„ŻYJ BEZPIECZNIE I ZDROWO”

PROGRAM PROFILAKTYKI

DLA KLAS IV – VI

SZKOŁY PODSTAWOWEJ

W TERPENTYNIE

2

I. Wstęp.

Ważnym zadaniem szkoły podstawowej jest edukacja zdrowotna, której celem jest

kształtowanie u uczniów nawyku dbałości o zdrowie własne i innych ludzi oraz umiejętności

tworzenia środowiska sprzyjającego zdrowiu.

Konieczność realizacji edukacji zdrowotnej stawia przed szkołą podstawową następujące

zadania:

Stwarzanie warunków do kształtowania zachowań sprzyjających zdrowiu

i bezpieczeństwu, dbanie o zdrową żywność w sklepiku szkolnym i na stołówce szkolnej,

Rozbudzanie zainteresowania dziecka własnym zdrowiem, ułatwianie nabywania

podstawowych umiejętności dbania o własne zdrowie,

Poznawanie zagrożeń cywilizacyjnych oraz nabycie umiejętności właściwego zachowania

się w przypadku kontaktu z przedmiotami niebezpiecznymi, toksycznymi, łatwopalnymi,

niewybuchami i niewypałami.

W procesie kształcenia ogólnego szkoła podstawowa kształtuje u uczniów postawy

sprzyjające ich dalszemu rozwojowi indywidualnemu i społecznemu, takie jak: uczciwość,

wiarygodność, odpowiedzialność, wytrwałość, poczucie własnej wartości, szacunek dla innych

ludzi, ciekawość poznawcza, kreatywność, przedsiębiorczość, kultura osobista, gotowość do

uczestnictwa w kulturze, podejmowania inicjatyw oraz do pracy zespołowej. W rozwoju

społecznym bardzo ważne jest kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania

tradycji i kultury własnego narodu, a także postawy poszanowania dla innych kultur i tradycji.

II. CELE PROGRAMU:

1. Kształtowanie umiejętności bezpiecznego funkcjonowania w szkole i poza szkołą, w

środowisku rodzinnym i społecznym.

2. Wskazywanie zagrożeń, w tym cywilizacyjnych i społecznych.

3. Wdrażanie ucznia do wykorzystywania zdobytej wiedzy w praktyce.

4. Nauka skutecznej komunikacji interpersonalnej.

5. Przeciwdziałanie zachowaniom niebezpiecznym i agresywnym wśród uczniów.

6. Kształtowanie umiejętności dbania o swoje zdrowie i bezpieczeństwo.

7. Kształtowanie postawy obywatelskiej, postawy poszanowania tradycji i kultury własnego

narodu i innych kultur.

3

Założenia programu są zgodne z:

Programem wychowawczym szkoły.

Programem rozwoju szkoły.

Szkolnym zestawem programów nauczania.

Założeniami Rządowego Programu „Bezpieczna i Przyjazna Szkoła” na mocy uchwały

Rady Ministrów z dnia 28 lipca 2014 r. oraz „Bezpieczna+”(na lata 2015-2018).

Rozporządzeniem Ministra Zdrowia z dnia 26 sierpnia 2015r. w sprawie grup środków

spożywczych przeznaczonych do sprzedaży dzieciom i młodzieży w jednostkach systemu

oświaty oraz wymagań, jakie muszą spełniać środki spożywcze stosowane w ramach

żywienia zbiorowego dzieci i młodzieży w tych jednostkach.

Ustawą z dnia 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia pod następstwami używania tytoniu i

wyrobów tytoniowych.

Ustawą z dnia 29 lipca 2005 r. o przeciwdziałaniu narkomanii(Dz.U. z 2012r poz 124).

Rozporządzeniem MEN z dnia 18 sierpnia 2015 r. w sprawie zakresu i form prowadzenia w

szkołach i placówkach systemu oświaty działalności wychowawczej, edukacyjnej,

informacyjnej i profilaktycznej w celu przeciwdziałania narkomanii.

