Bulgaria

1

Bułgarski elementarzRepublika Bułgarii jest państwem położonym w południowo-wschodniej Europie, na Bałkanach. Kraj zamieszkuje 7,3 mln mieszkańców. Bułgaria graniczy z Serbią oraz Macedonią od zachodu, Grecją i Turcją od południa, Morzem Czarnym od wschodu i Rumunią od północy.

Brytyjski elementarz

2

System politycznyWładzę ustawodawczą w Bułgarii sprawuje Zgromadzenie Narodowe - jednoizbowy parlament liczący 240 posłów wybieranych na 4-letnią kadencję w wyborach powszechnych. W kraju obowiązuje ordynacja wyborcza proporcjonalna z elementami systemu większościowego. Konstytucja zabrania łączenia mandatu deputowanego z innymi funkcjami państwowymi.Głową państwa jest prezydent, wybierany w wyborach powszechnych na 5-letnią kadencję z prawem do jednorazowej reelekcji. Kandydaci na prezydenta zgłaszają w kampanii wyborczej kandydaturę wiceprezydenta. Zakres władzy prezydenta jest stosunkowo ograniczony. Sprawuje on głównie funkcje reprezentacyjne w państwie i na arenie międzynarodowej, lecz w określonych sytuacjach rola głowy państwa bywa decydująca. Prezydent jest zwierzchnikiem sił zbrojnych.

Bułgarski elementarz

2

3

Rada Ministrów (rząd) jest głównym kreatorem polityki wewnętrznej i zagranicznej. Na czele rządu stoi premier. W skład rządu wchodzą wicepremierzy i ministrowie. Oprócz ministerstw instytucjami centralnej władzy wykonawczej, odpowiadającymi za swoją działalność bezpośrednio przed parlamentem, są państwowe komisje: Komisja Ochrony Konkurencji, Komisja Ochrony Danych Osobowych, Komisja Regulacji Telekomunikacji i Komisja Ochrony przed Dyskryminacją. Instytucjami centralnej władzy wykonawczej podlegającymi Radzie Ministrów są państwowe agencje, komisje, agencje wykonawcze oraz inne urzędy i struktury utworzone na mocy ustawy bądź rozporządzenia rządu, a także organy doradcze, konsultacyjne i eksperckie.


3

4

W terenie przedstawicielami centralnej władzy wykonawczej są zarządcy obwodowi, których zadaniem jest realizacja polityki państwowej we współpracy z organami władzy samorządowej i nadzór administracyjny nad nimi. Zarządców obwodowych mianuje rząd.Podstawową jednostką administracyjno-terytorialną jest gmina. Na czele administracji gminnej stoi mer (kmet), który w strukturze władzy samorządowej pełni rolę organu władzy wykonawczej. Mer jest wybierany w lokalnych wyborach samorządowych na 4-letnią kadencję, podobnie jak członkowie rady gminy.


4

5

Podział administracyjnyRady gminne, które są podstawowym elementem władzy samorządowej, sprawują władzę w gminach. W ich gestii znajduje się określanie kierunków rozwoju gminy. Terytorium Bułgarii podzielone jest na 278 gmin obejmujących 28 prowincji.Prowincje są jednostkami administracji terytorialnej zarządzanymi przez gubernatorów, którzy mają za zadanie wdrażanie polityki regionalnej rządu na podlegającym im terenie. Gubernatorzy, wraz z administracją regionalną zarządzają prowincjami korzystając ze środków pochodzących z budżetu centralnego. Gubernatorowie mianowani są przez Radę Ministrów.


5

6

Ponadto, dla celów planowania gospodarczego - w tym wykorzystania funduszy Unii Europejskiej, prowincje zostały w programach rządowych zgrupowane w sześć regionów: Region Północno-Zachodni, w skład którego wchodzą prowincje: Widin, Wraca, Montana; Region Północno-Centralny, prowincje: Weliko Tyrnowo, Gabrowo, Łowecz, Plewen, Ruse; Region Północno-Wschodni, prowincje: Dobricz, Szumen, Warna, Razgrad, Silistra, Tyrgowiszte; Region Południowo-Zachodni, prowincje: miasto Sofia, Sofia-region, Błagojewgrad, Kiustendił, Pernik; Region Południowo-Centralny, prowincje: Pazardżik, Płowdiw, Smoljan, Kyrdżali, Stara Zagora, Chaskowo; Region Południowo-Wschodni, prowincje: Burgas, Sliwen, Jambol.


