Szanowni Czytelnicy, mamy przyjemność przeka-zać Państwu listopadowo - grudniowe wydanie

naszego cyklicznego biuletynu informacyjnego. Tak jak poprzednio otrzymał on z myślą o Państwa wygo-dzie formę pliku PDF, który ławo pobrać i zachować na przyszłość bez niepotrzebnego obciążania poczty elektronicznej.

Mijający miesiąc był szczególnie bogaty w ciekawe wydarzenia, którymi chcemy się z Państwem po-

dzielić. Przy tej okazji odpowiadamy także na prośby naszych czytelników. W tym wydaniu poruszamy kwe-stię certyfikacji drzwi - komponentu bardzo istotnego w budownictwie pasywnym.

Życzymy przyjemnej lektury!

1

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej

im. Güntera Schlagowskiego

Grudzień 2013 r.

Spis treści

▶Eksperci od budownictwa pasywnego spełnili wymagania dla klimatu w Korei Południowej str. 3

▶Budma 11–14 marca 2014 r. Poznań str. 4

▶Wyjazd studyjny – wizytacja obiektów pasywnych w Niemczech i Czechach str. 5

▶Zapowiedź pierwszej pasywnej hali produkcyjnej w Polsce str. 11

▶18 Międzynarodowa Konferencja Budownictwa Pasywnego Akwizgran 2014 str. 13

▶Szkolenia dla Certyfikowanych Mistrzów Budownictwa Pasywnego str. 13

▶Wizytówka Ambasadora Budownictwa Pasywnego str. 14

▶Kryteria certyfikacji dla drzwi pasywnych - komponentu niezbędnego w każdym budynku w XXI wieku. str. 15

działamy na zasadach non - profit

2

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

Szanowni Państwo, pragnę podzielić się ze wszystkimi czytelnikami naszego biuletynu

ważną informacją:

W Polsce istnieje możliwość otrzymania dotacji na budowę budynku NF-15  w wysokości 50.000 zł oraz mieszkań w takich budynkach w wysokości 16.000 zł. Warunkiem jest spełnienie wymagań budynku pasywnego.

Dzięki takiej dotacji można pokryć dodatkowe kosz-ty inwestycyjne, których wymaga budownictwo pa-sywne. To jest najlepsza inwestycja na przyszłość dla emerytury. Nie ma lepszej inwestycji z wyższym zyskiem niż budynek pasywny.

Od 2014 roku każdy kraj UE musi termomodernizo-wać 3% starych budynków użyteczności publicznej, żeby do roku 2050 były wszystkie budynki użytecz-ności publicznej na najwyższym szczeblu efek-

tywności energetycznej. Przy takich inwestycjach skorzystać można przykładowo z oferty Programu Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ) [pożyczka na budowę: dofinansowanie w formie pożyczki wy-nosi do 1000 zł na 1 m2 budowanej powierzchni użytkowej przy czym możliwość umorzenia wyno-si od 30% do 70%* wartości pożyczki]. Oznacza to przykładowo, że koszty przypadające na 1 m2 po-wierzchni wynosić będą zaledwie 300 zł. Tą sumę może każda gmina, powiat czy uczelnia wyższa z tej energooszczędności (zaoszczędzonych kosztów) pomiędzy 90-95% finansować, tak ze żadne dodat-kowe koszty nie powstaną. Największą zaletą jest to, że regionalnie powsta-ją nowe miejsca pracy na następne 30 lat i buduje się bezpieczeństwo energetyczne w każdym regio-nie. Pamiętać należy, że 1 milion inwestycji w bu-downictwie daje 16 osobom rocznie zatrudnienie i możliwość osiągnięcia zrównoważonej gospodarki regionalnej.

Życzę czytelnikom efektywnego i energooszczęd-nego podejścia oraz woli do korzystania ze wspo-mnianych wcześniej możliwości w każdym regionie. PIBPiEO popiera każdego poprzez transfer wiedzy oraz doskonalenie zawodowe na temat innowacyj-nego budownictwa pasywnego z najwyższą efek-tywnością energetyczną.

Korzystając z okazji pragnę również zaprosić wszystkich gorąco na kolejną Międzynarodową Konferencję Budownictwa Pasywnego, która w dniach 25-26 kwietnia 2014 r. odbywa się w Akwi-zgranie (Aachen) w Niemczech (Szczegóły na www.pibp.pl oraz www.passivhaustagung.de oraz str. 13 biuletynu). Jak co roku wraz ze swoim instytutem organizuję specjalną grupę polskich wystawców oraz zwiedzających, dla których negocjujemy spe-cjalną obniżoną cenę za uczestnictwo w tej między-narodowej imprezie. Wszystkich zainteresowanych zachęcamy do kontaktu: pibp@pibp.pl Z energooszczędnym pozdrowieniem, Słonecznymi i innowacyjnymi życzeniamiDipl. Ing. Günter Schlagowski

* 70% o których mowa odpowiada standardowi EnerPHit-Euro, gdzie zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania wynosi zaledwie 25 kWh/m2a.

3

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

PRZYZNANIE CERTYFIKATU PASSIVHAUS INSTITUT DARMSTADT DLA SCHRONISKA MŁODZIEŻOWEGO PEŁNIĄCEGO FUNKCJĘ SEMINARYJNĄ

Goesan, Korea Południowa

Trudno było wybrać lepszy standard budowlany dla obiektu, który ma pełnić funkcję edukacyjną, być schroniskiem młodzieżowym oraz służyć kształceniu w duchu ekologii i poszanowania klimatu i środo-wiska naturalnego. W Korei Południowej taki wła-śnie obiekt otrzymał certyfikat budynku pasywnego. Znajdujący się pośród lasów i gór, nowy budynek oferuje 30 pokoi gościnnych, jak również pomiesz-czenia konferencyjne, seminaryjne ale także salę do ćwiczeń sportowych dla ponad 70 osób. Dzięki inteligentnemu projektowaniu udało się w budynku osiągnąć standard budownictwa pasywnego, choć nie było to łatwe. Wspomnieć należy że jest to ob-szar gdzie wraz ze zmianą pór roku zmieniają się drastycznie warunki klimatyczne. Zima w powiecie Goesan w prowincji Chungcheong Północny w Korei Południowej jest bardzo zimna i sucha, lato nato-miast wilgotne i ciepłe.

„Ważnym zadaniem podczas realizacji tego projektu był wy-bór materiałów o odpowiedniej jakości, z których zbudować można było przegrody zewnętrzne obiektu” - mówi Laszlo Lepp, naukowy współpracownik Instytutu Budownic-

twa Pasywnego w Darmstadt, filia Innsbruck. „Dla tego też na samym początku przeprowadziliśmy wiele symu-lacji poddając wybrane materiały budowlane działaniu wil-goci w warunkach laboratoryjnych” - dodaje Lepp.

Wynik tych analiz przekonuje nie tylko technicznie, ale również estetycznie. Niemieccy architekci Rena i Gernot Vallentin zrealizowali standard budynku pa-sywnego w sposób wzorowy dbając również o stronę wizualną projektu. Kompleks budynków wpisany zo-stał w otaczający je górzysty krajobraz. Takie wła-śnie płynne włączenie budynku w otoczenie natu-ralne jest również wyrazem filozofii firmy będącej inwestorem.

Powłoka budynku składa się z konstrukcji żelbetowej oraz ocieplenia celulozowego z wentylowaną fasa-dą. Wartość współczynnika U tej przegrody wyno-si w tym przypadku 0,14 W/m²K. Zielony dach, po którym można także chodzić posiada ocieplenie na bazie twardej pianki poliuretanowej. Za rozwiązania instalacji w budynku odpowiadało niemieckie biuro inżynieryjne Lackenbauer. Oprócz dwóch pomp cie-pła do przygotowania c.w.u. i c.o. oraz chłodzenia budynek posiada zasobnik buforowy (2x6000 L) oraz termiczną instalacje słoneczną o powierzchni 153 m²).

5Drewniana elewacja budynku komponuje się harmonijnie z otoczeniem

Eksperci od budownictwa pasywnego spełnili wymagania dla klimatu w Korei Południowej

4

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

Budma 11–14 marca 2014 r. POZNAŃSerdecznie zapraszamy do udziału w Międzynarodo-wych Targach Budownictwa i Architektury BUDMA, najważniejszym spotkaniu profesjonalistów branży budowlanej w Europie Środkowo – Wschodniej, któ-re odbędzie się ponownie w Poznaniu, w dniach 11 - 14 marca 2014 roku.

