– b r o s z u r a d l a n a u c z y c i e l i

Uchodźcy

Kto to jest uchodzca?Kto to jest ucho dźc a?Uchodźcy to ludzie, którzy muszą uciekać ze swoich krajów, bo ich życie lub bezpieczeństwo jest zagrożone. Prawo międzynarodowe mówi:

Uchodźca to osoba, która z uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu rasy, narodowości, religii, poglądów politycznych lub przynależności do określonej grupy społecznej przebywa poza krajem swojego obywatelstwa, i z powodu tych obaw nie chce lub nie może do tego kraju wrócić.

Konwencja Genewska o statusie uchodźców z 1951 r.

D laczego ucho dźc y opuszczają swoje k raje?

Uchodźcy wyjeżdżają ze swoich krajów, gdy obawiają się o życie, gdy ich prawa są systematycznie łamane. Czasem są wręcz wyrzucani ze swoich domów. Czasem – uciekająod tortur, porwań, gwałtów i grabieży.

H istoria prawdziwa Gdybym miał opisać historię mojego życia - byłaby ona o tym, jak zabijali moich przyjaciół ze szkoły. Pisałbym o tym jak bili ich tak, że nie można ich było poznać. W oddziale byłem najmłodszy, dlatego dowódca trzymał mnie blisko siebie. Później wzięto mnie do niewoli. Już stałem nad dołem i czekałem na rozstrzelanie, ale w ostatnim momencie zostawili mnie i odeszli. Okazało się, że krewni mnie wykupili. Wyjechaliśmy po tym, jak Rosjanie wzięli do niewoli moją żonę, aby mnie wydała. Uchodźca z Czeczenii

Co to znacz y „o chrona ucho dźców ”?

Ochrona uchodźców – to po prostu umożliwienie normalnego życia w nowym kraju ludziom, którzy we własnym kraju nie mogą bezpiecznie żyć. Uchodźca podlega prawu kraju goszczącego: zarówno pod względem przywilejów, jak obowiązków.

2

-

H istoria prawdziwa Przyjechaliśmy do Polski pociągiem. Przewodnicy pomagali opłacać wszystkie posterunki i doprowadzili nas do granicy. Razem z paszportem i dokumentami taka podróż kosztuje około 6 - 7 tysięcy dolarów. Chcesz czy nie chcesz trzeba sprzedać ogród, dom. . . Ale chcieliśmy, aby dzieci mogły się uczyć, a nie tylko tępieć na wojnie. Chcieliśmy spokojnie żyć, aby nikt nas nie męczył.

Uchodźca z Czeczenii

Kto nadaje status ucho dźc y?

Status uchodźcy nadają władze państwa, w którym cudzoziemcy szukają ochrony. W Polscerozpatrywaniem wniosków o status uchodźcy zajmuje się Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Jak w ygląda pro cedura ustalania statusu ucho dźc y?

Urząd do Spraw Cudzoziemców ustala, czy dana osoba wymaga międzynarodowej ochronyna podstawie rozmowy z cudzoziemcem oraz innych dostępnych sobie informacji(konsularnych, pochodzących z międzynarodowych raportów dotyczących ochrony prawczłowieka i innych).

Jak ie prawa i ob owiązk i mają ludzie w czasie pro cedur y?

Procedura nadania statusu trwa w Polsce pół roku lub nieco dłużej. W tym czasie cudzoziemcy mogą korzystać z ośrodków dla uchodźców, gdzie mają zapewnione zakwaterowanie, wyżywienie i podstawową pomoc medyczną. Po pół roku zyskują prawo do pracy. Dzieci mają prawo do edukacji w Polsce. Podczas całego okresu pobytu w Polsce cudzoziemcy mają obowiązek przestrzegać polskiego prawa.

D laczego Polsk a pr z yjmuje ucho dźców?

