AUTOREFERAT - SUM...nieniem metody Cyriaxa i McKenziego II i III (1996, AWF Katowice), co dało mi...

Załacznik 3 dr n. kult. fiz. Andrzej Szopa

1

AUTOREFERAT

Andrzej Szopa

Wydział Nauk o Zdrowiu w Katowicach

Śląski Uniwersytet Medyczny

Katowice 2015


2

Spis treści

1. DANE OSOBOWE 3

2. WYKSZTAŁCENIE, POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE 4

3.1. DOTYCHCZASOWE ZATRUDNIENIE 4

3.2. DODATKOWE KWALIFIKACJE ZAWODOWE 5

3.3. DANE BIOGRAFICZNE 5

4. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA / OSIĄGNIĘCIA 8

5.1. WIODĄCY TEMAT W PRACY BADAWCZEJ, CELE NAUKOWE

PRACY BADAWCZEJ, OSIĄGNIĘTE WYNIKI, CYKL PRAC –

ŁĄCZNY IF, PUNKTACJA MNISW 11

5.2. WYKAZ ORAZ KRÓTKIE PRZEDSTAWIENIE GŁÓWNYCH

OSIĄGNIĘĆ NAUKOWYCH OPUBLIKOWANYCH PO UZYSKANIU

STOPNIA DOKTORA NAUK KULTURY FIZYCZNEJ WCHODZĄCYCH

W SKŁAD CAŁOŚCIOWEGO DOROBKU NAUKOWEGO 31

5.2.1 Podręczniki, skrypty, rekomendacje 38

5.2.2 Projekty badawcze 39

5.2.3 Staże naukowe / szkolenia naukowe / współpraca międzynarodowa 40

5.2.4 Nagrody naukowe i wyróżnienia 43

6. DZIAŁALNOŚĆ W ZAWODZIE FIZJOTERAPEUTY 44


3

1. DANE OSOBOWE

Imię i nazwisko: Andrzej Szopa

Data urodzenia: 29/11/1961

Stopień naukowy: Doktor nauk kultury fizycznej

Stanowisko: Adiunkt

Miejsce pracy: Zakład Fizjoterapii Katedry Fizjoterapii

Wydziału Nauk o Zdrowiu w Katowicach


ul. Medyków 12, 40-752 Katowice

Adres korespondencyjny: Zakład Fizjoterapii Katedry Fizjoterapii

Wydziału Nauk o Zdrowiu w Katowicach


ul. Medyków 12, 40-752 Katowice

Telefon: +48 601 419 468

Fax: +48 32 208 87 12

e-mail: [email protected]


4

2. WYKSZTAŁCENIE, POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE

1980 Egzamin dojrzałości, Liceum Ogólnokształcące im. Stefana Batorego w Chorzowie;

1985 Dyplom Magistra Rehabilitacji Ruchowej Akademia Wychowania Fizycznego w

Katowicach;

1991 Dyplom ukończenia Studium Podyplomowego z Dydaktyki Szkoły Wyższej Aka-

demia Wychowania Fizycznego w Katowicach;

1997 Rozprawa doktorska „Wybrane wskaźniki funkcji układu oddechowego i krążenia u

dzieci i młodzieży z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa Iº” Akademia Wychowa-

nia Fizycznego w Katowicach;

2009 Specjalizacja w dziedzinie Fizjoterapia.

3. 1. DOTYCHCZASOWE ZATRUDNIENIE

1985/1995 Akademia Wychowania Fizycznego w Katowicach ul. Mikołowska 72a, na

stanowisku asystenta;

1988/1990 Zespół Szkół Medycznych w Katowicach, na stanowisku nauczyciela;

1993/2011 Gabinet Rehabilitacyjny „POSTURA” Chorzów, Hajducka 7/1 (właściciel);

1996/1996 Zakład Opieki Zdrowotnej Katowice, ul. Kossutha 11, na stanowisku fizjotera-

peuty;

1996/1997 Samodzielny Publiczny Zakład Opieki Zdrowotnej Katowice, ul. Strzelecka 7,

Kierownik Zespołu Fizjoterapeutów;

1997/1998 Zespół Szkół Medycznych w Katowicach, na stanowisku nauczyciela;

1997/nadal Centrum Rehabilitacyjno-Medyczne „Neuromed” sc. Katowice, Szkolna 10

(właściciel);

2003/2007 Śląska Akademia Medyczna, Wydział Opieki Zdrowotnej, Katedra i Zakład

Fizjoterapii na stanowisku adiunkta;

2007/2013 Śląski Uniwersytet Medyczny, Wydział Nauk o Zdrowiu, Zakład Fizjoterapii

Katedry Fizjoterapii, na stanowisku adiunkta;

2013/nadal Śląski Uniwersytet Medyczny, Wydział Nauk o Zdrowiu, Kierownik Zakładu

Fizjoterapii Katedry Fizjoterapii, na stanowisku adiunkta;

2014/nadal Centrum Pediatrii im Jana Pawła II w Sosnowcu, na stanowisku specjalisty

Fizjoterapii.


