[b]BIBLIOGRAFIA ZACHODNIOGALICYJSKICH CMENTARZY WOJENNYCH[/b]

BIBLIOGRAFIA ZACHODNIOGALICYJSKICH CMENTARZY WOJENNYCH

Wstęp

Od kilku lat pracuję nad Bibliografią Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wojennych. Po roku od powstania pierwszej wersji „Bibliografii październiku 2005r ukazała się wersja poprawiona i uzupełniona. Pozostawiłem wtedy tylko te pozycje, które traktowały o Zachodniogalicyjskich Cmentarzach I Wojny lub te, które traktują o działaniach militarnych w zachodniej Galicji. Wprowadziłem poza tym podział na druki zwarte i artykuły z czasopism. Bibliografię uzupełniłem informacją o zasobach archiwalnych. Dodałem wówczas również sporo linków do stron, zawierających ciekawe informacje z interesującego nas tematu. Drugiego uzupełnienia i poprawek dokonałem w dniu 12.10.2005r. Następne uzupełnienia powstały 26.10.2005 i 03.11.2005. Bibliografia jest systematycznie uzupełniana (na dzień 6 maja 2007r. było 51 zmian).

W lutym 2006 roku gruntownie przebudowałem „Bibliografię…”. Wprowadziłem podział na wydawnictwa periodyczne i nieperiodyczne zgodnie z zaleceniami UNESCO w sprawie standaryzacji międzynarodowej statystyki produkcji i dystrybucji książek, gazet i czasopism uchwalonymi na XXIII sesji Konferencji Generalnej UNESCO w Sofii w 1985 r.

Przez wydawnictwa nieperiodyczne rozumiem tu wydawnictwa zwarte (dzieła stanowiące zamkniętą całość jedno- lub wielotomowe) oraz zwarte całości w seriach wydawniczych, tj. książki, broszury, nuty, mapy i dokumenty życia społecznego.

Do wydawnictw periodycznych zaliczam tu wydawnictwa ciągłe publikowane w częściach, (w regularnych lub nieregularnych odstępach czasu), o określonym charakterze, tj. gazety, czasopisma (z rocznikami włącznie) i związane wspólnym tytułem oraz w większości wydawnictwa zbiorowe (zeszyty naukowe, prace naukowe itp.).

Dodałem również artykuły na stronach www jako osobną kategorię wydawnictw.

Bibliografia Zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych jest bibliografią specjalną. Jest przedmiotowa (rejestruje piśmiennictwo dotyczące określonego tematu), retrospektywna (obejmuje wieloletni okres czasu) i dotyczy różnych dziedzin wiedzy, które zaprezentowano w działach głównych oraz w poddziałach. Obejmuje zagadnienia historyczne, prawne, filozoficzne, socjologiczne, etyczne, turystyczno-krajoznawcze, architektoniczne oraz sztuki.

Bibliografia Zachodniogalicyjskich cmentarzy wojennych, służąc potrzebom nauki i praktyki, daje orientację w piśmiennictwie o wyjątkowym zjawisku, jakim są Zachodniogalicyjskie cmentarze wojenne. Adresowana jest do szerokiego kręgu odbiorców m. in. pracowników naukowych, działaczy turystycznych przewodników, fachowców różnych branż, polityków i samorządowców, studentów i uczniów. Powinna być narzędziem pracy w bibliotekach i ośrodkach informacji naukowej. A przede wszystkim służyć powinna wszystkim tym, którzy zachwyceni pięknem cmentarzy postanowili dowiedzieć się więcej na temat ich powstania i tła historycznego.

Moim zamierzeniem jest stworzenie bibliografii kompletnej i prymarnej, choć ogrom pozycji i krótki czas, jaki miałem do dyspozycji spowodował, że z pewnością jest wiele pozycji (szczególnie obcojęzycznych) nie ujętych w niniejszej bibliografii a wielu zamieszczonych tu pozycji nie opisałem z autopsji. Jest więc ta bibliografia, z konieczności mieszanką bibliografii prymarnej z bibliografią pochodną – przejąłem opisy z innych spisów bibliograficznych (najczęściej z cytowanych w różnych wydawnictwach w wykazach literatury). Bibliografia niniejsza jest bibliografią rejestracyjną – uwzględniającą jedynie podstawowe elementy opisu. W przyszłości stanie się bibliografią adnotowaną zawierającą oprócz opisów bibliograficznych krótkie informacje o ich treści. Bibliografia ma układ krzyżowy (przedmiotowo-alfabetyczny). Również w przyszłości planuję opatrzyć poszczególne pozycje indeksami i opisać w formie komputerowej bazy danych, dzięki czemu będzie możliwość jej różnorodnego sortowania oraz wszechstronnego wyszukiwania. Każda pozycja bibliografii zawiera (w miarę możliwości) dane umożliwiające identyfikację dokumentu, a w tym:

a)nazwę autora (imię i nazwisko, pseudonim, kryptonim),

b)tytuł dzieła,

c)wydawcę,

d)miejsce i rok wydania,

e)numer ISBN.

Opis zgodny jest z Polską Normą PN-ISO 690: 2002.

W maju 2007 roku następna gruntowna przebudowa. Zlikwidowałem rozdział XII: XII. LINKI DO STRON WWW: a podrozdziały przeniosłem do innych rozdziałów. Zlikwidowałem również całkowicie rozdziały poświecone zagadnieniom ogólnym WW1 oraz Galicji – będą to następne bibliografie tematyczne, które zamierzam w najbliższym czasie zredagować. Zmieniła się zatem numeracja rozdziałów. Przeredagowałem także rozdziały zawierające beletrystykę i multimedidia ograniczając je do literatury przedmiotowej. Zlikwidowałem też rozdział VIII. POZYCJE TURYSTYCZNO-KRAJOZNAWCZE. Niektóre pozycje ze zlikwidowanych rozdziałów znalazły swoje miejsce w bibliografii i opis zmian poniżej.

Dla zainteresowanych tu: http://www.pomoc24.net.pl/bibliografia%20wersja%20z%2024.03.2007.doc

umieściłem kopię ostatniej wersji przed zmianami redakcyjnymi.

Oto nowy spis treści:

I. CMENTARZE WOJENNE I WOJNY ŚWIATOWEJ W ZACHODNIEJ GALICJI.

II. I WOJNA ŚWIATOWA W GALICJI.

III. CMENTARZE - WYBRANE AKTY PRAWNE I ARTYKUŁY

IV. CMENTARZE - ZAGADNIENIA FILOZOFICZNO-SOCJOLOGICZNO-ETYCZNE

V. CMENTARZE WOJENNE NA PRZESTRZENI WIEKÓW

VI. CMENTARZE – SZTUKA, ZAGADNIENIA ARCHITEKTONICZNE, ŚRODOWISKOWE I INNE

VII. CMENTARZE - EWIDENCJE

VIII. ZASOBY ARCHIWALNE

IX. BELETRYSTYKA

X. MULTIMEDIA: PROGRAMY KOMPUTEROWE, NAGRANIA AUDIO I VIDEO, FILMY I PROGRAMY TV NAGRANE NA DVD

I.CMENTARZE WOJENNE I WOJNY ŚWIATOWEJ W ZACHODNIEJ GALICJI – OPRACOWANIA PRZEDMIOTOWE

Wydawnictwa nieperiodyczne:

1. Archiwum parafii Szczepanów;

2. Bartuś Bogusław. Cmentarze I wojny światowej. W: Katalog wystawy w Galerii Sztuki BWA „Dwór Karwacjanów”. Gorlice: 2000;

3. Bestimmungen fur die Errichtung, Erhaltung, Ausschuckung und Evidenz der Kriegergrabstatten, K.u.K. Kriegsministerium. Maszynopis GW 4 Archiwum Państwowe w Krakowie;

4. Białynia-Chołodecki Józef. Wojenny posiew anioła śmierci i kult pamięci poległych. Lwów: Polskie Towarzystwo Opieki nad Grobami Bohaterów 1926;

5. Bobulski Stanisław. Nasze cmentarze z I wojny światowej. 80-lecie budowy cmentarzy, 50-lecie zakończenia II wojny światowej. Kraków: Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy 1989. ISBN 83-86768-61-4; Książka księdza Bobulskiego, który przed wielu laty zainteresował się tematyką niszczejących cmentarzy z I wojny światowej w Galicji Zachodniej, ze szczególnym uwzględnieniem okolic Tarnowa. Przytacza wiele artykułów z tej tematyki, porozrzucanych w wielu publikacjach, publikuje liczne fotokopie z podstawowej pozycji tego tematu, czyli książki mjr R.Borocha i kpt. H.Hauptmanna. Jest też rozdział poświęcony działaniom polskich legionów w czasie I wojny światowej. Cenna i rzadko spotykana publikacja dla osób zainteresowanych tym tematem. We wstępie do drugiego wydania znalazłem list Oktawiana Dudy do autora: Wielebny Księże Proboszczu! Wypożyczyłem od p. Romana Frodymy pracę Księdza p.t. „Nasze cmentarze z I wojny światowej”. Zwracam się z uprzejmą prośbą o umożliwienie mi nabycia 1 egz. tej cennej dla mnie książeczki. W zamian wykonam i prześlę Księdzu plan cmentarza wojennego w Sobolowie wg jego pierwotnego założenia przestrzennego, który mógłby posłużyć do jego rekonstrukcji. Przesyłam też nadbitkę do jego artykułu w „Wierchach”. [...] Cieszę się, że powiększa się grono zaangażowanych w akcji upamiętnienia cmentarzy wojennych, tych smutnych ale godnych wspólnej troski miejsc, kryjących prochy tysięcy poległych żołnierzy, których - jak pięknie mówi inskrypcja z cmentarza w Żmigrodzie - „Anioł śmierci przygarnął w Niebie wolnych od nienawiści”.

6. Broch Rudolf, Hauptmann Hans. Westgalizische Heldengraeber aus den Jahren des Weltkrieges 1914-1915, Wien: 1918; reprint: Zachodniogalicyjskie groby bohaterów z lat wojny światowej 1914-1915, przekład filologiczny Henryk Sznytka, opracowanie, wstęp i przypisy Jerzy J. P. Drogomir, Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie 1996, ISBN 83-85988-40-8; 3 listopada 1915 roku w wiedeńskim Ministerstwie Wojny utworzony został pod numerem IX Wydział Grobów Wojennych (Kriegsgraber Abteilung), posiadający szerokie uprawnienia. Równocześnie powołano jego terenowe odpowiedniki, powiązane z dowództwami korpusów armii. Zadaniem Wydziału i jego terenowych filii było ewidencjonowanie poległych, ekshumowanie i komasowanie zwłok na wybranych miejscach, a także projektowanie, budowa i dekoracja cmentarzy wojennych. Zadania te realizowano wszędzie tam, gdzie walczyły armie austriackie: w Serbii, Dolomitach Włoskich, Karpatach Wschodnich, nad Piawą, na Wołyniu oraz oczywiście na terenie całej prawie Galicji - która szczególnie nas interesuje. Na czele krakowskiego Oddziału Grobów Wojennych stanął kapitan Rudolf Broch, żydowskiego pochodzenia Morawianin, jednoroczny ochotnik, landszturmista, już w trakcie prac budowlanych awansowany na majora. Broch, który rzucił w swoim czasie studia architektury (na Politechnice i Akademii Sztuk Pięknych we Wiedniu) dla służby wojskowej pełnionej głównie w Galicji, wniósł do grobownictwa wojennego wrażliwość na sprawy sztuki, znajomość budownictwa oraz ewidentne talenty organizacyjne. Hauptmann, z wykształcenia kupiec, był literatem i poetą. Jego wkładem były m. in. wierszowane inskrypcje na cmentarzach oraz przygotowanie i luksusowe wydanie pomnikowego dzieła ,,Die westgalizischen Heldengraeber aus den Jahren des Weltkriegs 1914 - 1915" (Wien 1918), kilkusetstronicowe dzieło, opisujące historię powstania cmentarzy i ich twórców. Przez wiele dziesiątków lat dzieło to służyło jako swoisty przewodnik po wojennych cmentarzach, znane na ogół w kopiach czy odpisach. Jego niemal legendarna wartość w latach osiemdziesiątych XXw., kiedy rosło zainteresowanie cmentarzami i dziejami I wojny sprawiła, że tarnowskie Muzeum Okręgowe w 1992 r. podjęło się wydania reprintu książki Hauptmanna i Brocha, a w trzy lata później jej tłumaczenia, zaopatrzonego w obszerny wstęp Jerzego Drogomira, badacza i inwentaryzatora wojennych cmentarzy. Pozycja podstawowa dla każdego badacza Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wojennych. Zawiera ewidencję cmentarzy i mnóstwo informacji. Wiadomo stąd m.in., że do budowy zużyto 18 876 ton kamienia surowego, 11 550 ton żwiru do betonu, 1633 ton cementu, najlepszego, bo portlandzkiego, 5555 ton żelaza kowalnego i 85 ton farb olejnych;

7. Chrudzimska-Uhera Katarzyna. Monografia rzeźbiarza Jana Szczepkowskiego (1878-1964) Praca doktorska napisana pod kierunkiem prof. Andrzeja Kazimierza Olszewskiego w Instytucie Historii Sztuki Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Warszawa: 2003r.;

