Bolesławiec

Nasze miasto – historyczna wędrówka.

Bolesławiec• Leży w południowo-

zachodniej części Polski • W środkowym biegu rzeki

Bóbr • Na północ od miasta

znajdują się Bory Dolnośląskie

• W pobliżu są także granice z Niemcami i Czechami

• Znany jest z wyrobów ceramicznych

Rynek Centralnym punktem Rynku jest

Ratusz Miejski, odbudowany po zniszczeniach w 1522 r. przez architekta Wendela Roskopfa. Po wielu przebudowach i renowacjach ratusz w 1776 r. uzyskał dzisiejszy kształt. Jest to budynek trzykondygnacjowy, złożony z dwóch prostopadłych skrzydeł nakrytych łamanymi dachami dwuspadowymi, z wieżą w północno-wschodnim narożniku, zwieńczoną barokowym hełmem  z latarnią. Wokół strzelistej wieży z przybudówkami znajduje się najstarsza część ratusza. Najpiękniejszym miejscem jest sala ze sklepieniami późnogotyckimi z 1530 r. - obecny Pałac Ślubów, obok którego zachowały się dwa portale późnorenesansowe z 1572 i 1580 r.

Rynek• Na ścianie wschodniej, obok tablic

upamiętniających daty renowacji, jest wmurowana płaskorzeźba odsłonięta w 1913 r., na setną rocznicę bitwy narodów pod Lipskiem. Przedstawia scenę, w której Pani Bonin rozbraja francuskiego generała Bruna. Według legendy, ta dzielna bolesławianka dokonała bohaterskiego czynu w czasie wojen napoleońskich. Mając zaledwie 26 lat, przyczyniła się do wzięcia w niewolę francuskiego generała le Brun. Zimą 1807 r. Rosalie von Bonin wyruszyła do księcia pszczyńskiego, by poinformować go o możliwości zdobycia francuskiej kasy wojskowej. Książę przydzielił jej 70 kawalerzystów pod dowództwem poruczników Schradera i Fischera. 10 lutego 1807 r., zanim przybyły francuskie oddziały, bolesławianka powróciła do Bolesławca i wraz z kilkoma kawalerzystami pojmała stacjonującego w mieście generała le Brun, przejmując znajdującą się przy nim kasę wojskową z 70 tysiącami talarów.

Rynek• Rynek Starego Miasta, otoczony

kamieniczkami zbudowanymi w stylu późnego gotyku, renesansu, baroku (kamieniczka obok Bramy Kutuzowa) stanowi piękną zamkniętą całość. Zwracają uwagę zwłaszcza dwie kamienice:- Rynek nr 29, kawiarnia „Pod Złotym Aniołem” - Renesansową elewację zdobi rokokowa płaskorzeźba przedstawiająca anioła, z wykutą datą 1776. - Rynek nr 28 - obecnie księgarnia „Agora” - Barokowa kamienica, w której urodził się znany badacz i podróżnik K. F. Appun.

Kościół• Nieodłączną częścią Starego

Miasta jest Sanktuarium Maryjne - Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja z pięknym barokowym wystrojem, ołtarzem, amboną, chrzcielnicą, rzeźbami Jerzego Leonarda Webera. Obecny, późnogotycki kształt uzyskał w roku 1492. W roku 1928 dobudowano doń wieżę zakończoną ozdobnym hełmem. Barokową Bramą Prochowskiego z 1724 roku wchodzimy na Plac Kościelny.

Kościół• Wokół kościoła stoją barokowe

rzeźby Jerzego Leonarda Webera, a wewnątrz znajduje się piękny ołtarz tegoż twórcy z lat 1723-25. Barokowy wystrój kościoła jest dziełem osiadłego w Bolesławcu włoskiego malarza i rzeźbiarza Giulio Simonetiego. Na szczególną uwagę zasługuje piękna chrzcielnica z 1727 r. i barokowa ambona z lat 1707-22. Najwspanialszym zabytkiem malarstwa jest obraz "Chrystus ukrzyżowany" z roku 1736 namalowany przez słynnego malarza J. W. Neunhertza, wnuka największego malarza śląskiego baroku Willmana - twórcy wielu dzieł sakralnych na Śląsku, w tym fresków w kościele św. Józefa w zespole Klasztornym w Krzeszowie.

Mury obronne• Mury obronne, zbudowane

z kamienia w 1316 r., rozbudowane zostały w latach 1479-1480, a ok. 1555 r. powiększone o drugi pierścień otaczający miasto. Rozdzielały je trzy bramy miejskie oraz szereg baszt - kwadratowych w pasie wewnętrznym a półkolistych w zewnętrznym. Mury rozebrano w czasie wojen napoleońskich w r. 1813. Zachowały się jednak liczne fragmenty częściowo odrestaurowane, często wkomponowane w nowszą zabudowę, przydają miastu wyjątkowego uroku.

Mury obronne• Wzdłuż murów wiedzie

historyczna trasa spacerowa. Idąc nią, przechodzimy przez ulicę Kościelną i dochodzimy do baszty, w której mieści się Bolesławieckie Towarzystwo Fotograficzne.

• Po lewej stronie mijamy staw, oraz budynek wzniesiony w 1862 r. jako restauracja "Odeon". W XIX w. odbywały się tutaj koncerty i przedstawienia teatralne.Na skwerku, po drugiej stronie budynku usytuowano głaz narzutowy z wyrytą datą 1531, na pamiątkę wybudowania sieci kanalizacyjnej i wodociągów miejskich.

