Badanie Comarch i dotacjomat.pl: Finansowanie MSP ze ... · Raport z badań Comarch i dotacjomat.pl...

Badanie Comarch i dotacjomat.pl:

Finansowanie MSP ze środków UE

RAPORT

PATRON BADANIA:

SPIS TREŚCI Charakterystyka respondentów 4

Charakterystyka respondentów (firmy) 8

Korzystanie z funduszy unijnych 15

Finansowanie inwestycji w firmach 19

Opinie na temat funduszy unijnych 21

Sposób aplikowania o fundusze unijne 28

Rodzaje programów unijnych 29

Przeznaczenie funduszy unijnych 30

Okres dofinansowania 31

Problemy z korzystaniem z funduszy unijnych 32

Źródła informacji o programach unijnych 33

Odwołania od negatywnych decyzji 34

Bariery korzystania z funduszy unijnych 35

Intencja aplikowania o fundusze 37

Przeznaczenie funduszy unijnych 39

Wiedza na temat pozyskiwania funduszy unijnych 40

Źródła informacji o funduszach unijnych 46

Wnioski końcowe 48

*Przy cytowaniu danych z raportu i treści obowiązuję podpis: Finansowanie MSP z dotacji UE. Raport z badań Comarch i dotacjomat.pl

*Przy cytowaniu danych z raportu i treści obowiązuje podpis: Finansowanie MSP z dotacji UE. Raport z badań Comarch i dotacjomat.pl

METODOLOGIA BADANIA

Raport został przeprowadzony za pomocą internetowych ankiet,

rozsyłanych pocztą elektroniczną do grupy

578 przedstawicieli polskich przedsiębiorstw.

termin realizacji: od 16 września do 10 listopada 2014 roku

Bartłomiej Bogulski

CHARAKTERYSTYKA RESPONDENTÓW

Płeć osoby wypełniającej ankietę

42% 58% kobiet mężczyzn

Wiek

3%

29%

37%

20%

12%

poniżej 25 lat

25-34 lata

35-44 lata

45-55 lat

powyżej 55 lat

4


Wykształcenie (%)

%

25%

50%

75%

100%

%

1% 17% 13%

68%

podstawowe zawodowe średnie wyższe licencjackie wyższe magisterskie

Stanowisko

38%

31%

12%

11%

9%

właściciel lub współwłaściciel

zarząd

stanowisko kierownicze

pracownik umysłowy

inne stanowisko

5


W badaniu wzięło udział łącznie 578 respondentów – przedstawicieli przedsiębiorstw

działających na polskim rynku. Zdecydowaną większość ankietowanych (79%) stanowiły

osoby będące właścicielami i współwłaścicielami lub członkami zarządu firm, mające wysoki

lub wręcz dominujący wpływ na decyzje podejmowane w przedsiębiorstwie (89% badanych).

Dzięki temu uzyskane informacje mogą stanowić wiarygodną próbę opinii polskich

przedsiębiorców na temat funduszy unijnych – ich wykorzystania w poprzednim okresie

finansowania, korzyści i trudności z tym związanych, a także na temat planów dotyczących

nowych środków dostępnych w latach 2014-2020.

Pozostałe dane demograficzne tworzą obraz polskiego przedsiębiorcy. Wyniki badań

wskazują, że funkcję zarządzających firmą pełnią najczęściej osoby z wykształceniem

wyższym (68%), w wieku ok. 40 lat (37% respondentów znalazło się w przedziale wiekowym

35 – 44 lata). Płeć nie pełniła w tym przypadku czynnika znaczącego – mężczyźni stanowili

niewielką przewagę wśród badanych (58%).

6


Wpływ na decyzję

3%

34%

8%

55%

mały

wysoki

przeciętny

dominujący

Dział

11

13

3

2

4

35

13

18

0 22,5 45

administracja / zasoby ludzkie / HR

informatyka / technika

marketing / reklama / PR

logistyka / transport / zakupy / zaopatrzenie

produkcja / badania i rozwój

rachunkowość / finanse / księgowość

sprzedaż / obsuga klienta

inny dział

7

CHARAKTERYSTYKA RESPONDENTÓW (FIRMY)

Geograficzny zasięg rynku

%

13%

25%

38%

50%

1%

13%

39% 47%

trudno powiedzieć zagraniczny / międzynarodowy ogólnopolski lokalny / regionalny

Konkurencja

%

25%

50%

75%

100%

65%

30%

4% 1%

silna konkurencja umiarkowana konkurencja słaba konkurencja trudno powiedzieć

8


Adresaci produktów

%

25%

50%

75%

100%

17%

48%

33%

2%

klienci indywidualni klienci instytucjonalni klienci ind. i inst. trudno powiedzieć

%

25%

50%

75%

100%

2

32 42

23

zdecydowany lider znacząca pozycja przeciętna pozycja mało znacząca pozycja

Pozycja rynkowa

9

Profil działalności

20%

12%

59%

9%

handlowy

produkcyjny

usługowy

mieszany

Kondycja finansowa

6

40

38

10

3

4

0 22,5 45

bardzo dobra

dobra

przeciętna

słaba

bardzo słaba

trudno powiedzieć

10



Długość działania

%

8%

15%

23%

30%

13 11

21

15

22

18

do 1 roku od 1 do 2 lat od 2 do 5 lat od 5 do 10 lat od 10 do 20 lat ponad 20 lat

29%

32%

10%

12%

7%

8%

1%

% 10% 20% 30% 40%

firma jednoosobowa

od 2 do 5 osób

od 6 do 9 osób

od 10 do 24 osób

od 25 do 49 osób

od 50 do 249 osób

250 osób i więcej

Liczba zatrudnionych

11

Przychody


Geograficzny zasięg rynku

13%

10%

14%

22%

42%

wieś

miasto poniżej 20 tys.

miasto 20 - 49 tys.

miasto 50 - 200 tys.

miasto powyżej 200 tys.

