BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

54
AMBASADA RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ W MIŃSKU Wydział Promocji Handlu i Inwestycji ____________________________________________ BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU Aspekty prawne prowadzenia działalności gospodarczej na Białorusi ________________________________________________ Mińsk, styczeń 2018

Transcript of BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

Page 1: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

AMBASADA

RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ

W MIŃSKU

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji

____________________________________________

BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU

Aspekty prawne prowadzenia działalności

gospodarczej na Białorusi

________________________________________________

Mińsk, styczeń 2018

Page 2: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

2

Szanowni Państwo! Koledzy Przedsiębiorcy!

Drodzy Czytelnicy!

Przekazujemy dla polskich przedsiębiorców nowy przewodnik po białoruskim rynku. Zawiera on najaktualniejszy zbiór regulacji prawnych systemu gospodarczego Republiki Białoruś, w tym odnoszących się do działalności firm z kapitałem zagranicznym, oraz podmiotów operujących w sferze handlu zagranicznego. Współpraca gospodarcza pomiędzy Rzeczpospolitą Polską i Republiką Białoruś oparta jest na zasadach dobrego sąsiedztwa, partnerstwa podmiotów gospodarczych po obu stronach granicy, budujących wzajemne relacje z pełnym poszanowaniem odmienności systemów gospodarczych naszych państw. Niezależnie od występujących różnic i rozbieżności, Polska i Białoruś pozostają teraz i będą w przyszłości bliskimi sąsiadami, mającymi wiele wspólnych doświadczeń, wartości i związków, w bogatej gospodarczej historii tego ważnego środkowoeuropejskiego regionu. Biznesowe związki z Białorusią ma kilka tysięcy polskich firm o bardzo zróżnicowanym potencjale – najczęściej należących do grupy MSP. Na polskim rynku operują też wszystkie najważniejsze koncerny białoruskie. W ostatnim okresie oprócz prostej wymiany towarowej (import‐eksport) coraz częściej pojawiają się projekty wspólnej produkcji, inwestycji, kooperacji i partnerskiego współdziałania zainteresowanych stron. W rezultacie może to przynieść wymierne korzyści naszym gospodarkom, a w przyszłości ułatwić współpracę na rynkach krajów trzecich. Takie oczekiwanie pojawia się wśród przedsiębiorców po obu stronach granicy. Wydział Promocji Handlu i Inwestycji pozostaje z szacunkiem dla Waszych dokonań i będzie zawsze do Waszej dyspozycji na białoruskim rynku.

Piotr Masajło Kierownik WPHI

Page 3: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

3

Wykaz zagadnień poruszanych w przewodniku: I. ASPEKTY PRAWNE POLSKO-BIAŁORUSKIEJ WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ a) Hierarchia krajowych aktów prawnych Białorusi. Umowa międzynarodowa b) Polsko-białoruskie umowy w zakresie współpracy gospodarczej c) Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji d) Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białoruś w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku e) Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, f) Uznawanie dokumentów polskich na Białorusi g) Język dokumentów we wzajemnym obrocie h) Właściwość prawa i sądów i) Uznanie i wykonanie orzeczeń sądowych II. ASPEKTY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA BIAŁORUSI a) Prywatyzacja majątku państwowego na Białorusi b) Sposoby prywatyzacji majątku państwowego na Białorusi c) Nabywanie nieruchomości gruntowych na własność d) Sposoby nabycia na własność nieruchomości gruntowych stanowiących własność państwową e) Nabywanie domów (mieszkań) na własność f) Forma umowy sprzedaży nieruchomości g) Dzierżawa nieruchomości gruntowych h) Działalność licencjonowana i) Wykonanie robót budowlanych na Białorusi j) Nabycie uprawnień do wykonania robót budowlanych k) Osoby prawne – podmioty gospodarcze l) Odpowiedzialność za zobowiązania osoby prawnej m) Spółka akcyjna n) Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością o) Prywatne przedsiębiorstwo unitarne p) Kapitał zakładowy spółki (przedsiębiorstwa unitarnego) q) Powołanie spółki r) Odpowiedzialność założycieli s) Procedura powołania spółki na Białorusi t) Zebranie założycielskie spółki u) Urzędy rejestrowe v) Dokumenty niezbędne dla rejestracji spółki w) Złożenie wniosku o państwową rejestrację spółki x) Dokonanie rejestracji spółki y) Likwidacja spółki z) Kolejność zaspokojenia wierzytelności przy likwidacji spółki A1) Zamknięcie likwidacji B1) Upadłość C1) Prawo wierzyciela do złożenia wniosku o upadłość D1) Orzeczenie sądu w sprawie upadłości E1) Sanacja F1) Postępowanie likwidacyjne w ramach bankructwa

Page 4: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

4

G1) Zgłoszenie wierzytelności po ogłoszeniu postępowania konkurencyjnego H1) Zaspokojenie wierzytelności poza kolejnościa przy likwidacji spółki w ramach bankructwa I1) Kolejność zaspokojenia wierzytelności J1) Przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej (podmiotu gospodarczego) K1) Terminy rejestracji przedstawicielstwa L1) Zamknięcie przedstawicielstwa M1) Podatki i składki N1) Podatek od zysku (podatek dochodowy od osób prawnych) O1) Obniżone stawki podatkowe P1) Opodatkowanie dochodów osób zagranicznychmających siedzibę nie wykonujących działalności na Białorusi Q1) Podatek od wartości dodanej - NDS (VAT) R1) Podatnicy podatku VAT S1) Opodatkowanie podatkiem VAT podmiotów zagranicznych T1) Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT towarów przy wwozie na teren Białorusi U1) Podstawa opodatkowania przy pobieraniu podatku przez urzędy celne W1) Stawki podatku VAT X1) Podatek od nieruchomości Y1) Akcyza Z1) Podatek dochodowy od osób fizycznych A2) Składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (ZUS) B2) Podatek offshore C2) Opodatkowanie rezydentow wolnej strefy gospodarczej (SEZ) D2) Treść procedury celnej wolnej strefy celnej (na terenie SEZ) E2) Ulgi podatkowe dla podmiotów gospodarczych Białorusi tytułem poszczególnych aktów prawnych III. PRAWO PRACY a) Podstawowe akty prawne w zakresie prawa pracy b) Zatrudnienie pracowników przez furmy białoruskie. Umowa o pracę c) Rozwiązanie umowy o pracę d) Ogólne podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę e) Dodatkowe podstawy wypowiedzenia przez pracodawcę umowy pracy zawartej na czas oznaczony z kierownikiem osoby prawnej f) Wypowiedzenie przez kierownika osoby prawnej umowy pracy zawartej na czas oznaczony g) Przyczyny usprawiedliwiające wypowiedzenie umowy pracy h) Kontrakt o pracę i) Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracownika j) Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracodawcę k) Zwolnienie pracownika w przypadku likwidacji zakładu pracy l) Prawo do pracy cudzoziemców posiadających pobyt stały na Białorusi m) Prawo do pracy cudzoziemców nie posiadających pobytu stałego na Białorusi n) Urzędy uprawnione do wydawania pozwolenia na pracę o) Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia specjalnego na pracę p) Terminy wydania pozwolenia specjalnego q) Zatrudnienie większej liczby cudzoziemców r) Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców s) Termin wydania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców t) Pobyt cudzoziemców na terenie Republiki Białoruś u) Obowiązek rejestracji pobytu cudzoziemca na Białorusi

Page 5: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

5

v) Pobyt czasowy w) Pobyt stały IV. Współpraca polskich firm z podmiotami Białorusi w zakresie handlu zagranicznego a) Uznanie i wykonanie wyroku sądu polskiego na terytorium Białorusi b) Właściwy sąd. Terminy c) Procedura dochodzenia należności od białoruskich dłużników d) Postępowanie nakazowe e) Postępowanie w sądzie ekonomicznym w trybie ogólnym f) Dokumenty wymagane od wierzyciela przy dochodzeniu należności od białoruskich dłużników g) Reprezentowanie strony polskiej przed sądem białoruskim h) Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIG Białorusi (MAS) i) Opłaty arbitrażowe j) Zabezpieczenie wykonania zobowiązań białoruskiej strony umowy handlowej k) Kary umowne i odsetki l) Zastaw m) Poręczenie n) Gwarancja bankowa o) Cesja wierzytelności p) Przejęcie długu przez inną osobę q) Obowiązki eksporterów (importerów) białoruskich wobec prawa r) Paszport transakcji (paszport sdełki) s) Poszczegolne aspekty umowy handlowej w zakresie obrotu gospodarczego z zagranicą t) Wymogi prawne do pełnomocnictwa u) Treść umowy handlowej v) Postanowienia istotne umowy sprzedaży w) Uprawnienia kupującego w przypadku przekazania towaru o nienależytej jakości x) Terminy wykrywania wad jakościowych y) Skutki naruszenia zasad zgłoszenia reklamacji z) Naprawianie szkody A1) Zmiana lub rozwiązanie umowy handlowej B1) Odstąpienie od umowy sprzedaży C1) Przedawnienie według przepisów krajowych D1) Dokumenty wymagane przy wwozie towarów na Białoruś E1) Poszczegóne wymogi celne F1) Wwóz tymczasowy G1) Odprawa celna H1) Wartość celna towaru V. Rynek białoruski w kontekście Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej a) Podstawowe informacje i zasady funkcjonowania b) Regulacje celne c) Techniczne regulacje obrotu towarów d) Kto może wnioskować o dokonanie oceny technicznej towarów e) Formy, schematy, procedury VI. Przydatne adresy a) Sądy b) Ważniejsze ministerstwa i komitety

Page 6: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

6

I. ASPEKTY PRAWNE POLSKO-BIAŁORUSKIEJ WSPÓŁPRACY GOSPODARCZEJ

Hierarchia krajowych aktów prawnych Białorusi. Umowa międzynarodowa Hierarchia krajowych aktow prawnych Białorusi w sposób istotny się różni od hierarchii aktów prawnych tak Polski jak i innych krajów europejskich. Hierarchia aktów prawnych wygląda nastepująco: 1) Konstytucja (ma najwyższą moc prawną), 2) Dekrety i Ukazy Prezydenta, (teksty są dostępne nieodpłatnie na stronie internetowej http://president.gov.by/ru/official_documents_ru/), 3) Kodeks Cywilny, 4) kodeksy pozostałe (teksty wszystkich kodeksów są dostępne nieodpłatnie na stronie internetowej http://www.pravo.by/main.aspx?guid=6361, 5) Ustawy. Im wyżej w ww. hierarchii plasuje akt prawny tym wyższą siłe ma w stosunku do aktu prawnego uplasowanego niżej (art. 10 ustawy z dnia 10.01.2000 r. nr 361-З – O normatywnych aktach prawnych Republiki Białoruś). Jednocześnie należy podkreślić, Białoruś uznaje priorytet umowy międzynarodowej. Umowa międzynarodowa stanowi integralną część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy (art. 6 kodeksu cywilnego).

Polsko-białoruskie umowy w zakresie współpracy gospodarczej

W kontekście współpracy gospodarczej na szczególną uwagę ze względów praktycznych zasługują następujące umowy bilateralne:

umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o wzajemnym popieraniu i ochronie inwestycji, sporządzona w Warszawie dnia 24 kwietnia 1992 r. (Dz. U. z dnia 16 grudnia 1993 r.).

umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białoruś� w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, sporządzona w Mińsku dnia 18 listopada 1992 r. (Dz. U. z dnia 13 grudnia 1993 r.)

umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, sporządzona w Mińsku dnia 26 października 1994 r. (Dz. U. z dnia 15 listopada 1995 r.).

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o wzajemnym popieraniu i ochronie

inwestycji Umowa zobowiązuje każdą jej stronę do: - zapewnienia na swoim terytorium korzystnych warunków dla istniejących lub przyszłych inwestycji dokonywanych przez inwestorów drugiej strony (art. 2 ust. 1); - przyznawania inwestorowi drugiej strony wszelkich uprawnień, przywilejów i ułatwień wynikających z jej obowiązującego ustawodawstwa (art. 2 ust. 2); - do przyznawania inwestycjom i działalności związanej z inwestycjami dokonanymi na jej terytorium przez inwestorów drugiej strony traktowanie nie mniej korzystne niż przyznane przez nią inwestycjom i działalności związanej z inwestycjami dokonanymi przez jej własnych inwestorów lub inwestorów któregokolwiek państwa trzeciego (art. 3 ust. 1); - zapewnienia inwestorom drugiej strony swobodny transfer płatności związanych z inwestycjami (art. 5); - zapewnienia prawa do subrogacji (art. 6).

Page 7: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

7

Umowa między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białoruś� w sprawie unikania podwójnego opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku

Umowa dotyczy następujących podatków w Republice Białoruś: - podatku od dochodu i zysku osób prawnych, - podatku dochodowego osób fizycznych (art. 2 ust. 1 pkt. b) Umowy). Umowa formułuje podstawową zasadę, ktora stanowi, że jeżeli osoba mająca miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym państwie: 1) osiąga dochód lub posiada majątek, który zgodnie z umową może być opodatkowany w drugim państwie, to pierwsze państwo zwolni taki dochód lub majątek od opodatkowania z uwzględnieniem poniższego postanowienia; 2) osiąga dochód w postaci dywidend lub odsetek, który może być opodatkowany w drugim państwie, wtedy pierwsze państwo zezwoli na potrącenie od podatku dochodowego tej osoby kwoty równej podatkowi dochodowemu zapłaconemu w drugim państwie. Jednakże takie potracenie nie może przekroczyć kwoty podatku pierwszego państwa, jaka została obliczona od takiego dochodu zgodnie z jego ustawodawstwem i przepisami (art. 23 Umowy).

Umowa między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Białoruś o pomocy prawnej i stosunkach prawnych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych,

Umowa reguluje mi. sprawy: - ochrony prawnej osób jednej strony na terytorium drugiej strony, - udzielenia pomocy, - uznawania dokumentów, - języka dokumentów we wzajemnym obrocie, - właściwości prawa i sądów, - uznania i wykonania orzeczeń sądowych.

Tytułem przepisów Umowy osoby jednej umawiającej się strony:

1) korzystają na terytorium drugiej umawiającej się strony z takiej samej ochrony prawnej w sprawach majątkowych i niemajątkowych, jaka przysługuje osobom tej umawiającej się strony. 2) mają prawo swobodnego zwracania się do organów drugiej umawiającej się strony, właściwych w sprawach cywilnych, rodzinnych, pracowniczych i karnych, występowania przed nimi, wytaczania powództw, składania wniosków, jak również dokonywania innych czynności procesowych na tych samych warunkach, co osoby tej umawiającej się strony (art. 1 Umowy).

Uznawanie dokumentów polskich na Białorusi

Artykuł 11 Umowy określa następujące zasady w zakresie uznawania dokumentów: 1) Dokumenty, które we właściwej formie sporządził lub uwierzytelnił właściwy organ polski, opatrzone pieczęcią urzędową i podpisem osoby uprawnionej, posiadają moc dowodową na terytorium Białorusi bez potrzeby legalizacji. Dotyczy to także odpisów i tłumaczeń dokumentów, które uwierzytelnił właściwy organ. 2) Dokumenty, które na terytorium Polski traktowane są jako dokumenty urzędowe, uważane są za takie również na terytorium Białorusi.

Język dokumentów we wzajemnym obrocie

1. W sprawach objętych Umową wnioski sporządza się w języku urzędowym wzywającej strony, dołączając tłumaczenie na język urzędowy wezwanej strony, język rosyjski lub angielski.

Page 8: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

8

2. Tłumaczenie wniosku, a także, jeżeli zgodnie z postanowieniami Umowy jest to wymagane, tłumaczenie dołączanych pism i dokumentów powinno być sporządzone i uwierzytelnione przez tłumacza przysięgłego lub urzędowego (art. 4 Umowy).

Właściwość prawa i sądów

Umowa stanowi, że zobowiązania ze stosunków umownych podlegają prawu tej umawiającej się strony, na której terytorium została zawarta umowa, chyba że uczestnicy stosunku zobowiązaniowego poddadzą ten stosunek wybranemu przez siebie prawu (art. 38 ust. 1). W sprawach wymienionych wyżej właściwy jest sąd tej umawiającej się strony, na której terytorium ma miejsce zamieszkania lub siedzibę pozwany. Właściwy jest również sąd tej umawiającej się strony, na której terytorium ma miejsce zamieszkania lub siedzibę powód, jeżeli na tym terytorium znajduje się przedmiot sporu albo majątek pozwanego. Właściwość tę strony stosunku zobowiązaniowego mogą zmienić w drodze umowy (art. 38 ust. 2, 3 Umowy).

Uznanie i wykonanie orzeczeń sądowych

Białoruś i Polska uznają i wykonują na swym terytorium orzeczenia sądów wydane na terytorium drugiej umawiającej się strony: 1) ·w sprawach cywilnych, rodzinnych i pracowniczych, 2) ·w sprawach karnych - w części dotyczącej naprawienia szkody spowodowanej przestępstwem. Za orzeczenia sądowe uważa się również ugody sądowe zawarte w ustalonym trybie w sprawach cywilnych, rodzinnych i pracowniczych o charakterze majątkowym (art. 54 Umowy).

II. ASPEKTY PRAWNE DZIAŁALNOŚCI GOSPODARCZEJ NA BIAŁORUSI

Prywatyzacja majątku państwowego na Białorusi Obiekty prywatyzacji mienia państwowego na Białorusi mogą stanowić: - państwowe przedsiębiorstwo unitarne jako zespół majątkowy; - akcje (udziały) w spółkach, które stanowią własność republiki Białoruś lub jednostki administracyjno-terytorialnej. Uczestniczyć w prywatyzacji mogą: - osoby fizyczne, w tym cudzoziemcy i bezpaństwowcy; - osoby prawne Republiki Białoruś; - inne państwa oraz ich jednostki administracyjno-terytorialne, organizacje międzynarodowe; - zagraniczne osoby prawne oraz inne instytucje zagraniczne (art. 1 ustawy z dnia 19.01.1993 r. – O prywatyzacji mienia państwowego oraz o przekształceniu państwowych przedsiębiorstw unitarnych w otwarte spółki akcyjne).

Sposoby prywatyzacji majątku państwowego na Białorusi 1) sprzedaż akcji (udziałów) spółek w drodze aukcji; 2) sprzedaż akcji (udziałów) w drodze konkursu; 3) sprzedaż przedsiębiorstw w drodze aukcji; 4) sprzedaż przedsiębiorstw w drodze konkursu; 5) sprzedaż akcji spółki akcyjnej typu otwartego wskutek zarządzania powierniczego;

Page 9: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

9

6) sprzedaż obiektu prywatyzacji w innych przypadkach określonych przez Prezydenta RB (art. 4 tejże ustawy).

Nabywanie nieruchomości gruntowych na własność

Nie mogą nabywać na własność działek gruntowych zagraniczne osoby prawne. Mogą nabyć na własność nieruchomość gruntową osoby prawne zarejestrowane na Białorusi, w tym z udziałem zagranicznym (art. 12 kodeksu ziemskiego).

Sposoby nabycia na własność nieruchomości gruntowych stanowiących własność państwową Co do zasady, to nabycie na własność nieruchomości gruntowych na Białorusi odbywa sie tylko w drodze aukcji, chyba że nabywca jest właścicielem nieruchomości budynkowych lub innych obiektów położonych na tej działce albo tak stanowi akt Prezydenta Republiki Białoruś (art. 12 kodeksu ziemskiego). Ustęp 6 Ukazu Prezydenta z dnia 27.12.2007 r. nr 667 „O wywłaszczeniu i przyznaniu działek gruntowych” określa przypadki, kiedy prawo do nieruchomości gruntowych stanowiących własność państwową może być nabyte bez przeprowadzenia aukcji. Do takich przypadków zalicza się prawo do nabycia działki w dzierżawę, prawo do projektowania i budowy nieruchomości budynkowych oraz prawo do nabycia działek gruntowych przez: - gospodarstwa rolne; - podmioty gospodarcze w celu budowy obiektów serwisu w strefach przydrożnych (z wyjątkiem Mińska i innych miast obwodowych); - osoby, które występują o nabycie praw do działki, na której położona jest nieruchomość budynkowa stanowiąca ich własność; - rezydentów wolnej strefy gospodarczej w celu budowy obiektow nieruchomości w tej strefie; - podmioty gospodarcze w celu budowy obiektów nieruchomości przeznaczonych do produkcji towarow (robot, usług) za wyjątkiem takich obiektów w granicach miast Baranowicze, Bobrujsk, Borysów, Brześć, Witebsk, Homel, Grodno, Żodzino, Żłobin, Lida, Mińsk, Mohylew, Mozyrz, Mołodeczno, Nowopołock, Orsza, Pińsk, Połock, Reczica, Świetłogorsk, Słuck, Soligorsk oraz budowy stacji paliwowych, obiektow handlowych (oprócz sklepów firmowych); - inwestorów lub podmioty utworzone z udziałem tych inwestorów po zawarciu przez nich umowy inwestycyjnej z Republiką Białoruś w celach budowy obiektow nieruchomości przewidzianych w projektach inwestycyjnych.