Nowości i bogata oferta produktów oraz usług Mię-dzynarodowych Targów Budownictwa i Architektury BUDMA ponownie przedstawione zostaną najważ-niejszym uczestnikom rynku budowlanego: archi-tektom i biurom projektowym, firmom handlowym, wykonawczym, generalnym wykonawcom i inwesto-rom.

Nowego wymiaru nabrało hasło przewodnie przy-szłorocznej edycji: Inspiracje, Budowa, Remont, podkreślając w szczególny sposób najważniejsze „etapy” tworzenia otaczającej nas architektury, ale także dążenia do podnoszenia standardów i wdraża-nia najnowszych technologii w budownictwie.

Jak co roku podczas targów Budma organizowane jest Forum budownictwa pasywnego, które odbę-dzie się 13 marca 2014 r. Serdecznie zapraszamy do uczestnictwa. O szczegółach oraz programie konfe-rencji informować będziemy na bieżąco na naszej stronie internetowej: www.pibp.pl

Więcej na: http://www.budma.pl/pl/

Mechaniczny system wentylacyjny z odzyskiem cie-pła będący w stanie odzyskać wilgoć z powietrza wy-wiewanego, osiąga sprawność 87%. Pomostem po-między partnerami na w Korei, a projektantami był południowokoreański architekt Yoon-Boum Cho.

Za realizację inwestycji odpowiadał firma Halla En-gineering & Construction, która już 2010 roku zre-alizowała pierwszy budynki pasywny w tym kraju; za przygotowanie niezbędnej dokumentacji odpowiadał lokalny partner Hudigm, a kierownictwo budowy ob-jęła firma HamniGlobal. Inwestor, który zlecił re-alizację obiektu „Lohas Academy“ to południowoko-reański producent żywności Pulmuone Health & Li-ving stawiający w swej działalności na ekologiczne i zrównoważone odżywianie. Zrealizowany obiekt ma być miejscem, gdzie odbywać się będą szkolenia dla młodzieży obejmujące w właśnie tą tematykę.

„Filozofia firmy, jej całościowe spojrzenie oraz stawienia na zrównoważone rozwiązania pasują doskonale do idei bu-downictwa pasywnego” - mówi Lepp. Budynek ten w sposób szczególnie interesujący łączy w sobie archi-tektoniczną jakość oraz efektywność energetyczną i staje się przez to nie tylko wzorcowym przykładem w Korei Południowej ale również daleko poza jej gra-nicami.

Źródło zdjęć: http://www.vallentin-architektur.de/Powierzchnia użytkowa: 2452 m2

Kubatura budynku: 13846 m3

Zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania według

PHPP: 7 kWh/m2a

Zapotrzebowanie energii pierwotnej (dla wszystkich

potrzeb w budynku) według PHPP: 117 kWh/m2a

Wnętrze budynku, 30 pokoi gościnnych

5Wygięta w łuk elewacja sprawia wrażenie lekkości i płynności

5

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

Wyjazd  studyjny  – wizytacja obiektów pasywnych  Niemcy / Czechy

W dniach 8 – 10 XI 2013 r. odbył się wyjazd studyj-nych zorganizowany przez Polski Instytut Budownic-twa Pasywnego i Energii Odnawialnej dla Małopol-skiego Centrum Budownictwa Energooszczędnego. W wyjeździe uczestniczyli profesorowie Politechniki Krakowskiej, pracownicy Urzędu Marszałkowskiego Województwa Małopolskiego, Małopolskiego Cen-trum Budownictwa Energooszczędnego, studenci Politechniki Krakowskiej oraz pracownicy Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego i Energii Odna-wialnej.

Trasa wyjazdu prowadziła przez Budziszyn gdzie uczestnicy mieli okazję zwiedzić budynek usługowo -handlowy, Darmstadt, gdzie zbudowano pierwszy budynek pasywny na świecie oraz gdzie znajduje się duże osiedle budynków pasywnych, a swą sie-dzibę ma Passivhaus Institut Darmstadt. Następ-nie grupa odwiedziła Frankfurt i zrealizowane tam w centrum miasta budynki mieszkalne oraz obiekty poddane termomodernizacji. Ostatnim punktem po-dróży było Brno, gdzie znajduje się budynek biurowy o funkcji edukacyjnej będący siedzibą lokalnych or-ganizacji pozarządowych. Podróż wiodła przez wie-le budynków pasywnych o różnym przeznaczeniu i wzbogacona była o dyskusje z projektantami, wyko-nawcami i użytkownikami tych obiektów.

Trasa wyjazdu prowadziła przez miejscowości na te-renie Niemiec i Czech, gdzie znajdują się szczególnie interesujące budynki wybudowane zgodnie z zasa-dami budownictwa pasywnego. Warto wspomnieć,

że Niemcy to kraj gdzie narodziła się idea budow-nictwa pasywnego w takiej formie jaką znamy ją obecnie. To właśnie tam rozwój tego innowacyjnego budownictwa jest szczególnie dobrze zauważalny, a doświadczenia związane z budownictwem pasyw-nym bardzo bogate. Część podróży studyjnej wiodła również przez Czechy, gdyż w tym kraju również po-wstaje coraz więcej obiektów pasywnych, a techno-logia ta cieszą się tam już od dłuższego czasu dużo większym zainteresowaniem niż w Polsce.

Celem wyjazdu studyjnego było zwiedzenie obiek-tów pasywnych o różnym przeznaczeniu, formie i sposobie użytkowania. Pierwszym punktem progra-mu było niemieckie przygraniczne miasto Budziszyn (niem. Botzen). W miejscowości tej znajduje się in-nowacyjny budynek pasywny pełniący funkcję usłu-gowo-handlową. Jest to dwupiętrowy obiekt, w któ-rym mieści się sklep sportowy. Twórca obiektu pan Jerzy Timm, który od lat zajmuje się budownictwem pasywnym chciał stworzyć obiekt, który za równo swą funkcją jaki konstrukcją będzie służyć zdrowiu ludzi oraz środowisku naturalnemu. Głównym celem sklepu jest oczywiście propagowanie sportu i zachę-cania ludzi do prowadzenia zdrowego trybu życia. Należało zatem stworzyć obiekt, który nie będzie obciążeniem dla środowiska naturalnego, gdyż sta-ło by to w sprzeczności z głównym założeniem pro-jektu. Nie można sobie bowiem wyobrazić w pełni zdrowego człowieka żyjącego w zanieczyszczonym, zatrutym otoczeniu, pijącego skażoną wodę i oddy-chającego skażonym powietrzem.

Jak mówi sam Pan Timm „Jeżeli ingerujemy w na-turę to musimy jej również coś oddać”. Dla tego w budynku zastosowano szereg innowacyjnych rozwią-zań, które umożliwiły osiągnięcie praktycznie całko-witej niezależności energetycznej. Budynek wyposa-

Wnętrze sklepu sportowego; widoczny rozbudowany system nowoczesnego oświetlenia, który pomimo zaawansowanej opty-malizacji i niskiej energochłonności generuje największą część wewnętrznych zysków cieplnych obiektu.

5Zwiedzanie budynku, pan Jerzy Timm w roli przewodnika

6

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

żony jest w wentylację mechaniczną z odzyskiem ciepła o sprawności 90% i pompę ciepła z buforem 800 l. Na dachu zainstalowano 84 ogniwa fotowol-taiczne o mocy 19,1 kWp produkujące w skali roku ponad 20 000 kWh energii elektrycznej, co pokry-wa z nawiązką całe zapotrzebowanie energetyczne obiektu.

To co wyróżnia ten konkretny budynek pasywny po-śród innych to użycie aktywnych stropów grzewczo – chłodzących. Rozwiązanie to spotykane jest często na zachodzie Europy w budynkach biurowych, lecz w Polsce jest nieznane na szerszą skalę. Polega ono na prowadzeniu rur z czynnikiem grzewczo-chłodzącym wewnątrz stropów betonowych, co umożliwia regu-lację ich temperatury. Można w ten sposób zarówno ogrzewać pomieszczenia wykorzystując dużą po-wierzchnię w celu ogrzewania płaszczyznowego lub chłodzić budynek odbierając ciepło z pomieszczeń w analogiczny sposób. Należy przy tym pamiętać że rozwiązanie to jest bardzo efektywne, gdyż żelbet ma większą pojemność akumulacyjną niż woda i na-daje się znakomicie do chłodzenia budynku.

