Bolesławiec

Nasze miasto – historyczna w ędrówka.

Bolesławiec• LeŜy w południowo-

zachodniej części Polski

• W środkowym biegu rzeki Bóbr

• Na północ od miasta znajdują się Bory Dolnośląskie

• W pobliŜu są takŜe granice z Niemcami i Czechami

• Znany jest z wyrobów ceramicznych

• Miasto posiada bardzo dobrze zachowanąśredniowieczną siatkęulic.

Rynek - Ratusz MiejskiCentralnym punktem Rynku jest

Ratusz Miejski, odbudowany po zniszczeniach w 1522 r. przez architekta Wendela Roskopfa. Po wielu przebudowach i renowacjach ratusz w 1776 r. uzyskał dzisiejszy kształt. Jest to budynek trzykondygnacyjny, złoŜony z dwóch prostopadłych skrzydeł nakrytych łamanymi dachami dwuspadowymi, z wieŜąw północno-wschodnim naroŜniku, zwieńczoną barokowym hełmemz latarnią. Wokół strzelistej wieŜy z przybudówkami znajduje sięnajstarsza część ratusza.

Najpiękniejszym miejscem jest sala ze sklepieniami późnogotyckimi z 1530 r. - obecny Pałac Ślubów, obok którego zachowały się dwa portale późnorenesansowe z 1572 i 1580 r.

Rynek - legendaNa ścianie wschodniej, obok tablic

upamiętniających daty renowacji, jest wmurowana płaskorzeźba odsłonięta w 1913 r., na setną rocznicę bitwy narodów pod Lipskiem. Przedstawia scenę, w której Pani Bonin rozbraja francuskiego generała Bruna.

Według legendy, ta dzielna bolesławianka dokonała bohaterskiego czynu w czasie wojen napoleońskich. Mając zaledwie 26 lat, przyczyniła się do wzięcia w niewolę francuskiego generała le Brun. Zimą 1807 r. Rosalie von Bonin wyruszyła do księcia pszczyńskiego, by poinformować go o moŜliwości zdobycia francuskiej kasy wojskowej. KsiąŜęprzydzielił jej 70 kawalerzystów pod dowództwem poruczników Schradera i Fischera. 10 lutego 1807 r., zanim przybyły francuskie oddziały, bolesławianka powróciła do Bolesławca i wraz z kilkoma kawalerzystami pojmała stacjonującego w mieście generała leBrun, przejmując znajdującą się przy nim kasę wojskową z 70 tysiącami talarów.

KamieniczkiRynek Starego Miasta,

otoczony kamieniczkami zbudowanymi w stylu późnego gotyku, renesansu, baroku (kamieniczka obok Bramy Kutuzowa) stanowi pięknązamkniętą całość. Zwracająuwagę zwłaszcza dwie kamienice:

- Rynek nr 29, kawiarnia „Pod Złotym Aniołem” - Renesansowąelewację zdobi rokokowa płaskorzeźba przedstawiająca anioła, z wykutą datą 1776.

- Rynek nr 28 - obecnie księgarnia „Agora” - Barokowa kamienica, w której urodził sięznany badacz i podróŜnik K. F. Appun.

Sanktuarium Maryjne

Nieodłączną częścią Starego Miasta jest Sanktuarium Maryjne - Kościół p.w. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i św. Mikołaja z pięknym barokowym wystrojem, ołtarzem, amboną, chrzcielnicą, rzeźbami Jerzego Leonarda Webera.

Obecny, późnogotycki kształt uzyskał w roku 1492. W roku 1928 dobudowano doń wieŜęzakończoną ozdobnym hełmem.

Barokową BramąProchowskiego z 1724 roku wchodzimy na Plac Kościelny.

Sanktuarium

Wokół Kościołastoją barokowe rzeźby

Jerzego Leonarda Webera,

a wewnątrz znajduje się piękny ołtarz tegoŜtwórcy z lat 1723-25.