Priorytetach Ministra Edukacji Narodowej na rok szkolny 2015/2016: wzmocnienie

bezpieczeństwa dzieci i młodzieży w szczególności uczniów ze specjalnymi potrzebami

edukacyjnymi, rozwijanie kompetencji czytelniczych wśród uczniów, rok ten będzie „Rokiem

Otwartej Szkoły”.

4

III. TREŚCI PROGRAMOWE:

I. SAMOOCENA – JESTEM KIMS WAŻNYM, WARTOŚCIOWYM I POTRZEBNYM.

Moje mocne i słabe strony.

Prawa dziecka.

Moje zasady.

Kto może pomóc?

Postawa obywatelska, poszanowanie tradycji i kultury własnego narodu i innych kultur.

II. DBAM O ZDROWIE I ROZWÓJ FIZYCZNY.

1. Moje ciało-najbardziej prywatna własność.

Budowa i higiena ciała.

Badania kontrolne wzroku, słuchu i wykrywanie wad postawy.

Kto może mnie oglądać lub dotykać, a komu nie wolno tego robić?

W zdrowym ciele zdrowy duch.

Przemiany zachodzące w organizmie dziewczyny i chłopaka.

Zdrowo i prawidłowo się odżywiam

III. BEZPIECZNY DOM.

2. Niebezpieczne sytuacje

Ogień, woda.

Leki i trucizny.

Urządzenia w gospodarstwie domowym.

Korzystanie z mediów.

Uwaga – obcy.

Wypadki w domu.

Pierwsza pomoc w nagłych wypadkach.

5

III. BEZPIECZNA DROGA DO SZKOŁY.

1. Zagrożenia

Na drodze.

Na poboczu i chodniku.

Na rowerze.

Na torach i przejazdach kolejowych.

Zaczepki i propozycje obcych.

Uwaga – pies!

2. Bezpieczna zabawa

Plac zabaw (huśtawka, proca, piaskownica).

Ogniska, petardy, materiały palne.

Wykopy, opuszczone budynki, piwnice.

3. Nie daj się nabrać-obcym dziękujemy

Jak unikać niebezpieczeństw związanych z kontaktowaniem się

z nieznajomymi?

IV. BEZPIECZNY WYPOCZYNEK

1. Na łonie przyrody

Orientacja w lesie.

Czy to jadalne?

Gdzie i jak się kąpać?

Śnieg i lód.

Śmiercionośne znaleziska-niewypały.

2. Nie trać głowy!

W czasie burzy.

W razie pożaru.

Podczas powodzi.

V. ŻYJ ZE SOBĄ W ZGODZIE.

1. Poznaj siebie

Poznaj swoje emocje.

Nie daj się sprowokować.

Bolesne słowa.

Kto używa siły, żeby mieć rację.

Zrozumieć swoją złość.

6

2. Umiem odmówić

To nieuczciwe – nie wezmę w tym udziału.

Asertywne zachowanie. Uczymy się mówić „Nie”.

Co to jest nałóg?

Palenie papierosów i picie alkoholu jest niebezpieczne dla zdrowia człowieka.

Dopalaczom i energetykom mówię”stop”.

Konkursy

IV. Sposoby realizacji treści programu profilaktycznego:

Kontakt z PPP. Rejestr uczniów z opinia PPP i monitorowanie realizacji zaleceń.

Rozmowy.

Swobodne wypowiedzi.

Opis.

Drama.

Tablice informacyjne-gazetki.

Czytanie.

Aktywne słuchanie.

Redagowanie tekstów.

Tworzenie plakatów, inne działania plastyczne.

Zabawy integracyjne.

Burza mózgów.

Dyskusja.

Gry.

Prezentacja.

Film.

Wycieczki.

Apele.

Konkursy.

7

V. Sposoby ewaluacji

Obserwacje własne i innych nauczycieli.

Rozmowy z uczestnikami programu – zbieranie ich opinii.

Diagnozy.

Ankiety.