Rozwiązanie to nie działało by jednak wydajnie bez istotnego elementu jakim jest system 10 odwiertów dla sond gruntowych umiejscowionych pod parkin-giem, tuż przed samym budynkiem. Zastosowane systemy wykazują bardzo wysoką sprawność. Przy-kładowo wartość COP pompy ciepła rzadko kiedy spa-da poniżej 4, a COP stropów grzewczo-chłodzących wynosi od 25-30. Zastosowane rozwiązania (między innymi stworzenie 5 niezależnych stref termicznych) sprawiają że zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewa-nia tego budynku jest znikome i pokrywane w całości przez oświetlenie ekspozycji, będące głównym źró-dłem ciepła. Właściciel budynku Pan Timm udzielił krótkiego wykładu opisując dokładnie zastosowane rozwiązania oraz dzieląc się swoimi spostrzeżenia-mi z pierwszych lat eksploatacji budynku. Doświad-czenia zebrane w tym czasie przekonały go między

innymi że standard pasywny jest dziś najbardziej optymalnym rozwiązaniem w budownictwie, choć jak sam przyznaje na samym początku inwestycji nie był do niego w pełni przekonany. "Budowałem budynek dla siebie, a nie dla certyfikatu. Wyszedł z tego budynek pasywny przy okazji" - mówi. Kolejnym punktem podróży było Drezno, gdzie gru-pa mogła cieszyć się krótkim spacerem po zabytko-wym centrum miasta i zebrać siły na kolejny dzień podróży.

Drugiego dnia zaplanowano wizytę w Darmstadt, miejscowości gdzie swą siedzibę ma Passivhaus In-stitut Darmstadt (PHI), instytut odpowiedzialny za opracowanie standardu budownictwa pasywnego i uznawanego za najpoważniejszą tego typu placów-kę na świecie. Eksperci PHI z prof. Wolfgangiem Feistem na czele, twórcą instytutu i nieformalnym ojcem budownictwa pasywnego na świecie, od lat

5Prezentacja zastosowanych rozwiązań instalacyjnych

Trzy kondygnacje budynku połączone są wspólną klatką schodową znajdująca się w centrum obiektu.

Dr Berthold Kaufmann z PHI wita grupę z Polski w Darmstadt

7

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

zajmują się prowadzeniem badań naukowych nad zapewnieniem największej energooszczędności bu-dynków i rozwojem technologii energooszczędnych w budownictwie. Instytutu co roku odpowiada za organizację Międzynarodowej konferencji budow-nictwa Pasywnego, gdzie swe osiągnięcia i wyniki badań naukowych przedstawiają najwybitniejsi ar-chitekci i inżynierowie zajmujący się tą tematyką. Działalność instytutu to również certyfikacja obiek-tów oraz komponentów dla budownictwa pasywnego – kwestia kluczowa dla zapewnienia najwyższej ja-kości wykonania budynków oraz ich niezawodności.

To właśnie pracownicy PHI Dr Berthold Kaufmann wraz z Anną Ziembą powitał rano grupę z Polski na terenie pasywnego osiedla mieszkalnego w dziel-nicy Darmstadt-Kranichstein. Dr Kaufmann opowie-dział historię budowy oraz główne przesłanki stojące za realizacją tych obiektów właśnie standardzie pa-sywnym. Jak się okazuje to czynniki głównie ekono-miczne oraz chęć życia w zdrowym i przyjaznym śro-dowisku otoczeniu wpłynęło na wybór właśnie tego standardu. Po krótkim wprowadzeniu w problema-tykę budownictwa pasywnego grupa została zapro-szona do uczestnictwa w wykładzie arch. Georga

Zielke, architekta odpowiedzialnego za szereg inwe-stycji właśnie w tym rejonie. Podczas swej prezenta-cji przedstawił on główne założenia jakimi należy się kierować przy realizacji budynków pasywnych oraz prowadzenia termomodernizacji z wykorzystaniem komponentów dla budownictwa pasywnego. Po pre-lekcji Pan Zielke zaprosił całą grupę do zwiedzenia domu pasywnego, gdzie sam mieszka wraz z rodzi-ną. Była to okazja aby zobaczyć jak przedstawiane do tej pory zaledwie w teorii rozwiązania instalacyj-ne sprawdzają się w praktyce.

Następnie grupa poprowadzona została do położo-nego nieopodal nowo powstającego właśnie budyn-ku mieszkalnego w zabudowie szeregowej. Dało to możliwość prześledzenia poszczególnych etapów budowy, gdyż budynek nie jest jeszcze ukończony, a poszczególne fazy wykańczania obiektu dały ja-śniejszy pogląd jak realizowany jest taki obiekt w praktyce. Następnie trasa wycieczki wiodła przez urokliwe zakątki osiedla pasywnego, gdzie można było zaobserwować zrealizowane budynki pasywne oparte jednak na odmiennych technologiach bu-dowy. Warto podkreślić, że Darmstadt to miejsce szczególnie ważne dla rozwoju budownictwa pasyw-nego, gdyż właśnie tam powstawały pierwsze budyn-ki w tym standardzie. W jednym miejscu zobaczyć Z wizytą w mieszkaniu arch. Georga Zielke, widoczne duże

południowe okna oświetlające cały salon - charakterystyczna cecha budynku pasywnego Pierwszy budynek pasywny prof. W. Feista, Darmstadt

5Budynki mieszkalne w standardzie budownictwa pasywnego w zabudowie szeregowej w dzielnicy Darmstadt - Kranichstein

8

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

można zatem rozwój tego standardu budownictwa oraz różnorodność stosowanych w nim rozwiązań. Celem tego spaceru był pierwszy budynek pasywny prof. Wolfganga Feista znajdujący się tuż nieopodal. Była to możliwość zrobienia pamiątkowych zdjęć i dotknięcia historii, która w sposób bardzo namacal-ny będzie miała na nas wpływ już niebawem, gdy standard budownictwa pasywnego będzie obowiązu-jącym standardem również w Polsce. Choć początki budownictwa pasywnego w Niemczech nie należały do łatwych, to obserwowany trend napawa już opty-mizmem. Dziś rozwiązano już przykładowo miedzy innymi kwestię okien pasywnych, których brak było gdy powstawał pierwszy dom pasywny w Darmstadt. Trzeba było stosować wówczas wiele skomplikowa-nych zabiegów rzemieślniczych aby osiągnąć zamie-rzone rezultaty. Wysiłki te jednak nie poszły na mar-ne i dziś na rynku dostępna jest cała gama okien i innych komponentów dla budownictwa pasywnego. Wizyta w Darmstadt dała spojrzenie na to jak wy-glądać może przyjazne środowisku i ludziom osiedle budynków jednorodzinnych.

Kolejny przystanek w podróży tym razem we Frank-furcie pokazał jak standard ten realizowany jest z powodzeniem w mniej przyjaznych warunkach czy-li w centrum wielkiego zatłoczonego miasta. To we Frankfurcie do grupy dołączyła Pani Susanne Petry - przewodniczka, która pokazał osiedle domów jed-norodzinnych wtopionych umiejętnie w zabudowę miejską - Scheffelhof (Rook Architekten). Okazało się, że grupa 10 rodzin pragnących bezskutecznie nabyć mieszkania zrzeszyła się tworząc wspólnotę inwestorską i wykupiła trzy działki budowlane two-rząc przestrzeń do zagospodarowania. W miejscu tym powstało małe osiedle domów pasywnych z we-wnętrznym podwórkiem i placem zabaw dla dzieci, oraz podziemnymi garażami [łączna powierzchnia użytkowa:1932 m2, pow. mieszkalna 1496 m2;wen-tylacja z odzyskiem ciepła o sprawności 85%, zasob-nik wody dla c.w.u. oraz kolektory słoneczne]. Po-nieważ rodziny te chciały zadbać o swą prywatność osiedle cofnięte jest od głównej ulicy tworząc coś na

kształt małej zamkniętej enklawy spokoju i ciszy w centrum hałaśliwego miasta. Kolejnym punktem programu była termomodernizacja budynków socjal-nych. Podczas prac termomodernizacyjnych obiekty otrzymały mechaniczny system wentylacyjny z od-zyskiem ciepła oraz ocieplone fasady. W budynkach wykorzystano skojarzone systemy grzewcze na bazie oleju rzepakowego produkujące zarówno ciepło jak i energię elektryczną. Budynki podniesiono ponadto o jedną dodatkową kondygnację tworząc nowe miesz-kania, których brak wciąż w stale rozwijającym się Frankfurcie. Na zakończenie wycieczki grupa miała okazję zobaczyć dom opieki zrealizowany również jako budynek pasywny, który jak żaden inny jest w

5Termomodernizacja starego budownictwa do standardu budownictwa pasywnego, Frankfurt

Termomodernizacja - widoczne niezależne konstrukcje bal-konowe mocowane punktowo do elewacji, Frankfurt

Osiedle mieszkalnych budynków pasywnych w zabudowie szeregowej - enklawa spokoju w centrum Frankfurtu

9

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

stanie zapewnić najwyższy komfort tym, którzy go najbardziej potrzebują.

