BRE-CASE Seminarium 81 - Absropcja funduszy srukturalnych

40
Centrum Analiz Spo∏eczno-Ekonomicznych Zeszyty BRE Bank – CASE Nr81 Absorpcja funduszy strukturalnych 2005 www.case.com.pl

description

Prezentacja przedstawiona przez Piotr Żubr, Marcin Murawski i Władysław Ortyl podczas 81 Seminarium BRE-CASE: Absropcja funduszy srukturalnych ( 08.12.2005 ) Zobacz więcej na nasze stronie: http://www.case-research.eu/en/node/56420

Transcript of BRE-CASE Seminarium 81 - Absropcja funduszy srukturalnych

Page 1: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Centrum Analiz Spo∏eczno-Ekonomicznych

Zeszyty BRE Bank – CASE

Nr81Absorpcja funduszystrukturalnych

2 0 0 5

ww

w.c

ase

.co

m.p

l

Page 2: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Publikacja jest kontynuacją serii wydawniczej Zeszyty PBR-CASE

CASE-Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych, Fundacja Naukowa

00–010 Warszawa, ul. Sienkiewicza 12

BRE Bank SA

00–950 Warszawa, ul. Senatorska 18

Copyright by: CASE -- Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych – Fundacja Naukowa i BRE Bank SA

Redakcja naukowa

Ewa Balcerowicz

Sekretarz Zeszytów

Krystyna Olechowska

Autorzy

Marcin Murawski

Anna Siejda

Piotr Żuber

Projekt okładki

Jacek Bieńkowski

DTP

SK Studio

ISSN 1233-121X

Wydawca

CASE – Centrum Analiz Społeczno-Ekonomicznych – Fundacja Naukowa, 00–010 Warszawa, ul. Sienkiewicza 12

Nakładca

BRE Bank SA, 00-950 Warszawa, ul. Senatorska 18

Oddano do druku w grudniu 2005 r. Nakład 300 egz.

2 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Page 3: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

LISTA UCZESTNIKÓW SEMINARIUM . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 4

WPROWADZENIE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 5

ABSORPCJA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH – POLSKA NA TLE INNYCH KRAJÓW

CZŁONKOWSKICH UNII EUROPEJSKIEj – Piotr Żuber . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Katalizatory absorpcji . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Zasada n+2 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 15

Absorpcja w nowych krajach członkowskich – uwarunkowania wyjściowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 16

Absorpcja w starych krajach członkowskich – uwarunkowania wyjściowe. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Specyfika sytuacji w Polsce . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Poziom absorbcji w Polsce na tle nowych krajów członkowskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 17

Czy utracimy jakieś środki w wyniku zastosowania zasady n+2? . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Bariery wykorzystania wszystkich środków funduszy strukturalnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 18

Załącznik . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 20

FINANSOWANIE REALIZACJI PROJEKTÓW REFUNDOWANYCH ZE ŚRODKÓW

STRUKTURALNYCH UNII EUROPEJSKIEJ – ROZWIĄZANIA OBECNE, BARIERY,

WIZJA PRZYSZŁOŚCI – Marcin Murawski . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 23

ZINTEGROWANY PROGRAM OPERACYJNY ROZWOJU REGIONALNEGO – MOŻLIWOŚCI

PRZYSPIESZENIA ABSORPCJI I WYDATKOWANIA FUNDUSZY STRUKTURALNYCH

W POLSCE – Anna Siejda . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Schemat przepływów finansowych w ramach ZPORR. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 33

Zrealizowanie płatności z kont programowych na poziomie instytucji pośredniczących. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Poziom zakontraktowania środków w ramach ZPORR . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 35

Przyczyny niskiego poziomu płatności w ramach EFS. . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . 37

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 3

S P I S T R E Ś C I

Page 4: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Justyna Andrzejewicz Bank MillenniumIwona Antowska-BartosiewiczTadeusz Baczko INE PANArtur Bartoszewicz PKPP LewiatanMarian Błażejczyk PANZdzisław Bombera WSEGalia Chimiak IFS PANBeata Czakańska BHwWRafał Długołęcki MFMirosław Dusza UWMałgorzata Dusza BOŚJarosław Fordoński BRE BankDawid Galus KPPDariusz Giziński BHwWTomasz Gańko SGHSebastian Gościniarek PWCRemigiusz Grudzień PKO BP Wojciech Habela MGWojciech Jabłoński PSE Dorota Jastrzębska SGHMagdalena Kaniewska CASEAnna Kicior WUPTomasz Kierzkowski BPHMarcin Kot SGHAgata Kowalczyk BRE Bank Marzena Kowalska BRE LeasingEdward Kozłowski REASTadeusz Krawczyk ARFMarcin Król SGHIwona Kuczma Ambasada Republiki

FrancuskiejMonika Kurtek BPHArkadiusz Lewiński ZBPBarbara Liberda WNE UWPaweł Lipiński BRE BankRyszard Malarski Bank ŚwiatowyAgata Mężyńska RCSSAndrzej Miciński BHwWMałgorzata Mikita WSHiPMarek MisiakMarek Mossakowski MF

Marcin Murawski BGKKrystyna Olechowska CASETadeusz Ołdakowski KIR Bartosz Otachel NBPBeata Pawełczyk NBPMałgorzata Pawłowska NBPTomasz Pergoł BOŚKamila Piotrowska PWCSebastian Piwowarski PWCGrzegorz Radziejewski MFMarcin Radzimiński ISM UWArtur Radziwiłł CASETomasz Robaczyński MFBeata Rudzka MFJacek Ryba UKIEElżbieta Sawicka PKO BPAnna Siejda MRRKatarzyna Socha PAPJan Solarz BGKPaweł Szaciłło PWCMichał Szczepański Investin sp. z o.o.Marcin Szpuda MGMaura Szyller-Litewińska BGKAndrzej Śniecikowski Zmiany InvestmentWładysław Świtalski WNE UWBogusław Tatarewicz TG ZmianyPiotr Tworos MinisterstwoFinansówWanda Urbańska PKO BPMagdalena Wasik Bank ŚwiatowyHanna Wiecka IBnGREwa Wilk NBPIzabela Wnęk MGIwona Wojciechowska NBPElżbieta Wojciechowska-Lipka ABRBarbara Wyczańska BRE BankSławomir Wysocki UmbrelleJoanna Kotowicz-Jawor INE PANJerzy ZdrzałkaPiotr Żuber MRRJarosław Żukowski MF

4 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

LISTA UCZESTNIKÓW SEMINARIUM

Page 5: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

P rzystępując do Unii Europejskiej Polska została objęta celem 1 wspólnotowej polityki regional-nej – Wspieranie rozwoju i strukturalnego dostosowania regionów słabo rozwiniętych. Cel ten

jest współrealizowany z funduszy strukturalnych oraz z funduszu spójności. Instrumentami wspól-notowej polityki regionalnej są: Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego (ERDF), Europejski Fun-dusz Społeczny (ESF), Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej – Sekcja Orientacji(EAGGF), Finansowy Instrument Wspierania Rybołówstwa (FIFG).

Zadaniem funduszy strukturalnych jest wspieranie restrukturyzacji i modernizacji gospodarek kra-jów UE. W ten sposób wpływa się na zwiększenie spójności ekonomicznej i społecznej Unii. Fundu-sze kierowane są do tych sektorów gospodarki i regionów, które bez pomocy finansowej nie są w sta-nie dorównać do średniego poziomu ekonomicznego w UE. Polityka strukturalna i fundusze mająpomóc władzom centralnym i regionalnym słabiej rozwiniętych regionów w rozwiązaniu ich najważ-niejszych problemów gospodarczych.

Istnieją cztery fundusze strukturalne: Europejski Fundusz Społeczny; Europejski Fundusz RozwojuRegionalnego, Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa oraz instrument polityki strukturalnejpn. Fundusz Spójności.

W celu zaprogramowania pomocy wspólnotowej i sprawnego jej rozdysponowania Polska przygoto-wała Narodowy Plan Rozwoju (NPR) na lata 2004-2006. Podobnie jak w przypadku środków przed-akcesyjnych, np. SAPARD, tu również wprowadzono podział na działania: Sektorowe Programy Ope-racyjne (SPO) lub, w przypadku wspierania rozwoju regionalnego, Zintegrowany Program Operacyj-ny Rozwoju Regionalnego (ZPORR). Programy stanowią wskazówkę na co i dla kogo przeznaczonajest pomoc.

Wprowadzenie

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 5

Page 6: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

W ramach Narodowego Planu Rozwoju zostały przygotowane programy: 1. SPO Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw (SPO-WKP), 2. SPO Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO-RZL), 3. SPO Restrukturyzacja i Modernizacja Sektora Żywnościowego i Rozwoju Obszarów Wiejskich

(SPO-Rolnictwo), 4. SPO Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb (SPO-Ryby), 5. SPO Transport (SPO-Transport), 6. Zintegrowany Program Operacyjny Rozwoju Regionalnego (ZPORR), 7. Program Operacyjny – Pomoc Techniczna.

Celem strategicznym Narodowego Planu Rozwoju jest rozwijanie konkurencyjnej gospodarki opartejna wiedzy i przedsiębiorczości, zdolnej do długofalowego, harmonijnego rozwoju, zapewniającejwzrost zatrudnienia oraz poprawę spójności społecznej, ekonomicznej i przestrzennej z Unią Euro-pejską na poziomie regionalnym i krajowym.

Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw SPO--WKP) jest Poprawa pozycji konkurencyjnej przedsiębiorstw działających na terenie Polski w wa-runkach Jednolitego Rynku Europejskiego Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-WKP pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Celem strategicznym Sektorowego Programu Operacyjnego – Restrukturyzacja i Modernizacja Sek-tora Żywnościowego i Rozwój Obszarów Wiejskich (SPO-Rolnictwo) jest poprawa konkurencyjnościgospodarki rolno-żywnościowej oraz zrównoważony rozwój obszarów wiejskich. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-Rolnictwo pełni Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Celem Strategicznym Sektorowego Programu Operacyjnego – Rybołówstwo i Przetwórstwo Ryb(SPO-Ryby) jest racjonalna gospodarka zasobami wód i poprawa efektywności sektora rybackiegooraz podniesienie konkurencyjności polskiego rybołówstwa i przetwórstwa rybnego. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-Ryby pełni Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Celem Sektorowego Programu Operacyjnego – Rozwój Zasobów Ludzkich (SPO-RZL) jest budowaotwartego, opartego na wiedzy społeczeństwa przez zapewnienie warunków do rozwoju zasobówludzkich w drodze kształcenia, szkolenia i pracy. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-RZL pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Celem głównym Sektorowego Program Operacyjnego – Transport (SPO-Transport) jest zwiększeniespójności transportowej kraju oraz polepszenie dostępności przestrzennej miasta, obszarów i regio-nów w układzie Unii Europejskiej. Funkcję Instytucji Zarządzającej SPO-Transport pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

Celem strategicznym Zintegrowanego Programu Operacyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR) jesttworzenie warunków wzrostu konkurencyjności regionów oraz przeciwdziałania marginalizacji nie-których obszarów, w taki sposób, aby sprzyjać długofalowemu rozwojowi gospodarczemu kraju, jegospójności ekonomicznej, społecznej i terytorialnej oraz integracji z Unią Europejską. Funkcję Instytucji Zarządzającej ZPORR pełni Ministerstwo Rozwoju Regionalnego.

6 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Page 7: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Podobnie jak w przypadku środków przedakcesyjnych (ISPA, PHARE, SAPARD) chcąc korzystaćz pomocy w ramach funduszy strukturalnych inwestycję należy sfinansować ze środków własnychi pożyczonych. Pomoc z funduszy otrzyma się jako refundację części poniesionych wydatków (udziałzależny od programu). Zdarzają się oczywiście wyjątki, gdzie pomoc z funduszy ma postać premii lubgrantu, jednakże jest to rzadko stosowane rozwiązanie i najczęściej dotyczy osób fizycznych np. mło-dego rolnika, rybaka, a nie firm.

Można to przedstawić w zwięzłej formie – najpierw inwestycja, potem dotacja. Oznacza to, że środkifinansowe zostaną przekazane dopiero po zakończeniu inwestycji, w związku z tym niezbędne jestkrótkoterminowe finansowanie w kwocie przewidywanej dotacji; od kilku do kilkunastu milionówzłotych własnych środków na realizację inwestycji. W polskich realiach gospodarczych wymóg tendla wielu okazał się poważnym utrudnieniem, a w niektórych przypadkach przeszkodą nie do poko-nania. W przypadku działania 2.3. Wzrost konkurencyjności małych i średnich przedsiębiorstw po-przez inwestycje, w ramach programu SPO – Wzrost Konkurencyjności Przedsiębiorstw, jeżeli dota-cja wynosi ponad 10 000 euro, to przedsiębiorca zobowiązany jest wręcz do sfinansowania 50% in-westycji z kredytu bankowego (maksymalny poziom inwestycji w tym działaniu to 1,25 mln zł).

Procedura otrzymania środków unijnych: 1/Przygotowanie i złożenie w banku wniosku kredytowe-go oraz załączników (projekt przedsięwzięcia, analiza finansowa i marketingowa). 2/Otrzymaniebankowej promesy kredytowej. 3/Przygotowanie wniosku do beneficjenta końcowego – instytucjioceniającej projekty, np. ARiMR, MRR, PARP o uzyskanie dotacji, wraz z załącznikami (projekt przed-sięwzięcia, analiza finansowa i marketingowa). 4/Zawarcie umowy z beneficjentem końco-wym. 5/Podpisanie umowy kredytu i otrzymanie środków.

Realizacja inwestycji: 1/Zamknięcie inwestycji i otrzymanie środków z funduszy strukturalnych(środki te wpłyną do banku udzielającego kredytu jako forma jego częściowej spłaty). 2/Zwrot środ-ków objętych wsparciem dotyczy tylko i wyłącznie nakładów poniesionych na inwestycje objęteumową z beneficjentem końcowym, na które wykonawcy inwestycji wystawili faktury z datą później-szą niż data podpisania umowy.

