EUROPE Stowarzyszenie Nauczycieli Języka Francuskiego w Polsce, ul. Dworcowa 80, 85-010 Bydgoszcz. Prezes: Marta Samolej-Chmielewska, tel./fax 523 221 661 oraz 601 679 572, www.profeurope.pl. 29

STOWARZYSZENIE ARTYSTYCZNE „MÓZG”, www.stowarzyszenie.mozg.art.pl, ul. Gdańska 10, 85-006 Bydgoszcz, tel. 523 455 195 30

Salezjańskie Stowarzyszenie Wychowania Młodzieży, ul. Salezjańska 1, 85-792 Bydgoszcz, www.dominiczek.salezjanie.pl, tel. 523 447 401 lub 523 766 739.

TEATR PANTOMIMY „DAR”www.dar.art.pl; e-mail: [email protected]. 523 407 468, 602 572 021, 602 257 675

TEATR POLSKI im. Hieronima Konieczki dyrektor: Paweł Łysak, al. Mickiewicza 2, 85-071 Bydgoszcz, tel. 523 397 841, Kasa Teatru czynna jest od wtorku do piątku w godz. od 12 do 18 oraz godzinę przed spektaklem: tel. 523 397 818, fax 523 397 840 lub [email protected], www.teatrpolski.pl31

TOWARZYSTWO MIŁOśNIKÓW MIASTA BYDGOSZCZY, ul. Jezuicka 4, tel./fax 523 225 196, 523 454 434, www.tmmb.pl, e-mail: [email protected], skrytka pocztowa nr 17, 85-169 B 37, prezes Jerzy Derenda. Biuro Zarządu czynne we wt., śr., czw. 9-15, sklep TMMB z bydgostianami, ul. Długa 15, czynny: pon.-pt. 10-18, sob. 10-14. 6

TOWARZYSTWO INICJATYW KULTURALNYCH, ul. Dworcowa 51 B/4, 85-009 Bydgoszcz, tel. 523 213 371, prezes Jakub Kawałek. 32

TOWARZYSTWO MUZYCZNE im. Ignacego Jana Paderewskiego, ul. ks. Piotra Skargi 7, 85-018 Bydgoszcz, tel./fax 523 270 291, prezes Felicja Gwincińska. 33

TOWARZYSTWO OPEROWE im. prof. Felicji Krysiewiczowej, ul. Focha 5, 85-006 Bydgoszcz, prezes Zenona Tomczak, tel. 603 993 852, sekretarz zarządu Danuta Święcichowska. 27

TOWARZYSTWO POLSKO-AUSTRIACKIE, Oddział B. ul. Stary Rynek 5, 85-104 Bydgoszcz, tel. 609 678 277, [email protected], prezes Lubomira Kubiak, dyżury w każdą drugą środę miesiąca. 34

Polecamy prenumeratę w kioskach RUCHU. Zamów BIK w cenie 2 zł

(jadąc po niego do centrum wydasz 2,60 zł w jedną stronę na bilet) RUCH S.A. ul. Dworcowa 104-108,

tel. 52 36 00 645 (lub końcówki 646, 614)

Redakcja BIK prosi Państwa o weryfikację danych: [email protected]

TOWARZYSTWO POLSKO-NIEMIECKIE, ul. Fordońska 120. Dyżury we wtorki w godz. 13-16, tel. 523 453 673; prezes Stanisław Puls, tel. 523 411 805; sekretarz Danuta Kucik, tel. 523 454 074.

TOWARZYSTWO POLSKO-WŁOSKIE Stary Rynek 22-24 (III p., wejście przez KATALOGI), tel. 523 238 008, dyżury: 1. środa miesiąca godz. 17-19 www.api.bydgoszcz.pl; [email protected], prez. Elżbieta Renzetti. 35

TOWARZYSTWO PRZYJAŹNI POLSKO-FRANCUSKIEJ, Siedziba na terenie WSG w Bydgoszczy ul. Garbary 2; bud.: H-01, Prezes: Małgorzata Panasewicz tel. 504 199 624, wiceprezes: Józef Owczarek, tel. 507 160 445 11

URZĄD MIASTA, ul. Jezuicka 1, www.bydgoszcz.pl, infolinia 800 800 404, tel. 523 288 913, Wydział Kultury i Promocji Miasta. 36

WĘDROWNICZEK – Klub Turystyczny, prezes Adam Czachorowski, tel. 523 251 635.

WiMBP BIBLIOTEKA GŁÓWNA Bydgoszcz, ul. Długa 39, tel. 523 238 008, 523 399 200 – centrala; 523 287 390 – sekretariat, fax 523 287 390, e-mail: [email protected], www.wimbp.bydgoszcz.plDyrektor: Ewa Stelmachowska 35

Wojewódzki Ośrodek Kultury i SztukiDyrektor: Maciej Puto, pl. Kościeleckich 6, 85-033 Bydgoszcz, [email protected], tel. 52 585 15 01–03; Galeria Sztuki Ludowej i Nieprofesjonalnej, kierownik: Katarzyna Wolska, tel. 52 322 22 36, [email protected], www.wok.bydgoszcz.com 37

64 | | Maj 2011

Bydgoski Insynuator Kulturalnymało odpowiedzialny organ ZdZisława Prussa (88)

Ludzki odruch drapieżnika Trzeci tom Bydgoskiej ośmiornicy okazał się o wie-

le bardziej drapieżny niż dwa poprzednie razem wzięte. Tym razem Ewa S. zrównała z ziemią prawie wszystkich lokalnych dziennikarzy i wdeptała w gle-bę większość regionalnych polityków. Szczęśliw-cem, który uszedł z życiem, a nawet pod niebiosa wyniesiony został, jest Tomasz hellen (primo voto Gąska, nota bene – małżonek), który zdaniem autor-ki jest „najporządniejszym facetem, jakiego w życiu spotkała”.