Mury obronne• Idąc dalej obok murów obronnych

dochodzimy do pomnika Kutuzowa, pogromcy Francuzów w kampanii napoleońskiej, który zmarł właśnie w Bolesławcu. Obiekt ten postawiono na polecenie króla Prus Fryderyka Wilhelma III. Zaprojektowany przez wybitnego architekta Karola Fryderyka Schinkla, początkowo stojący w Rynku, na obecne miejsce został przeniesiony w 1893 r.

• U wylotu ulicy Kutuzowa znajdowała się druga brama miejska zwana Mikołajską.

• Po lewej stronie (patrząc w kierunku Rynku), stoi budynek, w którym w 1813 r. zmarł Michaił Kutuzow i w którym mieściło się muzeum jego imienia. Obecnie znajduje się tu Filia Muzeum Ceramiki.

Plac zamkowy• Ulicą 1 Maja docieramy do placu

Zamkowego. W tym miejscu stał zamek książęcy. Na początku XVII w. zamek został wykupiony przez miasto i przez pewien czas pełnił funkcję domu modlitw protestantów. Po wielkim pożarze i zniszczeniu przez wojska szwedzkie, w 1642 roku, przez ponad sto lat pozostawał ruiną. Po przekazaniu terenu dawnego zamku gminie protestanckiej, wzniesiono tu w latach I752 -1756 skromną świątynię na planie prostokąta. Kościół p.w. MB Nieustającej Pomocy jest budowlą jednonawową z balkonami o formach późnobarokowych. Imponującą, neogotycką wieżę dobudował bolesławiecki architekt Engelhart Gansel w latach 1834 - 35. Zniszczony w 1945 r., został odbudowany w latach 1969-1970. Obok kościoła znajduje się mała barokowa kapliczka z rokokowym kartuszem.

Zespół kąpielisk miejskich• Z placu Zamkowego, ulicą

Partyzantów dochodzimy do ulicy Bolesława Prusa. Tutaj znajdowała się trzecia brama miejska zwana Dolną. Po prawej stronie stoi najstarsza zachowana sala gimnastyczna Bolesławca, która należała do dawnego gimnazjum dla dziewcząt. Mijając zespół kąpielisk miejskich, wmontowany w jedną ze starych baszt obronnych, dochodzimy do ulicy Armii Krajowej. U jej wylotu w kierunku rynku znajduje się fragment budynku dawnego klasztoru Dominikanów z lat 1670-1676 z zachowanymi wewnątrz fragmentami późnobarokowych sklepień. Obecnie mieści się tutaj Urząd Gminy.

Teatr i Sąd• Za klasztorem stoi neorenesansowa bryła

budynku dawnego arsenału miejskiego z roku 1822 przebudowanego w roku 1886 na teatr miejski o formach klasycystycznych. Była to znacząca scena teatralna na Śląsku i wielu późniejszych znanych aktorów niemieckich informuje w swoich życiorysach o pierwszych krokach scenicznych w tym właśnie teatrze.  

•Obok teatru widoczny jest wielki gmach w stylu neogotyckim zbudowany w XIX w. dla celów gimnazjum. Obecnie mieści się tu Sąd Powiatowy. Główną ozdobą budynku, a także atrakcją w skali miasta była i jest do dzisiaj piękna aula. Wysoka na dwie kondygnacje zajmowała zachodnie skrzydło budynku. Wnętrze auli było bogato dekorowane popiersiami wybitnych postaci kultury i nauki starożytnej i niemieckiej. W tym swoistym panteonie znaleźli miejsce: po stronie zachodniej po stronie wschodniej Ptolemeusz - Kopernik Sokrates - Schiller Sofokles - Kant Homer - Goethe Witruwiusz - Winckelmann /popiersie nie zachowane/.

Wiadukt• Za siedzibą sądu rozciąga się niewielki

park, który zaprowadzi nas do wizytówki Bolesławca – 450 -metrowego wiaduktu kolejowego z ciosanych kamieni, zaliczanego do najciekawszych zabytków techniki w tej części Europy. Wzniesiono go w latach 1844-46, a uroczystego otwarcia dokonał w 1851 r. król pruski Fryderyk Wilhelm III, co upamiętnia tablica wmurowana w jedno z przęseł wiaduktu.

Ulicą Sądową dochodzimy do ulicy A. Mickiewicza, przy której znajduje się budynek Muzeum Ceramiki z roku 1908 wkomponowany w starą basztę obronną.

Muzeum Ceramiki• Muzeum Ceramiki -

jedno z nielicznych w Europie jest kolejną atrakcją naszego miasta. Zwiedzającym udostępniono okazałe zbiory kamionki bolesławieckiej oraz kilkadziesiąt przykładów zabytkowej kamionki z Niemiec, Austrii, Czech, Holandii i Anglii. Oprócz stałych ekspozycji, muzeum organizuje wystawy czasowe o różnorodnej tematyce.

Źródła

• Wykorzystane źródła:• Bober A., Matoryn K., Matoryn G.: Śladami słynnych

Europejczyków. Szlaki piesze w Bolesławcu. Bolesławiec 2006.

• Bolesławiec. Zarys monografii miasta/pod red. T. Bugaja i K. Matwijowskiego. Bolesławiec-Wrocław 2001.

• Olczak M., Moniatowicz J.: Bolesławiec. Przewodnik historyczny. Jelenia Góra-Bolesławiec 2000.

• Polanica G., Wędzina D.: Bolesławieckie planty. Przewodnik dydaktyczny - ścieżka piesza. Bolesławiec 1998.

• Strona Urzędu Miasta: http://www.um.boleslawiec.pl/