W 2004 r. Komisja Europejska przyznała Polsce 12,8 mld euro na realizację programów operacyj-nych w ramach Narodowego Planu Rozwoju na lata 2004 – 2006, w tym 8,6 mld euro z funduszystrukturalnych i 4,2 mld euro funduszu spójności. Do końca listopada 2005 r. na kontach benefi-cjentów znalazło się około 370 mln euro, kwota ta stanowi zaledwie 4,3% całkowitej wartości pie-niędzy przeznaczonych na realizacje NPR 2004–2006. Zdaniem Grażyny Gęsickiej, ministra rozwo-ju regionalnego system udzielania pomocy unijnej nie jest drożny. Z tego właśnie powodu zostałprzygotowany program naprawczy, który przyczyni się do udrożnienia systemu udzielania wsparcia.Chodzi o to, aby podpisane umowy były sprawnie realizowane i rozliczane. Podstawową czynnościądo wykonania jest nowelizacja ustawy Prawo zamówień publicznych. Zmiana polegać będziena uproszczeniu procedur przetargowych na tyle, na ile jest to zgodne z prawem unijnym. Minister-stwo Rozwoju Regionalnego starało się znaleźć wszelkie bariery uniemożliwiające przedsiębiorcomsprawne działanie, w celu ich zniesienia albo uproszczenia. Kolejnym elementem programu napraw-czego jest nowelizacja ustawy o Narodowym Planie Rozwoju. Ma ona określać m.in. zasady i proce-dury dotyczące pozyskiwania i wykorzystywania środków unijnych w Polsce.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 7

Page 8: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

8 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Tab

ela

1. W

ybra

ne

info

rmac

je o

zak

resa

ch d

ział

ania

fu

nd

usz

y st

ruk

tura

lnyc

h w

Po

lsce

w la

tach

20

04

-20

06

SAM

OR

DY

TR

AN

SPO

RT

Sa

mor

ządy

tery

tori

alne

mog

ą ze

śro

dków

fund

uszy

str

uktu

raln

ych

mod

erni

zow

ać s

ieci

dró

g w

ojew

ódzk

ich,

pow

iato

wyc

h i g

min

nych

. Mie

jsco

woś

ci p

owyż

ej 5

0 ty

s. m

iesz

kańc

ów m

ają

moż

liwoś

ć st

aran

ia s

ię o

dot

acje

na

popr

awę

kom

unik

acji

publ

iczn

ej w

gra

nica

ch

adm

inis

trac

yjny

ch m

iejs

cow

ości

, dod

atko

we

środ

ki fi

nans

owe

na p

odob

ny c

el z

osta

ły p

rzez

nacz

one

dla

najw

ięks

zych

agl

omer

acji

pols

kich

:w

arsz

awsk

iej,

łódz

kiej

, kra

kow

skie

j, po

znań

skie

j, gó

rnoś

ląsk

iej,

trój

mie

jski

ej i

wro

cław

skie

j. M

iast

a na

pra

wac

h po

wia

tu, l

eżąc

e na

m

iędz

ynar

odow

ych

siec

iach

kom

unik

acyj

nych

(Tra

ns-E

urop

ejsk

a Si

eć T

rans

port

owa)

mog

ą ot

rzym

ać d

otac

ję n

a bu

dow

ę ob

wod

nic.

Z

POR

R

Dzi

ałan

ia: 1

.1 M

oder

niza

cja

i roz

budo

wa

regi

onal

nego

ukł

adu

tran

spor

tow

ego;

1.6

Roz

wój

tran

spor

tu p

ublic

zneg

o w

agl

omer

acja

ch; 3

.1 O

bsza

ry w

iejs

kie;

3.2

Obs

zary

pod

lega

jące

re

stru

ktur

yzac

ji; 3

.3 Z

degr

adow

ane

obsz

ary

mie

jski

e, p

oprz

emys

łow

e i p

owoj

skow

eSP

O T

rans

port

Dzi

ałan

ie 2

.2 U

spra

wni

enie

prze

jazd

ów d

roga

mi k

rajo

wym

i prz

ez m

iast

a na

pra

wac

h po

wia

tu

OC

HR

ON

A Ś

RO

DO

WIS

KA

In

wes

tycj

e w

och

roni

e śr

odow

iska

mog

ą by

ć re

aliz

owan

e m

iędz

y in

nym

i w z

akre

sie:

gos

poda

rki w

odno

-ści

ekow

ej, g

ospo

dark

i odp

adam

i, po

praw

y ja

kośc

i pow

ietr

za, z

apob

iega

nia

nter

netu

, sys

tem

ów z

arzą

dzan

ia o

chro

ną ś

rodo

wis

ka o

raz

wyk

orzy

stan

ia o

dnaw

ialn

ych

źród

eł e

nerg

ii.

Prze

dsię

wzi

ęcia

mog

ą by

ć re

aliz

owan

e za

rów

no n

a sk

alę

regi

onal

ną, j

ak i

loka

lną.

Obs

zary

, na

któr

ych

popu

larn

ą ga

łęzi

ą go

spod

arki

jest

ry

bołó

wst

wo

mog

ą st

arać

się

o d

otac

je n

a oc

hron

ę i r

ozw

ój z

asob

ów w

odny

ch.

ZPO

RR

D

ział

ania

:1.2

Infr

astr

uktu

ra o

chro

ny ś

rodo

wis

ka; 3

.1O

bsza

ry w

iejs

kie;

3.2

Obs

zary

po

dleg

ając

e re

stru

ktur

yzac

ji; 3

.3Z

degr

adow

ane

obsz

ary

mie

jski

e, p

oprz

emys

łow

e i

pow

ojsk

owe

SPO

Ryb

ołów

stw

o i P

rzet

wór

stw

o R

yb

Dzi

ałan

ie 3

.1 O

chro

na i

rozw

ój z

asob

ów w

odny

chIN

FRA

STR

UK

TU

RA

ED

UK

AC

YJN

A

Sam

orzą

dy, k

tóry

m w

myś

l prz

epis

ów p

odle

gają

pub

liczn

e sz

koły

wyż

sze,

szk

oły

śred

nie,

gim

nazj

a, s

zkoł

y po

dsta

wow

e ip

rzed

szko

la, m

ogą

star

się

o do

tacj

e na

rem

onty

i m

oder

niza

cje

tych

pla

ców

ek, s

al w

ykła

dow

ych

ikla

s, z

akup

wyp

osaż

enia

, a ta

kże

na in

wes

tycj

e zw

iąza

ne

z ob

iekt

ami s

port

owym

i, bi

blio

teka

mi,

inte

rnat

ami i

bur

sam

i, st

ołów

kam

i,itp

. Z

POR

R

Dzi

ałan

ia: 1

.3 R

egio

naln

a in

fras

truk

tura

spo

łecz

na; 3

.5 L

okal

na in

fras

truk

tura

spo

łecz

naSŁ

BA

ZD

RO

WIA

Sa

mor

ządy

, któ

rym

w m

yśl p

rzep

isów

pod

lega

ją p

ublic

zne

zakł

ady

opie

ki z

drow

otne

j, m

ogą

star

ać s

ię o

dot

acje

na

prze

budo

wę,

mod

erni

zacj

ę i w

ypos

ażen

ie ty

ch p

lacó

wek

, w ty

m te

rmoi

zola

cję

budy

nków

, dos

toso

wan

ie ic

h do

pot

rzeb

osó

b ni

epeł

nosp

raw

nych

, mod

erni

zacj

ę sa

lza

bieg

owyc

h or

az z

akup

spe

cjal

isty

czne

go s

przę

tu m

edyc

zneg

o i k

ompu

tero

weg

o.

ZPO

RR

D

ział

ania

: 1.3

Reg

iona

lna

infr

astr

uktu

ra s

połe

czna

; 3.5

Lok

alna

infr

astr

uktu

ra s

połe

czna

KU

LTU

RA

, TU

RY

STY

KA

I SP

OR

T

Sam

orzą

dy m

ogą

real

izow

ać p

roje

kty

z za

kres

u oc

hron

y dz

iedz

ictw

a ku

ltur

oweg

o, m

oder

niza

cji i

rem

ontó

w o

biek

tów

zab

ytko

wyc

h, h

isto

rycz

nych

i m

uzea

lnyc

h, z

abez

piec

zeni

a ic

h pr

zed

wła

man

iem

czy

dew

asta

cją,

twor

zeni

a sy

stem

ów in

form

acji

tury

styc

znej

czy

mod

erni

zacj

i baz

y no

cleg

owej

i g

astr

onom

iczn

ej m

iejs

cow

ości

. Is

tnie

je m

ożliw

ość

pozy

skan

ia d

otac

ji na

impr

ezy

kult

ural

ne i

prom

ocyj

ne. M

inim

alna

war

tość

cał

kow

ita ta

kieg

o pr

ojek

tu m

usi w

ynie

ść 5

00 ty

s.

euro

.

Tabe

la 1.

Wyb

rane

info

rmac

je o

zak

resa

ch d

ział

ania

fund

uszy

str

uktu

raln

ych

w P

olsc

e w

lata

ch 2

004-

2006

Page 9: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 9

ZP

OR

R

Dzi

ałan

ia: 1

.4 R

ozw

ój tu

ryst

yki i

ku

ltu

ry; 3

.1 O

bsz

ary

wie

jski

e; 3

.2 O

bsz

ary

pod

lega

jące

re

stru

ktu

ryza

cji;

3.3

Zd

egra

dow

ane

obsz

ary

mie

jski

e, p

oprz

emys

łow

e i p

owoj

skow

e SP

O R

estr

ukt

ury

zacj

a i M

oder

niz

acja

Sek

tora

Żyw

noś

ciow

ego

oraz

Roz

wój

Ob

szar

ówW

iejs

kich

Dzi

ałan

ie 2

.3 O

dn

owa

wsi

ora

z za

chow

anie

i oc

hro

na

dzi

edzi

ctw

a ku

ltu

row

ego

SPO

ŁE

CZ

STW

O IN

FOR

MA

CY

JNE

Śr

odki

z fu

nd

usz

y st

rukt

ura

lnyc

h m

ogą

być

takż

e p

rzez

nac

zon

e n

a in

wes

tycj

e zw

iąza

ne

z in

form

atyz

acją

ob

ietk

ów u

żyte

czn

ości

pu

blic

znej

i u

rzęd

ów, p

rzys

toso

wyw

ania

ich

do

elek

tron

iczn

ego

obie

gu d

oku

men

tów

czy

twor

zen

ia p

ublic

znyc

h m

iejs

c d

ostę

pu

do

nte

rnet

u. S

amor

ząd

y m

ogą

rów

nie

ż st

arać

się

o d

ofin

anso

wan

ie in

nyc

h in

wes

tycj

i dot

yczą

cych

bu

dow

y sp

ołec

zeń

stw

a in

form

acyj

neg

o, ta

kich

jak:

tran

sfer

yn

owoc

zesn

ych

tech

nol

ogii

oraz

twor

zen

ie p

orta

li in

form

acyj

nyc

h d

la k

onkr

etn

ych

gru

p d

ocel

owyc

h, n

p. p

rzed

sięb

iors

tw.

ZP

OR

R

Dzi

ałan

ia: 1

.5 In

fras

tru

ktu

ra s

poł

ecze

ńst

wa

info

rmac

yjn

ego;

2.6

Reg

ion

aln

e St

rate

gie

Inn

owac

yjn

e i t

ran

sfer

wie

dzy

SPO

Wzr

ost K

onku

ren

cyjn

ości

Prz

edsi

ębio

rstw

D

ział

anie

1.3

Tw

orze

nie

kor

zyst

nyc

h w

aru

nkó

w d

la r

ozw

oju

firm

SZ

KO

LE

NIA

W

ięks

za c

zęść

śro

dkó

w E

uro

pej

skie

go F

un

du

szu

Sp

ołec

zneg

o zo

stał

a p

rzez

nac

zon

a n

a ak

tyw

izac

ję o

sób

bez

rob

otn

ych

lub

pom

oc o

sobo

mza

groż

onym

utr

atą

pra

cy. W

spar

cie

będ

zie

ud

ziel

ane

pop

rzez

bez

pła

tne

kurs

y or

gan

izow

ane

prz

ez W

ojew

ódzk

ie U

rzęd

y P

racy

, zaś

pro

jekt

y są

p

rzyg

otow

ywan

e n

p. p

rzez

sam

orzą

dy

i in

styt

ucj

e im

pod

lega

jące

. Z

PO

RR

D

ział

ania

: 2.1

Roz

wój

um

ieję

tnoś

ci p

owią

zan

y z

pot

rzeb

amir

egio

nal

neg

o ry

nku

pra

cy i

moż

liwoś

ci k

szta

łcen

ia u

staw

iczn

ego

w r

egio

nie

; 2.3

Reo

rien

tacj

a za

wod

owa

osób

od

chod

zący

chz

roln

ictw

a; 2

.4 R

eori

enta

cja

zaw

odow

a os

ób z

agro

żon

ych

pro

cesa

mi

rest

rukt

ury

zacy

jnym

iSP

O R

ozw

ój Z

asob

ów L

ud

zkic

h

Dzi

ałan

ia: 1

.2 P

ersp

ekty

wy

dla

mło

dzi

eży;

1.3

Prz

eciw

dzi

ałan

ie i

zwal

czan

ie d

ługo

trw

ałeg

o b

ezro

boc

ia; 1

.4 In

tegr

acja

zaw

odow

a i s

poł

eczn

a os

ób n

iep

ełn

osp

raw

nyc

h; 1

.5 P

rom

ocja

ak

tyw

nej

pol

ityk

i spo

łecz

nej

pop

rzez

wsp

arci

e gr

up

szc

zegó

lneg

o ry

zyka

; Dzi

ałan

ie 1

.6

Inte

grac

ja i

rein

tegr

acja

zaw

odow

a ko

bie

t ST

YP

EN

DIA

DL

AD

ZIE

CI I

OD

ZIE

ŻY

OR

AZ

PR

OG

RA

MY

DL

AS

ZK

ÓŁ

Z

fun

du

szy

stru

ktu

raln

ych

zos

tały

już

uru

chom

ion

e st

ypen

dia

dla

dzi

eci z

ob

szar

ów w

iejs

kich

ora

z d

la s

tud

entó

w z

ob

szar

ów w

iejs

kich

lub

m

ałyc

h m

iejs

cow

ości

. Poz

a tą

form

ą p

omoc

y sa

mor

ząd

y m

ogą

prz

ygot

owyw

ać p

roje

kty

dla

szk

ół n

p. n

a p

ilota

żow

e p

rogr

amy

edu

kacy

jne

lub

wd

raża

nie

now

ocze

snyc

h m

etod

nau

czan

ia.