Nabywanie domów (mieszkań) na własność Każdy obywatel Białorusi jak i Rosji oraz osoba prawna z siedzibą na Białorusi może nabywać na własność domy (mieszkania) położone na Białorusi. Cudzoziemcy mieszkający na stałe za granicą albo przebywający lub mieszkający na Białorusi tymczasowo, a także osoby prawne z siedzibą poza granicami Białorusi mogą nabywać na własność tylko domy (mieszkania) stanowiące własność prywatną, chyba że inaczej stanowi umowa międzynarodowa (art. 73 kodeksu mieszkalnego RB).

Forma umowy sprzedaży nieruchomości Umowa sprzedaży nieruchomości wymaga formy pisemnej i powinna być sporządzona w formie jednego dokumentu podpisanego przez strony pod rygorem nieważności (art. 521, 531 ust. 1, 2 k.c. RB). Umowa sprzedaży nieruchomości podlega rejestracji państwowej i uważana jest za zawartą z chwilą dokonania rejestracji przez regionalną agencję ds. państwowej rejestracji i katastru gruntów (art. 522 ust.1, art. 529 ust. 2, art. 531 ust. 3 k.c. RB, art. 14 ust. 1 ustawy z dnia 22.07.2002 r. „O państwowej rejestracji mienia nieruchomego, praw do niego oraz czynności z nim”).

Page 10: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

10

Dzierżawa nieruchomości gruntowych

Dzierżawcą nieruchomości gruntowych może być każdy podmiot gospodarczy w tym podmiot zagraniczny. Termin oraz inne warunki dzierżawy działki określa umowa dzierżawy. W przypadku dzierżawy działki rolnej termin dzierżawy nie może być krótszy niż 10 lat. Termin dzierżawy działki stanowiącej własność państwową dzierżawionej w celach związanych z budową i (lub) użytkowaniem budynków i innych obiektów nieruchomości posiadanych na właśność i położonych na tej działce nie może być krótszy niż okres przepisowy budowy i (lub) ekspoloatacji tych obiektów określony przez normy techniczne (chyba że dzierżawca zgadza się na krótszy termin dzierżawy), ale nie może przekroczyć 99 lat (art. 17 kodeksu ziemskiego). Umowa dzierżawy nieruchomości wymaga formy pisemnej pod rygorem nieważności oraz podlega rejestracji państwowej chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne (art. 580 ust. 1, 2, art. 629 ust. 1, 3 k.c. RB). Umowa dzierżawy nieruchomości uważana jest za zawartą z chwilą dokonania rejestracji państwowej (art. 629 ust. 2 k.c. RB).

Działalność licencjonowana

Wykonywanie pozczególnych rodzajów działalności na Białorusi wymaga uzyskania licencji. Wymaga uzyskania licencji m.in.:

Rodzaj działalności Organ wydający licencję Przewozy osób Ministerstwo Transportu Przewozy ładunków w transporcie międzynarodowym Ministerstwo Transportu Działalność w dziedzinie łączności Ministerstwo Łączności Działalność w zakresie nabywania złomu i odpadów czarnych i kolorowych metali Ministerstwo Przemysłu Produkcja wyrobów zawierających spirytus oraz papierosów Komitet Państwowy ds. Standardów Działalność w zakresie oświaty Ministerstwo Oświaty Handel wyrobami zawierającymi spirytus oraz papierosami Administracja Komitetu Obwodowego

(miejskiego w Mińsku) Handel wyrobami ropopochodnymi Belneftechim Prawo do uzyskania licencji przysługuje: 1) osobom prawnym Białorusi; 2) przedsiębiorcom indywidualnym, chyba że inaczej stanowi prawo; 3) przedstawicielstwam zagranicznych firm, chyba że inaczej stanowi prawo (ust. 4 Regulaminu o licencjonowaniu poszczególnych rodzajów działalności zatw. UP z dnia 01.09.2010r. nr 450). Wniosek o wydanie licencji podlega rozpatrzeniu przez organ uprawniony do wydania licencji w terminie do 15 dni roboczych. W przypadku konieczności przeprowadzenia badania warunków licencyjnych termin rozpatrzenia może być przedłużony o 10 dni roboczych (ust. 22 Regulaminu). Licencja jest ważna od dnia wydania na czas nie określony (ust. 56 Regulaminu).

Wykonanie robót budowlanych na Białorusi Wykonanie poszczególnych robót w zakresie architektury i budownictwa, wykaz których określa Rada Ministrów Białorusi, wymaga uzyskania atestatu zgodności wydawanego w trybie określonym przez Radę Ministrów Białorusi (ust. 1.11 UP RB z dnia 14.01.2014 r. nr 26 „O sposobach udoskonalenia działalności w dziedzinie budownictwa”). Wymagają uzyskania atestatu rodzaje działalności w zakresie:

Page 11: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

11

1) badań technicznych dla projektów budowy I - IV klasy złożoności; 2) opracowania przedprojektowej (przed inwestycyjnej) dokumentacji; 3) wykonania funkcji generalnego projektanta; 4) opracowania rozdziałów dokumentacji projektowej dla budowy obiektów I - IV klasy złożoności; 5) wykonania funkcji zamawiającego, inwestora, świadczenia usług inżynieryjnych przy budowie obiektów I - IV klasy złożoności; 6) działalności urbanistycznej; 7) wykonania funkcji wykonawcy generalnego; 8) budownictwa obiektów I - IV klasy złożoności (Postanowienie Rady Ministrów Białorusi z dnia 21.03.2014 r. nr 252 "O poszczególnych kwestiach atestowania osób prawnych oraz przedsiębiorców indywidualnych, kierowników, specjalistów organizacji oraz przedsiębiorców indywidualnych, wykonujących działalność w dziedzinie budownictwa”).

Nabycie uprawnień do wykonania robót budowlanych

Wniosek o wydanie atestatu zgodności składa się z załączeniem dokumentów określonych przez Radę

Ministrów w Inżynieryjnym Republikańskim Unitarnym Przedsiębiorstwie „Biełstrojcentr”,które

rozpatruje wniosek w terminie 15 dni roboczych od dnia jego otrzymania. Decyzję o wydaniu lub odmowie

wydania atestatu zgodności wydaje Ministerstwo Architektury i Budownictwa. Atestat zgodności wydaje

się na pięć lat (ust. 2, 6, 10, 11, 14 tegoż Postanowienia RM).

Rejestr podmiotów posiadających atestaty zgodności uprawniające do wykonania poszczególnych robot budowlanych znajduje się na stronie internetowej http://att.bsc.by/reestr. Rejestr zawiera następujące dane: - numer atestatu zgodności; - rodzaj robót budowlanych; - nazwę i adres siedziby osoby prawnej, lub imię i nazwisko oraz miejsce zamieszkania przedsiębiorcy indywidualnego; - datę wydania atestatu zgodności; - okres ważności atestatu zgodności; - o ustaniu działania atestatu zgodności; - o wydanych duplikatach zgodności oraz o zmianach wprowadzonych do atestatu zgodności.

Osoby prawne – podmioty gospodarcze

Dopuszczalne organizacyjno-prawne formy podmiotów gospodarczych na Białorusi: - spółka akcyjna typu otwartego, - spółka akcyjna typu zamkniętego, - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością, - spółka z dodatkową odpowiedzialnością, - spółka komandytowa, - spółka pełna (jawna), - przedsiębiorstwo unitarne. Podstawowy akt prawny dla powołania i funkcjonowania ww. podmiotów stanowi kodeks cywilny Białorusi. W przypadku spółki akcyjnej, spółki z ograniczoną odpowiedzialnością oraz spółki z dodatkową odpowiedzialnością szczególnym aktem prawnym jest ustawa z dnia 09.12.1992 r. o spółkach gospodarczych.

Odpowiedzialność za zobowiązania osoby prawnej

Page 12: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

12

Osoba prawna odpowiada za swoje zobowiązania сałym swoim majątkiem, chyba że inaczej stanowi prawo. Wspólnik osoby prawnej lub właściciel jej majątku nie odpowiada za zobowiązania osoby prawnej, a osoba prawna nie odpowiada za zobowiązania wspólnika (właściciela), chyba że inaczej stanowi ustawa lub dokumenty założycielskie osoby prawnej. Odpowiedzialność subsydiarna wspólników, innych osób, w tym kierownika osoby prawnej, za zobowiązania tej osoby prawnej występuje tylko w przypadku, kiedy wskutek wykonania przez osobę prawną poleceń ww. osób nastąpiła upadłość tej osoby prawnej (art. 52 kodeksu cywilnego).

Spółka akcyjna

Spółką akcyjną jest spółka, której kapitał zakładowy dzieli się na akcje o równej wartości nominalnej, a jej wspólnicy (akcjonariusze) nie odpowiadają za zobowiązania spółki i ponoszą ryzyko szkody w związku z działalnością spółki jedynie w zakresie wartości przysługujących im akcji (art. 96 k.c.). Spółka akcyjna, której akcje mogą być rozmieszczane i obracać się wśród nieograniczonego grona osób, jest spółką akcyjną typu otwartego. Spółka akcyjna, w której zbycie akcji możliwe jest tylko za zgodą innych akcjonariuszy lub na rzecz określonych osób, jest spółką akcyjną typu zamkniętego (art. 97 ust. 1 k.c.). Spółka akcyjna, której akcje mogą być rozmieszczane i obracać się tylko wśród akcjonariuszy tej spółki lub ograniczonego grona osób, jest spółką akcyjną typu zamkniętego. Spółka akcyjna, w której zbycie akcji możliwe jest tylko za zgodą innych akcjonariuszy lub na rzecz określonych osób, jest spółką akcyjną typu zamkniętego (art. 97 ust. 2 k.c.). Społka akcyjna może być powołana przez jedną osobę oraz może mieć w swoim sk ładzie jednego akcjonariusza (art. 98 ust. 6 k.c.). W celu zawiązania spółki akcyjnej założyciele zawierają umowę na piśmie o utworzeniu spółki akcyjnej. Dokumentem założycielskim spółki akcyjnej jest jej statut (art. 98 k.c.).

Spółka z ograniczoną odpowiedzialnością

Spółką z ograniczoną odpowiedzialnością jest spółka, której kapitał zakładowy dzieli się na udziały o wysokości określonej w dokumentach założycielskich, a jej wspólnicy nie odpowiadają za zobowiązania spółki i ponoszą ryzyko szkody w związku z działalnością spółki jedynie w zakresie wartości przysługujących im udziałów (art. 86 k.c.). Kapitał zakładowy spółki z ograniczoną odpowiedzialnością dzieli się na udziały o równej lub nierównej wartości nominalnej, których wysokość określa się w dokumentach założycielskich. Wspólnik może mieć tylko jeden udział. Wysokość udziałów wspólników wyraża się w wartości nominalnej oraz w stosunku procentowym do wartości nominalnej kapitału zakładowego. W celu zawiązania spółki z ograniczoną odpowiedzialnością założyciele zawierają umowę założycielską oraz zatwierdzają statut spółki, które są dokumentami założycielskimi spółki (art. 88 k.c.). Społka z ograniczoną odpowiedzialnością może być powołana przez jedną osobę oraz może mieć w swoim składzie jednego wspólnika (art. 87 ust. 2 k.c.).

Statut spółki z ograniczona odpowiedzialnością Dokumentem założycielskim spółki jest statut zatwierdzony przez jego założycieli (wspólników). Statut spółki powinien określać: - miejsce siedziby; - cele działalności, a w przypadkach określonych przez prawo również przedmiot działalności; - wysokość kapitału zakładowego; - prawa i obowiązki wspólników; - strukturę, zasady powołania, skład i zakres kompetencji władz spółki; - zasady zarządzania działalnością spółki;

Page 13: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

13

- organ zarządzania spółką; - zasady podjęcia uchwał przez władze spółki, w tym wykaz spraw, w których uchwały zapadają jednogłośnie lub większością kwalifikowaną (co najmniej 2/3, ¾) głosów; - zasady podziału dywidendy; - wykaz przedstawicielstw i filii; - odpowiedzialność spółki i wspólników; - zasady zatwierdzenia zeznań finansowych spółki, jej przedstawicielstw i filii; - zasady i zakres udostępnienia informacji o spółce wspólnikom; - wykaz wspólników oraz dane o wysokości ich udziałów; - wysokość i skład wkładów dodatkowych wspólników do kapitału zakładowego spółki; - wskazanie organu władzy spółki, którego zakres kompetencji stanowi tworzenie i likwidacja przedstawicielstw oraz filii spółki; - zasady wystąpienia wspólnika ze spółki oraz jego wykluczenia ze składu wspólników; - zasady przeniesienia udziału lub jego części w kapitale zakładowym spółki na inna osobę. - inne dane przewidziane przez prawo albo za zgodą założycieli (wspólników) (art. 14, 92 ustawy o spółkach z ograniczona odpowiedzialnością).

Władze spółki

Władze spółki stanowią: - walne zgromadzenie wspólników; - rada dyrektorów (rada nadzorcza), jeśli tak stanowi statut spółki; - organ wykonawczy spółki – kolegialny organ wykonawczy (zarząd lub dyrekcja) i (lub) jednoosobowy organ wykonawczy (dyrektor lub dyrektor generalny) – zgodnie ze statutem; - organ kontrolujący spółki – komisja rewizyjna lub rewizor; - inne organy, jeśli tak stanowi statut. Członkowie organów władzy spółki powinni działać w interesie spółki rzetelnie i rozsądnie (art. 33 ustawy o spółkach gospodarczych).

Walne zgromadzenie wspólników

Walne zgromadzenie wspólników jest najwyższym organem władzy spółki, którego skład stanowią wszyscy wspólnicy. Walne zgromadzenie wspólników może podejmować uchwały w każdej sprawie, związanej z działalnością spółki, w tym w sprawach, które stanowią kompetencje innych organów władzy spółki, jak również przekazać na rzecz organu wykonawczego spółki część swoich kompetencji. Zgromadzenia mogą być zwyczajne lub nadzwyczajne. Zwyczajne zgromadzenie odbywa się raz na rok. Zwyczajne zgromadzenie powinno się odbyć najpóźniej w terminie trzech miesięcy po upływie roku (art. 38 ustawy o spółkach gospodarczych).

Quorum Walnego zgromadzenia. Powzięcie uchwał przez walne zgromadzenie wspólników

Zgromadzenie jest uprawnione do podejmowania wiążących uchwał, jeśli uczestniczą w nim wspólnicy, posiadający łącznie nie mniej niż 50% głosów, a w sprawach, w których wymagana jest jednomyślność – wszyscy wspólnicy. W razie braku quorum zwyczajne zgromadzenie powinno, a nadzwyczajne zgromadzenie może się odbyć powtórnie z tym samym przedmiotem objętym porządkiem obrad. Powtórne zgromadzenie wspólników posiada quorum, jeśli jego uczestnicy posiadają łącznie ponad 30 procent wszystkich głosów (art. 43 ustawy o spółkach gospodarczych).

Page 14: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

14

Przy podejmowaniu uchwał walnego zgromadzenia wspólników spółki wspólnicy spółki posiadają ilość głosów, proporcjonalną do wysokości udziału w kapitale zakładowym spółki. Uchwały walnego zgromadzenia wspólników są podejmowane zwykłą większością głosów (więcej niż pięćdziesiąt procent) uczestników danych obrad, za wyjątkiem przypadków określonych przepisami prawa lub statutem, kiedy dla powzięcia uchwały w poszczególnych przypadkach wymagana jest kwalifikowana większość głosów (co najmniej 2/3) wskazanych osób lub ogólnej liczby głosów wspólników spółki albo kiedy uchwały zapadają jednogłośnie. Uchwały walnego zgromadzenia, które na mocy przepisów wymagają kwalifikowanej większości głosów wspólników: 1. Co najmniej dwóch trzecich głosów ogólnej ilości głosów wspólników spółki uczestniczących w walnym zgromadzeniu wymagaja uchwały o: - dokonanie znaczącej transakcji, której przedmiot stanowi mienie o wartości od dwudziestu do pięćdziesięciu procent wartości bilansowej aktywów spółki; 2. Conajmniej dwóch trzecich głosów ogólnej liczby głosów wspólników spółki wymagają uchwały o: - podwyższenie kapitału zakładowego spółki kosztem majątku spółki; - podwyższenie kapitału zakładowego spółki przez wniesienie dopłat przez wszystkich wspólników; - zmianę statutu spółki, - zmianę wysokości kapitału zakładowego spółki. 3. Co najmniej trzech czwartych głosów ogólnej liczby głosów wspólników spółki uczestniczących w walnym zgromadzeniu wymagają uchwały o: - dokonanie znaczącej transakcji, której przedmiot stanowi mienie o wartości od pięćdziesięciu procent wartości bilansowej aktywów spółki, - umocowanie do reprezentowania w sądzie w sprawie dochodzenia odszkodowania od władz spółki; - zatwierdzenie lokalnych aktów spółki; 4. Jednogłośnej uchwały walnego zgromadzenia wspólników wymagają sprawy o: - zmianie trybu wykonywania prawa pierwszeństwo w nabyciu udziałów (część udziału) wspólnika w kapitale zakładowym spółki w przypadku jego sprzedaży; - przyjmowanie nowych wspólników do spółki; - odstąpienie od zasady proporcjonalnej zmiany wysokości udziałów wszystkich wspólników w kapitale zakładowym spółki w przypadku obniżenia kapitału zakładowego spółki; - zmianie trybu wykonania przez wspólników prawa pierwszeństwa w nabyciu udziału (części udziału) wspólnika w kapitale zakładowym spółki proporcjonalnie do posiadanych przez nich udziałów w kapitale zakładowym spółki o ile uchwała walnego zgromadzenia wspólników spółki podjęta jednogłośnie nie przewiduje innego trybu wykonania; - przejście do spółki części udziału wspólnika w kapitale zakładowym spółki ( w tym terminy wypłaty rzeczywistej wartości udziału wspólnikowi), proporcjonalnie do nie pokrytej przez wspólnika części udziału (przy powzięciu uchwały wspólnik, który pokrył tylko część udziału, nie bierze udziału w głosowaniu); - ograniczenie maksymalnej wysokości udziału wspólnika spółki lub zmiany stosunku udziałów wspólników spółki; - zmianę lub anulowanie uchwał walnego zgromadzenia wspólników o ograniczeniu maksymalnej wysokości udziału wspólnika spółki lub zmiany stosunku udziałów wspólników spółki; - zmianę trybu realizacji przez wspólników spółki prawa pierwszeństwa zakupu udziału (części udziału) wspólnika w kapitale zakładowym spółki proporcjonalnie do wysokości udziału wspólników w kapitale zakładowym spółki;

Page 15: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

15

- wprowadzenie, zmiany lub anulowanie w statucie spółki możliwości realizacji przez wspólników spółki prawa pierwszeństwa zakupu udziału (części udziału) wspólnika w kapitale zakładowym spółki nieproporcjonalnie do wysokości udziału wspólników w kapitale zakładowym spółki; - ustalenie (zmiany) okresu realizacji przez wspólników spółki prawa pierwszeństwa zakupu udziału (części udziału) wspólnika w kapitale zakładowym spółki; - sprzedaż nabytego przez spółkę udziału w kapitale zakładowym spółki wspólnikom spółki, która powoduje zmiany stosunku udziałów w kapitale zakładowym spółki pozostałych jej udziałowców, sprzedaż tego udziału osobie trzeciej, wprowadzenie zmian związanych z tą sprzedażą w statucie spółki; - zmianę trybu i okresu użytkowania przez spółkę majątku w przypadku wyjścia (wykluczenia) wspólnika, który wniósł do kapitału zakładowego spółki prawo użytkowania tego mienia na wyznaczony okres (przy powzięciu uchwały występujący (wykluczony) ze spółki wspólnik nie bierze udziału w głosowaniu); - wypłacie wierzycielom faktycznej wartości udziału (części udziału) wspólnika spółki, gdy ten udział (część udziału) zostaje objęty egzekucją za długi tego wspólnika (przy powzięciu uchwały wspólnik, którego udział (część udziału) został objety egzekucją, nie bierze udziału w głosowaniu); 5. Jednogłośnej uchwały wszystkich wspólników spółki wymagają sprawy o: - wprowadzenie zmian do statutu spółki dotyczących trybu podziału zysku pomiędzy udziałowców spółki, - reorganizacji i likwidacji spółki; - podwyższenie kapitału zakładowego spółki przez dopłaty jednego lub kilku wspólników spółki lub przez osoby trzecie; - ustanowienie (zmiany) trybu ustalenia liczby głosów wspólników spółki nieproporcjonalnie do ich udziału w kapitale zakładowym spółki; - powzięcie uchwały w sprawach nie objętych porządkiem obrad walnego zgromadzenia wspólników.

Prywatne przedsiębiorstwo unitarne

Przedsiębiorstwem unitarnym jest organizacja komercyjna (osoba prawna), która nie jest właścicielem mienia ujętego w jego bilansie. Przedsiębiorstwo działa na podstawie statutu zatwierdzonego przez założyciela - jedynego wspólnika przedsiębiorstwa (art. 113 k.c.). Właścicielem mienia prywatnego przedsiębiorstwa unitarnego jest osoba fizyczna lub prawna - założyciel przedsiębiorstwa, a przedsiębiorstwu w stosunku do mienia przysługuje prawo do zarządu gospodarczego, tzn. prawo do posiadania, wykorzystania i rozporządzenia w zakresie określonym przez właściciela (art. 113, 276 k.c.). Przedsiębiorstwo nie może bez zgody właściciela sprzedać, oddać w dzierżawę, zastaw, wnieść w charakterze wkładu do spółki (towarzystwa) mienie przedsiębiorstwa lub w inny sposób nim rozporządzać (art. 276 ust. 3 k.c.). Kierownika przedsiębiorstwa powołuje właściciel mienia (art. 113 ust. 4 k.c.).