Przez wiele lat to Polacy byli uchodźcami – było tak w czasie polskich powstań narodowych,ale i w nieodległej przeszłości. Czasy się zmieniły, teraz to Polska chroni ludzi prześladowanych we własnych krajach. Zobowiązuje nas do tego Konwencja Genewska o statusie uchodźców, której Polska jest stroną od 1991 r. , Konstytucja RP a także ustawa o ochronie cudzoziemców na terytorium RP z 2003 r.

3

-Kto to jest uchodzca?

Ochrona międz ynaro dowa w Polsce

Cudzoziemcowi można nadać w Polsce trzy rodzaje ochrony: status uchodźcy, ochronę uzupełniającą albo pobyt tolerowany. Dwie pierwsze formy łączą się z pomocą socjalną przez pierwszy rok pobytu w Polsce (tzw. program integracyjny). Cudzoziemcy zyskują prawo do pracy, edukacji, pomocy społecznej, inne prawa związane z funkcjonowaniem w Polsce – oprócz praw politycznych. Wszyscy cudzoziemcy objęci ochroną mogą legalnie żyć w Polsce.

I lu z wniosko dawców otr z ymuje o chronę:

Około 5 - 6 procent otrzymuje status uchodźcy. Około 25 procent - innego rodzaju ochronę: uzupełniającą lub pobyt tolerowany, które także pozwalają im legalnie mieszkać i żyćw Polsce..

H istoria prawdziwa W Polsce utraciłam wewnętrzny strach. Nasze dzieci mogą spokojnie chodzić do szkoły, na różne kursy, wybrać zawód dla siebie. Nie boimy się, że mogą zostać porwane dla okupu lub zabite w przypadkowej eksplozji, lub od kuli. Uchodźczyni z Czeczenii

Co z ludźmi, któr z y nie otr z ymają o chrony?

Cudzoziemcy ci otrzymują polecenie opuszczenia terytorium RP. Powinni wrócić do swoich krajów – w innym przypadku mogą być deportowani.

Znani ucho dźc y

Albert Einstein, Adam Mickiewicz, Czesław Miłosz, Madeleine Albricht, Marlena Dietrich, Milosz Forman, Milan Kundera, Jerzy Giedroyć, Nadia Comaneci, Thabo Mbeki – oni wszyscy byli uchodźcami. Oprócz trudnych doświadczeń z przeszłości ludzie przywożą do nowych krajów także swoje umiejętności i talenty. Wielu z nich w nowym kraju odnosi życiowe sukcesy. To zależy od nich samych, ale także od tego, jak zostaną potraktowani w goszczącym kraju.

Ochrona uchodzcow

4

- -

H istoria prawdziwa W Polsce dostałem drugą szansę, żeby od nowa odbudować moje życie - właśnie dzięki Polakom; bez ich pomocy nie byłoby to możliwe. Chcę się im odwdzięczyć, tylko nie wiem jak. Cały czas próbuję nawiązać kontakt z nimi i niestety czasami dają mi do zrozumienia, że jestem obcy. To jest bardzo przykre, ale ja się nie poddam i będę próbować aż do skutku.

Uchodźca z Somalii

Z jak ich k rajów pr z yjeżdżają ucho dźc y do Polsk i?

Od ponad dekady głównym krajem pochodzenia uchodźców w Polsce jest FederacjaRosyjska (Czeczenia). Uchodźcy przyjeżdżają też z Białorusi, Iraku, Somalii, Sudanu, Sri Lanki i wielu innych krajów, gdzie ich prawa nie są przestrzegane.

C z y ucho dźc y kor z ystają z jak iejś sp ecjalnej p omo c y państ wa?

Przez pierwszy rok pobytu w Polsce cudzoziemcy, którzy otrzymali status uchodźcy alboochronę uzupełniającą mają prawo do pomocy integracyjnej. Polega ona na wsparciu uchodźcy w tym, żeby zaczął samodzielnie funkcjonować w nowym kraju. Uchodźcy korzystają z bezpłatnych lekcji języka polskiego, otrzymują pomoc finansową i socjalną, aby móc znaleźć mieszkanie i pracę.