6

7

LudnośćW Bułgarii żyje 7,3 mln osób, z czego 72,9 proc. mieszka w miastach. 48,7 proc. ludności stanowią mężczyźni, a 51,3 proc. – kobiety. W wieku produkcyjnym pozostaje 61,8 proc. ludności. Bułgarzy stanowią 83 proc. ludności kraju. Znaczące mniejszości to Turcy (9,4 proc.) i Romowie (4,7 proc., zaś nieoficjalnie – 7-9 proc), ponadto tzw. Pomacy - nie mówiący po turecku Bułgarzy wyznający islam, Ormianie, Wołosi, Żydzi. Średnia wieku mieszkańców Bułgarii to 41,8 lat. Siedem miast ma ponad 100 tys. mieszkańców. Są to: Sofia, Płowdiw, Warna, Burgas, Ruse, Stara Zagora i Plewen. Zamieszkuje w nich 34 proc. ludności Bułgarii. Oficjalnie Sofia ma 1,30 mln mieszkańców (2012 r.), lecz ocenia się, że w rzeczywistości ok. 2 mln (nie ma dokładnych statystyk ze względu na zniesiony obowiązek meldunkowy).


7

8

WalutaWalutą bułgarską jest lew (skrót BGN, 1 lew=100 stotinek). W Bułgarii przyjęty jest systemu kasy emisyjnej, tzw. izba walutowa (currency board), co oznacza obowiązywanie sztywnego kursu wymiany 1euro to 1,95583 lew.Bułgaria jest członkiem organizacji międzynarodowych takich jak: Organizacja Narodów Zjednoczonych (od 1955), Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO (od 2004), Unii Europejskiej (od 2007).


8

9

Organizacje międzynarodoweBułgaria jest członkiem Światowej Organizacji Handlu (WTO) od 1 grudnia 1996 r. Po akcesji do UE, Bułgaria stała się częścią jednolitego rynku europejskiego i wspólnej polityki handlowej zgodnie z art. 133 Traktatu WE. Bułgaria zarejestrowała w celu ochrony relatywnie dużą liczbę oznaczeń geograficznych produktów żywnościowych o tradycyjnej specyfice. Bułgaria nie należy do OECD i w ostatnich latach nie podejmowała starań na rzecz członkostwa w tej organizacji, choć w 2012 r. rząd oświadczył, że należy do tego dążyć. Bułgaria jest objęta niektórymi programami OECD adresowanymi do państw nieczłonkowskich na obszarze Europy Południowo-Wschodniej. Bułgaria jest członkiem UNIDO i wdraża projekty finansowane przez tę organizację. Jest również członkiem Banku Światowego, Międzynarodowego Funduszu Walutowego, a po wejściu do Unii Europejskiej stała się automatycznie członkiem międzynarodowych organizacji surowcowych ds. zbóż, cukru, kakao i kawy.


9

10

Należy również do Międzynarodowej Grupy Studyjnej ds. Ołowiu i Cynku. Jest także członkiem Inicjatywy Środkowoeuropejskiej, Organizacji Czarnomorskiej Współpracy Gospodarczej (BSEC), w której od 1 listopada 2009 r. do 31 maja 2010 r. sprawowała rotacyjne przewodnictwo. Bułgaria należy do Rady Współpracy Regionalnej, powołanej w miejsce Paktu Stabilności w Europie Południowo-Wschodniej. Bułgaria jest również członkiem Dunajskiego Procesu Współpracy i Inicjatywy na rzecz Współpracy w Europie Południowo-Wschodniej. Ponadto kraj jest członkiem: Organizacji Narodów Zjednoczonych (od 1955), Organizacji Traktatu Północnoatlantyckiego – NATO (od 2004), Unii Europejskiej (od 2007).