8. Chumiński Jerzy. Śladami I wojny światowej. Cmentarze wojenne w Wojniczu i okolicy. Wojnicz: 1990;

9. Cmentarz Rakowicki w Krakowie. Warszawa: Agencja Omnipress, 1988;

10. Ćwikówna M. Na legiońskich grobach. W: Legioniści w Nowym Sączu. Nowy Sącz: 1917;

11. Długopolska D. Inwentarz Wojskowego Urzędu Opieki nad Grobami wojennymi Okręgu Korpusu Nr 5 w Krakowie (1914/1916-1922). Kraków: (Maszynopis). Wojewódzkie Archiwum Państwowe Kraków. Oddział przy ul. Grodzkiej 1961;

12. Drogomir Jerzy. Budowa cmentarzy na terenie Galicji Zachodniej. W: Cmentarze wojskowe z I wojny światowej w Galicji Zachodniej. Historia – dzień dzisiejszy. Konferencja Międzynarodowa 26-29 września 2002. Tarnów: 2002;

13. Drogomir Jerzy. Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Wykazy poległych, zmarłych i pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie tom I. Tarnów: 1999. ISBN 83-85988-26-2

14. Drogomir Jerzy. Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Wykazy poległych, zmarłych i pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie tom II. Tarnów: 2002; ISBN 83-85988-32-7;

15. Drogomir Jerzy. Polegli w Galicji Zachodniej 1914-1915 (1918). Wykazy poległych, zmarłych i pochowanych na 400 cmentarzach wojskowych w Galicji Zachodniej. Tarnów: Muzeum Okręgowe w Tarnowie tom III. Tarnów: 2005; ISBN 83-85988-57-2; Trzytomowe dzieło Jerzego Drogomira wieńczy kilkunastoletni okres prac nad wydaniem dokumentacji dotyczącej cmentarzy z I wojny światowej w Galicji Zachodniej. Zanim monarchia się rozpadła, wydano wielki tom – ewidencję tych cmentarzy - dzieło Hauptmanna i Brocha. Drogomir podjął się opracowania pełnych list pochowanych na cmentarzach żołnierzy na podstawie zachowanych (bardzo niekompletnych) archiwów pozostawionych przez austriackich budowniczych cmentarzy. W ciągu kilku lat wydano trzy tomy list poległych, ostatni – w 90. rocznicę największej operacji na froncie wschodnim – tzw. operacji tarnowsko−gorlickiej. Jest to przykład wręcz benedyktyńskiej pracy, owoc wieloletnich poszukiwań w archiwach polskich i austriackich, odtwarzanie imion, nazwisk, pułków, dat niekiedy z okruchów notatek, zatartych tablic na cmentarzach, które poznał doskonale – od Żmigrodu i Ożennej po Kraków iWadowice. Jest to opracowanie w wersji dwujęzycznej (polskiej i niemieckiej) z planami cmentarzy (osobne teczki do każdego tomu) z wykorzystaniem licznych odnalezionych zdjęć z epoki, indeksami poległych. Doskonałe źródło dla historyków i miłośników historii I wojny.

16. Duda Oktawian. Cmentarze I wojny światowej w Galicji Zachodniej 1914-1918. Warszawa: Ośrodek Ochrony Zabytkowego Krajobrazu 1995. ISBN 83-85548-33-5; Wszystkie wojny i zawieruchy dziejowe, które przetaczały się przes Polskę, nie omijały południa naszego kraju, zwanego Galicją, od czasu pierwszego rozbioru Polski w 1772 r. do odzyskania niepodległości w 1918 r. Widomym ich znakiem są żołnierskie mogiły, miejsca martyrologii, forty twierdzy krakowskiej i twierdzy przemyskiej, niknące już ślady okopów, dróg wojennych i umocnień polowych. Otoczone należną czcią i opieką groby żołnierzy i partyzantów z okresu II wojny światowej kontrastują z coraz bardziej zapomnianymi cmentarzami wojennymi z lat 1914–1918. Wielonarodowa monarchia habsburska wysyłała na fronty „wielkiej wojny”, w tym również na front galicyjski, żołnierzy wszystkich poddanych sobie narodowości. Ramię w ramię z zołnierzami armi austro–węgierskiej walczyli i ginęli żołnierze cesarskiej armii niemieckiej w zmaganiach z również wielonarodową armią rosyjską. We wszystkich trzech armiach służyli, walczyli i ginęli żołnierze Polacy. Żołnierskie groby pokryła polska ziemia. Pojednani przez śmierć spoczęli w nich Austriacy i Niemcy, Czesi i Sowacy, Węgrzy, Rumuni, Bośniacy, Włosi z Trydentu i Polacy. Cmentarze z I wojny światowej w Galicji Zachodniej rozsiane są na oromnym obszarze ok. 10 000 km2, rozciągającym się od Karpat po Wisłę oraz od linii Jasło–Dębica po Kraków. Skupiska cmentarzy świadczą o nasileniu walk w określonym rejonie i poniesionych stratach przez walczące strony. Najwięcej cmentarzy znajdujemy wzdłuż linii frontu od Tarnowa po Gorlice. Cmentarze rozrzucone są w głębi lasów i przy ruchliwych drogach, wśród pól nadwiślańskiej równiny, na małych wiejskich cmentarzach i w dużych miastach. Są wśród nich małe, kryjące kilku poległych i wielkie, liczące setki mogił. Książka składa się z dwóch części. Pierwsza opisowa, zawiera szczegółowe omówienie następujących problemów: działania wojenne w Galicji Zachodniej jako ogólne tło powstania i rozmieszczenia cmentarzy; powstanie i organizacja Oddziau Grobów Wojennych; okręgi cmentarne; numeracja i nazwy cmentarzy; ewidencja poległych i ich macierzyste okręgi wojskowe; projektowanie i budowa cmentarzy; organizacja robót i transport materiałów, propaganda i pomoc społeczna; twórcy cmentarzy; inspiracja twórcza; wartości artystyczne; symbolika grobu i cmentarza wojennego; ogólne założenia przestrzenne; elementy stałe w kompozycji cmentarza; nagrobki; pomniki, kaplice, krzyże cmentarne; groby i zieleń cmentarna; epitafia, tablice nagrobne i inne inskrypcje na cmentarzach wojennych; oprawa architektoniczna cmentarzy - ogrodzenia, wejścia, dojazdy i dojścia do cmentarzy, mała architektura i wyposażenie inżynierskie; stan obecny i przyszłość cmentarzy wojennych; oznaczenia cmentarzy na mapach; co było dalej na Wschodzie; spis poległych. Przyjęto tu podział na okręgi cmentarne. Opisy cmentarzy poprzedzone są ogólnym opisem okręgu oraz schematyczną mapą rozmieszczenia cmentarzy. Każdy opisany cmentarz uzupełniają fotografie dokumentujące jego stan obecny oraz archiwalne, pochodzące z lat 1916–1917, plany, schematy i rysunki: OKRĘG I ŻMIGRÓD; OKRĘG II JASŁO; OKRĘG III GORLICE; OKRĘG IV ŁUŻNA; OKRĘG V PILZNO; OKRĘG VI TARNÓW; OKRĘG VII DĄBROWA TARNOWSKA; OKRĘG VIII BRZESKO; OKRĘG IX BOCHNIA; OKRĘG X LIMANOWA–NOWY SĄCZ; OKRĘG „ZACHODNI” KRAKÓW. Po części katalogowej znajdują się aneksy: Cmentarze wojenne z lat 1914–1918 w Galicji Zachodniej. Wykaz alfabetyczny; Zestawienie cmentarzy wg numeracji Oddziałów Grobów Wojennych; Wykaz cmentarzy z uwzględnieniem przynależności poległych do austro–węgierskich i niemieckich jednostek wojskowych; Wykaz jednostek wojskowych i numery cmentarzy, na których pochowani zostali żołnierze tych jednostek; Wykaz cmentarzy wg podziału administracyjnego kraju; Struktura organizacyjna i obsada personalna Oddziału Cmentarzy Wojennych; Najczęściej spotykane skróty w inskrypcjach nagrobnych oraz dokumentach ewidencyjnych Oddziału Grobów Wojennych;

17. Dulla Matúš. Spolupráca: Henrieta H. Moravčíková, Boris Hochel. Vojenské cintoriny v zapadnej Haliči. Dušan Jurkovič 1916/1917. Sprievodca. Bratysława: Vysoká škola výtvarných umení 2002. ISBN 80-88675-80-4; Przewodnik w trzech językach słowackim, niemieckim: Kriegerfriedhöfe in Westgalizien. Dušan Jurkovič 1916/1917. Reiseführer i angielskim: Military cemeteries of Western Galicia. Dušan Jurkovič 1916/1917. Guide

18. Dulla Matúš. (coop. H. Moravcikova). Military Cemeteries of Western Galicia from Dusan Jurkovic. Archit. & Urban. 1996,

19. Flasza Jan, Kęsek Janina. Cmentarze Bocheńskie. Przewodnik historyczny, Bochnia 1992;

20. Friedhofsprojekte und Bilde von Westgalizischen Kamfgebei, 1916;

21. Fritsch Erich, Kotanko Florian, Requiescant! K.u.k. Militärfriedhöfe in Westgalizien, Eigenverlag. Tarnow: Oficyna Wydawnicza Witek-Druk 2002. ISBN 83-87183-22-9;

22. Frodyma Roman. Cmentarze wojenne z I Wojny Światowej na Ziemi Tarnowskiej. Przewodnik Turystyczny. Krosno: Wydawnictwo „Ruthenus” 2006. ISBN 978-7530-000-0. Solidna, twarda oprawa gwarantuje, że nie pognie się w plecaku. Opisy, zdjęcia (szkoda, że w większości czarno-białe) i mapki. Opisy tras dojściowych. Układ gminny – inny niż w większości dotychczasowych opracowań tematu. Autor podaje też ciekawe szczegóły o przebiegu działań wojennych, podczas których polegli pochowani na danym cmentarzu żołnierze i opisuje jego stan obecny. Obszerny wstęp pracy zawiera informacje o działaniach wojennych 1914-1915 w powiecie tarnowskim i dąbrowskim oraz strukturę organizacyjną Wydziału Grobów Wojennych Kraków. Opisano 125 cmentarzy. W powiecie tarnowskim: Miasto i gmina Tarnów, Gminy: Ciężkowice, Gromnik, Lisia Góra, Pleśniów, Radłów, Ryglice, Rzepiennik Strzyż., Skrzyszów, Szerzyny, Tuchów, Wierzchosławice, Wietrzychowice, Wojnicz, Zakliczyn, Żabno. W Powiecie Dąbrowskim: Gminy: Dąbrowa Tarnowska, Bolesław, Gręboszów, Radgoszcz, Szczucin ;

23. Frodyma Roman. Galicyjskie Cmentarze Wojenne tom I. Pruszków: Rewasz 1995. ISBN 83-85557-20-2;

24. Frodyma Roman. Galicyjskie Cmentarze Wojenne tom II. Pruszków: Rewasz 1997. ISBN 83-85557-38-5;

25. Frodyma Roman. Galicyjskie Cmentarze Wojenne tom III. Pruszków: Rewasz 1998. ISBN 83-85557-52-0; Kolejna fundamentalna pozycja w tematyce Zachodniogalicyjskich cmentarzy. Trzytomowy przewodnik po Cmentarzach. Autor, postać zasłużona i dla niektórych kontrowersyjna to Roman Frodyma. Urodził się w 1946 r. w Leutkirch (Niemcy). Był pracownikiem służb sprzętowo - technicznych przedsiębiorstw budowlanych i transportowych w Jaśle. Długoletni członek PTTK, przewodnik beskidzki, strażnik przyrody, przodownik turystyki pieszej i górskiej. Członek Krośnieńskiego Klubu Ludzi Odważnych. Historyk - amator gromadzący dokumentację o cmentarzach wojennych z czasów pierwszej wojny światowej na terenie Polski południowej. Autor i współautor przewodników i opracowań o cmentarzach wojennych z lat 1914 - 1918. Za swoją działalność został odznaczony w Wiedniu Złotym Krzyżem Honorowym Austriackiego Czarnego Krzyża i polskimi medalami Komisji Opieki nad Miejscami Pamięci Narodowej. Z pewnością korzystali z tej książki wszyscy znawcy tematu ale z pewnością również mnóstwo zwykłych turystów i miłośników regionu. Bo jest to niewątpliwie przewodnik. Początkowo (w 1985r.) wydana w wydaniu prawie powielaczowym (nakład 1000 egzemplarzy) przez długie lata była jedynym źródłem informacji o cmentarzach. Nosiła wtedy tytuł „Cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej w rejonie Beskidu Niskiego i Pogórza” a wydawcą był SKPB w Warszawie. Dostępność oraz niewielki format spowodowały, że korzystają z niego prawie wszyscy.

26. Garbacz-Klempka Aldona. Ochrona zabytkowych cmentarzy. Galicyjskie cmentarze wojenne z okresu I Wojny Swiatowej. Praca dyplomowa w Akademii Dziedzictwa Międzynarodowego Centrum Kultury i Małopolskiej Szkoły Administracji Publicznej Akademii Ekonomicznej 2003-2005.