Dalsza część podróży wiodła przez Czechy, gdzie po krótkim wypoczynku w Pradze grupa odwiedzi-ła Brno i znajdujący się tam niemieszkalny budynek biurowy, pełniący także funkcję edukacyjną. Obiekt "Otevřená zahrada" zrealizowany przy wykorzysta-niu technologii pasywnych znajduje się u podnóża wzniesienia, gdzie mieści się stara siedziba czeskich królów i morawskich margrabiów: zamek Špilberk. Szczególna troska, jaką otoczono to miejsce narzuca pewne ograniczenia, do których musieli się dosto-sować projektanci budynku. Istotne było zachowa-nie ładu architektonicznego oraz zachowanie spój-ności starej zabudowy miejskiej. Budynek, o któ-rym mowa składa się właściwie z kompleksu dwóch obiektów, jednego poddanego termomodernizacji oraz drugiego całkowicie nowego. To co zwraca po raz pierwszy szczególną uwagę każdego odwiedzają-cego budynek Otevřená zahrada to przede wszyst-kim urokliwe otoczenie. Budynek wykończony drew-nianą elewacją, współgrający harmonijnie z sąsiadu-jącym z nim drugim obiektem, wpisany jest płynnie w zbocze porośnięte bujną roślinnością, gdzie z my-ślą o najmłodszych urządzono ścieżkę edukacyjną. Dzieci mogą tam obserwować między innymi rozwój roślin, a także ich korzeni, eksperymentować z pły-

nącą przez specjalny system otwartych rur wodą, oraz poznać podstawowe zasady optyki dzięki insta-lacji ruchomych luster znajdujących się na zielonym dachu budynku. Eksperymenty z tworzeniem nie-skończonych ilości odbić w ustawionych na przeciw siebie lustrach dostarczają tak samo wiele radości zarówno dzieciom jak i dorosłym. Kilka kroków dalej znajduje się miniaturowa instalacja fotowoltaiczna, gdzie każdy może się sam przekonać ile energii w danej chwili można czerpać ze słońca. Dla osób pragnących poznać zasadę pozyskiwania energii z siły wiatru przygotowano specjalny drew-niany rowerek treningowy, który napędza miniatu-rową turbinę wprawiająca z kolei w ruch małą elek-trownię wiatrową. Ścieżka edukacyjna wiedzie dalej do wnętrza budynku, do przestronnej sali wykłado-wej, gdzie poznać można genezę powstania obiektu oraz użyte w nim technologie. W budynku wykorzy-stano wszystkie spotykane obecnie w budownictwie pasywnym rozwiązania technologiczne, od stropów grzewczo-chłodzących połączonych z systemem pomp ciepła i 8 odwiertami geotermalnymi, przez inteligentny system oświetlenia i zacienienia, aż po wysokiej jakości okna dla budownictwa pasywnego. Konstrukcja budynku opiera się na szkielecie żelbe-towym wraz z prefabrykowanymi elementami drew-nianymi. Zapotrzebowanie na ciepło do ogrzewania tego obiektu wynosi 7 kWh/(m2a) [wartość gra-

5Widok elewacji budynku Otevřená zahrada: widoczna ścieżka edukacyjna; zdjęcie środkowe: stary termomodernizowany obiekt wraz z systemem automatycznych żaluzji zewnętrznych instalowanych zazwyczaj w budynkach pasywnych od wschodu i zachodu oraz w przypadku braku właściwego zacienienia także od strony południowej, dzięki optymalnemu sterowaniu zacienieniem moż-na w pełni wykorzystać dzienne światło do oświetlania pomieszczeń; zdjęcia po prawej i lewej stronie: nowy budynek pasywny.

Wizyta w budynku Otevřená zahrada była okazją zarówno do zabawy, nauki jak i wymiany doświadczeń

10

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny niczna dla budynku pasywnego to 15 kWh/(m2a)], druga próba szczelności budynku dała wyniki n50 = 0,5 h-1 [wartość graniczna dla budynku pasyw-nego to n50 = 0,6 h-1], a zapotrzebowanie energii pierwotnej budynku wynosi zaledwie 54 kWh(m2a) [wartość graniczna dla budynku pasywnego to 120 kWh/(m2a)]. Szczególnie istotna jest tu ta ostatnia wartość ponieważ jest to z założenia budynek biu-rowy. Jest on siedzibą kilku organizacji pozarządo-wych, które postanowiły urządzić w nim swe biura. Ideą budynku jest ograniczenie zużycia ener-gii oraz neutralność wobec środowiska i dla tego jego twórcy przekonywali najemców znajdujących w nim biur do maksymalnego ograniczenia zuży-cia energii. Osiągnąć to można dzięki miedzy innymi dzięki zastosowaniu inteligentnego energooszczęd-nego oświetlenia oraz energooszczędnego sprzętu komputerowego. Warto wspomnieć, że współczesne komputery przenośne zużywają nawet dziesięć razy mniej energii niż komputery stacjonarne wyposażo-ne w starego typu ekrany CRT (urządzenia tego typu odpowiadały za olbrzymie zużycie energii pierwotnej oraz generowały olbrzymie wewnętrzne zyski ciepła, niepożądane w budownictwie pasywnym).

Obiekt wyposażono w system czujników stale kon-trolujących temperaturę, wilgotność, stężenie CO2 oraz inne parametry, które można kontrolować dzię-ki systemowi opracowanemu specjalnie przez firmę Siemens. Szczególne uznanie wzbudza w budynku perfekcyjnie wykonana kotłownia, gdzie w sposób wręcz książkowy splatają się ze sobą wszystkie klu-czowe instalacje budynku odpowiedzialne za zapew-nienie optymalnego komfortu wewnątrz obiektu.

Licząca ponad dwa tysiące kilometrów trasa wiodła w sumie przez kilkanaście budynków powstałych zre-alizowanych w oparciu o technologię budownictwa pasywnego. Choć różniły się one co do swej funk-

cji, to łączyła je wspólna cecha – staranie uzyskania największego komfortu termicznego oraz troska o środowisko naturalne. Projekty te jasno pokazują, że przyjemne jak najbardziej może łączyć się poży-tecznym. Warto podkreślić także w tym miejscu, że wyjazd studyjny pokrył się w czasie z Międzynarodo-wymi Otwartymi Dniami Budownictwa Pasywnego. Jest to okres, gdy właściciele budynków pasywnych otwierają drzwi swych domów i zapraszają do siebie wszystkich którzy pragną się przekonać o zaletach tego najwyższego standardu w budownictwie. Gru-pa z Polski była natomiast największą zorganizowa-ną grupą, która w tym czasie odwiedziła tak wiele miejsc i obiektów.

Pragniemy podziękować wszystkim, bez których wsparcia wyjazd studyjny nie mógłby dojść do skut-ku. Mamy nadzieje, że podobne inicjatywy staną się wydarzeniem cyklicznym, w którym uczestniczyć będą przedstawiciel także innych podmiotów oraz osoby zainteresowane rozwojem budownictwa pa-sywnego w Polsce.

Duże wrażenie sprawia estetyka budynku, połączenie tradycji z nowoczesnością a także zastosowanie najnowocześniejszych technologii i rozwiązań budowlanych oraz komponentów budownictwa pasywnego.