10

11

Różnice kulturoweBułgarzy są generalnie przyjaźnie nastawieni wobec obcokrajowców. Podstawowym językiem w handlu międzynarodowym w Bułgarii jest język angielski. Rosyjski jest dobrze rozumiany, ale ma niewielkie zastosowanie w handlu. Na rynku bułgarskim ważne są bezpośrednie kontakty między partnerami handlowymi. Często stosowana jest praktyka polecania partnera handlowego przez znajomych, często nawet przypadkowych. W przypadku nawiązania kontaktu z partnerem Bułgarzy często szybko przechodzą na „ty”. Bułgarzy niekiedy w ostatniej chwili rezygnują z przyjętych ustaleń, za wystarczające uznając ustalenia ustne. Rozmowy handlowe często prowadzone są w trakcie obiadów lub kolacji biznesowych, odgrywają one dużą rolę w życiu społecznym Bułgarów. Ci przywiązują wagę do tradycji i świąt ludowych, które są również okazją do spotkań, również biznesowych.


11

12

Bułgarzy odwrotnie kiwają głową na „tak” i „nie”, co często bywa powodem nieporozumień, choć coraz częściej zwracają uwagę, żeby przytakiwać i zaprzeczać zrozumiale dla cudzoziemców. Bułgarzy są coraz bardziej zdyscyplinowani i punktualni, zdarzają się jednak przypadki spóźnień na spotkania biznesowe, które należy przyjmować z wyrozumiałością.


12

13

Co warto wiedzieć o gospodarcePod względem gospodarczym i politycznym Włochy należą do najważniejszych krajów Europy i świata, chociaż od połowy lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku ich rozwój był dużo wolniejszy, niż w przypadku innych krajów Unii Europejskiej. Od lat włoska gospodarka zmaga się m.in. z wysokim zadłużeniem, niską ściągalnością podatków, kosztownym systemem emerytalnym, a także z korupcją i nieudolnym systemem sprawiedliwości.

14

Główne sektory gospodarkiW wytwarzaniu bułgarskiego produktu krajowego brutto największy udział ma sektor usług (ok. 64 proc.). Udział przemysłu kształtuje się na poziomie ok. 1/3, a rolnictwa, rybołówstwa i leśnictwa ok. 5 proc.Światowy kryzys ekonomiczny przyczynił się do wyraźnego zastoju w budownictwie i spadku cen nieruchomości począwszy od 2008 r. W latach 2004-2008 ceny mieszkań wzrastały średnio o niemal 30 proc. rocznie, natomiast pod koniec 2008 r. tendencja odwróciła się. W 2009 r. ceny spadły o 21,4 proc., a w 2010 r. o dalsze 11,1 proc. Bessa na rynku nieruchomości utrzymuje się, lecz dynamika spadku cen jest już nieznaczna.

Co warto wiedzieć o gospodarce

14

15

W Bułgarii sektor bankowy został prawie w całości sprywatyzowany, a sektor ubezpieczeniowy znajduje się całkowicie w rękach kapitału prywatnego. Bułgarskie banki zostały nabyte przez duże grupy bankowe, jak włoska UniCredit, grecka NBG, węgierska OTP, austriacka Raiffeisen Bank. Z powodu kryzysu w ostatnich latach obserwuje się zmniejszenie dynamiki w sferze kredytowania. Płynność systemu bankowego jest oceniana jako ogólnie dobra.Bułgarski sektor turystyczny nadal rozwija się. W latach 2003-2010 liczba obiektów noclegowych zwiększyła się ponad 3-krotnie – do 3,5 tysiąca, a liczba łóżek uległa w tym czasie podwojeniu – do 284 tys.


15

16

Pod względem formy własności w przemyśle dominuje własność prywatna (ponad 90 proc.). Przemysł metalurgiczny w Bułgarii to przede wszystkim huta żelaza Stomana Industry Pernik, kombinat miedzi Aurubis Bulgaria w Srednogorie oraz huty cynku i ołowiu w Plovdiv i Kyrdżali. W 2010 r. zamknięto postawioną kilka lat wcześniej w stan likwidacji hutę żelaza Kremikovtzi koło Sofii – przed laty największy zakład przemysłowy kraju. Z wyjątkiem kombinatu miedziowego, eksploatującego miejscowe złoża rudy tego metalu, reszta zakładów z tej branży wykorzystuje głównie surowce z importu. Z powodu światowego kryzysu sektor ten znalazł się w wyjątkowo trudnej sytuacji.Przemysł spożywczy stracił w okresie transformacji gospodarczej tradycyjne zaplecze surowcowe, jakim było krajowe rolnictwo i obecnie w dużym stopniu jest uzależniony od dostaw z importu.