27. Garbacz-Klempka Aldona. Rzadkosz Stanisław. Krzyże żeliwne na cmentarzach wojennych. W: XXIX Konferencja naukowa z okazji Święta Odlewnika 2005. Kraków: Wydział Odlewnictwa Akademii Górniczo-Hutniczej 2005;

28. Garduła Krzysztof, Ogórek Leszek. Śladami Pierwszej Wojny Światowej - Między Rabą a Dunajcem. Kraków: SKPG, OA PTTK 1988. Jedna z fundamentalnych, „kultowych” pozycji o Zachodniogalicyjskich Cmentarzach Wojennych. Wydana w nakładzie 2000 egzemplarzy, w czasie gdy dostęp do innej literatury był trudny, stała się obok pozycji R.Frodymy, A Reifa głównym źródłem wiedzy o cmentarzach dla pokoleń beskidników. Autor omówił szczegóły Operacji Łapanowsko-Limanowskiej, przedstawił stan wiedzy o budowie cmentarzy oraz drobiazgowo opisał cmentarze znajdujące się w rejonie w/w operacji. Praca zawiera bibliografię wg stanu na 1988 rok.

29. Gill Grzegorz. Kopce w krajobrazie kulturowym Polski. Kraków: DjaF, Małopolskie Stowarzyszenie Miłośników Tradycji Mazurka Dąbrowskiego 2006. ISBN 83-86774-48-7;

30. Giller Joachim, Mader Hubert, Seidl Christian. Wo sind sie geblieben. Kriegerdenkmäler Gefallenenehrungen in Österreich (Gebundene Ausgabe). Schriften des Heeresgeschichtlichen Museums in Wien 12.Wien: 1992; ISBN-10: 3215111411; ISBN-13: 978-3215111419;

31. Grodziska-Ożóg Karolina. Cmentarze Podgórza. Wydawnictwo Secesja. Kraków: 1992. ISBN 8385483861;

32. Grodziska-Ożóg Karolina. Cmentarz Rakowicki w Krakowie (1803-1839). Wydawnictwo Literackie. Kraków: 1987. ISBN 8308014283;

33. Grodziska Karolina. Zaduszne ścieżki. Przewodnik po Cmentarzu Rakowickim. Kraków: Tow. Miłośników Hist. i Zabytków Krakowa 2003; ISBN: 8387345687. Przewodnik dr Karoliny Grodziskiej zawiera część poświęconą historii i sztuce Cmentarza Rakowickiego oraz trasy zwiedzania cmentarza: Ogólna trasa zwiedzania cmentarza: Szlak 1: Pomniki narodowej pamięci Szlak 2: Powstańcy, konspiratorzy, żołnierze Szlak 3: Zapisani w dziejach Krakowa Szlak 4:Uczeni Szlak 5: Ludzie pióra Szlak 6: Artyści Szlak 7: Ludzie teatru opery i filmu Szlak 8: Ludzie sportu W książce zamieszczone są mapki z zaznaczonymi trasami zwiedzania, kolorowe fotografie oraz indeks osób i twórców pomników ;

34. Jarosińska Małgorzata. Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim. W: Nasze szlaki. Materiały Szkoleniowe SKPB Rzeszów, Rzeszów: SKPB 1978;

35. Jastrun Mieczysław, Pamięć i milczenie. Z rękopisów przygotował do druku Andrzej Lam. Pułtusk: Wyższa Szkoła Humanistyczna im. A. Gieysztora 2006. ISBN 83-89709-67-8; Wydobyte z rękopisów i zgromadzone w tej książce pamiętniki Mieczysława Jastruna (1903-1983) obejmują okres jego życia od dzieciństwa w małopolskim miasteczku do września 1944 roku. Jest wzmianka o cmentarzu w Ryglicach i WW1 w Galicji Zachodniej;

36. Karpiński Alfons. Wspomnienia. Maszynopis w Bibliotece Instytutu Sztuki PAN w Warszawie. Wspomnienia Alfonsa Karpińskiego (ur. 20 lutego 1875 w Rozwadowie, zm. 1961 w Krakowie) - polskiego malarza, który specjalizował się w portretowaniu kobiet, działał w środowisku krakowskim. Malował pejzaże i martwe natury. Był jednym z sześciorga dzieci sędziego powiatowego. Po przejściu ojca na emeryturę przeniósł się do Krakowa, gdzie w latach 1891-1899 studiował w Szkole Sztuk Pięknych, m.in. pod kierunkiem Leona Wyczółkowskiego. W 1903 roku kształcił się w Monachium. Od 1904 do 1907 roku uczęszczał do Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu, w latach 1908-1912 do Académie Willi w Paryżu. Na stałe mieszkał w Krakowie. Należał do Towarzystwa Artystów Polskich Sztuka. Należał do grupy polskich artystów twórców cmentarzy i wystrojów można tu wymienić również Jana Szczepkowskiego, Henryka Uziembło, Jana Gumowskiego, Wojciecha Kossaka, Franza Mazura;

37. Kowalski Gerard ks. O. Cist. O naszą kulturę. Uwagi o odbudowie kraju i ratowaniu zniszczonych wojną zabytków. 1916; Kilka cytatów (za http://www.cmentarze1wojny.freehost.pl/polacy.html - znakomitą stroną Rafała Pajora z Rajbrotu poświęconą Zachodniogalicyjskim Cmentarzom Wojennym )„(...) nie możemy bronić nikomu, gdy zechce groby swych bohaterów przyozdobić według swego narodowego czy religijnego uczucia czy przekonania. Uważamy jednak, że mamy prawo żądać od tych, którzy cmentarze wojenne dla swych bohaterów na naszej ziemi stawiać będą, aby się liczyli ze zdaniem gospodarzy tej ziemi a zarazem stróżów tych grobów. Żądamy zatem, aby przy projektowaniu wielkich cmentarzy, nagrobków i pomników wojennych liczono się z krajobrazem naszym i charakterem naszej rodzimej kultury (...) O ile zatem poważniej wygląda cmentarzyk wojenny zatknięty dziesiątkami krzyżyków drewnianych od projektowanych parków i skwerów z pretensjonalnymi pomnikami mającymi przypominać mauzolea, piramidy czy kolumny klasyczne. Krajobraz Polski nie nadaje im dobrego tła, a słońce polskie nie zalewa ich dostatecznym światłem (...)” ;

38. Kozimor W. Cmentarze z I wojny światowej w Beskidzie Niskim. Przewodnik turystyczny. Praca dyplomowa, Instytut Geografii UJ. Kraków: 1988,

39. Kozioł Józef. Tuchów i okolice. Tuchów: 1999. ISBN 83-88126-07-5;

40. Kroh Antoni. Wieczne spoczywanie. Cmentarze wojskowe Beskidu Niskiego. Nowy Sącz: 1991; 1.Tytuł podaję za Wiesławem Hapem z bibliografii strony „ZIEMIA JASIELSKA NASZĄ MAŁĄ OJCZYZNĄ”: http://www.ziemia-jasielska.gal.pl/27.html

41. Kunstaustellung des kriegsgräberabteilung k. und k. Militärkommandos Krakau. Friedhofprojekte und Bilde vom Westgalizischen Kampfgebiet, 1916. Katalog objazdowej wystawy dokonań Kriegsgräberabteilung k. und k. Militärkommandos Krakau;

42. Kuźma Ewa. Problematyka religijna w twórczości Jana Szczepkowskiego (1878-1964). Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Andrzeja Kazimierza Olszewskiego na Akademii Teologii Katolickiej. Warszawa: 1980r.;

43. Majewski J. Wybrane cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej w rejonie Beskidu Niskiego I Pogórza – próba fotodokumentacji. Praca dyplomowa z 1987 roku. W zbiorach Muzeum Regionalnego PTTK w Gorlicach. 1987;

44. Memorialbau. Lexikon der Kunst, t. 3, Leipzig: 1975;

45. Mościcki Bogdan, Wierzycka Łucja red. Cmentarze z I wojny światowej na Podkarpaciu, Materiały z sesji krajoznawczej: Wysowa 23-25 października 1987, Studenckie Koło Przewodników Beskidzkich, Warszawa 1989; Zawartość zeszytu: Geneza, organizacja i przebieg sesji - Bogdan Mościcki; Czego tu nie napisano; Dusan Jurkovic a styl zakopiański - Antoni Kroh; I wojna w świadomości historycznej Węgrów - Akos Engelmayer; Istotniejsze głosy w dyskusji ;

46. Nagrobki. Wydawnictwo Muzeum Techniczno-Przemysłowego w Krakowie. Kraków: 1916;

47. Nykiel Beata. Cmentarze wojenne Twierdzy Kraków z okresu I wojny światowej. W: Przez dwa stulecia XIX i XX w. - studia historyczne ofiarowane prof. Wacławowi Felczakowi. Kraków Wydaw. Instytut Teologiczny Księży Misjonarzy: 1993. ISBN 8386231564

48. „Österreichisches Schwarzes Kreuz, Kriegsgräberfürsorge. Dokumentation 1987” Wien-Linz 1987. Liczące 223 strony wydawnictwo Austriackiego Czarnego Krzyża – organizacji, której celem jest opieka nad grobami wojennymi żołnierzy austriackich i tych z CK Austro-Węgier. W numerze z 1987 roku można znaleźć artukuł pt. „Kampf um die Karpaten” .

49. Partridge Agnieszka. Otwórzcie bramy pamięci. Cmentarze wojenne z lat 1914-1918 w Małopolsce. LETTRA-GRAPHIC. Kraków: 2005. ISBN 83-89937-10-7. Oto fragmenty recenzji tej książki autorstwa dr hab. inż. architekt Wojciecha Kosińskiego, profesora Politechniki Krakowskiej: Praktycznie „pierwszy w Polsce album fotograficzny poświęcony cmentarzom wojennym z I wojny światowej w Zachodniej Galicji. Zawiera kilkanaście map i planów cmentarzy oraz fotografie archiwalne z okresu I wojny światowej – ponad 300 kolorowych zdjęć. Zajmuje szczególne miejsce wśród ważnych książek poświęconych tej tematyce: po wydanej przed kilkudziesięciu laty monumentalnej księdze autorstwa Rudolfa Brocha i Hansa Hauptmanna oraz kilkanaście lat po źródłowej książce napisanej przez Oktawiana Dudę. O cmentarzach z I wojny światowej napisano również wiele przyczynkowych artykułów – naukowych i popularnych. Jednak nie zastąpią one rzetelnej, prawdziwie współczesnej publikacji, którą jest właśnie książka Otwórzcie bramy pamięci. W swoim tekście autorka bardzo osobiście, lecz zarazem w obiektywny sposób opowiada się po stronie idei antywojennej, akcentując zarazem potrzebę interpretacji wielonarodowych i wielokulturowych miejsc pochówku jako miejsc europejskiego pojednania. Zamieszczone w książce celnie dobrane fragmenty relacji uczestników wojny oraz związane z wojną refleksje budzą emocje nie mniejsze niż najlepsze fragmenty Na Zachodzie bez zmian E.M. Remarque'a. Autor niniejszych słów ma do tej sprawy również stosunek osobisty, wychodzący poza chłodne naukowe spojrzenie architekta i architekta krajobrazu. Śp. architekt Józef Kosiński (1876–1936), dziadek autora, walczył w przerażających okolicznościach w Karpatach podczas kampanii zimowej 1914/1915 jako major armii austriackiej, a jego wspomnienia weszły do kanonu tradycji rodzinnej. Podstawą treści książki jest oczywiście nurt historyczny, dobrze i oryginalnie ujęty, gdzie historia polityczna i wojna przeplatają się z historią sztuki i artyzmem architektoniczno-rzeźbiarskim. Wtopione w kontekst krajobrazowy Beskidów, funkcjonujące wśród nieokiełznanej przyrody dzieła sztuki przestrzennej tworzą nowy pejzaż kulturowy, w jakimś sensie skończone i autonomiczne dzieło sztuki. W jego tworzeniu brali udział znakomici twórcy, przedstawiciele ówczesnego panteonu Europy z epoki późnego fin-de-siecle'u przeplatającego się z narodowym romantyzmem, m.in. najwybitniejszy architekt słowacki Dušan Jurkovič, niemiecko-austriacki architekt Hans Mayr – uczeń Ottona Wagnera, znakomity rzeźbiarz polski Jan Szczepkowski, a także wielki Wojciech Kossak. Historia na stronach książki Otwórzcie bramy pamięci obejmuje nie tylko podstawowy okres – wojnę i tworzenie cmentarzy, lecz również pasjonujące, nie zawsze pomyślne ich losy późniejsze, trudno zrozumiałe dla młodego czytelnika, ale znane autorowi z młodych lat, z okresu studiów u „przedwojennych” profesorów. Charakterystyczny był wówczas ostry sprzeciw wobec powstania cmentarzy i ich krytyka ze strony polskich narodowo–regionalistycznych elit intelektualnych i artystycznych. Nekropolie galicyjskie oceniane bywały jako obce, „teutońskie”, brutalne estetycznie i wrogie politycznie. Znakomici polscy artyści współpracujący z austriackimi kolegami przy ich tworzeniu byli piętnowani i odrzucani (Szczepkowski!). Obecnie postrzegamy to jako absurdalne nieporozumienie, jako optykę wąską i ksenofobiczną. Przypomnijmy jednak, jak postępowano z grobami niemieckimi na Ziemiach Północnych i Zachodnich w latach PRL, a także wcześniejszą tragedię cmentarzy żydowskich – splecioną z tragedią całego narodu żydowskiego. Dochodzimy tutaj do ważnej konkluzji na temat zawartego w książce tekstu Agnieszki Partridge. Autorka pisząc dzisiaj, w czasach wolności myśl, bez ingerencji wszechobecnej wcześniej cenzury, podkreśla ideę otwarcia, pojednania i tolerancji dla wielokulturowości, także religijnej. Dodatkową wartością książki są przytoczone poetyckie inskrypcje nagrobne, motta oraz obszerne fragmenty wierszy. Książka Agnieszki Partridge i Rafała Korzeniowskiego jest pozycją nowoczesną zarówno w aspekcie literackim, jak też ikonograficznym i edytorskim, dobrze napisaną, a także – last but not least – zredagowaną. Szczególnie imponuje jej szata ilustracyjna. Kontrapunktem dla unikatowych reprodukcji archiwalnych (m.in. dzięki nim dzieło będzie bardzo cenne dla badaczy), jest imponujący zbiór perfekcyjnej ikonografii autorstwa Rafała Korzeniowskiego. Fotografia cyfrowa okazała się wyjątkowo przydatna dla tak drobnoskalowej tkanki, jaką jest architektura cmentarzy. Oprócz inwentaryzacyjnej szczegółowości zdjęć na pochwałę zasługuje ich bezpretensjonalna, pozbawiona czułostkowości i kiczu nastrojowość. Książka staje się również istotnym elementem promocji piękna polskiego pejzażu. Bezcenne są – z punktu widzenia zarówno naukowca, jak i turysty, a także dla zrozumienia fenomenu krajobrazowego cmentarzy galicyjskich – fotografie lotnicze. Dziś to już formuła oczywista, ale przypomnijmy, że stała się możliwa do szerszego wykorzystania dopiero po upadku cenzury. Należy życzyć jak najszerszego rozpowszechnienia tej ważnej i pięknej książki. Jest ona bowiem cennym znakiem kulturowego dziedzictwa Europy i jej pamięci, a także doskonałym „ambasadorem” krajobrazów kulturowych arcymalowniczo wtopionych w polskie pejzaże” (opis bibliograficzny z: http://www.lamelli.com.pl/podstrona.php?str=5_01 ;