VI. Uwagi

1. Zagadnienia programowe mogą ulegać modyfikacjom wynikającym z bieżących potrzeb

szkoły.

2. Do realizacji programu zobowiązani są wszyscy pracownicy szkoły, rodzice

i uczniowie.

3. Program został dostosowany do potrzeb rozwojowych ucznia z uwzględnieniem sfery

psychicznej, fizycznej i duchowej oraz potrzeb środowiska.

4. Realizatorzy programu wspierają rodziców i opiekunów, którzy są pierwszymi

i najważniejszymi wychowawcami swoich dzieci.

Czas realizacji: rok szkolny 2015 – 2016, 2016-2017, 2017-2018

Program profilaktyczny opracowano: Rada Rodziców porozumieniu z Radą Pedagogiczną

(przedstawiciele Rady Pedagogicznej: mgr Iwona Młynik

oraz mgr Helena Łata).

Treści programu profilaktycznego

SAMOOCENA

TEMAT

CELE

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

ODPOWIEDZIALNI

Jestem kimś ważnym, wartościowym i potrzebnym

Moje mocne

i słabe strony.

Uczeń świadomie

postrzega siebie z

perspektywy własnej

i innych ludzi.

Prace plastyczne (np.

collage) pt. ” JA”.

Ćwiczenie „Koperta” –

uczniowie gromadzą

Wychowawca

8

Przyjmuje informację

zwrotną na temat

swoich wad i zalet.

Ćwiczy formułowanie

informacji zwrotnej.

Rozumie zasadność

wzmocnień

pozytywnych.

zdjęcia prasowe, a

następnie przyklejają je na

zewnątrz i wewnątrz

koperty, ilustrując swoje

cechy bardziej i mniej

wyeksponowane.

Akrostychy z imion

uczniów.

Prawa

dziecka.

Uczeń zna wartość

wysokiej samooceny

i zagrożenia wynikające

z niskiego poczucia

własnej wartości.

Ma świadomość

posiadania praw.

Zna Konwencję Praw

Dziecka (wersja

uproszczona). Wie, że

należy interweniować ,

kiedy łamane są prawa

dziecka.

Rozmowa na temat istoty

prawa.

Ćwiczenia dramowe twój

kolega ma kłopoty

z rodzicami, ktoś go

zmusza np. do pracy

w godzinach zajęć

szkolnych, kto może

pomóc samotnej duszy,

rodzice twojej koleżanki

się rozwodzą itp.

Poszukiwanie

sprzymierzeńców, ludzi

godnych zaufania

instytucji.

Ćwiczenia-zadzwoń,

porozmawiaj.

Plakat ”Nie bądź

obojętny”

Wychowawca, policjant,

przedstawiciel pomocy

społecznej.

Moje zasady. Uczeń świadomie umie

dokonywać wyborów,

licząc się

z konsekwencjami,

umie bronić swojego

zdania za pomocą

argumentów,

wie ,że czasem warto

sprzeciwić się grupie.

Drzewo decyzyjne.

Ćwiczenia dramowe -

moim zdaniem...

Wychowawca

Szanuję

tradycje i

zwyczaje

własnego

narodu i

innych kultur.

Uczeń szanuje tradycje

i zwyczaje narodowe.

Aktywnie uczestniczy

w uroczystościach

szkolnych.

Jest tolerancyjny wobec

innych religii i kultur.

Rozmowa, dyskusja.

Oglądanie filmów

dokumentalnych przedst.

inne religie.

Wychowawca

9

DBAM O ZDROWIE I ROZWÓJ FIZYCZNY

TEMAT CELE

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

ODPOWIEDZIALNI

Moje ciało – najbardziej prywatna własność

Budowa

i higiena ciała.

Uczeń zna anatomię

człowieka, rozumie

różnice anatomiczne

związane z płcią,

szanuje odmienną płeć,

umie nazwać intymne

części ciała, umie dbać

o higienę, rozumie

konieczność stosownego

do sytuacji ubioru,

zakaz podglądania,

publicznego obnażania

się, rozumie, na czym

polega dystans intymny.