16

17

Przemysł elektromaszynowy cierpi na brak znaczących inwestycji kapitału zagranicznego, które zapewniłyby mu skok technologiczny i wzrost konkurencyjności. Po spadku spowodowanym kryzysem, od 2010 r. produkcja wzrasta w tempie kilkunastu procent rocznie. Podobna sytuacja występuje w produkcji urządzeń elektrycznych oraz w przemyśle elektronicznym i komputerowym.Utrzymująca się w latach poprzedzających kryzys wysoka rentowność inwestycji w nieruchomości na terenie Bułgarii przyczyniła się do dynamicznego rozwoju budownictwa. W latach 2003-2006 przeciętny roczny wskaźnik dynamiki wzrostu w tej branży wynosił 26,6 proc., a w szczytowych miesiącach budowlanego boomu pod koniec 2008 r. wartość produkcji budowlano-montażowej, liczona w cenach stałych, była o 80-90 proc. wyższa niż w analogicznych miesiącach 2005 r. Po załamaniu się koniunktury wyniki sektora spadły do poziomu z 2006 r.


17

18

W strukturze wydobycia węgla dominował lignit – ponad 90 proc. Ponadto w Bułgarii wydobywa się rudy metali oraz surowce niemetaliczne.Sektor energetyczny charakteryzuje się dużą dynamiką rozwoju, m.in. dzięki napływowi inwestycji zagranicznych – głównie włoskich i amerykańskich - związanych z rozwojem energetyki wykorzystującej miejscowe złoża węgla lignitowego. W ostatnich latach zbudowano dużą elektrownię wodną Cankov Kamak, liczne elektrownie wiatrowe i słoneczne. W listopadzie 2012 r. rząd zawarł porozumienie o rozpoczęciu budowy gazociągu South Stream. Również w 2012 r. parlament uchwalił, na wniosek rządu, bezterminowy zakaz stosowania metody szczelinowania hydraulicznego, która jest stosowana w poszukiwaniach i przy wydobyciu gazu łupkowego. Rząd odebrał amerykańskiej firmie Chevron przyznaną pół roku wcześniej licencję na poszukiwanie gazu łupkowego w Bułgarii.


18

19

W produkcji roślinnej największe znaczenie mają uprawy warzyw i owoców (pomidory, winogrona, papryka, jabłka, brzoskwinie), zbóż (pszenica, kukurydza, jęczmień) oraz uprawa roślinnych kultur technicznych (słonecznik, tytoń). W produkcji zwierzęcej dominuje drobiarstwo, hodowla świń, owiec i bydła. W bułgarskim rolnictwie od kilkunastu lat trwa proces głębokiej transformacji systemowej, zapoczątkowany przeprowadzoną na początku lat 90. XX w. likwidacją spółdzielczych gospodarstw wielkoobszarowych i zwrotem ziemi rolnej prawowitym właścicielom. W konsekwencji rolnictwo jest bardzo rozdrobnione - średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi ok. 6,5 hektara, przy czym ponad połowa gospodarstw ma powierzchnię poniżej 0,5 ha, a ponad 10 proc. ziemi rolnej leży odłogiem.


19

20

W produkcji roślinnej największe znaczenie mają uprawy warzyw i owoców (pomidory, winogrona, papryka, jabłka, brzoskwinie), zbóż (pszenica, kukurydza, jęczmień) oraz uprawa roślinnych kultur technicznych (słonecznik, tytoń). W produkcji zwierzęcej dominuje drobiarstwo, hodowla świń, owiec i bydła. W bułgarskim rolnictwie od kilkunastu lat trwa proces głębokiej transformacji systemowej, zapoczątkowany przeprowadzoną na początku lat 90. XX w. likwidacją spółdzielczych gospodarstw wielkoobszarowych i zwrotem ziemi rolnej prawowitym właścicielom. W konsekwencji rolnictwo jest bardzo rozdrobnione - średnia powierzchnia gospodarstwa wynosi ok. 6,5 hektara, przy czym ponad połowa gospodarstw ma powierzchnię poniżej 0,5 ha, a ponad 10 proc. ziemi rolnej leży odłogiem.


20

21

Poważnym problemem jest też zły stan systemów irygacyjnych, stworzonych przed laty dla innego modelu rolnictwa. Inną konsekwencją długotrwałego procesu transformacji w rolnictwie jest spadek produkcji rolnej, utrata tradycyjnych rynków eksportu bułgarskich produktów rolnych i znaczny udział ziemiopłodów z importu na miejscowym rynku. Podobne problemy występują w hodowli. Od 2002 r. obserwuje się spadek pogłowia wszystkich rodzajów zwierząt hodowlanych. W rolnictwie pracuje ponad 900 tys. osób, a dla 330 tys. rolnictwo jest jedynie uzupełniającym źródłem dochodów.