ZP

OR

R

Dzi

ałan

ie 2

.2 W

yrów

nyw

anie

sza

ns

edu

kacy

jnyc

h p

oprz

ez p

rogr

amy

styp

end

ialn

e SP

O R

ozw

ój Z

asob

ów L

ud

zkic

h

Dzi

ałan

ie 2

.1 Z

wię

ksze

nie

dos

tęp

u d

o ed

uka

cji –

pro

moc

ja k

szta

łcen

ia p

rzez

cał

e ży

cie

PR

OM

OC

JA P

RZ

ED

SIĘ

BIO

RC

ZO

ŚCI

Urz

ędy

mar

szał

kow

skie

uru

cham

iają

pro

gram

y dl

a no

wo

otw

iera

nych

mik

ropr

zeds

iębi

orst

w. D

otac

je m

ogą

być

przy

znaw

ane

na w

spar

cie

inw

esty

cyjn

e lu

b na

dor

adcz

e. F

irmy

już

dzia

łają

ce m

ogą

star

ać s

ię o

dot

acje

na

szko

leni

a dl

a pr

acow

nikó

w p

odno

sząc

e ic

h kw

alifi

kacj

e za

wod

owe.

Zas

ady

przy

znaw

ania

tej

pom

ocy

dost

ępne

na s

tron

ach

inte

rnet

owyc

h Po

lski

ej A

genc

ji R

ozw

oju

Prze

dsię

bior

czoś

ci.

Sam

orzą

dy s

zcze

bla

regi

onal

nego

ora

z ur

zędy

cen

tral

ne ró

wni

eż m

ogą

ucze

stni

czyć

w p

rogr

amac

h po

dnos

zący

ch k

wal

ifika

cje

urzę

dnik

ów. P

roje

kty

moż

e sk

łada

ć U

rząd

Słu

żby

Cyw

ilnej

.Z

PO

RR

D

ział

anie

2.5

Pro

moc

ja p

rzed

sięb

iorc

zośc

iSP

OR

ozw

ójZ

asob

ówL

ud

zkic

hD

ział

anie

2.3

Roz

wój

kad

r now

ocze

snej

gos

poda

rki;

2.4

Wzm

ocni

enie

zdo

lnoś

ci a

dmin

istr

acyj

nych

Tabe

la 1.

Wyb

rane

info

rmac

je o

zak

resa

ch d

ział

ania

fund

uszy

str

uktu

raln

ych

w P

olsc

e w

lata

ch 2

004-

2006

(cd)

Page 10: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

10 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

SC

AL

AN

IE G

RU

NT

ÓW

W

łaśc

icie

le g

osp

odar

stw

rol

nyc

h o

zn

aczn

ym r

ozd

rob

nie

niu

mog

ą zg

łosi

ć si

ę d

o st

aros

ty p

owia

tu, k

tóry

moż

e w

ystą

pić

z p

roje

ktem

sca

len

iow

ym

do

Zar

ząd

u W

ojew

ództ

wa.

W te

n s

pos

ób z

osta

sfin

anso

wan

e d

oku

men

ty te

chn

iczn

e or

az z

agos

pod

arow

anie

tere

nu

po

scal

eniu

. S

PO

Res

tru

ktu

ryza

cja

i Mod

ern

izac

ja S

ekto

raŻ

ywn

ości

oweg

o or

az R

ozw

ój O

bsz

arów

Wie

jski

ch

Dzi

ałan

ie 2

.2 S

cala

nie

gru

ntó

w

INIC

JAT

YW

A L

EA

DE

R+

W

ram

ach

pro

gram

u r

oln

ego

zost

ały

takż

e p

rzez

nac

zon

e sp

ecja

lne

środ

ki n

a u

ruch

omie

nie

Inic

jaty

wy

Lea

der

+. L

okal

ne

gru

py

dzi

ałan

ia i

społ

eczn

ości

mog

ą st

arać

się

o d

ofin

anso

wan

ie p

roje

któw

z z

akre

su p

ozys

kiw

ania

now

ych

ryn

ków

zb

ytu

, pro

moc

ji ar

tyku

łów

rol

nyc

h, z

arów

no

w

kraj

u ja

k i z

a gr

anic

ą or

az z

rzes

zan

ie s

ię m

ałyc

h p

rod

uce

ntó

w r

oln

ych

w g

rup

y d

ział

ania

. S

PO

Res

tru

ktu

ryza

cja

i Mod

ern

izac

ja S

ekto

raŻ

ywn

ości

oweg

o or

az R

ozw

ój O

bsz

arów

Wie

jski

ch

Dzi

ałan

ie 2

.7 P

ilota

żow

y P

rogr

am L

EA

DE

R +

PR

ZE

DS

IĘB

IOR

ST

WA

INW

ES

TY

CJE

Fi

rmy

zain

tere

sow

ane

wym

ian

ą p

arku

mas

zyn

oweg

o, z

aku

pem

urz

ądze

ń i

mas

zyn

pro

du

kcyj

nyc

h lu

b w

ypos

ażen

ia d

o b

iur

mog

ą u

bie

gać

się

o d

otac

je p

okry

waj

ące

częś

ć p

onos

zon

ych

w z

wią

zku

z ty

mii

nw

esty

cjam

i ko

sztó

w. P

rzed

sięb

iors

twa

rozb

ud

owu

jące

zak

res

dzi

ałal

noś

ci,

zaró

wn

o w

sfe

rze

usł

ugo

wej

, jak

i p

rod

ukc

yjn

ej lu

b d

okon

ują

ce z

mia

n p

roce

su p

rod

ukc

yjn

ego

czy

twor

zące

now

e m

iejs

ca p

racy

rów

nie

ż m

ogą

liczy

ć n

a d

otac

je p

omoc

owe.

Prz

edsi

ębio

rstw

a n

adm

iern

ie z

anie

czys

zcza

jące

śro

dow

isko

mog

ą st

arać

się

o w

spar

cie

inw

esty

cji z

zak

resu

d

osto

sow

ania

do

nor

m o

chro

ny

środ

owis

ka.

SP

O W

zros

t Kon

kure

ncy

jnoś

ci P

rzed

sięb

iors

tw

Dzi

ałan

ia: 2

.2 W

spar

cie

kon

kure

ncy

jnoś

ci p

rod

ukt

owej

i te

chn

olog

iczn

ej p

rzed

sięb

iors

tw: 2

.3

Wzr

ost k

onku

ren

cyjn

ości

mał

ych

i śr

edn

ich

prz

edsi

ębio

rstw

pop

rzez

inw

esty

cje;

Wsp

arci

e d

la

prz

edsi

ęwzi

ęć w

zak

resi

e d

osto

sow

ywan

ia p

rzed

sięb

iors

tw d

o w

ymog

ów o

chro

ny

środ

owis

kaS

PO

Res

tru

ktu

ryza

cja

i Mod

ern

izac

ja S

ekto

raŻ

ywn

ości

oweg

o or

az R

ozw

ój O

bsz

arów

Wie

jski

ch

Dzi

ałan

ie 1

.5 P

opra

wa

prz

etw

órst

wa

i mar

keti

ngu

art

yku

łów

rol

nyc

h

DO

RA

DZ

TW

O

Prz

edsi

ębio

rstw

a m

ogą

takż

e lic

zyć

na

kom

plek

sow

e i s

pec

jalis

tycz

ne

usł

ugi

dor

adcz

e św

iad

czon

e p

rzez

kom

pet

entn

e in

styt

ucj

e.

SP

O W

zros

t Kon

kure

ncy

jnoś

ci P

rzed

sięb

iors

tw

Dzi

ałan

ie 2

.1 W

zros

t kon

kure

ncy

jnoś

ci m

ałyc

h i

śred

nic

h p

rzed

sięb

iors

tw p

oprz

ez d

orad

ztw

o IN

TE

RN

AC

JON

AL

IZA

CJA

PR

ZE

DS

IĘB

IOR

ST

W

Firm

y za

inte

reso

wan

e p

rom

ocją

na

ryn

kach

zag

ran

iczn

ych

mog

ą st

arać

się

o d

otac

je n

a po

kryc

ie c

zęśc

i kos

ztów

zw

iąza

nyc

h z

ucz

estn

ictw

em

w ta

rgac

h i

wys

taw

ach

zag

ran

iczn

ych

ora

z m

isja

ch g

osp

odar

czyc

h

SP

O W

zros

t Kon

kure

ncy

jnoś

ci P

rzed

sięb

iors

tw

Dzi

ałan

ie 2

.2 W

spar

cie

kon

kure

ncy

jnoś

ci p

rod

ukt

owej

i te

chn

olog

iczn

ej p

rzed

sięb

iors

tw

NO

WO

CZ

ES

NE

TE

CH

NO

LO

GIE

C

zęść

śro

dkó

w n

a w

spar

cie

prz

edsi

ębio

rstw

prz

ezn

aczo

na

jest

na

opra

cow

ywan

ie i

wd

raża

nie

now

ocze

snyc

h r

ozw

iąza

ń te

chn

olog

iczn

ych

i z

wię

ksze

nie

poz

iom

u in

now

acyj

noś

ci w

firm

ach

, a ta

kże

na

um

ożliw

ien

ie d

ostę

pu

mał

ym i

śred

nim

prz

edsi

ębio

rstw

om d

o sp

ecja

listy

czn

ych

la

bor

ator

iów

i u

moc

nie

nie

wsp

ółpr

acy

pom

ięd

zy s

ekto

rem

prz

emys

łow

ym a

nau

kow

o-b

adaw

czym

.

SP

O W

zros

t Kon

kure

ncy

jnoś

ci P

rzed

sięb

iors

tw

Dzi

ałan

ie 1

.4 W

zmoc

nie

nie

wsp

ółp

racy

mię

dzy

sfe

rą b

adaw

czo-

rozw

ojow

ą a

gosp

odar

kąZ

PO

RR

D

ział

anie

2.6

Reg

ion

aln

e S

trat

egie

Inn

owac

yjn

e i t

ran

sfer

wie

dzy

Tabe

la 1.

Wyb

rane

info

rmac

je o

zak

resa

ch d

ział

ania

fund

uszy

str

uktu

raln

ych

w P

olsc

e w

lata

ch 2

004-

2006

(cd)

Page 11: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 11

MIK

RO

PRZ

ED

SIĘ

BIO

RST

WA

O

soby

, któ

re z

decy

dują

o z

ałoż

eniu

firm

y za

trud

niaj

ącą

mni

ej n

iż 1

0 os

ób (m

ikro

prze

dsię

bior

stw

o) lu

b ju

ż ta

ką p

row

adzą

, mog

ą lic

zyć

na

wsp

arci

e w

pos

taci

spe

cjal

isty

czny

ch s

zkol

eń. P

rzed

sięb

iorc

y, k

tórz

y w

łaśn

ie z

ałoż

yli t

ego

typu

dzi

ałal

ność

mog

ą st

arać

się

o d

otac

je in

wes

tycy

jne

na w

ypos

ażen

ie lu

b za

kup

sprz

ętu

oraz

spe

cjal

isty

czne

usł

ugi d

orad

cze.

Z

POR

R

Dzi

ałan

ia:2

.5 P

rom

ocja

prz

edsi

ębio

rczo

ści;

3.4

Mik

ropr

zeds

iębi

orst

wa

SZK

OL

EN

IA

Prac

odaw

cy, k

tórz

y ch

ciel

iby

podn

ieść

kw

alifi

kacj

e sw

oich

pra

cow

nikó

w m

ogą

star

ać s

ię o

dot

acje

na

szko

leni

a po

prze

z in

styt

ucje

szk

olen

iow

e,

jedn

ostk

i nau

kow

e cz

y or

gani

zacj

e pr

acod

awcó

w.

SPO

Roz

wój

Zas

obów

Lud

zkic

h D

ział

anie

2.3

Roz

wój

kad

r no

woc

zesn

ej g

ospo

dark

iR

YB

ÓW

STW

O I

PRZ

ET

RST

WO

RY

BPr

zeds

iębi

orst

wa

zajm

ując

e si

ę po

łow

em, p

rzet

wór

stw

em lu

b tr

ansp

orte

m r

yb m

ogą

korz

ysta

ć z

całe

go w

achl

arza

dzi

ałań

w r

amac

h w

spar

cia

sekt

ora

prze

mys

łu r

ybne

go.

SPO

Ryb

ołów

stw

o i P

rzet

wór

stw

o R

yb

Dzi

ałan

ia: 1

.1 Z

łom

owan

ie s

tatk

ów; 1

.2 P

rzen

iesi

enie

do

dzia

łaln

ości

inne

j niż

ryb

ołów

stw

o;1.