Omawianie plansz

przestawiających ciało

człowieka,

Nazywanie intymnych

części ciała,

Redakcja krzyżówek,

Ćwiczenia dramowe np.:

”W windzie”, ”W

autobusie”, wykazujące

dyskomfort spowodowany

naruszeniem dystansu

intymnego

Wychowawca, pielęgniarka,

lekarz,

nauczyciel przyrody

i WDŻWR

Badanie

kontrolne

wzroku,

słuchu

i wykrywanie

wad postawy.

Uczeń rozumie

konieczność stałego

kontrolowania stanu

własnego zdrowia

badania w ośrodku

zdrowia

Lekarz, pielęgniarka

Kto może

mnie oglądać i

dotykać, a

komu nie

wolno tego

robić?

Uczeń wie, że jego

przyjaciółmi są: rodzice,

lekarz, pedagog,

nauczyciele, rozumie, że

bliska osoba może,

okazując uczucia,

przytulić, dotykać. Wie,

że ma prawo

protestować, jeżeli

dotyk sprawia

przykrość.

Potrafi rozpoznać złe

intencje, rozumie

pojęcie -

molestowanie.

Praca w grupach

Uściślanie pojęć:

molestowanie,

napastliwość, narzucanie

się, nachalność,

wyłudzanie

Redakcja dialogów

z nauczycielem.

Wychowawca, rodzice,

pedagog,

nauczyciel WDŻWR

W zdrowym

ciele zdrowy

duch.

Uczeń ceni ciało swoje

i innych, zna i stosuje

zasady dotyczące

zdrowego żywienia,

higieny pracy

umysłowej, rozumie

potrzebę

systematyczności

i planowania pracy,

Analiza piramidy

żywienia, tworzenie

własnych plakatów,

Lista chorób

cywilizacyjnych,

Obliczanie tygodniowego

limitu czasu na

poszczególne czynności,

Wychowawca, nauczyciel

wychowania fizycznego,

nauczyciel świetlicy

10

czynnie wypoczywa,

zdobywa umiejętność

pływania.

Podstawy

gospodarowania sobą

w czasie.

Zajęcia na basenie.

Przemiany

zachodzące w

organizmie

dziewczyny

i chłopaka.

Uczeń zna podstawowe

przejawy dojrzewania

biologicznego,

Wzmacnia identyfikację

z własną płcią.

Ćwiczenie – próba

charakterystyki płci ,

Burza mózgów:

dziewczyna to…,

chłopiec to….

Nauczyciel WDŻWR

Zdrowo i

prawidłowo

się odżywiam

Uwzględnienie zasad

dotyczących środków

spożywczych w ramach

żywienia zbiorowego

dzieci i młodzieży,

Uwzględnienie norm

żywienia oraz wartości

odżywczych i

zdrowotnych środków

spożywczych,

Odpowiednio zawarta

umowa z ajentem

prowadzącym sklepik

szkolny w zakresie

żywienia dzieci zgodnie

z obowiązującymi

przepisami.

Konkurs na „Piramidę

zdrowego ożywiania się”,

Apel SU „Zdrowa

kanapka”,

Zabawa: „Dzisiaj zjem na

śniadanie………,bo….. „

Odwiedzamy sklepik

szkolny-pogadanka w

klasie na temat zdrowej

żywności,

Nauczyciele wychowawcy,

opiekunowie SU,

BEZPIECZNY DOM

TEMAT

CELE

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

ODPOWIEDZIALNY

Niebezpieczne sytuacje

Ogień, woda. Uczeń rozpoznaje

zagrożenia, przewiduje

skutki nierozsądnych

zabaw i

nieprawidłowego

korzystania z urządzeń

gospodarstwa

domowego, zna zasady

posługiwania się

urządzeniami

elektrycznymi i

gazowymi, zna

procedury wzywania

pomocy, umie wezwać

pomoc.

