BEREK! SZUKAM!

Niezwykła, interaktywna wystawa familijna, prezentująca

prace młodych artystów i projektantów, które inspirują do

twórczego odkrywania potencjału przestrzeni i podjęcia

wspólnej gry w chowanego.

artyści:

Dinie Besems

Cynthia Hathaway

Guy Keulemans

Bartosz Mucha

Leonard van Munster

Eric von Robertson

Suzuki Åffice

kuratorki:

Joanna van der

Zanden

Agnieszka Pindera projekt graficzny: Rafał Jara & Urszula Jara

Powiedz "berek!" albo "szukam!" i każde miejsce na ziemi może zamienić się

w plac zabaw.

Podczas dziecięcej gry w berka, w jednej chwili przedmioty mogą stracić swoje pierwotne

przeznaczenie i stać się przeszkodami albo kryjówkami. Nawet najbardziej trywialny

przedmiot może zostać zamieniony w bezpieczną bazę, w demokratyczny sposób stając się

najważniejszym elementem zabawy. Miejsce staje się doświadczeniem, zdefiniowanym

przez graczy, nie zaś przez architektów, designerów czy urbanistów.

Gra w berka czy zabawa w chowanego to prawdopodobnie najbardziej bezpretensjonalny

sposób odkrywania kreatywnego potencjału przestrzeni. Improwizowane kryjówki

pomagają też odzyskać prywatność w czasach, gdy wszystko staje się coraz bardziej otwarte

i publiczne. Monitoring przestrzeni miejskiej zmusza nas do odkrywania i tworzenia

nowych rodzajów osobistych schronień. Swobodna zabawa poza domem, na wolnym

powietrzu, jest dziś coraz trudniejsza, gdyż przepisy regulujące przestrzeń publiczną

określają drobiazgowo położenie niemal każdego kamienia, a czujne obiektywy kamer

obserwują każdy nasz ruch. W tym kontekście zabawa i chowanie się, które pamiętamy z

dzieciństwa, stanowią raczej formę miejskiego aktywizmu niż niewinną grę.

Międzynarodowy projekt BEREK! SZUKAM! jest pretekstem do odkrywania miejsc do

zabawy w obrębie formalnych, instytucjonalnych reguł, próbą ucieczki od zasad zwiedzania

wystaw w ciszy i biernego podążania za narracją zaproponowaną przez kuratora. Wystawa

zachęca zwiedzających do ruchu, działania, obserwowania, szukania połączeń i

komunikowania się inaczej, do ustalania własnych reguł. BEREK! SZUKAM! podejmuje też

problem rosnącej potrzeby tworzenia przestrzeni prywatnych i azylów. W jaki sposób

odnoszą się do niej współcześni artyści, designerzy i architekci? Co się dzieje z twoją

prywatnością, gdy sportretuje cię Google Street View? Co dzieje się z bezdomnymi, gdy

parki są zamykane na noc? Czy są alternatywne sposoby ukrywania się?

BEREK! SZUKAM! inspiruje do ustalania własnych zasad gry, do stawiania pytań i

podążania tropami pozostawionymi przez artystów i projektantów o nieskrępowanej

wyobraźni. Zapraszamy do gry!

Dinie Besems

Kurtka? Jaka kurtka?!, instalacja, 2010

Instalacja Kurtka? Jaka kurtka?! oparta jest na temacie mimikry i kamuflażu. Cytując

wikipedię: mimikra to upodabnianie się jednych gatunków do innych, które ochrania jeden

z nich, lub oba. Podobny może być zarówno wygląd, zachowanie, wydawane dźwięki,

zapachy lub nawet rozmieszczenie, kopiowane na równi z innymi cechami.

Tymczasem kamuflaż, który opiera się na mechanizmie przejmowania wizualnych cech

otoczenia, jest z natury rzeczy widzialną formą mimikry. Pomiędzy kamuflażem i mimikrą

umiejscawia się mimesis, czyli przejmowanie właściwości danego obiektu czy organizmu

obojętnego dla naśladowcy.

Czarno-biały wzór użyty w instalacji był dla Besems punktem wyjścia do stworzenia

aranżacji studyjnej na potrzeby badania fenomenu mimikry i kamuflażu. Zadaniem

uczestników jest upodabnianie się poprzez noszenie płaszcza pokrytego tym samym

deseniem co tło. Ta oczywista i sztucznie stworzona sceneria podnosi jednak ważne

kwestie, niewidoczne na pierwszy rzut oka: Czy noszenie tych samych ubrań upodabnia nas

do siebie? Czy jesteśmy w stanie stworzyć sztuczne przestrzenie dla potrzeb ludzkiej

asymilacji? Czy kiedy podobieństwa stają się oczywiste, innego rodzaju różnice mogą się

ujawnić?