3 W

spól

ne p

rzed

sięb

iors

twa;

2.1

Bud

owa

now

ych

stat

ków

; 2.2

Mod

erni

zacj

a is

tnie

jący

ch

stat

ków

; 2.3

Wyc

ofan

ie z

wią

zane

z o

dnow

ą; 3

.1 O

chro

na i

rozw

ój z

asob

ów w

odny

ch; 3

.2 C

hów

i h

odow

la; 3

.3 R

ybac

ka in

fras

truk

tura

por

tow

a; 3

.4 P

rzet

wór

stw

o i r

ynek

ryb

ny; 3

.5

Ryb

ołów

stw

o śr

ódlą

dow

e; 4

.1 R

yboł

ówst

wo

przy

brze

żne;

4.3

Zna

jdow

anie

ora

z pr

omow

anie

no

wyc

h ry

nków

zby

tu n

a pr

oduk

ty r

ybne

; 4.5

Cza

sow

e za

wie

szen

ie d

ział

alno

ści i

inne

re

kom

pens

aty

finan

sow

e; 4

.6 D

ział

ania

inno

wac

yjne

OR

GA

NIZ

AC

JE P

OZ

AR

DO

WE

I SP

EC

ZN

E

SZK

OL

EN

IA

Org

aniz

acje

poz

arzą

dow

e m

ogą

korz

ysta

ć ze

wsz

ystk

ich

dota

cji s

zkol

enio

wyc

h fin

anso

wan

ych

z E

urop

ejsk

iego

Fun

dusz

u Sp

ołec

zneg

o. P

roje

kty

mog

ą do

tycz

yć d

orad

ztw

a pe

rson

alne

go, s

zkol

eń z

awod

owyc

h, p

odno

szen

ia k

wal

ifika

cji,

zaw

sze

pow

inny

być

uki

erun

kow

ane

na

pom

oc k

onkr

etny

m o

sobo

m. P

roje

kty

pow

inny

dot

yczy

ć os

ób b

ezro

botn

ych,

mog

ą by

ć ta

kże

real

izow

ane

dzia

łani

a na

rze

cz o

sób

zagr

ożon

ych

bezr

oboc

iem

, lub

pra

cują

cych

. SP

O R

ozw

ój Z

asob

ów L

udzk

ich

Dzi

ałan

ia: 1

.2 P

ersp

ekty

wy

dla

mło

dzie

ży; 1

.3 P

rzec

iwdz

iała

nie

i zw

alcz

anie

dłu

gotr

wał

ego

bezr

oboc

ia; 1

.4 In

tegr

acja

zaw

odow

a i s

połe

czna

osó

b ni

epeł

nosp

raw

nych

; 1.5

Pro

moc

ja

akty

wne

j pol

ityki

spo

łecz

nej p

oprz

ez w

spar

cie

grup

szc

zegó

lneg

o ry

zyka

ZPO

RR

D

ział

ania

: 2.1

Roz

wój

um

ieję

tnoś

ci p

owią

zany

z p

otrz

ebam

ireg

iona

lneg

o ry

nku

prac

y i

moż

liwoś

ci k

szta

łcen

ia u

staw

iczn

ego

w r

egio

nie;

2.3

Reo

rien

tacj

a za

wod

owa

osób

od

chod

zący

ch z

rol

nict

wa;

2.4

Reo

rien

tacj

a za

wod

owa

osób

zag

rożo

nych

pro

cesa

mi

rest

rukt

uryz

acyj

nym

i; 2.

5 Pr

omoc

ja p

rzed

sięb

iorc

zośc

i IN

WE

STY

CJE

INFR

AST

RU

KT

UR

AL

NE

O

rgan

izac

je p

ozar

ządo

we

mog

ą sk

łada

ć pr

ojek

ty n

a in

wes

tycj

e in

fras

truk

tura

lne

zwią

zane

z z

akre

sem

ich

dzia

łaln

ości

sta

tuto

wej

, jed

nak

nie

mog

ą on

e do

tycz

yć w

spar

cia

inst

ytuc

jona

lneg

o sa

mej

org

aniz

acji.

Z

POR

R

Dzi

ałan

ia: 1

.3 R

egio

naln

a in

fras

truk

tura

spo

łecz

na; 3

.1 O

bsza

ry w

iejs

kie;

3.2

Obs

zary

po

dleg

ając

e re

stru

ktur

yzac

ji;3.

3 Z

degr

adow

ane

obsz

ary

wie

jski

e, p

oprz

emys

łow

e i

pow

ojsk

owe;

3.5

Lok

alna

infr

astr

uktu

ra s

połe

czna

Tabe

la 1.

Wyb

rane

info

rmac

je o

zak

resa

ch d

ział

ania

fund

uszy

str

uktu

raln

ych

w P

olsc

e w

lata

ch 2

004-

2006

(cd)

Page 12: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

12 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

SPÓ

ŁDZI

ELN

I E I

WSP

ÓLN

OT

Y M

IESZ

KA

NIO

WE

Sp

ółdz

ieln

ie i

wsp

ólno

ty m

iesz

kani

owe

mog

ą st

arać

się

o d

ofin

anso

wan

ie re

mon

tów

fasa

d bu

dynk

ów m

iesz

kaln

ych,

dac

hów

, ins

tala

cji

grze

wcz

ych,

kan

aliz

acyj

nych

czy

ele

ktry

czny

ch. p

roje

kty

pow

inny

być

uw

zglę

dnio

ne w

pro

gram

ach

rew

italiz

acji

obsz

arów

zd

egra

dow

aych

mie

jsco

woś

ci

ZPO

RR

D

ział

anie

3.3

Zde

grad

owan

e ob

szar

y m

iejs

kie,

pop

rzem

ysło

we

i pow

ojsk

owe

PRO

GR

AM

Y E

DU

KA

CY

JNE

O

rgan

izac

je p

ozar

ządo

we

zajm

ując

e si

ę oś

wia

tą i

eduk

acją

mog

ą ko

rzys

tać

z do

tacj

i na

popr

awę

jako

ści p

rogr

amów

nau

czan

ia w

pol

skic

h sz

koła

ch, c

zy n

a pr

omoc

ję k

szta

łcen

ia u

staw

icze

go.

.SPO

Roz

wój

Zas

obów

Lud

zkic

h D

ział

ania

: 2.1

Zw

ięks

zeni

e do

stęp

u do

edu

kacj

i - p

rom

ocja

ksz

tałc

enia

prz

ez c

ałe

życi

e; 2

.2

Podn

iesi

enie

jako

ści e

duka

cjiw

odn

iesi

eniu

do

potr

zeb

rynk

u pr

acy

SPO

ŁEC

ZEŃ

STW

O IN

FOR

MA

CY

JNE

Fu

ndac

je i

stow

arzy

szen

ia z

ajm

ując

e si

ę po

pula

ryza

cją

idei

społ

ecze

ństw

a in

form

acyj

nego

mog

ą pr

zygo

tow

ywać

pro

jekt

y w

zak

resi

e bu

dow

y in

fras

truk

tury

tele

info

rmat

yczn

ej d

o uż

ytku

pub

liczn

ego.

ZP

OR

R

Dzi

ałan

ia: 1

.5 In

fras

truk

tura

spo

łecz

eńst

wa

info

rmac

yjne

go; 2

.6 R

egio

naln

e St

rate

gie

Inno

wac

yjne

i tr

ansf

er w

iedz

yPR

OM

OC

JA R

EG

ION

ÓW

, KU

LTU

RY

, SPO

RT

U I

TU

RY

STY

KI

Inst

ytuc

je z

ajm

ując

e si

ę oc

hron

ą dz

iedz

ictw

a ku

lturo

weg

o, p

rom

ocją

akt

ywne

go tr

ybu

życi

ai t

urys

tyki

mog

ą ot

rzym

ać d

ofin

anso

wan

ie d

ział

infra

stru

ktur

alny

ch z

tego

zak

resu

. Is

tnie

je ta

kże

moż

liwoś

ć st

aran

ia s

ię o

dot

acje

na

impr

ezy

prom

ocyj

neca

łego

regi

onu,

jedn

ak b

udże

tmin

imal

nyta

kieg

o pr

ojek

tu p

owin

nien

wyn

osić

min

. 500

tys.

euro

.ZP

OR

R

Dzi

ałan

ie 1

.4 R

ozw

ój tu

ryst

yki i

kul

tury

LEA

DE

R +

Fu

ndac

je i

stow

arzy

szen

ia, d

ział

ając

e na

obs

zara

ch w

iejs

kich

mog

ą sk

łada

ć pr

ojek

ty n

ast

ymul

owan

ie lo

kaln

ych

inic

jaty

w n

a rz

ecz

rozw

oju

obsz

arów

wie

jski

ch, b

udow

anie

par

tner

stw

pub

liczn

o-pr

ywat

nych

, pod

ejm

owan

ie d

ział

ań n

a rz

ecz

prom

ocji

i roz

woj

u ob

szar

ów w

iejs

kich

.SP

O R

estr

uktu

ryza

cja

i Mod

erni

zacj

a Se

ktor

aŻy

wno

ścio

weg

o or

az R

ozw

ój O

bsza

rów

Wie

jski

ch

Dzi

ałan

ie 2

.7 P

ilota

żow

y Pr

ogra

m L

eade

r+

Źród

ło: h

ttp:

//fu

ndus

ze.u

kie.

gov.

pl

Tabe

la 1.

Wyb

rane

info

rmac

je o

zak

resa

ch d

ział

ania

fund

uszy

str

uktu

raln

ych

w P

olsc

e w

lata

ch 2

004-

2006

(cd)

Page 13: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Absorpcja funduszy strukturalnych była tematem 81 seminarium BRE-CASE. Seminarium zorgani-zowała Fundacja CASE we współpracy z BRE bankiem SA w ramach stałego cyklu spotkań panelo-wych. Seminarium odbyło się w Warszawie, w grudniu 2005 r.

Organizatorzy zaprosili do wygłoszenia referatów Marcina Murawskiego, dyrektora DepartamentuWspierania Rozwoju Regionalnego w Banku Gospodarstwa Krajowego; Annę Siejdę, dyrektora De-partamentu Wdrażania Programów Rozwoju Regionalnego w Ministerstwie Rozwoju Regionalnegoi Piotra Żubera, dyrektora Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej w Ministerstwie Rozwo-ju Regionalnego.

Bibliografia

http://www.fundusze-strukturalne.pl/http://www.ukie.gov.plhttp://www.mgip.gov.pl.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 13

Page 14: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych
Page 15: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Katalizatory absorpcji

Poziom absorpcji funduszy strukturalnych

w krajach Unii Europejskiej (UE) zależy od wie-

lu czynników, m.in. od regulacji UE, które nakła-

dają różnorakie obowiązki w zakresie tworzenia

systemu monitoringu, kontroli środków, a póź-

niej ich rozliczania. Wpływ na poziom absorpcji

ma krajowy system prawny (np. regulacje doty-

czące pomocy publicznej, zamówień publicz-

nych); przy czym warto zauważyć, że w starych

państwach unijnych system prawny jest

w znacznym stopniu zharmonizowany, podczas

gdy polski system prawny w zakresie zamówień

publicznych czy innych ważnych elementów

związanych z funduszami strukturalnymi cały

czas jest w okresie dostosowawczym. Formalnie

proces dostosowawczy zakończyliśmy w mo-

mencie wejścia do UE, ale de facto proces dosto-

sowania trwa nadal.

Polski system finansowy (szybkość krążenia pienią-

dza w gospodarce, procedury związane z kontrolą

i rozliczaniem środków publicznych) również ma

wpływ na poziom absorpcji funduszy struktural-

nych. O poziomie absorpcji decydują także system

instytucjonalny (w tym kultura organizacyjna) a tak-

że wyjściowy poziom wydatków publicznych w sfe-

rach wspieranych przez fundusze strukturalne.

Ostatni czynnik jest bardzo ważny i ma ogromne

znaczenia dla poziomu absorpcji funduszy, ponie-

waż w Polsce wspieranie środkami publicznymi

przedsięwzięć rozwojowych w przeliczeniu na

mieszkańca jest jednym z najniższych w Europie.

Zasada n+2

Zasada ta została wprowadzona dopiero od ro-

ku 2000. Ma znaczenie proefektywnościowe. Zgod-

nie z nią kraj członkowski musi przedstawić Komi-

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 15

Piotr Żuber– Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Absorpcja funduszy strukturalnych – Polska na tle innych krajówczłonkowskich Unii Europejskiej

Page 16: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

sji Europejskiej do końca roku n+2 (w którym n

jest rokiem powstania uczynienia zobowiązania

w budżecie UE) certyfikowane wnioski o płatność

okresową o wartości równej co najmniej zobowią-

zaniu roku n. W przeciwnym razie następuje auto-

matyczna częściowa anulacja zobowiązania.

Unijne zobowiązanie budżetowe w stosunku

do Polski (w przypadku RP był to 1 stycznia ro-

ku 2004) oznacza, że Polska powinna przedstawić

potwierdzenie wydatkowania zużytkowania środ-

ków alokowanych na rok 2004 w budżecie UE

do końca 2006 r. Zasada ta dotyczy programów

i funduszy a nie projektów. Nieważne, które projek-

ty będą realizowane. Ważne, by suma masy zapła-

conych wniosków o płatność była równa co naj-

mniej sumie masy środków, które zostały dla nas

zarezerwowane w unijnym budżecie na rok 2004.

Źródłem statystycznej wiedzy w zakresie absorp-

cji funduszy strukturalnych są przesłane przez

poszczególne kraje unijne wnioski o płatność

okresową oparte o certyfikację poziomu wydat-

ków kwalifikowanych. Drugim źródłem wiedzy

są przekazane płatności na rachunki danego kra-

ju członkowskiego (płatności zaliczkowe, płatno-

ści okresowe, płatności końcowe).

Absorpcja w nowych krajach członkowskich – uwarunkowaniawyjściowe

Przy rozważaniu uwarunkowań wyjściowych de-

cydujących o absorpcji funduszy strukturalnych

przez nowe kraje członkowskie UE warte pod-

kreślenia, jak się wydaje, są następujące kwestie:

1. Różny poziom transferów środków UE. Polsce

przysługuje blisko 50% wszystkich środków

przyznanych nowym krajom członkowskim.

Przykładowo, Polska – 8,3 mld euro (+4 mld

Fundusz Spójności), Węgry – 1995,7 mln eu-

ro, Słowacja – 1033 mln euro, Łotwa – 833,5

mln euro. Polska alokacja na fundusze struk-

turalne jest czterokrotnie większa od węgier-

skiej. Kraje bałtyckie, które mają znacznie lep-

szą od Polski absorpcję, ale mają także znacz-

nie mniejsze pieniądze.

2. Różny poziom wydatków publicznych w sfe-

rach objętych interwencją publiczną.

3. Różny, w większości niezreformowany system

finansów publicznych (trudności z deficytem

na Węgrzech).

4. Różny zakres sprawności administracji pu-

blicznej (głębokie reformy jedynie w krajach

bałtyckich).

5. Różne rozwiązania w zakresie zarządzania

środkami UE. Porównując kraje bałtyckie

z Polską trzeba pamiętać, że w krajach tych nie

występuje system wielu programów operacyj-

nych tzw. zdekoncentrowany, ale wszelkie

przedsięwzięcia finansowane ze środków unij-

nych realizowane są w ramach jednego pro-

gramu pod nazwą n. Jednolity dokument pro-

gramowy. Instytucjami zarządzającymi i jed-

nocześnie płatniczymi (tzw. Instytucje Zarzą-

dzające Podstawami Wsparcia Wspólnoty) są

w tych krajach ministerstwa finansów, co

na pewno pomaga w szybkości realizacji pro-

jektów.