Ocena zachowań postaci

z historyjek

obrazkowych,

Definicje słów:

lekkomyślność, pewność

siebie, odwaga, brawura,

ostrożność.

Redagowanie haseł

ostrzegawczych,

Scenki – wzywanie

pomocy,

Plakaty ostrzegające

przed pożarem,

wybuchem gazu itp.

Wychowawca, pracownik

straży pożarnej.

Leki Uczeń zna „bezpieczne” Definicja właściwego i Wychowawca, pielęgniarka

11

i trucizny. medykamenty i środki

opatrunkowe, umie

odczytać i zrozumieć

informacje na ulotce,

rozumie zasady

przyjmowania

leków(dawka,

systematyczność w

przypadku

antybiotyków i schorzeń

przewlekłych), rozumie

pojęcia: używka,

narkotyk, zna

oznakowanie substancji

palnych i toksycznych.

niewłaściwego zażywania

leków,

Układanie listy

niebezpiecznych leków,

definicja działania

ubocznego i interakcji,

Urządzenia

techniczne w

gospodarstwie

domowym.

Uczeń potrafi

bezpiecznie używać

urządzeń technicznych,

zna zasadę ich działania,

zna skutki uchybienia

zasadom

bezpieczeństwa,

rozumie konieczność

oszczędzania wody,

gazu i prądu.

Redakcja instrukcji

obsługi prostych

urządzeń,

Lista błędów,

powodujących wypadki

i pożary.

Wychowawca, rodzice, n-el

techniki

Korzystanie

z mediów.

Uczeń zna zasady

korzystania z mediów,

wie o szkodliwości ich

nadużywania, umie

wybrać wartościowe

programy, docenia

wartość czynnego

wypoczynku.

Redakcja ”10 przykazań

internauty”

Świadomy wybór pozycji

programu TV.

Wychowawca, bibliotekarz

12

TEMAT

CELE

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

ODPOWIEDZIALNY

Niebezpieczne sytuacje

Wypadki

w domu.

Uczeń umie ocenić

realnie sytuację, wie, jak

wezwać pomoc, zna

telefony alarmowe,

Umie podać przez

telefon niezbędne

informacje służbom

ratowniczym, zna

zasady przechowywania

leków, środków

chemicznych

stosowanych w

gospodarstwie

domowym.

Ćwiczenia dramowe,

Tworzenie plakatów

utrwalających numery

telefonów alarmowych,

Lektura etykiet środków

chemicznych, używanych

w domu,

Przypomnienie oznaczeń

niebezpiecznych środków

Projekcja filmów

dotyczących wypadków

w domu.

Wychowawca,

przedstawiciel służb

ratunkowych.

Pierwsza

pomoc w

nagłych

wypadkach.

Uczeń umie opatrywać

drobne skaleczenie,

oparzenie, usztywnić

złamaną kończynę,

rozumie instrukcję

użycia gaśnicy, zna

przeznaczenie różnych

typów gaśnic.

Nauka zasad opatrywania

ran, nauka bandażowania,

Ćwiczenia obsługiwania

gaśnicy,

Nauka reagowania w

sytuacji wypadku ze

szczególnym

uwzględnieniem

udzielania pomocy

ofiarom porażenia

prądem

Wychowawca,

pielęgniarka, lekarz

BEZPIECZNA DROGA DO SZKOŁY

TEMAT

CELE

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

ODPOWIEDZIALNY

Zagrożenia

Na drodze,

na poboczu

i chodniku,

na rowerze,

na torach

i przejazdach

kolejowych,

zaczepki

i propozycje

obcych. Pies-

wróg czy

przyjaciel?

Uczeń ma świadomość

zagrożeń, na które może

być narażony, umie

właściwie zachować się

jako uczestnik ruchu

drogowego, wie, jak

postępować z obcymi,

nie prowokuje ataku

psa, wie, jak reagować

w przypadku

zaatakowania przez psa.

Uczeń zdobywa kartę

Poznanie zasad

uczestnictwa w ruchu

drogowym,

Wyjście na pobliskie

skrzyżowanie,

Quiz „Co byś zrobił?”

