Barbara Piaskowska System Zarządzania Luty 2007 … · ISO 14001:2005 (opcja) wymagania prawne z...

System Zarządzania System Zarządzania Środowiskowego Środowiskowego

wg wg PNPN--ENEN ISO 14001:2005ISO 14001:2005

Barbara PiaskowskaLuty 2007

WstępWstęp

WdroŜenie systemu zarządzania środowiskowego WdroŜenie systemu zarządzania środowiskowego wg wymagań normy wg wymagań normy PNPN--ENEN ISO 14001:2005ISO 14001:2005jest podstawowym działaniem, jest podstawowym działaniem, które naleŜy podjąć, aby firma i jej wyroby które naleŜy podjąć, aby firma i jej wyroby lub usługi były postrzegane przez klientów, kontrahentów, lub usługi były postrzegane przez klientów, kontrahentów, społeczeństwo oraz pracowników firmy, jako przyjaznespołeczeństwo oraz pracowników firmy, jako przyjazneśrodowiskuśrodowisku

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

EKO EKO

EKO

EKO

EKO

EKO

Niemcy

Kraje skandynawskie Japonia

Znaki ekologiczne

Szwecja – znak z roku 1970

Indie

Tajwan

Austria

USA

Znaki ekologiczne

Znaki ekologiczne

KoreaIzrael

Zimbabwe

Kanada

Responsible Careoznakowanie międzynarodowe

Program eko-zarządzania dla przemysłu chemicznego

Znaki ekologiczne

Unia EuropejskaPolska

Certyfikowany system zarządzania na zgodno ść z PN-EN ISO 14001:2005

Kraje europejskieUnia EuropejskaSystem eko-zarządzania i audytu

Wytwarzanie wyrobów i świadczenie usług mniej szkodliwych dla środowiska

Grupy wyrobów

Wszystkie wyroby i usługi

Istota normyIstota normy

Norma PN-EN ISO 14001:2005 standaryzuje metody zarządzania w zakresie ochrony środowiska, a nie wynik tego zarządzania

Działania mające na celu wprowadzenie systemu zarządzania środowiskowego opierają się na załoŜeniu, Ŝe doprowadzion do poprawy funkcjonowania organizacji, a w konsekwencji do zminimalizowania jej negatywnego oddziaływania na środowisko

Nie jest więc to norma określająca poziom parametrów technicznych istotnych dla środowiska naturalnego, a standaryzująca metody zarządzania

System zarządzana środowiskowego System zarządzana środowiskowego (SZŚ) wg normy(SZŚ) wg normy

Część systemu zarządzania organizacji,Część systemu zarządzania organizacji,wykorzystywana do opracowania i wdroŜeniawykorzystywana do opracowania i wdroŜeniajej jej polityki środowiskowejpolityki środowiskowej i zarządzania jeji zarządzania jejaspektami środowiskowymiaspektami środowiskowymi

pktpkt. 3.8 normy . 3.8 normy PNPN--ENEN ISO 14001:2005ISO 14001:2005

System zarządzana środowiskowego System zarządzana środowiskowego ––co to jest ?co to jest ?

Zarządzanie środowiskowe to: � planowanie działań z zakresu ochrony środowiska� realizacja tych działań� ocena czy zadania są realizowane zgodnie z planem� korekta planów jeśli tak nie jest, lub jeśli cel

poddajemy dalszemu doskonaleniu

System ten opiera się na sformułowanejprzez Deminga, koncepcji ciągłegodoskonalenia tzw. PDCA (z ang. Plan – Do – Check – Act)

Działaj

Wykonaj

Planuj

Sprawd ź

Co jest najwaŜniejsze dla zaprojektowania Co jest najwaŜniejsze dla zaprojektowania właściwego SZŚ ?właściwego SZŚ ?

Pierwszym krokiem do zbudowania systemuPierwszym krokiem do zbudowania systemuśrodowiskowego jest zidentyfikowanie środowiskowego jest zidentyfikowanie tzw. tzw. aspektów środowiskowychaspektów środowiskowychwystępujących w działalności przedsiębiorstwa występujących w działalności przedsiębiorstwa

W odniesieniu do tych aspektówW odniesieniu do tych aspektówśrodowiskowych buduje się środowiskowych buduje się programy środowiskoweprogramy środowiskowe,,stawia stawia celecele i deklaruje i deklaruje politykę środowiskową politykę środowiskową

Polityka środowiskowaPolityka środowiskowa

Ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji Ogół zamierzeń i ukierunkowanie organizacji dotyczące efektów działalności środowiskowejdotyczące efektów działalności środowiskowejformalnie wyraŜone przez najwyŜsze kierownictwoformalnie wyraŜone przez najwyŜsze kierownictwo


Aspekt środowiskowyAspekt środowiskowy

Element działań organizacji, lub jej wyrobów Element działań organizacji, lub jej wyrobów lub usług, który moŜe wzajemnie oddziaływać lub usług, który moŜe wzajemnie oddziaływać ze środowiskiemze środowiskiem


WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego -- Etap I Etap I ––

Powołanie zespołu ds. wdroŜeńPowołanie zespołu ds. wdroŜeń

�� wyznaczenie przedstawiciela kierownictwa wyznaczenie przedstawiciela kierownictwa odpowiedzialnego za System Zarządzania odpowiedzialnego za System Zarządzania Środowiskowego (SZŚ)Środowiskowego (SZŚ)

�� powołanie zespołu ds. wdraŜania SZŚ,powołanie zespołu ds. wdraŜania SZŚ,

(Specjaliści ds. Środowiska, Specjaliści ds. (Specjaliści ds. Środowiska, Specjaliści ds.