Co to znacz y „integracja ucho dźców ”?

W nowym kraju wszystko jest dla uchodźców nowe: język, zwyczaje, ludzie, normyspołeczne, klimat. Integracja polega na wchodzeniu uchodźcy w to nowe środowisko, budowaniu w nim swojego nowego domu. To trudne – uchodźca musi pokonać zarówno własne ograniczenia (obawy, trudne doświadczenia z przeszłości, nauczyć się nowego języka i nowych norm), jak pokonać nieufność goszczącego go społeczeństwa. Integracja nie polega na wyzbyciu się przez uchodźcę własnej kultury – jest raczej nabyciem umiejętności samodzielnego i samowystarczalnego życia w nowym kraju.

5

Ochrona uchodzcow- -

Status ucho dźc y jest przyznawany cudzoziemcom na podstawie Konwencji G enewsk iej o statusie ucho dźców z 1951 r. Polska jest stroną tej Konwencji od 1991 r. Konwencja przytacza definicję uchodźcy, która jest podstawą uznawania cudzoziemców za uchodźców w Polsce, mówi też o podstawowych prawach i obowiązkach uchodźców w goszczącym kraju.

Szczegółowo, prawa i ob owiązk i ucho dźców w Polsce precyzuje Konst ytucja RP . Daje uchodźcom prawo do szukania ochrony w Polsce, a także równego traktowania bez względu na rasę czy wyznanie, prawo do zachowania własnej tożsamości. Art. 70 Konstytucji mówi, że każdy w Polsce – także cudzoziemcy – mają prawo do edukacji, a dla dzieci i młodzieży do 18 roku życia edukacja jest obowiązkowa.

Zasady przyznawania statusu uchodźcy, prawa uchodźców, osób objętych innego rodzaju ochroną i ubiegających się o status uchodźcy reguluje Ustawa o o chronie cudzoziemców.

Wszystkie powyższe dokumenty mówią o prawie cudzoziemców do edukacji, szczególnie na poziomie podstawowym. O prawie dzieci do eduk acj i mówią też m. in. :

• Konwencja praw dziecka (Art. 28)

Państwa-Strony uznają prawo dziecka do nauki i w celu stopniowego realizowania tego prawa na zasadzie równych szans, w szczególności: a) uczynią nauczanie podstawowe obowiązkowym i bezpłatnym dla wszystkich;

• Powszechna Deklaracja Praw Człowieka (Art. 26)

Każdy człowiek ma prawo do nauki. Nauka jest bezpłatna, przynajmniej na stopniu podstawowym. Nauka podstawowa jest obowiązkowa.

6

Uchodzcy i prawo-

Prawo ucho dźców do eduk acj i

Według polskiej ustaw y o systemie eduk acj i (Ar t . 94) prawo do edukacji w Polscezależy od statusu prawnego dziecka:

• dzieci - uchodźcy- mają prawo do bezpłatnej edukacji na wszystkich poziomachedukacji w Polsce;

• dzieci objęte ochroną uzupełniającą, z pobytem tolerowanym i dzieci ubiegające się o status uchodźcy- mają prawo do bezpłatnej edukacji na poziomie podstawowym,gimnazjalnym i średnim;

• dzieci cudzoziemskie o innym statusie prawnym- mają prawo do edukacji na zasadach odpłatności.

Pr zepisy dają dzieciom cudzoziemsk im w Polsce m.in. następująceprawa:

• Do nauk i jęz yk a p olsk iego- co najmniej dwie godziny tygodniowo

• Do eduk acji na p oziomie pr zedszkolnym- na takich samych zasadach, jak dzieci polskie.

• Do nauk i własnego jęz yk a i zachowania kultur y- szkoła ma obowiązek wspierać uczniów w zachowywaniu ich tożsamości narodowej,etnicznej, religijnej, a także w zachowaniu ich języka. Nie ma obowiązku organizowanialekcji języka kraju pochodzenia dzieci.