50. Pencakowski Paweł. Cmentarze I wojny światowej - geneza ideowa rzeczywistości historycznej i artystycznej. W: Karolina Grodziska, Jacek Purchla (red.). Śmierć, przestrzeń, czas, tożsamość w Europie Środkowej około 1900. Materiały międzynarodowej konferencji, 8-10 XII 1996. Kraków: Międzynarodowe Centrum Kultury 2002. ISBN 8385739904;

51. Pencakowski Paweł. Cmentarze wojenne z lat 1914- 1918 w Galicji - przegląd problematyki. W: Hrankowska Teresa (red.). Przed wielkim jutrem. Sztuka 1905- 1918. Materiały Sesji Stowarzyszenia Historyków Sztuki. Warszawa, październik 1990. Warszawa: Wydawnictwo Naukowe PWN 1993. ISBN 8301112433;

52. Pencakowski Paweł. Die galizischen Kriegsfriedhófe aus den Jahren 1914-1918. Genese und Verwirklichung der ideeiien und kunstierischen Konzepte. W: „Aus der Geschichte Österreiches in Mitteleuropa“, H. 4. Kunstgeschichte, Wien 2003;

53. Pencakowski Paweł. Galicyjskie cmentarze wojenne z lat 1914 - 1918 w opiniach twórców i współczesnych im krytyków. W: Chłopecki Jerzy, Madurowicz-Urbańska Helena (red.). Galicja i jej dziedzictwo. T. II. Rzeszów: Wydawnictwo Wyższej Szkoły Pedagogicznej 1995. ISBN 8386246618;

54. Pencakowski Paweł. Monumenti dimenticati agli „Eroi di nessuno”. I cimiteri di guerra in Galizia dal 1914 al 1918. Katalog wystawy Museo Storico Italiano della Guerra. Rovereto: 1996;

55. Pencakowski Paweł. Zapomniane pomniki niczyich bohaterów. W: Wobec Thanatosa - Galicyjskie cmentarze wojenne z lat 1914 – 1918. Vergessene Denkmäler heimatloser Helden. Katalog wystawy w MCK listopad - grudzień 1996. Kraków: Galeria MCK 1996. ISBN 83-857-39-33-5. Ze wstępu: Chcielibyśmy, aby wystawa w Międzynarodowym Centrum Kultu/y przyczyniła się do obudzenia szerszej świadomości społecznej nie tylko w kwestii znaczenia tego wyjątkowego zespołu cmentarzy wojennych, ale i konieczności ich pilnej i skutecznej ochrony. Jest to szczególne wyzwanie dla Krakowa. Bitwa gorlicka, w której oddało życie tak wielu żołnierzy krakowskich pułków, ostatecznie odsunęła od dawnejstolicy niebezpieczeństwo zniszczenia. To właśnie w Krakowie powstały w latach 1916- 1918 plany galicyjskich nekropolii. Tutaj też winien narodzić się szybko skuteczny program ich ochrony. Mam nadzieję, iż prezentowana w naszej Galerii wystawa choć w niewielkim stopniu także się do tego przyczyni;

56. Prvá svetová vojna - pozabudnuté cintoríny. Svidník: Regionálna rozvojová agentúra 2005. ISBN 80-957898-8-0; Świetna, dwujęzyczna (polsko-słowacka) pozycja o 1WW, o cmentarzach. Najnowsze badania, bardzo ciekawe informacje o 1WW w Słowacji. Praca zbiorowa. Ze wstępu: Impulsem do realizacji naszego projektu była chęć odnalezienia grobów naszych przodków, którzy polegli podczas pierwszej wojny światowej. Podczas wędrówki po cmentarzach w Galicji byliśmy zaskoczeni uwagą i szacunkiem poświęcanym w Polsce odnowie i konserwacji zabytków na cmentarzach. Na Słowacji cmentarze z pierwszej wojny światowej są niemal zapomniane, a ich stan zostawia wiele do życzenia. Ideę rozwiązania problemu zapomnianych cmentarzy wsparł pracownik naukowy Wojskowego Instytutu Historii, Muzeum Wojskowości w Svidniku, mgr Igor Slepcov, który zajmuje się zagadnieniem walk we wschodnich Karpatach w okresie pierwszej wojny światowej, posiada bogatą dokumentację o jej przebiegu na wschodniej Słowacji, jak i o jej następstwach - wojskowych cmentarzach i grobach. Poszukiwaliśmy możliwości dofinansowania realizacji projektu, który dokumentuje zachowane fakty, które następnie mogą być fundamentem dla nowego szerszego projektu z celem odnowy zabytków wojennych. Dzięki zrozumieniu i wsparciu finansowemu Fundacji Karpackiej wydajemy niniejszą publikację, w której zebraliśmy istniejące dokumenty, materiały i uwagi ekspertów, uzupełnili je własnymi badaniami w terenie i analizą materiałów z Wojskowego Archiwum Historycznego w Trnawie. Smutny stan cmentarzy wojskowych zaczyna się stopniowo poprawiać. Starostowie gmin zaczynają wykorzystywać środki finansowe, które daje im MSW Słowacji na naprawę cmentarzy wojskowych. Na kompleksową rekonstrukcję i odnowę cmentarzy wojskowych trzeba pozyskiwać środki finansowe spoza budżetu państwa, w tym również z poszczególnych funduszy UE na ochronę i odnowę dziedzictwa kulturalnego. Renowację cmentarzy wojskowych od wielu lat wspiera Austriacki Czarny Krzyż. Jego inicjatywa, zaangażowanie i wsparcie finansowe dają świetne efekty. Dzięki wsparciu Austriackiego Czarnego Krzyża zostały uporządkowano cmentarze w Preszowie, Bardejowie, Zborowie, Korejovcach i w Svidniku. Wspólne organizowanie uroczystości poświęcenia odnowionych cmentarzy przypomina zapomnianą historię i spełnia ważną funkcję w informowaniu społeczeństwa. Ważnym partnerem w programie odnowy cmentarzy wojskowych jest Niemiecki Ludowy Związek Opieki nad Cmentarzami Wojskowymi w Niemczech, który w Polsce sfinansował już rekonstrukcje kilku cmentarzy, jego pomoc powinniśmy bardziej wykorzystywać na Słowacji. Największa odpowiedzialność za stan grobów wojskowych i cmentarzy spoczywa na miastach i gminach, na które w jednoznaczny sposób nakłada ją Ustawa o Grobach Wojskowych.

57. Purchla Jacek. Galicyjskie cmentarze wojenne 1914-1918. Galizische Kriegerfriedhöfe 1914 -1918. W: Wobec Thanatosa - Galicyjskie cmentarze wojenne z lat 1914 – 1918. Katalog wystawy w MCK listopad - grudzień 1996. Kraków: Galeria MCK 1996. ISBN 83-857-39-33-5;

58. Reif Adam. Cmentarze wojenne w Beskidzie Niskim. Gdańsk: Studenckie Koło Przewodników Turystycznych Gdańsk 1981; Wydawnictwo skryptowe. 32 strony. Osiągnęło wysoką cenę w internetowej aukcji Allegro, co wcale nie oznacza wielkich emocji przy czytaniu. Raczej chodzi o wartość sentymentalną lub zbieracką.

59. Ryś Bolesław. Przewodnik po cmentarzach w Limanowej. Limanowa: nakł. własnym autora 1995;

60. Schubert Jan. Austriackie cmentarze wojenne w Galicji z lat 1914-1918. Kraków: Krakowski Oddział Towarzystwa Polsko-Austriackiego „Secesja” 1992, ISBN 83-85483-12-8;

61. Schubert Jan. Austro-Węgierskie cmentarze wojskowe z okresu I wojny światowej w Krakowie i okolicy. W: Czerner Olgierd, Juszkiewicz Iwona. Cemetery art - Sztuka cmentarna - L'art de cimeterie. Sympozjum międzynarodowe, październik 1993 - dokumenty. ICOMOS. Polish National Comittee, Museum of Architecture Wrocław. Wrocław: Werk 1995. ISBN 839019645X;

62. Schuster Friedrich „Austriacki Czarny Krzyż – opieka nad grobami żołnierskimi. W: Cmentarze wojskowe z I Wojny Światowej w Galicji Zachodniej. (materiały z Konferencji Międzynarodowej 26-29 września 2002r. w Tarnowie); Tarnów: 2002;

63. Soldatengräben und Kriegsdenkmale, Herausgegeben vom k.k. Gewerbefärderungsamte. Wien 1915;

64. Szubrycht Zbigniew. Dukielskie cmentarze wojenne;

65. Szydłowski Tadeusz. Ruiny Polski. Lwów: Wydane z zasiłkami Namiestnictwa i Wydziału Krajowego we Lwowie 1919, s.189 Opis szkód wyrządzonych przez wojnę w dziedzinie zabytków sztuki na ziemiach Małopolski i Rusi Czerwonej. Z 227 rycinami i mapką orientacyjną. Tadeusz Szydłowski podczas wojny pełnił funkcję Konserwatora Zachodniej Galicji. Oto kilka cytatów (za http://www.cmentarze1wojny.freehost.pl/polacy.html - stroną Rafała Pajora z Rajbrotu poświęconą Zachodniogalicyjskim Cmentarzom Wojennym) „Rządy wojskowe (...) również do spraw sztuki uważały się za kompetentne i dorosłe. (...) Odkomenderowano tylu i tylu, niezdolnych do służby na froncie, malarzy, architektów, rzeźbiarzy (...) bez względu na to, czy który o zadaniach i sprawach sztuki monumentalnej miał jakieś pojęcie (...). Na tej drodze mogła powstać tylko licha wojenna namiastka (Ersatz) sztuki. Do zakładania cmentarzysk wojskowych w Galicji wzięli się (...) Niemcy, Czesi, Węgrzy, Chorwaci, a najmniej mieli do powiedzenia artyści polscy, na których ziemi ojczystej powstawały te mogiły. Nasze uczucia, nasze dążenia nie były w ogóle brane w rachubę. zrodzić się musiały przede wszystkim dzieła obce, z naszą polską sztuką, z naszym rodzinnym krajobrazem nie mające nic wspólnego (...) Olbrzymia większość wojskowych cmentarzy (...) nie tylko, że jest nam duchowo obca, lecz zarazem szpeci nasz kraj banalnością i brzydotą (...), jakieś dziwaczne ogrodzenie, w nim najróżnorodniejsze pomysły pseudomonumentalne, jakieś obeliski, mauzolea, budowle najdziwaczniejszych kształtów (...) Wyrzeźbione są niemieckie hełmy, austriackie czapki, różne emblematy wojenne, herby monarchii itp. w sposób nie mający nic wspólnego ze sztuką. Banalność motywów, nieumiejetność ich ujęcia dochodzi czasem do granic ostatecznych (...)”