Systemów, Szefowie Działów Produkcyjnych, Systemów, Szefowie Działów Produkcyjnych, Główny Mechanik, inni)Główny Mechanik, inni)

�� określenie i zakomunikowanie określenie i zakomunikowanie odpowiedzialności za wdroŜenie SZŚ odpowiedzialności za wdroŜenie SZŚ oraz związanych z tym uprawnień oraz związanych z tym uprawnień

(wydanie uchwały)(wydanie uchwały)

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego -- Etap II Etap II ––

Szkolenia podstawoweSzkolenia podstawowe

�� Zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń dla kadry Zorganizowanie i przeprowadzenie szkoleń dla kadry kierowniczej celem zapewnienia zrozumienia wymagań systemu kierowniczej celem zapewnienia zrozumienia wymagań systemu zarządzania środowiskowego oraz zaangaŜowania kadry zarządzania środowiskowego oraz zaangaŜowania kadry we wdraŜanie systemuwe wdraŜanie systemu

�� Szkolenia dla Szkolenia dla auditorówauditorów wewnętrznych systemu zarządzania wewnętrznych systemu zarządzania środowiskowego (równieŜ szkolenia doskonalące dla środowiskowego (równieŜ szkolenia doskonalące dla auditorówauditorów))

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego -- Etap III Etap III ––

Identyfikacja wymagań prawnychIdentyfikacja wymagań prawnych

NaleŜy opracować NaleŜy opracować wykaz obowiązujących aktów prawnychwykaz obowiązujących aktów prawnych i innych wymagań,,określić odpowiedzialności w tym zakresie oraz sposób przekazywaokreślić odpowiedzialności w tym zakresie oraz sposób przekazywania informacji, nia informacji, npnp.:.:

1.1. przeglądanie bazy danych o wymaganiach prawnych, identyfikacja wprzeglądanie bazy danych o wymaganiach prawnych, identyfikacja wymagań ymagań dotyczących ochrony środowiska oraz przekazywanie informacji Spedotyczących ochrony środowiska oraz przekazywanie informacji Specjaliście ds. cjaliście ds. ŚrodowiskaŚrodowiska (odpowiedzialne Biuro Organizacyjno (odpowiedzialne Biuro Organizacyjno –– Prawne)Prawne)

lublubprzeglądanie bazy danych o wymaganiach prawnych w dostępnym systprzeglądanie bazy danych o wymaganiach prawnych w dostępnym systemie emie informacji prawnej informacji prawnej npnp. LEX. LEX (odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)(odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)

2.2. analiza wymagań prawnych lub norm w kontekście ich zastosowaniaanaliza wymagań prawnych lub norm w kontekście ich zastosowaniaw zakładzie oraz aktualizacja wykazu obowiązujących zakład wymagw zakładzie oraz aktualizacja wykazu obowiązujących zakład wymagań prawnych ań prawnych i innychi innych (odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)(odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)

3.3. ocena czy firma spełnia zaktualizowane wymagania oraz zainicjowaocena czy firma spełnia zaktualizowane wymagania oraz zainicjowanie działań nie działań potrzebnych do ich spełnieniapotrzebnych do ich spełnienia (odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)(odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)

4.4. określenie obszarów do identyfikacji aspektów środowiskowychokreślenie obszarów do identyfikacji aspektów środowiskowych (odpowiedzialny (odpowiedzialny Specjalista ds. Środowiska)Specjalista ds. Środowiska)

5.5. okresowy przegląd zgodności stanu rzeczywistego z wymaganiami prokresowy przegląd zgodności stanu rzeczywistego z wymaganiami prawnymi i awnymi i innymi. Wymagane są zapisy z okresowych przeglądów (Ocena zgodnoinnymi. Wymagane są zapisy z okresowych przeglądów (Ocena zgodności)ści)

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego -- Etap IVEtap IV––

Określenie Określenie obszarówobszarów do identyfikacji aspektów środowiskowychdo identyfikacji aspektów środowiskowych

Na podstawie analizy wymagań prawnych z zakresu ochrony Na podstawie analizy wymagań prawnych z zakresu ochrony środowiska środowiska Specjalista ds. ŚrodowiskaSpecjalista ds. Środowiska określi obszary do identyfikacji określi obszary do identyfikacji aspektów środowiskowych aspektów środowiskowych

Takimi obszarami mogą być:Takimi obszarami mogą być:�� emisja do powietrzaemisja do powietrza�� wytwarzanie odpadówwytwarzanie odpadów�� zuŜycie surowcówzuŜycie surowców�� zuŜycie surowców naturalnych (kruszywa, drewno, gaz ziemny, gaz zuŜycie surowców naturalnych (kruszywa, drewno, gaz ziemny, gaz propan propan ––

butan, olej napędowy, benzyna, woda)butan, olej napędowy, benzyna, woda)�� emisja hałasu (maszyny, transport) emisja hałasu (maszyny, transport) �� emisja drgańemisja drgań�� zuŜycie energiizuŜycie energii�� wprowadzanie odpadów opakowaniowych do środowiskawprowadzanie odpadów opakowaniowych do środowiska�� niekontrolowane wprowadzenie do kanalizacji komunalnej niekontrolowane wprowadzenie do kanalizacji komunalnej

lub bezpośrednio do gleby materiałów ekotoksycznych (smary, rozplub bezpośrednio do gleby materiałów ekotoksycznych (smary, rozpuszczalniki, uszczalniki, oleje, inne materiały odpadowe)oleje, inne materiały odpadowe)

�� wytwarzanie pól elektromagnetycznychwytwarzanie pól elektromagnetycznych

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap V Etap V ––

Wstępny przegląd środowiskowyWstępny przegląd środowiskowy

Celem wstępnego przeglądu środowiskowego jest zebranie Celem wstępnego przeglądu środowiskowego jest zebranie informacji o bieŜącym stanie działań prowadzonych w firmieinformacji o bieŜącym stanie działań prowadzonych w firmiezwiązanych z ochroną środowiska, tj.:związanych z ochroną środowiska, tj.:

� ocena stopnia zgodności funkcjonującego dotychczas procesu: Zarządzanie Ochroną Środowiska z Systemem Zarządzania Środowiskowego wg PN-ENISO 14001:2005 (opcja)

� wymagania prawne z zakresu ochrony środowiska dotyczące firmy oraz stopień ich spełnienia

� wpływ działań firmy na środowisko naturalne (jej usług lub wyrobów)� tryb postępowania firmy w odniesieniu do środowiska naturalnego� identyfikowanie nadzwyczajnych zagroŜeń, wypadków środowiskowych oraz

metod zapobiegania ich skutkom

Jak przeprowadzić Jak przeprowadzić wstępny przegląd środowiskowy ?wstępny przegląd środowiskowy ?