• Lekcje rel igi i- dzieci cudzoziemskie nie muszą więc uczestniczyć w lekcjach religii. Szkoła ma obowiązekzapewnić im opiekę lub alternatywne zajęcia. W szkole można nauczać religii związkówwyznaniowych formalnie zarejestrowanych w Polsce.

• Dojazd do szkoły- Polska ustawa o edukacji zobowiązuje lokalne władze do zorganizowania bezpłatnego transportu do szkoły.

7

Uchodzcy i prawo-

i Ty mozesz pomoc uchodzcom-

-.

8

O to niektóre p owo dy, dla któr ych należ y p omagać ucho dźcom:

Prawo• To oczywiście jeden z powodów, dla których trzeba pomagać uchodźcom. Jesteśmy do tego zobowiązani. Są też inne powody:

Humanitarny • Uchodźcy to ludzie potrzebujący naszej pomocy. Cierpią, są w dramatycznej życiowej sytuacji – trzeba im pomóc po prostu dlatego, że to jest potrzebne, dobre i słuszne.

H istor yczny • Polacy przez kilka stuleci korzystali z pomocy i ochrony w innych państwach. Dzięki temu przetrwała nasza kultura i naród. Przyszedł czas, gdy Polska może pomóc innym ludziom, którzy dziś potrzebują ochrony. To rodzaj spłaty historycznego długu.

E konomiczny • Pomoc uchodźcom „to kwestia rozumu, nie serca” – mówią niektórzy. Jeśli udzielimy uchodźcom pomocy na początku pobytu w Polsce – staną się samowystarczalnymi członkami społeczeństwa i będą współtworzyć nasz kraj. Gdy im nie pomożemy – będą funkcjonować na marginesie społeczeństwa, „na garnuszku” państwa.

Religi jny• „Byłem przybyszem, a przyjęliście mnie” , mówił Jezus swoim uczniom. A oni pytali: kiedy? Właśnie wtedy, gdy wyciągnęliście pomocną dłoń do cudzoziemca.

Kulturalny• Bez cudzoziemców świat byłby bardziej monotonny – ich przybycie wnosi do Polski kolor i różnorodność. Wymiana myśli, muzyki, kuchni między krajami wydaje nam się atrakcyjna: czytamy zagraniczne książki, jemy niezwykłe dania czy słuchamy muzyki. A co dopiero kontakt z drugim człowiekiem! To dopiero wzbogaca.

Ochrona ucho dźcówTo zadanie dla wszystkich. Każdy może pomóc uchodźcom, w ramach swoich kompetencji

i możliwości. Zwykle, dopiero wspólny wysiłek przynosi efekty.

Jeśl i jesteś dyrektorem szkołyPrzyjmij dziecko cudzoziemskie, gdy się do Ciebie zgłosi. Zadbaj, aby było włączone

w szkolne środowisko i w pełni korzystało z edukacji. Zapewnij wsparcie nauczycielom

w swojej szkole, zaproś ekspertów, organizacje pozarządowe, skorzystaj z doświadczeń

innych szkół.

Jeśl i jesteś naucz ycielemPracuj nad tym, aby dziecko cudzoziemskie było zaakceptowane w klasie. Daj mu pokazać

swoje umiejętności i osiągnąć szkolny sukces. Nie pozwól, żeby czuło się ciągle słabsze

i gorsze.

Jesteś uczniemPomyśl, że swojego losu się nie wybiera. Uchodźcy nie uciekli ze swojego kraju dla kaprysu.

Pomóż koleżance czy koledze z innego kraju zrozumieć nasz kraj.

Jesteś ro dzicemWyjaśnij swojemu dziecku, kim są uchodźcy. Powiedz, że potrzebują pomocy i wsparcia.