21

22

PKB, inflacja i bezrobocieLata 1997-2008 to najdłuższy okres nieprzerwanego wzrostu w historii Bułgarii od wyzwolenia kraju spod panowania tureckiego w 1878 r. Najszybsze tempo wzrostu notowano w latach 2004-2008, gdy roczny wskaźnik wzrostu PKB przekraczał 6 proc.W II połowie 2008 r. bułgarska gospodarka zaczęła wykazywać tendencje spadkowe i weszła w fazę recesji, która zakończyła się w II kwartale 2010 r. W 2010 r. odnotowano wzrost o 0,2 proc; w 2011 r. PKB wzrósł o 1,7 proc. W 2012 r. wzrost PKB wyniósł 0,8 proc. Według danych bułgarskiego Krajowego Instytutu Statystycznego w 2013 r. dynamika wzrostu utrzymała się na podobnym poziomie (0,9 proc.).


22

23

Relatywnie wysoka inflacja, jaka utrzymywała się w Bułgarii w ciągu kilku lat przed 2008 r., w okresie kryzysu zaczęła maleć. W 2009 r. wskaźnik inflacji w ujęciu rocznym wyniósł 2,8, a w 2012 r. 2,4 proc. Inflacja roczna w styczniu 2014 r. wobec stycznia 2013 r. wyniosła minus 2,2 proc.Wskaźnik bezrobocia w 2007 r. utrzymywał się na poziomie średnio 6,9 proc., zaś w listopadzie 2008 r. spadł do 5,9 proc., po czym z powodu narastającego kryzysu zaczął wzrastać. W 2010 r. stopa bezrobocia wynosiła 10,2 proc., a w 2011 r. 11,3 proc. W 2012 r. bezrobocie wzrosło do poziomu 12,3 proc.Według Europejskiej Służby Statystycznej EUROSTAT, w sierpniu 2014 r. wskaźnik ten wyniósł 11,3 proc. Z kolei według Bułgarskiej Agencji Pracy, która oblicza poziom bezrobocia na podstawie zarejestrowanych osób w urzędach pracy w kraju, w sierpniu 2014 r. stopa bezrobocia w Bułgarii spadła do 10,4 proc.


23

24

ABC biznesuZakładanie i rejestrację firm w Bułgarii regulują przepisy Kodeksu Handlowego. Jedynie spółki zarejestrowane na podstawie tego kodeksu są spółkami handlowymi. Są to: spółka partnerska, spółka komandytowa, spółka komandytowo-akcyjna, spółka z ograniczoną odpowiedzialnością i spółka akcyjna.

25

Praktyka udowodniła, że spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (bg. OOD)i jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (bg. EOOD) oraz spółka akcyjna (bg. AD) są najdogodniejszymi formami do prowadzenia działalności z udziałem zagranicznym w Bułgarii. Inne spółki wymienione w Kodeksie Handlowym są mniej rozpowszechnione.

ABC biznesu

25

26

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnościąSpółka z o.o może być utworzona przez dwie lub więcej osób, które odpowiadają za zobowiązania spółki do wysokości wniesionego do spółki kapitału. Podstawą założenia spółki jest umowa zawarta w formie pisemnej między współwłaścicielami. Firma w nazwie powinna zawierać oznaczenie Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością lub w skrócie „OOD”. Kapitał spółki nie może być niższy niż 2 lewa.

ABC biznesu

26

27

ABC biznesu

27

Jednoosobowa spółka z ograniczoną odpowiedzialnością jest innym rodzajem spółki z ograniczoną odpowiedzialnością. EOOD zakłada jedna osoba, która odpowiada za zobowiązania spółki swoją wpłatą kapitału. EOOD jest spółką kapitałową, której kapitał jest podzielony na udziały, przy czym zobowiązania wobec kredytodawców nie mogą być pokrywane mieniem osobistym jednoosobowego właściciela kapitału. Kapitał EOOD nie może być niższy niż 2 lewa.W tym przypadku zamiast umowy wspólników sporządzany jest akt utworzenia spółki. Akt powinien zawierać dane zgodnie z art. 115 Kodeksu Handlowego. EOOD kierowana jest przez właściciela osobiście lub przez upełnomocnionego kierownika. Jeżeli właścicielem jest osoba prawna, spółką zarządza jej dyrektor lub kierownik bądź upoważniona przez niego osoba. Jednoosobowy właściciel podejmuje decyzje należące do kompetencji Walnego Zgromadzenia, o czym sporządza protokół w formie obowiązującej Walne Zgromadzenie.