�� przygotowanie planu przeglądu wstępnegoprzygotowanie planu przeglądu wstępnego

�� przygotowanie przygotowanie list kontrolnychlist kontrolnych i i formularzy identyfikacji formularzy identyfikacji aspektów środowiskowych w procesachaspektów środowiskowych w procesach dla oceny systemu dla oceny systemu oraz oceny spełnienia wymagań prawnych dla określonych procesów oraz oceny spełnienia wymagań prawnych dla określonych procesów (kryterium mogą być działania, wyroby, usługi)(kryterium mogą być działania, wyroby, usługi)

�� wyznaczenie osób do przeprowadzenia przeglądu wstępnegowyznaczenie osób do przeprowadzenia przeglądu wstępnego

�� przeszkolenie osób wykonujących przeglądprzeszkolenie osób wykonujących przegląd

�� przeprowadzenie przeglądu wstępnegoprzeprowadzenie przeglądu wstępnego

�� raport z przeglądu wstępnegoraport z przeglądu wstępnego

Uwaga:Szeroko dokumentowany przegląd wstępny będzie bazą dowymaganego normą aktualizowania aspektów środowiskowych

Propozycje list kontrolnychPropozycje list kontrolnych

1.1. lista: lista: Wymagania dla Systemu Zarządzania ŚrodowiskowegoWymagania dla Systemu Zarządzania Środowiskowego-- lista moŜe zostać wypełniona przez zespół ds. wdroŜenia SZŚ na elista moŜe zostać wypełniona przez zespół ds. wdroŜenia SZŚ na etapie tapie

przeglądu wstępnego (wówczas posłuŜy jako baza do przygotowania przeglądu wstępnego (wówczas posłuŜy jako baza do przygotowania szczegółowego planu wdroŜenia SZŚ)szczegółowego planu wdroŜenia SZŚ)

-- naleŜy wypełnić listę przed przeglądem SZŚ, aby ocenić stopień pnaleŜy wypełnić listę przed przeglądem SZŚ, aby ocenić stopień przygotowania rzygotowania

firmy do firmy do AudituAuditu CertyfikującegoCertyfikującego

2.2. lista: lista: Wymagania prawne dla istniejącego obecnie Procesu Wymagania prawne dla istniejącego obecnie Procesu Zarządzania Ochroną ŚrodowiskaZarządzania Ochroną Środowiska-- lista posłuŜy do oceny stopnia spełnienia wymagań prawnych lista posłuŜy do oceny stopnia spełnienia wymagań prawnych

na etapie zarządzania procesem ochrony środowiskana etapie zarządzania procesem ochrony środowiska

3.3. lista: lista: Wymagania prawne dla Procesu ProdukcjiWymagania prawne dla Procesu Produkcji-- lista posłuŜy do oceny rzeczywistego stanu wymagań prawnych w dlista posłuŜy do oceny rzeczywistego stanu wymagań prawnych w danym anym

procesieprocesie

Lista kontrolna Lista kontrolna -- przykład 1przykład 1

Wymagania dla Systemu Zarządzania ŚrodowiskowegoWymagania dla Systemu Zarządzania Środowiskowego

Czy polityka środowiskowa firmy zawiera zobowiązanie do zapobiegCzy polityka środowiskowa firmy zawiera zobowiązanie do zapobiegania ania zanieczyszczeniom ? zanieczyszczeniom ?

77

NIENIETAKTAKPytanie Pytanie Lp.Lp.

Itd.. …..Itd.. …..88

Czy polityka środowiskowa zawiera zobowiązanie do ciągłego Czy polityka środowiskowa zawiera zobowiązanie do ciągłego doskonalenia ? doskonalenia ?

66

Czy polityka środowiskowa jest odpowiednia do działań, wyrobów iCzy polityka środowiskowa jest odpowiednia do działań, wyrobów iusług firmy ? usług firmy ?

55

Czy polityka środowiskowa i jest odpowiednia do wpływów działań Czy polityka środowiskowa i jest odpowiednia do wpływów działań firmy na środowisko ? firmy na środowisko ?

44

Czy polityka środowiskowa jest odpowiednia do jej charakteru i sCzy polityka środowiskowa jest odpowiednia do jej charakteru i skali ? kali ? 33

Czy kierownictwo zdefiniowało politykę środowiskową organizacji Czy kierownictwo zdefiniowało politykę środowiskową organizacji obejmującą określony zakres systemu zarządzania środowiskowego ?obejmującą określony zakres systemu zarządzania środowiskowego ?

22

Czy określono i udokumentowano zakres systemu zarządzania Czy określono i udokumentowano zakres systemu zarządzania środowiskowego firmy ? środowiskowego firmy ?

11


Wymagania prawne dla istniejącego obecnie Wymagania prawne dla istniejącego obecnie Procesu Zarządzania Ochroną ŚrodowiskaProcesu Zarządzania Ochroną Środowiska

NIENIETAKTAKPytaniePytanieLp.Lp.

