1. Obszar tematyczny:

POSTĘP BIOLOGICZNY

HODOWLA ODPORNOŚCIOWA, JAKOŚCIOWA

I ADAPTACYJNA ROŚLIN SADOWNICZYCH

UPRAWIANYCH W WARUNKACH POLSKI:

TWORZENIE I WDRAŻANIE POSTĘPU

BIOLOGICZNEGO W 2017 r.

Konferencja Upowszechnieniowo-Wdrożeniowa

Nauka-Praktyce

24 listopada 2017 r.

Kierownik zadania: Prof. dr hab. Edward Żurawicz

ZADANIE 1.2

CEL ZADANIA

Wytworzenie i wdrożenie do produkcji

nowych odmian roślin sadowniczych,

wartościowszych niż znajdujące się

w uprawie, dla zwiększenia opłacalności,

konkurencyjności i innowacyjności

produkcji owoców w Polsce.

ZADANIE ZREALIZOWANO W 100%

HODOWANE GATUNKI ROŚLIN

SADOWNICZYCH W RAMACH ZADANIA 1.2

Drzewa

owocowe

Rośliny

jagodowe

Podkładki

wegetatywne

1. Jabłoń

2. Śliwa

3. Wiśnia

4. Brzoskwinia

5. Morela

1. Porzeczka czarna

2. Agrest

3. Borówka wysoka

4. Świdośliwa

5. Malina

6. Truskawka

1. Dla jabłoni

DRZEWA OWOCOWE

I PODKŁADKI WEGETATYWNE

Zestawienie prac wykonanych w 2017 r.

Gatunek

Liczba Jabłoń Śliwa Wiśnia Brzoskwinia Morela

Podkładki

dla jabłoni RAZEM

kombinacje krzyżowań 22 31 14 30 14 9 120

formy rodzicielskie 10 10 6 11 10 8 55

zapylone kwiaty 2 700 6 083 6 270 3 920 2 892 1 060 22 925

uzyskane owoce 76 866 594 1 158 1 139 55 3 888

uzyskane nasiona 477 866 459 1 100 1 135 254 4 291

wyprodukowane siewki 1 115 180 600 90 220 58 2 263

wyselekcjonowane

pojedynki 20 5 5 5 10 5 50

oceniane klony 119 314 331 17 20 198 999

doświadczenia

odmianowo-porównawcze 4 2 1 1 2 0 10

doświadczenia

wdrożeniowe 4 0 0 0 0 0 4

Gatunek

Liczba

Porzeczka

czarna Agrest

Borówka

wysoka Świdośliwa Malina Truskawka RAZEM

kombinacje krzyżowań - - 73 24 51 37 185

formy rodzicielskie - - 34 14 27 24 99

zapylone kwiaty - - 4 598 2 360 477 1 183 8 618

uzyskane owoce - - 2 963 757 450 1 019 5 189

uzyskane nasiona - - 55 000 3 500 29 460 40 000 127 960

wyprodukowane siewki 4 350 785 2 241 191 8 216 3 361 14 010

wyselekcjonowane

pojedynki 54 20 0 0 12 241 327

oceniane klony 2 336 123 1 134 0 10 329 3 932

doświadczenia

odmianowo-porównawcze 4 1 0 1 4 3 13

doświadczenia

wdrożeniowe 1 0 0 1 1 3 6

ROŚLINY JAGODOWE

Zestawienie prac wykonanych w 2017 r.