16 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Page 17: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

6. Różny zakres decentralizacji zarządzania pro-

gramami.

Absorpcja w starych krajach człon-kowskich – uwarunkowania wyj-ściowe

Rozpatrując poziom absorpcji funduszy struktural-

nych w starych krajach członkowskich przede

wszystkim zauważymy, że poziom wydatków pu-

blicznych przeznaczonych na inwestycje rozwojowe

jest znacznie wyższy niż w pozostałych krajach UE.,

co ma niemałe znaczenie. W przypadku starych

krajów członkowskich w okresie 2004-2006 nie

mówimy o zasadniczym wzroście ilości środków

strukturalnych, mówimy właściwie o tym samym

poziomie, a w niektórych krajach nawet o względ-

nym zmniejszeniu środków. Oczywiście różnice

w absorpcji funduszy pomiędzy starymi krajami są

zauważalne. Przykładowo w Irlandii dzisiejszy po-

ziom absorpcji funduszy strukturalnych jest mniej-

szy. Wniosek? Kraje te wydatkowały znacznie wię-

cej pieniędzy na projekty rozwojowe we wcześniej-

szym okresie programowania wcześniej. Przygoto-

wane projekty czekały na realizację. Było to możli-

we dzięki mechanizmom wieloletniego planowania

oraz wykorzystaniu środków UE.

Stare kraje członkowskie mają też o wiele bar-

dziej doświadczoną niż nasza administrację.

Różny jest też zakres decentralizacji zarządzania

programami.

Wprowadzenie zasady n+2 stanowiło trudność

tylko dla krajów, w których cykle inwestycyjne

i obieg pieniądza w gospodarce jest najwolniejszy.

Specyfika sytuacji w Polsce

Odnotujmy przede wszystkim, że w Polsce ma-

my jeden z najniższych poziomów wydatków

publicznych przeznaczonych na cele rozwojowe

(punktem odniesienia jest rok 2003) np. w sferze

transportu.

W porównaniu z innymi nowymi krajami człon-

kowskimi UE nastąpiła znacznie większa decen-

tralizacja zarządzania programami operacyjny-

mi. Znaczna liczba instytucji musi w krótkim

czasie posiąść nowe umiejętności administracyj-

ne; struktury zarządzania programami Phare

okazały się mało przydatne. Konieczne jest

utworzenie nowej administracji działającej, co

warto podkreślić, w powoli reformującym się

otoczeniu (skok zatrudnienia z 300 osób

do 2700 a nawet 5500).

Konieczne jest również tworzenie odrębnego

systemu dla funduszy strukturalnych ze względu

na powolne przekształcenia w organizacji syste-

mu finansów publicznych.

Niska jakość procesu stanowienia prawa także

nie pomaga w absorpcji funduszy.

Poziom absorbcji w Polsce na tlenowych krajów członkowskich

W Polsce do końca października 2005 r. zebrano

i oceniono poprawne wnioski na kwotę po-

nad 151,5% wartości alokacji (popyt). Podpisano

umowy na 50,7% alokacji. Wydatkowano 4,35%

funduszy strukturalnych, czyli tyle zwrócono be-

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 17

Page 18: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

neficjentom funduszy. Ale wydatki beneficjentów

z własnych środków są znacznie, nawet trzykrot-

nie, wyższe. Wysłano do Brukseli wniosków płat-

niczych na sumę odpowiadającą 1,3% alokacji.

Do końca roku dzięki funduszom strukturalnym

zostaną zrealizowane inwestycje (w tym projekty

niezakończone) o wartości łącznej ok. 4- 4,5 mld

złotych.

Przekazane środki z funduszy strukturalnych be-

neficjentom wyniosą ok. 2,5 mld (1,5 mld zł

do końca października); dla porównania w przy-

szłym roku będzie to kwota od 10 do 12 mld zło-

tych. Do końca roku zostaną wysłane wnioski

o wartości ok. 400 mln euro tj. ok. 5% alokacji.

Bruksela do końca roku przekazała Polsce 1,3

mld euro tytułem płatności zaliczkowej oraz

ok. 200 mln euro (77 mln na koniec październi-

ka) z tytułu płatności okresowej.

Czy utracimy jakieś środki w wynikuzastosowania zasady n+2?

Istnieje takie zagrożenie, ale jest bardzo mało

prawdopodobne. W roku 2006 na pewno nie ma

takiego zagrożenia będzie realne, ponieważ na-

stępuje stopniowo proces uczenia się (procedury,

administracja, itp). Powiększana jest administra-

cja (cel 2,5 mln euro na osobę, obecnie osoba

na 5 mln euro).

Istnieje bardzo duże zainteresowanie polityczne

(najlepiej z funduszami radzą sobie kraje naj-

biedniejsze, bo wykorzystanie środków jest prio-

rytetem politycznym). Po powolnym starcie pro-

gramów następuje geometryczny przyrost rozli-

czania wydatków kwalifikowalnych (obecnie

ok. 500 mln zł miesięcznie). Minimalny poziom

wydatków (liczony w stosunku do całej alokacji)

dla uniknięcia utraty środków w roku 2006 wy-

nosi 23,5% – według szacunków na podstawie

trendu zostanie on osiągnięty ok. lipca 2006 r.

Zawirowania i dyskusje wokół wykorzystania

funduszy strukturalnych, w ocenie MRR, wyni-

kają stąd, że nie jesteśmy przyzwyczajeni do wie-

loletniego planowania. Nikt przecież nie twier-

dził, że w roku 2005 wykorzystamy 100% fundu-

szy – szacunki zakładały wydatkowanie 12%

funduszy, faktycznie będzie to od 7 do 8%. Za-

czynamy trochę wolniej, ale wydatkowanie przy-

spiesza.

Bariery wykorzystania wszystkichśrodków funduszy strukturalnych

Zagrożenia absorpcji funduszy strukturalnych

mają charakter systemowy. Nadal brakuje prze-

kształceń systemu finansów publicznych (dłuż-

sza perspektywa, integracja wykorzystania fun-

duszy strukturalnych z innymi źródłami publicz-

nymi). Obserwujemy powolne przekształcenia

administracyjne. Brakuje zmian w sposobie sta-

nowienia prawa. Przygotowywania dużych pro-

jektów inwestycyjnych są bardzo powolne – brak

środków finansowych, ale także zmian organiza-

cyjnych w sferze transportu.

Fundusze strukturalne to od 4 do 6% (łącznie ze

współfinansowaniem) PKB, mają więc wpływ

na funkcjonowanie krajowego systemu instytu-

18 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Page 19: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

cjonalno-finansowego. Także w Polsce –

pod presją konieczności wydatkowania olbrzy-

mich środków strukturalnych – proces zmian

systemu finansów publicznych i administracji

będzie postępował, choćby z tego powodu, że:

w tym roku inwestycje z funduszy strukturalnych

szacujemy na kwotę od 3,5 do 4 mld zł, w przy-

szłym na 12-15 mld, a w 2007 r. na 17-18 mld,

w roku 2008 na 11-12 mld zł. Żeby zapewnić

wydanie w krótkim okresie tak dużych kwot,

których nigdy nie było na inwestycje rozwojowe,

musimy po prostu zmienić sposób funkcjonowa-

nia wszystkich instytucji, nie tylko zaangażowa-

nych w obsługę absorpcji funduszy struktural-

nych. Pozytywny wpływ funduszy struktural-

nych na system finansowy i administrację był

obserwowany w Hiszpanii, Grecji, Portugalii.

Na tej liście na pewno znajdzie się też Polska.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 19

Page 20: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Załącznik

20 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Wykres 1. Wartość wniosków przesłanych do instytucji płatniczej, Komisji Europejskiej oraz płatności okresowych

zrealizowanych w ramach programów operacyjnych, IW Equal oraz Interreg IIIA do końca października 2005 r.

Wykres 2. Wartość złożonych wniosków, podpisanych umów o dofinansowanie oraz płatności zrealizowanych

z kont programowych w ramach programów operacyjnych oraz IW Equal i Interreg IIIA jako procent realizacji

zobowiązań na lata 2004-2006, wg stanu na koniecpaździernika 2005 r.

Wykres 3. Wartość złożonych wniosków, podpisanych umów (wydanych decyzji) o dofinansowanie oraz płatności

zrealizowanych z kont programowych w ramach poszczególnych programów operacyjnych oraz IW Equali Interreg IIIA jako procent realizacji zobowiązań na lata 2004-2006 według stanu na koniec października 2005 r.

Wykres 4. Wartość złożonych wniosków, podpisanych umów o dofinansowanie oraz płatności zrealizowanych

z kont programowych w ramach programów operacyjnychoraz IW Equal i Interreg IIIA wg stanu na koniec

października 2005 r. (w mln zł)

Page 21: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 21

Tabela 1. Sytuacja w wybranych nowych krajach członkowskich UE (stan na koniec sierpnia 2005 r.)

Tabela 2. Sytuacja w wybranych nowych krajach członkowskich UE (stan na koniec sierpnia 2005 r.)

Państwo Alokacja środków wspólnotowych2000 - 2006

Płatności okresowe przekazane narachunki programowe jako %realizacji zobowiązań na cały

okres programowania 2000-2006

Irlandia 3 066,00 8%

Niemcy 20 707,00 7%

Portugalia 19 178,54 7%

Austria 271,00 7%

Hiszpania 39 548,00 5%

Grecja 21 320,60 3%

Szwecja 748,00 2%

Belgia 645,00 2%

Finlandia 948,00 1%

Francja 3 948,00 1%

Włochy 21 638,18 0%

Wielka Brytania 6 056,00 0%

Holandia 126,00 0%

Alokacja środ-ków wspólnoto-wych (zobowią-

zania) w latach

2004-2006

Szacowana war-tość płatnościdokonanych

z kont progra-mowych

na rzecz benefi-cjentów do koń-

ca sierpnia2005 r.

Procentowa rela-cja płatności do-konanych z kontprogramowych

do alokacji2004-2006

Płatności prze-kazane przez

Komisję Euro-pejską (z płatno-ściami zaliczko-

wymi)

Procentowa rela-cja płatności

przekazanychprzez Komisję

Europejską(z płatnościamizaliczkowymi)

do alokacji2004-2006

0 1 2 3=2/1 4 5=4/1

Łotwa 833,50 155,10 18,6% 265,30 31,8%

Węgry 1995,70 57,90 2,9% 342,80 17,2%

Słowacja 1033,40 57,70 5,6% 187,20 18,1%

Czechy 1674,10 19,00 1,1% 267,90 16,0%

Polska 8275,80 214,60 2,6% 1327,40 16,0%

Page 22: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

22 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

n o t a t k i

Page 23: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Dwa lata temu przed Bankiem Gospodarstwa

Krajowego, bankiem publicznym realizują-

cym zadania zlecone przez rząd, postawiono zada-

nie wspierania absorpcji funduszy strukturalnych

w Polsce. Wprowadzono kilka mechanizmów

wspierania absorpcji.

Mechanizm wsparcia bezpośredniego z budżetu

państwa ma dwie formy. Bardzo istotny, Fundusz

Rozwoju Inwestycji Komunalnych ulokowany zo-

stał w BGK. Jest to fundusz celowy przeznaczony

na finansowanie przygotowania projektów, które

mogą uzyskać refundację z funduszy struktural-

nych przez jednostki samorządowe. Drugim bez-

pośrednim funduszem jest pożyczka z budżetu

państwa na prefinansowanie projektów i działań,

czyli ułatwienie w realizacji inwestycji.

Mechanizmy wsparcia pośredniego to kredyty dłu-

goterminowe z Europejskiego Banku Inwestycyjne-

go oraz poręczenia z Funduszu Poręczeń Unijnych.

Wreszcie – bank podpisał umowę ogólną z Polską

Agencją Rozwoju Przedsiębiorczości (PARP).

Wielka szkoda, że w systemie po stronie mecha-

nizmów systemowych zniknął sektor bankowości

komercyjnej. Chociaż sektor ten nie został zaan-

gażowany w absorpcję funduszy strukturalnych,

to znalazł sobie doskonałe miejsce do robienia

interesów wokół systemu i, jak się wydaje, powo-

li, w miarę stabilizowania się systemu wspierania

absorpcji funduszy będzie rozszerzał zakres swo-

jej aktywności. System absorpcji funduszy

na pewno ma cechy wskazujące na znaczące

zwiększenie potencjału współpracy z sektorem

bankowości komercyjnej. Sektor ten będzie coraz

bardziej potrzebny, bo potrzeba coraz więcej pie-

niędzy. Nie ma ich w systemie finansów publicz-

nych, a znajdują się w sektorze bankowości ko-

mercyjnej. O zaangażowaniu bankowości komer-

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 23

Marcin Murawski– Bank Gospodarstwa Krajowego

Finansowanie realizacji projektówrefundowanych ze środków strukturalnych Unii Europejskiej– Rozwiązania obecne, bariery, wizja przyszłości

Page 24: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

cyjnej w absorpcję funduszy strukturalnych prze-

sądza i to, że nie sprawdziły się mechanizmy

wsparcia pośredniego, czyli Fundusz Poręczeń

Unijnych. Doskonale sprawdził się system

wsparcia bezpośredniego (chociaż przyjął nieco

inny kształt od oczekiwanego), natomiast instru-

menty pośrednie okazały się nie końca potrzebne

dla sektora bankowego. Nie wykorzystując in-

strumentów zadziałał doskonale, jeśli przedsię-

wzięcie było opłacalne i bezpieczne.

24 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Tabela 1. Terminy w postępowaniach o zamówienia publiczne przy wartości zamówienia powyżej 60 000 EUR

I ETAP – postępowanie na projektCzynności Liczba dni UwagiPrzygotowanie postępowania 5 Sprawy formalne – powołanie komisji sporządzenie dokumentacjiOpis przedmiotu zamówienia 20 Przyjęto jedynie po 7 dni na przygotowanie i uzgodnienia opisu

przedmiotu zamówienia. Przy złożonych zamówieniach zarównoprzygotowanie opisu jak i jego uzgodnienia trwają o wiele dłużej.