Itd. ……….Itd. ……….77

Czy wykaz zawierający informacje i dane, które zostały wykorzystCzy wykaz zawierający informacje i dane, które zostały wykorzystane do ane do ustalenia wysokości opłat oraz wysokość tych opłat w terminie doustalenia wysokości opłat oraz wysokość tych opłat w terminie do końca końca miesiąca następującego po upływie kaŜdego półrocza, przedkładanymiesiąca następującego po upływie kaŜdego półrocza, przedkładany jest: jest: marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony marszałkowi województwa oraz wojewódzkiemu inspektorowi ochrony środowiska ?środowiska ?

66

Za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza ponoszone są Za wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza ponoszone są w okresach półrocznych opłaty za korzystanie ze środowiska ? w okresach półrocznych opłaty za korzystanie ze środowiska ?

55

Czy wyniki przeprowadzonych pomiarów są ewidencjonowane Czy wyniki przeprowadzonych pomiarów są ewidencjonowane i przechowywane przez 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, i przechowywane przez 5 lat od zakończenia roku kalendarzowego, którego dotyczą ?którego dotyczą ?

44

Czy pomiary wielkości emisji zostały wykonane przez uprawnione Czy pomiary wielkości emisji zostały wykonane przez uprawnione laboratorium ?laboratorium ?

33

Czy prowadzone są okresowe pomiary wielkości emisji z instalacjiCzy prowadzone są okresowe pomiary wielkości emisji z instalacji ??22

Czy uzyskano pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do Czy uzyskano pozwolenie na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza ?powietrza ?

11


Wymagania prawne Wymagania prawne dla Procesu Produkcji Wyrobów Suchychdla Procesu Produkcji Wyrobów Suchych

Czy wyznaczono pracowników odpowiedzialnych za segregację Czy wyznaczono pracowników odpowiedzialnych za segregację odpadów ?odpadów ?

77

Czy prowadzona jest ewidencja ilości i rodzajów odpadów Czy prowadzona jest ewidencja ilości i rodzajów odpadów powstających w dziale ?powstających w dziale ?

66

itd. …….itd. …….88

Zapobiega się mieszaniu odpadów niebezpiecznych róŜnych Zapobiega się mieszaniu odpadów niebezpiecznych róŜnych rodzajów oraz odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niŜ rodzajów oraz odpadów niebezpiecznych z odpadami innymi niŜ niebezpieczne ?niebezpieczne ?

55

Czy procesy produkcyjne prowadzi się tak aby minimalizować ilośćCzy procesy produkcyjne prowadzi się tak aby minimalizować ilośćpowstających odpadów produkcyjnych ?powstających odpadów produkcyjnych ?

44

Czy odpady powstające w dziale są zbieranie selektywnie ?Czy odpady powstające w dziale są zbieranie selektywnie ?33

Czy wyznaczono miejsca zbierania odpadów produkcyjnych ?Czy wyznaczono miejsca zbierania odpadów produkcyjnych ?22

Czy eksploatacja instalacji w Dziale Produkcji Suchej jest Czy eksploatacja instalacji w Dziale Produkcji Suchej jest prowadzona zgodnie z uzyskanym pozwoleniem na wprowadzanie prowadzona zgodnie z uzyskanym pozwoleniem na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza ? gazów lub pyłów do powietrza ?

11

N.D.N.D.NIENIETAKTAKPytaniePytanieLp.Lp.

Formularzy identyfikacji aspektów środowiskowych Formularzy identyfikacji aspektów środowiskowych w procesach w procesach -- przykładprzykład

Data: 19.02.2007

awaria maszynysuszenie kruszyw, mieszanie wyrobów, pakowanie wyrobóweksploatacja wózków widłowych

Emisja hałasu55

awaria suszarniawaria wózka widłowego

suszenie kruszyweksploatacja wózków widłowych

ZuŜycie surowców naturalnych

4

awaria maszynysuszenie kruszyw, produkcja zapraw tynkarskich, klejowych, fugowychprodukcja zapraw tynkarskich, klejowych, fugowych

ZuŜycie surowców3

awaria maszynysuszenie kruszyw,pakowanie wyrobów (odpadowe opakowania),rozpakowywanie surowców (odpadowe opakowania)czyszczenie maszyny

Wytwarzanie odpadów2

uszkodzenie filtrówsuszenie kruszywprodukcja zapraw tynkarskich, klejowych, fugowycheksploatacja wózków widłowych

Emisja do powietrza1

Jeśli wystąpił niekontrolowany, negatywny wpływ na środowisko, co było jego przyczyną

Jakiego elementu, zagadnienia procesu dotyczy ? (podać w uszczegółowieniu do maszyny, wyrobu, działania)

Rodzaj wpływu na środowisko

Lp.

Proces Produkcja Wyrobów Suchych

Formularz identyfikacji aspektów środowiskowych Formularz identyfikacji aspektów środowiskowych w procesach w procesach -- przykładprzykład–– cdcd..

awaria maszynysuszarnia kruszywmieszanie wyrobów, pakowanie wyrobów,

ZuŜycie energii 77

Data: 19.02.2007

awaria maszyny, awaria urządzeń

monitory ekranowe,maszyny

Wytwarzanie pól elektromagnetycznych

10

awaria maszynyeksploatacja wózków widłowych (na terenie gdzie istnieje moŜliwość dostania się olei, smarów, płynów hamulcowych do kanalizacji)

Niekontrolowane wprowadzenie do kanalizacji komunalnej lub bezpośrednio do gleby materiałów ekotoksycznych (smary, rozpuszczalniki, oleje, inne materiały odpadowe),

9

awaria pakowaczkipakowanie wyrobów rozpakowywanie surowców

Wprowadzanie odpadów opakowaniowych do środowiska

8

uszkodzenie maszynysuszarnia kruszywmieszanie wyrobów, pakowanie wyrobów,eksploatacja wózków widłowych

Emisja drgań6

Jeśli wystąpił niekontrolowany, negatywny wpływ na środowisko, co było jego przyczyną

Jakiego elementu, zagadnienia procesu dotyczy ? (podać w uszczegółowieniu do maszyny, wyrobu, działania)

Rodzaj wpływu na środowisko

Lp.