Artysta szczyptę zazdrosnyPrzy okazji swego wernisażu w Cafe pianola

Franciszek Sylwanowicz, nawiązując do swych kresowych korzeni (Grodno), wyznał publicznie, że bliżej mu do Mickiewicza niż do łukaszenki. Dodał jednocześnie, że trochę zazdrości Lepperowi, iż po-trafi z białoruskim dyktatorem robić dobre interesy. No, cóż – prawdziwi artyści głowy do interesów nie mają.

Tańce bez orkiestry Na scenie opery Nova odtańczono Miłosza.

Zainspirowane Zniewolonym umysłem widowisko baletowe zniewoliło widzów i krytyków swoją ory-ginalnością i odkrywczym podejściem do sztuki scenicznego tańca. Szkoda tylko, że muzyka była mechaniczna, stąd niektórzy ortodoksyjni meloma-ni czuli się po trosze wpuszczeni w kanał. Ten orkie-strowy, oczywiście.

Islandzkie zauroczenieJolanta Baziak zawojowała Islandię. Jej tomik

Wyspa Chwila otrzymał w krainie gejzerów bardzo dobre recenzje, a jego autorka nader wytworny szal. Znając operatywność bydgoskiej poetki oraz wysoki stopień jej uczuciowości, należy się spodziewać, że już wkrótce powstanie nad Brdą (i w okolicy Wyspy Młyńskiej) Towarzystwo Przyjaźni Polsko-Islandz-kiej. Tym samym Elżbiecie Renzetti przybędzie ostra konkurencja, bo Dniom Włoskim towarzyszyć mogą Dni Islandzkie.

Ucieczka kontrolowana Kojarzony dotąd z teatrem i poezją Mieczysław

Franaszek pokazał w Galerii Autorskiej swoją dru-gą twarz – fotografika i globtrotera. Stwierdził też w jednym z wywiadów, że podróżując, ucieka od… siebie. Cóż, od siebie to może mu się i udaje uciec, ale od Kaji i Solińskiego – nigdy.

Lusterko wsteczne (-25)Ćwierć wieku temu (maj 1986):

Na scenie Teatru polskiego zagościło Wesele S. Wyspiańskiego. W rolach panny i pana Młode-go oklaskiwano Alicję Mozgę i Wiesława Kowal-skiego.

W bwa podziwiano uwiecznione na 100 foto-gramach Życie i piękno Chin.

W klubie orion na Spotkanie w kosmosie na-mawiali piotr Szymański i Sławomir Jeneralski wspierani wokalnie przez Romę Bucharowską.

W KMpiK-u przy Al. 1 maja 10 miniatury skrzypcowe prezentował Józef Rezler, a wiersze recytowała Lucyna Ćwiklik-Kaczmarek.

Dyrektor księgarni Współczesna Mirosław Michałowski ubolewał, że „łatwiej zainteresować naszych dziennikarzy wydarzeniem sportowym rangi lokalnej niż kulturotwórczą imprezą rangi ogólnopolskiej”.

Sympatykom BIK oraz albumu „Pieśni duszy mojej”,Artystom i Twórcom życzę szczęścia, pomyślności,spełnienia marzeń. Cieszę się z Państwem z każdegosukcesu, z każdej radości, z każdego miłego dnia.

inż. Władysław Horabik

Autoryzowane Punkty Sprzedaży

ul. Śniadeckich 37, Bydgoszcz, tel. 699 408 181, 52/322 36 63ul. Mariana Rejewskiego 3, Bydgoszcz, tel. 699 406 265, 52/525 62 55

Cafe Pianola to wyjątkowy punkt na kulturalnej mapie miasta. Krzyżują się tu drogi tradycji i nowoczesności, zabytkowe instrumenty towarzyszą nowoczesnym wernisażom, spotkaniom autorskim, radiowym audycjom, multimedialnym akcjom artystycznym.

Zabytkowe instrumenty w Cafe Pianola mogą powrócić do życia! Pomóż nam i zasponsoruj koszty naprawy, uwieczniając swoje nazwisko w historii Bydgoszczy.

ul. M. Konopnickiej 30 tel. 52 373 26 81

pon.–pt. 10.00–18.00sob. 10.00–14.00

> wygodne formy współpracy

www.jolatna.osdw.pl – księgarnia internetowa i stacjonarna

os. Szwederowo w centrum handlowym blisko targowiska; MZK 66, 64, 69, 79

Kontakt: Krzysztof [email protected]


66 | | Maj 2011

nr 5

(417

) RO

K X

XX

VII

ISSN

123

2-44

50 IN

DEX

381

39x

egze

mp

larz

bez

pła

tny


Bydgoski Informator Kulturalny

Documents

Transcript of Bydgoski Informator Kulturalny