Oszacowanie wartościprzedmiotu zamówienia

7 Oszacowanie wymaga udokumentowania i musi być aktualne.

Przygotowanie SIWZ przetargnieograniczony

23 Najtrudniejszą i najdłużej trwająca czynnością jest przygotowanie i uzgodnienie projektu umowy stanowiącego załącznik do SIWZ. Istotnejest też ustalenie wymagań wobec wykonawców

Składanie ofert 52 Jest to ustawowy okres na składanie ofert i nie może być skrócony Otwarcie ofert 1 Odbywa się publicznie z udziałem oferentów.Analiza formalna ofert 10 Okres oceny kompletności ofert i spełniania przez oferentów wymagań

wobec wykonawców może być wydłużony przy dużej liczbie ofert. Analiza merytoryczna ofert 10 Okres oceny może być wydłużony przy dużej liczbie ofert.Decyzja o wyborze oferty i zawarcie umowy

11 Obejmuje przewidziany ustawą siedmiodniowy okres pomiędzyinformacją do UZP a zawarciem umowy. Okres może ulec wydłużeniu,jeżeli decyzje podejmuje Zarząd.

Łącznie – przygotowanie i przeprowadzenie postępowania

139

II ETAP – postępowanie nawykonawstwoCzynności Liczba dni UwagiPrzygotowanie postępowania 5 Sprawy formalne – powołanie komisji sporządzenie dokumentacjiOpis przedmiotu zamówienia 15 Przyjęto jedynie po 7 dni na przygotowanie i uzgodnienia opisu

przedmiotu zamówienia. Przy złożonych zamówieniach zarównoprzygotowanie opisu jak i jego uzgodnienia trwają o wiele dłużej.

Oszacowanie wartościprzedmiotu zamówienia

3 Oszacowanie wymaga udokumentowania i musi być aktualne.

Przygotowanie SIWZ przetargnieograniczony

23 Najtrudniejszą i najdłużej trwająca czynnością jest przygotowanie i uzgodnienie projektu umowy stanowiącego załącznik do SIWZ. Istotnejest też ustalenie wymagań wobec wykonawców

Składanie ofert 52 Jest to ustawowy okres na składanie ofert i nie może być skrócony Otwarcie ofert 1 Odbywa się publicznie z udziałem oferentów.Analiza formalna ofert 10 Okres oceny kompletności ofert i spełniania przez oferentów wymagań

wobec wykonawców może być wydłużony przy dużej liczbie ofert. Analiza merytoryczna ofert 10 Okres oceny może być wydłużony przy dużej liczbie ofert.Decyzja o wyborze oferty i zawarcie umowy

11 Obejmuje przewidziany ustawą siedmiodniowy okres pomiędzyinformacją do UZP a zawarciem umowy. Okres może ulec wydłużeniu,jeżeli decyzje podejmuje Zarząd.

Łącznie – przygotowanie i przeprowadzenie postępowania

133

Page 25: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Tabela 1 przedstawia ile zgodnie z procedurami obo-

wiązującymi w Polsce powinien trwać proces przepro-

wadzenia przetargu na inwestycję drogową.

Według danych tabeli 2 zwrot pieniędzy benefi-

cjentowi przez administrację publiczną trwa 8

miesięcy, BGK optymistycznie zakłada, że jest

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 25

Tabela 2. Terminy realizacji płatności zapisane w programach operacyjnych

Tabela 3. Wartość i ilość całkowicie spłaconej pożyczki (wg stanu na 31 listopada 2005 r.) Uruchomiona kwota prefinansowania – 967 053 880,62 zł

Program operacyjny Czas weryfikacji wniosku beneficjenta o płatnośćPrzewidziany w procedurach Wynikający z praktyki

SPO Rolnictwo 60 dni 60 dni

SPO Rybołówstwo 77 dni 77 dni

SPO RZL 21 dni kalendarz. 1-3 miesiące

SPO Transport 10 dni roboczych Brak doświadczeń

SPO WKP 14 dni, 14-35 dni (działanie 1.1 i 1.2), ok. 35-65 (działanie 2.1 i 2.3)

30-60 dni oraz 7-30 dni (priorytet Pomoc techniczna)

ZPORR od 14 do 30 dni kalendarz. (działanie 3.4), 13dni (priorytet 1,3), ok. 14 dni (priorytet 2)

W większości województw brak doświadczenia,w pozostałych od 14 dni do kilku miesięcy

13 dni (priorytet 1,3)

PO PT 8 dni IZ do 8 dni oraz w DIF do 2 tygodni

Equal 21 dni kalendarz ok. 18 dni

Suma z kwotą uruchomioną i spłaconą

projekty Liczba miesięcy od monentuuruchomienia do spłaty

lp. 1. 3 3. 1 3. 5

1 1

2 3

3 2

4 3

5 3

6 2

7 3

8 3

9 6

10 2

11 2

12 7

13 2

14 3

3

Ilość projektów zrealizowanych i spłaconych:

Page 26: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

to 6,5 miesiąca. Gdyby było inaczej, to uwzględ-

niając uzupełnienie przyjęte 24 listopada 2004 r.

do Zintegrowanego Programu Operacyjnego

SPOR do dzisiaj nie powinniśmy mieć rozliczo-

nego żadnego projektu. Tak nie jest.

Do 30 listopada 2005 r. złożono w BGK 1241

wniosków o przyznanie prefinansowania (któ-

re wyprzedza finansowanie inwestycji przez

jednostki samorządowe) dla projektów/dzia-

łań w ramach Zintegrowanego Programu Ope-

racyjnego Rozwoju Regionalnego (ZPORR).

Łączna kwota wniosków poprawnie wypełnio-

nych wynosi prawie 5,5 mld zł; dane obejmu-

ją wnioski, na podstawie których zawarto

umowy pożyczki oraz wnioski, dla których do-

tychczas nie zawarto umów pożyczki. Bank re-

alizuje 1 081 umów pożyczki na łączną kwo-

tę 4,7 mld zł.

14 projektów z 1081 zawartych przez BGK zosta-

ło w całości zrealizowanych, opłaconych, rozli-

czonych i zrefundowanych z funduszy Komisji

Europejskiej. Od momentu uruchomienia przez

BGK pierwszej płatności dla inwestycji do chwi-

li otrzymania przez bank środków z systemu fi-

nansów publicznych minęły jedynie 3 miesiące.

To bardzo krótki okres. Sprawność systemu ab-

sorpcji funduszy strukturalnych od strony finan-

sowej jest bardzo wysoka. Nie ma zatorów płat-

niczych, problemów rozliczeniowych, proble-

mów transakcyjnych ze strony administracji.

System absorpcji z punktu widzenia finansowe-

go jest stabilny i szybki. O ograniczonej absorp-

cji możemy więc mówić jedynie na poziomie

ogólnym, z punktu widzenia inwestora system

absorpcji nie jest ograniczony. 14 wielkich inwe-

stycji zostało zrealizowanych. Przede wszystkim

były to projekty z priorytetu 3.1., czyli inwestycje

lokalne: drogi, kanalizacja, urządzenia służące

dostarczaniu wody, oczyszczalnie ścieków.

Realizacja SPO Transport wygląda znacznie go-

rzej, co widać po danych, którymi dysponuje

BGK (tabela). Do banku po prefinansowanie

zgłosiło się jedynie 18 beneficjentów. Projektów

nie ma, czy są kłopoty z ich uruchomieniem?

Niestety, dane, którymi dysponuje BGK świad-

czą, że projektów jest niewiele.

BGK obsługuje też SPO Wzrost konkurencyjno-

ści przedsiębiorstw (tabela), który pokazuje, że

ilość projektów jest relatywnie wysoka, tym bar-

dziej że potrzeby nie są wielkie.

26 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

18 wniosków o przyznanie prefinansowaniaprzyjęto w BGK

845 256 196,37 zł wynosi łączna kwota wnio-sków o przyznanie prefinansowania (dane obejmu-ją wnioski, na podstawie których zawarto umowypożyczki oraz wnioski, dla których dotychczas niezawarto umów pożyczki).

Ilość wniosków o przyznanie prefinansowania dla projektów złożonych w BGK w ramach

Sektorowego Programu Operacyjnego Transport (stan na 31 października 2005 r.)

29 wniosków o przyznanie prefinansowaniaprzyjęto w BGK

54 347 970,81 zł – łączna kwota wniosków oprzyznanie prefinansowania

Ilość wniosków o przyznanie prefinansowania dla projektów złożonych w BGK w ramach Sektorowego

Programu Operacyjnego Wzrost konkurencyjności

przedsiębiorstw (stan na 31 października 2005 r.)

Page 27: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Jeśli inwestycja jest realizowana, spłacana, rozli-

czana, to administracja wojewódzka szybko re-

funduje wydatki ponoszone przez inwestora (sa-

morząd) a wykonawca otrzymuje pieniądze;

w przypadku procesu prefinansowania – spłaca

pożyczkę w BGK. Wydaje się, że powinno to być

zachętą dla sektora bankowego.

Porównanie refundacji z KE ze spłatą pożyczki

w ramach ZPORR może wzbudzać obawy. Wy-

daje się jednak, że należy zachować spokój.

Wniosek? Administracja finansowa ma przygo-

towaną ogromną liczbę gotowych już transakcji,

które trzeba przekazać Unii Europejskiej. Jeśli

Polska wydała x pieniędzy a y nam zrefundowa-

no, to jeśli x będzie dynamicznie rósł, to i y bły-

skawicznie zrówna się z kwotą x.

Porównanie wartości alokacji środków UE

z wartościami wniosków o prefinansowanie dla

Priorytetu I skłania do zastanowienia się nad po-

trzebą systemowej zmiany dotyczącej finanso-

wania lub stworzeniem bardziej stabilnych wa-

runków, które zainteresowałyby sektor komer-

cyjny.

System absorpcji funduszy strukturalnych dzia-

ła i stabilizuje się, o czym świadczą dane z tabel

poniżej.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 27

260 739 357,00 zł

523 175 599,47 zł

wartość dokonanych płatności od uruchomienia programu [w zł]

wartość uruchomień transz pożyczki [w zł]

Wykres 1. Porównanie wartości dokonanych płatności

z konta programowego do wartości uruchomień transz

pożyczki przez BGK w ramach ZPORR dla Priorytetu I

(bez działania 1.6), II oraz III (bez działania 3.4)

(wg stanu na 30 września 2005 r.)

5 463 721 354,81 zł

11 866 821 079,91 zł

wartość alokacji środków UE [w zł]

(przy przeliczeniach stosowano kurs 1 euro = 4,0521 zł)

wartość wniosków o przyznanie prefinansowanie [w zł]

Wykres 3. Porównanie wartości alokacji środków UE

z wartościami wniosków o prefinansowanie dla Priorytetu I

(bez działania 1.6), II oraz III (bez działania 3.4)

w ramach ZPORR (wg stanu na 31 października 2005 r.)

6 760 434,49 zł

88 528 948,83 zł

wartość refundacji z KE [w zł]

(przy przeliczeniach stosowano kurs 1 euro = 4,0521 zł)

wartość spłaty pożyczki [w zł]

Wykres 2. Porównanie wartości refundacji z KE ze spłatą

pożyczki w ramach ZPORR (wg stanu na 30 września 2005 r.)

Page 28: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Bardzo dynamicznie rozwija się obszar finan-

sowania inwestycji. Większość to inwestycje

o charakterze infrastrukturalnym. Pod tym

względem Polska bardzo szybko się moderni-

zuje. Bardzo duży udział w tej modernizacji

ma komercyjny sektor bankowy, który finan-

suje zarówno wykonawców jak i udział własny

jednostek samorządowych, które prowadzą

projekty. Osiągnęliśmy sukces (jako kraj) two-

rząc wysoce efektywną strukturę, która po-

zwoliła na rozpoczęcie inwestycji infrastruktu-

ralnych.

Żadne województwo nie jest liderem

pod względem uruchomionych transz pożycz-

ki dla projektów w ramach ZPORR. Mały

udział województwa dolnośląskiego wynika

z tego, że bardzo późno, z przyczyn niezależ-

nych, rozpoczęto proces podpisywania umów.

W żadnym województwie nie skumulowała się

potencjalna kwota za wykonywanie zadań

z pieniędzy UE. Dwa lata temu powszechnie

się obawiano prymatu najbiedniejszych woje-

wództw, bo, jak twierdzono, w nich będzie naj-

większy nacisk polityczny. Bogate natomiast

miały nie interesować się środkami unijnymi,

bo miały wykorzystywać własne pieniądze

i nie starać się o wsparcie. Z danych BGK wy-

nika, że ze wsparcia wszystkie województwa

korzystają równo a dynamika działania jest

bardzo wysoka. Stopień wykorzystania fundu-

szy przez województwa wskazuje, że wszyscy

się uczyli z nich korzystać, a nauka była efek-

tywna.

28 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Tabela 4. Udział procentowy uruchomionych transz pożyczki dla projektów w ramach ZPORR w stosunku do wykorzystania środków ogółem (wg stanu na 31 października 2005 r.)

Priorytet I – Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów 48,82

1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego 28,43

1.2 Infrastruktura ochrony środowiska 11,02

1.3 Regionalna infrastruktura społeczna 7,94

1.4 Rozwój turystyki i kultury 1,17

1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 0,25

Priorytet II – Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach 18,122.1 Rozwój umiejetności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i mozlwiości kształcenia usta-wicznego w regionie 3,77

2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne 11,75

2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzącyhc z rolnictwa 0,87

2.4 Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi 0,62

2.5 Promocja przedsiębiorczości 0,24

2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy 0,87

Priorytet III – Rozwój lokalny 33,07

3.1 Obszary wiejskie 24,11

3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji 2,42

3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe 2,33

3.5 Lokalna infrastruktura społeczna 4,21

Page 29: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 29

Tabela 5. Udział uruchomionych transz pożyczki dla PROJEKTÓW w ramach ZPORR w podziale na województwa (w zł) (wg stanu na 31 października 2005 r.)

Tabela 6. Udział uruchomionych transz pożyczki dla projektów w ramach ZPORR w podziale na województwa (w zł) (wg stanu na 31 października 2005 r.)