66. Tomala Mieczysław. Niemieckie groby wojenne w Polsce. Warszawa: Fundacja „Pamięć” 1998. ISBN: 83-909637-0-1;

67. Ujma Magdalena, Cmentarze wojenne z I Wojny Światowej projektu Dusana Jurkovica w Beskidzie Niskim. Praca magisterska napisana pod kierunkiem prof. Andrzeja Kazimierza Olszewskiego na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Lublin: KUL 1994r.;

68. Weber M. Cmentarzyska i groby naszych bohaterów w Małopolsce. Lwów: 1928;

69. Wykaz cmentarzy wojennych z czasów wojny światowej (1914-1918) położonych na obszarze powiatu sądowego Brzesko. WAP Kraków GW-36, GW-61, GW-62 (Zaginęły GW-63);

70. Wykaz poległych i zmarłych żołnierzy i jeńców oraz plany cmentarzy wojennych w powiecie Brzesko. Zespół GW-36. Korespondencja C. i K. Komendy Wojskowej w Krakowie Oddział Grobów Wojennych. K.U.K. Militärkommando Krakau Kriegsgräbteilung 1914/1916-1918. WAP Kraków, Zespół GW-1,2,3,4,5,6,7,8 oraz GW-22,23,24;

Wydawnictwa periodyczne:

1. „Głos narodu”, 27.05.1916. Kraków: 1916;

2. Adamski Antoni: Spoczynek w górskim pejzażu. „Gazeta Codzienna Nowiny”. 10.11.2005r.;

3. Bajda Paulina: Surfujemy po cmentarzach. „Super Nowości”. 18.07.2006 r.;

4. Bajorek Małgorzata, Bajorek Zbigniew: Kościoły i cmentarze. „Almanach Muszyny”. Muszyna: 1991 s. 9-16. ISSN 1234-6276;

5. Bałd Waldemar: Smutne odpoczywanie „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 0, wydanie krk z dnia 02/11/1996;

6. Bartosz Adam: Recenzja dzieła Jerzego Drogomira, Polegli w Galicji Zachodniej 1914−1915. „Kwartalik Historii Żydów”. Warszawa: nr 2/2006 (218). ISSN 1425-9966; M.in. autor polemizuje z M. Łopatą na temat interpretacji napisu na nagrobku żydowskiego żołnierza pochowanego w Owczarach. Całość można znaleźć tu: http://www.ceeol.com/aspx/getdocument.aspx?logid=5&id=15f8fd69-d726-4938-872a-9f076c48574f ;

7. Bartosz Adam: Zakliczyn - wojskowy cmentarz żydowski, "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1991 nr 5; s. 30. ISSN: 0137-222X;

8. Bartosz Adam: Żydowskie cmentarze wojenne w Galicji Zachodniej. „Rocznik Tarnowski”, Tarnów: Tarnowskie Towarzystwo Kulturalne, Muzeum Okręgowe w Tarnowie 1991/92. ISSN 1641-6902;

9. Beskidzkie krzyże: "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1991 nr 5, s. 28-29. ISSN: 0137-222X;

10. Biernacki J. Groby i cmentarze wojenne. „Bellona” T. 41;

11. Bochenek Witold: Cmentarze wojenne z okresu Bitwy Gorlickiej w maju 1915 roku: lekcja historii w terenie. „Wszystko dla Szkoły”, Warszawa: Wyd. „Sukurs” 1998, nr 3. ISSN 1425-6843;

12. Bombová Eva: Zborovská pieta. „Smena” - Roč. 45, č. 222 (19.9.1992) s.3;

13. Boroń Piotr M.: Cień ambasadora w Krempnej. "Czas" Kraków: 1991 nr 180, s. 9. ISSN: 0137-222X; Dotyczy odbudowy wojskowego cmentarza z czasów I wojny światowej i jego uroczystego otwarcia.

14. Bořutová Dana: Vojnové vízie Dušana Jurkoviča (Odraz totality v diele humanistu). "ARS" 2-3/1993, s. 135-143;

15. Bořutová Dana: Vojnové vízie Dušana Jurkoviča (Odraz totality v diele humanistu). ARS 2-3/1993, s. 135-143

16. Boryczko Emil: Architektura cmentarzy wojennych 1914/1915 Jana Szczepkowskiego. „Aura” 1993. Nr 11;

17. Boryczko Emil: Przywróćmy naszym cmentarzom wojennym 1914/15 ich krzyże. „Ave”;

18. Brzoskwinia Waldemar: Twierdza poległych. „Spotkania z Zabytkami”, Warszawa: Oficyna Wydawnicza TOnZ 1996, nr 11. ISSN 0137-222X;

19. Burkacki Waldemar: „Opisu” ciąg dalszy. „Gościniec” 1980, nr 7-8. ISSN 1642-0853;

20. Čechová Marcela: O rok chcú prísť nova. Príslušníci Bundeswehru pracovali na vojenskom cintoríne v Nižnej Polianke. „Bardejovské novosti” - Roč. 12, č. 39 (26.9.2001) s.1,2;

21. Červínka Jozef: Sviečka pre mŕtveho Nemca. Všetci mŕtvi sú si rovní. „Slovenský východ” - Roč. 2, č. 251 (31.10.1992) s.1,3 - VS

22. Christusfigur als Krieger idealisiert. Wkładka ilustrowana do “Krakauer Zeitung” 1916;

23. Chrudzimska-Uhera Katarzyna: Austriackie cmentarze z I Wojny Światowej w Galicji autorstwa Jana Szczepkowskiego. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki”. Warszawa Komitet Nauk o Architekturze i Wydawnictwo DiG Sp.j. 2001, nr 3. ISSN: 0023-5865;

24. Chumiński Jerzy: Wojenne inskrypcje. „Spotkania z Zabytkami”, Warszawa: Oficyna Wydawnicza TOnZ 1987, nr 5. ISSN 0137-222X;

25. Cmentarz Legionowy w Marcinkowicach. „Gazeta Krakowska” 1988, 25 X 1988;

26. Cmentarzyk Legionowy w Marcinkowicach. „Panteon Polski”, 1928 r., nr 51;

27. Čobejová Eva: A odpočinutie večné daj im Pane! Nielen o cintorínoch v kraji pod Duklou. „Smena” - Roč. 45, č. 228 (24.9.1992) s.5;

28. Dańko Ireneusz: Bitwa Gorlicka. Mogiły ich połączyły. „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 0, wydanie krk z dnia 04/05/1995;

29. Drozd Edward: Muszyńskie cmentarze. „Almanach Muszyny”. Muszyna: 1997 s. 49-56. ISSN 1234-6276;

30. Duda Oktawian: Cmentarz wojenny w Muszynie. „Almanach Muszyny”. Muszyna: 1995 s. 34-36. ISSN 1234-6276;

31. Duda Oktawian: Cmentarze wojenne z lat 1914-1918 w Beskidach. „Wierchy” Warszawa: Oficyna Wydawnicza „Wierchy” Centralnego Ośrodka Turystyki Górskiej PTTK 1984. ISSN 0137-3829;

32. Dukla bude v novom šate. „Slovenský východ” - Roč. 4, č. 177 (1.8.1994) s.2;

33. Dulla Matúš: Vojenské cintoríny v západnej Haliči od Dušana Jurkoviča. „Architektúra a urbanizmus”. Roč.30, č.1-2, 1996;

34. Ellnain Zbigniew: Odkupiony i uratowany. „Spotkania z zabytkami” 1997 nr 7. ISSN: 0137-222X; o cmentarzu nr 301 w Żegocie ;

35. Ellnain Zbigniew: Pamięć po żołnierzach Wielkiej Wojny. "Spotkania z zabytkami" Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 2003, nr 11. ISSN: 0137-222X; Historia o tym, jak jeden z żołnierzy niemieckich z cmentarza nr 302 w Żegocinie odzyskał po latach twarz. Rodzina odnalazła jego miejsce pochówku kilka lat temu i umieściła na mogile tabliczkę ze zdjęciem. Niesamowite wrażenie robi dziecięca twarz w pikelhaubie. Zginął mając niespełna 19 lat.

36. Ellnain Zbigniew: Zapomniane. „Spotkania z zabytkami” 1998 nr 4. ISSN: 0137-222X; o cmentarzach 305-307 w Łąkcie;

37. ewg: Krzyże przypominają. „Gazeta Codzienna Nowiny”. 12.05.2004r.;

38. Feliński Roman: Pomniki wojny i zmartwychwstania Polski, „Rzeczy Piękne”, 1919, nr 2; Praca wybitnego przedwojennego architekta, założyciela Towarzystwa Urbanistów Polskich, w której przedstawił dość popularne w okresie międzywojennym negatywne poglądy o „pruskim czy teutońskim duchu” cmentarzy, ich skali oraz sposobie narzucania społeczeństwu polskiemu tego przedsięwzięcia. Kilka cytatów (za http://www.cmentarze1wojny.freehost.pl/polacy.html stroną Rafała Pajora z Rajbrotu poświęconą Zachodniogalicyjskim Cmentarzom Wojennym ) „(...) były rząd już w czasie wojny rozpoczął na ziemi naszej tworzenie <> cmentarzy z pomnikami, a wystawy różnych <> i <> wykazały, iż krajowi naszemu, naszym polskim, wiejskim okolicom grozi zalew pomników niemieckiego smaku i ducha. Co gorsza, tym cmentarzom rzadko udaje się dążenie do monumentalności (...) Poznajmy okolice Brzeska, Jasła, Gorlic, Wirchnego, Orłówki, Sącza itd. Jakże nieszczęśliwie ozdobione zwałami ciosów lub piramidami obelisków, budyneczków o najdziwniejszych kształtach, na których tylko dorzucone krzyże tu i ówdzie wskazują, że to nie przystanki kolejowe (...) Prawda, że nie mieliśmy najmniejszego wpływu wtenczas, praca nad nagrobkami była jednym z szeregu wojskowej administracji, która naprawdę nie bawiła się w sentymenta, ale po cóż ten cały nakład pracy, materiału i siły roboczej”. Feliński proponował „(...) kasatę całości lub części tych dziwolągów, aby nasz kraj uwolnić od obcego piętna”.

39. Flakowicz Janusz: Ślady „wielkiej wojny” na Pogórzu. "Centrum Pogórza" CTiDK w Zakliczynie, nr 2. Całość tu: http://www.gimnazjum.zakliczyn.pl/stronynaucz/publik/zakliczyn/groby.htm ;

40. Frodyma Roman. Cmentarz wojenny nr 10 Wola Cieklińska. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 5 (47). ISSN: 1428-1279;

41. Frodyma Roman: Budowa cmentarzy wojennych. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2003, nr 5(41). ISSN 1428-1279;

42. Frodyma Roman: Cmentarną ścieżką. Warszawa, „Płaj - Almanach Karpacki”, półrocznik Towarzystwa Karpackiego, 2000, nr 20. ISBN: 83-85258-22-1;

43. Frodyma Roman: Echa wielkiej wojny. Budowa cmentarzy wojennych. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2003, nr 6(42). ISSN 1428-1279;

44. Frodyma Roman: Galicyjskie Zaduszki. "Harnaś". Gliwice: Studenckie Koło Przewodników Górskich "Harnasie", OU PTTK przy Politechnice Śląskiej 2002, nr 16;

45. Frodyma Roman: Karpackim bohaterom. Pamiątki I wojny światowej w krajach Europy Środkowej. „Płaj - Almanach Karpacki”, półrocznik Towarzystwa Karpackiego 2000, nr 20. ISBN: 83-85258-22-1;

46. Frodyma Roman: Okręg cmentarny Nr 1 Żmigród. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2003, nr 6(42). ISSN 1428-1279;

47. Frodyma Roman: Opis cmentarzy wojennych Okręgu nr 1 Żmigród – Cmentarz nr 9 Łysa Góra. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 5 (47). ISSN: 1428-1279;

48. Frodyma Roman: Opis cmentarzy wojennych Okręgu nr 1 Żmigród – Cmentarz nr 11 Wola Cieklińska. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 6. ISSN 1428-1279;

49. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 1 Żmigród – Desznica i Nowy Żmigród.„Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 4(46). ISSN 1428-1279;

50. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 1 Żmigród – Grab.„Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 2(44). ISSN 1428-1279;

51. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 1 Żmigród – Krempna.„Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 3(45). ISSN 1428-1279;

52. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 1 Żmigród – Ożenna. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 1(43). ISSN 1428-1279;

53. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 2 Jasło – Cmentarz wojenny nr 14 Cieklin. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2005, nr 1(49). ISSN 1428-1279;

54. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 2 Jasło – Cmentarz nr 15 Harklowa. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2005, nr 2(50). ISSN 1428-1279;

55. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 2 Jasło – Cmentarz nr 16 Osobnica. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2005, nr 2(50). ISSN 1428-1279;

56. Frodyma Roman: Opis Cmentarzy wojennych Okręgu Nr 2 Jasło.„Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2004, nr 6. ISSN 1428-1279;

57. Frodyma Roman: Opis cmentarzy wojennych Okręgu nr 2 Jasło: Cmentarz nr 13 Cieklin. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2005, nr 1(49). ISSN 1428-1279;

58. Frodyma Roman: Pod Cieklinką. Wieś Cieklin w I wojnie światowej i cmentarze wojenne. „Płaj - Almanach Karpacki”, półrocznik Towarzystwa Karpackiego 2000, nr 20. ISBN: 83-85258-22-1;

59. Fuerst Tomasz Ch.: W naturalnym pięknie stoków. „Gazeta Wyborcza” Rzeszów nr 184, wydanie rzr z dnia 08/08/2003, str. 16;

60. Gębski Ireneusz: Gorlickie cmentarze. "Dunajec" marzec 1982, nr 41, s. 3

61. Gil Zdzisław: Austriacko-polska akcja w Krempnej. "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1991 nr 4 s. 53–54. ISSN: 0137-222X; Dotyczy odbudowy wojskowego cmentarza z czasów I wojny światowej i jego uroczystego otwarcia.