Jednoosobowa Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

28

Spółka akcyjnaSpółka akcyjna (bg. AD – Akcjonerno drużestwo) jest to spółka, której kapitał jest rozdzielony na akcje. Właściciele akcji odpowiadają za zobowiązania podjęte przez spółkę do wysokości swoich udziałów, nie odpowiadają mieniem osobistym. S.A. może być zarejestrowana przez jedną osobę lub więcej osób fizycznych lub prawnych. Minimalna wysokość kapitału wynosi 50000 BGN.Minimalną wysokość kapitału, niezbędną do prowadzenia działalności bankowej, ubezpieczeniowej, dodatkowego funduszu zdrowotnego lub innej specjalnej działalności na podstawie przepisów w tym zakresie, określa odrębna Ustawa.

ABC biznesu

28

29

Przedstawicielstwo handloweZgodnie z bułgarską Ustawą o popieraniu inwestycji zagranicznych podmioty zagraniczne, mające prawo do wykonywania działalności gospodarczej wg przepisów prawa krajowego, mogą założyć przedstawicielstwo w Bułgarii, które należy zarejestrować w Bułgarskiej Izbie Przemysłowo-Handlowej. Przedstawicielstwa nie są jednak osobami prawnymi i nie mogą prowadzić działalności gospodarczej.

ABC biznesu

29

30

Oddział firmy zagranicznejZgodnie z Kodeksem Handlowym każda osoba zagraniczna, zarejestrowana do prowadzenia działalności handlowej według prawa swojego kraju, może zarejestrować oddział firmy zagranicznej na terytorium Bułgarii. Oddział firmy zagranicznej, zgodnie z prawem bułgarskim, nie ma osobowości prawnej, ale ma swoją siedzibę i adres zarządzania, kierownika, wydzielone mienie, jak też bierną legitymizację procesową. Nazwa oddziału zawiera nazwę firmy z dodatkiem „oddział” (kłon). Oddział prowadzi księgi handlowe jako samodzielny handlowiec. Oddziały sporządzają również bilans.

ABC biznesu

30

31

Rejestracja firmNa stronie internetowej Agencji ds. rejestracji firm przy Ministerstwie Sprawiedliwości (http://www.brra.bg/) zamieszczone są formularze niezbędne do rejestracji spółki, przepisy prawne i wskazówki odnośnie wypełniania i rejestracji spółek oraz inne szczegółowe informacje.Zgłoszenie może być złożone w formie elektronicznej, przy zachowaniu przepisów dotyczących podpisu elektronicznego. Zgłoszenie i załączniki należy sporządzić w języku bułgarskim. Dokumenty mogą być wypełnione w każdym z języków Unii Europejskiej, przy czym należy dołączyć poświadczone notarialnie tłumaczenia na język bułgarski.Pracownik Agencji rozpatruje zgłoszenia w ciągu jednego dnia roboczego od daty przyjęcia. Odmowę rejestracji można zaskarżyć do sądu rejonowego właściwego dla miejsca siedziby spółki w terminie 7 dni od daty otrzymania.Formularz zgłoszenia zawiera wszystkie dane niezbędne do wpisu (zarejestrowania spółki).

ABC biznesu

31

32

Podejmowanie pracy w BułgariiPolscy obywatele uzyskali dostęp do bułgarskiego rynku pracy z chwilą przystąpienia Bułgarii do Unii Europejskiej, podobnie jak obywatele bułgarscy do rynku pracy w Polsce. Oznacza to zniesienie wymaganej wcześniej konieczności uzyskiwania zezwolenia miejscowej Agencji ds. Zatrudnienia (Agencija po zaetostta). Zasady pobytu obcokrajowców z państw UE na terenie Bułgarii reguluje Ustawa o wjeździe i przebywaniu na terytorium Bułgarii oraz jego opuszczaniu przez obywateli UE i członków ich rodzin. Ustawa zezwala obywatelom państw UE na pobyt do 3 miesięcy na podstawie dowodu osobistego lub paszportu. Dłuższe przebywanie, do 5 lat, wymaga otrzymania karty czasowego pobytu. Warunkiem jej uzyskania jest posiadanie umowy o pracę lub samozatrudnienie.