Kapitał zakładowy spółki (przedsiębiorstwa unitarnego) Minimalny kapitał zakładowy spółki akcyjnej typu zamkniętego wynosi 100 kwot bazowych, a spółki akcyjnej typu otwartego – 400 kwot bazowych. W przypadku pozostałych form organizacyjno-prawnych podmiotów gospodarczych wysokość kapitału zakładowego tych podmiotów określają ich wspólnicy według własnego uznania. Kapitał zakładowy spółki określony w jej dokumentach założycielskich powinien być opłacony w terminie 12 miesięcy od dnia dokonania rejestracji państwowej podmiotu gospodarczego, chyba że inaczej stanowi prawo albo dokumenty założycielskie podmiotu gospodarczego określają krótszy termin na opłacanie kapitału zakładowego niż to stanowi prawo. Wkłady podmiotów zagranicznych do kapitału zakładowego spółki (przedsiębiorstwa) mogą być wnoszone w formie tak pieniężnej, jak i niepieniężnej.

Page 16: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

16

W przypadku pokrycia udziałów w kapitale zakładowym w walicie zagranicznej jej przeliczenie odbywa się według oficjalnego kursu rubla białoruskiego w stosunku do tej waluty zagranicznej określonego przez Narodowy Bank Białorusi z dnia faktycznego pokrycia udziału. W przypadku pokrycia udziałów w kapitale zakładowym spółki w drodze wniesienia do spółki wkładu niepieniężnego (aportu) powinna być przeprowadzona wycena wartości mienia, które stanowi aport (ust. 7, 8 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych (zatw. Dekretem Prezydenta nr 1 z dnia 16.01.2009 r.).

Powołanie spółki.

Na pierwszym etapie założyciele podejmują uchwałę o powołaniu spółki (może być w formie umowy założycielskiej), która powinna określać: - zasady współpracy założycieli w zakresie utworzenia spółki, ich prawa i obowiązki w tym zakresie, w tym zasady opracowania projektu statutu spółki; - podział pomiędzy założycielami obowiązków w zakresie przygotowania się do państwowej rejestracji spółki, w tym w zakresie uzgodnienia nazwy spółki, założenia rachunku tymczasowego ii.; - wysokość kapitału zakładowego, sposób pokrycia udziałów przez założycieli; - osobę, która dokona wyceny wkładu niepieniężnego (aport); - założyciela umocowanego do podpisania wniosku o państwową rejestrację spółki w przypadku, jeśli założycieli spółki jest więcej niż trzy osoby i założyciele podjęli taką decyzję; - sposób zwołania i przeprowadzenia zebrania założycielskiego spółki.

Odpowiedzialność założycieli Założyciele spółki ponoszą odpowiedzialność solidarną za zobowiązania powstałe w związku z powołaniem spółki przed dokonaniem państwowej rejestracji. Spółka przejmuje na siebie odpowiedzialność za zobowiązania założycieli powstałe w związku z powołaniem spółki pod warunkiem akceptacji ich działań przez walne zgromadzenie wspólników (art. 11 ustawy o spółkach gospodarczych).

Procedura powołania spółki na Białorusi W celu powołania spółki należy dokonać następujących czynności: 1) Wystąpić do urzędu rejestrowego z wnioskiem o zarezerwowanie nazwy spółki. Rezerwacji nazwy spółki dokonują jednostki terytorialne Ministerstwa Sprawiedliwości w administracji Mińska oraz obwodów (uzędy rejestrowe). Zaświadczenie potwierdzające rezerwację nazwy spółki ważne jest w ciągu jednego miesiąca od dnia wydania. 2) Zapewnić adres siedziby spółki. Siedziba nie może się mieścić w lokalach mieszkalnych, chyba że inaczej stanowi prawo. 3) Opracować projektu statutu spółki. 4) Przygotować i przeprowadzić zebranie założycielskie spółki.

Zebranie założycielskie spółki Obrady zebrania założycielskiego spółki obejmują następujące sprawy: - zatwierdzenie wyceny wartości wkładów niepieniężnych wspólników do kapitału zakładowego spółki; - zatwierdzenie statutu spółki; - powołanie władz spółki; - podejmowanie uchwał w innych sprawach zgodnie z ustawą o spółkach gospodarczych. Zebranie założycielskie spółki odbywa się w formie ocznej, przewidującej obecność i udział w zebraniu, w tym w głosowaniu wszystkich założycieli.

Page 17: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

17

Uchwały zebrania w ww. sprawach zapadają jednogłośnie. Liczbę głosów przysługujących założycielowi określa się proporcjonalnie do wysokości jego planowanego udziału w kapitale zakładowym spółki, chyba że uchwała o powołaniu spółki stanowi inaczej. Każda uchwała zebrania założycielskiego wpisuje się do protokołu, który powinien być podpisany przez wszystkich założycieli (art. 12 tejże ustawy).

Urzędy rejestrowe

Rejestracji państwowej na Białorusi dokonują następujące organy: Bank Narodowy – banków oraz innych podmiotów kredytowo-finansowych; Ministerstwo finansów – stowarzyszeń ubezpieczeniowych; Ministerstwo sprawiedliwości – izb gospodarczych; Administracje wolnych stref gospodarczych – podmiotów rejestrowanych na terenie tychże stref; Administracja Hińsko-Białoruskiego Parku Industrialnego – podmiotów rejestrowanych na terenie Parku; Obwodowe komitety wykonawcze, komitety wykonawcze miast Brześć, Witebsk, Homel, Grodno, Mińsk, Mohylew – podmiotów gospodarczych rejestrowanych na terenie obwodu (miasta) (ust. 9 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych).

Dokumenty niezbędne dla rejestracji spółki Do wniosku o rejestrację spółki należy załączyć następujące dokumenty: dwa egzemplarze dokumentów statutu, dla wspólnika zagranicznego: a) osoby prawnej - zalegalizowany wyciąg z rejestru sądowego (handlowego) wraz z tłumaczeniem na język rosyjski (białoruski) dokonanym przez tłumacza przysięgłego (odpis jest honorowany w okresie jednego roku od dnia jego wydania) b) osoby fizycznej – kserokopia paszportu wraz z tłumaczeniem na język rosyjski (białoruski) dokonanym przez tłumacza przysięgłego, 3) dowód dokonania opłaty skarbowej tytułem rejestracji podmiotu w wysokości jednej kwoty bazowej (ust. 7, 8 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych).

Złożenie wniosku o państwową rejestrację spółki

Wniosek o rejestrację państwową spółki podpisują wszyscy założyciele. Jeśli jednak jest ich więcej niż trzech, mogą uprawnić jednego z nich, co powinno wówczas wynikać z uchwały o powołaniu spółki. Jeśli założyciel jest osobą prawną, wniosek podpisuje osoba uprawniona do reprezentowania założyciela albo pełnomocnik działający tytułem pełnomocnictwa. Jeśli założyciele (pełnomocnicy) składają wniosek bezpośrednio w urzędzie rejestrowym, uwierzytelnienia ich podpisów dokonuje pracownik urzędu rejestrowego, który przyjmuje dokumenty. W innych przypadkach podpisy założycieli podlegają uwierzytelnieniu przez notariusza. Przy złożeniu wniosku osoba fizyczna okazuje dokument stwierdzający tożsamość tej osoby oraz dokument potwierdzający jej uprawnienia, jeśli reprezentuje ona inną osobę prawną lub fizyczną. W przypadku reprezentowania interesów zagranicznej osoby prawnej wymagana jest kopia notarialnie poświadczonego pełnomocnictwa (ust. 19 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych).

Dokonanie rejestracji spółki W dniu złożenia dokumentów w urzędzie rejestrowym urząd dokonuje rejestracji spółki przystawiając stempel na statucie, którego jeden egzemplarz tuż wydaje na ręce wnioskodawcy, oraz dokonując wpisu

Page 18: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

18

do Jednolitego Państwowego Rejestru Osób Prawnych oraz Przedsiębiorców Indywidualnych. Od tej chwili spółka jest zarejestrowana. Zaświadczenie dokonania rejestracji państwowej spółki wydaje się najpóźniej następnego dnia roboczego po dokonaniu rejestracji (ust. 23 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych). Urząd rejestrowy zgłasza spółkę do urzędu skarbowego, urzędu statystycznego, organów Funduszu Osłon Socjalnych Ministerstwa Pracy oraz Osłon Socjalnych, Białoruskiego Republikańskiego Unitarnego Przedsiębiorstwa Ubezpieczającego „Belgosstrach” (odpowiednik ZUS) i w terminie pięciu dni roboczych od dnia dokonania rejestracji wydaje spółce dokument potwierdzający zgłoszenie spółki do ww. instytucji (ust. 25 Regulaminu o państwowej rejestracji podmiotów gospodarczych).

Likwidacja spółki

Otwarcie likwidacji osoby prawnej następuję na podstawie jednogłośnej uchwały wspólników, a w przypadkach określonych w prawie na podstawie orzeczenia sądu (art. 57 kodeksu cywilnego). Wspólnicy (sąd) powołują komisję likwidacyjną (likwidatora) i określają tryb i terminy likwidacji zgodnie z przepisami kodeksu cywilnego (art. 58 kodeksu cywilnego). Komisja likwidacyjna (likwidator) powinna niezwłocznie w terminie 10 dni zawiadomić o tej okoliczności organ rejestrowy, który dokonuje odpowiedniego wpisu w rejestrze państwowym osób prawnych. Komisja likwidacyjna (likwidator) umieszcza w prasie ogłoszenie o otwarciu likwidacji, trybie i terminach zgłoszenia wierzytelności. Termin zgłoszenia wierzytelności nie może być krótszy niż dwa miesiące od dnia ukazania się ogłoszenia. Po upływie terminu do zgłoszenia wierzytelności komisja likwidacyjna (likwidator) sporządzą pośredni bilans likwidacyjny, który zawiera dane o majątku osoby prawnej w likwidacji, wykaz zgłoszonych wierzytelności oraz wynik ich rozpatrzenia. Bilans pośredni zatwierdzają wspólnicy albo sąd (art. 59 kodeksu cywilnego). Termin likwidacji nie może przekraczać 9 miesięcy od dnia powzięcia uchwały o likwidacji. Wspólnicy mogą przedłużyć ten termin do 12 miesięcy (ust. 6 Regulaminu o likwidacji (zamknięciu działalności) podmiotów gospodarczych, zatw. DP RB z 16.01.2009 r. nr 1).

Kolejność zaspokojenia wierzytelności przy likwidacji spółki

Zaspokojenie wierzytelności odbywa się na podstawie pośredniego bilansu likwidacyjnego w następującej kolejności: 1) roszczenia osób fizycznych, wobec których dłużnik odpowiada na wyrządzenie szkody ich zdrowiu lub życiu, poprzez skapitalizowanie odpowiednich należności; 2) wierzytelności tytułem umów o pracę, oraz umów cywilnoprawnych, a także umów autorskich; 3) wierzytelności tytułem zaległości przed budżetem, czyli skarbem państwa, oraz wierzytelności zabezpieczone zastawem (kosztem zastawionych rzeczy); 4) pozostałe wierzytelności (art. 60 ust. 1 kodeksu cywilnego). Roszczenia wierzycieli zgłoszone po upływie terminu określonego przez komisję likwidacyjną (likwidatora) są zaspokajane kosztem mienia, które pozostanie po zaspokojeniu roszczeń wierzycieli zgłoszonych w terminie (art. 60 ust. 5 kodeksu cywilnego).

Zamknięcie likwidacji Po zatwierdzeniu pośredniego bilansu likwidacyjnego następuje spłata długów w określonej kolejności na rzecz wierzycieli pierwszej - trzeciej kolejności. Spłata długów na rzecz wierzycieli czwartej kolejności następuje po upływie jednego miesiącu od dnia zatwierdzenia bilansu likwidacyjnego (art. 59 ust. 4 kodeksu cywilnego). Po zakończeniu rozliczeń z wierzycielami komisja likwidacyjna sporządza bilans likwidacyjny, który zatwierdzają wspólnicy (art. 59 ust. 5 kodeksu cywilnego).

Page 19: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

19

Po uregulowaniu należności składa się zawiadomienie z załączeniem bilansu zamknięcia w urzędzie rejestrowym o zamknięciu likwidacji spółki. Likwidacja spółki uznaje się za zamkniętą, a spółka za zlikwidowaną z datą podjęcia przez organ rejestrowy decyzji o dokonaniu wpisu do Jednolitego Państwowego Rejestru Osób Prawnych oraz Przedsiębiorców Indywidualnych o skreśleniu osoby prawnej z rejestru (art. 59 ust. 8 kodeksu cywilnego).

Upadłość Dłużnik ma obowiązek złożyć w sądzie wniosek o upadłość w przypadku, jeśli: - zaspokojenie roszczenia wierzyciela (wierzycieli) spowoduje uniemożliwienie wykonania pieniężnego zobowiązań wobec innych wierzycieli albo zawieszenie działalności dłużnika – osoby prawnej; - wspólnicy (właściciel mienia dłużnika) podjęli uchwałę o złożeniu w sądzie wniosku o upadłość; - w innych przypadkach (art. 12 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie).

Prawo wierzyciela do złożenia wniosku o upadłość

Wierzyciel może złożyć w sądzie wniosek o upadłość dłużnika w przypadku, jeśli jednocześnie spełnione są następujące warunki: - wierzyciel posiada wiarygodne, potwierdzone dokumentalnie dane potwierdzające niewypłacalność dłużnika, która ma albo będzie miała charakter stały; - zastosowanie do dłużnika egzekucji przymusowej, która okazała się bezskuteczna w ciągu trzech miesięcy albo się okazało, że brak u dłużnika majątku niezbędnego dla wykonania tego tytułu wykonawczego; - wysokość zadłużenia wobec wierzyciela składającego wniosek do sądu wynosi co najmniej 100 kwot bazowych (w przypadku dłużnika z udziałem państwa – co najmniej 2500 kwot bazowych) - art. 12 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie).

Orzeczenie sądu w sprawie upadłości

Po rozpatrzeniu wniosku o upadłość sąd gospodarczy wydaje jedno z następujących orzeczeń: 1) o sanacji; 2) o otwarciu postępowania likwidacyjnego; 3) o umorzeniu postępowania (art. 12 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie).

Sanacja

Termin sanacji nie może przekroczyć 18 miesięcy od dnia wydania orzeczenia sądu. Sąd może na wniosek zebrania wierzycieli lub zarządcy skrócić lub wydłużyć termin sanacji o 12 miesięcy (art. 125 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie).

Postępowanie likwidacyjne w ramach bankructwa Termin postępowania likwidacyjnego nie może przekroczyć 1 roku od dnia wydania orzeczenia sądu. Sąd może wydłużyć termin postępowania likwidacyjnego o 6 miesięcy (art. 140 ustawy z dnia 13.07.2012 r. – O upadłości (bankructwie).

Zgłoszenie wierzytelności po ogłoszeniu postępowania konkurencyjnego Wierzycieli zgłaszają swoje wierzytelności dłużnikowi w terminie dwóch miesięcy od dnia ukazania się ogłoszenia w prasie o otwarciu postępowania konkursowego.

Page 20: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

20

Zgłoszenie wierzytelności wysyła się do dłużnika pod adresem wskazanym w ogłoszeniu oraz do sądu gospodarczego, który prowadzi postępowanie w sprawie upadłości (bankructwa). Do zgłoszenia załącza się dokumenty potwierdzające wierzytelność. Zarządca rozpatruje zgłoszone wierzytelności w terminie nieprzekraczającym siedmiu dni od dnia ich otrzymania (art. 89 ustawy o upadłości (bankructwie).

Zaspokojenie wierzytelności poza kolejnościa przy likwidacji spółki w ramach bankructwa Poza kolejnością podlegają zaspokojeniu wierzytelności w zakresie kosztów sądowych oraz kosztów na umieszczanie w prasie ogłoszeń zgodnie z prawem upadłościowym, a także wierzytelności powstałe po otwarciu postępowania konkursowego, w tym w zakresie: - roszczeń osób fizycznych w związku z wyrządzeniem szkody ich życiu lub zdrowiu; - wypłat na rzecz pracowników tytułem umów o pracę oraz umów autorskich; - zapłaty podatków, składek, cła oraz innych należności obligatoryjnych.

Kolejność zaspokojenia wierzytelności Wierzytelności powstałe sprzed otwarcia postępowania konkurencyjnego zaspokajane są w następującej kolejności: 1) roszczenia osób fizycznych, wobec których dłużnik odpowiada na wyrządzenie szkody ich zdrowiu lub życiu, poprzez skapitalizowanie odpowiednich należności; 2) wypłaty na rzecz pracowników tytułem umów o pracę oraz umów cywilnoprawnych oraz uiszczenie składek ubezpieczenia socjalnego; 3) wypłaty obligatoryjne (z wyjątkiem wypłat zaliczanych do trzeciej i piątej kolejności); 4) roszczenia wierzycieli tytułem zobowiązań zabezpieczonych zastawem ustanowionym na majątku dłużnika; 5) roszczenia innych wierzycieli (art. 141 ustawy o upadłości (bankructwie). Zarządca zaspokaja wierzytelności zgodnie z rejestrem wierzytelności. Wierzytelności każdej następnej kolejności są zaspokajane po całkowitym zaspokojeniu wierzytelności poprzedniej kolejności. Wierzytelności zgłoszone po upływie terminów zgłoszenia, ale powstałe przed chwilą otwarcia postępowania konkurencyjnego są zaspokajane kosztem majątku dłużnika, który pozostał po zaspokojeniu wierzytelności zgłoszonych w terminie. Wierzytelności, które nie zostały zaspokojone za przyczyną niewystarczającego majątku, uznawane są za wygasłe. Wierzyciele, których wierzytelności nie zostały zaspokojone w całości w związku z niewystarczającym majątkiem dłużnika, mogą żądać zaspokojenia swoich wierzytelności od osób trzecich, które otrzymały majątek wbrew prawu. Takie prawo przysługuje wierzycielowi w ciągu 10 lat od dnia zamknięcia postępowania likwidacyjnego (art. 147 ustawy o upadłości (bankructwie). Informacje o podmiotach białoruskich, które są w likwidacji zawiera strona internetowa Ministerstwa Sprawiedliwości Białorusi http://justbel.info/Liquidation/FindMyRequest Informacje o podmiotach białoruskich, które są w upadłości lub mają zaległości wobec fiskusa zawiera strona internetowa Ministerstwa ds. Podatków Białorusi http://www.nalog.gov.by/ru/Information_about_the_business_partner/.

Przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej (podmiotu gospodarczego)

Przedstawicielstwo może być otworzone tylko w celach wykonania przez przedstawicielstwo w imieniu i na polecenie zagranicznej osoby prawnej działalności o charakterze przygotowawczym lub pomocniczym, w tym w zakresie:

Page 21: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

21

1) efektywnego wsparcia realizacji umów międzynarodowych Republiki Białoruś w zakresie współpracy handlowej, finansowej, naukowej, technicznej, transportowej oraz poszukiwania możliwości do jej rozwoju, udoskonalenia tej współpracy, powstania i rozwoju wymiany informacją gospodarczą oraz naukowo-techniczną; 2) badania rynków towarowych Republiki Białoruś; 3) badania możliwości zrealizowania inwestycji na terenie Białorusi; 4) tworzenia spółek handlowych z udziałem zagranicznym; 5) sprzedaży biletów i rezerwacji miejsc przez firmy w zakresie przewozów powietrznych, kolejowych, samochodowych, morskich; 6) innej społecznie użytecznej działalności tylko z zezwolenia Ministerstwa Spraw Zagranicznych Białorusi uzgodnionego z odpowiednimi organami państwa białoruskiego (ust. 4 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji (zatwierdzony uchwałą RM z dnia 31.12.2013 r. nr 1189). W celu dokonania rejestracji przedstawicielstwa zagraniczna osoba prawna składa następujące dokumenty: 1) wniosek o rejestrację przedstawicielstwa do MSZ RB; 2) odpis KRS wraz z tłumaczeniem na język rosyjski (honorowany w okresie 3 miesięcy od dnia wystawienia), 3) regulamin przedstawicielstwa zatwierdzony przez spółkę macierzystą; 4) program (projekt) działania przedstawicielstwa zatwierdzony przez spółkę macierzystą (dla podmiotow zagranicznych planujących prowadzić społecznie użyteczną działalność na Białorusi); 5) pełnomocnictwo dla kierownika przedstawicielstwa wraz z tłumaczeniem na język rosyjski; 6) pełnomocnictwo dla osoby fizycznej reprezentującej na Białorusi podmiot prawa zagranicznego w zakresie otwarcia przedstawicielstwa wraz z tłumaczeniem na język rosyjski; 7) dokument potwierdzający uiszczenie opłaty skarbowej w wysokości 195 opłat bazowych (ust. 8 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji). Dokumenty sporządzone w języku polskim powinny być przetłumaczone na język rosyjski przez tłumacza przysięgłego (w Polsce) lub tłumacza białoruskiego za poświadczeniem notarialnym. Termin rejestracji przedstawicielstwa wynosi 10 dni, ale może być wydłużony do miesiąca (ust. 10 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji). Pozwolenie na otwarcie przedstawicielstwa wydaję się na 3 lata z możliwością przedłużenia na kolejne trzy lata (ust. 9 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji) i w swojej treści zawiera: - nazwę podmiotu zagranicznego; - nazwę przedstawicielstwa; - datę wydania i numer pozwolenia; - okres, na który wydane; - liczba cudzoziemców – pracowników przedstawicielstwa (nie może przekraczać 5 osób).