Barokowy wystrój kościoła jest dziełem

osiadłego w Bolesławcu włoskiego malarza i rzeźbiarza Giulio Simonetiego.

SanktuariumNa szczególną uwagę

zasługuje piękna chrzcielnica z 1727 r.

i barokowa ambona z lat 1707-22.

Najwspanialszym zabytkiem malarstwa jest obraz

"Chrystus ukrzyŜowany" z roku 1736 namalowany przez słynnego malarza

J. W. Neunhertza, wnuka największego malarza

śląskiego baroku Willmana -twórcy wielu dzieł sakralnych

na Śląsku, w tym fresków w kościele

św. Józefa w zespole Klasztornym

w Krzeszowie.

Mury obronneMury obronne,

zbudowane z kamienia w 1316 r., rozbudowane zostały w latach 1479-1480, a ok. 1555 r. powiększone o drugi pierścień otaczający miasto. Rozdzielały je trzy bramy miejskie oraz szereg baszt - kwadratowych w pasie wewnętrznym a półkolistych w zewnętrznym.

Mury rozebrano w czasie wojen napoleońskich w r. 1813. Zachowały się jednak liczne fragmenty częściowo odrestaurowane, często wkomponowane w nowszązabudowę, przydają miastu wyjątkowego uroku.

Pomnik Kutuzowa

Idąc dalej obok murów obronnych dochodzimy do pomnika Kutuzowa,pogromcy Francuzów w kampanii napoleońskiej, który zmarł właśnie w Bolesławcu.

Obiekt ten postawiono na polecenie króla Prus Fryderyka Wilhelma III. Zaprojektowany przez wybitnego architekta Karola Fryderyka Schinkla, początkowo stojący w Rynku, na obecne miejsce zostałprzeniesiony w 1893 r.

Filia Muzeum Ceramiki

U wylotu ulicy Kutuzowa znajdowała się druga brama miejska zwana Mikołajską.

Po lewej stronie (patrząc w kierunku Rynku), stoi budynek, w którym w 1813 r. zmarł Michaił Kutuzow i w którym mieściło się muzeum jego imienia.

Obecnie znajduje się tu Filia Muzeum Ceramiki.

OdeonWzdłuŜ murów wiedzie

historyczna trasa spacerowa. Idąc nią, przechodzimy przez ulicęKościelną i dochodzimy do baszty, w której mieści się Bolesławieckie Towarzystwo Fotograficzne.

Po lewej stronie mijamy staw, oraz budynek wzniesiony w 1862 r. jako restauracja "Odeon".W XIX w. odbywały się tutaj koncerty i przedstawienia teatralne.

Na skwerku, po drugiej stronie budynku usytuowano głaz narzutowy z wyrytą datą 1531, na pamiątkę wybudowania sieci kanalizacyjnej i wodociągów miejskich.

Plac ZamkowyUlicą 1 Maja docieramy do placu

Zamkowego. W tym miejscu stałzamek ksiąŜęcy. Na początku XVII w. zamek został wykupiony przez miasto i przez pewien czas pełnił funkcjędomu modlitw protestantów. Po wielkim poŜarze i zniszczeniu przez wojska szwedzkie, w 1642 roku, przez ponad sto lat pozostawał ruiną. Po przekazaniu terenu dawnego zamku gminie protestanckiej, wzniesiono tu w latach I752 -1756 skromną świątynięna planie prostokąta.

Kościół p.w. MB Nieustającej Pomocy jest budowlą jednonawowąz balkonami o formach późnobarokowych. Imponującą, neogotycką wieŜę dobudowałbolesławiecki architekt EngelhartGansel w latach 1834 - 35. Zniszczony w 1945 r., został odbudowany w latach 1969-1970. Obok kościoła znajduje sięmała barokowa kapliczka z rokokowym kartuszem.