62. Gorczyca Anna: Dzwon w lesie. „Gazeta Wyborcza” Rzeszów nr 300, wydanie rzr z dnia 23/12/2004, str. 4;

63. Gorczyca Anna: Niespokojne dusze, „dobre ludzie”. „Gazeta Wyborcza” Rzeszów nr 207, wydanie rzr z dnia 05/09/2003, str. 6;

64. Gryźlak P.: Najwyższą ofiarę złożyli w Marcinkowicach, „Dziennik Polski”, 21 XI 1988;

65. Hroby v rekonstrukcji. „Česká beseda” - Roč. 2, č. 9 (1996) s.15;

66. Hrubovčák Jozef: Duklianske reminiscencje. Hroby hrdinov nesmú zarásť bodľačím. „Lúč-Východoslovenské nowiny” - Roč. 6, č. 233 (10.10.1997); [Príl. My víkend.- Roč. 3, č. 41 (10.10.1997), s. 7.];

67. Hrubovčák Jozef: Tu kazdý pochopí cenu vota. Nesmieme zabudnúť na kraj, ktorý bol skropený krvou. „Bojovník” - Roč. 43, č. 21 (1998) s.8;

68. Hviezdy vymenili za kríže. Náhrobné kamene na Dukle v pôvodnom stave. „Práca” - Roč. 49, č. 145 (23.6.1994) s.2;

69. Ide o hroby padlých. Humánna iniciatíva pracovníkov UPS. „Sninský strojár” - Roč. 46, č. 9 (22.7.1998) s.4;

70. IRE: Krzyże bratanków. „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 102, wydanie krk z dnia 02/05/2002 - 03/05/2002, str. 3;

71. Janiga Marian: Wspomnienie - Ks. Bronisław Świeykowski (1865-1956) „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 264, wydanie krk z dnia 14/11/2005, str. 9;

72. Jobko V.: Nemecká strana poďakovala za pochopnie. Akt zmierenia pri pamätníku vo Svidníku a na cintorínoch v Hunkovciach a Zborowe. „Spektrum” - Roč. 6, č. 45 (1996) s.1;

73. Jobko V.:Vrátili histórii stratenú tvár. V nedeľu posvätili v Chotči vojenský cintorín a kaplnku. „Spektrum” - Roč. 8, č. 23 (1998) s.1;

74. Jurgowska Bożena. Cmentarną ścieżką – Roman Frodyma. „Region Jasielski” - Pismo Społeczno-Kulturalne. Jasło: Jasielska Federacja Regionalnych Towarzystw Kultury w Jaśle 2005, nr 3(39). ISSN 1428-1279;

75. Katalogi problemowe zabytkowych cmentarzy w Polsce. Cmentarze I Wojny Światowej.W: „Kwartalnik Historii Kultury Materialnej” rocznik XLIII, Warszawa 1995, nr 3;

76. Klinko Róbert: „Faragtuk jószívvel...” [„Vyrezávali sme so srdcom...”]. „Új Szó” - Roč. 47, č. 242 (19.10.1994) s.5;

77. Kmotrik Péter: Magyar katonasírok Pelsőcön [Maďarské vojenské hroby v Plešivci ] : Hősök voltak vagy csak egyszerű tüdőbetegek? - rekviem a pelsőci hadikórházban elhunyt katonákért [Boli hrdinovia alebo len chorý na tuberkulózu? - rekviem za vojakov, ktorí zomreli v plešiveckej vojenskej nemocnici ]. „Új Szó” - Roč. 54, č. 182 (8.8.2001) s.3;

78. Koper Krzysztof: Cmentarz wojenny nr 377 w Krościenku nad Dunajcem. „Prace Pienińskie”. Szczawnica: Ośrodek Kultury Turystyki Górskiej PTTK w Pieninach 2003. Numer 3. ISSN: 1230-9753; Szczegółowy opis cmentarza nr 377. Dużą całość artykułu można przeczytać tu: http://www.kroscienko.com.pl/?artykul=dzieje/wielkawojna . Autor bada okoliczności śmierci pochowanych na tym cmentarzu poległych.

79. Kos: W Łowczówku. „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 259, wydanie krk z dnia 05/11/1999, str. 2;

80. Kosiba Jerzy: Pamięć o poległych TARNÓW. Renowacje cmentarzy z I wojny światowej „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 248, wydanie krk z dnia 23/10/2000, str. 4;

81. Koszałka Magdalena, Szpara Krzysztof: Galicyjskie cmentarze wojenne jako element dziedzictwa kulturowego Beskidu Niskiego. „Problemy turystyki i hotelarstwa”. Gdynia: Fundacja Rozwoju Wyższej Szkoły Morskiej w Gdyni 2002, Zeszyt 4. ISSN 1642-1329;

82. Kovács Istvan: Zapomniane cmentarze wojenne. „Európai Utas”. Budapest 2003, nr 1;

83. Kraťuk Rastislav: Nevšedný kar. V Zborove vzdali hold mŕtvym vojakom. „Slovenský východ” - Roč. 2, č. 223 (21.9.1992) s.1;

84. Kríže na pamätníku. „Podduklianske nowiny” - Roč. 3, č. 18 (2002) s.8;

85. Kroh Antoni: Piękne odpoczywanie. „Magury'86”, Warszawa 1986. ISSN 1505-4993;

86. Krzyżanowski Janusz: Muszyńskie cmentarze. Plan. „Almanach Muszyny”. Muszyna: 1997;

87. Kudič Franiek: Dózu od ruského generála máme dodnes. Pár slov o vojenskom cintoríne z prvej svetovej vojny. „Spektrum” - Roč. 11, č. 45 (2001) s.4;

88. Kulewski Adam, Łękawski Tomasz Wojciech: Operacja gorlicka i cmentarze wojenne. „Magury 1974”, Warszawa: 1974. ISSN 1505-4993;

89. Kultúrny atašé v Ladomirovej. „Dukla” - Roč. 11, č. 23 (2001) s.5;

90. Kvartek Euglen: Pobožnosť za padlých vojakov. V Zborove sa konal spomienkový akt za zosnulých vojakov. „Bardejovské novosti” - Roč. 12, č. 20 (16.5.2001);

91. Lazorišák Stefan: Nemecké obete vojny mali byť vymazané z pamäti národa. Obnovenie nemeckých vojenských hrobov zavŕšilo zmierenie. „Košický denník Korzár” - Roč. 6, č. 20 (25.1.2003);

92. Letný tábor po cintorínoch. Študenti opravujú hroby padlých vojakov. „Pod Vihorlatom” - Roč. 2, č. 33 (16.8.1999) s.3;

93. Lipiński Krzysztof: Zapomniana śmierć: poetyka napisów nagrobnych na cmentarzach wojskowych z okresu I wojny światowej. „Pismo Artystyczno-Literackie”, 1985, R. IV;

94. Łopata Mirosław: Cmentarz wojenny nr 91 w Gorlicach. „Magury’04”, Warszawa: 2004. ISSN 1505-4993;

95. Łopata Mirosław: Groby żydowskich żołnierzy na cmentarzach I wojny światowej w Beskidzie Niskim. „Magury’03”, Warszawa: 2003. ISSN 1505-4993;

96. Łopata Mirosław: Remonty cmentarzy żołnierskich w Beskidzie Niskim. „Magury'05”. Warszawa 2005. ISSN 1505-4993;

97. Łopata Mirosław: Szukajcie, a znajdziecie... coś innego. „Magury’04”, Warszawa 2004. ISSN 1505-4993;

98. Macek Jerzy: Czarnohorskie cmentarze z I wojny światowej. „Płaj - Almanach Karpacki”, półrocznik Towarzystwa Karpackiego 2001, Nr 3(22). ISSN: 1230-5898;

99. Marcinkowska Marta: Janina Masłoń z Biskupic Radłowskich i „jej” cmentarz tonący w kwiatach. „Radło” 2007, nr 2, s.38. ISSN 1897-8339; W jednym z przewodników po cmentarzach z I wojny światowej powiatu tarnowskiego, który ostatnio został wydany, autor zachwyca się pięknem rosnących tu kwiatów, niestety nie przywołał nazwiska osoby i szlachetnej jej postawy, a warto, by dać przykład innym mieszkańcom nie tylko gminy Radłów. Powyższy artykuł jest Jej poświęcony. Całość tu: http://www.gminaradlow.pl/images/radlo/2_2007.pdf

100. Michalak Piotr: Przez Beskid Niski. Śladami Łemków, wojen i cmentarzy. „Poznaj Swój Kraj” 2000, nr 9. ISSN: 0032-6151;

101. Miodoński Mirosław: Łowiczówek. „Nad Sołą i Koszarawą”. Żywiec: 2002, nr 16 (95); Reporterski raport z wyprawy do Łowczówka. Całość można znaleźć tu: http://www.nsik.com.pl/archiwum/95/a16.html;

102. Miodoński Mirosław: Szlakiem żywieckich legionistów. "Nad Sołą i Koszarawą". Żywiec: 2002, nr 21 (100); całość tu: http://www.nsik.com.pl/archiwum/100/a17.html;

103. Miśkiewicz M.: Sobota na cmentarzu. „Tygodnik Regionalny Podkarpacie” nr 32. 09.08.2006 r.;

104. Mjachký Ivan: Munícia, pracky, lyžice. Nálezy, ktoré pripomínajú 1.sv. vojnu. „Podvihorlatské nowiny” - Roč. 37, č. 26 (26.6.1996) s.2;

105. Mochnacká Marta: Zborovský cintorín symbol zmierenia a kresťanskej piety / „Bardejovské novosti” - Roč. 3, č. 39 (23.9.1992) s.1;

106. Montusiewicz R.: Cmentarze wojenne Beskidu Niskiego i Pogórza. „Magury 1981”, Warszawa: 1981;

107. Montusiewicz R.: Opis nie wystarczy. „Gościniec” 1978, nr 10-12;

108. Motyka Janusz: Groby pojednania. „Gazeta Codzienna Nowiny”. 3.11.2005r.;

109. Na grobach bujniej wzrosną kwiaty (Wspomnienia z Marcinkowic). „Czuwaj”. Jednodniówka, Nowy Sącz: Żeński Hufiec Harcerski, 1933;

110. Na grobie Legionistów w Marcinkowicach. „Lot” 1928, nr 13;

111. Na obnovu cintorína ruských vojakov Ladomirová dostala sumu 130 000 korún. „Podduklianske nowiny” - Roč. 2, č. 41 (2001) s.2;

112. Na svetlo sveta vyšli informácie o vojenských cintorínoch z I. svetovej vojny v okrese Stropkov. „Spektrum” - Roč. 8, č. 27-28 (1998) s.6;

113. Netík Ivan: Pamiatka tým, ktorí položili život na prahu slobody. „Tatranský denník” - Roč. 2, č. 108 (12.5.2000) s.11;

114. Nigbor Agnieszka: Ratować nekropolie. „Gazeta Krakowska - Gazeta Gorlicka”. 03.10.2006 r.;

115. Niklovská Dagmar: Zmierenie. Prvý cintorín nemeckých vojakov v Zborowe. „Život” - Roč. 42, (29.10.1992);

116. Nowacki Jarosław: Krzyże w trawach. „TURYSTYKA” nr 42 dodatek do Gazety Wyborczej nr 247, wydanie waw z dnia 22/10/2005 - 23/10/2005, str. 3;

117. Nowak Krzysztof: Zapomniane beskidzkie cmentarze. „Poznaj Świat”. Warszawa 2003, nr 11(562). ISSN: 0032-6143; „Wędrując po Beskidzie Niskim, a także Sądeckim czy Wyspowym, częstokroć można się natknąć na ukryte w zakamarkach gór stare cmentarze wojenne z okresu I wojny światowej...” i dalej w tym stylu. Duże fragmenty można znaleźć tu: http://www.poznajswiat.com.pl/art/161

118. Obnova pamiatky. Opravujú nemecké aj ruské vojnové hroby. „Prawda” - Roč. 10, č. 176 (1.8.2000) s.5;

119. Oettingen Urszula: Spoczynek w krajobrazie, "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1987 nr 5, s. 40-42. ISSN: 0137-222X;

120. Osiński Andrzej: Cmentarze Hansa Mayra w Stróżówce. „Spotkania z zabytkami”. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 2007 nr 11. ISSN: 0137-222X; Tekst o jednym z czołowych projektantów cmentarzy wojskowych, symbolice, jakie przedstawiają a nade wszystko o remontach sześciu cmentarzy w wymienionej w tytule miejscowości. Autor bez pardonu obnaża błędy i przeinaczenia, jakie powstały w czasie remontów. Osiński pisze o zniekształceniu zabytkowej struktury, niedociągnięciach lekceważących pierwotny zamysł projektanta a co najgorsze obrazę godności pochowanych.