Pomóż dzieciom pokojowo rozwiązać konflikty czy nieporozumienia na tle kulturowym:

wytłumacz, że w różnych krajach są różne zwyczaje. A porozumienie zwykle wymaga

jedynie dobrej woli.

Jesteś o dp owiedzialny za eduk ację w gminieZadbaj, aby szkoła miała w Tobie wsparcie. Sposób traktowania uchodźców ma wpływ

nie tylko na nich, ale też na całą gminę. Zapewnienie edukacji dzieciom cudzoziemskim jest

ważne. Im lepsza jakość tej edukacji, tym szybciej dzieci przestaną potrzebować specjalnego

wsparcia i zaczną radzić sobie samodzielnie.

9

i Ty mozesz pomoc uchodzcom-

-.

Przybycie do szkoły uczniów z innych kultur i innych krajów zawsze jest pewnym wyzwaniem – tak jest też w przypadku uchodźców. Jak pokazuje kilkanaście lat doświadczeń polskich szkół, które goszczą uchodźców, nie ma sensu ignorowanie tych różnic. Nie ma też sensu zakładać, że dzieci cudzoziemskie są w Polsce, więc mają zachowywać się jak polskie dzieci. Takie podejście rodzi jedynie konflikty i napięcia w szkole – a żadnych trudności nie rozwiązuje.

Fakt, że dzieci mają inną kulturę, trzeba po prostu przyjąć do wiadomości i zaakceptować. Uszanować wszystkie przejawy kultury dziecka, które nie niosą innym szkody. Dziecko, które poczuje się szanowane, poczuje się ważne. Nauczy się szanować innych. To może być najważniejsza lekcja, jaką wyniesie z polskiej szkoły.

O cz ym war to wiedzieć:D ietaCudzoziemcy pochodzą z krajów o innej kulturze i mogą mieć inne zwyczaje czy tradycje żywieniowe, często warunkowane religią. Muzułmanie nie jedzą wieprzowiny, Hindusi nie jedzą wołowiny – trzeba to uszanować. Warto porozmawiać z rodzicami dzieci, aby ustalić ich potrzeby w tej dziedzinie.

Siedzenie w ławceSą kultury, w których nie są akceptowane bliskie kontakty między dziewczynkami i chłopcami. Cudzoziemskie dzieci mogą nie chcieć siedzieć w ławce z przedstawicielem przeciwnej płci – co może wynikać z ich kultury. Na przykład w społeczności czeczeńskiej dziewczynki i chłopcy od 10 -12 roku życia będą unikać fizycznego kontaktu, nawet brania za rękę przedstawiciela przeciwnej płci. Uszanuj to. Inna sprawa – bardzo często dzieci uchodźcze nie są w stanie usiedzieć spokojnie całą lekcję w ławce. To z kolei jest zupełnie zrozumiałe – nie sposób oczekiwać, że nie rozumiejąc, co się dzieje, dziecko będziespokojnie siedziało w klasie kilka godzin dziennie. To przecież przekracza możliwości takżedorosłego człowieka.

C zapk iPolskie doświadczenia wskazują, że czapki noszone przez czeczeńskich chłopców budząw szkole duże emocje. Czy potrzebnie? W Czeczenii, zresztą w wielu innych krajach też, mężczyźni noszą nakrycia głowy. To kwestia kultury, taki jest zwyczaj. Nie trzeba odbierać noszenia czapek jako brak szacunku czy osobistej obrazy – ponieważ dzieci nie

Roznice kulturowe i szkola

./

/

10

Roznice kulturowe i szkola

./

/

noszą czapek w tej intencji. Noszą ją dla podkreślenia swojej tożsamości, co jest im w nowym środowisku potrzebne. W końcu to tylko czapka… Doświadczenia niektórych szkół pokazują, że czapki zaakceptowane często po pewnym czasie dobrowolnie znikają z uczniowskich głów.