5 Budynek pasywny Otevřená zahrada u podnóża zamku zamek Špilberk, Brno, Czechy

11

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

Pierwsza pasywna hala produkcyjna Pierwsza pasywna hala produkcyjna w standardzie budynku pasywnego firmy Elwiz

Budownictwo pasywne na świecie kojarzy się przede wszystkim z budynkami mieszkalnymi, małymi domami jednorodzinnymi, rzadziej z osiedlami czy biurami. Fak-tem jest że to głównie sektor ogólnie pojętego mieszkal-nictwa jest obszarem, gdzie obserwować można wzrost zainteresowania technologią pasywna i że to właśnie tu powstaje najwięcej budynków i mieszkań spełniających wymogi PHI Darmstadt. Nie jest to jednak pełny obraz, gdyż coraz częściej pojawiają się przykłady zrealizowa-nych budynków pasywnych o charakterze niemieszkal-

nym. Są to często obiekty użyteczności publicznej, szkoły, urzędy czy biura. To w takich właśnie obiektach słynących z energochłonności tkwi największy potencjał oszczęd-ności energetycznych. Powstające w wielkich miastach biurowce czy budynki usługowo-handlowe pochłaniają wprost niewyobrażalne ilości energii. Nie jest to jednak i tak wiele w porównaniu z budynkami przemysłowymi. Poprawienie efektywności energetycznej w przemyśle, który wraz z transportem odpowiada głównie za zanie-czyszczenie środowiska naturalnego jest obecnie priory-tetem. Doskonałym przykładem podniesienia efektywno-ści energetycznej w przemyśle jest jedyny w swoim ro-dzaju projekt budowy pierwszej pasywnej hali produkcyj-nej. Mowa tu o projekcie realizowanym przez firmę Elwiz, uznanego producenta między innymi okien dla budow-nictwa pasywnego. Polski Instytutu Budownictwa Pasyw-nego i Energii Odnawialnej im. Güntera Schlagowskiego objął właśnie patronat merytoryczny nad realizacją tej pierwszej polskiej pasywnej hali produkcyjnej.

Z uwagi na wagę tego przedsięwzięcia, jego pionierski charakter oraz znaczenie dla popularyzacji idei budow-nictwa pasywnego w Polsce wsparcie naukowe nad inwe-

stycją objął osobiście pan Dipl. Ing. Günter Schlagowski.

Budownictwo Pasywne jest obowiązującym dziś nowo-czesnym standardem w krajach Europy zachodniej. Ponad 20 lat doświadczeń w Niemczech, Austrii oraz Szwajcarii sprawia, że standard ten coraz szybciej zyskuje uznanie na całym świecie zarówno pośród inwestorów indywidu-alnych, instytucjonalnych jak i organów administracji pu-blicznej także w innych krajach.

Najlepszym wyrazem uznania tego wysokiego standardu budowlanego jest wydana przez Parlament i Radę Unii Europejskiej Dyrektywa 2002/91/WE z dnia 16 grudnia 2002 r. w sprawie charakterystyki energetycznej budyn-ków. Głównym jej celem jest poprawa charakterysty-

ki energetycznej budynków przez poszczególne kraje członkowskie, a tym samym całego sektora budownictwa europejskiego. Zgodnie z dyrektywą do dnia 31 grudnia 2020 r. wszystkie nowe budynki na terenie Unii Europej-skiej mają być budynkami o niemal zerowym zużyciu energii. Budynki takie zgodnie z definicją zawartą w wy-mienionej dyrektywie to właśnie budynki pasywne. Bu-downictwo pasywne jest przede wszystkim szczególnie atrakcyjne z finansowego punktu widzenia. Za cenę nie-wiele wyższych nakładów inwestycyjnych inwestor może spodziewać się pełnego zwrotu dodatkowo poniesionych kosztów oraz gwarancji wysokiego komfortu cieplnego i bezpieczeństwa energetycznego w krótkim czasie. Wtór-nym oddziaływaniem rozwoju budownictwa pasywnego jest znaczne ograniczenie emisji CO2 oraz innych szko-dliwych gazów do atmosfery. Ponadto minimalne zapo-trzebowanie energetyczne budynków pasywnych umoż-liwia wykorzystanie w nich odnawialnych źródeł energii, które w sposób wyjątkowo efektywny mogą właśnie być stosowane w tej klasy obiektach. Budownictwo pasywne stawni szczególnie atrakcyjną ofertą dla inwestorów reali-zujących obiekty przemysłowe i handlowe, gdyż właśnie

5Koncepcja architektoniczna hali produkcyjnej firmy Elwiz

12

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

w takich obiektach potencjał możliwych do osiągnięcia oszczędności jest szczególnie wysoki. Podobnie bardzo dobre wyniki osiągnąć można w budownictwie miesz-kaniowym o dużej powierzchni zabudowy. Firma Elwiz podejmując decyzję o budowie swej hali produkcyjnej w standardzie pasywnym już dziś nawiązuje do tego euro-pejskiego trendu. Decydując się na realizację hali produk-cyjnej w takiej właśnie technologii kontynuuje ona wcze-śniej obraną strategię energooszczędności i efektywności energetycznej, której wyrazem była certyfikacja okien dla budynków pasywnych energio passiv przez Passivhaus Institut Darmstadt. Oznacza to, że firma nie tylko stawia na najwyższą jakość swych produktów lecz również na najwyższą jakość swej działalności w znacznie szerszym wymiarze. Budowa hali produkcyjnej w standardzie pa-sywnym nie jest bowiem tylko jednym odosobnionym epizodem w działalności firmy. Na uznanie zasługuje fakt, że przedsiębiorstwo to poszerza swą działalność o wyko-nawstwo hal pasywnych dla innych podmiotów w Polsce. Obiekty takie doskonale nadają się do wykorzystania jako biura, hale produkcyjne, fabryki czy magazyny. Dzięki in-nowacyjnemu podejściu do tego zagadnienia możliwe staje się indywidualne dopasowanie zasadniczo powta-

rzalnych projektów do konkretnych potrzeb i wymogów inwestora.

Realizowany obiekt oprócz swego głównego przezna-czenia będzie pełnił także funkcję centrum szkolenio-wego i miejsca spotkań przedstawicieli nauki, biznesu i administracji państwowej, tak aby każda ze stron mogła się przekonać o zaletach tego najwyższego standardu energetycznego. Zastosowane technologie udowadnia-ją jak dzięki nowoczesnym rozwiązaniom opartym na długoletnich doświadczeniach oraz współczesnej wie-dzy można stosunkowo niewielkim kosztem zrealizować oraz eksploatować takie właśnie obiekty w sposób roz-sądny i zrównoważony zarówno energetycznie jak i eko-logicznie. Podkreślić należy też fakt, że opracowanie tego pionierskiego projektu było możliwe dzięki stworzeniu grupy roboczej składającej się z wybitnych specjalistów w swych dziedzinach. Takie interdyscyplinarne podejście umożliwiło rozwiązanie wielu pozornie bardzo trudnych problemów i otworzyło drogę do dalszego rozwoju pro-ponowanych koncepcji i użytych technologii. Rozwój ten cieszy nas szczególnie, gdyż zdobyte w ten sposób do-świadczenia pozwalają wszystkim stronom zaangażowa-nym w projekt zaznaczyć mocną swą obecność nie tylko na rynku polskim, ale i europejskim.

Projekt hali produkcyjnej został zgłoszony przez gene-ralnego wykonawcę/inwestora do międzynarodowego konkursu Passive House Award 2014. Podczas trwania 18 Międzynarodowej Konferencji Budownictwa Pasyw-nego Aachen 25-26 kwietnia 2014 (International Passive House Conference Aachen 2014), której organizatorami są Passivhaus Institut, miasto Aachen, Energie Agentur NRW oraz Uniwersytet w Innsbruku, dokonana zostanie prezentacja projektu w postaci referatu. Konferencja po-łączona z wystawą komponentów dla budownictwa pa-sywnego gromadzi każdego roku najwybitniejszych świa-towych specjalistów z zakresu budownictwa pasywnego oraz energooszczędnych technologii i jest uznawana za najbardziej prestiżowe tego typu wydarzenie na świecie. Mamy nadzieje, że ten wzorcowy projekt hali produk-cyjnej posłuży jako wzór do naśladowania także dla in-nych instytucji i przedsiębiorstw oraz pomoże przybliżyć standard budownictwa pasywnego w społeczeństwie nie tylko polskim lecz również europejskim. Polski Instytut Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej im. Gün-tera Schlagowskiego będzie nadal aktywnie wspierał na-ukowo i merytorycznie realizację obiektu, tak jak miało to miejsce podczas fazy koncepcyjnej i projektowej. Je-steśmy przekonani, że realizacja tej inwestycji stanowi kolejny krok na drodze do trwałego rozpowszechnienia i umocnienia idei budownictwa pasywnego w naszym kraju.