19%

12%

9%

10%

6%

11%

5%

6%

2%

20%

% 5% 10% 15% 20% 25%

do 50 tys.

od 51 do 100 tys.

od 101 do 200 tys.

od 201 do 500 tys.

od 501 tys. do 1 …

od 1 do 5 mln

od 5 do 10 mln

od 10 do 50 mln

powyżej 50 mln

odmowa …

12


Największy odsetek badanych (61%) stanowiły mikroprzedsiębiorstwa (w tym osoby

fizyczne prowadzące działalność gospodarczą – 29% oraz firmy zatrudniające od 2 do 5

osób – 32%). Najmniej licznie reprezentowaną grupą były przedsiębiorstwa zatrudniające

powyżej 250 osób (zaledwie 1%) oraz te, gdzie zatrudnienie występuje w granicach 50-249

(8%), a także 25-49 pracowników (7%). Pod względem wielkości przychodów 1/3 stanowiły

firmy o obrotach do 100 tys. zł (31%). Wskaźnik ten dotyczy jednak 80% ankietowanych,

ponieważ blisko 1/5 respondentów odmówiła podania informacji o wynikach finansowych.

13


Branża

12

11

10

8

8

6

5

5

5

4

4

2

1

1

18

0 22,5

informatyka, telekomunikacja, usługi …

usługi bankowe, finansowe, …

budownictwo

handel hurtowy

przemysł

handel detaliczny

usługi B2B

transport i spedycja

edukacja / szkolnictwo

sprzedaż przez internet

motoryzacja

hotele i restauracje

obsługa nieruchomości

ochrona zdrowia i opieka sp.

inna

Ponad połowa badanych przedsiębiorstw świadczy usługi (59%), a blisko połowa

prowadzi działalność tylko dla biznesu (48%). Najliczniejszą reprezentację stanowiła

branża telekomunikacyjna i informatyczna, a także usługi finansowe oraz budownictwo

(odpowiednio 12%, 11% i 10%). Zdecydowana większość firm działa w warunkach silnej

konkurencji (65%), przy czym 1/3 zajmuje znaczącą pozycję na rynku (32%), a jedynie

2% pełni rolę lidera. Prawie połowa ankietowanych działa na rynku lokalnym (47%),

nieco mniej na rynku ogólnopolskim (39%). Zasięg działalności zaledwie 13% firm sięga

poza granice Polski. Pod względem długości prowadzenia działalności ponad 1/5

stanowiły przedsiębiorstwa o długim stażu 10-20 lat (22%), drugą grupą pod względem

liczebności były przedsiębiorstwa prowadzące działalność od 2 do 5 lat (21%). Równie

duży odsetek stanowiły przedsiębiorstwa działające na rynku ponad 20 lat (18%).

Większość firm ma siedzibę w dużym mieście pow. 200 tys. mieszkańców (42%). Co

ważne, blisko połowa respondentów deklarowała, że ich sytuacja finansowa jest dobra

(40%) lub bardzo dobra (6%).

14

KORZYSTANIE Z FUNDUSZY UNIJNYCH

% 25% 50% 75% 100%

dotacje unijne

kredyt technologiczny

pożyczki unijne (np. JEREMIE)

2020

22

44

1717

22

33

5555

9696

9393

tak - korzystaliśmy

tak - aplikowaliśmy, ale nie korzystaliśmy

nie aplikowaliśmy

Czy firma w przeszłości aplikowała lub korzystała z wymienionych rodzajów funduszy unijnych?

Podstawa: wszyscy respondenci (n=578, jednokrotny wybór)

15


%

18%

35%

53%

70%

31%

69%

tak nie

Czy firma kiedykolwiek w przeszłości aplikowała lub korzystała z wymienionych rodzajów funduszy unijnych?


16


% 25% 50% 75% 100%

dotacje unijne



9292

77

1414

22

55

33

66

8888

8383

tak - korzystaliśmy

tak - aplikowaliśmy, ale nie korzystaliśmy

nie aplikowaliśmy

Czy firma w przeszłości aplikowała lub korzystała z wymienionych rodzajów funduszy unijnych?

Podstawa: firmy korzystające w przeszłości z funduszy unijnych (n=180, jednokrotny wybór)

17


Jak pokazują wyniki badań, w ostatnim okresie finansowania zaledwie 1/3 przedsiębiorstw

skorzystała ze środków unijnych. Ponad 2/3 firm nie wykorzystało do finansowania

działalności żadnych środków zwrotnych ani bezzwrotnych dostępnych z funduszy UE.

Część z nich deklaruje nawet, że o środki aplikowało, lecz z nich nie skorzystało. Jakie były

tego przyczyny pokażemy w dalszej części raportu, pozwala to jednak już teraz wysnuć

wniosek, że w sektorze przedsiębiorstw środki unijne nie zostały wykorzystane należycie.

Wśród firm, które ze środków unijnych skorzystały, największym zainteresowaniem

cieszyły się bezzwrotne dotacje, o które aplikowało 94% respondentów. Ostatecznie środki

te zostały wykorzystane przez 92% badanych.