Quiz „Jaki to znak

drogowy?”

Ćwiczenia dramowe –

wobec zaczepek obcych,

Lista zachowań

prowokujących pas do

Wychowawca, policjant,

nauczyciel techniki,

nauczyciel wychowania

komunikacyjnego

13

rowerową. ataku,

Ratunku! Pies –

samouczek zachowania

się podczas ataku.

Bezpieczna

zabawa.

Uczeń zna zasady

zachowania się na placu

zabaw, wie, jakie są

konsekwencje

używania petard,

materiałów palnych,

pojemników pod

ciśnieniem, rozumie

niebezpieczeństwo

zabawy procą, wie,

gdzie można rozpalić

ognisko ; Rozumie

niebezpieczeństwo

zabawy w opuszczonym

budynku, wykopie,

piwnicy.

Bank pomysłów –

opracowanie zasad

bezpiecznej zabawy,

Rozwiązywanie

krzyżówek

Lektura artykułów

prasowych,

Gra dydaktyczna

„W drodze do szkoły”

Organizacja akcji „Baw

się bezpiecznie”- plakaty,

hasła, teksty.

Wychowawca, policjant

Nie daj się

nabrać –

obcym

dziękujemy.

Uczeń wie, że obcy

może mieć złe zamiary i

nie wolno mu udzielać

informacji o sobie i

swojej rodzinie,

wpuszczać obcych do

domu, przyjmować

prezenty, propozycje

podwiezienia itp.

Scenki dramowe,

Nauka grzecznych, ale

stanowczych formuł

odmowy

Oglądanie filmu pt:

”Strzeż się

nieznajomych”

Wychowawca, pedagog,

nauczyciel WDŻWR

BEZPIECZNY WYPOCZYNEK

TEMAT

CELE

PROPOZYCJE ĆWICZEŃ

ODPOWIEDZIALNY

Na łonie przyrody

Orientacja

w lesie, czy to

jadalne?

Gdzie

i jak się

kąpać.

Śnieg i lód.

Śmiercionośne

znaleziska.

Uczeń umie określić

kierunki świata, zna

gatunki roślin o

trujących owocach,

rozróżnia znane gatunki

grzybów, zna zasady

bezpiecznej kąpieli, wie,

jak postępować w

przypadku znalezienia

niewypału.

Podchody w lesie

(podczas zielonej szkoły)

Plakaty – bezpieczna

kąpiel,

Ćwiczenia dramowe –

niewypał.

Wychowawca, nauczyciel

wych.fiz, nauczyciel przyrody

Nie trać głowy

W czasie

burzy,

Uczeń zna zasady

zachowania podczas Redakcja testu i klucza

dla klas młodszych „Jak

Wychowawca

14

pożaru,

powodzi.

burzy, pożaru, powodzi. się zachować?”

Żyj ze sobą w zgodzie

Poznaj swoje

emocje, co to

jest

asertywność.

To nieuczciwe

– nie wezmę w

tym udziału.

Co to jest

nałóg? Palenie

papierosów

i picie

alkoholu jest

niebezpieczne

dla zdrowia.

Dopalaczom i

energetykom

mówię STOP.

Uczeń ma świadomość

swoich emocji, zna

cechy zachowań

uległych, agresywnych i

asertywnych, zna

przyczyny agresji, umie

odmówić propozycjom

palenia, picia alkoholu,

zażywania narkotyków,

przyjmowania

dopalaczy i używania

energetyków, wie, że

należy tępić korupcję i

nieuczciwość.

Zabawa rysunkowa „Jak

się dziś czujesz” -

portretowanie emocji,

Test asertywności

Układanie antyreklamy

papierosów

Ćwiczymy odmawianie

Uświadamianie uczniom

tragicznych skutków

przyjmowania dopalaczy

i używania energetyków.

wychowawca, pedagog,

nauczyciel przyrody,

nauczyciel WDŻWR