„Zdolność akumulacji ciepła jest jedną zaletą, jed-nak jest nie do porównania z ogrzewaniem podłogo-wym. Bezwładność cieplna jest bardzo dużą zaletą, gdyż utrzymanie stałej temperatury stropu gwaran-tuje stałą komfortową temperaturę. Ponadto chło-dzenie powietrza poprzez tą powierzchnie jest ide-alnym pasywnym rozwiązaniem. Jak każdy z fizyki zna 1 m² powierzchni przy różnicy 1 K do temperatury pomieszczenia chłodzi 11,63 Wh; przy różnicy np. 4K (temperatura powie-trza 25°C i powierzchnia 20°C = (5x11,163Wh/1Kx5K) = 55,81Wh/m2 chłodu bez szumu i hałasu oraz z COP 25-30 przy odpowiednich sondach geotermalnych do 100 m głębokości, gdyż tylko pompa obiegowa jest potrzebna z potrzebą do 100Wh. To jest pasywne chłodzenie z aktywnym betonem dla komfortu ciepl-nego. Takie rozwiązania robi się standardowo w bu-dynkach pasywnych od lat - w biurowcach, szkołach, hotelach, salach konferencyjnych czy halach sporto-wych, gdzie dużo osób zasiada na trybunach. Takie rozwiązania są standardem wyłącznie w budynkach pasywnych gdzie potrzeba ciepła nie przekracza 10 W/m² przy najniższej temperaturze co już przy 0°C temperatury zewnętrznej oznacza tylko 5 W/m². ”

Dipl. Ing. Günter Schlagowski

13

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

18 Międzynarodowa Konferencja Budownictwa Pasywnego Akwizgran 2014

Budynek pasywny to więcej niż wysoka efektywność energetyczna. Standard ten oferuję najwyższy standard budowlany, najwyższy komfort, wysoką jakość powietrza, trwale niskie koszty energii, szczególnie prostą i przyja-zną użytkownikom obsługę, wysoką ochronę przed szko-dami budowlanymi, a to wszystko za przystępną cenę. Minimalne zużycie energii sprawia, że pozostałe zapo-trzebowanie energetyczne może być pokryte z łatwością z odnawialnych źródeł energii. Bez wątpienia przyszłość należy do budownictwa pasywnego. Jest to najbardziej „inteligentne” w pozytywnym rozumieniu tego słowa roz-wiązanie bazujące na najbardziej optymalnym poziomie kosztów inwestycyjnych, oferujące najlepszy stosunek poniesionych nakładów do otrzymywanych zysków. Jest to powszechnie dostępne rozwiązanie, które odpowiada w pełni standardowi opisanemu jako „nearly zero energy building”, który stanie się powszechnie obowiązującym standardem w całej Unii Europejskiej dla wszystkich no-wych budynków od 2021 roku. Najwyższy czas aby przy-gotować się do tych zmian. Możliwość taką oferuje zbliżająca się Międzynarodowa Konferencja Budownictwa Pasywnego która odbędzie się w Akwizgranie (Aachen) w dniach 25-26 kwietnia 2014 roku.

Główne tematy nadchodzących obrad to:

- zintegrowane i ekonomiczne produkty i systemy,- prezentacja najnowszych idei i pomysłów, wyników ba-dań oraz prowadzonych prac rozwojowych, - pełna i efektywna kontrola jakości we wszystkich eta-pach prowadzenia inwestycji, od fazy projektowej, przez postępowanie przetargowe, aż do ostatecznego odbioru budynku, - zrealizowane pomyślnie koncepcje oraz przykłady no-wych obiektów, - odpowiednie narzędzia projektowe, na najwyższym poziomie - doskonalenie zawodowe wszystkich uczestniczących w realizacji budynków - długoletnie doświadczenia płynące z realizacji istnieją-cych budynków pasywnych o różnym przeznaczeniu, - różne warunki klimatyczne w aspekcie odmiennych roz-wiązań projektowych i wymagań.

Najlepsze referaty i wystąpienia zostaną wyróżnione i staną się przykładem, który ma inspirować innych do twórczej pracy nad rozwojem i popularyzacją budownic-twa pasywnego.

Uwaga: Jak co roku istnieje możliwość otrzymania spe-cjalnej zniżki na uczestnictwo w konferencji oraz organi-zowanych podczas jej trwania targach dzięki pośrednic-twu PIBPiEO. Wszystkich zainteresowanych wyjazdem do Akwizgranu po obniżonej cenie prosimy o kontakt.

Szkolenia dla Certyfikowanych Mistrzów Budownictwa PasywnegoMamy przyjemność poinformować , że końca dobie-gła właśnie pierwsza edycja szkolenia dla Certyfi-kowanych Mistrzów Budownictwa Pasywnego. Teraz przed uczestnikami szkolenia stoi jeszcze jedno waż-ne wyzwanie, egzamin końcowy. Pomyślne zdanie egzaminu oznaczać będzie, że rzemieślnik poznał główne zasady budownictwa pasywnego i leżące u jego podstaw założenia. Jest to niewątpliwie duża zaleta i atutu na rynku pracy, gdyż budownictwo pa-sywne zyskuje coraz bardziej na popularności , a już niebawem stanie się obowiązującym powszechnie w Polsce standardem. Wszystkich zainteresowanych uczestnictwem w szkoleniach zachęcamy do kontak-tu oraz regularnego odwiedzania naszej strony

www.pibp.pl gdzie na bieżąco zamieszczane są wszystkie ważne informacje na temat organizowa-nych szkoleń.

Uwaga! Termin kolejnej edycji szkoleń to: 13, 14, 15 lutego 2014 r; egzamin 15 marca 2014 r.

5Pierwsza edycja szkolenie we Wrocławiu, listopad 2013 r.

14

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

Firma BERTRAND to renomowany producent okien, drzwi, fasad, ogrodów zimowych. Na rynku istnie-je od 1969 roku i cały czas spełnia marzenia wielu Klientów nie tylko w Polsce, ale w całej Europie, USA, Australii.

Do produkcji firma stosuje nowoczesne technologie oraz wykorzystuje szeroką gamę materiałów wg ży-czeń Klientów tj. różne gatunki drewna (w tym drew-no egzotyczne), systemy profilowe PVC i aluminiowe a także materiały drewniano-aluminiowe i PVC-alu-miniowe.

Gwarantujemy kompleksową obsługę zarówno w za-kresie produktów jak i usług. Powierz nam swoje ma-rzenia, a my zamienimy je w rzeczywistość. Twoje marzenia są wyjątkowe? To doskonale, bo my lubimy wyzwania.

Firma Bertrand wyrosła z wieloletnich doświadczeń i tradycji dobrego rzemiosła. Przez lata z pasją wdra-żamy nowe technologie i doskonalimy park maszyno-wy. Dzięki nowoczesnym, sterowanym komputerami maszynom możemy produkować więcej, lepiej i bar-dziej ekonomicznie. Jesteśmy dumni z naszych pra-cowników, którzy stanowią kadrę doskonale współ-pracujących ze sobą profesjonalistów. Ich wiedza, doświadczenie jak i kunszt artystyczny sprawiają, że możemy spełniać nietypowe, szczególne wymagania naszych klientów i nie boimy się żadnych wyzwań.

Przemysław Rażniewski www.bertrand.pl

Wizytówka Ambasadora Budownictwa Pasywnego

Termo Organika to jeden z największych producentów płyt styropianowych w UE oraz niekwestionowany lider w produkcji na polskim rynku. Firma z sukcesem działa od 1998r. dostarczając klientom najwyższej jakości, stale unowocześniane płyty styropianowe, a od 2012 roku, dzięki uruchomieniu fabryki chemii budowlanej w Pyrzycach, oferuje także kompletny system ociepleń ścian zewnętrznych (ETICS). Zespół naukowców zatrudniany przez Termo Organikę od ponad dekady intensywnie pracuje nad rozwiązaniami poprawiającymi jakość, wprowadza modyfikacje, zmienia technologię poszukując idealnego produktu dla klienta XXI w.