Dinie Besems jest niezależną projektantką

i autorką konceptów. Z zawodu projektantka

biżuterii, zafascynowana ciałem i jego

relacjami względem obiektów, artystka

często poprzez swoją pracę komentuje

problemy związane z płcią, statusem czy

hierarchią. W wielu jej projektach punktem

wyjścia do poruszania tych tematów są

zjawiska naturalne, jak np: epifit,

bioróżnorodność, kamuflaż, morfologia,

feromony, gnicie, itd.

www.diniebesems.nl

Cynthia Hathaway HeadShot, instalacja, 2010 Budka fotograficzna rejestruje portret tożsamości, która zawiera się w słowie „Jestem”. W

ciągu 3-minutowej chwili produkowany jest wizerunek, który stanowi nośnik informacji

dla szerokiego świata. W obliczu innych technologii, takich jak czytniki odcisków palców

czy skanowanie całego ciała wykonywane na lotniskach, identyfikacja osób staje się

niemalże dziedziną sztuki ciała. W nawiązaniu do tych praktyk, HeadShot zachęca do

spojrzenia na siebie z innej perspektywy, z której widać zaskakująco niewiele, jednak jest to

bardzo czytelne, osobiste i wyjątkowe. Rozpoznajesz swój portret?

Plac zabaw, wideo, 2001 Własne podwórko jest placem zabaw dla wielu dzieci. To miejsce, gdzie każdego dnia, przez

wiele lat, przychodzą spędzać czas i bawić się. Niewiele zmienia się w strukturze placu

zabaw, tymczasem dzieci ciągle się zmieniają. Dorastają, a on trwa niewzruszony. Z czasem

jedno pokolenie porzuca go, by mogło wkroczyć kolejne. Bywa, że jest to płynna zmiana,

niekiedy jednak pozostaje opuszczony przez lata. Dla Hathaway place zabaw odgrywają

rolę pewnego archiwum dzieciństwa. Aby zaznaczyć czy też zdefiniować te miejsca jako coś

więcej niż zwyczajną przestrzeń, Hathaway przekształca je na jeden dzień w miejsca

tajemnicze i święte dla ich „obywateli”.

Zainteresowania Cynthii Hathaway krążą

wokół projektów kuratorskich i

dokumentowania ludzkich zachowań; jest

znana jako artystka rejestrująca tzw.

codzienne czynności, którym stara się

przywrócić pewną wartość i uznanie.

Namiętnie poszukuje też grup

peryferyjnych, takich jak np. miłośnicy

miniatur kolei, społeczności Mennonitów i

Amiszów, grupy myśliwych, entuzjastów

samochodów. Jej projekty, skierowane do

mainstreamowej publiczności, wyrastają z

odmiennego, krytycznego spojrzenia, które

możliwe jest tylko z perspektywy peryferii.

www.hathawaydesigns.org

Guy Keulemans

WWILMA, instalacja, 2010 WWILMA to interaktywna i generatywna struktura, mapująca demograficzne wartości

tych, którzy ją budują. Instalacja przypomina grafiki informacyjne lub diagramy, ale

przedstawione w trójwymiarze, architektonicznie. Rosnąca rzeźba, która powoli ujawnia

ukryte informacje o zwiedzających, których zazwyczaj się nie eksponuje ― jak dane o

rodzeństwie czy preferencjach seksualnych. W kontekście wystawy Berek! Szukam!

instalacja odnosi się do powszechnej, ludzkiej potrzeby wmieszania się w tłum, co często

nie jest możliwe. Kto jest inny? Kto taki sam? Czy jesteś nadal w stanie rozpoznać się w

powstałej strukturze?

Guy Keulemans jest projektantem

interdyscyplinarnym, który tworząc swoje

krytyczne obiekty czerpie z historii i filozofii.