Wg ogólnej zasady cudzoziemcy, którzy nie posiadają pobytu stałego na Białorusi i zamierzają podjąć pracę powinni mieć pozwolenie na pracę. Jednak ten wymóg nie dotyczy m.in. cudzoziemca - kierownika przedstawicielstwa firmy zagranicznej (art. 2 ustawy z dnia 30.12.2010 r. - O zagranicznej migracji zarobkowej).

Zamknięcie przedstawicielstwa Zagraniczna osoba prawna zamyka przedstawicielstwo zgodnie z jego regulaminem. Po czym w ciągu miesiąca składa w Ministerstwie Spraw Zagranicznych następujące dokumenty: 1) kopię zaświadczenia banku o zamknięciu rachunku; 2) wyciąg z danych ewidencji urzędu skarbowego o naliczonych i zapłaconych podatkach, składkach (cłach), odsetkach;

Page 22: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

22

3) kopię zaświadczenia urzędu celnego o braku zaległości celnych; 4) kopię zaświadczenia archiwum właściwego terytorialnie potwierdzającego przekazanie akt personalnych pracowników przedstawicielstwa; 5) oryginał pozwolenia na otwarcie przedstawicielstwa. Kopie ww. dokumentów powinny być poświadczone za zgodność z przystawieniem pieczątki firmowej zagranicznej osoby prawnej lub złożeniem podpisu przez osobę umocowaną do dokonania czynności w zakresie zamknięcia przedstawicielstwa (ust. 20 Regulaminu o trybie otwierania i działalności w Republice Białoruś przedstawicielstw zagranicznych organizacji).

Podatki i składki

Na podstawowe akty prawne w zakresie podatków składają się: 1) Ustawa z dnia 19.12.2002 r. – Kodeks podatkowy Republiki Białoruś (część ogólna); 2) Ustawa z dnia 29.12.2009 r. – Kodeks podatkowy Republiki Białoruś (część szczególna); 3) Dekrety i ukazy Prezydenta Republiki Białoruś.

Podatek od zysku (podatek dochodowy od osób prawnych)

Podstawowa stawka podatkowa od zysku – 18% (art. 142 ust. 1 kodeksu podatkowego) Zwalnia się z opodatkowania podatkiem od zysku: 1) sprzedaż przez podmiot gospodarczy żywności dla dzieci wyprodukowanej przez ten podmiot (art. 140 ust. 1.7 kodeksu podatkowego); 2) sprzedaż samochodów osobowych oraz części samochodowych wyprodukowanych przez podatnika (przysługuje w ciągu 3 lat od pierwszego dnia miesiąca następnego po miesiącu nabrania mocy prawnej porozumienia o warunkach produkcji samochodów osobowych zawartego pomiędzy podatnikiem a Ministerstwem Przemysłu) - art. 140 ust. 1.13 kodeksu podatkowego; 3) sprzedaż towarów wyprodukowanych przez podatnika, które uznawane są za innowacyjne według wykazu zatwierdzonego przez Radę Ministrów - art. 140 ust. 1.13-2 kodeksu podatkowego; 4) sprzedaż towarów wyprodukowanych przez podatnika, które uznawane są za wysokotechnologiczne według wykazu zatwierdzonego przez Radę Ministrów (pod warunkiem, że udział dochodu ze sprzedaży tych towarów w całości dochodów podatnika stanowi ponad 50%) - art. 140 ust. 1.13-3, art. 142 ust. 7 kodeksu podatkowego.

Obniżone stawki podatkowe: 1) 10% - sprzedaż towarów wyprodukowanych przez podatnika, które uznawane są za wysokotechnologiczne według wykazu zatwierdzonego przez Radę Ministrów, jeśli udział dochodu ze sprzedaży tych towarów w całości dochodów podatnika nie przekracza 50% (art. 140 ust. 1.13-3, art. 142 ust. 7 kodeksu podatkowego); 2) 12% - od dywidendy (art. 142 ust. 5 kodeksu podatkowego); 5% - od dywidendy, jeżeli odbiorcą dywidendy jest rezydent Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 kodeksu podatkowego); 3) 10% - działalność uznawana za innowacyjną i prowadzona przez naukowo-technologiczne parki, centra transferu technologii, rezydentów naukowo-technologicznych parków (art. 142 ust. 6 kodeksu podatkowego).

Opodatkowanie dochodów osób zagranicznychmających siedzibę nie wykonujących działalności na

Białorusi

Tytuł dochodu Stawka podatku

Page 23: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

23

Podmiot zagraniczny

Podmiot polski

Transport międzynarodowy (art. 146 ust. 1 pkt. 1.1 k.p.)

6% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 8 Umowy)

Zobowiązania dłużne z kredytów, pożyczek, papierów wartościowych, lokowania wolnych środków na rachunku bankowym, odsetek o charakterze dłużnym (art. 146 ust. 1 pkt. 1.2 k.p.)

10% (art. 149 ust. 1 k.p. 5% - jeśli odbiorca dochodu jest rezydentem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.)

10% (art. 11 Umowy) 5% - jeśli odbiorca dochodu jest rezydentem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.)

Udzielenie podmiotom białoruskim kredytów, pożyczek w formie pieniężnej (art. 146 ust. 4 pkt. 4.3 k.p.)

Zwolniony Zwolniony

Dywidenda (art. 146 ust. 1 pkt. 1.4 k.p.)

12% (art. 149 ust. 1 k.p.) 5% - jeżeli odbiorca dywidend jest rezydentem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.).

10% - jeżeli udział osoby polskiej w kapitale spółki wypłacającej dywidendy wynosi powyżej 30% (art. 10 ust 2 pkt. „a” Umowy) 5% - jeżeli odbiorca dywidend jest rezydentem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.).

Należności licencyjne (art. 146 ust. 1 pkt. 1.3 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.) 5% - jeżeli odbiorca należności jest rezydentem Parku Wysokich Technologii (art. 149 ust. 2 k.p.)

Zwolniony (art. 12 Umowy)

Sprzedaż towarów tytułem umów zlecenia, komisu itp. (art. 146 ust. 1 pkt. 1.5 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Page 24: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

24

Zorganizowanie i udział w imprezach kulturalnych itp. (art. 146 ust. 1 pkt. 1.6 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Kary umowne, w tym odsetki oraz inne kary tytułem naruszenia postanowień umowy (art. 146 ust. 1 pkt. 1.7 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Wykonanie robót naukowo-badawczych, doświadczalno-konstruktorskich, opracowania konstruktorskiej oraz technologicznej dokumentacji na wzorce doświadczalne (partia doświadczalna) towarów, przedprojektowe oraz projektowe roboty (opracowanie techniko-ekonomicznych uzasadnień, projektowo-konstruktorskich opracowań oraz innych robót analogicznych) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.8 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Udzielenie gwarancji i (lub) poręczenia (art. 146 ust. 1 pkt. 1.9 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Udostępnienia przestrzeni dyskowej i (lub) kanału łączności dla ulokowania informacji na serwerze oraz świadczenie usług w zakresie jego obsługi technicznej (art. 146 ust. 1 pkt. 1.10 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Sprzedaż nieruchomości położonej na terenie Białorusi (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.1 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p., art. 13 ust. 1 Umowy)

Sprzedaż przedsiębiorstwa lub jego części (jako zespołu majątkowego), którego właścicielem jest podmiot zagraniczny (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.2 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p., art. 13 ust. 1 Umowy)

Sprzedaż papierów wartościowych na terenie Białorusi (oprócz akcji) i (lub) ich pogaszenie (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.3 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 13 ust. 4 Umowy)

Sprzedaż udziałów w kapitale zakładowym (akcji) spółek z siedzibą na Białorusi lub ich części (art. 146 ust. 1 pkt. 1.11.4 k.p.)

12% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 13 ust. 4 Umowy)

Świadczenie usług konsultacyjnych, księgowych, marketingowych, prawnych, inżynieryjnych (z wyjątkiem usług świadczonych na rzecz podmiotów białoruskich w zakresie potwierdzenia zgodności procesu produkcyjnego, wyrobów oraz innych obiektów normom technicznym Białorusi, lub zagranicznym) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12 ppkt. 1.12.1 k.p.) oraz powierniczych w zakresie zarządzania nieruchomością położoną na terenie Białorusi (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.2 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 14, art. 21 ust. 1 Umowy)

Świadczenie usług, w tym: - kurierskich (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.3 k.p.),

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Page 25: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

25

- pośrednictwa handlowego, w tym tytułem umów komisu, poręczenia itp. (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.4 k.p.), - zarządzania (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.5 k.p.), - w zakresie zatrudnienia i (lub) doboru pracowników (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.6 k.p.), - w zakresie oświaty (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.7 k.p.), - przechowania mienia (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.8 k.p.). - ubezpieczenia (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.9 k.p.), - w zakresie reklamy (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.10 k.p.), - w zakresie montażu, serwisowania, badania, testowania itp. linii produkcyjnych, maszyn, urządzeń, przyrządów, aktywów nie materialnych, które się znajdują na terenie Białorusi (z wyjątkiem tychże usług w ramach kontraktu w zakresie handlu zagranicznego) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.11 k.p.), - w zakresie ochrony ładunków w ramach umowy przewozu (art. 146 ust. 1 pkt. 1.12.12 k.p.).

Zależy od konkretnych okoliczności Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Z nieruchomości (art. 146 ust. 1 pkt. 1.13 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p., art. 13 ust. 1 Umowy)

Opracowanie informacji, w tym z używaniem programów komputerowych, usługi hostingu (przechowanie web-stron, udzielenie możliwości ich modyfikowania oraz umieszczenia w Internecie w celu udostępnienia powszechnego, usługi w zakresie sprzedaży czasu komputerowego oraz dochody tytułem wykorzystania baz informacyjnych, w tym zapewnienie dostępu do baz informacyjnych, tworzenie baz informacyjnych, przechowanie informacji, usługi portali poszukiwawczych oraz maszyn poszukiwawczych w sieci Internet (nie dotyczy systemów bankowych w zakresie przekazania płatności, kart bankowych) (art. 146 ust. 1 pkt. 1.14 k.p.)

15% (art. 149 ust. 1 k.p.)

Zwolniony (art. 21 ust. 1 Umowy)

Podatek od wartości dodanej - NDS (VAT)

Za obiekty opodatkowania podatkiem VAT na Białorusi uznaje się: 1) obrót w zakresie sprzedaży towarów (robót, usług), praw majątkowych na terenie Białorusi, w tym, m.in.:

Page 26: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

26

- nieodpłatne przekazanie towarów (robót, usług), praw majątkowych; - przekazanie praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej; 2) wwóz towarów na teren Białorusi (art. 93 ust. 1 kodeksu podatkowego). W kontekście podatku VAT terytorium Białorusi uznaje się za miejsce sprzedaży towarów w przypadku, jeżeli towar: - znajduje się na terenie Białorusi oraz nie jest w stanie załadunku lub transportowania do kupującego (odbiorcy wskazanego przez kupującego) i (lub) - towar w chwili rozpoczęcia załadunku lub transportowania do kupującego (odbiorcy wskazanego przez kupującego) znajduje się na terenie Białorusi. Przy sprzedaży towaru przez podatnika białoruskiego na rzecz podatnika innego kraju Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (EUG), jeśli miejsce nadania towaru do przewozu znajduje się poza obszarem celnym (EUG), a miejsce wydania towaru w innym kraju EUG, za miejsce sprzedaży tego towaru uznaje się terytorium Białorusi, jeśli na jej terytorium towar zostaje objęty procedurą celną dopuszczenia do obrotu gospodarczego (art. 32 kodeksu podatkowego). Za miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątkowych uznaje się terytorium Białorusi, jeżeli: 1) Roboty, usługi mają bezpośredni związek z mieniem nieruchomym, w tym w stanie budowy, położonym na terytorium Republiki Białoruś. Ta zasada stosuje się również w przypadku oddania mienia w dzierżawę (leasing), usług ekspertów oraz rzeczoznawców, a także usług w zakresie inżynieryjnego, dizajnu, autorskiego i technicznego nadzoru. 2) Roboty, usługi mają bezpośredni związek mieniem ruchomym znajdującym się na terytorium Białorusi z wyjątkiem dzierżawy (leasingu) ruchomego mienia, w tym środków transportu. 3) usługi faktycznie świadczone są na terytorium Białorusi w zakresie kultury, sztuki, sportu, turystyki, rekreacji, oświaty, z wyjątkiem usług w zakresie kształcenia, jeśli świadczone są w formie korespondencyjnej (e-learning). 4) kupujący (odbiorca) robót, usług, praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej wykonuje działalność na terenie Białorusi i (lub) ma siedzibę (miejsce zamieszkania) na terenie Białorusi (art. 33 kodeksu podatkowego). Za miejsce sprzedaży robót, usług, praw majątkowych uznaje się terytorium Białorusi, jeżeli kupujący (odbiorca) robót, usług, praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej wykonuje działalność na terenie Białorusi i (lub) ma siedzibę (miejsce zamieszkania) na terenie Białorusi w przypadku: - otrzymania, utrzymania w sile patentów, innych dokumentów potwierdzających prawo do chronionych przez państwo obiektów własności przemysłowej, przeniesienia praw do obiektów własności intelektualne, - przeniesienia własności praw majątkowych do obiektów własności intelektualnej, - świadczenia usług audytorskich, konsultingowych, marketingowych, prawnych, księgowych, inżynieryjnych, reklamowych, usług w zakresie opracowania informacji, dostarczenia informacji, dizajnu, kształcenia w formie korespondencyjnej (e-learning), wykonania robót naukowo-badawczych, doświadczalno-konstruktorskich, technologicznych oraz doświadczalno-technologicznych, - świadczenia usług w zakresie outsourcingu, jeśli personel pracuje w miejscu działalności kupującego, - dzierżawy (leasingu) ruchomego mienia z wyjątkiem środków transportu, - świadczenia usług (wykonania robót) w zakresie opracowania komputerowych programów i baz danych, ich adaptowania oraz modyfikacji i obsługiwania, - świadczenia uslug w zakresie poszukiwania i/lub przekazania zamawiającemu informacji o potencjalnych nabywcach (konsumantach); - świadczenia usług w zakresie przechowywania informacji na serwerach i (lub) ich obsługiwania technicznego, w zakresie projektowania, opracowania i modyfikowania stron internetowych, tworzenia baz danych, zapewnienia dostępu do nich (art. 33 kodeksu podatkowego). Nie uznaje się za obiekty opodatkowania podatkiem VAT m.in.: - sprzedaż mienia państwowego w ramach prywatyzacji;

Page 27: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

27

- nieodpłatne przekazanie majątku na rzecz podmiotów wykonujących działalność gospodarczą w zakresie wytworzenia produktów rolnych, hodowli zwierząt, hodowli ryb i pszczelarstwa pod warunkiem używania tego majątku w wytworzeniu tych produktów; - obroty w zakresie przeniesienia własności udziałów w kapitałach zakładowych spółek; - obroty w zakresie sprzedaży towarów objętych procedurą celną reeksportu; - odpłatne udzielenie pożyczek; - obroty w zakresie sprzedaży przedsiębiorstwa jako zespołu majątkowego w ramach postępowania konkurencyjnego (art. 93 ust. 2 kodeksu podatkowego).

Podatnicy podatku VAT 1) Osoby prawne, w tym zagraniczne, 2) Osoby fizyczne wykonujące działalność gospodarczą, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 90 - 92 kodeksu podatkowego).

Opodatkowanie podatkiem VAT podmiotów zagranicznych

W przypadku sprzedaży towarów (robót, usług), praw majątkowych na terenie Białorusi przez podmioty zagraniczne, które nie wykonują tej działalności poprzez zakład w rozumieniu przepisów podatkowych oraz które nie mają na Białorusi numeru identyfikacji podatkowej, obowiązek w zakresie naliczenia i odprowadzenia podatku spoczywa na osobach prawnych oraz na przedsiębiorcach indywidualnych, które posiadają na Białorusi numery identyfikacji podatkowej (agenci podatkowi). Podmioty zagraniczne, w tym wykonawcy generalni, podwykonawcy wykonujące roboty budowlane lub montażowe oraz posiadające na Białorusi numery identyfikacji podatkowej, uiszczają podatek VAT od początku tej działalności na terenie Białorusi (art. 92 kodeksu podatkowego).

Zwolnienie z opodatkowania podatkiem VAT towarów przy wwozie na teren Białorusi

Zwalnia się z opodatkowania podatkiem VAT wwóz na teren Białorusi m.in.: 1) urządzeń, przyrządów, materiałów oraz części do wyrobów przeznaczonych dla wykonania naukowo-badawczych, doświadczalno-konstruktorskich oraz doświadczalno-technologicznych prac wwiezionych przez rezydentów Białorusi na teren Białorusi w trybie oraz na warunkach określonych przez Prezydenta Białorusi; 2) towarów używanych przez producentów laserowo-optycznych urządzeń do produkcji urządzeń laserowo-optycznych oraz nieprodukowanych na Białorusi; 3) maszyn oraz części do nich używanych w zakresie wykorzystania źródeł energii odnawialnej; 4) maszyn i urządzeń oraz części do nich przeznaczonych do zrealizowania projektów inwestycyjnych finansowanych kosztem zagranicznych kredytów (pożyczek) państwowych; 5) maszyn i urządzeń technologicznych oraz części do nich wwożonych przez rezydentów Parku Wysokich Technologii; 6) maszyn i urządzeń technologicznych (części do nich) do wykorzystania na terenie Białorusi przy zrealizowaniu projektów inwestycyjnych w ramach umów inwestycyjnych zawartych pomiędzy inwestorem a Republiką Białoruś; 7) innych towarów w trybie i na warunkach określonych przez Prezydenta Białorusi. Ulgi w zakresie zwolnienia z podatku VAT w przypadkach określonych w pkt. 1, 4 – 6 przysługują tylko w przypadku używania wymienionych towarów w celach w związku z przysługującymi ulgami, chyba że od dnia dokonania odprawy celnej tych towarów upłynęło pięć lat (art. 96 kodeksu podatkowego).

Podstawa opodatkowania przy pobieraniu podatku przez urzędy celne

Page 28: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

28

Podstawę opodatkowania podatkiem VAT pobieranego przez urzędy celne przy wwozie towarów na teren Białorusi stanowi suma: - wartości celnej; - kwoty cła należnego; - kwoty akcyzy należnej (art. 99 kodeksu podatkowego).

Stawki podatku VAT

1) Stawka podstawowa - 20% (art. 102 ust. 1 pkt. 1.3 kodeksu podatkowego) 2) Wwóz na Białoruś lub sprzedaż na Białorusi towarów dla dzieci, w tym żywności, z listy zatwierdzonej przez Prezydenta – 10% (art. 102 ust. 1 pkt. 1.2 kodeksu podatkowego) 3) Eksport towarów robót, usług, w tym wywóz towarów do krajów stanowiących Euroazjatycką Unię Gospodarczą (Rosja, Białoruś, Kazachstan, Armenia Kirgistan) – 0% (art. 102 ust. 1 pkt. 1.1 kodeksu podatkowego)

Odliczenie podatku VAT

Podatnikom przysługuje prawo do odliczenia kwoty podatku naliczonego z tytułu zakupu towarów i usług od podatku należnego z tytułu sprzedaży. Podatnik VAT jest zobowiązany prowadzić rejestry zakupu i sprzedaży VAT i na ich podstawie na koniec okresu rozliczeniowego (może się rozliczać miesięcznie bądź kwartalnie) sporządzić deklarację VAT, w której wykaże podatek należny i naliczony. W niektórych sytuacjach podatnik może uzyskać zwrot podatku VAT. W przypadku gdy podatek należny jest wyższy niż naliczony, przedsiębiorca musi zapłacić różnicę w terminie, w którym składa deklarację VAT (maksymalnie do 22. dnia miesiąca następującego po okresie, za który się rozlicza). Kwoty podatku zapłacone przy wwozie nabytych towarów w okresie od 1 stycznia 2018 r. do 31 grudnia 2018 roku na terytorium Białorusi z krajów, które nie należą do EAUG, podlegają odliczeniu w tym okresie sprawozdawczym, w którym upłynęło 60 dni kalendarzowych od daty ich dopuszczenia do obrotu (ust. 1 Ukazu Prezydenta z dnia 26.02.2015 r. nr 99).