WFW niektórych kulturach nie jest akceptowane, aby dziewczynki i kobiety odsłaniały nagieciało – nawet gołe nogi na lekcjach WF. Dlatego dosyć często dziewczynki unikają lekcji i nie chcą się przebierać w stroje do ćwiczeń. Dla dziewczynek czeczeńskich krępujące będzie także ćwiczenie w obecności chłopców. Porozmawiaj o tym z rodzicami dzieci– i wspólnie ustalcie rozwiązanie. Dziewczynki mogą ćwiczyć w ubraniu, w dresie, mogąteż przebierać się wcześniej, czy później, niż inne dzieci. Uszanuj kulturę dzieci – i razemz rodzicami ustalcie rozwiązanie, które będzie do przyjęcia dla wszystkich.

R amadan Co roku muzułmanie obchodzą miesiąc postu, który nazywa się Ramadan. W tym czasiemuzułmanie nie spożywają posiłków od wschodu do zachodu słońca: nic nie jedzą i nie piją.Posiłek spożywa się w nocy. W rezultacie samopoczucie uczniów muzułmańskich znaczniesię obniża: są zmęczeni, głodni, osłabieni albo podenerwowani. Co roku termin Ramadanu się zmienia – warto dowiedzieć się, kiedy ten czas przypada i ustalić z rodzicami i dziećmi ewentualne zmiany w szkolnym kalendarzu dzieci: można zwolnić je na czas Ramadanu z WF.

Lekcje rel igi i Większość uchodźców wyznaje religie inne niż katolicyzm. Zgodnie z polskim prawem nie muszą oczywiście uczestniczyć w szkolnych lekcjach religii, a szkoła ma obowiązek w inny wartościowy sposób zapełnić dzieciom wolny czas.

Zdrow y rozsądek Pomaga znaleźć rozwiązanie wielu międzykulturowych konfliktów. Z reguły rozmowaz obiema stronami konfliktu pozwala wyjaśnić nieporozumienia. Generalnie, wartouszanować wszystkie aspekty kultury dziecka, jakie tylko możliwe. Takie traktowanieprocentuje – uczeń chętniej zaakceptuje nowe wymagania, będzie chętniej chodzićdo szkoły i uczyć się, gdy nie będzie się czuł napiętnowany czy gorszy z powodu swojej kultury.

11

Sp ec yficzne p otr zeby dzieci ucho dźców

Oprócz różnic kulturowych, dzieci uchodźcy często odczuwają trudności związane z ich specyficznymi doświadczeniami: przeżyciami w kraju pochodzenia i po drodze do Polski. Zdarza się, że ekstremalne doświadczenia dzieci wpływają na ich funkcjonowanie w szkole.

Kłop ot y z pamięcią i koncentracją

Trudności w zapamiętywaniu i zaburzenia koncentracji to jedne z przejawów PTSD, czyli syndromu stresu post-traumatycznego. Dzieci uchodźcy często doświadczyły w przeszłości skrajnych emocji, były świadkami dramatycznych wydarzeń. To ma wpływ na ich psychikę, także na zdolność dzieci do uczenia się. Czasem trudności leczy po prostu czas i spokój,a czasem dziecko wymaga pomocy psychologa. Warto wiedzieć o tej sprawie i nie diagnozować pochopnie dzieci jako nie- albo mało zdolnych.

Pr zemo c

Gdy się pojawi, stanowi poważny problem. Dzieci uchodźcy przyjeżdżają czasem do Polski prosto z warunków konfliktu zbrojnego. Na przykład w przypadku Czeczenii, gdzie wojna trwa od 1994 roku, niemal wszystkie dzieci w wieku szkolnym nigdy nie doświadczyły pokoju. Rzeczywistość wojny i przemocy to jedyna rzeczywistość, jaką znają. Przyjmując dzieci uchodźcze do szkoły, po prostu trzeba o tej sprawie porozmawiać. Wyjaśnić, że przemoc nie jest w Polsce stosowana do rozwiązywania konfliktów, że w naszym kraju nie ma wojny. Dzieci tego po prostu mogą nie wiedzieć – mogą nie potrafić rozwiązywać sporów w inny sposób. Trzeba je tego nauczyć.