Proces Produkcja Wyrobów Suchych

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap VI Etap VI ––

Raport z przeglądu wstępnego Raport z przeglądu wstępnego -- WNIOSKIWNIOSKI

Wnioski z przeglądu wstępnego będą Wnioski z przeglądu wstępnego będą danymi wejściowymi danymi wejściowymi

do określenia znaczących aspektów środowiskowychdo określenia znaczących aspektów środowiskowych

Raport powinien zawierać:Raport powinien zawierać:

�� zestawienie wszystkich aspektów środowiskowychzestawienie wszystkich aspektów środowiskowych

�� opis wpływu zidentyfikowanych aspektów na środowiskoopis wpływu zidentyfikowanych aspektów na środowisko

�� wykaz wymagań prawnych i innych w zestawieniu ze zidentyfikowanywykaz wymagań prawnych i innych w zestawieniu ze zidentyfikowanymi mi aspektami środowiskowymiaspektami środowiskowymi

�� ocenę zgodności z wymaganiami prawnymi i ewentualny stan prac ocenę zgodności z wymaganiami prawnymi i ewentualny stan prac wykonywanych celem spełnienia zgodności z tymi wymaganiamiwykonywanych celem spełnienia zgodności z tymi wymaganiami

�� opis trybu postępowania przy identyfikacji aspektów środowiskowyopis trybu postępowania przy identyfikacji aspektów środowiskowychch

�� propozycję kryteriów oceny aspektów środowiskowychpropozycję kryteriów oceny aspektów środowiskowych

�� ocenę zgodności z wymaganiami normy ocenę zgodności z wymaganiami normy PNPN--ENEN ISO 14001:2005 (opcja)ISO 14001:2005 (opcja)

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap VII Etap VII ––

Określenie znaczących aspektów środowiskowychOkreślenie znaczących aspektów środowiskowych

Metodologia wyboru znaczących aspektów środowiskowych Metodologia wyboru znaczących aspektów środowiskowych ––

Przykład:Przykład:

1.1. wyznaczenie zespołuwyznaczenie zespołu

2.2. zapoznanie się zespołu z raportem z przeglądu wstępnego.zapoznanie się zespołu z raportem z przeglądu wstępnego.

3.3. spotkanie zespołu i przedstawienie przez Specjalistę spotkanie zespołu i przedstawienie przez Specjalistę

ds. Środowiska szczegółowego wpływu wyznaczonych aspektów na ds. Środowiska szczegółowego wpływu wyznaczonych aspektów na środowiskośrodowisko

4.4. burza mózgów pod kierownictwem Specjalisty ds. Środowiskaburza mózgów pod kierownictwem Specjalisty ds. Środowiska

5.5. indywidualna ocena znaczenia aspektów środowiskowych na przygotoindywidualna ocena znaczenia aspektów środowiskowych na przygotowanych wanych wcześniej formularzach (przykład na następnych slajdach)wcześniej formularzach (przykład na następnych slajdach)

6.6. podsumowanie i zatwierdzenie propozycji znaczących aspektów podsumowanie i zatwierdzenie propozycji znaczących aspektów środowiskowych przez Zarząd,środowiskowych przez Zarząd,

7.7. przedstawienie wykazu znaczących aspektów środowiskowych przedstawienie wykazu znaczących aspektów środowiskowych Pełnomocnikowi zarządu ds. zarządzania jakościąPełnomocnikowi zarządu ds. zarządzania jakością

Określenie znaczących aspektów środowiskowychOkreślenie znaczących aspektów środowiskowych

dla dla normalnychnormalnych warunków prowadzenia działalności warunków prowadzenia działalności

-- przykładprzykład

5

1

5

5

2

8

5

5

5

7

od 1 do 10 od 1 do 10

Częstotliw.występowa

nia

1811515ZuŜycie energiiZuŜycie energii77

1111211Wytwarzanie pól elektromagnetycznych1010

2555725

Niekontrolowane wprowadzenie do kanalizacji komunalnej lub bezpośrednio do gleby materiałów ekotoksycznych

99

3348556Wprowadzanie odpadów opakowaniowych do środowiska

88

711111Emisja drgańEmisja drgań66

2872551Emisja hałasuEmisja hałasu55

1821514ZuŜycie surowców ZuŜycie surowców naturalnychnaturalnych44

1931433ZuŜycie surowcówZuŜycie surowców33

32108324Wytwarzanie odpadówWytwarzanie odpadów22

40810474Emisja do powietrzaEmisja do powietrza11

od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 10

RAZEM

Wpływ na wizerunek

firmy

Znaczeniewymagań prawnych

Czas wpływu na środowisko i /lub ludzi

Wpływ na społeczeńst

wo

Wpływ na środowiskoAspekt środowiskowyAspekt środowiskowyLp.Lp.

Kryteria kwalifikacji aspektów środowiskowychKryteria kwalifikacji aspektów środowiskowychw w normalnychnormalnych warunkach prowadzenia działalnościwarunkach prowadzenia działalności


pomijalna1 - 154

niska16 - 303

średnia31 - 452

wysoka46 - 601

Ranga aspektuWaŜność aspektu w punktachLp.