Podatek od nieruchomości Podstawowa stawka podatku w przypadku osób prawnych wynosi 1% od bilansowej wartości nieruchomości według stanu z dnia 1 stycznia każdego roku i 0,1% w przypadku osób fizycznych (art. 187, 188 kodeksu podatkowego). Obiekt opodatkowania stanowią budynki położone na terytorium Białorusi, które: - stanowią własność osób prawnych lub fizycznych; - dzierżawione (leasingowane) są od osób prawnych lub przedsiębiorców indywidualnych tytułem dzierżawy (leasingu) finansowego przez osoby prawne lub przedsiębiorców indywidualnych, chyba że są ujęte w bilansie dzierżawcy (leasingodawcy); - dzierżawione (leasingowane) są od zagranicznych osób prawnych lub fizycznych tytułem dzierżawy (leasingu) finansowego przez osoby prawne (art. 185 kodeksu podatkowego). Przypadki zwolnienia z podatku od nieruchomości określa art. 186 kodeksu podatkowego oraz akty Prezydenta Białorusi.

Akcyza

Za podatników akcyzy uważa się osoby prawne oraz przedsiębiorców indywidualnych, a w niektórych przypadkach i inne osoby fizyczne, w tym: 1) przy wwozie towarów akcyzowych na teren Białorusi tytułem umów zlecenia, komisu oraz tytułem innych analogicznych umów cywilno-prawnych - osoby prawne i fizyczne, którym zlecona została sprzedaż towarów;

Page 29: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

29

2) przy sprzedaży wwiezionych na teren Białorusi towarów akcyzowych tytułem umów zlecenia, komisu oraz tytułem innych analogicznych umów cywilno-prawnych - osoby prawne oraz przedsiębiorcy indywidualni, którym zlecona została sprzedaż towarów akcyzowych; 3) przy wwozie na teren Białorusi towarów akcyzowych tytułem umów zlecenia, komisu oraz tytułem innych analogicznych umów cywilno-prawnych - osoby prawne i przedsiębiorcy indywidualni, którzy wwożą towary akcyzowe; 4) osoby prawne oraz przedsiębiorcy indywidualni, którzy wytwarzają towary akcyzowe z dowolnego surowca i (lub) z wykorzystaniem towarów akcyzowych (art. 109, 110 kodeksu podatkowego). Za towary akcyzowe uznaje się m.in.: - spirytus, - wyroby alkoholowe, - piwo, - wyroby tytoniowe, - benzyna, - olej napędowy, - gaz, - olej do silników samochodowych, Nie uznaje się za towary akcyzowe m.in: - perfumy i kosmetyki zawierające spirytus, - spirytus do produkcji koniaku oraz owocowy, - środki dezynfekujące, - towary chemii gospodarczej - tytoń do produkcji wyrobów tytoniowych (art. 111 kodeksu podatkowego), Wysokość stawek akcyzowych określa załącznik nr 1 do k.p. Zwolnione są z opodatkowania towary eksportowane z Białorusi, w tym do krajów Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (art. 114 ust. 1.5 k.p.).

Podatek dochodowy od osób fizycznych

Stawki podatku dochodowego od osób fizycznych: - 13% - podstawowa (art. 173 ust. 1 kodeksu podatkowego), - 9% - od dochodów otrzymanych od rezydentów Parku Wysokich Technologii (art. 173 ust. 3 kodeksu podatkowego), - 16% - od dochodów uzyskanych tytułem działalności gospodarczej przez przedsiębiorców indywidualnych oraz od dochodów notariuszy i adwokatów wykonujących zawód indywidualnie (art. 173 ust. 4.1 kodeksu podatkowego), - 4% - od dochodów uzyskanych tytułem wygranej w grach hazardowych (art. 173 ust. 5 kodeksu podatkowego). Wynagrodzenia dyrektorów i inne podobne należności, które osoba mająca miejsce zamieszkania w Polsce otrzymuje z tytułu członkostwa w zarządzie lub w innym analogicznym organie osoby prawnej mającej siedzibę na Białorusi, podlegają opodatkowaniu na Białorusi (art. 16 Umowy w sprawie unikania podwójnego opodatkowania).

Składki na Fundusz Ubezpieczenia Społecznego (ZUS)

Wysokość składki na ZUS wynosi: 34% - kosztem pracodawcy 1% - kosztem pracownika (art. 3 ustawy - O obowiązkowych składkach ubezpieczeniowych na rzecz Funduszu Ubezpieczeń Socjalnych Ludności Ministerstwa Spraw Socjalnych RB).

Podatek offshore

Page 30: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

30

Stawka podatku wynosi 15% od kwoty pieniężnej lub ceny przedmiotu zobowiązania niepieniężnego. Podstawę opodatkowania stanowi wykonanie zobowiązania w formie przekazu pieniędzy lub wykonania niepieniężnego zobowiązania wobec podmiotów zarejestrowanych w „rajach podatkowych”, których wykaz określa Dekret Prezydenta RB (art. 232 ust. 5 kodeksu podatkowego).

Opodatkowanie rezydentow wolnej strefy gospodarczej (SEZ)

Podstawę prawna do funkcjonowania SEZ stanowią: - ustawa z dnia 07 grudnia 1998 r. o wolnych strefach ekonomicznych - ukaz Prezydenta z dnia 09 czerwca 2005 r. nr 262 o poszczególnych sprawach działalności wolnych strefach ekonomicznych na terytorium Republiki Białoruś. - ukazy Prezydenta Białorusi o utworzeniu poszczególnych SEZ. - porozumienie w sprawach wolnych (specjalnych, szczególnych) strefach ekonomicznych na terytorium Unii Celnej oraz procedury celnej wolnej strefy celnej (sporządzone w Sankt-Petersburgu dnia 18.06.2010 r.). Funkcjonowanie poszczególnej strefy reguluje również regulamin uchwalony przez Gabinet Ministrów Białorusi. Ulgi podatkowe, które przysługują rezydentom SEZ, określają przepisy kodeksu podatkowego. Na Białorusi funkcjonują następujące SEZ: 1) Brześć, 2) Homel-Raton, 3) Mohylew, 4) Witebsk, 5) Grodnoinwest, 6) Mińsk Rezydenty SEZ: 1) zwolnione są z podatku: - dochodowego w okresie pierwszych 10 lat kalendarzowych od daty wykazania zysku (art. 327 ust. 3.1 kodeksu podatkowego); - od nieruchomości w okresie trzech lat (art. 327 ust. 4.1 kodeksu podatkowego);

- od gruntów w okresie 01.01.2017 – 31.12.2021 bezwarunkowe, a w późniejszym okresie na czas

budowy obiektów (art. 327 ust. 5 kodeksu podatkowego); 2) po upływie 10 lat kalendarzowych od daty wykazania zysku płacą podatek dochodowy według stawki 9% (50% od stawki zwykłej, ale nie może przekroczyć wysokości 12%) (art. 327 ust. 1.1 kodeksu podatkowego). Ww. ulgi podatkowe przysługują podmiotowi gospodarczemu, który został zarejestrowany na terenie SEZ w charakterze rezydenta SEZ, który: 1) zawarł umowę z administracją SEZ o warunkach działalności w SEZ, 2) przedłożył projekt inwestycyjny o wartości inwestycji co najmniej 1mln EUR, albo przedłożył projekt inwestycyjny o wartości inwestycji co najmniej 0,5 mln EUR, ktorego termin zrealizowania nie przekracza trzech lat (art. 19, art. 20 Ustawy z dnia 07.12.1998 r. – O wolnych strefach ekonomicznych, ust. 1.1-1 UP RB z dnia 09.06.2005 r. nr 262), 3) uzyskuje dochody tytułem sprzedaży towarów (robót, usług) wyprodukowanych bezpośrednio przez tegoż podatnika na terenie SEZ: - za granicę Białorusi (eksport); - innym rezydentom SEZ; - za granicą Białorusi (art. 326 ust. 3 kodeksu podatkowego).

Page 31: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

31

Ulgi nie przysługują w przypadku dochodu uzyskanego tytułem sprzedaży towarów (robot, usług) na terenie Białorusi, czyli ulga przysługuje tylko w przypadku eksportu (sprzedaży towarów poza granice Białorusi).

Treść procedury celnej wolnej strefy celnej (na terenie SEZ) Towary zagraniczne wwiezione do wolnej strefy celnej i tam używane, jak równiez przy ich wywozie poza terytorium Unii Celnej nie podlegają opłatom celnym. Jednak przy dopuszczeniu tych towarow do obrotu na terytorium Unii Celnej (poza WSE) podlegają one opłatom celnym obowiązującym w dniu ich wwozu na teren WSE (art. 10, art. 17 Porozumienia w sprawach wolnych (specjalnych, szczególnych) stref gospodarczych na terytorium celnym Unii Celnej oraz procedury celnej wolnej strefy celnej).

Ulgi podatkowe dla podmiotów gospodarczych Białorusi tytułem poszczególnych aktów prawnych

Dekret Prezydenta RB z dnia 07.05.2012 r. nr 6

„O stymulowaniu działalności gospodarczej na terenie średnich, małych miasteczek, wsiach” Podmioty gospodarcze, które są zarejestrowane i prowadzą działalność gospodarczą w zakresie produkcji towarów (wykonania robót, usług) w dowolnej miejscowości na terenie Białorusi (z wyjątkiem miast Baranowicze, Bobrujsk, Borysów, Brześć, Witebsk, Homel, Grodno, Żodzino, Żłobin, Lida, Mińsk, Mohylew, Mozyrz, Mołodeczno, Nowopołock, Orsza, Pińsk, Połock, Reczica, Świetłogorsk, Słuck, Soligorsk) w zakresie sprzedaży towarów własnej produkcji (wykonania robót, świadczenia usług) zwolnione są: 1) w ciągu 7 lat od dnia państwowej rejestracji podmiotu gospodarczego z: - podatku dochodowego; - podatku od nieruchomości (ust. 1.2 pkt. 1.2.1 DP). 2) z cła od wwozu z zagranicy tytułem wkładu do kapitału zakładowego (aportu) maszyn: - od wyprodukowania ktorych nie upłynęło 5 lat i - sklasyfikowanych wg taryfy celnej w pozycjach 7301, 7302, 7308, 7309 00, 7311 00, 8401 - 8408, 8410 - 8426, 8430 - 8481, 8483, 8484, 8486, 8487, 8501 - 8519, 8521 - 8523, 8525 - 8537, 8543, 8545, 8601 - 8609 00, 8707, 8709 - 8713, 8716, 8801 00 - 8805, 8901 - 8908 00 000 0, 9005 - 9008, 9010 - 9020 00 000 0, 9022 - 9032, 9103 - 9107 00 000 0, 9201, 9202, 9205 - 9208, 9401 - 9406 00, 9503 00 – 9508.

Dekret Prezydenta RB z dnia 06.08.2010 r. nr 10

„O utworzeniu dodatkowych warunków dla inwestowania w Republice Białoruś” Podstawę dla ulg tytułem Dekretu stanowi umowa inwestycyjna zawarta pomiędzy inwestorem (w tym zagranicznym) i administracją komitetu wykonawczego obwodu (miasta Mińsk) lub Radą Ministrów Białorusi w celu zrealizowania projektu inwestycyjnego w zakresie priorytetowych rodzajow działalności (ust. 1 Dekretu). Inwestorowi, który podpisał umowe inwestycyjną przysługuje prawo do zwolnienia: - z cła i podatku VAT przy wwozie na obszar celny Białorusi maszyn i urządzeń technologicznych oraz części do nich w celu ich wykorzystania w ramach zrealizowania projektu inwestycyjnego (ust. 2.2 Dekretu); - z podatku od gruntów w okresie projektowania i budowy nieruchomości w ramach projektu inwestycyjnego (ust. 3 Dekretu). Nie wywiązanie się z umowy inwestycyjnej (w tym opóźnienie) powoduje odpowiedzialność majątkową inwestora. W przypadku odstąpienia od umowy inwestycyjnej lub przekazania maszyn i urządzeń technologicznych oraz części do nich, przy wwozie których inwestor został zwolniony z oplat celnych, innej osobie (trzeciej) inwestor powinien zapłacić wszystkie opłaty celne należne w dniu wwozu maszyn i urządzeń technologicznych oraz części do nich na Białoruś.

Page 32: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

32

Dekret Prezydenta RB z dnia 22.09.2005 r. nr 12 „O Parku Wysokich Technologii”

Podmioty, które są zarejestrowane i prowadzą działalność w Parku Wysokich Technologii (rezydent PWT), zwolnione są z podatku: - dochodowego (ust. 22 Regulaminu PWT); - VAT (ust. 22 Regulaminu PWT); - od gruntów w okresie budowy obiektów nieruchomości na działce, ale ten okres nie może przekroczyć 3 lat (ust. 24 Regulaminu PWT); - od nieruchomości (ust. 25 Regulaminu PWT); - VAT i cła wwozowego przy wwozie maszyn technologicznych (części) (ust. 28 Regulaminu PWT). Wykaz tych maszyn określa Ukaz Prezydenta RB z dnia 30.08.2012 r. nr 392. Podstawę do zwolnienia stanowi opinia administracji PWT wydana zgodnie z UP RB z dnia 30.08.2012 r. nr 392. Podatek dochodowy od osób fizycznych zatrudnionych przez podmioty PWT wynosi 9% (ust. 26 Regulaminu PWT).

Ukaz Prezydenta RB z dnia 26.05.2011 r. nr 220 „O utworzeniu specjalistycznego Parku Turystyczno-Rekreacyjnego „Kanał Augustowski”

Podmioty gospodarcze, które zostały zarejestrowane w czarakterze rezydentow Parku: 1) zwolnione są z podatku: - dochodowego w okresie pierwszych 5 lat, począwszy od roku (włącznie z rokiem), w którym został wykazany zysk (ust. 5 pkt. 5.1 Ukazu); - VAT (ust. 5 pkt. 5.3 Ukazu); - od nieruchomości (ust. 5 pkt. 5.2 Ukazu); - VAT i cła wwozowego przy wwozie z zagranicy maszyn i urządzeń technologicznych (części) oraz materiałów i surowców w celach realizacji projektów inwestycyjnych (wykaz zatwierdza komitet wykonawczy obwodu grodzieńskiego) - ust. 5 pkt. 5.5 Ukazu. 2) po upływie 5 lat począwszy od roku (włącznie z rokiem), w którym został wykazany zysk, płacą podatek wg stawki 9% (ust. 5 pkt. 5.1 Ukazu). Rejestracji rezydentów Parku dokonuje administracja wolnej strefy gospodarczej Grodnoinwest, która podejmuje decyzje pod warunkiem, że projekt inwestycyjny spełnia jednocześnie nastepujące warunki: - projekt inwestycyjny jest skierowany na tworzenie i/lub rozwój obiektów industrii turystycznej i infastruktury przy wykonywaniu na terenie Parku działalności znajdującej sie na liście zatwierdzanej przez Radę Ministrow Białorusi po uzgodnieniu z Prezydentem; - wysokość inwestycji w ramach zrealizowania projektu inwestycyjnego wynosi co najmniej rownowartość 200 tys. euro (ust. 4 Ukazu).

Ukaz Prezydenta RB z dnia 12.05.2017 r. nr 166

Regulamin o szczególnym reżymie prawnym Chińsko-Białoruskiego Parku Industrialnego „Wielki Kamień”

Rejestracji rezydentów Parku dokonuje administracja Parku pod warunkiem, że projekt inwestycyjny spełnia jednocześnie nastepujące warunki: - projekt inwestycyjny przewiduje wykonywaniu na terenie Parku działalności zgodnie z kierunkiem działalności Parku, a w szczególności tworzenie i rozwój produkcji w branży elektronicznej, farmaceutycznej, chemji, biotechnologii, produkcji maszyn, nowych materiałów oraz prac naukowo-badawczych, a także tworzenie i rozwój logistyki; - wysokość inwestycji w ramach zrealizowania projektu inwestycyjnego wynosi co najmniej równowartość 5 mln USD (0,5 mln USD pod warunkiem zrealizowania projektu w terminie 3 lat), a w przypadku naukowo-badawczych prac – 0,5 mln USD (ust. 7 Regulaminu Parku).

Page 33: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

33

Podmioty gospodarcze, które zostały zarejestrowane w charakterze rezydentów Parku: 1) zwolnione są z podatku: - dochodowego w okresie pierwszych 10 lat od dnia zarejestrowania w Parku (50% stawki po upływie 10 lat); - od nieruchomości; - od gruntów (ust. 40 Regulaminu); - VAT i cła wwozowego przy wwozie z zagranicy maszyn i urządzeń technologicznych (części) oraz materiałów i surowców (ust. 66 Regulaminu); Podatek dochodowy od osób fizycznych zatrudnionych przez podmioty Parku pobiera sie wg stawki 9% (ust. 51 Regulaminu). Stawka podatku od dywidendy wypłacanej przez rezydenta Parku w okresie pierwszych 5 lat licząc od roku, w którym dywidenda po raz pierwszy została naliczona, wynosi 0%.

Prawo pracy

Podstawowe akty prawne w zakresie prawa pracy

1) Ustawa z dnia 26.07.1999 r. – Kodeks pracy; 2) Dekret Prezydenta z dnia 26.07.1999 nr 29 – O dodatkowych sposobach w zakresie udoskonalenia stosunków pracowniczych, wzmocnienia dyscypliny pracy; 3) Dekret Prezydenta z dnia 15.12.2014 r. nr 5.

Zatrudnienie pracowników przez furmy białoruskie. Umowa o pracę Umowa o pracę zawiera się na: - czas nie określony; - na czas określony (do 5 lat); - na czas wykonania określonej pracy (art. 17 kodeksu pracy). Umowa o pracę może być zawarta z okresem próbnym do 3 miesięcy (art. 28 kodeksu pracy).

Rozwiązanie umowy o pracę Umowa o pracę może być rozwiązana tylko w przypadkach określonych w kodeksie pracy mi. w przypadkach: - porozumienia stron (art. 37 kodeksu pracy); - upływu terminu umowy zawartej na czas określony; - za wypowiedzeniem umowy przez jedną ze stron wyłącznie w przypadkach określonych w przepisach kodeksu pracy (art. 40, 42 kodeksu pracy).

Ogólne podstawy do wypowiedzenia umowy o pracę

Pracownik może wypowiedzieć umowę o pracę: 1) zawartą na czas nie określony składając zawiadomienie z miesięcznym wyprzedzeniem (art. 40 kodeksu pracy); 2) zawartą na czas określony przed upływem terminu - w przypadku choroby, inwalidztwa oraz w innych przypadkach uniemożliwiających wykonanie pracy (art. 41 kodeksu pracy). Pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę tylko w przypadkach określonych w kodeksie pracy (art. 42 kodeksu pracy).

Dodatkowe podstawy wypowiedzenia przez pracodawcę umowy pracy zawartej na czas oznaczony z kierownikiem osoby prawnej

Page 34: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

34

Oprócz ogólnych podstaw określonych w przepisach kodeksu pracy pracodawca może wypowiedzieć umowę pracy na czas oznaczony z kierownikiem osoby prawnej przed upływem jej terminu w następujących przypadkach: 1) Postawienie osoby prawnej w stan upadłości; 2) Powzięcie przez właściciela mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawcę) odpowiedniej uchwały o rozwiązanie umowy pracy na czas oznaczony (art. 257 k.p.). Taka uchwała może być podjęta przed upływem terminu umowy pracy na czas oznaczony w przypadku braku winnych działań (zaniechania działania) kierownika osoby prawnej. W tym przypadku właściciel mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawca) wypłaca na rzecz kierownika osoby prawnej odszkodowanie za rozwiązanie umowy pracy na czas oznaczony przed terminem w wysokości określonej w umowie o pracę (art. 259 kodeksu pracy).

Wypowiedzenie przez kierownika osoby prawnej umowy pracy zawartej na czas oznaczony

Pracownik może wypowiedzieć umowę pracy na czas oznaczony przed upływem jej terminu składając wypowiedzenie na piśmie co najmniej na miesiąc przed rozwiązaniem umowy o pracę. Jeśli kierownik osoby prawnej wypowiada umowę pracy na czas oznaczony przed upływem jej terminu bez przyczyn usprawiedliwiających wypowiedzenie umowy, właściciel mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawca) może żądać od kierownika osoby prawnej odszkodowania w wysokości określonej w umowie o pracę (art. 260 kodeksu pracy).

Przyczyny usprawiedliwiające wypowiedzenie umowy pracy

Za przyczyny usprawiedliwiające wypowiedzenie umowy o pracę na czas oznaczony przez kierownika osoby prawnej uważa się m.in.: 1) osiągnięcie przez kierownika osoby prawnej wieku emerytalnego; 2) choroba, która przeszkadza wykonywaniu pracy; 3) konieczność sprawowania opieki nad chorym członkiem rodziny; 4) naruszenie przez właściciela mienia osoby prawnej lub uprawniony przez niego organ (pracodawcę) postanowień umowy o pracę (art. 260 kodeksu pracy). Dokumenty założycielskie osoby prawnej mogą stanowić, że ww. zasady regulowania pracy mają zastosowanie do członków kolegialnego organu władzy osoby prawnej (zarządu) (art. 261 kodeksu pracy).