Zespół kąpielisk miejskichZ placu Zamkowego, ulicą

Partyzantów dochodzimy do ulicy Bolesława Prusa. Tutaj znajdowała się trzecia brama miejska zwana Dolną. Po prawej stronie stoi najstarsza zachowana sala gimnastyczna Bolesławca, która naleŜała do dawnego gimnazjum dla dziewcząt. Mijając zespół kąpielisk miejskich, wmontowany w jedną ze starych baszt obronnych, dochodzimy do ulicy Armii Krajowej. U jej wylotu w kierunku rynku znajduje sięfragment budynku dawnego klasztoru Dominikanów z lat 1670-1676 z zachowanymi wewnątrz fragmentami późnobarokowych sklepień. Obecnie mieści się tutaj Urząd Gminy.

Teatr

Za klasztorem stoi neorenesansowa bryła budynku

dawnego arsenału miejskiegoz roku 1822 przebudowanego w

roku 1886 na teatr miejski o formach klasycystycznych. Była to znacząca scena teatralna na

Śląsku i wielu późniejszych znanych aktorów niemieckich

informuje w swoich Ŝyciorysach o pierwszych krokach scenicznych

w tym właśnie teatrze.

Sąd PowiatowyObok teatru widoczny jest

wielki gmach w stylu neogotyckim zbudowany w XIX w. dla celów gimnazjum. Obecnie mieści się tu Sąd Powiatowy. Główną ozdobą budynku, a takŜeatrakcją w skali miasta była i jest do dzisiaj piękna aula. Wysoka na dwie kondygnacje zajmowała zachodnie skrzydło budynku. Wnętrze auli było bogato dekorowane popiersiami wybitnych postaci kultury i naukistaroŜytnej i niemieckiej. W tym swoistym panteonie znaleźli miejsce: po stronie zachodniej po stronie wschodniej Ptolemeusz - Kopernik Sokrates -Schiller Sofokles - Kant Homer -Goethe Witruwiusz -Winckelmann /popiersie nie zachowane/.

WiaduktZa siedzibą sądu rozciąga się

niewielki park, który zaprowadzi nas do wizytówki Bolesławca –450 -metrowego wiaduktu kolejowego z ciosanych kamieni, zaliczanego do najciekawszych zabytków techniki w tej części Europy. Wzniesiono go w latach 1844-46, a uroczystego otwarcia dokonał w 1851 r. król pruski Fryderyk Wilhelm III, co upamiętnia tablica wmurowana w jedno z przęsełwiaduktu.

Ulicą Sądową dochodzimy do ulicy A. Mickiewicza, przy której znajduje się budynek Muzeum Ceramiki z roku 1908 wkomponowany w starą basztęobronną.

Muzeum Ceramiki

Muzeum Ceramiki - jedno

z nielicznych w Europie jest kolejną

atrakcją naszego miasta. Zwiedzającym udostępniono okazałe

zbiory kamionki bolesławieckiej oraz

kilkadziesiąt przykładów

zabytkowej kamionki z Niemiec, Austrii,

Czech, Holandii i Anglii. Oprócz

stałych ekspozycji, muzeum organizuje wystawy czasowe o

róŜnorodnej tematyce.

Źródła

Wykorzystane źródła:• Bober A., Matoryn K., Matoryn G.: Śladami słynnych

Europejczyków. Szlaki piesze w Bolesławcu. Bolesławiec 2006.• Bolesławiec. Zarys monografii miasta/pod red. T. Bugaja i K.

Matwijowskiego. Bolesławiec-Wrocław 2001.• Olczak M., Moniatowicz J.: Bolesławiec. Przewodnik historyczny.

Jelenia Góra-Bolesławiec 2000.• Polanica G., Wędzina D.: Bolesławieckie planty. Przewodnik

dydaktyczny - ścieŜka piesza. Bolesławiec 1998.• Strona Urzędu Miasta: http://www.um.boleslawiec.pl/