2 ODMIANY ZGŁOSZONE

DO BADAŃ REJESTROWYCH

COBORU

(Miernik 1)

Drzewo:

Wzrost – słaby, owocuje corocznie

Owoce:

Dojrzałość zbiorcza – druga połowa IX

Dojrzałość konsumpcyjna – XII – III

Wielkość – średniej wielkości do dużych

Barwa skórki – czerwona

Miąższ – biały, soczysty, aromatyczny

Podatność na choroby:

Parch jabłoni – odporna

Mączniak jabłoni – mało podatna

Zaraza ogniowa – mało podatna

Jabłoń – RED SZAMPION

(J-2003-11-01)

Rodowód: ‘Gold Milenium’ x ‘Szampion’

Roślina:

Wzrost – umiarkowanie silny

Pokrój – kulisty, średnio zwarty

Owoce:

Termin dojrzewania – wczesny

Wielkość – średnie i duże

Barwa skórki – pomarańczowoczerwona

Barwa miąższu – jasno czerwona

Jędrność – bardzo wysoka

Podatność na choroby liści:

Biała plamistość – odporna

Czerwona plamistość – umiarkowana

Mączniak prawdziwy truskawki – odporna

Truskawka – FIBION

(TG-08014)

Rodowód: ‘Filon’ x ‘Albion’

7 ODMIAN W BADANIACH

REJESTROWYCH

COBORU

Drzewo:

Wzrost – średnio silny, owocuje przemiennie

Owoce:

Dojrzałość zbiorcza – koniec IX

Dojrzałość konsumpcyjna – XII – III

Wielkość – średniej wielkości do dużych

Barwa skórki – różowoczerwona

Miąższ – kremowy, jędrny, soczysty

Podatność na choroby:

Parch jabłoni – mało podatna

Mączniak jabłoni – mało podatna

Zaraza ogniowa – podatna

Badania – 2014 - 2018

Jabłoń – PINK BRAEBURN

(J-9805-03)

Rodowód: ‘BRAEBURN’ x ‘PINOVA’

Drzewo:

Wzrost – średnio silny, owocuje przemiennie

Owoce:

Dojrzałość zbiorcza – koniec IX

Dojrzałość konsumpcyjna – XII – III

Wielkość – średniej wielkości do dużych

Barwa skórki – ciemnoczerwona

Miąższ – kremowy, jędrny, soczysty

Podatność na choroby:

Parch jabłoni – mało podatna

Mączniak jabłoni – mało podatna

Zaraza ogniowa – podatna

Badania – 2016 - 2021

Jabłoń – PUTINKA

(J-9805-02)

Rodowód: ‘BRAEBURN’ x ‘PINOVA’

Drzewo:

Wzrost – słaby, owocuje corocznie

Owoce:

Dojrzałość zbiorcza – koniec VIII

Dojrzałość konsumpcyjna – koniec VIII – X

Wielkość – średniej wielkości

Barwa skórki – jasnoczerwona

Miąższ – biały, soczysty, aromatyczny

Podatność na choroby:

Parch jabłoni – odporna

Mączniak jabłoni – mało podatna

Zaraza ogniowa – mało podatna

Badania – 2017 - 2022

Jabłoń – EARLY SZAMPION

(J-2003-11)

Rodowód: ‘Gold Milenium’ x ‘Szampion’

Drzewo:

Siła wzrostu - średnia

Pokrój – wzniosły

Owoce:

Termin dojrzewania – 25-30 VI

Masa – 4,5 - 5,6g

Barwa skórki – ciemno wiśniowa

Barwa soku – ciemny

Pestka – średniej wielkości

Wiśnia – GRANDA

(W – 18)

Rodowód: ‘Granatnaja’ x ‘Panda 103’

Badania – 2015 - 2019

Drzewo:

Siła wzrostu – średnio silna

Pokrój – średnio rozłożysty

Owoce:

Termin dojrzewania – I dekada IX

Masa – 40 - 50g

Barwa skórki – ciemnoniebieska

Barwa miąższu – żółta

Pestka – średniej wielkości

Śliwa JOWITA

(SL 706)

Rodowód: SH1 x ‘Jojo’

Badania – 2017 - 2022

Roślina:

Wzrost – umiarkowany

Pokrój – wzniosły

Owoce:

Termin dojrzewania – średniowczesny

Plonowanie – wysokie

Wielkość owoców – średnie i duże

Przydatne do przetwórstwa i zamrażalnictwa

Odporna na amerykańskiego mączniaka

agrestu

Porzeczka czarna

POLBEN

(PC-173)