Nazwa województwa UdziałDolnośląskie 1,57Opolskie 3,72Świętokrzyskie 4,04Lubuskie 4,35Łódzkie 4,62Śląskie 4,66Podlaskie 5,36Zachodniopomorskie 6,03Pomorskie 6,09Podkarpackie 6,24Kujawsko - Pomorskie 6,36Lubelskie 6,50Małopolskie 8,74Warmińsko - Mazurskie 8,79Wielkopolskie 11,14Mazowieckie 11,79Razem 100,00

Priorytet I - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiu konkurencyjności regionów 25,27%1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego 22,73%1.2 Infrastruktura ochrony środowiska 30,97%1.3 Regionalna infrastruktura społeczna 28,10%1.4 Rozwój turystyki i kultury 18,43%1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 4,31%Priorytet II - Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach 4,76%2.1 Rozwój umiejetności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i mozlwiości kształceniaustawicznego w regionie 1,68%

2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne 6,51%2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzącyhc z rolnictwa 2,46%2.4 Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi 0,31%2.5 Promocja przedsiębiorczości 0,00%2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy 1,24%Priorytet III - Rozwój lokalny 33,97%3.1 Obszary wiejskie 33,17%3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji 25,14%3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe 40,11%3.5 Lokalna infrastruktura społeczna 40,30%Razem 24,43%

Page 30: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Dynamika uruchomień (wypłaty kredytowe z pie-

niędzy ministra finansów na rzecz inwestorów)

i spłat (pieniądze z UE na spłacenie zobowiązań)

w podziale na priorytety jest bardzo wysoka, pra-

wie 30% w priorytecie I i ponad 30% w prioryte-

cie III. Statystykę zaburza priorytet II, czyli projek-

ty realizowane przez urzędy marszałkowskie. 60%

projektów to wypłata stypendiów. Urzędy mar-

szałkowskie wypłacają pieniądze, ale nie zwraca-

ją się o zwrot pieniędzy z funduszy strukturalnych.

Kwoty procentowego udziału zaangażowania

prefinansowania rozkładają się, niestety, dosyć

równo w systemie finansowania w stosunku

do alokacji i do podziału, którego dokonała Pol-

ska. Najwolniej wydajemy pieniądze przeznaczo-

ne na duże inwestycje komunikacyjne, co czę-

ściowo wynika z kłopotów wykonawców tych in-

westycji. Najwyższy poziom absorpcji, chęci

i zdolności do konsumpcji środków z UE charak-

teryzują projekty realizowane przez mniejsze jed-

nostki, działające na biedniejszych obszarach.

Wnioski

Bez wątpienia największym kłopotem związanym

z absorpcją funduszy strukturalnych z punktu wi-

dzenia systemowego, finansowego jest niestabil-

ność systemu formalnego. Ciągłe zmiany regulacji

formalnych, które mają służyć poprawianiu mają tę

wadę, że powodują ciągłe zmiany i korekty. Zarów-

no beneficjenci jak i podmioty finansowe obsługu-

jące beneficjentów marzą, aby chociaż przez trzy

30 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Tabela 7. Porównanie prefinansowania do alokacji dla ZPORR

Priorytet I - Rozbudowa i modernizacja infrastruktury służącej wzmacnianiukonkurencyjności regionów 48,8 59,38 -10,6

1.1 Modernizacja i rozbudowa regionalnego układu transportowego 28,4 25,89 2,5

1.2 Infrastruktura ochrony środowiska 11,0 10,14 0,9

1.3 Regionalna infrastruktura społeczna 7,9 7,88 0,1

1.4 Rozwój turystyki i kultury 1,2 6,67 -5,5

1.5 Infrastruktura społeczeństwa informacyjnego 0,3 3,14 -2,9

Priorytet II - Wzmocnienie rozwoju zasobów ludzkich w regionach 18,1 14,77 3,32.1 Rozwój umiejetności powiązany z potrzebami regionalnego rynku pracy i mozlwiości kształcenia ustawicznego w regionie 3,8 3,3 0,5

2.2 Wyrównywanie szans edukacyjnych poprzez programy stypendialne 11,8 4,1 7,7

2.3 Reorientacja zawodowa osób odchodzącyhc z rolnictwa 0,9 1,83 -1,0

2.4 Reorientacja zawodowa osób zagrożonych procesami restrukturyzacyjnymi 0,6 2,5 -1,9

2.5 Promocja przedsiębiorczości 0,2 1,54 -1,3

2.6 Regionalne Strategie Innowacyjne i transfer wiedzy 0,9 1,5 -0,6

Priorytet III - Rozwój lokalny 33,1 24,51 8,6

3.1 Obszary wiejskie 24,1 11,86 12,3

3.2 Obszary podlegające restrukturyzacji 2,4 3,94 -1,5

3.3 Zdegradowane obszary miejskie, poprzemysłowe i powojskowe 2,3 3,35 -1,0

3.5 Lokalna infrastruktura społeczna 4,2 3,45 0,8

Page 31: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

miesiące nic nie zmieniać w obowiązujących regu-

lacjach. Żeby system już w pewnej mierze ustabili-

zowany zaczął funkcjonować i nie szykował kolej-

nych niespodzianek prawnych, finansowych itp.

Z punktu widzenia finansowego system absorp-

cji funduszy strukturalnych jest raczej jednorod-

ny. Obserwowana regionalna różnorodność in-

terpretacji procedur i warunków oceny musi być

więc zaskakująca.

Najważniejsze wewnętrzne bariery absorpcji fun-

duszy strukturalnych to niestabilność systemu fi-

nansowego, niepewność zachowania terminów

transferów, duża rozbieżność planów płatniczych

z realizacją wypłat oraz brak motywacji do przy-

spieszania rozliczeń z wydatków (projekty EFS).

Najważniejszą barierą jest opieszałość podmio-

tów-beneficjentów, które nie spieszą w rozliczaniu

inwestycji. Przyczyna? Wydaje się, że bardzo kło-

potliwe jest przygotowanie dokumentacji rozlicze-

nia pośredniego, ponieważ jest to ta sama doku-

mentacja, którą trzeba przygotować do rozliczenia

końcowego, czyli niezwykle rozbudowana. Nakład

pracy powoduje, że obciążenia finansowe z tytułu

kosztów np. odsetek od kredytu na inwestycje są

niższe niż koszty zatrudnienia ludzi, przygotowa-

nia dokumentacji dla uzyskania płatności w toku

inwestycji. Dzisiaj takie postępowanie jeszcze się

opłaca, ale na przyszłość system na pewno trzeba

zmodyfikować. Trzeba rozważyć płatności zalicz-

kowe, rozliczenia okresowe, promesy płatnicze.

Najważniejszą przeszkodą zewnętrzną absorpcji

funduszy jest jednoroczny okres budżetowania.

Brakuje wieloletniego planowania i możliwości

formalnego osadzenia wieloletniego planu inwe-

stycyjnego w budżetach, szczególnie samorzą-

dów. Jest to bazowa bariera realizacji bardzo

wielu projektów w rozumieniu finansowym.

Przygotowanie skomplikowanego instrumentu

finansowego wymaga stabilizacji.

Brakuje także oferty komercyjnej, podporządko-

wanej, dla samorządów realizujących refundo-

wane inwestycji.

Niestety, ujawnił się już problem wykonawstwa.

Potencjał realizacyjny firm na polskim rynku,

szczególnie w zakresie prac wysoko specjali-

stycznych, jest ograniczony. Na razie problem ma

charakter sygnalny. Jeśli jednak przewidywane

tempo inwestycji dojdzie do skutku, to wyko-

nawstwo będzie bardzo poważnym zagrożeniem.

Barierą są też niestabilne relacje pomiędzy jed-

nostkami administracji a faktycznie zarządzają-

cymi inwestycją. Administracja zazwyczaj zleca

wykonanie zadania zewnętrznemu wykonawcy.

Wydaje się, że konieczne jest systemowe uregu-

lowanie relacji pomiędzy zleceniodawcą (admi-

nistracją) a wykonawcą.

Podsumowując, na przyszłość konieczne wydaje

się: scalenie systemu transferowego, wprowa-

dzenie nowych instrumentów zabezpieczających

dla finansowania zewnętrznego, nowych instru-

mentów płynnościowych, w tym rozliczanie

kompensujące, ujednolicenie zasad płatniczych,

możliwości „zastępowania” środków z różnych

źródeł w ramach projektu.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 31

Page 32: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

32 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

n o t a t k i

Page 33: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Schemat przepływów finansowychw ramach ZPORR

Kanały przepływów finansowych z Komisji Eu-

ropejskiej (KE) do beneficjenta programu są licz-

ne. Środki z Europejskiego Funduszu Rozwoju

Regionalnego (EFRR) lub Europejskiego Fundu-

szu Społecznego (EPS) w postaci zaliczki lub

płatności okresowej przekazywane są przelewem

bankowym z KE na odpowiedni rachunek fun-

duszowy (tu: EFRR/EFS) w NBP, którego dyspo-

nentem jest instytucja płatnicza (tu: Minister-

stwo Finansów). Środki z rachunku funduszowe-

go przekazywane są na rachunek programowy

Zintegrowanego Programu Operacyjnego Roz-

woju Regionalnego (ZPORR) prowadzony w NBP.

Z rachunku programowego środki zaliczki/płat-

ności okresowych są przekazywane na rachunek

programowy instytucji pośredniczącej w regio-

nalnym oddziale NBP. Na rachunku programo-

wym instytucji pośredniczącej gromadzone są

środki zaliczki z KE, które posłużą do jak naj-

szybszej refundacji wydatków poniesionych

w ramach działania. Środki te są uzupełniane

w miarę napływu środków refundacji z KE. In-

stytucja pośrednicząca przekazuje środki finan-

sowe na rachunek projektodawców-beneficjen-

tów. Według szacunków Ministerstwa Rozwoju

Regionalnego (MRR) przepływ pieniędzy z KE

do instytucji pośredniczącej trwa około pół roku.

W ramach ZPORR istnieje 17 rachunków progra-

mowych: jeden na poziomie instytucji zarządza-

jącej, na którym są gromadzone środki na reali-

zację Priorytetu IV „Pomoc techniczna” oraz

po jednym rachunku na poziomie instytucji po-

średniczącej (po jednym w każdym wojewódz-

twie), na którym są gromadzone środki na reali-

zację Priorytetów I-III.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 33

Anna Siejda– Ministerstwo Rozwoju Regionalnego

Zintegrowany Program OperacyjnyRozwoju Regionalnego – Możliwości przyspieszeniaabsorpcji i wydatkowania funduszystrukturalnych w Polsce

Page 34: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Klasycznym systemem finansowania projektów

z EFRR (Priorytety I i III ZPORR) jest systemem

refundacji. Po podpisaniu umowy o dofinanso-

wanie projektu i rozpoczęciu realizacji projektu,

beneficjent ponosi wydatki (ze środków wła-

snych, lub pożyczonych z banku), a następnie

wnioskuje o ich refundację w odpowiedniej czę-

ści, wynikającej z zaakceptowanego montażu fi-

nansowego. W tym celu beneficjent wypełnia do-

kument pt. „Wniosek beneficjeta o płatność”, we-

dług wzoru stanowiącego załącznik nr 1 do Roz-

porządzenia Ministra Gospodarki i Pracy w spra-

wie trybu, terminów i zakresu sprawozdawczości

do ustawy o Narodowym Planie Rozwoju, zgod-

nie z opracowaną przez instytucję zarządzającą

ZPORR instrukcją. Na podstawie wniosku o płat-

ność zrefundowane zostaną wyłącznie wydatki

kwalifikowalne bezpośrednio dotyczące projektu,

w odpowiedniej części, zgodnie z poziomem do-

finansowania przyjętym zarówno w programie

(Uzupełnienie ZPORR) a także zawartym w umo-

wie o dofinansowanie projektu.

W finansowaniu projektów z EFS w ramach Priory-

tetu II ZPORR został przyjęty system dotacyjny.

W związku charakterem projektów, jakie będą reali-

zowane w ramach Priorytetu II ZPORR, zastosowa-

no tu odmienne rozwiązanie niż w przypadku pro-

jektów finansowanych z EFRR. Beneficjenci otrzy-

mują pierwszą transzę środków (20% całości plano-

wanego dofinansowania) ze środków krajowych

jeszcze przed poniesieniem wydatków. Wymagane

jest złożenie przez beneficjenta wniosku o pierwszą

płatność. Powyższy procent może być modyfikowa-

ny przez instytucję wdrażającą. W miarę postępów

realizacji projektu i ponoszenia wydatków, benefi-

cjent rozlicza się z otrzymanej poprzednio kwoty

i wnioskuje o kolejne kwoty na rzecz projektu. Aby

otrzymać następną kwotę płatności, beneficjent mu-

si rozliczyć się z co najmniej 80% poprzednio prze-

kazanego dofinansowania.

Otrzymane przez beneficjenta środki służą

do pokrycia kosztów kwalifikowalnych.

Beneficjenci składają wnioski o płatność (wraz z wy-

maganymi załącznikami), celem rozliczenia otrzy-

manych kwot i wnioskowania o kolejną transzę

środków, zgodnie z harmonogramem płatności: a)

do właściwej instytucji wdrażającej (lub instytucji,

której samorząd województwa powierzył część za-

dań związanych z wdrażaniem ZPORR), b) nie czę-

ściej niż raz w miesiącu. Instytucja wdrażająca do-

konuje weryfikacji formalnej, merytorycznej i finan-

sowej wniosku o płatność, sprawdzając w szczegól-

ności kwalifikowalność przedstawionych wydatków.

34 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Wykres 1. Schemat przepływów finansowych w ramach ZPORR

Page 35: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Zrealizowanie płatności z kontprogramowych na poziomie instytucji pośredniczących

Instytucja zarządzająca ZPORR otrzymała do

chwili obecnej wnioski o płatność od instytucji po-

średniczącej poświadczające dokonanie refundacji

z kont programowych dla EFS za II i III kwar-

tał 2005 r.