Zdecydowanie mniejszy popyt odnotowano na instrumenty zwrotne –

z niskooprocentowanych pożyczek w ramach funduszy pozadotacyjnych skorzystało 14%

ankietowanych, jeszcze mniej wykorzystało kredyt technologiczny przeznaczony na zakup

lub wdrożenie nowej technologii – zaledwie 7% przedsiębiorstw.

Można by się zastanowić, czy stanowi to o niskim poziomie innowacyjności wśród polskich

przedsiębiorców, czy też przyczyn niskiego zainteresowania kredytem technologicznym

można upatrywać gdzie indziej. Wytłumaczenie tego zjawiska może przynieść odpowiedź

na kolejne zadane w ankiecie pytanie, dotyczące źródeł finansowania inwestycji w firmach.

18

FINANSOWANIE INWESTYCJI W FIRMACH

6262

1515

88

77

55

66

11

2121

2727

2222

1717

1313

1313

77

1515

2323

3232

3232

1919

1313

1717

22

1111

2222

2323

1616

1919

1919

00

2424

1616

2121

4747

4949

5656

% 25% 50% 75% 100% 125%

środki własne

dotacje unijne

kredyt bankowy

leasing (finansowy i operacyjny)


dotacje z budżetu państwa


kluczowe bardzo ważne istotne marginalne bez znaczenia

Jakie znaczenie dla finansowania inwestycji w Pana(i) firmie mają poszczególne źródła pochodzenia kapitału?


19

Jakie znaczenie dla finansowania inwestycji w firmie mają poszczególne źródła pochodzenia kapitału?

(podstawa: wszyscy respondenci, n-578, jednokrotny wybór)

0 1 2 3 4

środki własne

dotacje unijne

kredyt bankowy

leasing (finansowy i operacyjny)


dotacje z budżetu państwa


3 2

2 2

1 1

1 Skala od 0 - bez znaczenia, do 4 - znaczenie kluczowe

FINANSOWANIE INWESTYCJI W FIRMACH

Jak wynika z raportu, inwestycje w przedsiębiorstwach są finansowane przede wszystkim

ze środków własnych – niemal wszyscy respondenci wskazali je jako istotne (15%), ważne

(21%) lub wręcz kluczowe (62%). Dla 65% badanych duże znaczenie mają także dotacje

unijne – dla 15% są wręcz kluczowym źródłem przy finansowaniu inwestycji i zajmują drugą

pozycję pod względem ważności źródeł finansowania. Instrumenty pozadotacyjne pełnią

zdaniem badanych dużo mniejszą rolę w inwestycjach – dofinansowanie zwrotne było

kluczowe zaledwie dla 4% respondentów - w przypadku pożyczek i dla 1%, jeśli chodzi o

kredyt technologiczny. Biorąc pod uwagę ważność tych instrumentów dla przedsiębiorstw,

można powiedzieć, że są one prawie bez znaczenia przy finansowaniu inwestycji.

Co ciekawe, źródła te mają dla firm znaczenie mniejsze niż instrumenty komercyjne takie jak

kredyty bankowe czy leasing.

20

OPINIE NA TEMAT FUNDUSZY UNIJNYCH

Stwierdzenia dotyczące funduszy unijnych


5454

5555

5353

3434

22

3131

3434

3535

3333

22

99

88

99

2222

66

44

22

22

88

2020

22

11

11

33

7070

% 25% 50% 75% 100% 125%

zdecydowanie się zgadzam raczej się zgadzam

ani się zgadzam, ani nie zgadzam raczej się nie zgadzam

zdecydowanie się nie zgadzam

Fundusze unijne (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.) przyczyniają się do wzrostu

konkurencyjności firm

Fundusze unijne (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.) pomagają firmom realizować

skomplikowane projekty inwestycyjne


innowacyjności firm

Fundusze unijne (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.) wpływają na poprawę

płynności finansowej firm

Fundusze unijne (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.) nie mają znaczenia

w gospodarce i są zupełnie niepotrzebne

21



4343

4747

5050

2727

2929

3737

3838

3535

3636

3535

1414

1010

1111

2424

1616

55

44

33

1111

1313

11

11

11

22

77

% 25% 50% 75% 100% 125%

zdecydowanie się zgadzam raczej się zgadzam ani się zgadzam, ani nie zgadzam raczej się nie zgadzam zdecydowanie się nie zgadzam

Dostępność funduszy unijnych (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.)

dla firm jest ograniczona

Pozyskanie środków z funduszy unijnych (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.)

dla firm jest trudne

Korzystanie z funduszy unijnych (np. dotacje, granty pożyczki, itp.) wymaga

znajomości skomplikowanych procedur

Korzystanie z funduszy unijnych (np. dotacje, granty, pożyczki, itp.) wiąże

się z wieloma problemami prawnymi

Tak naprawdę nie wiadomo jak starać się o fundusze unijne (np. dotacje, granty,

pożyczki, itp.)


Niewielki stopień wykorzystania środków unijnych w inwestycjach nie oznacza, że

przedsiębiorcy nie dostrzegają znaczenia tych instrumentów w ogóle. Zdecydowana

większość zgadza się ze stwierdzeniem, że fundusze unijne przyczyniają się do

wzrostu konkurencyjności firm (85%), pomagają sfinansować skomplikowane projekty

inwestycyjne (89%), a także wpływają na poziom innowacyjności (88%). Zaledwie 4%

badanych uznało pomoc unijną za zupełnie niepotrzebną i bez wpływu na gospodarkę.

Jak widać, zdaniem przedsiębiorstw środki unijne są potrzebne, ale istnieją przyczyny,

dla których firmy po nie nie sięgają.