ZałoŜenie: Znaczące aspekty środowiskowe to te, którym została przyznana ranga waŜności minimum średnia

Określenie znaczących aspektów środowiskowychOkreślenie znaczących aspektów środowiskowychdla dla warunków prowadzenia działalności w warunków prowadzenia działalności w sytuacji awaryjnej sytuacji awaryjnej


1

1

1

1

1

1

1

1

1

2

od 1 do 10 od 1 do 10

Częstotliw.występowa

nia syt. awaryjnej

1211414ZuŜycie energiiZuŜycie energii77

611111Wytwarzanie pól elektromagnetycznych1010

2135525

Niekontrolowane wprowadzenie do kanalizacji komunalnej lub bezpośrednio do gleby materiałów ekotoksycznych

99

1131334Wprowadzanie odpadów opakowaniowych do środowiska

88

611111Emisja drgańEmisja drgań66

2182352Emisja hałasuEmisja hałasu55

1221413ZuŜycie surowców ZuŜycie surowców naturalnychnaturalnych44

711211ZuŜycie surowcówZuŜycie surowców33

1991312Wytwarzanie odpadówWytwarzanie odpadów22

2585343Emisja do powietrzaEmisja do powietrza11

od 1 do 10od 1 do 10od 1 do 5od 1 do 5od 1 do 5od 1 do 5od 1 do 5od 1 do 5od 1 do 5od 1 do 5

RAZEM

Wpływ na wizerunek

firmy

Znaczeniewymagań prawnych

Czas wpływu na środowisko i /lub ludzi

Wpływ na społeczeńst

wo

Wpływ na środowiskoAspekt środowiskowyAspekt środowiskowyLp.Lp.

Kryteria kwalifikacji aspektów środowiskowych Kryteria kwalifikacji aspektów środowiskowych dla warunków prowadzenia działalności w dla warunków prowadzenia działalności w sytuacji awaryjnej sytuacji awaryjnej


pomijalna1 - 104

niska11 - 203

średnia21 - 302

wysoka31 - 401

Ranga aspektuWaŜność aspektu w punktachLp.

ZałoŜenie: Znaczące aspekty środowiskowe (awarie) to te, którym została przyznana ranga waŜności minimum średnia

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap VIII Etap VIII ––

Sporządzenie wykazu aspektów środowiskowychSporządzenie wykazu aspektów środowiskowych

System zarządzania środowiskowego funkcjonuje w oparciu o System zarządzania środowiskowego funkcjonuje w oparciu o znacząceznacząceaspekty środowiskoweaspekty środowiskowe, które przekładają się na pozostałe elementy, które przekładają się na pozostałe elementysystemu: politykę środowiskową, cele i zadania, monitorowanie, psystemu: politykę środowiskową, cele i zadania, monitorowanie, pomiary omiary i sterowanie operacyjnei sterowanie operacyjne

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap IX Etap IX ––

Opracowanie Opracowanie celów środowiskowych i zadańcelów środowiskowych i zadań

W odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowychW odniesieniu do znaczących aspektów środowiskowychnaleŜy ustanowić naleŜy ustanowić cele środowiskowe i zadaniacele środowiskowe i zadania do realizacjido realizacjitych celówtych celów

NaleŜy równieŜ uwzględnić:NaleŜy równieŜ uwzględnić:�� wymagania technologicznewymagania technologiczne�� moŜliwości finansemoŜliwości finanse�� inne plany biznesoweinne plany biznesowe

Odpowiedzialności za osiąganie celów i realizację zadań Odpowiedzialności za osiąganie celów i realizację zadań oraz zagadnienia dotyczące środków i terminów ich wykonaniaoraz zagadnienia dotyczące środków i terminów ich wykonaniaregulują regulują programyprogramy

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap X Etap X ––

Opracowanie polityki środowiskowejOpracowanie polityki środowiskowej

Polityka środowiskowa powinna (wg PN-EN ISO 14001:2005):�� być odpowiednia do charakteru, skali oraz wpływów na środowisko być odpowiednia do charakteru, skali oraz wpływów na środowisko działań, działań,

wyrobów i usług firmywyrobów i usług firmy

�� zawierać zobowiązanie do ciągłego doskonalenia oraz zapobieganiazawierać zobowiązanie do ciągłego doskonalenia oraz zapobieganiazanieczyszczeniomzanieczyszczeniom

�� zawierać zobowiązanie do spełnienia wymagań prawnych,zawierać zobowiązanie do spełnienia wymagań prawnych,

�� określać zakres do przeglądu celów i zadań środowiskowych,określać zakres do przeglądu celów i zadań środowiskowych,

�� być udokumentowana, wdroŜona i utrzymywanabyć udokumentowana, wdroŜona i utrzymywana

�� być ogłoszona pracownikom i innym osobom pracującym być ogłoszona pracownikom i innym osobom pracującym

w firmie lub dla niejw firmie lub dla niej

�� być publicznie udostępnionabyć publicznie udostępniona

Główną działalnością naszej Firmy jest produkcją i sprzedaŜą nowoczesnych

materiałów budowlanych. Uzupełnieniem naszej oferty są profile wykończeniowe

PCV.

Dokładamy starań aby nasze wyroby były zarówno nowoczesne

jak i przyjazne środowisku na kaŜdym etapie ich istnienia.

WdroŜyliśmy, utrzymujemy i doskonalimy system zarządzania środowiskowego według

wymagań normy PN-EN ISO 14001:2005.

Działania naszej firmy mające na celu zminimalizowanie negatywnego oddziaływania

na środowisko obejmują :

� analizowanie procesów technologicznych pod kątem ograniczania ilości wytwarzanych odpadów produkcyjnych i opakowaniowych oraz optymalnego ich zagospodarowania,

� nadzorowanie emisji do powietrza,

� ograniczanie emisji hałasu do środowiska.

Zobowiązujemy się do przestrzegania przepisów prawnych i innych z zakresu

ochrony środowiska, które dotyczą naszej firmy.

Deklarujemy przestrzegania zobowiązań zawartych w niniejszej polityce.