Poświęcone są one różnym tematom, takim

jak: przepych, długowieczność,

demokratyzacja i przetrwanie wiedzy o

kulturze, czasem są prowokujące, niekiedy

na własny sposób dziwaczne. Charakter

swojej pracy określa mianem interwencji i

intuicji względem rzeczy. Poza

projektowaniem Guy jest również

doktorantem na Wydziale Sztuk Pięknych

Uniwersytetu Nowej Południowej Walii w

Sydney (Australia).

www.guykeulemans.com

Bartosz Mucha

DomHamak, instalacja, 2010

To niewinne białe pudełko z tajemniczymi schodami prowokuje pytanie: Czy mam wspiąć

się po nich, czy nie? Dobrze znamy to uczucie dystansu wobec obiektów w muzeum.

dlatego w pierwszej chwili mamy ochotę podejść do niego jako do konceptualnej pracy

artystycznej, która nie jest do dotykania czy poruszania. Z drugiej strony DomHamak może

również być zaproszeniem, by wspiąć się po schodach i zobaczyć, co jest wyżej. Kto to może

wiedzieć? Kto się odważy?

DomHamak to pierwszy zrealizowany w

pełnej skali prototyp z serii projektów

PARARCH, badających różne możliwości

stworzenia architektonicznych kryjówek.

Bartosza Muchę interesuje odkrywanie

rozwiązań projektowych, które umożliwią

umieszczenie tymczasowych schronień w

przestrzeni publicznej i pozwolą na ucieczkę

od szalonego, miejskiego życia.

www.poor.pl

Leonard van Munster

Szałas bez tytułu, instalacja, 2010

W wieku sześciu lat Leonard van Munster mieszkał na wsi we wschodniej części Holandii.

Jedną z jego ulubionych czynności w tym czasie było budowanie w lesie, nieopodal domu

jego rodziców, rozmaitych szop i sekretnych szałasów. Pewnego dnia, w okresie

Wielkanocy, coś się wydarzyło. Wspólnie ze swoim bratem Leonard skonstruował

podziemny schron, świetną kryjówkę, w której lubili spędzać czas.

Tego dnia nagle zrobiło się bardzo głośno, w pobliżu zaroiło się od dzieci poszukujących

ukrytych, czekoladowych pisanek. W pewnym momencie zauważyli ruch w zaroślach nad

nimi. Spojrzeli w górę i stanęli oko w oko z...

Element zaskoczenia, bezustanne

konstruowanie i powiązane z dzieciństwem

skojarzenia są cechą instalacji Leonarda

van Munstera. Większość z jego prac

usytuowana jest w przestrzeni publicznej,

którą artysta przekształca, modyfikując jej

znaczenie i nastrój. Jego prace umożliwiają

doświadczanie jej na nowo.

www.leonardvanmunster.com

Eric von Robertson Recon-Screen, site-specific, 2008 – 2010 W pracy Recon-Screen (Recon to skrót od słowa „rekonstrukcja”) artysta odtwarza

konstrukcje barier, na które natknął się w Tbilisi. „To były pewnego rodzaju punkty

orientacyjne, które jasno definiowały granicę między publicznym i prywatnym ― miejsca

zakazane, dostępne tylko dla tych, którzy chcą popełnić wykroczenie”. Od tej pory Recon-

Screen jest w ciągłej podróży, przybiera różne formy i znaczenia w zależności od sytuacji –

― czasem utrzymuje swoje pierwotne przeznaczenie jako separator budowlany, niekiedy

staje się autonomicznym obiektem w przestrzeni publicznej. Jego czerwono-biały

koncentryczny wzór może kojarzyć się z estetyką znaku ostrzegawczego lub być traktowany

w kategoriach czysto dekoracyjnych.

Na wystawie Berek! Szukam!, Recon-Screen przekształca przestrzeń wystawienniczą w

playscape (czyli rodzaj designerskiego placu zabaw, przestrzeni zaprojektowanej przez

architektów krajobrazu specjalnie z myślą o dziecięcej zabawie), zastępując wewnętrzne

ściany galerii, pozwalając zwiedzającym swobodnie przemieszczać się pomiędzy

publicznymi, parapublicznymi i prywatnymi sferami wpływów. Poruszający się wśród

ekranów uczestnicy wciągani są w doświadczenie optyczne, w grę z pojęciem widzialności i

niewidzialności, jak w grę w chowanego. Jak to wykorzystać? Oto jest pytanie.

Eric von Robertson pracuje w ramach

koncepcji CARL ― Centrum Postępu w

Dziedzinie Rekreacji i Rozrywki. Jak

tłumaczy: „CARL jest drogą do zmiany

trasy, w którą podąża świat poprzez

wycieczki i rzeźbiarskie prototypy”.

http://vonrobertson.wordpress.com

Suzuki Åffice

Ściana Suzuki, instalacja, 2010 Jako tajni agenci członkowie grupy Suzuki Åffice prowadzili badania nad architekturą i

kolekcją Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu. Czy są tam jakieś kryjówki? A może

tajemnice do odkrycia? I jak Suzuki Åffice mogłoby zaingerować w strukturę instytucji?