22



5959

5757

5656

2727

44

2727

3232

3131

3333

11

1010

88

99

2020

88

22

22

33

1414

1414

22

11

11

66

7373

% 25% 50% 75% 100% 125%















23


Podstawa: firmy nie korzystające w przeszłości z funduszy unijnych (n=398, jednokrotny wybór)

5252

5454

5151

3737

11

3333

3535

3636

3232

22

99

88

99

2323

55

44

22

22

55

2323

22

11

22

33

6969

% 25% 50% 75% 100% 125%

zdecydowanie się zgadzam

raczej się zgadzam

ani się zgadzam, ani nie zgadzam

raczej się nie zgadzam













24



3333

3333

4444

2424

1313

3737

4444

3838

3434

2626

1818

1212

1313

2323

2323

1111

1010

44

1616

2323

11

11

11

33

1515

% 25% 50% 75% 100% 125%














pożyczki, itp.)

25


Podstawa: firmy nie korzystające w przeszłości z funduszy unijnych (n=398, wielokrotny wybór)

4747

5353

5353

2828

3636

3737

3636

3434

3838

3939

1212

88

1010

2323

1313

33

22

22

1010

99

11

11

11

11

33

% 25% 50% 75% 100% 125%














pożyczki, itp.)

26


Powód niekorzystania z dofinansowania unijnego został ujawniony w kolejnym pytaniu

sondującym opinie przedsiębiorców. Okazuje się, że zdaniem 80% badanych

dostępność funduszy unijnych dla firm jest ograniczona. Zdecydowana większość

przedsiębiorstw (85%) uważa, że pozyskiwanie środków jest trudne. Ponadto firmy

wskazują, że procedury pozyskania środków unijnych są skomplikowane (85%), a

wykorzystanie dofinansowania implikuje problemy prawne (63%). Znaczące jest to, że

mimo iż środki unijne są dostępne w Polsce od kilkunastu lat, 64% przedsiębiorstw tak

naprawdę nie wie, jak się o nie starać.

Porównując opinie na ten temat firm, które nie korzystały dotychczas ze środków

unijnych, z oceną tych, które były beneficjentami w poprzednim okresie finansowania,

daje się zauważyć, że ci drudzy nieco łagodniej oceniają procesy pozyskiwania

kapitału, jednak też mają sporo zastrzeżeń – 70% uważa, że dostępność środków jest

ograniczona, 77% sądzi, że pozyskiwanie środków jest trudne, a 82% uważa procedury

za zbyt skomplikowane. Obie grupy różnią się jednak w opinii, że tak naprawdę nie

wiadomo, jak o środki unijne się starać – ze stwierdzeniem tym zgodziło się 39%

dotychczasowych beneficjentów i aż 75% respondentów niekorzystających

dotychczas z funduszy UE.

W ocenie dotyczącej wpływu środków unijnych na rozwój innowacyjności i

konkurencyjności przedsiębiorstw, a także na finansowanie skomplikowanych

projektów inwestycyjnych obie grupy mają podobne, w większości pozytywne

zdanie. Co jednak istotne, większy odsetek respondentów (5%), którzy uważają, że

fundusze UE nie odgrywają żadnej roli w gospodarce i są niepotrzebne, stanowią ci,

którzy z nich już skorzystali (wśród firm niesięgających po dofinansowanie odsetek

osób badanych mających takie zdanie wyniósł 3%).

27

SPOSÓB APLIKOWANIA O FUNDUSZE UNIJNE

W jaki sposób firma aplikowała w przeszłości o środki Unii Europejskiej?


54%

27%

19%

korzystaliśmy przede wszystkim z wewnętrznych zasobów

korzystaliśmy przede wszystkim z pomocy firmy doradczej

korzystaliśmy w równym stopniu z wewnętrznych zasobów oraz pomocy firmy doradczej

Wśród beneficjentów środków unijnych niewielką przewagę stanowią przedsiębiorstwa,

które zabiegając o fundusze, nie korzystały z zewnętrznej pomocy przy przygotowaniu

dokumentacji (54%). Jednocześnie niemal połowa respondentów skorzystała z doradztwa

instytucji wyspecjalizowanych w tym zakresie. Blisko 1/5 badanych zleciła to zadanie

głównie firmom zewnętrznym (19%).

28

RODZAJE PROGRAMÓW UNIJNYCH

Na co przeznaczone zostały pozyskane fundusze unijne?

Podstawa: firmy korzystające w przeszłości z funduszy unijnych (n=180, wielokrotny wybór)

54

33

28

10

7

2

0

2

0

4

0 15 30 45 60

PO Kapitał Ludzki

PO Innowacyjna Gospodarka

Regionalne Programy Operacyjne

PO Rozwój Obszarów Wiejskich

Programy unijne w perspektywie finansowej 2004-2006

PO Infrastruktura i Środowisko

PO Zrównoważony Rozwój Sektorów

Rybołówstwa

PO Rozwój Polski Wschodniej

PO Europejska Współpraca Terytorialna

Inne

Większość pozyskanych przez firmy w ostatnim okresie programowania środków pochodziło z

Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki (54%), co pozwala sądzić, że realizowane były przede

wszystkim tzw. projekty „miękkie”, mające na celu zwiększenie kompetencji osób pracujących i

prowadzących działalność gospodarczą.

Blisko 1/3 badanych zrealizowało projekty inwestycyjne finansowane z Programu Operacyjnego

Innowacyjna Gospodarka (33%). Nieco mniejszy odsetek firm wykorzystał środki z Regionalnych

Programów Operacyjnych (28%).