Rodowód: Ben Lomond x C2/1/62

Badania – 2015 - 2018

Roślina:

Wzrost – słaby

Pokrój – wzniosły

Owoce:

Termin dojrzewania – późny

Plonowanie – średnie

Wielkość owoców – małe i średnie

Przydatne wybitnie do przetwórstwa

Genetycznie odporna na wielkopąkowca

porzeczkowego i amerykańskiego mączniaka

agrestu

Porzeczka czarna

POLONUS

(PC-1/4)

Rodowód: (C2/1/62 x Ben Alder) x EM B1834/145

Badania – 2015 - 2018

3 ODMIANY WPISANE

DO KRAJOWEGO REJESTRU

ODMIAN COBORU

W 2017 ROKU

Roślina:

Wzrost – umiarkowany

Pokrój – kulisty

Owoce:

Termin dojrzewania – późny

Wielkość – duże

Barwa skórki – pomarańczowoczerwona

Barwa miąższu – jasno czerwona

Jędrność – bardzo wysoka

Truskawka – PANVIK

(T-04048-01)

Rodowód: ‘Panon’ x ‘Vikat’

Odmiana owocująca w okresie letnio-jesiennym

Roślina:

Wzrost – silny

Pokrój – pędy średniej grubości sztywne

Owoce:

Termin dojrzewania – 2 dekada VIII

Wielkość – duże, stożkowate

Barwa skórki – czerwona

Jędrność – dość jędrne

Malina – POEMAT

Rodowód: ‘Polka’ x 03266

Odmiana owocująca w okresie letnio-jesiennym

Roślina:

Wzrost – średnio silny

Pokrój – pędy średniej grubości sztywne

Owoce:

Termin dojrzewania – 2 dekada VIII

Wielkość – duże, stożkowate

Barwa skórki – jasnoczerwona

Jędrność – jędrne

Malina – POLONEZ

Rodowód: 86031 x 93561

OFERTA WDROŻENIOWA (Miernik 4)

Szymajda M., Żurawicz E.:

Wstępna ocena plonowania i siły wzrostu drzew

czterech klonów wiśni na dwóch podkładkach Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa 2017, 25

PUBLIKACJE ZWIĄZANE Z REALIZACJĄ ZADANIA (Miernik 5)

Seliga Ł., Pluta S.:

Wstępna ocena wzrostu i plonowania wybranych

odmian borówki wysokiej (Vaccinium corymbosum L.)

Zeszyty Naukowe Instytutu Ogrodnictwa 2017, 25

Pluta S.:

Nowe polskie odmiany porzeczki czarnej przydatne

do uprawy w Polsce

Jagodnik nr 8/2017

ZASTOSOWANIE METOD

BIOTECHNOLOGICZNYCH

W HODOWLI

ROŚLIN SADOWNICZYCH

ANALIZY MOLEKULARNE - Zastosowanie markerów DNA

0

1 0 0 0 0

2 0 0 0 0

3 0 0 0 0

4 0 0 0 0

5 0 0 0 0

6 0 0 0 0

0 5 0 1 0 0 1 5 0 2 0 0 2 5 0 3 0 0 3 5 0 4 0 0 4 5 0

1 4 . C 0 2 _ 1 5 0 4 1 3 1 5 6 A

S i z e ( n t )

Dye Signal

118.85

120.56

122.33

125.99

236.75

238.00

239.26

246.24

247.60

I. Potwierdzenie tożsamości genotypów mieszańcowych: (30 genot.)

• na żelu poliakrylamidowym (starter: CHO4f06)

• sekwenator automatyczny Beckman (starter znakowany: CHO3g12)

(22 - jabłoń, 2 - śliwy, 1- klon wiśni,1- klon brzoskwini, 4 - truskawki)

POTWIERDZONA

Izolacja DNA

Cięcie DNA na fragmenty(PCR)

Wizualizacja

i analiza

danych

Putinka

Pinowa

Braeburn Pink braeburn

Klon 69

Melfree Sawa

-1

-0,75

-0,5

-0,25

0

0,25

0,5

0,75

1

-1 -0,75 -0,5 -0,25 0 0,25 0,5 0,75 1

F2 (

25.9

0 %

)