Zainspirowana ceglaną architekturą, która jest jednym z symboli Torunia, grupa stworzyła

Ścianę Suzuki ― drukowany wzór ceglanej ściany, podobny do tego na fasadzie budynku

instytucji. Potem rozpoczęli działania, najpierw ukrywając dzieła z kolekcji, potem ―

tworząc instalację, w której mogą ukryć się sami zwiedzający, prowokowani do

zachowywania się jak dzieci.

Na obu poziomach ― partycypacji i wyobraźni ― publiczność jest najważniejsza, podobnie

jak w grze. Różnicą jest brak reguł. Dzieła sztuki są wprawdzie ukryte, ale sama informacja

o nich pozwala uruchomić wyobraźnię.

Czy dzieła sztuki o czymś Ci przypominają? Czy jest w nich zawarty jakiś ukryty kod?

Gdy tylko zwiedzający ubiorą się w ceglane tkaniny, staną się performerami. Figlarnie

włączą się do gry, która właściwie nią nie jest, jednak może być tak odbierana przez innych

zwiedzających.

Dlaczego się ukrywasz? Czy jesteś częścią instalacji? Czy może w ogóle cię tu nie ma?

Suzuki Åffice to grupa stworzona przez

Yuriego Suzuki i kolektyw Åbäke. Ich

współpraca opiera się na wprowadzeniu

zmian w zastaną instytucjonalną strukturę,

nadawaniu nowych znaczeń zdefiniowanym

już przestrzeniom i interakcjach z

publicznością. Do tej pory Suzuki Åffice

działało już jako sekretny bar, restauracja i

jednoosobowa kapsuła w hotelu w Tokio. W

Londynie najczęściej tworzą muzyczne i

kulinarne performanse.

http://suzukiaffice.jp/

JOANNA VAN DER ZANDEN

Mieszka i pracuje w Amsterdamie. Absolwentka historii sztuki na Uniwersytecie w

Utrechcie i wydziału mody na Hogeschool voor de Kunsten, również w Utrechcie. Od 1996

do 2001 była członkiem pionierskiego zespołu agencji komunikacji KesselsKramer. Do

stycznia 2010 dyrektorka artystyczna Platform21 – inkubatora dla planowanego centrum

designu w Amsterdamie, gdzie zainicjowała projekty takie jak m.in. Me and My Character,

Platform21 = Folding, Platform21 = Hacking IKEA i Platform21 = Repairing (z tego

projektu pochodzi słynny Repair Manifesto).

Interesują ją głównie poszukiwania nowych formatów kulturowych, w ramach których publiczność włączana jest w proces zarówno planowania, jak i tworzenia projektów przestrzeni i wdrażanych do produkcji przedmiotów. Uważa, że współczesne instytucje kulturalne powinny funkcjonować jako katalizatory stymulujące krytyczne i kreatywne myślenie i tworzenie. Obecnie zajmuje stanowisko dyrektorki firmy Throwing snowballs – zajmuje się tworzeniem koncepcji kuratorskich i edukacyjnych bazujących na designie i przemyśle modowym.

AGNIESZKA PINDERA

Mieszka i pracuje w Toruniu. Kuratorka, absolwentka kulturoznawstwa Uniwersytetu

Marii Curie Skłodowskiej w Lublinie, Podyplomowych Studiów Gender oraz Muzealniczych

Studiów Kuratorskich na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie. Od 2008 roku

kuratorka w Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu.

Jedna z kuratorek procesualnego projektu Manual CC i poświęconego lokalnej społeczności POKOJU Z KUCHNIĄ a także wystaw: Nie patrz prosto w słońce. Prace z kolekcji Daros Latinamerica, Przeszłość jest obcym krajem, MORE IS MORE czy Melancholia sprzeciwu. Prace z kolekcji Muzeum Sztuki Współczesnej w Antwerpii. Publikowała m.in. w „Ha!art”, „Panoptikum”, „Didaskaliach” oraz w katalogach wystaw.

DOŁĄCZ DO NAS NA FACEBOOKU

http://www.facebook.com/BerekSzukam

KONTAKT

Centrum Sztuki Współczesnej Znaki Czasu w Toruniu

Wały gen. Sikorskiego 13

87 – 100 Toruń

www.csw.torun.pl