Co ciekawe, nikt z ankietowanych nie realizował projektów ponadregionalnych finansowanych z

Programu Operacyjnego Europejska Współpraca Terytorialna.

29

PRZEZNACZENIE FUNDUSZY UNIJNYCH

Na co przeznaczone zostały pozyskane fundusze unijne?


75

39

24

23

14

12

10

6

4

0 20 40 60 80

zakup środków trwałych

usługi szkoleniowe i doradcze

promocja firmy

prace badawczo-rozwojowe

remonty i roboty budowlane

zakup linii produkcyjnych

zakup budynków lub gruntów

inny cel

zakup wartości niematerialnych i prawnych (np. aplikacja internetowa,

system ERP, itp.)

Pozyskane środki w większości przekazane zostały w przedsiębiorstwach na zakup środków

trwałych (75%). Pozytywny aspekt stanowi fakt, że 39% dofinansowania firmy przeznaczyły na

zakup środków niematerialnych i prawnych, w tym systemy i narzędzia informatyczne. Niemal 1/4

środków wykorzystana została na zorganizowanie szkoleń (24%) oraz działania promocyjne (23%).

Niestety, zaledwie 14% środków finansowych zostało przekazane na badania i rozwój.

30

OKRES DOFINANSOWANIA

Na jaki okres firma otrzymała dofinansowanie z funduszy unijnych?


49

29

17

16

0 12,5 25 37,5 50 62,5

12 miesięcy lub mniej

od 13 do 24 miesięcy

od 25 do 36 miesięcy

powyżej 36 miesięcy

Prawie połowa projektów realizowana była w przedziale czasowym krótszym niż rok (49%).

Najmniejszy odsetek stanowiły projekty realizowane w okresie dłuższym - powyżej 3 lat

(16%).

31

PROBLEMY Z KORZYSTANIEM Z FUNDUSZY UNIJNYCH

Z jakiego rodzaju problemami zetknęła się firma w trakcie korzystania z funduszy unijnych?


41

39

37

31

30

29

29

29

27

27

24

21

21

7

5

0 12,5 25 37,5 50

niejasne kryteria oceny składanych wniosków

zbyt długi czas rozpatrywania wniosków

trudności z przygotowaniem wniosku

zbyt długi czas oczekiwania na środki

zbyt trudne procedury ubiegania się o fundusze

niekompetencja urzedników

niejasne zasady przyznawania funduszy

zbyt skomplikowane zasady rozliczania wniosków

ograniczenia finansowe

trudności z rozliczaniem przyznanych środków

niedostateczne wsparcie ze strony instytucji pośredniczących

brak wiedzy merytorycznej w firmie

zbyt krótkie terminy na złożenie wniosków

niska skuteczność firm pozyskujących fundusze

inna

Respondenci wskazali kilkanaście barier utrudniających pozyskiwanie funduszy w latach 2006-

2013. Najczęściej wymieniali oni niejasne kryteria oceny (41%) i zbyt długi czas oczekiwania na

wyniki konkursu (39%). Ponad 1/3 przedsiębiorstw (37%) miała problemy z przygotowaniem

wniosku.

Kolejne przeszkody to chociażby zbyt długi czas oczekiwania na środki (31%) czy też trudne

procedury związane z pozyskaniem dofinansowania (30%) Co ciekawe, jedynie 7% wskazało jako

przyczynę niepowodzenia nieskuteczność firm doradczych. Jak widać, większość barier

dostrzeżonych przez przedsiębiorców tkwiła po stronie instytucji pośredniczących. Tym

bardziej, że prawie 1/3 respondentów (29%) wskazała również jako czynnik utrudniający

pozyskiwanie funduszy niekompetencję urzędników.

32

ŹRÓDŁA INFORMACJI O PROGRAMACH UNIJNYCH

W jaki sposób firma po raz pierwszy uzyskała informacje o interesujących Państwa programach unijnych?


52

24

24

17

16

14

13

12

11

2

3

0 15 30 45 60

na stronach internetowych

od firmy doradczej / zewnętrznego

specjalisty

od partnerów biznesowych

od przyjaciół / znajomych

z wyszukiwarki Google

na szkoleniu

z prasy

z konferencji

z telewizji

z konfiguratora internetowego

inaczej

Najczęściej wykorzystywanym źródłem danych o pozyskaniu środków na dofinansowanie

działalności był Internet. Ponad połowa respondentów czerpała pierwotnie informacje

z tematycznych portali internetowych (52%). Dla niemal 1/4 firm źródłem wiedzy byli

wyspecjalizowani doradcy (24%) oraz partnerzy biznesowi (24%).

Media masowe nie sprawdziły się jako przekaźniki informacji o funduszach UE – zaledwie 13%

firm skorzystało z informacji prasowych, 11% z telewizyjnych. Zauważalne jest, że w ostatnim

okresie finansowania konfiguratory internetowe wspomagające dobór dofinansowania nie były

jeszcze popularnym narzędziem – zaledwie 2% respondentów skorzystało z ich pomocy.

33

ODWOŁANIA OD NEGATYWNYCH DECYZJI

Czy firma w przeszłości była zmuszona odwoływać się od negatywnej decyzji dotyczącej przyznania funduszy unijnych?


14%

15%

71%

tak, odwoływaliśmy się

skutecznie

tak, odwoływaliśmy się

ale nieskutecznie

nie musieliśmy się

odwoływać

W minionym okresie finansowania beneficjenci wykazali się wiedzą na temat swoich praw i

możliwości skorzystania z odwołania od negatywnej decyzji komisji oceniającej projekt.