Kontrakt o pracę

Kontrakt o pracę jest rodzajem umowy pracy zawartej na czas określony . Kontrakt może być zawarty na okres od jednego roku do pięciu lat. Pracodawca może zawierać kontrakt o pracę z każdym pracownikiem, chyba że inaczej stanowi prawo. W przypadku, jeżeli pracownik jest zatrudniony tytułem umowy o pracę na czas nie określony, pracodawca może również i z nim zawrzeć kontrakt o pracę jednocześnie rozwiązując umowę pracy na czas nie określony. W tym przypadku pracodawca powinien uprzedzić pracownika na miesiąc przed zawarciem kontraktu, a w przypadku odmowy pracownika zawrzeć kontrakt pracodawca może wypowiedzieć umowę o pracę (pkt. 2.10 DP z dnia 26.07.1999 r. nr 29).

Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracownika

Pracownik może wypowiedzieć kontrakt przed upływem terminu w następujących przypadkach: - choroby; - inwalidztwa; - w innych przypadkach uniemożliwiających wykonanie pracy;

Page 35: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

35

- winnego naruszenia przez pracodawcę przepisów pracy, układu zbiorowego, postanowień kontraktu (art. 41 kodeksu pracy). W tym przypadku pracownikowi przysługuje odszkodowanie w wysokości trzech płac średnich (ust. 2 Uchwały RM RB z dnia 02.08.1999 r. nr 1180).

Wypowiedzenie kontraktu o pracę przez pracodawcę Pracodawca może wypowiedzieć kontrakt o pracę w przypadkach określonych w kodeksie pracy (art. 42, 47 kodeksu pracy) lub w kontrakcie (pkt. 2.10 DP).

Zwolnienie pracownika w przypadku likwidacji zakładu pracy

Przy zwolnieniu pracownika z powodu likwidacji zakładu pracy pracodawca powinien wypłacić pracownikowi zasiłek w wysokości co najmniej trzech średnich płac miesięcznych (art. 48 kodeksu pracy). Poza tym pracodawca powinien zawiadomić pracownika na piśmie o zwolnieniu co najmniej na dwa miesiące przed zwolnieniem. Pracodawca może za zgodą pracownika zastąpić zawiadomienie o planowanym zwolnieniu wypłatą pracownikowi dodatkowego zasiłku w wysokości co najmniej dwóch średnich płac miesięcznych. Przy czym, jeśli inicjatywa o wypłacie zasiłku pochodzi od pracodawcy, to zasiłek wypłaca się w wysokości proporcjonalnej do czasu, który został przed upływem 2-miesięczniego okresu zawiadomienia. W tym 2-miesięcznym okresie w ciągu tygodnia pracownikowi przysługuje jeden wolny dzień od pracy bez zachowania płacy w celach znalezienia nowego miejsca pracy (art. 43 kodeksu pracy).

Prawo do pracy cudzoziemców posiadających pobyt stały na Białorusi

Cudzoziemcy, którzy posiadają pobyt na Białorusi na stałe mogą podejmować pracę oraz wykonywać działalność gospodarczą na tych samych zasadach jak i obywatele Białorusi, chyba że inaczej stanowi ustawa (art. 1 ustawy z dnia 04.1.2010 r. nr 105-Z - O statusie prawnym cudzoziemców oraz bezpaństwowców w Republice Białoruś).

Prawo do pracy cudzoziemców nie posiadających pobytu stałego na Białorusi

Cudzoziemcy, którzy nie posiadają pobytu stałego na Białorusi i zamierzają podjąć pracę powinni mieć pozwolenie na pracę. Ten wymóg nie dotyczy m.in. cudzoziemców: - zaproszonych na Białoruś na okres nie przekraczający 90 dni w celu wykonania wykładów na wyższych uczelniach, w tym na uczelniach szkoleniowych; - zaproszonych na Białoruś na okres nie przekraczający 90 dni w celu wykonania montażu maszyn i urządzeń lub w celu świadczenia usług w zakresie szkolenia personelu obsługującego te maszyny i urządzenia; - kierownikow przedstawicielstw firm zagranicznych (art. 2 ustawy z dnia 30.12.2010 r. - O zagranicznej migracji zarobkowej).

Urzędy uprawnione do wydawania pozwolenia na pracę

Pozwolenie specjalne uprawniające cudzoziemca do podjęcia pracy na Białorusi wydaje na wniosek białoruskiego pracodawcy Wydział ds. Obywatelstwa i Migracji Głównego Zarządu Spraw Wewnętrznych Mińskiego Miejskiego Komitetu Wykonawczego (dla pracodawcy z siedzibą położoną na terenie miasta Mińsk) lub Wydział ds. Obywatelstwa i Migracji Głównego Zarządu Spraw Wewnętrznych Obwodowego Komitetu Wykonawczego (dla pracodawcy z siedzibą położoną na terenie obwodu) (art. 1, 9, 23, 29 tejże ustawy).

Page 36: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

36

Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia specjalnego na pracę W celu uzyskania pozwolenia specjalnego białoruski pracodawca składa w właściwym Wydziale ds. Obywatelstwa i Migracji MSW następujące dokumenty: - wniosek o wydanie pozwolenia specjalnego wypełniony na formularzu określonej formy, - kopię paszportu cudzoziemca notarialnie poświadczoną wraz z tłumaczeniem na język białoruski lub rosyjski, - potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej (5 kwot bazowych). Zwalnia się z obowiązku opłaty skarbowej inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Białorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwestycyjnego, rezydent Chińsko-Białoruskiego Parku Industrialnego.

Terminy wydania pozwolenia specjalnego Termin wydania pozwolenia specjalnego wynosi: - 7 dni od dnia złożenia wniosku, jeśli w charakterze pracodawcy występuje inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Białorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwestycyjnego, rezydent Parku Wysokich Technologii, rezydent Chińsko-Białoruskiego Parku Industrialnego; - 15 dni od dnia złożenia wniosku w pozostałych przypadkach (ust. 16.7 Jednolitego wykazu procedur administracyjnych stosowanych przez organy państwowe oraz inne instytucje wobec osób prawnych i przedsiębiorców indywidualnych, zatwierdzony uchwałą rady ministrów RB z dnia 17.02.2012 r. nr 156 (dalej – Wykaz procedur). Pozwolenie specjalnie wydaje się na jeden rok z możliwością przedłużenia jego ważności na kolejny rok.

Zatrudnienie większej liczby cudzoziemców

Warunkiem wydania pozwolenia specjalnego w przypadku, kiedy pracodawca białoruski potrzebuje zatrudnić cudzoziemców w liczbie przekraczającej 10 osób, jest uzyskanie przez pracodawcę pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców, chyba że cudzoziemiec należy do pracowników wysoce wykwalifikowanych lub cudzoziemiec powołuje się na stanowisko kierownika podmiotu gospodarczego, w tworzeniu którego on brał udział jako właściciel mienia, założyciel, wspólnik (art. 9 i 26 Ustawy). Pozwolenie na zatrudnienie cudzoziemców wydaje na wniosek białoruskiego pracodawcy Departament ds. Obywatelstwa i Migracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Republiki Białoruś po uwzględnieniu opinii urzędu pracy (art. 9 i 26 Ustawy).

Wykaz dokumentów do złożenia w celu uzyskania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców W celu uzyskania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców pracodawca białoruski składa w Departamencie ds. Obywatelstwa i Migracji MSW następujące dokumenty: - wniosek o wydanie pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców wypełniony na formularzu określonej formy, - kopię dokumentów potwierdzających dokonanie rejestracji państwowej pracodawcy białoruskiego (odpisu KRS), - projekt umowy o pracę z cudzoziemcem poświadczony za zgodność przez kierownika przedsiębiorstwa pracodawcy białoruskiego z przystawieniem pieczątki firmowej, - pismo pracodawcy białoruskiego gwarantujące możliwość zatrudnienia cudzoziemców, - potwierdzenie dokonania opłaty skarbowej (5 kwot bazowych). Zwalnia się z obowiązku opłaty skarbowej inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Białorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwestycyjnego oraz rezydent Chińsko-Białoruskiego Parku Industrialnego (ust. 16.9 Wykazu Procedur).

Page 37: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

37

Termin wydania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców

Termin wydania pozwolenia na zatrudnienie cudzoziemców wynosi: - 7 dni od dnia złożenia wniosku, jeśli w charakterze pracodawcy występuje inwestor lub spółka z jego udziałem zarejestrowana na Białorusi po zawarciu umowy inwestycyjnej w związku z zrealizowaniem projektu inwestycyjnego oraz rezydent Chińsko-Białoruskiego Parku Industrialnego; - 15 dni od dnia złożenia wniosku w pozostałych przypadkach (ust. 16.9 Wykazu Procedur oraz ust. 2, 4, 5 Instrukcji MSW) Pozwolenie na zatrudnienie cudzoziemców wydaje się na jeden rok z możliwością przedłużenia jego ważności na kolejny rok.

Pobyt cudzoziemców na terenie Republiki Białoruś

Cudzoziemcy mogą przebywać na terenie Białorusi tymczasowo albo mieszkać na Białorusi tymczasowo (pobyt czasowy) lub na stałe (pobyt stały) (art. 38 ustawy z dnia 04.01.2010 r. nr 105-Z „O statusie prawnym cudzoziemców oraz bezpaństwowców w Republice Białoruś” (dalej – Ustawa). Przebywa na Białorusi tymczasowo cudzoziemiec, który przebywa tam w okresie najdłużej do 90 dni w roku kalendarzowym od dnia pierwszego wjazdu na Białoruś oraz który nie posiada pozwolenia na pobyt tymczasowy lub stały (art. 1 Ustawy). Cudzoziemcy, którzy przebywają na Białorusi tymczasowo lub posiadają pobyt czasowy, nie mogą wykonywać działalności gospodarczej bez utworzenia osoby prawnej, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 11 Ustawy).

Obowiązek rejestracji pobytu cudzoziemca na Białorusi

Cudzoziemiec, który przybywa na Białorusi tymczasowo ma obowiązek w terminie najpóźniej 5 dni od dnia wjazdu (z wyjątkiem dni wolnych od pracy i świątecznych) zgłosić się do właściwego terytorialnie względem jego pobytu na Białorusi rejonowego wydziału ds. obywatelstwa i migracji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych Białorusi w celu dokonania rejestracji swojego pobytu pod określonym adresem. Obowiązek rejestracji nie dotyczy cudzoziemca, która mieszka w hotelu, sanatorium itp. (art. 38, 41 Ustawy) Nie podlegają rejestracji cudzoziemcy, którzy przybyli na Białoruś na okres dni wolnych od pracy oraz w dni świąteczne, a także cudzoziemcy, którzy przybyli na Białoruś na okres do 5 dni zwykłych i po upływie tego okresu opuszczą terytorium Białorusi (art. 45 Ustawy).

Pobyt czasowy

Na pobyt czasowy na Białorusi zezwala się cudzoziemcom, którzy m.in.: - przybyli na Białoruś w celu podjęcia nauki– na okres nieprzekraczający 1 roku z możliwością przedłużenia; - są bliskimi krewnymi obywateli Białorusi lub osób, które posiadają pobyt stały na Białorusi na okres ich pobytu, ale nie przekraczający 1 roku; - przybyli na Białoruś w celu podjęcia pracy lub prowadzenia działalności gospodarczej na okres ich pobytu, ale nieprzekraczający 1 roku; - wcześniej posiadali obywatelstwo białoruskie na okres ich pobytu, ale nie przekraczający 1 roku; - posiadają na własność lokal mieszkalny na Białorusi – na okres nieprzekraczający 1 roku z możliwością przedłużenia (art. 48 Ustawy).

Pobyt stały

Na pobyt stały na Białorusi zezwala się cudzoziemcom, którzy m.in.:

Page 38: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

38

- są bliskimi krewnymi obywateli białoruskich mieszkających tu na stałe; - mieszkali bez przerwy na Białorusi na podstawie karty czasowego pobytu w ciągu ostatnich siedmiu lat; - wcześniej posiadali obywatelstwo białoruskie; - są pracownikami i specjalistami, których potrzebują osoby prawne Białorusi, - są inwestorami zagranicznymi, którzy zainwestowali w obiekty działalności inwestycyjnej na terenie Białorusi co najmniej 150,0 tysięcy EUR (art. 53 Ustawy).

III. Współpraca polskich firm z podmiotami Białorusi w zakresie handlu zagranicznego

Uznanie i wykonanie wyroku sądu polskiego na terytorium Białorusi Wyrok sądu polskiego podlega uznaniu i wykonaniu na terytorium Białorusi, jeżeli: 1) wyrok jest prawomocny i wykonalny; 2) sprawa nie należy do wyłącznej właściwości organów białoruskich; 3) strona białoruska nie została pozbawiona możności obrony swych praw, a w szczególności strona białoruska, która nie uczestniczyła w postępowaniu, otrzymała wezwanie na rozprawę we właściwym czasie i trybie; 4) ta sama sprawa nie została już osądzona przez sąd białoruski lub nie toczy się postepowanie przed sądem białoruskim; 5) wyrok sądu państwa trzeciego w tej samej sprawie nie był już uznany i wykonany na terytorium Białorusi; 6) przy wydaniu wyroku zastosowano prawo właściwe na podstawie umowy o pomocy prawnej (art. 55 Umowy o pomocy prawnej).

Właściwy sąd. Terminy Wniosek o uznanie i wykonanie wyroku sądu polskiego na terytorium Białorusi rozpatruje sąd obwodowy (w Mińsku – miejski) sąd ekonomiczny w terminie 1 miesiącu od dnia otrzymania wniosku przez sąd białoruski (art. 247 kodeksu postępowania gospodarczego). Wniosek o uznanie i wykonanie wyroku sądu polskiego na terytorium Białorusi może być złożony w sądzie białoruskim najpóźniej w terminie trzech lat od dnia uprawocnienia się wyroku sądu zagranicznego. W przypadku upłynięcia tego terminu może on być przywrócony przez sąd białoruski na wniosek osoby zagranicznej (art. 250 ust. 2 kodeks postępowania gospodarczego).

Procedura dochodzenia należności od białoruskich dłużników

W pierwszej kolejności należy sprawdzić czy dłużnik ma siedzibę pod znanym wierzycielowi adresem. Jeśli listy wysyłane pod znany wierzycielowi adres wracaję nie doręczone, to należy wystąpić z wnioskiem urzędu rejestrowego o wydanie odpisu Rejestru. Należy podkreślić, że zgodnie z obowiązującym prawem Białorusi osoba, czyje prawo lub interesy prawne zostały naruszone (wierzyciel), w celach bezpośredniego uregulowania sporu powinna wystosować do drugiej strony wezwanie o dobrowolne uregulowanie sporu, chyba że inaczej stanowi ustawa lub umowa. Dłużnik powinien w terminie jednego miesiąca, chyba że ustawa lub umowa określają inny termin, udzielić odpowiedzi na wezwanie. Brak odpowiedzi na wezwanie nie przeszkadza wystąpieniu wierzyciela do sądu z pozwem do drugiej strony (Załącznik nr 1 do kodeksu postępowania gospodarczego RB „Pozasądowy tryb uregulowania sporu”). Według przepisów kodeksu postępowania gospodarczego wezwanie powinno zawierać określone informacje, a mianowicie: - nazwę wierzyciela oraz adres jego siedziby; - nazwę dłużnika oraz adres jego siedziby;

Page 39: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

39

- datę wystosowania wezwania; - okoliczności, które stanowią podstawę do wystosowania wezwania, oraz dowody, które potwierdzają te okoliczności; - żądania wierzyciela z ich uzasadnieniem prawnym; - kwotę roszczenia oraz jej obliczenia; - namiary bankowe wierzyciela; - wykaz załączników. Wezwanie powinno być sporządzone w języku rosyjskim albo polskim z załączeniem tłumaczenia na język białoruski lub rosyjski, inaczej dłużnik może odrzucić wezwanie z powodu formalnego - braku wersji rosyjskiej, chyba że umowa zastrzega język polski dla korespondencji stron umowy. W przypadku odmowy zaspokojenia wezwania albo zostawienia go bez odpowiedzi wierzyciel może założyć sprawę w sądzie. Jeśli wierzyciel ma wszelkie dowody długu, może założyć w sądzie sprawę w trybie nakazowym, czyli

uproszczonym.

Postępowanie nakazowe

Jeśli dłużnik zostawia wezwanie bez odpowiedzi albo nie zaprzecza w swojej odpowiedzi istnienia długu,

chociaż i odmawia zapłaty, wierzyciel może złożyć w sądzie wniosek o wydanie nakazu zapłaty.

Brak odpowiedzi dłużnika lub jego zgoda z roszczeniem stanowi dla sądu podstawę wydania orzeczenia o

nakazie sądowym (art. 223 kodeksu postępowania gospodarczego)

Sąd wydaje orzeczenie o nakazie sądowym bez udziału stron w terminie 20 dni roboczych od dnia

otrzymania wniosku o nakaz sądowy.

Sąd może odmówić wydania nakazu, jeśli:

- dłużnik w terminie 7 dni od dnia otrzymania zawiadomienia sądu o wszczęciu postępowania nakazowego

składa w sądzie odpowiedź na wniosek z wyrażeniem sprzeciwu i z załączeniem dokumentów

potwierdzających jego stanowisko;

- wobec dłużnika zapadła uchwała o likwidacji lub dłużnik został postawiony w stan upadłości

(bankructwa) i zostało wszczęte postępowanie konkursowe.

Sąd może wydać nakaz zapłaty w stosunku do części zgłoszonego roszczenia, która została przez dłużnika

uznana, ale nie wykonana przez niego. W stosunku do części roszczenia nie uznanej przez dłużnika sąd

odmawia wydania nakazu zapłaty (art. 223 – 224 kodeksu postępowania gospodarczego).

Jeśli w terminie 15 dni po wysłaniu przez sąd postanowienia o odmowie wydania nakazu zapłaty sąd

otrzyma od wierzyciela dokumenty potwierdzające uiszczenie opłaty skarbowej w wysokości określonej

dla przypadku złożenia w sądzie pozwu oraz wniosek o rozpatrzenie sprawy w postępowaniu ogólnym,

sąd rozpatruje sprawę w ramach postępowania ogólnego.

Odmowa przez sąd wydania nakazu zapłaty lub rozpatrzenia sprawy w trybie ogólnym nie stanowi

przeszkody dla złożenia pozwu w sądzie w trybie ogólnym (art. 224 kodeksu postępowania

gospodarczego).

Wysokość opłaty skarbowej przy złożeniu w sądzie wniosku o wydanie nakazu zapłaty wynosi 2 kwoty bazowe w przypadku, jeśli wartość przedmiotu sporu nie przekracza 100 kwot bazowych, lub 5 kwot

Page 40: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

40

bazowych, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 100 kwot bazowych, ale nie przekracza 300 kwot bazowych, albo 7 kwot bazowych, jeśli wartość przedmiotu sporu przekracza 300 kwot bazowych (pkt. 4 Załącznika nr 16 do kodeksu podatkowego). Wysokość jednej kwoty bazowej z dniem 01.01.2017 r. wynosi 23,00 rubli białoruskich (uchwała Rady Ministrów z dnia 28.11.2016 r. nr 974).

Postępowanie w sądzie ekonomicznym w trybie ogólnym

W porównaniu z postępowaniem nakazowym koszty postępowania ogólnego są zdecydowanie wyższe, a

postępowanie toczy się dłużej. Pozew powinien być rozpatrzony z postanowieniem wyroku w terminie

dwóch miesięcy, w wyjątkowych okolicznościach – do czterech miesięcy.

Jeśli inaczej nie stanowi prawo w terminie 5 dni od dnia otrzymania pozwu sąd wszczyna postępowanie i

wyznacza posiedzenie przygotowawcze, które powinno się odbyć w terminie 15 dni od dnia otrzymania

przez sąd pozwu, chyba że przed tym toczyło się postępowanie ugodowe (art. 161, 170 kodeksu

postępowania gospodarczego).

W przypadku, jeśli strona sporu ma siedzibę poza granicami Białorusi, sąd może wyznaczyć posiedzenie

przygotowawcze w terminie jednego miesiąca od dnia otrzymania pozwu, a jeśli dla rozpatrzenia sporu

wymagane jest tłumaczenie dokumentów na białoruski (rosyjski) język – nie wcześniej niż za 6 miesięcy

(art. 170 kodeksu postępowania gospodarczego).

Posiedzenie przygotowawcze zamyka się wydaniem przez sąd orzeczenia o wyznaczeniu rozprawy

sądowej, które między innymi zawiera datę, godzinę i miejsce posiedzenia sądu, terminy dostarczenia

dowodów dodatkowych itp. (art. 173, 174 kodeksu postępowania gospodarczego).

Sąd powinien rozpatrzyć sprawę w terminie nie dłuższym niż 2 miesiące od dnia wydania orzeczenia o

wyznaczeniu posiedzenia sądu, a sprawę, w której stroną jest osoba zagraniczna, w terminie 7 miesięcy

od dnia wydania orzeczenia o wyznaczeniu posiedzenia sądu, chyba że inaczej stanowi umowa

międzynarodowa.

W przypadkach wyjątkowych ze względu na złożoność sprawy prezes sądu lub jego zastępca może

przedłużyć ww. terminy do 4 miesięcy, a sprawę z udziałem osoby zagranicznej – do jednego roku (art.