Zarząd

Polityka środowiskowa Polityka środowiskowa -- przykład:przykład:

WdraŜanie systemu zarządzania WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegośrodowiskowego

-- Etap XI Etap XI ––dostosowanie dokumentacji systemu zarządzania dostosowanie dokumentacji systemu zarządzania

jakością do wymagań normy jakością do wymagań normy PNPN--ENEN ISO 14001:2005ISO 14001:2005

Na poziomie centralnym Firmy naleŜy dokonać przeglądu Na poziomie centralnym Firmy naleŜy dokonać przeglądu dokumentacji i dostosować ją do wymagań normy dokumentacji i dostosować ją do wymagań normy PNPN--ENEN ISO 14001:2005:ISO 14001:2005:

�� Księga JakościKsięga Jakości –– istotne aby zawierała opis zakresu SZŚ, opis głównych istotne aby zawierała opis zakresu SZŚ, opis głównych elementów SZŚ i ich wzajemne oddziaływania, a takŜe odniesienia elementów SZŚ i ich wzajemne oddziaływania, a takŜe odniesienia do do dokumentów związanychdokumentów związanych

�� procedurę nadzoru nad dokumentacją i zapisamiprocedurę nadzoru nad dokumentacją i zapisami�� procedurę działań korygujących i zapobiegawczychprocedurę działań korygujących i zapobiegawczych�� procedurę procedurę audituauditu wewnętrznegowewnętrznego

WdraŜanie systemu zarządzania WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegośrodowiskowego

-- Etap XII Etap XII ––opracowanie dokumentacji SZŚ dla lokalizacji (zakład)opracowanie dokumentacji SZŚ dla lokalizacji (zakład)

NaleŜy opracować NaleŜy opracować (nie jest wymagana forma udokumentowana niŜej wymienionych(nie jest wymagana forma udokumentowana niŜej wymienionych

procedur):procedur):�� procedurę identyfikacji aspektów środowiskowych i określania procedurę identyfikacji aspektów środowiskowych i określania

znaczących aspektów środowiskowychznaczących aspektów środowiskowych. Przedstawione przykłady list . Przedstawione przykłady list kontrolnych i formularze będą załącznikami do tej procedury.kontrolnych i formularze będą załącznikami do tej procedury.

�� procedurę identyfikacji wymagań prawnychprocedurę identyfikacji wymagań prawnych i innych i innych oraz okresowej oceny oraz okresowej oceny zgodności z wymaganiami prawnymizgodności z wymaganiami prawnymi i innymii innymi

�� procedurę identyfikacji potencjalnych sytuacji awaryjnychprocedurę identyfikacji potencjalnych sytuacji awaryjnych

i niebezpiecznych oraz procedurę reagowania na te sytuacjęi niebezpiecznych oraz procedurę reagowania na te sytuację

�� procedurę monitorowanaprocedurę monitorowana parametrów znaczących aspektów środowiskowych, parametrów znaczących aspektów środowiskowych, zapewnienia zapisów z pomiarówzapewnienia zapisów z pomiarów

�� procedurę komunikowaniaprocedurę komunikowania się na róŜnych szczeblach organizacji się na róŜnych szczeblach organizacji

oraz z zewnętrznymi stronami zainteresowanymioraz z zewnętrznymi stronami zainteresowanymi

Ze względu na złoŜoną strukturę firmy i skomplikowany Ze względu na złoŜoną strukturę firmy i skomplikowany

tryb postępowania naleŜy udokumentować w/w procedurytryb postępowania naleŜy udokumentować w/w procedury

Dokumentacja Systemu Środowiskowego Dokumentacja Systemu Środowiskowego

Księga Środowiskowa

Polityka Środowiskowa

Cele Środowiskowe

Zadania i Programy Środowiskowe

Procedury, Instrukcje, Inne

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap XIII Etap XIII ––

Identyfikacja potrzeb szkoleniowych Identyfikacja potrzeb szkoleniowych –– przykład planu szkoleńprzykład planu szkoleń

�� Polityka środowiskowa organizacji Polityka środowiskowa organizacji �� Procedura postępowania w sytuacji awaryjnejProcedura postępowania w sytuacji awaryjnej�� Procedura postępowania z odpadamiProcedura postępowania z odpadami

Dział MechanicznyDział Mechaniczny

�� Wymagania normy PNWymagania normy PN--EN ISO 14001:2005 EN ISO 14001:2005 �� Wymaganie prawne dotyczące ochrony Wymaganie prawne dotyczące ochrony środowiska środowiska –– na poziomie ogólnymna poziomie ogólnym�� Polityka środowiskowa firmyPolityka środowiskowa firmy�� Cele i zadania środowiskoweCele i zadania środowiskowe�� Procedura postępowania w sytuacji awaryjnejProcedura postępowania w sytuacji awaryjnej�� Procedura monitorowania Procedura monitorowania ��Procedura postępowania z odpadamiProcedura postępowania z odpadami

Kierownicy DziałówKierownicy Działów

�� Koncepcja systemu zarządzania Koncepcja systemu zarządzania środowiskowego środowiskowego –– rola kierownictwa rola kierownictwa najwyŜszego szczeblanajwyŜszego szczebla�� Wymagania prawne w zakresie środowiska Wymagania prawne w zakresie środowiska ––na poziomie ogólnymna poziomie ogólnym

Kierownictwo najwyŜszego szczeblaKierownictwo najwyŜszego szczebla

Temat/ zakres szkoleniaTemat/ zakres szkoleniaDział /pracownicyDział /pracownicy

Identyfikacja potrzeb szkoleniowych Identyfikacja potrzeb szkoleniowych –– przykład planu szkoleń przykład planu szkoleń cdcd..