Większość z nich (71%) na szczęście nie musiała korzystać z tego typu interwencji,

natomiast ci, którzy odwołanie złożyli, wykazali się skutecznością na poziomie ok. 50%.

Nikt z badanych nie wskazał natomiast opcji, że nie skorzystał z odwołania, mimo że miał

takie prawo.

34

BARIERY KORZYSTANIA Z FUNDUSZY UNIJNYCH

Dlaczego firma do tej pory nie korzystała z funduszy unijnych?

Podstawa: firmy nie korzystające w przeszłości z funduszy unijnych (n=398, wielokrotny wybór)

51

46

40

37

37

34

31

30

26

24

23

19

7

7

6

0 15 30 45 60

niewielkie doświadczenie w

aplikowaniu o fundusze unijne

zbyt skomplikowane procedury pozyskiwania funduszy

zbyt wysoki koszt usług firm

doradczych

zbyt mała ilość informacji na

temat programów unijnych

brak odpowiednich programów unijnych

problemy związane z

przygotowaniem dokumentacji

brak czasu na przygotowanie wniosku

brak środków finansowych (np.

wkład własny)

brak wiedzy merytorycznej w firmie

brak specjalistów w firmie

duża liczba wymaganych

zabezpieczeń

zbyt wysokie koszty pozyskania funduszy

brak potrzeby

brak zasobów

inne

35

BARIERY KORZYSTANIA Z FUNDUSZY UNIJNYCH

Interesująca jest także opinia firm niekorzystających w poprzednim okresie finansowania z

pomocy, na temat barier, które dla nich okazały się nie do pokonania. Wśród czynników

utrudniających podjęcie działań w tym kierunku respondenci wskazywali m.in. zbyt trudne

procedury (46%). Jak pokazuje raport, przedsiębiorstwa korzystające

z dofinansowania także zwracały uwagę na ten problem, choć w nieco mniejszym stopniu.

Okazuje się, że największą barierą w pozyskaniu funduszy UE był dla firm brak doświadczenia

w tym zakresie – ponad połowa badanych wskazała na ten aspekt (51%). Innymi przeszkodami

był brak wykwalifikowanej kadry (24%) mogącej przygotować wniosek, przy jednocześnie zbyt

wysokich cenach usług firm doradczych (40% badanych wskazało ten czynnik).

Co jednak ciekawe, ponad 1/3 respondentów uznała, że przyczyną niepodjęcia przez nich

próby pozyskania środków był brak odpowiednich programów unijnych (37%) oraz deficyt

informacji na ten temat (37%).

36

INTENCJA APLIKOWANIA O FUNDUSZE UNIJNE

Czy firma zamierza aplikować o fundusze unijne w nowej perspektywie finansowej 2014 - 2020?


37%

41%

5% 2%

15%

zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie

trudno powiedzieć



49%

36%

5% 2%

8%

zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie

trudno powiedzieć

37

INTENCJA APLIKOWANIA O FUNDUSZE UNIJNE



31%

43%

6%

2%

18% zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie

trudno powiedzieć

W najbliższym okresie programowania aż 78% przedsiębiorstw deklaruje, że będzie starać się

o środki unijne. Zdecydowanie większy odsetek zainteresowanych nowymi środkami

stanowią firmy, które były beneficjentami funduszy UE w poprzednim okresie (85% badanych

jest zdecydowanych aplikować o dofinansowanie). Niższy poziom przekonania wyrażają

przedsiębiorstwa niekorzystające dotychczas ze środków unijnych, jednak blisko 3/4 nich

zamierza sięgnąć po nie w nowym okresie finansowania.

38

PRZEZNACZENIE FUNDUSZY UNIJNYCH

Na jaki cel firma chciałaby przeznaczyć fundusze unijne pozyskane w nowej perspektywie finansowej 2014 - 2020?

Podstawa: firmy zamierzające aplikować o fundusze unijne (n=453, wielokrotny wybór)

81

53

47

35

28

21

18

15

6

0 22,5 45 67,5 90

zakup środków trwałych

usługi szkoleniowe i doradcze

promocja firmy

prace badawczo-rozwojowe

remonty i roboty budowlane

zakup linii produkcyjnych

zakup budynków lub gruntów

inny cel

zakup wartości niematerialnych i prawnych (np. aplikacja internetowa, system ERP, itp.)

Proporcje wykorzystania nowych funduszy zbliżone są do struktury wydatków z poprzedniego

okresu finansowania. Aż 81% firm zamierza je przeznaczyć na zakup środków trwałych, a

ponad połowa chce zakupić za nie środki niematerialne i prawne, w tym systemy i

oprogramowanie IT (53%). Znaczący poziom środków, większy niż dotychczas,

przedsiębiorstwa chcą wykorzystać na działania promocyjne (47%) oraz szkolenia i doradztwo

(35%). Niestety, i w tym rozdaniu pula środków przeznaczona na działalność badawczo-

rozwojową nie będzie dużo większa niż w latach poprzednich (zaledwie 18%).

39

WIEDZA NA TEMAT POZYSKIWANIA FUNDUSZY UNIJNYCH

% 25% 50% 75% 100%

zmiany w nowej perspektywnie

rodzaje dostępnych programów

cel, na jaki mogą być przeznaczone środki

sposób aplikowania

zasady rozliczania

44

55

88

55

55

2222

2222

2828

2323

2020

6666

6262

5555

6262

6565

88

1111

99

1010

1010

w pełni wystarczający dostateczny niedostateczny trudno powiedzieć

Jak Państwo oceniają swój poziom wiedzy w poszczególnych obszarach związanych z pozyskiwaniem środków z funduszy unijnych

w nowej perspektywie 2014 - 2020?