ABC biznesu

32

33

Zezwolenie na dłuższy pobyt czasowy można również otrzymać, jeśli posiada się ubezpieczenie zdrowotne i wystarczające środki finansowe na pokrycie kosztów pobytu swojego i rodziny. Warunkiem uzyskania karty stałego pobytu jest przebywanie na terytorium Bułgarii przez co najmniej pięć lat. Dokumenty takie wydaje policja, która sprawuje nadzór nad przestrzeganiem przepisów ustawy.Bułgaria jest mało atrakcyjnym rynkiem pracy dla obywateli polskich i zjawisko migracji zarobkowej z Polski do Bułgarii nie występuje na większą skalę. Zasadniczą przyczyną są relatywnie niskie wynagrodzenia pracownicze – oficjalnie średnia płaca wynosiła 812 lewa brutto (tj. ok. 415 euro) w grudniu 2012 r., a średnia dla całego 2012 r., to 766 lew (392 euro). W rejonach o niższym bezrobociu (wybrzeże czarnomorskie, Sofia, niektóre duże miasta) i w branżach, w których poszukuje się pracowników, płace bywają wyższe.W Bułgarii od 2008 r. obowiązuje liniowy podatek od dochodów osób fizycznych (PIT) o 10-procentowej stawce, najniższej w UE.

ABC biznesu

33

34

Wraz z obniżeniem stawki tego podatku zniesiono nieopodatkowaną kwotę dochodu. Dzień wolności podatkowej w Bułgarii przypadł w 2013 r. na 1 maja. Płaca minimalna brutto w 2013 r. wynosiła 310 lew (tj. ok. 158 euro), a netto 243 lewa (tj. ok. 124 euro). Minimalne wynagrodzenie w roku 2014 to 340 lewa. Płacę minimalną otrzymuje 22 proc. zatrudnionych.W Bułgarii, podobnie jak w Polsce, pracownicy zatrudniani są na podstawie umowy o pracę. Przed przystąpieniem pracownika do pracy należy zawiadomić Agencję ds. przychodów (NAP – Nacjonalna Agencja po Prihodite - link http://www.nap.bg/).Pracodawca zobowiązany jest co miesiąc od wynagrodzenia brutto naliczać i odprowadzać składki na ubezpieczenia emerytalne, zdrowotne i fundusz wypadków oraz potrącać pracownikom odpowiednie, ustalane co roku w budżecie państwa składki emerytalne i zdrowotne i wszystkie kwoty odprowadzać do Agencji ds. przychodów - NAP.

ABC biznesu

34

35

W trzeciej kategorii pracy w roku 2014 składka pracodawcy na ubezpieczenie społeczne obejmuje: składkę emerytalną, która od wynagrodzeń osób urodzonych po 1960 r. wynosi 9,8 proc., na dodatkowy fundusz emerytalny - 2,8 proc., składkę zdrowotną - 4,80 proc., na fundusz wypadków i chorób - od 0,5 do 1,1 proc. w zależności od rodzaju wykonywanej pracy.Pracownik opłaca (oblicza i odprowadza jednak w jego imieniu pracodawca) 7,50 proc. plus 2,20 proc. na składkę emerytalną, 3,20-proc. składkę zdrowotną oraz podatek liniowy od wynagrodzeń w wysokości 10 proc. po pomniejszeniu kwoty brutto o potrącone składki. Maksymalna kwota od której odprowadzane są składki ZUS i zdrowotne w roku 2014 wynosi 2400 lew.

ABC biznesu

35

36

Istnieje również forma zatrudnienia typu umowa zlecenie. Kodeks pracy i przepisy wykonawcze określają szczegóły dotyczące czasu pracy itp. W Bułgarii obowiązuje 40-godzinny tydzień pracy, na godziny nadliczbowe należy uzyskać zgodę Inspektoratu Pracy.Podstawowe przepisy regulujące sprawy zatrudnienia to: Kodeks Pracy, Ustawa o ubezpieczeniu zdrowotnym, Kodeks ubezpieczenia społecznego, Ustawa o podatku od dochodów osób fizycznych.