5

3.2. DODATKOWE KWALIFIKACJE ZAWODOWE

1984 Instruktor odnowy biologicznej

1984 Instruktor AWF narciarstwa biegowego

1984 Instruktor AWF narciarstwa zjazdowego

1985 Pomocnik instruktora PZN

1985 Instruktor narciarstwa nizinnego PZN

1990 Ruch doskonali i uzdrawia serce (Sieraków Wlkp.)

1990 Zasady rehabilitacji chorych z zaburzeniami układu krążenia - Studium Medycyny

Klinicznej (Warszawa)

1990 Elementy metody PNF - AWF Katowice

1991 Instruktor narciarstwa PZN

1992 Progresywna relaksacja metody Jacobsona – AWF Katowice

1993 Neurofizjologiczne podstawy usprawniania w dysfunkcjach ośrodkowego układu ner-

wowego – Katowice Giszowiec

1994 Terapia manualna ze szczególnym uwzględnieniem metody Cyriaxa i McKenziego I°

1996 Terapia manualna ze szczególnym uwzględnieniem metody Cyriaxa i McKenziego II°

i III° - AWF Katowice

1996 Terapia dla dzieci i dorosłych na podstawie rozwoju ruchowego, E-Technik, metoda P.

Hankego - AWF Katowice

2008 Kinesiology Taping - Mysłowice

2009 Prechtl’s Method on the Quantitative Assessment of General Movemets (certyfikat

międzynarodowy)

3.3 DANE BIOGRAFICZNE

Urodziłem się 29 listopada 1961 roku w Siemianowicach Śląskich. Po ukończeniu

Liceum Ogólnokształcącego im. Stefana Batorego w Chorzowie oraz zdaniu egzaminu doj-

rzałości w 1980 roku, podjąłem naukę w Zespole Szkół Medycznych w Chorzowie o specjal-

ności analityka medyczna, a w 1981 roku rozpocząłem studia na kierunku Rehabilitacji Ru-

chowej w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, które ukończyłem w 1985 roku

z wynikiem dobrym. Podczas studiów zdobyłem także dodatkowe kwalifikacje zawodowe,

takie jak: instruktor odnowy biologicznej AWF Katowice (1984), instruktor AWF narciarstwa

biegowego (1985) oraz instruktor AWF narciarstwa zjazdowego (1985).


6

Pracę zawodową rozpocząłem w 1985 na stanowisku asystenta w Katedrze Rehabilita-

cji Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach, bezpośrednio po uzyskaniu dyplomu

magistra Rehabilitacji w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. W ramach obo-

wiązków dydaktycznych do końca kwietnia 1986 prowadziłem zajęcia z przedmiotu Kinezy-

terapia. 27 kwietnia 1986 roku zostałem powołany do odbycia rocznej służby wojskowej.

Trzymiesięczne szkolenie wojskowe odbyłem w Elblągu a następnie zostałem oddelegowany

do Sztabu w Bytomiu na stanowisko Oficera Wydziału Szkolenia gdzie dodatkowo powierzo-

no mi organizację i kierowanie pracownią rehabilitacji. W 1987 roku zostałem przeniesiony

do rezerwy. Po odbyciu służby wojskowej i powrocie do pracy na Akademii Wychowania

Fizycznego w Katowice prowadziłem zajęcia z przedmiotu Rehabilitacja w Chorobach We-

wnętrznych – na oddziałach: kardiologii, kardiochirurgii oraz pulmonologii Górnośląskiego

Centrum Medycznego im. Leszka Gieca w Katowicach – Ochojcu. W tym okresie nawiąza-

łem współpracę naukową z pracownikami naukowymi z Politechniki Warszawskiej oraz Fir-

mą Raven, w wyniku której wdrożyłem metodykę wykonywania badania reograficznego na

potrzeby oceny przepływu płucnego z użyciem elektrod punktowych, a także wyznaczenia

parametrów hemodynamicznych związanych z przepływem systemowym oraz oceny prze-

pływu obwodowego przy użyciu elektrod opaskowych u pacjentów z zaburzeniami oddecho-

wo- krążeniowymi co zaowocowało licznymi doktoratami i pracami magisterskimi. Opraco-

wanie metodyki badania reograficznego, opartego o jednokanałowy reometr impedancyjny

RM-89 (IBSPiE Politechniki Warszawskiej) z kartą przetwornika analogowo-cyfrowego