121. Osiński Andrzej: Cmentarze wojenne w Ostruszy. "Spotkania z zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 2007, nr 4. ISSN: 0137-222X; Całość można znaleźć tu: http://spotkania.pl/sources/pdf/2007-04-02.pdf . Położona w południowo-wschodniej części pow. tarnowskiego, przy lokalnej drodze z Ciężkowic do Turzy, niewielka Ostrusza jest zazwyczaj omijana przez turystów. Tymczasem ta malownicza miejscowość kryje dwa godne uwagi obiekty. Mowa tu o cmentarzach wojskowych, będących smutną pozostałością krwawych wydarzeń Wielkiej Wojny 1914-1918, z których jeden (w wykazie cmentarzy wojskowych w Dystrykcie Galicji Zachodniej oznaczony numerem 143) wznosi się na stoku zbocza tuż przy głównej drodze, a drugi (o numerze 142) króluje na widocznym z daleka wzgórzu 405 – świadku zażartych walk, jakie tu toczono w pierwszych dniach maja 1915 r.

122. Osiński Andrzej: Słowiańskie nekropolie Duszana Jurkovica (Cmentarze wojenne w Grabiu). "Spotkania z zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 2007. nr 6. ISSN: 0137-222X;

123. Österreichisches Schwarzes Kreuz, Kriegsgräberfürsorge. Dokumentation 2000. Wien-Linz: 2000;

124. Osud histórie pod Duklou nie je ľahostajný. Vzniklo združenie Dukla na obnovu a zachovanie pamiatok v regióne. „Dukla” - Roč. 11, č. 30-31 (2001) s.6;

125. Pajda Jacek: Beskid Niski i Pogórze - cmentarze z pierwszej wojny. "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1982 nr 8, s. 78-79.ISSN: 0137-222X;

126. Partridge Agnieszka: Czarny Krzyż - symbol pamięci. "Przekrój". Warszawa: 1999 nr 46. ISSN 0033-2488;

127. Partridge Agnieszka: Nr 173. „Spotkania z zabytkami”. Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1998, nr 11;

128. Patoczka Piotr. Cmentarze wojenne Beskidu Niskiego, W: Teka Komisji Urbanistyki i Architektury, T XII, Kraków 1978;

129. Pencakowski Paweł: O cmentarzu wojennym w Sękowej koło Gorlic i działalności wiedeńskiego architekta Hansa Mayra w Galicji w latach 1914- 1918. „Kwartalnik Architektury i Urbanistyki", 1994, t. XXXIX, z. 3;

130. Petrigáč Dušan: Dôstojné miesto piety. Cintorín príslušníkov I. čsl. armádneho zboru a sovietskej armády. „Poprad. Noviny občanov mesta” - Roč. 11, č. 34 (2000) s.3;

131. Piecuch Andrzej: Cmentarny Szlak Pamięci Narodów. „Magury’01”,Warszawa: 2001;

132. Piecuch Andrzej: Cmentarze wojenne Duszana Jurkowicza w Beskidzie Niskim. „Magury’01”, Warszawa: 2001;

133. Piecuch Andrzej: Duszan Jurkowicz: 1868-1947. „Magury’01”, Warszawa:, 2001;

134. Pietny objekt zachováme pre budúcnosť. Vojenský cintorín v Parihuzovciach medzi najzachovalejšími. „Pod Vihorlatom” - Roč. 4, č. 20 (14.5.2001) s.8;

135. Pilich P.: Cmentarze wojenne w Beskidach. Biuletyn PTTK Okręgu Łódzkiego 1975, nr 231;

136. Plebanek Kazimierz o.: Pamięć o legionistach poległych w Łowczówku. "Tuchowskie Wieści" 2004 nr 5 str. 14-15;

137. Pohl Mariusz ks.: Za cmentarnym murem. „Przewodnik Katolicki”. Poznań 2005, nr 29. ISSN 0137838417; [online] Poznań [dostęp 25 marca 2007]. Dostępne w Word Wide Web: Poetycka opowieść o beskidzkich cmentarzach, w tym o Zachodniogalicyjskich Cmentarzach Wojennych. Oto fragment: „Już sam mur jest wspaniałym dziełem sztuki. Płaskie, wypłukane przez wodę kamienie, wydobyte kiedyś z łożyska potoku, ułożone bez żadnej zaprawy, porośnięte mchem i kwitnącymi kwiatami, trwają tak od dziesięcioleci. Zdumiewa harmonia między naturalnym podłożem a, bądź co bądź, sztucznym wytworem człowieka. Nie wiadomo, gdzie przebiega granica między ziemią a murem. Gdy teren jest pofałdowany i stromy, jak to w górach, to mur wznosi się i opada spokojną linią wraz z podłożem, opasując cmentarz łagodnym owalem i wytyczając krąg świętej ciszy i pokoju.” W literaturze tematu niewiele jest tak pięknych opowieści, stąd jej miejsce w tym miejscu. ;

138. Porada M.: Dôstojnosť vojenským cintorínom. O pamiatke zabudnutých hrdinov v Karpatach. „Pod Vihorlatom” - Roč. 2, č. 1 (4.1.1999) s.4;

139. Porada M.: Rakúšania prisľúbili pomoc. „Podvihorlatské nowiny” - Roč. 39, č. 50 (14.12.1998) s.6;

140. Poznański Grzegorz: Cmentarze wojenne z I wojny światowej na terenie środkowej Galicji. „Galicja” 2000, nr 1;

141. Poznański Grzegorz: Cmentarze wojenne z I wojny światowej na terenie środkowej Galicji. „Galicja” 2000, nr 1;

142. Pri rekonštrukcii cintorína pomôže aj ruská strana. „Prešovský denník” - Roč. 2, č. 128 (5.6.2000) s.1;

143. Príslušníci Bundeswehru obnovovali nemecké vojnové hroby v Nižnej Polianke. „Prešovský denník. Korzár” - Roč. 5, č. 141 (20.6.2003) s.3;

144. Prislušníci nemeckého bundeswehru končia brigády v Nižnej Polianke. „Prešovský denník. Korzár” - Roč. 5, č. 193 (21.8.2003) s.2;

145. Príslušníci nemeckého bundeswehru prišli opravovať cintorín v Nižnej Polianke. „Prešovský denník. Korzár” - Roč. 5, č. 132 (10.6.2003) s.3;

146. Reinfuss Roman: Cmentarze wojenne na Łemkowszczyźnie. „Wierchy” 1935;

147. Reinfuss Roman: Cmentarze, na których nie zapłoną światła. „Kuryer Literacko—Naukowy”, 29 kwietnia 1935, R. XII, nr 17, dodatek do „Ilustrowanego Kuryera Codziennego" nr 117;

148. Rodák Jozef: Jubileum „národného cintorína”. „Dukla” - Roč. 9, č. 40 (1999) s.4;

149. Rola-Wawrzecki Władysław: Cmentarze wojenne w Małopolsce zachodniej. „Wiadomości Służby Geograficznej” Nr 18;

150. Ruszała Kamil: Sprawozdanie z działalności w roku 2006 Stowarzyszenia Aktywnej Ochrony Cmentarzy z I Wojny Światowej w Galicji. „Magury 06”. Warszawa 2006. ISNN 1505-4993;

151. Rzadkosz Stanisław. Garbacz-Klempka Aldona: Odlew pomnika krzyża symbolem pojednania. „Archiwum Odlewnictwa” 2006, nr 18 (2/2). ISSN 1642-5308;

152. Schubert Jan, Pencakowski Paweł: Cmentarze twierdzy Kraków z lat 1914 – 1918. „Rocznik Krakowski”, Kraków: 1993. ISSN 0080-3499;

153. Schubert Jan. Cmentarze wojenne twierdzy Przemyśl z lat 1915–1918. „Czasopismo Techniczne” z. 3-A/2003, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej;

154. Schubert Jan. Działalność Inspekcji Grobów Wojennych w latach 1915–1918 (przy K.u.K. Armeekorpus-Kommando Przemyśl). „Czasopismo Techniczne”. 3-A/2003, Wydawnictwo Politechniki Krakowskiej;

155. Slepcov Igor: Identifikačná známka 8639. Dukla: míny, granáty, zbrane, nepochovaní vojaci. „Prawda” 1994 nr 73. ISSN 1335-4051;

156. Slepcov Igor: Ľudia a spomienky (1) „Dukla” - Roč. 3, č. 29 (21.7.1993) s.5;

157. Slepcov Igor: Ľudia a spomienky (2) „Dukla” - Roč. 3, č. 30 (28.7.1993) s.5;

158. Slepcov Igor: Miznú stopy histórie. Znovu o vojenských cintorínoch z prvej svetovej vojny. „Dukla” - Roč. 8, č. 43 (1998) s.1,2;

159. Slepcov Igor: Miznú stopy histórie. Znovu o vojenských cintorínoch z prvej svetovej vojny. „Dukla” 1998 nr 43;

160. Slepcov Igor: Miznúce stopy histórie. „Dukla” - Roč. 8, č. 7 (1998) s.5;

161. Slepcov Igor: Takmer zabudnuté svedectvá. Čo nám dnes pripomína I. svetovú vojnu. „Bardejovské novosti” - Roč. 3, č. 6 (5.2.1992) s.2;

162. Slepcov Igor: Vedľa seba ležia muži, ktorí sa navzájom zabíjali. „Podduklianske nowiny” - Roč. 1, č. 26 (2000) s.7;

163. Slepcov Igor: Vedľa seba ležia muži, ktorí sa navzájom zabíjali. „Podduklianske nowiny” - Roč. 1, č. 26 (2000) s.7;

164. Slepcov Igor: Vedľa seba ležia muži, ktorí sa navzájom zabíjali. „Podduklianske nowiny”. Svidnik: 2000 nr 26, s.7; 1335-6690;

165. Slepcov Igor: Vojenské cintoríny z prvej svetovej vojny na východnom Slovensku. „Vojenská história” 2003 nr 7. ISSN 1335-3314;

166. Slepcov Igor: Zabudnuté cintoríny. Sviečka pre mŕtveho Nemca. „Slovenský východ” - Roč. 3, č. 72 (27.3.1993);

167. Slepcov Igor: Známy a neznámy Dušan Jurkowič. Vybrali sme z histórie. „Bardejovské novosti” - Roč. 3, č. 31 (29.7.1992) s.2;

168. Slepcov Igor: Známy a neznámy Dušan Jurkowič. Vybrali sme z histórie. „Bardejovské novosti” - Roč. 3, č. 32 (5.8.1992) s.2,3;

169. Slepcov Igor: Známy a neznámy Dušan Jurkowič. Vybrali sme z histórie. „Bardejovské novosti” - Roč. 3, č. 31 (29.7.1992) s.2;

170. Slepcov Igor: Známy a neznámy Dušan Jurkowič.Vybrali sme z histórie. „Bardejovské novosti”. - Roč. 3, č. 32 (5.8.1992) s.2,3;

171. Smo: Pomoże Czarny Krzyż. „Gazeta Wyborcza” Kraków: nr 185, wydanie krk z dnia 09/08/1996. ISSN1232-1605;

172. Stanisławski Bogdan: Zgasły imiona nasze, ale jaśnieją nasze czyny. „Super Nowości” z dnia 31.10.2005r.

173. Staš Jozef: Študenti a vojenské cintoríny. „Kežmarok” - Roč. 10, č. 22 (2002) s.7:

174. Stawiarski Andrzej: Wspólne krzyże. „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 78, wydanie krk z dnia 02/04/2003, str. 3;

175. Subik Piotr: Cmentarne zauroczenie. „Dziennik Polski - Dodatek Nowosądecki”. 12-13.08.2006 r.;

176. Subik Piotr: Na grobie szeregowca Krabala. "Dziennik Polski" 2006 nr z dnia 26.VIII;

177. Subik Piotr: Stowarzyszenie na cmentarzach w Lichwinie-Stadniczówce i Chojniku. „Dziennik Polski - Dodatek Tarnowski”. 10.10.2006 r.;

178. Subik Piotr: Stowarzyszenie zadbało o cmentarz wojenny w Cieklinie. „Dziennik Polski - Dodatek Podkarpacie”. 09.08.2006 r.;

179. Suško Jaroslav: V Ladomirovej posvätili cintorín ruských vojakov padlých v I. svetovej vojne. „Prešovský denník Korzár” - Roč. 3, č. 230 (6.10.2001) s.1;

180. Sypek T.: Wędrówki po cmentarzach wojennych cz. I-IV, W: Rocznik Tarnowski 1991/92, 1993, 1994, 1997/98, Tarnów, 1991-1998;

181. Szlanta Piotr: Przełamanie pod Gorlicami i Tarnowem 1915. „Mówią wieki”. Warszawa: 2006 nr 6. ISSN 1230-4018 Ciekawy artykuł przybliżający czytelnikom Bitwę Tarnowsko-Gorlicką. ;

182. Szubrycht Zbigniew. Dukielskie cmentarze wojenne. „Dukielski Przegląd Samorządowy” nr 12.04, 01.05, Tu można znaleźć: http://www.dukla.home.pl/archiwum/dps/dps1204/komentarze.htm część 1, a tu: http://archiwum.dukla.pl/dps/dps0105/dps.htm część 2 ;

183. Tabu už neexistuje. V Zborove zasvätia cintorín nemeckých obetí wojen. „Šariš” - Roč. 1, č. 106 (14.9.1992);

184. V duchu kréda „Zmierenie nad hrobmi”. Príslušníci nemeckého Bundeswehru opäť pracujú na cintoríne v Nižnej Polianke. „Bardejovské novosti” - Roč. 13, č. 22 (29.5.2002) s.1;

185. V Ladomirovej si uctili pamiatku ruských vojakov z I. svetovej vojny. „Dukla” Roč. 11, č. 41 (2001) s.2;

186. V podobe podľa archívov. Rozhodol Vojenský historický ústav ČSA. „Slovenský denník” - Roč. 5, č. 145 (23.6.1994) s.4;

187. Vojaci Bundeswehru prišli dokončiť opravu cintorína v Nižnej Polianke. „Prešovský denník. Korzár” - Roč. 6, č. 206 (6.9.2004) s.1;

188. Vojenské cintoríny pustnú. „Nový Čas” - Roč. 12, č. 144 (22.6.2002) s.29;

189. W poszukiwaniu mecenasa. „Podkarpacie”. Krosno: 1973 nr 12 s. 5, Artykuł o Muzeum Gorlickim, w którym poczesne miejsce zajmuje ekspozycja o Bitwie Gorlickiej i cmentarzach.

