Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego

Jak zachować zdrowy szkielet ?1

poznasz zasady właściwego postępowania służące zachowaniu zdrowia szkieletu,

poznasz przyczyny powstawania i sposoby zapobiegania chorobom układu szkieletowego.

2

CELE LEKCJI

Dowiesz się, jakie są choroby szkieletu i jak im zapobiegać.

3

1. Wymienisz nazwy 3 – 4 chorób układu szkieletowego.

2. Wymienisz 3 czynniki sprzyjające prawidłowemu rozwojowi kości i stawów.

3. Omówisz zagrożenia dla szkieletu wynikające z nieprawidłowego postępowania człowieka.

4. Zaprezentujesz i uzasadnisz własną opinię na temat korzyści wynikających z uprawiania aktywności ruchowej.

5. Scharakteryzujesz zmiany zachodzące w układzie kostnym wraz z wiekiem oraz zagrożenia z tym związane.

4

Kryteria sukcesu dla ucznia

Co zrobić by nasz szkielet był jak najdłużej

sprawny i zdrowy?

5

PYTANIE KLUCZOWE

to choroba występująca u dzieci, najczęściej pomiędzy 2 miesiącem a 3 rokiem życia dziecka. Podstawową przyczyną krzywicy jest niedobór witaminy D. Najczęściej spowodowany jest on niedostateczną ekspozycją na światło słoneczne i niedoborami pokarmowymi. Powoduje zmiany w układzie kostnym, zaburzenia gospodarki wapniowo-fosforowej.

6

KRZYWICA

Fot.1

łukowato wygięte kości nóg, zahamowanie wzrostu, zmniejszone napięcie mięśniowe, bardzo wolne zarastanie ciemiączka, spłaszczenie i rozmiękanie kości potylicznej, utrata łaknienia, drażliwość, wzmożone pocenie się,

skłonność do zaparć, niepokój, czasami charakterystyczny zapach moczu,

powstawanie guzów czołowych, bransolety krzywicze na przedramionach i podudziach, inne.

Diagnozę choroby na podstawie badań biochemicznych i zdjęcia rentgenowskiego oraz leczenie ustala lekarz pediatra.

7

Objawy krzywicy :

karmieniu dziecka piersią,

wychodzeniu na powietrze, by dziecko korzystało z działania promieni słonecznych, które wpływają na wytwarzanie w organizmie witaminy D3,

podawaniu witaminy D3 – zwiększa ona wchłanianie wapnia i fosforu w jelitach, a co za tym idzie, pełni ważną rolę w budowaniu tkanki kostnej dzieci.

8

Zapobieganie krzywicy polega na:

objawia się: zmniejszoną wytrzymałością kości, postępującym ubytkiem masy kostnej, osłabieniem struktury przestrzennej kości, zwiększoną podatnością na złamania.

Choroba ta dotyka najczęściej ludzi starszych. Jej przyczyną jest zmniejszenie się zawartości białka, odwapnienie kości i zanik masy kostnej – rozrzedzenie kości.

9

OSTEOPOROZA

10

Prawidłowa tkanka kostna zbita gąbczasta

Tkanka kostna zbita gąbczasta rozrzedzona

Fot. 2

przekwitanie (zwłaszcza wczesne), szczupła budowa ciała (mniejsze obciążenie), nieprawidłowa dieta (ubogobiałkowa, ubogowapniowa), długotrwałe unieruchomienie, które może spowodować zmiany

osteoporotyczne nawet u młodych osób, picie alkoholu, palenie papierosów, zwłaszcza w młodym wieku, przyjmowanie leków: kortykosterydów, nasennych, hormonów

tarczycy, heparyny, inne choroby: cukrzyca, reumatoidalne zapalenie stawów, kamica

nerkowa, mukowiscydoza, niedobór witaminy D3.

11

Na wystąpienie osteoporozy ma wpływ:

bóle kości długich pod wpływem obciążenia, obniżenie wzrostu (złamania kompresyjne kręgów) i ból

kręgosłupa oraz powstanie nadmiernej kifozy piersiowej (garb starczy),

złamania kości przy niewielkich urazach (szczególnie niebezpieczne są złamania szyjki kości udowej, ale często łamie się kość ramienna – bliższy odcinek i dalszy kości promieniowej).