Kompletny system ociepleń Termo Organika to idealne rozwiązanie dla budownictwa pasywnego. W skład systemu wchodzą markowe kleje do styropianu, siatki, grunty, tynki i farby oraz, według wielu ekspertów, najlepszy na polskim rynku styropian. Zastosowanie całego systemu daje gwarancję, że jego poszczególne elementy będą prawidłowo ze sobą współpracowały, dając najlepszy efekt zapewniający najwyższe parametrów ocieplenia oraz wysokie oszczędności pieniędzy na ogrzewaniu. Od niemal dekady zachęcamy inwestorów w Polsce do energooszczędnego budownictwa w tym oczywi-ście pasywnego. Inicjowaliśmy bądź angażowaliśmy się w różnego rodzaju akcje społeczne których głów-nym celem było promowanie zmniejszenia zużycia energii potrzebnej do ogrzania budynków - mówi Krzysztof Krzemień, dyrektor techniczny z Termo Organiki - Nasze styropiany ocieplają najważniejsze budynki budownictwa pasywnego w Polsce.

Srebrnoszare styropiany lidera rynku ociepliły naj-bardziej prestiżowe budynki pasywne w Polsce m.in. gdańską siedzibę Polskiego Instytutu Budownictwa Pasywnego i Energii Odnawialnej, pierwszy w Pol-sce budynek pasywny z niezbędnymi certyfikatami PassivHaus z Darmstadt w Smolcu pod Wrocławiem , pierwszy w Europie kościół pasywny w Nowym Targu oraz pierwszą w Polsce sportową halę pasywną w Słomnikach.

Krzysztof Krzemień Dyrektor Techniczny d/s produktówhttp://termoorganika.com.pl/

Przypomnijmy: tytuł Ambasa-dora Budownictwa Pasywnego przyznawany jest firmom i insty-tucjom, które przez swą działal-ność wspierają rozwój i popula-ryzują idee budownictwa pasyw-nego w Polsce.

15

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny Kryteria certyfikacji dla drzwi

nadających się do wykorzystania w budownictwie pasywnym

W klimacie chłodnym-umiarkowanym

Uwaga: niniejszy tekst stanowi jedynie materiał poglądowy. Obowiązujące, aktualne i wiążące kryteria komponentów dla budownictwa pasywnego dostępne są wyłącznie na stronie internetowej Instytutu Budownictwa Pasywnego w Darmstadt pod adresem www.passiv.de

Na potrzeby przeprowadzenia certyfikacji drzwi, które spełniają wymagania „Certyfikowanego komponentu dla budownictwa pasywnego” Instytut Budownictwa Pasywnego w Darmstadt przedstawił następujące kryteria:

1. Kryterium zapewnienia komfortu (termoizolacja)

UD, montaż ≤ 0,80 W/(m2K)

Wartość współczynnika U drzwi wejściowych wraz ościeżnicą o wymiarach zewnętrznych 1,10 m szerokości i 2,20 m wysokości obliczona w oparciu o normę DIN EN 10077-2, w stanie wbudowanym (wraz mostkami cieplnymi powstałymi na skutek montażu) dla wszystkich analizowanych sytuacji montażu nie może przekroczyć wartości 0,80 W/(m2K). W ramach certyfikacji drzwi wejściowych analizowane są trzy różne sytuacje montażu w ścianach spełniających wymagania budynku pasywnego:

a. Montaż w ścianie o konstrukcji masywnej z ociepleniem metodą lekką-mokrą

b. Montaż w ścianie o konstrukcji szkieletowej drewnianej

c. Montaż w ścianie z bloczków betonowych

Uzasadnienie: podobnie jak przy certyfikacji okien, również przy drzwiach nie może dochodzić do zmniejszenia komfortu termicznego na skutek asymetrii temperatury promieniowania oraz opadania zimnych warstw powietrza. Wynikają z tego graniczne wartości strat ciepła w strefie drzwi. Dobra termoizolacja drzwi wejściowych jest też istotna z punktu widzenia ogólnego bilansu energetycznego budynku pasywnego. Przez drzwi o wartości współczynnika U na poziomie 3 W/(m2K) tracone jest tak wiele ciepła, jak przez 50 m2 poprawnie wykonanej ściany zewnętrznej budynku pasywnego.

2. Kryterium - szczelność powietrzna

Q100 ≤ 2,25 m3/(hm)

Drzwi wejściowe muszą przy zachowaniu poniższych warunków brzegowych spełniać wymogi 3 klasy szczelności powietrznej (w odniesieniu do długości szczelin) według DIN EN 12207 (Q100: referencyjny spadek ciśnienia przy ciśnieniu próbnym 100 Pa). Szczelność powietrzna kompletnych drzwi oceniana jest w oparciu o DIN EN 1026 przy zachowaniu następujących warunków brzegowych:

1. Warunki laboratoryjne

2. Warunki brzegowe zgodne z DIN EN 1121, klimat kontrolny d: wewnątrz 23 ± 2 oC, 30± 5% względnej wilgotności powietrza, na zewnątrz -15 ± 2 oC

3. Warunki brzegowe zgodne z DIN EN 1121, klimat kontrolny e: wewnątrz 25 ± 5 oC, temperatura na zewnątrz podniesiona w wyniku promieniowania podczerwonego: 55 ± 5 oC ponad temperaturę wewnętrzną

4. Tylko przy drewnianych drzwiach wejściowych: warunki brzegowe zgodnie z DIN EN 1121, klimat kontrolny C: wewnątrz 23 ± 2 oC, 30 ± 5% względnej wilgotności powietrza; na zewnątrz 3 ± 2 oC, 85 ± 5% względnej wilgotności powietrza

Abstrahując od normy EN 1121 badanie przeprowadza się przy zamkniętym skrzydle drzwiowym, lecz z otwartym zamkiem. Drzwi muszą dać się zamknąć również przy ekstremalnych warunkach klimatycznych. W celu praktycznego uproszczenia przebiegu badania, odkształcenie drzwi może być zmierzone przy zadanych warunkach brzegowych dla danego klimatu. To możliwe odkształcenie musi być następnie uwzględnione podczas pomiaru współczynnika przepuszczalności szczelin.

Uzasadnienie: w przeciwieństwie do nowoczesnych okien, typowe drzwi są często niewystarczająco szczelne powietrznie. Prawie połowa zmierzonych nieszczelności przy bardzo szczelnych budynkach pasywnych może powstawać w wyniku nieszczelnych drzwi. Dla tego też Instytut Budownictwa Pasywnego w Darmstadt podczas certyfikacji drzwi wejściowych jako „Certyfikowanego komponentu dla budownictwa pasywnego” uwzględnia zarówno wartość współczynnika U poniżej 0,80 W/(m2K ) oraz wymaga dodatkowych, ścisłych kontroli szczelności powietrznej.

16

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny Załącznik: Informacje do oceny drzwi wejściowych jako komponentu nadającego się do budynku pasywnego.

1. Rysunek różnych przekrojów konstrukcji drzwi (z obydwu stron, od strony zamka, od stron: od góry i dołu). Rysunki wszystkich przekrojów oraz sytuacji montażu (patrz punkt 3). Wszystkie rysunki powinny być wykonane w plikach DXF lub/oraz DWG w skali 1:1.

2. Obliczenie wartości współczynnika U drzwi dla wymiaru 1,10 m szerokości x 2,20 m wysokości (wymiary zewnętrzne ościeżnicy drzwiowej).

W obliczeniach uwzględnione muszą być wszystkie konstrukcyjne cechy charakterystyczne drzwi (konstrukcja, okucia etc.) Punktowo występujące charakterystyczne elementy zostają pomijane, gdy ich wpływ na strumień przepływu ciepła uznawany jest za niewielki. Przekrój należy obliczyć w typowym miejscu.