40

% 25% 50% 75% 100%




sposób aplikowania

zasady rozliczania

55

99

1212

88

66

3636

3434

3131

3131

2828

5353

4949

4949

5454

5656

66

88

88

77

1010






41

% 25% 50% 75% 100%




sposób aplikowania

zasady rozliczania

33

22

77

33

44

1515

1818

2626

2020

1616

7171

6868

5757

6565

6969

1111

1212

1010

1212

1111






42


Czy uważa Pan(i), że potrafił(a)by dobrać odpowiedni konkurs w nowej perspektywie finansowej 2014 - 2020 do planowania

inwestycji w swojej firmie?


7%

46% 39%

8%

zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie




11%

53%

33%

3%

zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie

43





5%

43%

42%

10%

zdecydowanie tak

raczej tak

raczej nie

zdecydowanie nie

44


Respondenci zostali także poproszeni o samoocenę swojego poziomu wiedzy o funduszach

unijnych. Okazuje się, że ponad połowa z nich deklaruje, że ma niedostateczną wiedzę na

temat tego, o jakie środki będzie mogła aplikować (62%), w jaki sposób (62%) i na jakie cele je

przeznaczyć (55%). Około 1/5 badanych uważa, że ich wiedza na ten temat jest dostateczna.

Natomiast zaledwie 4-5% badanych uważa się za w pełni przygotowanych merytorycznie do

aplikowania o nowe środki. Odsetek ten jest największy wśród zorientowanych na temat celu

przeznaczenia dofinansowania - nawet 8% badanych deklaruje, że posiada pełną

wiedzę na ten temat.

Niestety, wśród dotychczasowych beneficjentów poziom wiedzy jest tylko nieznacznie lepszy

niż w przypadku firm nieaplikujących dotychczas o środki unijne. Mniej więcej 1/3

przedsiębiorców korzystających już z funduszy UE deklaruje, że ich wiedza na temat

dystrybucji nowych środków jest dostateczna, jednak około 50% badanych twierdzi, ze nie

orientuje się w nowym okresie finansowania. Największy odsetek osób jest wystarczająco

zorientowanych w kwestii celu, na jaki będzie można przeznaczyć nowe środki (12%).

Dane te oznaczać mogą, iż zmieniające się przepisy powodują chaos informacyjny i wymagają

od zainteresowanych zagłębiania się w procedury pozyskiwania środków od początku, przy

okazji rozpoczęcia każdego nowego okresu finansowania.

Ponad połowa respondentów (53%) zadeklarowała, że potrafiłaby dopasować odpowiedni

konkurs z nowej perspektywy 2014-2020 do planowanych w firmie inwestycji, jednak tych

zdecydowanie przekonanych jest zaledwie 7%.

Oczywiście większy odsetek respondentów deklarujących tę umiejętność stanowią

beneficjenci środków z poprzednich lat – 64% zadeklarowało, że poradziłoby sobie z doborem

konkursu. W tym przypadku jest także więcej osób zdecydowanie przekonanych o tym – 11%.

Wśród firm niekorzystających dotychczas z dofinansowania poziom umiejętności w tym

zakresie jest niższy, jednak nie znacząco – blisko połowa badanych (48%) deklaruje, że

wiedziałaby, jaki konkurs byłby odpowiedni do sfinansowania inwestycji w firmie, mimo iż do tej

pory nie starała się o środki unijne.

45

ŹRÓDŁA INFORMACJI O FUNDUSZACH UNIJNYCH

Z jakich źródeł czerpią Państwo zazwyczaj informacje na temat Funduszy Unijnych?

Podstawa: wszyscy respondenci (n=578, wielokrotny wybór)

87

36

24

24

23

22

21

21

13

4

0 22,5 45 67,5 90 112,5

internet

partnerzy biznesowi

prasa specjalistyczna

telewizja

znajomi / rodzina

ulotki, plakaty, broszury informacyjne

szkolenia

konferencje

radio

inne

46

ŹRÓDŁA INFORMACJI O FUNDUSZACH UNIJNYCH

Które z poniższych źródeł internetowych poświęconych funduszom unijnym jest Państwu znane?

Podstawa: wszyscy respondenci (n=578, wielokrotny wybór)

63

52

42

24

5

0 22,5 45 67,5

www.parp.gov.pl

www.funduszeeuropejskie.gov.pl

inne

strony internetowe programów ogólnopolskich (np. www.efs.gov.pl)

strony internetowe programów regionalnych (np. rpo.dolnyslask.pl)

Głównym źródłem pozyskiwania informacji na temat funduszy unijnych pozostaje Internet –

aż 87% ankietowanych wykorzystuje to narzędzie do zdobywania wiedzy. Najczęściej

odwiedzaną stroną jest portal Polskiej Agencji Rozwoju Przedsiębiorczości, który odwiedza

63% badanych, nieco mniejszą popularnością cieszy się strona poświęcona funduszom

unijnym www.funduszeeuropejskie.gov.pl (52% przedsiębiorstw pozyskuje informacje z tego

źródła). Na trzecim miejscu pod względem poziomu zainteresowania znajdują się strony

poświęcone poszczególnym funduszom (42%).