175 kodeksu postępowania gospodarczego). Zgodnie z art. 241 kodeksu postępowania gospodarzego

sprawy z uziałem osób zagranicznych podlegają rozpatrzeniu w terminy okreslone w sprawach z udzałem

osób białoruskich, jeśli te osoby maja na terenie Białorusi swoje oddziały, przedstawicielstwa lub

pełnomocnickow.

Wyrok sądu w sprawie gospodarczej staje się prawomocny z upływem 15 dni od dnia jego postanowienia,

chyba że została wniesiona skarga apelacyjna. W przypadku wniesienia skargi apelacyjnej wyrok sądu, jeśli

on nie został unieważniony lub zmieniony, staje się prawomocny z dniem wydania postanowienia przez

sąd, który rozpatrywał skargę w instancji apelacyjnej (art. 204 kodeksu postępowania gospodarczego).

Stawki opłaty skarbowej przy złożeniu pozwu w sądzie ekonomicznym (tryb ogólny) wynoszą przy

wysokości przedmiotu sporu:

1) do 100 kwot bazowych – 25 kwot bazowych;

Page 41: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

41

2) od 100 do 1000 kwot bazowych - 5 % od wysokości przedmiotu sporu, ale nie mniej niż w pkt. 1;

3) od 1000 do 10000 kwot bazowych – 5% od 1000 kwot bazowych + 3% od kwoty przekraczającej 1000

kwot bazowych,

4) ·ponad 10000 kwot bazowych – 1% wysokości przedmiotu sporu, ale nie mniej niż w pkt. 3 (pkt. 1 Załącznika nr 16 do kodeksu podatkowego).

Dokumenty wymagane od wierzyciela przy dochodzeniu należności od białoruskich dłużników

Składając wniosek o wydanie nakazu sądowego lub pozew w sądzie wierzyciel powinien załączyć co najmniej następujące dokumenty: 1) umowę handlową, z której wynika spór stron (sprzedaży, o dzieło itp.), 2) faktury, 3) listy przewozowe (CMR), 4) odpis KRS wierzyciela z pieczątką sądu, 5) kopię wezwania z odpowiedzią dłużnika, a w przypadku braku odpowiedzi dokument potwierdzający nadanie wezwania, chyba że inaczej stanowi prawo kub umowa, 6) potwierdzenie zapłaty opłaty skarbowej (art. 160 kodeksu postępowania gospodarczego).

Reprezentowanie strony polskiej przed sądem białoruskim Polska osoba prawna może być reprezentowana przed białoruskim sądem gospodarczym wyłącznie przez następujące osoby: - adwokat białoruski, - osoby uprawnione do reprezentowania polskiej osoby prawnej według KRS lub przez pracownika tej osoby prawnej na podstawie pełnomocnictwa, - inne osoby w przypadkach określonych w prawie (art. 76 kodeksu postępowania gospodarczego). Polska osoba fizyczna (przedsiębiorca indywidualny) może być reprezentowany przed białoruskim sądem gospodarczym wyłącznie przez adwokata białoruskiego, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 76 kodeksu postępowania gospodarczego).

Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIG Białorusi (MAS)

Postępowanie w Międzynarodowym Sądzie Arbitrażowym odbywa się zgodnie z jego Regulaminem.

Arbiter (skład orzekający) MAS zobowiązany do rozpatrzenia sprawy w terminie 6 miesięcy, chyba że

prezes MAS na wniosek arbitra (przewodniczącego składu orzekającego) przedłuży ten termin (art. 14

Regulaminu MAS).

Strona może się odwołać od wyroku sądu arbitrażowego składając skargę w sądzie ekonomicznym (art.

255 kodeksu postępowania gospodarczego).

Wniosek do sądu ekonomicznego o wydanie tytułu wykonawczego na podstawie wyroku sądu arbitrażowego sąd ekonomiczny rozpatruje w terminie jednego miesiącu od dnia otrzymania wniosku. Sąd ekonomiczny może odmówić wydania tytułu wykonawczego, jeśli zajdą przesłanki określone w prawie (art. 259, 260 kodeksu postępowania gospodarczego).

Page 42: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

42

Opłaty arbitrażowe Stawki opłaty arbitrażowej przy złożeniu pozwu w MAS wynoszą przy wysokości przedmiotu sporu:

1) do 5000 euro – 700 euro;

2) 5001 – 10000 euro – 700 euro + 5,5% od kwoty przekraczającej 5000 euro;

3) 10001 – 25000 euro – 975 euro + 5,5% od kwoty przekraczającej 10000 euro;

4) 25001 – 50000 euro – 1800 euro + 5% od kwoty przekraczającej 25000 euro;

5) 50001 – 75000 euro – 3050 euro + 4,5% od kwoty przekraczającej 50000 euro;

6) 75001 – 100000 euro – 4175 euro + 4% od kwoty przekraczającej 75000 euro;

7) 100001 – 150000 euro – 5075 euro + 3,5% od kwoty przekraczającej 100000 euro;

8) 150001 – 200000 euro – 6825 euro + 3% od kwoty przekraczającej 150000 euro;

9) 200001 – 500000 euro – 8325 euro + 1,5% od kwoty przekraczającej 200000 euro;

10) 500001 – 1000000 euro – 12825 euro + 1% od kwoty przekraczającej 500000 euro;

11) 1000001 – 2000000 euro – 17825 euro + 0,5% od kwoty przekraczającej 1000000 euro;

12) ·ponad 2000000 euro – 22825 euro + 0,4% od kwoty przekraczającej 2000000 euro (art. 50 ust. 1 Regulaminu MAS).

Zabezpieczenie wykonania zobowiązań białoruskiej strony umowy handlowej W celu zabezpieczenia zobowiązań tytułem umowy handlowej na Białorusi w praktyce stosuje się następujące sposoby: - kary umowne i odsetki; - zastaw; - poręczenie; - gwarancja bankowa; - akredytywa. - cesja wierzytelności - przejęcie długu przez inną osobę.

Kary umowne i odsetki

Ustanowienie w umowie handlowej kar umownych, odsetek za niewykonanie zobowiązania może stanowić skuteczny sposób zabezpieczenia wykonania zobowiązań umownych. Ten zapis umowy nabiera szczególnego znaczenia w przypadku Białorusi, gdzie faktycznie kontrahent zagraniczny nie może liczyc na odsetki ustawowe. W myśl przepisów art. 366 kodeksu cywilnego za zatrzymanie cudzych środków pieniężnych wskutek ich bezprawnego zatrzymania, uchylenia od ich zwrotu, innego opóźnienia ich zapłaty lub bezpodstawnego otrzymania lub zachowania kosztem innej osoby (bezpodstawne korzystanie z cudzych środków pieniężnych) należą się procenty od kwoty tych środków pieniężnych.

Page 43: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

43

Wysokość procentów określa się wysokością stopy refinansowania Narodowego Banku Białorusi z dnia wykonania zobowiązania lub jego odpowiedniej części lub z dnia postanowienia wyroku sądu (ust. 2 Postanowienia Najwyższego Sądu Gospodarczego Republiki Białoruś z dnia 21.01.2004 r. nr 1 „O poszczególnych kwestiach stosowania przepisów kodeksu cywilnego Republiki Białoruś o odpowiedzialności za korzystanie cudzymi środkami pieniężnymi”). Przy naliczaniu odsetek bierze się za podstawę dokładna liczba dni w roku (365 lub 366), chyba że strony umowy postanowiły, że podstawę naliczania odsetek będzie stanowiła 360 dni w roku (ust. 4 tegoż Postanowienia). O ile stopę refinansowania Narodowy Bank Białorusi ustanawia tylko dla zobowiązań wyrażonych w rublach białoruskich, a oficjalnej stawki refinansowania dla zobowiązań wyrażonych w walucie zagranicznej Narodowy Bank Białorusi nie ustanawia, przy używaniu waluty zagranicznej w rozliczeniach ww. przepis (art. 366 kodeksu cywilnego) nie jest stosowany, czyli w przypadku umów handlowych z zakresu handlu zagranicznego odsetki nie są naliczane, chyba że inaczej stanowi prawo lub umowa (ust. 5 tegoż Postanowienia).

Zastaw

Na mocy zastawu wierzyciel w zobowiązaniu zabezpieczonym zastawem (zastawnik) może w razie niewykonania przez dłużnika (zastawcę) tego zobowiązania, dochodzić zaspokojenia z rzeczy obciążonej zastawem z pierwszeństwem przed innymi wierzycielami tego dłużnika, chyba że inaczej stanowi prawo (art. 315 ust. 1 kodeksu cywilnego). Zastawcą rzeczy może być zarówno dłużnik jak i osoba trzecia. Zastawcą może być właściciel rzeczy lub prawa majątkowego oraz osoba, której przysługuje prawo zarządzania gospodarczego rzeczą (art. 316 kodeksu cywilnego).

Poręczenie Tytułem umowy poręczenia poręczyciel zobowiązuje się wobec wierzyciela w stosunku do innej osoby odpowiadać za wykonanie przez tę osobę zobowiązań w całości lub części. Umowa poręczenia może być zawarta również w zabezpieczenie zobowiązania, które powstanie w przyszłości (art. 341 kodeksu cywilnego). W razie niewykonania lub nienależytego wykonania przez dłużnika zobowiązania zabezpieczonego poręczeniem poręczyciel i dłużnik odpowiadają wobec wierzyciela solidarnie, chyba że ustawa lub umowa zastrzegają dla poręczyciela odpowiedzialność subsydiarną (art. 343 kodeksu cywilnego). Umowa poręczenia powinna być zawarta w zwykłej formie pisemnej pod rygorem nieważności (art. 342 kodeksu cywilnego). Poręczenie wygasa: 1) z chwilą wygaśnięcia podstawowego zobowiązania oraz w razie zmiany podstawowego zobowiązania, które powoduje zwiększenie zakresu odpowiedzialności lub powoduje inne negatywne konsekwencje dla poręczyciela, bez uzyskania na to jego zgody. 2) w razie przeniesienia długu w podstawowym zobowiązaniu na inną osobę, jeśli poręczyciel nie udzielił zgody wierzycielowi odpowiadać za nowego dłużnika. 3) gdyby wierzyciel po nastąpieniu terminu wykonania zobowiązania przez dłużnika bez uzasadnionego powodu odmówił przyjęcia świadczenia. 4) z upływem terminu, na który to poręczenie zostało ustanowione. Jeśli termin poręczenia nie jest oznaczony – z upływem 1 roku od dnia nastąpienia terminu spłaty długu, w odniesieniu do którego ustanowiono poręczenie. Jeśli termin wykonania podstawowego zobowiązania nie został oznaczony i nie może być ustalony albo został określony momentem zgłoszenia żądania wykonania zobowiązania - z upływem 2 lat od dnia udzielenia poręczenia (art. 347 kodeksu cywilnego).

Page 44: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

44

Gwarancja bankowa

Zobowiązanie gwaranta wobec beneficjenta nie zależy od podstawowego zobowiązania, w którego zabezpieczenie została wydana gwarancja bankowa, nawet gdyby gwarancja zawierała w swojej treści odwołanie do tego zobowiązania (art. 167 kodeksu bankowego RB). Gwarancja bankowa nie może być odwołana przez gwaranta, chyba że gwarancja stanowi inaczej (art. 168 kodeksu bankowego RB). Żądanie beneficjenta o zapłatę kwoty pieniężnej tytułem gwarancji bankowej powinno być przedstawione gwarantowi na piśmie z załączeniem dokumentów wymienionych w gwarancji. W treści pisma beneficjent powinien wskazać, na czym polega naruszenie popełnione przez dłużnika w podstawowym zobowiązaniu, w którego zabezpieczenie została wydana gwarancja. Żądanie beneficjenta powinno być zgłoszone przed upływem terminu gwarancji (art. 171 kodeksu bankowego RB). Prawa z gwarancji wierzyciel nie może scedować na rzecz innej osoby, chyba że inaczej stanowi umowa gwarancji (art. 169 kodeksu bankowego RB).

Cesja wierzytelności

Prawo (roszczenie) należące do wierzyciela tytułem zobowiązania z umowy handlowej może być przez niego przelano na rzecz innej osoby tytułem czynności prawnej (ustąpienie prawa do roszczenia) lub przejść do innej osoby na podstawie prawa. Ta zasada nie dotyczy roszczenia regresowego.

Dla przeniesienia wierzytelności nie jest wymagana zgoda dłużnika, chyba że inaczej stanowi prawo lub umowa (art. 353 kodeksu cywilnego).

Cesja wierzytelności wynikającej z umowy zawartej na piśmie lub w formie aktu notarialnego następuje na podstawie czynności dokonanej w odpowiedniej formie (pisemnej lub notarialnej) (art. 360 ust. 1 kodeksu cywilnego).

Przejęcie długu przez inną osobę

Przejęcie długu przez inną osobę dopuszczalne jest tylko za zgodą wierzyciela. Przejęcie długu wynikającego z umowy zawartej na piśmie lub w formie aktu notarialnego następuje na podstawie czynności dokonanej w odpowiedniej formie (pisemnej lub notarialnej) (art. 362 k.c. RB).

Obowiązki eksporterów (importerów) białoruskich wobec prawa

Podmiot białoruski powinien zapewnić wykonanie każdej operacji w zakresie handlu zagranicznego w następujące terminy: - w eksporcie, w tym w umowach komisu – otrzymać zapłatę ceny od kontrahenta zagranicznego w terminie 180 dni od dnia wysłania towaru (przekazania informacji know-how, wyłącznych praw do obiektu własności intelektualnej), wykonania robót, usług; - w imporcie – otrzymać towar od kontrahenta zagranicznego w terminie 90 dni od dnia dokonania zapłaty ceny (ust. 1.4 Ukazu Prezydenta z dnia 27.03.2008 r. nr 178). Za zamknięcie operacji w zakresie eksportu w sposób zgodny z ww. Ukazem Prezydenta uznaję się również m.in.:

- umorzenie zobowiązań stron umowy w drodze potrącenia; - otrzymanie tytułem umowy zamiany zawartej z kontrahentem zagranicznym towarów, know-how,

robót, usług o równoznacznej wartości;

Page 45: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

45

- umorzenie zobowiązania zagranicznego kontrahenta w drodze odnowienia jego zobowiązania; - umorzenie zobowiązania zagranicznego kontrahenta w związku z wypłatą przez niego na rzecz

białoruskiego eksportera w zamian za spełnienie świadczenia oznaczonej kwoty pieniężnej, czyli odstępnego (ust. 1 Postanowienia Rady Ministrów i Narodowego Banku z dnia 30.04.2009 r. nr 548/8).

Paszport transakcji (paszport sdełki) Każda umowa w zakresie międzynarodowej sprzedaży towarów, wartość przedmiotu której wynosi co najmniej 3,0 tys. euro powinna być zarejestrowana przez eksportera (importera) w banku przed datą wysyłki (otrzymania) towaru albo dokonania płatności (otrzymania zapłaty) tytułem tej umowy (ust. 1.11 Ukazu Prezydenta z dnia 27.03.2008 r. nr 178).

Poszczegolne aspekty umowy handlowej w zakresie obrotu gospodarczego z zagranicą

Niezachowanie zwykłej formy pisemnej umowy handlowej w zakresie obrotu gospodarczego z zagranicą powoduje jej nieważność i nie powoduje żadnych skutków prawnych (art. 163 ustęp 3, art. 169 kodeksu cywilnego). Osoby, które mogą być stroną umowy handlowej na Białorusi: - spółka akcyjna typu otwartego lub zamkniętego (ОАО, ЗАО), - spółka z ograniczoną odpowiedzialnością (ООО), - spółka z dodatkową odpowiedzialnością, - spółka komandytowa. - towarzystwo pełne (odpowiednik polskiej spółki jawnej). - przedsiębiorstwo, - zrzeszenie z udziałem ww. podmiotów prawa, Inne uczestnicy obrotu gospodarczego: - oddział (filia) zagranicznej osoby prawnej (działa w imieniu zagranicznej osoby prawnej), - przedstawicielstwo zagranicznej osoby prawnej (działa w imieniu zagranicznej osoby) - osoba fizyczna prowadząca działalność gospodarczą. Według ogolnej zasady białoruska osoba prawna może być reprezentowana wyłącznie przez organ wykonawczy (dyrektor, dyrektor generalny itp.), a w niektórych przypadkach przez swoich wspólników (spółka pełna, komandytowa) (art. 49 ust. 1, 2 kodeksu cywilnego). Prawo białoruskie uznaje tylko jednoosobową reprezentację. Z reguły reprezentuje spółkę jej dyrektor (generalny dyrektor), czyli osoba wpisana do Krajowy Registru Państwowego Osób Prawnych, ktory zawiera nazwisko, imię i imię ojca oraz stanowisko osoby uprawnionej do reprezentowania osoby prawnej… (ust. 5 uchwały Rady Ministrów RB nr 229 z dnia 31.08.2011 r. – O Jednolitym Rejestrze Państwowym Osób Prawnych i Przedsiębiorców Indywidualnych). Poza ww. osobami reprezentować osobę białoruską może również pełnomocnik tej osoby ustanowiony tytułem pełnomocnictwa.

Wymogi prawne do pełnomocnictwa Termin ważności pełnomocnictwa nie może przekraczać trzech lat, jeśli zaś pełnomocnictwo nie określa terminu ważności – jest ono ważne przez jeden rok od dnia wystawienia. Pełnomocnictwo udzielone w formie notarialnej, które uprawnia do dokonania czynności za granicą, nie zawierające daty ważności jest ważne aż do odwołania przez mocodawcę. (art. 187 kodeksu cywilnego). Pełnomocnictwo wystawione przez osobę prawną wymaga zwykłej formy na piśmie. Wymaga formy notarialnej pod rygorem nieważności pełnomocnictwo: - wystawione przez osobę fizyczną, w tym przez przedsiębiorcę indywidualnego, - udzielone w drodze substytucji (art. 188 ust. 2 kodeksu cywilnego).

Page 46: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

46

Treść umowy handlowej

Postanowienia umowy handlowej strony określają według własnego uznania, chyba że ustawa lub inne akta prawne stanowią inaczej. W przypadku kiedy postanowienie umowy przewidziane jest przepisem, który stosuje się o tyle o ile porozumienie stron nie stanowi inaczej (przepis dyspozycyjny), strony mogą w drodze porozumienia wyłączyć jego stosowanie lub wprowadzić do umowy postanowienie odmienne. W przypadku braku takiego porozumienia stron obowiązuje przepis dyspozycyjny. Jeśli postanowienia umowy nie zostały określone prze strony lub przepis dyspozycyjny, odpowiednie postanowienia umowy określają zwyczaje handlowe stosowane do stosunków stron (Art. 391 ust. 3 kodeksu cywilnego).

Postanowienia istotne umowy sprzedaży

Postanowienie umowy sprzedaży o towaru uważa się za uzgodnione, jeśli umowa pozwala ustalić nazwę i ilość towaru. Jeśli umowa sprzedaży nie pozwala ustalić ilość towaru, umowa uważa się za nie zawartą (art. 425 ust. 3., art. 435 ust. 2 kodeksu cywilnego).

Zgodnie z ust. 1.16.4 Ukazu Prezydenta z dnia 27.03.2008 r. nr 178 umowa handlowa w zakresie międzynarodowej sprzedaży towarów powinna określać:

- wartość towarów (wartość orientacyjną, jeśli brak możliwości do określenia rzeczywistej wartości towarów ze względu na specyficzność towaru);

- zasady rozliczeń pomiędzy strony umowy określone zgodnie z obowiązującym prawem.

Uprawnienia kupującego w przypadku przekazania towaru o nienależytej jakości

Przy podpisaniu umowy nalezy szczególną uwagę zwracać mi. na sprawy jakości towaru, jego odbioru przez kupującego, gdyż nie rzadko kupujący używa argument jakości towaru jako pretekst żeby nie płacić ceny. Jeśli wady towaru nie były zastrzeżone przez sprzedawcę, kupujący, któremu został przekazany towar o nienależytej jakości, może według własnego uznania zażądać od sprzedawcy: - odpowiedniego obniżenia ceny towaru, - nieodpłatnego usunięcia wad towaru w terminie rozsądnym, - pokrycia swoich kosztów usunięcia wad towaru. W przypadku istotnego naruszenia wymogów do jakości towaru (wykrycie wad, których nie można usunąć, wad, których nie można usunąć bez niewspółmiernych wydatków lub zatrat czasu, lub wad, które znów się ujawniły po ich usunięciu oraz innych wad podobnych) kupujący może według własnego uznania: - odstąpić od umowy i zażądać zwrotu zapłaconej ceny towaru, - zażądać zamiany towaru wadliwego towarem zgodnym z umową. Powyższe żądania w zakresie usunięcia wad lub zamiany towaru kupujący może zgłosić, jeśli inne nic innego nie wynika z charakteru towaru lub istoty zobowiązania (art. 445 kodeksu cywilnego). Kupujący (odbiorca), który odebrał towary o nienależytej jakości, może zgłosić dostawcy ww. żądania, chyba że dostawca po otrzymaniu zawiadomienia kupującego o wadach towaru bezzwłocznie zamieni dostarczony towar na towary o należytej jakości (art. 488 ust. 1 kodeksu cywilnego).