Przy drzwiach z jednorodnym wypełnieniem należy podać wartość współczynnika U tego wypełnienia. Biorąc pod uwagę to wypełnienie należy obliczyć wartość Uf analogicznie do DIN EN 10077 zgodnie z rysunkiem opisanym w pkt. 1 za pomocą (zwalidowanego zgodnie z normą EN 10211) programu do obliczania dwuwymiarowego przepływu strumieni ciepła.

Jeżeli drzwi posiadają oszklenie lub jednorodne wypełnienie, to należy podać wartości U oraz g oszkleń (względnie wartość U wypełnienia). Parametry zgodnie z DIN EN 1007 należy podać w tym wypadku zgodnie z wymaganiami dotyczącymi rysunku w pkt. 1 oraz w oparciu o obliczenie w odpowiednim programie służącym do tego celu (patrz powyżej). Należy opisać krawędź brzegową oszklenia i uwzględnić ją w obliczeniach. Możliwe jest, że wymagane będzie stosowanie konkretnego rodzaju krawędzi brzegowej szyby. Jeżeli przekroje ramy w różnych miejscach różnią się od siebie, to należy przeprowadzić obliczenia dla wszystkich pojawiających się przekrojów.

Jeżeli drzwi nie posiadają jednorodnego wypełnienia ani oszklenia, to należy obliczyć wartość współczynnika U przy uwzględnieniu wielowymiarowych strumieni przepływu ciepła. W takim wypadku może okazać się niezbędne trójwymiarowe obliczenie przepływu strumieni ciepła.

Współczynniki przewodzenia ciepła zastosowanych materiałów należy określić zgodnie z DIN V 4108-4, DIN EN 10077-2 lub DIN EN 12524. Wartości współczynników U oszkleń należy obliczyć w oparciu o DIN EN 673. Współczynniki przewodzenia ciepła pustych przestrzeni należy określić na podstawie DIN EN 10077-2. Można odstąpić od tego wymogu w uzasadnionych przypadkach, gdy stosuje się powierzchnie o niskiej emisyjności. Nie trzeba podawać minimalnej temperatury na powierzchniach wewnętrznych.

Warunki brzegowe obliczeń: na zewnątrz -10oC, wewnątrz 20oC; opór przejmowania ciepła odpowiednio do DIN EN 1007-2.

3. Obliczenie współczynnika strat ciepła na mostku cieplnym Ψmontaż dla przynajmniej trzech sytuacji montażu (ocieplenie metodą lekką-mokrą, szkielet drewniany, konstrukcja z bloczków betonowych, zawsze z U poniżej 0,15 W/(mK2)) z wykorzystaniem odpowiedniego programu (patrz wyżej). Jeżeli sposób montażu lub przekroju ram w różnych miejscach różnią się od siebie, to należy dla nich wszystkich wykonać obliczenia. Jeżeli obliczenia wykonane zostały przez osoby trzecie, to PHI zastrzega sobie prawo do skontrolowania tych obliczeń.

Dla drzwi o jednorodnym wypełnieniu lub oszkleniu Ψmontaż oblicza się w następujący sposób: oblicza się łączną stratę ciepła drzwi w ścianie zewnętrznej (przynajmniej 20 cm wolnego wypełnienia, przynajmniej 100 cm wolnej ściany zewnętrznej): Qłącznie, montaż. Według wzoru:

Gdzie: ∆T oznacza różnicę temperatur pomiędzy stroną wewnętrzna i zewnętrzną, Uściana współczynnik przenikania ciepła ściany zewnętrznej, lściana długość ściany zewnętrznej aż do początku ramy drzwiowej, lp oraz lf długość wypełnienia drzwi wzgl. ramy w modelu obliczeniowym.

Dla poniższej sytuacji montażu obliczenie Ψmontaż na podstawie następującego wzoru jest wystarczające: ocieplony strop piwnicy graniczy, jak przedstawiono to na ilustracji, ze ścianą o konstrukcji masywnej. Drzwi są wbudowane w tą ścianę, tzn. obliczyć należy współczynnik strat ciepła na mostku cieplnym dla sytuacji montażu, jak (na przykładzie okna) zaprezentowano to na ilustracji po prawej stronie (patrz następna strona).

17

Biuletyn informacyjny Biuletyn informacyjny

Łączny strumień ciepła opuszczający pomieszczenie oblicza się następująco:

Gdzie: Ug, Uf, Uściana, Ustrop piwnicy oznacza

współczynnik przenikania ciepła oszklenia, ram, ściany zewnętrznej oraz stropu piwnicy, ∆Tna

zewnątrz, różnica temperatury pomiędzy stroną wewnętrzną i zewnętrzną, ∆Tpołączenie różnica temperatur odniesienia dla współczynników strat ciepła na mostkach cieplnych Ψpołączenie styku ściany zewnętrznej ze stropem piwnicy, ∆Tstrop piwnicy różnica temperatur pomiędzy wnętrzem, a piwnicą, ∆Tmontaż różnica temperatur odniesienia dla współczynnika strat cieplnych na mostku cieplnym w wyniku montażu, lściana długość ściany zewnętrznej aż do początku ramy drzwiowej (na rysunku po prawej stronie, odstęp pomiędzy dolną krawędzią ramy aż do dolnej krawędzi ocieplenia stropu piwnicy), lg, lf, oraz lstrop piwnicy długości oszkleń, ramy oraz stropu piwnicy w modelu obliczeniowym.

Z tego równania można wyprowadzić wartość Ψmontaż. W powyższym przykładzie następujące wartości wynoszą odpowiednio

Uściana = 0,126 W/(m2K)

Ustrop piwnicy = 0,152 W/(m2K)

Ustyk = - 0,006 W/(m2K) w odniesieniu do ∆Tna zewnątrz (w odniesieniu don wymiarów zewnętrznych)

Ψmontaż powinien obliczony przy założeniu: ∆Tmontaż = ∆Tna zewnątrz.

Jeżeli drzwi nie posiadają jednorodnego wypełnia ani oszklenia, to wartość współczynnika U zamontowanych drzwi musi być obliczona przy uwzględnieniu wielowymiarowych strumieni ciepła. W takim wypadku może okazać się niezbędne trójwymiarowe obliczenie przepływu strumieni ciepła.

4. Potwierdzenie szczelności powietrznej: współczynnik przepuszczalności szczelin kompletnego elementu drzwiowego należy określić na podstawie pomiaru w oparciu o DIN EN 1026 przy uwzględnieniu następujących warunków brzegowych:

- Warunki laboratoryjne

- Warunki brzegowe zgodnie z DIN EN 1121, klimat kontrolny d: wewnątrz 23 ±2 oC, 30 ± 5% względnej wilgotności powietrza; na zewnątrz -15 ± 2 oC

- Warunki brzegowe według DIN EN 1121, klimat kontrolny e: wewnątrz 25 ±5 oC, obciążenie temperaturą na zewnątrz w wyniku działania promiennika podczerwieni 55 ± 5 oC ponad

temperaturę wewnętrzną.

- Tylko przy drewnianych drzwiach zewnętrznych: warunki brzegowe zgodnie z DIN EN 1121, klimat kontrolny c: wewnątrz 23 ± 2 oC, 30 ± 5 oC względnej wilgotności powietrza.

Kontrola przeprowadzane jest niezależnie od EN 1121 przy zatrzaśniętych drzwiach, jednak nie zamkniętych. Drzwi powinny dać się ponadto zamknąć w panujących kontrolnych warunkach klimatycznych. W celu uproszczenia kontroli można zmierzyć odkształcenia drzwi w zadanych warunkach klimatycznych; te odkształcenia należy odtworzyć podczas pomiaru współczynnika przepuszczalności szczelin.

Należy podać typ oraz rodzaj konstrukcji okuć.

Kopię stosownego raportu należy przedłożyć PHI.

5. Wymagania odnośnie certyfikowania jako komponent dla budownictwa pasywnego:

• UD,montaż ≤ 0,80 W/(m2K), tzn. wraz z mostkami cieplnymi powstającymi w wyniku montażu we wszystkich trzech sytuacjach montażu

• Klasa szczelności powietrznej 3 zgodnie z DIN EN 12207 (w odniesieniu do długości szczeliny) przy wszystkich kontrolowanych warunkach brzegowych: Q100 ≤ 2,25 m3/(hm) przy 100 Pa.

Obowiązujące, aktualne i wiążące kryteria komponentów dla budownictwa pasywnego dostępne są wyłącznie na stronie internetowej PHI pod adresem www.passiv.de