Kolejne źródło informacji stanowią dla przedsiębiorców ich partnerzy biznesowi (36%), a

także, w nieco mniejszym stopniu, rodzina i znajomi (23%). Z prasy specjalistycznej

informacje czerpie 24% respondentów, podobnie jak kanałów telewizyjnych (również 24%).

Około 1/5 badanych poszerza swoją wiedzę na szkoleniach i konferencjach poświęconych

tematyce funduszy unijnych.

47

http://www.funduszeeuropejskie.gov.pl







WNIOSKI KOŃCOWE

W minionym okresie programowania zaledwie 1/3 przedsiębiorców sięgnęła po środki

unijne. Jako przyczynę niekorzystania z dofinansowania ponad połowa respondentów

wskazała brak doświadczenia w tej dziedzinie. Innymi przeszkodami, które zniechęcały

firmy w aplikowaniu o środki były zbyt skomplikowane procedury pozyskiwania funduszy,

wysoki koszt usług doradczych oraz brak odpowiednich funduszy unijnych i deficyt

informacji na ten temat.

Przedsiębiorstwa, które sięgały po środki unijne najczęściej korzystały z dotacji

bezzwrotnych (92% respondentów). Najmniejszym zainteresowaniem cieszył się kredyt

technologiczny przeznaczony na zakup lub wdrożenie nowych technologii, zaledwie 7% firm

skorzystało z niego w latach 2006–2013. Kredyt technologiczny miał także, zdaniem

badanych, marginalne znaczenie przy finansowaniu inwestycji w firmie. Nieco większy popyt

odnotowano na pożyczki z funduszy UE, jednak w porównaniu z dotacjami skorzystał z nich

niewielki odsetek przedsiębiorców (14%).

Respondenci doceniają wpływ środków unijnych na rozwój konkurencyjności

i innowacyjności przedsiębiorstw, jednak zdecydowana większość w finansowaniu

inwestycji korzysta ze środków własnych. Dotacje są drugim pod względem ważności

źródłem kapitału w przedsięwzięciach inwestycyjnych. Natomiast pożyczki z funduszy UE

oraz kredyt technologiczny odgrywały dotychczas w tych procesach marginalną rolę.

Oprócz barier uniemożliwiających niektórym przedsiębiorstwom aplikowanie o środki unijne

zdecydowana większość respondentów wskazuje także trudności związane z ich

pozyskaniem. Jako główne wskazuje się ograniczoną dostępność funduszy unijnych dla firm,

trudność w pozyskiwaniu środków, a także skomplikowane procedury.

Trudności beneficjentom sprawiało nie tylko przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej, ale

także ostateczne pozyskanie środków. Do problemów z tym związanych respondenci

zaliczali najczęściej niejasne kryteria oceny oraz zbyt długi czas oczekiwania na wyniki

konkursu i na przyznane środki.

48

WNIOSKI KOŃCOWE

Respondenci doceniają wpływ środków unijnych na rozwój konkurencyjności

i innowacyjności przedsiębiorstw, jednak zdecydowana większość w finansowaniu

inwestycji korzysta ze środków własnych. Dotacje są drugim pod względem ważności

źródłem kapitału w przedsięwzięciach inwestycyjnych. Natomiast pożyczki z funduszy UE

oraz kredyt technologiczny odgrywały dotychczas w tych procesach marginalną rolę.

Oprócz barier uniemożliwiających niektórym przedsiębiorstwom aplikowanie o środki unijne

zdecydowana większość respondentów wskazuje także trudności związane z ich

pozyskaniem. Jako główne wskazuje się ograniczoną dostępność funduszy unijnych dla firm,

trudność w pozyskiwaniu środków, a także skomplikowane procedury.

Trudności beneficjentom sprawiało nie tylko przygotowanie dokumentacji aplikacyjnej, ale

także ostateczne pozyskanie środków. Do problemów z tym związanych respondenci

zaliczali najczęściej niejasne kryteria oceny oraz zbyt długi czas oczekiwania na wyniki

konkursu i na przyznane środki.

Ponad połowa środków pozyskanych w latach 2006-2013 pochodziła

z Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki. Około 1/3 projektów został zrealizowana z Programu

Operacyjnego Innowacyjna Gospodarka. Środki pozyskane z funduszy UE firmy w większości

przeznaczyły na zakup środków trwałych, w mniejszym stopniu na pozyskanie środków

niematerialnych i prawnych. W najbliższym okresie finansowania przedsiębiorstwa planują

podobną strukturę wydatków. Głównym źródłem pozyskiwania informacji na temat funduszy

UE pozostaje Internet. Zarówno w poprzednim, jak i w najnowszym okresie finansowania

firmy deklarują, że najczęściej korzystają z tego kanału. Spore znaczenie dla

przedsiębiorców mają także opinie ich partnerów biznesowych.

W najnowszym okresie finansowania ponad 3/4 firm zamierza aplikować

o środki unijne, przy czym większość stanowią te przedsiębiorstwa, które

z finansowania skorzystały już wcześniej. W większym stopniu, niż to miało miejsce

w poprzednim okresie finansowania, firmy mają zamiar skorzystać z usług firm doradczych

specjalizujących się w pozyskiwaniu funduszy UE. Spowodowane jest to zapewne także

tym, że poziom swojej wiedzy na temat nowych funduszy respondenci oceniają

w większości jako niedostateczny.

49

Badanie Comarch i dotacjomat.pl: Finansowanie MSP ze ... · Raport z badań Comarch i dotacjomat.pl...

Documents

Transcript of Badanie Comarch i dotacjomat.pl: Finansowanie MSP ze ... · Raport z badań Comarch i dotacjomat.pl...