Relacje z ro dzic ami

Rodzice uczniów uchodźców nie zawsze chętnie nawiązują relacje ze szkołą. Krępuje ich nieznajomość języka polskiego, kłopoty materialne, czasem niechęć do kontaktu ma podłoże kulturowe. Zdarza się, że rodzice wolą indywidualnie spotkać się z nauczycielem swojego dziecka, niż uczestniczyć w zbiorowych wywiadówkach. Rodzice dzieci mieszkających w ośrodkach dla uchodźców preferują spotkania z nauczycielem w ośrodku – niektóre polskie szkoły systematycznie urządzają wywiadówki dla uczniów ubiegających się o status uchodźcy w ośrodku, w którym mieszkają.

Warto wiedziec-

12

Egzamin k walifik ac yjny

Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji z 4 października 2001 r. dotyczącymprzyjmowania do przedszkoli, szkół i placówek edukacyjnych dzieci cudzoziemskich, przedprzyjęciem do szkoły te dzieci cudzoziemskie, które nie posiadają świadectwa szkolnego,przechodzą egzamin. Na jego podstawie dziecko kwalifikowane jest na konkretny poziomnauczania – nie może więc egzaminu nie zdać. Dla każdego dziecka musi znaleźć sięmiejsce w szkole, egzamin ma jedynie ustalić, do której klasy wysłać dziecko, aby najlepiejodpowiedzieć na jego potrzeby.

Zwalnianie z egzaminów zewnętr znych

Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z 30 kwietnia 2007 roku w sprawie warunkówi sposobu oceniania, klasyfikacji i promowania uczniów i słuchaczy oraz przeprowadzaniasprawdzianów i egzaminów w szkołach publicznych przewiduje, że dyrektor szkoły mamożliwość w szczególnych przypadkach wystąpić o zwolnienie ucznia z obowiązkuprzystępowania do egzaminów zewnętrznych (np. po ukończeniu szóstej klasy) doOkręgowej Komisji Egzaminacyjnej. Zdaniem Centralnej Komisji Egzaminacyjnejniewystarczająca znajomość języka polskiego przez ucznia jest podstawą zwolnienia uczniaz tego egzaminu.

Finansowanie eduk acj i dzieci cudzoziemsk ich

W momencie pisania niniejszej broszury szkoła otrzymywała na dzieci cudzoziemskiedotację w tej samej wysokości co na dzieci polskie, które nie mają żadnych szczególnychpotrzeb edukacyjnych. Dyskutowana jest zmiana tego systemu, aby ta dotacja była większa.Zobowiązania finansowe wobec uczniów ubiegających się o status uchodźcy ma natomiastgmina: jest zobowiązana zapewnić dzieciom transport (w zależności od odległości doszkoły i wieku dzieci), oraz zapewnić środki na dodatkowe lekcje języka polskiego dla dzieci,w wysokości co najmniej 2 godzin tygodniowo. Praktyka pokazuje, że wręcz opłaca sięzapewnić dzieciom więcej lekcji na początku, ponieważ wtedy znacznie wcześniej przestająw ogóle wymagać specjalnego traktowania.

Co jeszcze warto wiedziec ...-

13

Tłumaczenie – to nie rola dzieci !

Bardzo często dzieci uchodźcy służą rodzicom za tłumaczy. To fatalne rozwiązanie, które może mieć poważne negatywne skutki. Na pewno nie ma sensu korzystanie z tłumaczenia dzieci w rozmowach na temat ich samych. Warto jednak również nie wykorzystywać dzieci do tłumaczeń na inne tematy. Rola tłumacza obciąża dziecko problemami dorosłych, bywa też, że narusza relacje między dziećmi a rodzicami, dając dzieciom kontrolę nad sytuacją. Jeśli tylko możliwe, korzystaj z innych tłumaczy.