ABC biznesu

36

37

Nabywanie i wynajem nieruchomościZgodnie z bułgarską konstytucją obywatele państw obcych, podobnie jak zagraniczne osoby prawne, nie mogą bezpośrednio nabywać praw własności do ziemi (w tym zakresie Bułgaria wynegocjowała w Traktacie Akcesyjnym 7-letni okres przejściowy).W przypadku, gdy osoba zagraniczna odziedziczy ziemie w Bułgarii, zobowiązana jest do przeniesienia własności tej ziemi na fizyczne lub prawne osoby krajowe w ciągu trzech lat od momentu wejścia w życie decyzji o przyjęciu spadku.Powyższe ograniczenia nie obowiązują przedsiębiorstw bułgarskich z udziałem kapitału zagranicznego, bez względu na jego wysokość w kapitale zakładowym. Tak wiec osoby zagraniczne mogą nabyć pełne prawa własności do ziemi, w tym prawa własności do ziemi rolnej, w drodze ustanowienia własnego przedsiębiorstwa bądź z w wyniku przystąpienia do firmy bułgarskiej poprzez wniesienie własnych udziałów.

ABC biznesu

37

38

Ponadto, na wniosek inwestora, Agencja ds. Inwestycji może uruchomić specjalną procedurę wsparcia instytucjonalnego i zaproponować kompetentnym władzom regionalnym lub komunalnym przekazanie osobie zagranicznej ograniczonych prawa własności. Odbywa się to w drodze udzielania odpowiednich zezwoleń na budowę obiektów na określonym terenie bądź umożliwiających korzystanie z nieruchomości będącej własnością państwową, prywatną lub komunalną. Procedura administracyjna realizowana jest na podstawie Ustawy o własności państwowej komunalnej i ma stanowić zachętę do podejmowania priorytetowych przedsięwzięć inwestycyjnych.W przypadku nabywania przez osoby zagraniczne lub przedsiębiorstwa z udziałem zagranicznym praw własności do nieruchomości położonych w strefach przygranicznych i w obszarach o szczególnym znaczeniu dla bezpieczeństwa narodowego, określonych przez Radę Ministrów, konieczne jest wcześniejsze uzyskanie wydanego przez Rade Ministrów pozwolenia.

ABC biznesu

38

39

Przy zakupie nieruchomości należy sporządzić umowę kupna-sprzedaży w formie aktu notarialnego, na podstawie którego zostaje przeniesione prawo własności oraz zostaje potwierdzony fakt wpłacenia należności itp. W Bułgarii prowadzone są wpisy do ksiąg wieczystych – wpisu dokonuje Agencja ( tel.: +359 2 981 33 48; 981 37 49; 981 34 05; 981 37 14, http://registryagency.bg/). Dopuszcza się możliwość sprzedaży i darowizny nieruchomości. Przy sprzedaży od dochodów należy zapłacić podatek. Prawo pierwokupu dotyczy tylko lokali komunalnych. Nieruchomość podlega dziedziczeniu, na podstawie określonych przepisów w tym zakresie.Opłaty notarialno-skarbowe pobiera notariusz zgodnie z obowiązującymi przepisami. Wysokość opłat jest związana m.in. z wartością kupowanej nieruchomości. Podatek od zakupu nieruchomości jest pobierany w momencie zawierania transakcji.

ABC biznesu

39

40

Przedwstępną umowę kupna sprzedaży najlepiej jest zawrzeć przed notariuszem a sposób płatności uzgadniają strony między sobą. W tej sprawie można skorzystać z sugestii notariusza. Ubezpieczenie można zawrzeć w wybranej firmie ubezpieczeniowej. Wiarygodność biura pośrednictwa można sprawdzić w firmach windykacyjnych, których adresy są dostępne na naszej stronie internetowej w linku: Wywiadownie. W Polsce można to zlecić odpłatnie np. w firmie Creditreform Polska.Adresy agencji nieruchomości i deweloperów są dostępne w Real Property Asotiation (Zrzeszeniu Agencji Nieruchomości) na stronie: http://www.nsni.bg/. Popularnymi portalami ofert sprzedaży i wynajmu nieruchomości są:http://imot.gbg.bg/http://imoti.net/

ABC biznesu

40

Bulgaria

Law

Transcript of Bulgaria