190. Wasylewski Stanisław: M2 - Wspomnienia o dziennikarzu. „Wiek Nowy”,1926, nr 7506;

191. Wieczorek Edward: Cmentarze wojskowe z czasów I wojny światowej w rejonie Beskidu Wyspowego i Sądeckiego. „Harnaś” nr 13. Gliwice: OU PTTK przy Politechnice Śląskiej 1986;

192. Wieczorek Edward: Zarosłe lasem. „Trybuna Leśnika”, 11 listopada 1986;

193. Wójcik Ryszard: Strażnik poległych. „Spotkania” 1991 nr 8 s. 38–39, Dotyczy cmentarzy żołnierzy austriackich poległych w I wojnie. Jasło i Krempna.

194. Wroński Józef Szymon: Architektura i urbanistyka Limanowej. Część V: Cmentarze z I wojny światowej. „Almanach Limanowski” 2004, nr 18; Niniejszy artykuł jest skróconą i zarazem poprawioną wersją studium o limanowskich cmentarzach, przedstawionym przez autora w: J. Sz. Wroński, Architektura limanowskich cmentarzy z I wojny światowej, "Almanach" sądecki, R.IV, nr 1 (10) : 1995, s. 62-71; tenże, Architektura limanowskich cmentarzy z I wojny światowej, "Wierchy", R. 60:1994, Kraków 1995, s. 167-174.

195. Wroński Józef Szymon: Architektura limanowskich cmentarzy z I wojny światowej. „WIERCHY", rocznik 60, 1994, Kraków 1995;

196. Wygoda Jerzy: Przystań przechodniu. Ta mogiła szara. „Biuletyn Fotograficzny”. Kraków: 2004, nr 9, s. 34. ISSN: 1731-3643. s. 34; Artykuł na marginesie wystawy „Przystań przechodniu . Ta mogiła szara. (Cmentarze wojenne w latach 1914-1918)”, która została zaprezentowana w Bibliotece Uniwersytetu Rzeszowskiego w listopadzie 2005 r. Autor wystawy Jerzy Wygoda pisze: Ta wystawa nie powinna być zwykłym zbiorem dokumentalnych fotografii, doskonałych technicznie, zimnych, powinna pobudzić do refleksji nad bezsensem wojny i zabijania drugiego człowieka.

197. Z prvej svetovej vojny. Mladí Nemci prišli opravovať vojenské hroby. „Prešovský večerník” - Roč. 11, č. 2538 (1.8.2000) s.4;

198. Zakrzewski Leszek: Dzieła słowackiego architekta Dušana Jurkoviča w Polsce. W 90. rocznicę bitwy pod Gorlicami. „Almanach Muszyny”. Muszyna: 2005 s.133-141. ISSN 1234-6276;

199. Załuga Aneta: Co nowego na Rotundzie, czyli krótkie sprawozdanie z działalności Stowarzyszenia Społeczny Komitet Odbudowy Cmentarza na Rotundzie. „Magury’03”, Warszawa 2003;

200. Załuga Aneta: Ratujmy cmentarz na Rotundzie! „Magury’01”, Warszawa: 2001;

201. Zamojski Adam: Śladami cmentarzy z I wojny Światowej (na pograniczu Beskidu Niskiego i Bieszczadów). „Płaj - Almanach Karpacki”, półrocznik Towarzystwa Karpackiego, 1999, nr 19. ISBN: 83-85258-22-1; s.210-211;

202. Zańko Andrzej: Cmentarze nadporucznika Mayra. „Dziennik Polski”, 16 X 1999;

203. Zaręba Andrzej: Brama tylko uchylona „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 5, wydanie krk z dnia 06/01/2006, str. 13;

204. Zaręba Andrzej: Cmentarze wojenne „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 0, wydanie krk z dnia 29/11/1994;

205. Zaręba Andrzej: Czas upadku i śmierci. „Gazeta Wyborcza” Kraków nr 264, wydanie krk z dnia 10/11/1998 - 11/11/1998, str. 8;

206. Zasowski Jerzy: Gorlickie cmentarze. „Informator Organizacyjny Zarządów Wojewódzkich w Krośnie, Przemyślu, Rzeszowie, Tarnobrzegu” Rzeszów 1986, nr 1;

207. Zasowski Jerzy: W Gorlicach. "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1987 nr 1, s. 44. ISSN: 0137-222X;

208. Zaujímali sa o cintorín z 1. sv. Vojny. „Dukla” - Roč. 10, č. 37 (2000) s.1 a 4;

209. Zejdowski Jacek: Po bitwie kraśnickiej. "Spotkania z Zabytkami". Warszawa: Towarzystwo Opieki nad Zabytkami 1988 nr 2, s. 59-61. ISSN: 0137-222X;

210. Ziemia usłana cmentarzami. „Tarnowski Gość Niedzielny”. Tarnów: 1999, nr 47/322;

211. Żmudziński Janusz: Galicyjskie cmentarze. „TURYSTYKA” nr 43 dodatek do Gazety Wyborczej. Poznań nr 251, wydanie pop z dnia 26/10/2002 - 27/10/2002, str. 8; Całość tu : http://free.of.pl/p/pttns/Beskid%20Nr%204.pdf ;

Artykuły na stronach www:

1. Cmentarz na kamieniu. „Dukielski Przegląd Samorządowy”. 02.2005 [online]. Dukla [dostęp 10 stycznia 2007]. Dostępny w Word Wide Web: ;

2. Ellnain Zbigniew, Olszewski Tadeusz. Cmentarze I wojny światowej okolic Żegociny. [online]. Żegocina [dostęp 12 stycznia 2007]. Dostępny w Word Wide Web:

3. Forczek-Brataniec Urszula, Brataniec Marcin. Cmentarz na Rotundzie - widoki na przeszłość. [online]. Gorlice [dostęp 25 kwietnia 2006]. Dostępny w Word Wide Web: ;

4. Tomczyk Magdalena. Historia cmentarzy wojskowych z okresu I wojny światowej na Pogórzu Karpackim. [online].Tarnów [dostęp 29 lipca 2006]. Dostępny w Word Wide Web: ;

5. Tomczyk Magdalena. Wędrówki po nekropoliach wojskowych z okresu i wojny światowej, znajdujących się na ziemi tarnowskiej. Scenariusz lekcji. [w:] Zbiór scenariuszy lekcji i okolicznościowych uroczystości z warsztatów: „Jeszcze białe plamy historii Polski”. Tarnów: MCDN 2005. [online].Tarnów [dostęp 29 lipca 2006]. Dostępny w Word Wide Web: ;

6. Orłowska-Rybicka Grażyna. Cmentarze na turystycznych szlakach. [online].Warszawa [dostęp 10 stycznia 2007]. Dostępny w Word Wide Web: ;

7. Patoczka Piotr: Cmentarz wojenny nr 279 w lesie sterkowieckim (Kriegefriedhof Dziekanów 1915). Inwentaryzacja obiektu i wskazania rewaloryzacyjne 1989[online]. Gorlice [dostęp 11 lutego 2006]. Dostępny w Word Wide Web: < http://www.brzesko.ws/_Brzesko/documents/historia/sterkowiec/Cmentarz_279_pp.asp>;

8. Stolarczyk Marian. Cmentarz wojenny w Dziekanowie – Sterkowcu, jego powstanie i dzieje [online]. Brzesko [dostęp 11 lutego 2006]. Dostępny w Word Wide Web: ;

9. G.I.N Jasło. Kamień - cmentarz wojenny [online]. [dostęp 24 lutego 2006]. Dostępny w Word Wide Web: http://www.beskid-niski.pl/index.php?pos=/obiekty&ID=460&catID=117;

10. Frodyma Roman: Wojenny epizod [online]. [dostęp 26 października 2005]. Dostępny w Word Wide Web: ;

Linki do stron WWW w całości lub w dużej części poświęconych zachodniogalicyjskim cmentarzom wojennym z I wojny światowej.

1. http://149.156.142.12/cment/index.htm Z nagłówka strony: Nam wojna stała się grobem - Wam odrodzeniem Gdy chodzicie w blasku dnia - pomyślcie o tych, którzy za was polegli. Cmentarze i pomniki wojskowe z okresu I wojny światowej. Materiał zawarty na stronie przedstawia w zarysie stan dzisiejszy cmentarzy z okresu I wojny światowej na terenie Galicji Zachodniej, a także cmentarze i pomniki innych regionów Polski. Foto. Dariusz Krzyształowski & Mariusz Kisiel & Dariusz Pstuś;

2. http://beskidgorlicki.pl/ Portal Przemka Kusia, poświęcony Beskidowi Gorlickiemu. Zawiera podstronę o cmentarzach z opisem szlaków dojściowych. Znajduje się tu jedyna legalna (poza tym forum) wersja Bibliografia Zachodniogalicyjskich Cmentarzy Wojennych.

3. http://beskidniski2004.w.interia.pl/cmentarze.html Dwa adresy strony poświęconej Beskidowi Niskiemu. Są podstronki o cmentarzach i o WW1.

4. http://cksit.w.interia.pl/cmentarze/szlak.htm Strona opisuje Szlak cmentarzy I wojny światowej okolic Żegociny.

5. http://galicyjskiecmentarze.w.interia.pl/glowna.html Strona ta poświęcona jest cmentarzom wojskowym z okresu I Wojny Światowej, a właściwie tym, na których autor był osobiście. Nie jest tajemnicą, iż do tych eskapad przyczyniła się między innymi lektura trzy tomowego przewodnika „GALICYJSKIE CMENTARZE WOJENNE” autorstwa Romana Frodymy oraz chęć zdobywania kolejnych stopni odznaki "Indywidualnego rajdu na raty Szlakami Cmentarzy I Wojny Światowej". To inicjatywa tarnowskiego oddziału P.T.T.K.

6. http://republika.pl/mlodek/historia.htm#link Tytuł strony oddaje jej treść: „Śladami Łemków – Beskid Niski – Informacja Turystyczna”. Jest tu rozdział o I Wojnie i cmentarzach. Krótko.

7. http://sekowa.info/index.php?go=5 Strona poświęcona gminie Sękowa. Zawiera obszerny materiał na temat IWW w tych stronach oraz cmentarzy wojennych z okręgu I i III.

8. http://strony.tarman.pl/~andmel/cmentarze.htm Strona poświęcona I wojnie światowej, Galicji, cmentarzom również żydowskim oraz zabytkom kultury żydowskiej. Cmentarze opracowane pobieżnie. Dużo cytatów z Romana Frodymy.

9. http://student.uci.agh.edu.pl/~pkus/content.php?id=cmentarze

10. http://szymbark.info/cmentarze-z-okresu-i-wojny-wiatowej-w-szymbarku/index.php Opisy i aktualne zdjęcia cmentarzy wojennych w Szymbarku

11. http://twierdza.art.pl/ Strona o twierdzy Kraków, zawiera artykuł Mirosława Łopaty „Cmentarze wojenne twierdzy Kraków”.

12. www.beskid-niski.pl Duży dział o Zachodniogalicyjskich Cmentarzach Wojennych – szczególnie tych beskidzkich. Można tu znaleźć jedną z wcześniejszych kopii niniejszej Bibliografii (stan na dzień 7 maja 2007r.).

13. www.bitwa.lobiecz.pl/pliki/index.htm Biecz podczas I wojny światowej. Jest podstrona o cmentarzach wojennych w okolicach Biecza.

14. www.brzostek.alpha.pl/brz_i_ok/15_b_i_o.html

Opowieść o miejscowości Januszkowice.

15. www.brzostek.yoyo.pl/cmentarze_wojenne.html Opisy i aktualne zdjęcia cmentarzy wojennych w Gminie Brzostek

16. www.cmentarze.gorlice.net.pl Jedna z wielu stron zawierająca opisy i zdjęcia większości cmentarzy;

17. www.cmentarze.silvarerum.info/index.php Interesująco zapowiadająca się strona Pawła Szczawińskiego. Szczegółowo opracowany jest na razie Okręg IX Bochnia. Strona zwiera również: historię powstania cmentarzy, mapy, bibliografię i linki. ;

18. www.cmentarze1wojny.freehost.pl Bardzo dobra strona autorstwa w całości poświęcona cmentarzom wojennym z Galicji zachodniej;

19. www.jewishgen.org/cemetery/e-europe/poland.html International Association of Jewish Genealogical Societies - Cemetery Projekt. Znajduje się tu zestawienie poległych narodowości żydowskiej na cmentarzach wojennych Galicji Zachodniej.

20. www.minitaria.republika.pl/historia/