F1 (28.40 %)

Dlinnokistnaja

Titania Tihope

D13 B/11

Saniuta

Foxendown Big Ben

Bona x Ceres

Polares

Kupolinaj

-1

-0,75

-0,5

-0,25

0

0,25

0,5

0,75

1

-1 -0,75 -0,5 -0,25 0 0,25 0,5 0,75 1

F2

(1

1.2

7 %

)

F1 (43.67 %)

Captivator

Rochus

Spine

Resika

Hinsel

Macurines

Rodnik

Kamieniar

Kati

PaX

-1

-0,75

-0,5

-0,25

0

0,25

0,5

0,75

1

-1 -0,75 -0,5 -0,25 0 0,25 0,5 0,75 1

F2

(1

9.1

6 %

)

F1 (41.94 %)

Jabłoń (7) Porzeczka czarna (10)

II. Analiza pokrewieństwa genet. (27 odmian)

Matryca 0/1-Analiza głównych składowych badanych komponentów (PCA,XLStat)

Najniższy st. pokr.: (35%)

‘Melfree’,

Najwyższy: (85%)

‘Braeburn’,

‘Pink Breaeburn’

Klon 69 -(‘Mel.’ x‘Sawa’)

Najniższy st.

pokr.: (46%)

‘Dlinnokistnaja’

Najwyższy: (74%)

‘Titania’

‘Tihope’

Agrest (10)

Najniższy st. pokr.:

(47%)

‘Spine Free’

‘Captivator’

Najwyższy: (93%)

‘Pax’

‘Rochus’

ANALIZY MOLEKULARNE - Zastosowanie markerów DNA (cd.)

Gatunek Typ testu

Liczba

starterów

PCR

Liczba zidentyfikowanych

Genotypów

Liczba

testów

PCR

Śliwa ISSR 24 6 432

Brzoskwinia ISSR 24 3 216

Jabłoń SSR 10 36 1440

Truskawka ISSR 24 120 8640

Wiśnia ISSR 24 6 432

Truskawka (4/2/2013) SSR 16 Metka - identyfikator 48

Jabłoń (podkł. P68) SSR 16 Metka - identyfikator 48

Razem 173 11240

I. Profile identyfikacyjne DNA (potwierdzenie tożsamości odmianowej)

Gatunek Typ testu Liczba

starterów PCR

Liczba

genotypów

Liczba

roślin

Liczba testów

PCR

Agrest ISSR 20 10 50 2000

Porzeczka

czarna ISSR 20 10 50 2000

Jabłoń SSR 10 7 70 1400

Razem 27 170 5400

II. Potwierdzenie rodowodu (analiza pokrewieństwa)

2 metki (DNA fingerprinting, SSR - 4 pary start.)

zgłoszonych klonów (Miernik 3)

a) Truskawka - FIBION b) Jabłoń (podkł. P68)

460 pz

PRODUKCJA (‘in vitro’) SIEWEK BRZOSKWINI I WIŚNI METODĄ

‘embryo rescue’

Odmiany regeneracja (%)

pożywka SH pożywka MS

Wiśnie

(240 zarodków)

‘Granda’ 28 40

‘Wanda’ 23 30

Brzoskwinie

(208 zarodków)

‘Harnaś’ 55 57

klon 3847 40 55

nasiona bez

endokarpu

rośliny zregenerowane rośliny ukorzenione

ETAPY PRACY:

WYNIKI:

- odmiany o słabej zdolności kiełkowania nasion

MIKROROZMNAŻANIE ROŚLIN - truskawka

Sterylizacja materiału

roślinnego (merystemy

wierzchołkowe)

Merystemy na pożywce ½ MS

Rośliny w kulturach in vitro dośw. polowych w 2017r.

Gatunek/ odmiana

Liczba roślin

namn. / ukorz.