Terminy wykrywania wad jakościowych towarów

Page 47: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

47

Jeśli inaczej nie stanowi ustawa lub umowa, kupujący może zgłosić roszczenia w związku z wadami towarów (rękojmia za wady fizyczne) pod warunkiem, że zostały one wykryte w terminy określone w przepisach kodeksu cywilnego. Jeśli towar nie posiada gwarancji lub nie ustanowiony termin przydatności, reklamacja w związku z wadami towaru może być zgłoszona przez kupującego w terminie rozsądnym, ale najpóźniej w terminie dwóch lat od dnia przekazania towaru kupującemu. Jeśli towar został objęty okresem gwarancyjnym, kupujący może zgłosić roszczenia w związku z wadami towaru po wykryciu wad w okresie gwarancyjnym. W przypadku towarów, dla których został ustanowiony termin przydatności, kupujący może zgłosić roszczenia w związku z wadami, jeśli zostały one wykryte w terminie przydatności towaru. W przypadku kiedy okres gwarancji na towar wynosi mniej niż dwa lata, a wady zostały wykryte po upływie okresu gwarancji, ale w okresie dwóch lat od dnia przekazania towaru kupującemu, sprzedawca odpowiada, jeśli kupujący udowodni, że wady towaru powstały przed przekazaniem towaru kupującemu lub z przyczyn, które powstały przed tym momentem (art. 447 kodeksu cywilnego).

Skutki naruszenia zasad zgłoszenia reklamacji Kupujący powinien zgłosić reklamację w związku z naruszeniem postanowień umowy sprzedaży w zakresie ilości, asortymentu, jakości, kompletu, opakowania towaru w terminie określonym w ustawie, innych aktach prawa lub umowie, a jeśli ten termin nie został określony, w terminie rozsądnym od momentu, kiedy odpowiedne naruszenie umowy powinno był być ujawnione z uwzględnieniem charakteru i przeznaczenia towaru. W razie niezachowania powyższej reguły sprzedawca może odmówić zaspokojenia żądania kupującego w całości lub w części, jeśli udowodni, że niezachowanie tej reguły spowodowało niemożliwość zaspokojenia żądania lub powoduje dla sprzedawcy nie współmierne koszty w porównaniu z tymi, które by on poniósł, gdyby był zawiadomiony o naruszeniu umowy w terminie (art. 453 kodeksu cywilnego). Aktem prawnym regulującym odbiór towarów w zakresie ilości i jakości właściwym jest Regulamin odbioru towaru w zakresie ilości i jakości (zatw. Uchwałą RM RB z dnia 03.09.2008 r. nr 1290). Regulamin określa podstawowe zasady odbioru towarów, chyba że inaczej stanowi umowa (ust. 1).

Naprawianie szkody

Dłużnik winny naprawić szkodę wyrządzoną wierzycielowi przez niewykonanie lub nienależyte wykonanie zobowiązania (art. 364 kodeksu cywilnego). Przez szkodę rozumie się koszty, które osoba, czyje prawo zostało naruszone, poniosło lub musi ponieść dla naprawienia prawa naruszonego, utrata lub uszkodzenie jego mienia (szkoda realna) oraz utracone dochody, które by ta osoba uzyskała w zwykłych warunków obrotu gospodarczego, gdyby jej prawo nie zostało naruszone (utracone korzyści) (art. 14 ust. 2 kodeksu cywilnego).

Zmiana lub rozwiązanie umowy handlowej

Umowa może być zmieniona lub rozwiązana w drodze porozumienia stron, chyba że inaczej stanowi ustawa lub umowa. Na żądanie jednej ze stron umowa może być zmieniona lub rozwiązana na drodze sądowej, gdy: 1) druga strona dopuściła się istotnego naruszenia umowy, 2) w innych przypadkach określonych w prawie. Naruszenie umowy przez jedną ze stron albo zmianę okoliczności uważa się za istotne, jeżeli powoduje dla drugiej strony taki uszczerbek, który w sposób zasadniczy pozbawia tę stronę tego, czego zgodnie z umową miała prawo oczekiwać.

Page 48: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

48

Odstąpienie od umowy w całości lub części, jeśli takie odstąpienie przewiduje ustawa lub umowa, umowa uważana jest za rozwiązaną lub zmienioną (art. 420 kodeksu cywilnego).

Odstąpienie od umowy sprzedaży Odstąpienie strony od umowy sprzedaży (w całości lub w części) lub zmiana umowy w trybie jednostronnym jest możliwe w przypadku istotnego naruszenia umowy przez jedną ze stron… (art. 493 ust. 1 kodeksu cywilnego). Naruszenie umowy dostawy przez dostawcę uważa się za istotne w przypadku: - dostarczenia towarów z wadami, które nie mogą być usunięte przez dostawcę w terminie odpowiadającym kupującemu; - niejednokrotnego naruszenia terminów dostawy towarów. Naruszenie umowy dostawy przez kupującego uważa się za istotne w przypadku: - niejednokrotnego naruszenia terminów zapłaty ceny towarów. - niejednokrotnego nieodebrania towarów … (art. 493 ust. 2 kodeksu cywilnego).

Przedawnienie według przepisów krajowych Termin przedawnienia to termin dla obrony prawa tytułem pozwu wystosowanego przez osobę, której prawo zostało naruszono. Ogólny termin przedawnienia na Białorusi wynosi trzy lata (art. 196, 197 kodeksu cywilnego). Jeśli jednak roszczenie wynika z umowy międzynarodowej sprzedaży termin przedawnienia wynosi cztery lata (art. 8 konwencji o przedawnieniu w międzynarodowej sprzedaży towarów, sporządzona w Nowym Jorku dnia 14 czerwca 1974 r.). Bieg terminu przedawnienia przerywa się, gdy wierzyciel podejmie jakiekolwiek działanie, które w myśl przepisów prawa właściwego dla sądu, przed którym wszczęto postępowanie, uznane zostanie za rozpoczynające postępowanie sądowe przeciwko dłużnikowi … (art. 13 tejże konwencji).

Euroazjatycka Unia Gospodarcza

Białoruś jest członkiem Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, do której również należą Rosja, Kazachstan, Armenia, Kirgistan. Umowa o Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej podpisana w Astanie dnia 29 maja 2014 roku stanowi o swobodny przepływ kapitału, siły roboczej, towarów i usług oraz harmonizację pomiędzy krajami członkowskimi, m.in. przepisów technicznych, handlu zagranicznego, wdrażania jednolitej taryfy celnej, środków ochrony rynków krajowych, regulacji rynków finansowych, polityki walutowej, spraw makroekonomicznych, współpracy w zakresie energii i transportu, ochrony własności intelektualnej, rolnictwa, przemysłu oraz budowania wspólnego rynku gazu ziemnego, ropy naftowej i produktów ropopochodnych, leków i wyrobów medycznych. Euroazjatycka Unia Gospodarcza, zgodnie z postanowieniami ww. Umowy, rozpoczęła działalność 1 stycznia 2015 roku.

Regulacje celne

Podstawowy akt prawny w zakresie regulacji celnych Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej stanowi kodeks celny Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (dalej – k.c. Unii). Kraje Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (dalej - Unii) stanowią jednolity obszar celny, na którym obowiązują jednolite zasady przemieszczenia towarów przez granicę ich umieszczenia i wykorzystywania na obszarze celnym Unii, jednolita taryfa celna.

Page 49: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

49

Dokumenty wymagane przy wwozie towarów na Białoruś Przy wwozie towarów na Białoruś transportem samochodowym od przewoźnika wymagane są następujące dokumenty i dane: - dokumenty na pojazd; - międzynarodowy list przewozowy (CMR); - dokumenty handlowe dotyczące przewozonego towaru (faktura lub faktura pro forma, specyfikacja itp.); - dokumenty potwierdzające zgodność towarów z wymogami norm i standardów technicznych (w

przypadku określonych towarów)

- certyfikat pochodzenia towarów (art. 89 ust. 1 pkt. 1, kodeksu celnego Unii)

Procedury celne

Podstawowe procedury celne: 1) dopuszczenie do obrotu; 2) eksport; 3) tranzyt celny; 4) magazyn celny; 5) uszlachetnienie czynne 6) uszlachetnienie bierne 7) wolna strefa celna 8) wwóz tymczasowy; 9) wywóz tymczasowy 10) reimport 11) reeksport (ust. 2 art. 127 kodeksu celnego Unii).

Wwóz tymczasowy

Zasady objęcia towaru procedurą celną „wwóz tymczasowy” określa rozdział 29 Procedura celna odprawy czasowej (dopuszczenie do obrotu) kodeksu celnego Unii. Przy wwozie tymczasowo na unijny obszar celny towarów przysługuje zwolnienie częściowe z zapłaty cła i podatków. W tym przypadku za każdy rozpoczęty miesiąc kalendarzowy pobytu samochodu na unijnym obszarze celnym wpłaca się kwotę w wysokości trzech procent od wysokości długu celnego, obowiązującego przy ewentualnym dopuszczeniu tych towarów do obrotu. Jednak łączna kwota podlegająca zapłacie tytułem tymczasowego wwozu towarów na unijny obszar celny nie może przekroczyć wysokości długu celnego podlegającego zapłacie przy ewentualnym dopuszczeniu tych towarów do obrotu. Termin, w którym towar może być objęty procedurą celną odprawy czasowej, wyznacza organ celny. Nie może on przekroczyć 2 lat (art. 221 kodeksu celnego Unii).

Odprawa celna Zgłosić towar do odprawy celnej może tzw. deklarant, którym może być osoba z siedzibą w państwie – członka Unii Celnej, która jest albo stroną umowy w zakresie handlu zagranicznego albo jej z innego tytułu przysługuje prawo do posiadania, używania i (lub) rozporządzenia towarem (art. 83 kodeksu celnego Unii). Deklarant jest zobowiązany mi. do dostarczenia do urzędu celnego dokumentów, na których podstawie została wypełniona deklaracja celna, chyba że inaczej stanowi prawo celne Unii Celnej (art. 188 kodeksu celnego Unii Celnej). Urząd celny może żądać od deklaranta, a deklarant z kolei powinien dostarczyć dokumenty określone w przepisach kodeksu celnego.

Page 50: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

50

Wartość celna towaru

Zasady ustalenia wartości celnej towarów w myśl przepisów kodeksu celnego Unii oparte są o postanowienia art. VII Porozumienia w sprawie taryf celnych i handlu 1994 (GATT 1994). Wartość celną towarów określa deklarant, a w niektórych przypadkach urząd celny. Podstawę wartości celnej wwożonych towarów stanowi ich cena tytułem umowy handlowej (art. 38 kodeksu celnego Unii). Wartość celną towarów stanowi cena faktycznie zapłacona lub należna za te towary tytułem ich sprzedaży w celu wwozu na obszar celny Unii pod warunkiem, że mi. brak ograniczeń wobec praw kupującego w zakresie wykorzystania lub rozporządzenia towarami, a ich cena nie zależy od jakichkolwiek dodatkowych warunków, w tym od faktu wzajemnych powiązań sprzedającego i kupującego, które maja wpływ na kształtowanie ceny (art. 39 kodeksu celnego Unii). Przy określeniu wartości celnej wwożonych towarów do ich ceny dodaje się mi.: - koszty kupującego poniesione lub zostaną poniesione w związku tymi towarami; - część utargu uzyskanego tytułem sprzedaży towarów przeznaczona na wypłatę w sposób bezpośredni lub pośredni sprzedającemu; - koszty transportu i ubezpieczenia towarów do granicy Unii; - opłaty licencyjne za obiekty własności intelektualnej, których dokonał lub dokona kupujący jako warunek sprzedaży jemu tych towarów. Jednak nie można do ceny towarów dodawać kosztów powstałych po wwozie towarów na obszar celny Unii jak mi. w zakresie: - budowy, montażu, uruchomienia itp.; - transportu towarów od granicy Unii;

- opłat celnych (art. 40 kodeksu celnego Unii).

IV. Rynek białoruski w kontekście Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej

Podstawowe informacje i zasady funkcjonowania Euroazjatycka Unia Gospodarcza (dalej – Unia) została powołana na mocy Umowy o Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej zawartej pomiędzy Rosją, Białorusią i Kazachstanem dnia 29.05.2014 r. (dalej – Umowa). Obecnie do Unii dołączyły także Armenia i Kirgistan. Liczba ludności Unii wynosi 182,7 mln. Unia zapewnia swobodny przepływ towarów, usług, kapitału, siły roboczej oraz prowadzenie skoordynowanej, zgodnej lub jednolitej polityki gospodarczej krajów-członków Unii (art. 1 Umowy). W ramach Unii:

1) funkcjonuje wewnętrzny rynek towarów; 2) stosowane są jednolita taryfa celna Unii oraz inne zasady regulacji w zakresie obrotu

towarowego z krajami trzecimi; 3) obowiązują jednolite zasady sprzedaży towarów w stosunkach z krajami trzecimi; 4) są stosowane jednolite przepisy celne; 5) odbywa się swobodne przemieszczenie towarów pomiędzy krajami-członkami Unii bez odprawy

celnej i bez dokonywania kontroli transportowej, sanitarnej, weterynaryjnej, fitosanitarnej itp., chyba że inaczej stanowi Umowa (art. 25 Umowy).

Ogólna zasada stanowi, że dopuszczenie towarów zagranicznych, w tym polskich, do obrotu w jakimkolwiek kraju należącym do Unii oznacza, że te towary mogą być przemieszczane w granicach krajów stanowiących Unię bez żadnych ograniczeń, chyba że inaczej stanowią przepisy szczególne.

Regulacje celne

Page 51: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

51

Na terenie Unii, czyli na terenie każdego kraju stanowiącego Unię, obowiązują jednolite regulacje celne zgodnie z kodeksem celnym Unii oraz z umowami międzynarodowymi i innymi przepisami, które stanowią prawo Unii, oraz z przepisami Umowy (art. 42 Umowy). Podstawowy akt prawny w zakresie regulacji celnych Unii stanowi kodeks celny Euroazjatyckiej Unii

Gospodarczej, który obowiązuje z dniem 01 stycznia 2018 roku. W Unii obowiązuje Jednolita Nomenklatura Towarowa Współpracy z Zagranicą Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (kody celne) oraz Jednolita Taryfa Celna Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej (art. 42 ust. 1 Umowy). Stawki ceł wwozowych Jednolitej Taryfy Celnej Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej są jednolite i nie podlegają zmianom w zależności od osób, które przemieszczają towary przez granicę celną Unii, umów i innych okoliczności z wyjątkiem przypadków określonych w Umowie (art. 42 ust. 4 Umowy).

Techniczne regulacje obrotu towarów

Na terenie Unii są stosowane jednolite wymogi do towarów pod względem technicznym weterynaryjnym, sanitarnym, fitosanitarnym itp., które zawarte są w regulaminach technicznych albo w innych dokumentach unijnych (art. 51 Umowy). Regulaminy techniczne określają wymogi dla towarów wpisanych na listę zatwierdzoną przez Komisję Euro-Azjatyckiej Unii Gospodarczej. Towary, dla których wymogi techniczne określa regulamin techniczny, dopuszcza się do obrotu na terenie Unii pod warunkiem, że w stosunku do nich zostały dokonane niezbędne procedury ich oceny technicznej pod kontem zgodności z wymogami określonymi w regulaminie technicznym.

Kto może wnioskować o dokonanie oceny technicznej towarów

Kto może być wnioskodawcą w sprawach dokonania oceny technicznej towarów określają konkretne regulaminy techniczne. Z reguły z wnioskiem o dokonanie oceny zgodności towarów może wystąpić osoba, która mieszka lub ma siedzibę na terenie kraju członkowskiego oraz która jest producentem lub sprzedającym albo pełnomocnikiem producenta. Za pełnomocnika producenta uznaje się osobę, która mieszka lub ma siedzibę na terenie kraju członkowskiego, która z tytułu umowy z producentem, w tym z producentem zagranicznym, działa w imieniu tego producenta w zakresie oceny zgodności towarów i dopuszczenia ich do obrotu na terenie Unii, oraz która ponosi odpowiedzialność w przypadku braku zgodności towarów z wymogami regulaminu technicznego.

Formy, schematy, procedury

Oceny zgodności towarów określonej przez regulaminy techniczne Unii dokonuje się w formach rejestracji (rejestracji państwowej), testów, potwierdzenia zgodności, ekspertyzy i(lub) w innej formie. Obowiązkowe potwierdzenie zgodności odbywa się w formie deklarowania zgodności i certyfikacji. Formy, schematy oraz procedury oceny zgodności określają regulaminy techniczne Unii na podstawie typowych schematów oceny zgodności, zatwierdzanych przez Komisję Unii (ust. 2, 5 Załączniku nr 9 do Umowy). Oceny towarów pod kontem ich zgodności z przepisami regulaminu technicznego dokonują podmioty uprawnione, których rejestr prowadzi Komisja Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej. Towary, które odpowiadają wymogom regulaminu technicznego oraz wobec których została dokonana procedura oceny zgodności, podlegają oznakowaniu jednolitym znakiem dopuszczenia do obrotu na rynku Unii. Konkretne wymogi dla towarów oraz procedurę oceny zgodności określają regulaminy techniczne, które są umieszczone na stronie internetowej Euroazjatyckiej Komisji Unii Gospodarczej http://www.eurasiancommission.org/ru/Pages/default.aspx. Szczególowy wykaz obowiązujących regulaminow technicznych zawiera strona internetowa Komisji Euroazjatyckiej http://www.eurasiancommission.org/ru/act/texnreg/deptexreg/tr/Pages/TRVsily.aspx

Page 52: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

52

V. Przydatne adresy

a) Sądy

Sąd Najwyższy Republiki Białoruś

e-mail: [email protected]

Adres 1: 220030, г. Минск, ул. Ленина, 28

Tel.: (375 17) 327-14-19

Adres 2: 220030, г. Минск, ул. Володарского, 8

Tel.: (375 17) 327 40 09

http://court.by/

Sąd Gospodarczy Obwodu Brzeskiego

224030 г. Брест, ул. В.Хоружей, 8

Tel.: (375 162) 20 40 65

e–mail: [email protected]

http://court.by/brest/

Sąd Gospodarczy Obwodu Witebskiego

210101, г. Витебск, ул. Правды, 32

Tel.: (375 212) 491-325

e-mail: eс[email protected]

http://court.by/vitebsk/

Sąd Gospodarczy Obwodu Homelskiego

246050, г.Гомель, ул. Ирининская, 20

Tel.: (0232) 74–94–21

e–mail: [email protected]

http://court.by/gomel/

Sąd Gospodarczy Obwodu Grodzieńskiego

230024, г. Гродно, ул. Советских пограничников, д. 102

Tel.: (0152) 79–06–01

e–mail: [email protected]

http://court.by/grodno/

Sąd Gospodarczy Obwodu Mohylewskiego

212030, г. Могилев, ул.Первомайская,85

tel.: (0222) 29-27-27

e-mail: [email protected]

http://court.by/mogilev/

Sąd Gospodarczy Obwodu Mińskiego

220026, г. Минск, ул. Жилуновича, 15

Tel.: (375 17) 285-48-90,

Page 53: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

53

e-mail: [email protected]

http://court.by/minsk/

Sąd Gospodarczy miasta Mińsk

220072, г. Минск, ул. Академическая, 15, корп. 1

Tel.: (375 17) 284-05-00

e-mail: [email protected]

http://court.by/minsk-city/news/

Międzynarodowy Sąd Arbitrażowy przy KIG Republiki Białoruś

220029, г.Минск, ул.Коммунистическая, 11, 309

+375 17 290 72 49

E-mail: [email protected]

http://www.iac.by/

b) Ważniejsze ministerstwa i komitety

Ministerstwo Architektury i Budownictwa

220048, г. Минск, ул. Мясникова, 39

+375 (17) 327 19 34

E-mail: [email protected]

http://www.mas.by/ru

Ministerstwo Podatków i Opłat

220010, г.Минск, ул. Советская, 9

+37517 229 79 71 (72)

http://www.nalog.gov.by/ru/

Ministerstwo Przemysłu

220033, г. Минск, Партизанский проспект, 2, корп. 4.

tel.: (+375 17) 223-93-96

E-mail: [email protected]

http:www.minprom.gov.by

Ministerstwo Rolnictwa i Wyżywienia

220030 г. Минск, ул. Кирова, 15

Tel.: (+375 17) 327–37–51

E-mail: [email protected]

http://www.mshp.minsk.by/contacts/

Ministerstwo Gospodarki

220030, г. Минск, ул.Берсона, 14

Tel.: (+375 17) 222-60-48

E-mail: [email protected]

Page 54: BIAŁORUŚ - PRZEWODNIK PO RYNKU - Białoruś | Białoruś

54

www.economy.gov.by

Państwowy Komitet ds. Standardów

220053, Минск, Старовиленский тракт, 93,

Tel.: (+375 17) 233 52 13

е-mail: [email protected]

http://gosstandart.gov.by/ru-RU/contacts-info.php

Państwowy Komitet Ceł

220007, г. Минск, ул. Могилевская, 45/1,

tel.: (+375 17) 218-90-00

E-mail: [email protected]

http://www.gtk.gov.by/ru/

Opracowanie:

Wydział Promocji Handlu i Inwestycji Ambasady RP w Mińsku:

Piotr Masajło

Konsultacja merytoryczna: Kancelaria Adwokacka «Cierech, Niewiadowski i Partnerzy» w Mińsku. Czesław Cierech - adwokat