Absencje

Dużym problemem w pracy z dziećmi ubiegającymi się o status uchodźcy jest niesystematyczność w uczęszczaniu do szkoły. Współpraca z rodzicami dziecka, ewentualnie osobami wspierającymi daną rodzinę: personelem ośrodka dla uchodźców albo pracownika socjalnego wspierającego rodzinę w procesie integracji w Polsce pomaga poprawić sytuację. Nie zawsze rodzice są świadomi, że dziecko nie chodzi do szkoły (bo wychodzi z domu). Czasem absencje są oznaką braku zrozumienia dziecka i rodzicówdla potrzeby systematycznej pracy w szkole – tę sprawę trzeba po prostu wyjaśnić. Pomo c so cjalna dla uczniów - cudzoziemców

Zgodnie z ustawą o pomocy społecznej, dzieci objęte ochroną w Polsce mają prawo do wszelkiej pomocy przysługującej uczniom. Mogą więc korzystać z wszelkiego rodzaju wsparcia ze strony gminy: np. opłacenia obiadów szkolnych czy przyborów szkolnych, a także ze strony szkoły (np. szkolnych stypendiów socjalnych). Do tego rodzaju pomocy nie mają prawa dzieci ubiegające się o status uchodźcy – które z kolei korzystają ze wsparcia w ramach świadczeń udzielanych mieszkańcom ośrodków dla uchodźców.

Wymiana informacji

Praca z uczniami - cudzoziemcami bez wątpienia wymaga od szkoły więcej pracy i zaangażowania. Bardzo ważną sprawą jest przekazywanie informacji o wyzwaniach i trudnościach organom sprawującym nadzór nad szkołą. Bez takich informacji nie jest możliwe powodowanie zmian, niezbędnych do usprawnienia pracy szkół uczących dzieci cudzoziemskie. Niezwykle wartościowa byłaby regularna wymiana doświadczeń między szkołami goszczącymi dzieci z innych krajów – dobrym miejscem może być na przykład forum dyskusyjne na stronie www.uchodzcydoszkoly.pl.

14

Co jeszcze warto wiedziec ...-

Tutaj można znaleźć więcejinformacji o ucho dźc ach,a takżemigracjach, tolerancj i , rasizmie,wielokulturowości , funkcjono -waniu cudzoziemców w p olsk iejszkole, scenariusz y lekcj i :

Polsk a Akcja Humanitarna• www . p a h . o r g . p l• www . u c h o d z c y d o s z k o l y . p l• www . r e f u g e e . p l• www . s z k o l a h u m a n i t a r n a . p l

Stowar z yszenie Jeden Świat• www . j e d e n s w i a t . o r g . p l

Polsk ie Forum M igrac yjne• www . f o r u mm i g r a c y j n e . o r g

ZNAK• www . t o l e r a n c j a . p l

Fundacja Edukacji Międzykulturowej• www . m i e d z y k u l t u r o w a . o r g . p l

Willa Decjusza• www . v i l l a . o r g . p l

Centrum Eduk acji O by watelsk iej• www . c e o . o r g . p l

UNHCR• www . u n h c r . o r g

UNICEF• www . u n i c e f . p l

15

oprac. Agnieszka Kosowicz, Polskie Forum Migracyjne

Publikacja przygotowana w ramach projektu „Pr z ygotowanie do integracj i cudzoziemców w Polsce”

współfinansowanego ze środków Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej w ramach Rządowego Programu – Fundusz Inicjatyw Obywatelskich,

realizowanego przez Polską Akcję Humanitarną

Publikacja nieodpłatna

Dodatkowe egzemplarze można otrzymać w:

Centrum Pomocy Uchodźcom PAH ul. Szpitalna 5/18, 00-031 Warszawa

Tel. 022 828 88 82

KRS: 0000136833

Uchodźcy

broszura dla

nauczycieli