F. x ananassa ‘Granat’ 480 /300

F. x ananassa

‘Grandarosa’

1290 /300

F. x ananassa ‘Hokent’ 850 / -

F. x ananassa ‘Panvik’ 1100 / 300

F. x ananassa ‘Pink Rosa’ 1210 / 200

F. x ananassa ‘Elkat’ 940 / -

Razem 5870 /1100

4-tygodniowe rośliny

(po ukorzenieniu)

1 tydz.

2m-ce.

METODYKA MIKROROZMNAŻANIA PODKŁADKI P 68 (Miernik 2)

Etap Metodyka standardowa Metodyka zmodyfikowana

Materiał Pąki kątowe / wierzchołkowe Pąki kątowe /wierzchołkowe

Sterylizacja:

- bieżąca woda

- detergent / bieżąca woda

- 15% podchloryn sodu

- płukanie wodą sterylną

120 min.

40 min. / 30 min.

30 min.

3 x 10 min.

90 min.

30 min. / 20min.

20 min.

3 x 10 min.

Inicjacja:

- pożywka

- cytokinina (BAP)

- Auksyna (NAA)

- stężenie sacharozy

- pH

- stabilizacja kultur

MS (MgSO4 360 mg/l)

1 mg/l

0,05 mg/l

30 g/l

5,7

6 tyg.

MS (MgSO4 180 mg/l)

-

-

30 g/l

5,7

4 tyg.

Namnażanie kultur:

- pożywka

- cytokinina (BAP)

- auksyna (IBA)

- Siarczan adeniny

- stężenie sacharozy

- pH

- pasaże

MS (MgSO4 360 mg/l)

1,2 mg/l

-

80 mg/l

30 g/l

5,7

Co 4 tyg.

MS (MgSO4 180 mg/l)

1 mg/l

0,1 mg/l

-

30 g/l

5,7

Co 4 tyg.

Ukorzenianie:

- Pożywka

- auksyna (IBA)

- Phloroglucinol

- Stężenie sacharozy

- pH

- czas ukorzeniania

WPM

1,5 mg/l

80 mg/l

30 g/l

5,7

6 tyg.

WPM

1 mg/l

-

30 g/l

5,7

4-5tyg.

ZAKŁAD

HODOWLI ROŚLIN

OGRODNICZYCH

PRACOWNIA

GENETYKI I HODOWLI

ROŚLIN SADOWNICZYCH

PRACOWNIA

NIEKONWENCJONALNYCH

METOD HODOWLI

ROŚLIN

JEDNOSTKA ORGANIZACYJNA IO

ODPOWIEDZIALNA ZA REALIZACJĘ ZADANIA 1.2

Zakład Zasobów Genowych Roślin Ogrodniczych

Zakład Odmianoznawstwa

Zakład Szkółkarstwa i Nasiennictwa

Zakład Fitopatologii

Zakład Ochrony Roślin przed Szkodnikami

Zakład Uprawy i Nawożenia Roślin Ogrodniczych

Zakład Przechowalnictwa i Przetwórstwa Owoców i Warzyw

Zakład Biologii Stosowanej

Sad Doświadczalny Dąbrowice

Sad Pomologiczny, Skierniewice

Pole Doświadczalne, Skierniewice

Sadowniczy Zakład Doświadczalny, Sp. z o.o. w Brzeznej

Dział Planowania Naukowego i Programu Wieloletniego

JEDNOSTKI IO WSPÓŁPRACUJĄCE

PRZY REALIZACJI ZADANIA 1.2

WYMIERNE REZULTATY WYKONANIA ZADANIA 1.2

Lp. Mierniki Plan Wykonanie

1 Liczba odmian przyjętych do badań

urzędowych 2 2

2 Liczba metodyk mikrorozmnażania

nowych odmian 1 1

3 Liczba metek (DNA fingerprinting)

zgłoszonej odmiany 2 2

4 Liczba ofert wdrożeniowych 1 1

5 Liczba publikacji związanych

z realizacją zadania 3 3

DZIĘKUJEMY ZA UWAGĘ