W II kwartale 2005 r. do instytucji zarządzającej

wpłynęło 5 wniosków o płatność od instytucji

pośredniczących w zakresie EFS. Kwoty refun-

dacji z EFS ujęte we wnioskach przedstawiają się

w sposób następujący:

Instytucja zarządzająca w połowie września br.

przekazała do instytucji płatniczej pierwszy

wniosek o refundację z EFS na kwotę

(za II kwartał 2005 r.) 1.167.001,23 euro. Insty-

tucja płatnicza otrzymała z Komisji Europejskiej

refundację z EFS w wysokości 1.162.284,01 eu-

ro ostatniego dnia października 2005 r. Różnica

między kwotą wnioskowaną a kwotą przekaza-

nej refundacji wynika z różnic kursowych. Po-

wyższa różnica została pokryta przez instytucję

płatniczą.

W III kwartale 2005 r. do instytucji zarządzającej

wpłynęło 9 wniosków o płatność z EFS. Kwoty

refundacji z EFS ujęte we wnioskach przedsta-

wiają się w sposób następujący:

Instytucja zarządzająca przekazała 23 listopa-

da 2005 r. do instytucji płatniczej wniosek o re-

fundację na kwotę 1.760.783,79 euro.

Poziom zakontraktowania środkóww ramach ZPORR

Instytucja zarządzająca ZPORR otrzymała

do chwili obecnej wnioski o płatność od instytu-

cji pośredniczącej poświadczające dokonanie re-

fundacji z kont programowych dla EFRR

za I, II i III kwartał 2005 r. W I kwartale 2005 r. 7

województw dokonało refundacji z kont progra-

mowych na rzecz beneficjentów. Kwoty refunda-

cji z EFRR ujęte we wnioskach od instytucji po-

średniczącej do instytucji zarządzającej przed-

stawiają się w sposób następujący:

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 35

Tabela 1. Kwoty refundacji z EFS w II kwartale 2005 r. (w EUR)

Województwo Kwota refundacji

Kujawsko-pomorskie 593.673,01

Lubuskie 52.326,90

Opolskie 44.752,46

Podkarpackie 389.058,16

Wielkopolskie 87.190,70

Razem 1.167.001,23Źródło: MRR

Tabela 2. Kwoty refundacji z EFS w III kwartale 2005 r. (w EUR)

Województwo Kwota refundacji

Dolnośląskie 305 501,75

Kujawsko-pomorskie 510.122,18

Lubuskie 308.359,57

Opolskie 141.728,27

Podlaskie 45.050,06

Pomorskie 106.560,59

Śląskie 151.146,90

Warmińsko-mazurskie 110.360,99

Wielkopolskie 81.953,48

Razem 1.760.783,79Źródło: MRR

Page 36: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Instytucja zarządzająca przekazała w połowie

czerwca 2005 r. do instytucji płatniczej wniosek

o refundację na kwotę: 1 732 033,01 euro.

W II kwartale 2005 r. 14 województw dokonało re-

fundacji z kont programowych na rzecz beneficjen-

tów. Kwoty refundacji z EFRR ujęte we wnioskach

od instytucji pośredniczącej do instytucji zarzą-

dzającej przedstawiają się w sposób następujący:

W III kwartale 2005 r. 16 województw dokonało

refundacji z kont programowych na rzecz benefi-

cjentów. Kwoty refundacji z EFRR ujęte we wnio-

skach od instytucji pośredniczącej do instytucji

zarządzającej przedstawiają się w sposób nastę-

pujący:

36 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Tabela 3. Kwoty refundacji w I kwartale 2005 r. (w EUR)

Województwo Kwota refundacjiKujawsko-pomorskie 636 294,24Lubelskie 368 157,27Lubuskie 87 392,88Małopolskie 310 651,86Podkarpackie 100 077,73Podlaskie 229 459,03Wielkopolskie 83 045,93Razem 1.732.033,01

Źródło: MRR

Tabela 4. Kwoty refundacji w II kwartale 2005 r. (w EUR)

Województwo Kwota refundacjiLubelskie 1 174 730,18Lubuskie 1 403 568,22Łódzkie 919 168,09Małopolskie 1 954 578,11Mazowieckie 721 222,32Opolskie 193 310,55Podkarpackie 258 880,02Podlaskie 578 148,39Pomorskie 1 162 433,45Śląskie 287 851,74Świętokrzyskie 1 166 948,55Warmińsko-mazurskie 706 350,50Wielkopolskie 63 418,62Zachodniopomorskie 829 514,28Razem 13 804 781,15

Źródło: MRR

Tabela 5. Kwoty refundacji w II kwartale 2005 r. (w EUR)

Województwo Kwota refundacjiDolnośląskie 4 557 321,77Kujawsko-pomorskie 3 949 331,66Lubelskie 2 676 462,07Lubuskie 3 615 410,88Łódzkie 1 890 098,69Małopolskie 7 835 221,89Mazowieckie 1 486 098,21Opolskie 2 184 037,65Podkarpackie 4 058 171,26Podlaskie 4 137 729,59Pomorskie 2 955 855,40Śląskie 2 426 438,31Świętokrzyskie 2 732 049,89Warmińsko-mazurskie 2 515 219,63Wielkopolskie 2 097 615,99Zachodniopomorskie 3 720 849,96Razem 48 837 912,85

Źródło: MRR

Page 37: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Przyczyny niskiego poziomu płatności w ramach EFS

W opinii instytucji pośredniczących najważniej-

szą przyczyną jest niska jakość wniosków o płat-

ność sporządzanych przez instytucje wdrażające

oraz błędy popełniane przez beneficjentów

w składanych wnioskach o płatność, które są po-

wodem wydłużenia procedury ich oceny

(w szczególności błędy formalne: brak wymaga-

nych opisów na fakturach, błędy rachunkowe;

brak pieczątek imiennych; brak podpisów osób

upoważnionych, również błędy merytoryczne).

Instytucje pośredniczące uważają również, że

ilość wniosków o płatność – złożonych przez in-

stytucje wdrażające – jest zbyt mała, a procedu-

ra weryfikacji tych wniosków bardzo czaso-

chłonna.

Instytucje pośredniczące skarżą się też na nie-

zgodną z ich wskazówkami weryfikację wnio-

sków przez instytucje wdrażające.

Absorpcja funduszy strukturalnych 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. 37

Wykres 2. Środki zakontraktowane kontra płatności

Wykres 3. Wdrażanie Priorytetu I (według % alokacji)

Wykres 4. Wdrażanie Priorytetu II (według % alokacji)

Wykres 5. Wdrażanie Priorytetu III (według % alokacji)

Page 38: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

Instytucje pośredniczące uskarżają się na zbyt

małe zasoby kadrowe do przeprowadzania wery-

fikacji wniosków o płatność w sposób ciągły, nie-

powodujący przestojów (osobnym problemem

są wnioski o płatność końcową w ramach EFRR,

które wymagają przeprowadzenia kontroli

na miejscu realizacji projektu).

I wreszcie, zdaniem instytucji pośredniczących

przyczyną niskiego poziomu płatności z kont

programowych jest również niedziałający Sys-

tem Informatyczny Monitoringu i Kontroli Fi-

nansowej Funduszy (SIMIK).

Z kolei w ocenie instytucji wdrażających najważ-

niejszą przyczyną niskiego poziomu płatności

z kont programowych w ramach Priorytetu II

ZPORR jest zbyt wolne poświadczanie wnio-

sków przez instytucję pośredniczącą wynikające

ze zbyt drobiazgowego i literalnego traktowania

zapisów dokumentów programowych.

Jako następną przyczynę niskiego poziomu płat-

ności wymieniają niejednoznaczne kryteria we-

ryfikacji, bowiem zdarzają się częste przypadki,

gdy do kolejnej, skorygowanej według zaleceń

instytucji pośredniczącej, wersji wniosku zgła-

szane są uwagi, których pierwotnie nie było.

Przeszkodą jest także zła jakość wniosków

o płatność składanych przez beneficjentów;

liczne błędy we wnioskach o płatność, pomimo

organizowania przez instytucje wdrażające

szkoleń.

Instytucje wdrażające narzekają na bardzo roz-

budowane procedury wdrażania odnośnie dzia-

łania 2.2 – „Wyrównanie szans edukacyjnych

poprzez programy stypendialne”, ponieważ wy-

magają dużej liczby dokumentów.

Kwestionowane jest również relatywnie późne

uruchamianie rezerwy celowej budżetu państwa,

czyli na koniec pierwszego kwartału roku budże-

towego.

38 81 seminarium BRE-CASE, Warszawa, 8 grudnia 2005 r. Absorpcja funduszy strukturalnych

Page 39: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

1 Absorpcja kredytów i pomocy zagranicznej w Polsce w latach 1989-19922 Absorpcja zagranicznych kredytów inwestycyjnych w Polsce z perspektywy pożyczkodawców i pożyczkobiorców3 Rozliczenia dewizowe z Rosją i innymi republikami b. ZSRR. Stan obecny i perspektywy 4 Rynkowe mechanizmy racjonalizacji użytkowania energii 5 Restrukturyzacja finansowa polskich przedsiębiorstw i banków6 Sposoby finansowania inwestycji w telekomunikacji7 Informacje o bankach. Możliwości zastosowania ratingu8 Gospodarka Polski w latach 1990 – 92. Pomiary a rzeczywistość9 Restrukturyzacja finansowa przedsiębiorstw i banków

10 Wycena ryzyka finansowego11 Majątek trwały jako zabezpieczenie kredytowe12 Polska droga restrukturyzacji złych kredytów13 Prywatyzacja sektora bankowego w Polsce - stan obecny i perspektywy14 Etyka biznesu15 Perspektywy bankowości inwestycyjnej w Polsce16 Restrukturyzacja finansowa przedsiębiorstw i portfeli trudnych kredytów banków komercyjnych

(podsumowanie skutków ustawy o restrukturyzacji)17 Fundusze inwestycyjne jako instrument kreowania rynku finansowego w Polsce18 Dług publiczny19 Papiery wartościowe i derywaty. Procesy sekurytyzacji20 Obrót wierzytelnościami21 Rynek finansowy i kapitałowy w Polsce a regulacje Unii Europejskiej22 Nadzór właścicielski i nadzór bankowy23 Sanacja banków24 Banki zagraniczne w Polsce a konkurencja w sektorze finansowym25 Finansowanie projektów ekologicznych 26 Instrumenty dłużne na polskim rynku 27 Obligacje gmin 28 Sposoby zabezpieczania się przed ryzykiem niewypłacalności kontrahentów

Wydanie specjalne Jak dokończyć prywatyzację banków w Polsce29 Jak rozwiązać problem finansowania budownictwa mieszkaniowego 30 Scenariusze rozwoju sektora bankowego w Polsce31 Mieszkalnictwo jako problem lokalny32 Doświadczenia w restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstw w krajach Europy Środkowej33 (nie ukazał się)34 Rynek inwestycji energooszczędnych35 Globalizacja rynków finansowych36 Kryzysy na rynkach finansowych – skutki dla gospodarki polskiej 37 Przygotowanie polskiego systemu bankowego do liberalizacji rynków kapitałowych38 Docelowy model bankowości spółdzielczej39 Czy komercyjna instytucja finansowa może skutecznie realizować politykę gospodarczą państwa?40 Perspektywy gospodarki światowej i polskiej po kryzysie rosyjskim41 Jaka reforma podatkowa jest potrzebna dla szybkiego wzrostu gospodarczego?

Z e s z y t y B R E - C A S E

Page 40: BRE-CASE Seminarium 81  -  Absropcja funduszy srukturalnych

42 Fundusze inwestycyjne na polskim rynku – znaczenie i tendencje rozwoju43 Strategia walki z korupcją – teoria i praktyka44 Kiedy koniec złotego?45 Fuzje i przejęcia bankowe46 Budżet 200047 Perspektywy gospodarki rosyjskiej po kryzysie i wyborach48 Znaczenie kapitału zagranicznego dla polskiej gospodarki49 Pierwszy rok sfery euro – doświadczenia i perspektywy50 Finansowanie dużych przedsięwzięć o strategicznym znaczeniu dla polskiej gospodarki51 Finansowanie budownictwa mieszkaniowego52 Rozwój i restrukturyzacja sektora bankowego w Polsce – doświadczenia 11 lat53 Dlaczego Niemcy boją się rozszerzenia strefy euro?54 Doświadczenia i perspektywy rozwoju sektora finansowego w Europie Środkowo-Wschodniej55 Portugalskie doświadczenia w restrukturyzacji i prywatyzacji banków56 Czy warto liczyć inflację bazową?57 Nowy system emerytalny w Polsce – wpływ na krótko- i długoterminowe perspektywy gospodarki

i rynków finansowych58 Wpływ światowej recesji na polską gospodarkę59 Strategia bezpośrednich celów inflacyjnych w Ameryce Łacińskiej59/a Reformy gospodarcze w Ameryce Łacińskiej60 (nie ukazał się)61 Stan sektora bankowego w gospodarkach wschodzących – znaczenie prywatyzacji62 Rola inwestycji zagranicznych w gospodarce63 Rola sektora nieruchomości w wydajnej realokacji zasobów przestrzennych64 Przyszłość warszawskiej Giełdy Papierów Wartościowych65 Stan finansów publicznych w Polsce – konieczność reformy66 Polska w Unii Europejskiej. Jaki wzrost gospodarczy?67 Wpływ sytuacji gospodarczej Niemiec na polską gospodarkę68 Konkurencyjność reform podatkowych – Polska na tle innych krajów69 Konsekwencje przystąpienia Chin do WTO dla krajów sąsiednich70 Koszty spowolnienia prywatyzacji w Polsce71 Polski sektor bankowy po wejściu Polski do Unii Europejskiej72 Reforma procesu stanowienia prawa73 Elastyczny rynek pracy w Polsce. Jak sprostać temu wyzwaniu?74 Problem inwestycji zagranicznych funduszu emerytalnym75 Funkcjonowanie Unii Gospodarczej i Walutowej76 Konkurencyjność sektora bankowego po wejściu Polski do Unii Europejskiej77 Zmiany w systemie polityki monetarnej na drodze do euro78 Elastyczność krajowego sektora bankowego w finansowaniu MSP79 Czy sektor bankowy w Polsce jest innowacyjny?80 Integracja europejskiego rynku finansowego– Zmiana roli banków krajowych81 Absorpcja funduszy strukturalnych

Z e s z y t y B R E - C A S E