Profilaktyka polega na usunięciu lub minimalizacji czynników prowadzących do osteoporozy, a także na uzupełnianiu niedoborów żywieniowych wapnia, witaminy D3 oraz białka.

12

Objawy:

zniekształcenie stopy polegające na obniżeniu się jej

fizjologicznych sklepień, w wyniku czego staje się ona płaska.

Stopa o prawidłowej budowie nie dotyka podłoża całą

powierzchnią. Jej kości układają się w łuk. Przy płaskostopiu

prawie cała stopa przylega do podłoża. Kości w takiej stopie

ułożone są w linii prostej.

13

Płaskostopie

nadmierne, długotrwałe obciążenie stóp przy jednoczesnym osłabieniu mięśni i więzadeł,

noszenie niewłaściwego obuwia, spadek kondycji fizycznej, np. po długotrwałym przebywaniu w

łóżku, nadwaga, ciągłe chodzenie po twardym i równym podłożu (jezdnia, beton,

twarda podłoga), wszelkie skoki, zeskoki na twardym podłożu (należy zwracać

uwagę na tak zwaną grę w gumę na betonie), długotrwała gra w piłkę nożną, ręczną, szczególnie na twardym

boisku.

14

Przyczyny płaskostopia:

bóle stóp i łydek nasilające się w miarę chodzenia,

przewlekłe stany zapalne torebek i więzadeł stawowych

stopy,

obrzęk i bolesność stopy utrudniające, niekiedy nawet

uniemożliwiające, stanie i chodzenie,

nierówne ścieranie podeszew butów (szybsze od strony

palucha),

odciski na podeszwach stóp.15

Objawy:

zapewnienie swobody ruchów niemowlętom – zakładanie nie

krępujących śpiochów i rajstop,

nie przyspieszanie nauki chodzenia poprzez wkładanie dziecka do

chodzika, skraca się wówczas okres raczkowania,

systematyczne ćwiczenia usprawniające mięśnie,

noszenie prawidłowo dopasowanego obuwia,

zapobieganie otyłości u dzieci.

16

Zapobieganie:

Aby nasz szkielet prawidłowo się rozwijał i funkcjonował należy przestrzegać higienicznego trybu życia. Dlatego zaleca się:

Stosowanie odpowiedniej diety bogatej w białko, wapń i witaminę D3.

Uprawianie ćwiczeń fizycznych przyczyniających się do harmonijnego wzrostu organizmu.

Unikanie ćwiczeń wysiłkowych mogących nadmiernie obciążyć szkielet i doprowadzić do jego deformacji.

Zachowywanie prawidłowej pozycji podczas siedzenia, leżenia. Odpowiednio długi sen – od 9 do 11 godzin.

17

http://senior-i-zdrowie.wieszjak.polki.pl/osteoporoza/316497,Jak-uniknac-osteoporozy.html#

http://www.poradnikzdrowie.pl/ciaza-i-macierzynstwo/zdrowie-dziecka/Plaskostopie-u-dzieci--jak-nie-dopuscic-do-jego-rozwoju_35354.html

http://www.sciaga.pl/tekst/105968-106-plaskostopie

https://encrypted-tbn2.gstatic.com/images?q=tbn:ANd9GcQzuzH1TCgBg8pmNvP3yjI4zB2jPsnpI7LBaKsKb8ytrfXwJ11_

J. Balerstet, L. Betleja, T. Falkowski, B. Jakubik, R. Kościelniak, K.Kulpiński, A. Tyc, M. Zaleska-Szczygieł, Vademecum Matura 2011 Biologia, wyd. Operon, Gdynia 2010.

18

Źródła:

Numer

Autor Tytuł Źródło Licencja

Fot. 1

Mrich XrayRicketsLegssmall

http://commons.wikimedia.org/wiki/File:XrayRicketsLegssmall.jpg CC BY 3.0 PL

Fot. 2

GtiroufletBone normal and degraded micro architecture

http://en.wikipedia.org/wiki/Trabecular_bone_score#/media/File:Bone_normal_and_degraded_micro_structure.jpg CC BY 3.0 PL

19

ŹRÓDŁA ILUSTRACJI

20

Dziękujemy

Lidia Trabczys

Anna Karpa