Temat/ zakres szkoleniaTemat/ zakres szkoleniaDział /pracownicyDział /pracownicy

�� Polityka środowiskowa organizacjiPolityka środowiskowa organizacji�� Procedura magazynowania substancji Procedura magazynowania substancji chemicznych (niebezpiecznych)chemicznych (niebezpiecznych)�� Procedura postępowania z odpadamiProcedura postępowania z odpadami

Magazyn Surowców i OpakowańMagazyn Surowców i Opakowań

�� Techniki prowadzenia auditówTechniki prowadzenia auditów�� Procedura auditów wewnętrznychProcedura auditów wewnętrznych�� Wymagania prawne w zakresie środowiska Wymagania prawne w zakresie środowiska ––na poziomie ogólnymna poziomie ogólnym

AuditorzyAuditorzy wewnętrzniwewnętrzni

�� Polityka środowiskowa firmyPolityka środowiskowa firmyWszyscy pracownicyWszyscy pracownicy

Piramida potrzeb wg Piramida potrzeb wg MaslowaMaslowa

Potrzeba samorealizacjiPotrzeba samorealizacji

Potrzeby zaufania do siebie, kompetencji,

szacunku ze strony innych i dla innych

Potrzeby zaufania do siebie, kompetencji,

szacunku ze strony innych i dla innychPotrzeby społeczne

(miłości, bliskich relacji z innymi, uczestnictwa w grupie)

Potrzeby społeczne (miłości, bliskich relacji z innymi,

uczestnictwa w grupie)Potrzeba bezpieczeństwa

(osobistego, bezpieczeństwa zatrudnienia, dochodów, własności i rodziny)

Potrzeba bezpieczeństwa (osobistego, bezpieczeństwa zatrudnienia,

dochodów, własności i rodziny)

Potrzeby fizjologiczne (oddychanie, jedzenie, woda)Potrzeby fizjologiczne (oddychanie, jedzenie, woda)

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowegoWdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego-- Etap XIV Etap XIV ––

przegląd i aktualizacja dokumentów: przegląd i aktualizacja dokumentów: „Zakres obowiązków i odpowiedzialności”„Zakres obowiązków i odpowiedzialności”

� opracowanie nowego OGÓLNEGO WZORCA Zakresu obowiązków

i odpowiedzialności dla grup stanowisk w związku z działaniami przeprowadzonymi na rzecz wdraŜania SZŚ (Dział Zatrudnienia

i Płac)

� wydanie zakresów obowiązków podległych pracowników zaktualizowanych o uprawnienia i odpowiedzialności zmienione

w wyniku działań przeprowadzonych na rzecz wdraŜania SZŚ (Kierownicy działów)

Danymi wejściowymi do planu Danymi wejściowymi do planu auditówauditów wewnętrznych,wewnętrznych,

są następujące dane:są następujące dane:

� wyniki monitorowania i pomiarów

� ocena zgodności z wymaganiami prawnymi i innymi

� cele i zadania środowiskowe

� zidentyfikowane aspekty środowiskowe, (dla znaczących audityprzeprowadza się częściej)

� wyniki kontroli i auditów zewnętrznych

� uwagi i wnioski zainteresowanych stron

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego -- Etap XV Etap XV ––

Planowanie i wykonanie Planowanie i wykonanie auditówauditów wewnętrznych SZŚwewnętrznych SZŚ

WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego WdraŜanie systemu zarządzania środowiskowego -- Etap XVI Etap XVI ––

Przegląd SZŚ przed Przegląd SZŚ przed auditemauditem certyfikującymcertyfikującym

Przegląd Systemu Zarządzania Środowiskiem na tym etapie przeprowPrzegląd Systemu Zarządzania Środowiskiem na tym etapie przeprowadzamyadzamy

głównie celem oceny przygotowania do głównie celem oceny przygotowania do audituauditu certyfikującego na zgodność certyfikującego na zgodność

z z PNPN--ENEN ISO 14001:2005.ISO 14001:2005.

Obejmuje on sprawozdanie zespołu ds. wdroŜenia o zakresie realizObejmuje on sprawozdanie zespołu ds. wdroŜenia o zakresie realizacji acji

zadań prowadzonych w związku z wdroŜeniem SZŚ, będące podstawą zadań prowadzonych w związku z wdroŜeniem SZŚ, będące podstawą

do podjęcia decyzji o procesie certyfikacji do podjęcia decyzji o procesie certyfikacji (przedstawiciel zespołu (przedstawiciel zespołu

ds. wdroŜenia referuje przygotowane wcześniej sprawozdanie)ds. wdroŜenia referuje przygotowane wcześniej sprawozdanie)

W ramach przeglądu najwyŜsze kierownictwo ocenia, czy istnieją dW ramach przeglądu najwyŜsze kierownictwo ocenia, czy istnieją dane ane

będące podstawą do wprowadzenia zmian w polityce środowiskowej, będące podstawą do wprowadzenia zmian w polityce środowiskowej,

celach i zadaniach oraz innych elementach SZŚcelach i zadaniach oraz innych elementach SZŚ

Wyniki Przeglądu SZŚ powinny być udokumentowane i powinny zawierWyniki Przeglądu SZŚ powinny być udokumentowane i powinny zawierać ać

opis podjętych działań, decyzji i planów działaniaopis podjętych działań, decyzji i planów działania

Korzyści z wdroŜenia systemu zarządzania Korzyści z wdroŜenia systemu zarządzania środowiskowego środowiskowego

�� budowanie korzystnego wizerunku Firmy budowanie korzystnego wizerunku Firmy

wśród klientów i kontrahentów, wzrost wartości firmywśród klientów i kontrahentów, wzrost wartości firmy

�� poprawa stosunków ze społeczeństwem i administracją,poprawa stosunków ze społeczeństwem i administracją,

�� zmniejszenie kosztów energii i materiałów (opcja)zmniejszenie kosztów energii i materiałów (opcja)

�� zmniejszenie kosztów opłat za korzystanie ze środowiska zmniejszenie kosztów opłat za korzystanie ze środowiska

i ewentualnych kar (opcja)i ewentualnych kar (opcja)

Barbara Piaskowska System Zarządzania Luty 2007 … · ISO 14001:2005 (opcja) wymagania prawne z...

Documents

Transcript of Barbara Piaskowska System Zarządzania Luty 2007 … · ISO 14001:2005 (opcja) wymagania prawne z...