AMBEX LC-010, wraz z oprogramowaniem ReoCard v 1.2 (Raven) pozwoliło mi na zebra-

nie zarówno bogatych doświadczeń praktycznych w zakresie fizjoterapii, jak i pierwszych

osiągnięć naukowych. Znaczna część mojego dorobku naukowego w tym okresie dotyczyła

„rehabilitacji kardiologicznej i pulmonologicznej”, co zostało poparte licznymi opracowania-

mi naukowymi w tym zakresie (Szopa A, Domagalska M. Kryteria prawidłowej postawy

ciała w świetle badań czynnościowych układu oddechowego. Zeszyty Metodyczno–

Naukowe / Red. J. Ślężyński, Katowice: AWF, 1993, 2, 179–186. Szopa A, Domagalska M,

Matyja M. Konsekwencje oddechowe mózgowego porażenia dziecięcego. Fizjoterapia, 1996,

T.4 nr 1–2 s.14–19. Szopa A, Domagalska M. Kryteria prawidłowej postawy w świetle

badań parametrów hemodynamicznych serca. Międzynarodowe Sympozjum „Dysfunkcje

Kręgosłupa – Diagnostyka i Terapia” 24–26.IX.1993. Teksty referatów / Red. J. Nowotny

Katowice: 1993, 1, s. 181–194. Szopa A, Domagalska M. Ruchomość klatki piersiowej a po-

stawa ciała dzieci i młodzieży. Międzynarodowe Sympozjum „Dysfunkcje Kręgosłupa – Dia-

gnostyka i Terapia” 24–26.IX.1993. Teksty referatów / Red. J. Nowotny Katowice: 1993, 1,


7

s. 281–294, Szopa A, Domagalska M. Możliwości wykorzystania reografii impedancyjnej.

Zeszyty Metodyczno–Naukowe nr 5, AWF Katowice, 1994.), a przede wszystkim rozprawą

doktorską pt. „Wybrane wskaźniki funkcji układu oddechowego i krążenia u dzieci i młodzie-

ży z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa I°” (AWF Katowice 1998).

W latach 1987 – 1995 byłem członkiem Uczelnianej Komisji Rekrutacyjnej AWF Ka-

towice, gdzie najpierw pełniłem funkcję członka a następnie sekretarza Komisji. Biorąc ak-

tywny udział w pracach Komisji z mojej inicjatywy i pod moim kierownictwem wdrożono

komputerowy system rejestracji i analizy wyników egzaminów wstępnych zarówno kandyda-

tów na studia na kierunku nauczycielskim, trenerskim oraz rehabilitacji ruchowej. System

opracowany został najpierw z wykorzystaniem programu Dbase III a następnie po 2 latach

prób na jego podstawie wprowadzono program dedykowany „Rekrutacja”.

Po zakończeniu pracy w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach (1995)

podjąłem pracę w Poradni Rehabilitacyjnej dla osób dorosłych ze schorzeniami narządu ru-

chu, należącej najpierw do ZOZ-u w Katowicach, a potem działającej w ramach Samodziel-

nego Publicznego ZOZ w Katowicach. Specyfika poradni zapewniła mi zdobycie wielu do-

świadczeń w zakresie rehabilitacji w schorzeniach narządu ruchu. Wówczas też podjąłem

szkolenie na kursach: „Terapia manualna ze szczególnym uwzględnieniem metody Cyriaxa i

McKenziego Io”

(1994, AWF Katowice) oraz „Terapia manualna ze szczególnym uwzględ-

nieniem metody Cyriaxa i McKenziego II° i III

° (1996, AWF Katowice), co dało mi dodat-

kowe kwalifikacje zawodowe z zakresu Terapii Manualnej i pozwoliło poszerzyć praktykę w

zakresie fizjoterapii w schorzeniach kręgosłupa.

Wieloletnia praktyka w prowadzonych przeze mnie: gabinecie rehabilitacyjnym „PO-

STURA” (1993 – 2011) dla dzieci z zaburzeniami postawy oraz Centrum Rehabilitacyjno –

Medycznym „Neuromed” (1997 do nadal) - specjalizującego się w usprawnianiu dzieci z za-

burzeniami ruchowymi pochodzenia ośrodkowego, głównie dzieci z mózgowym porażeniem

dziecięcym - stanowi uzupełnienie moich doświadczeń zawodowych z pacjentami dorosłymi.

Moja działalność naukowa z tego okresu koncentruje się też wokół zagadnień dotyczących

„fizjoterapii w wieku rozwojowym”. Brałem wówczas udział w wielu kursach z zakresu tzw.

usprawniania neurorozwojowego, a także w prowadzeniu kursów dla lekarzy specjalizujących

w dziedzinie rehabilitacji medycznej „Rehabilitacja Dzieci Ryzyka” (od 2002 do nadal).

Od 1.10.2003 roku jestem zatrudniony w Katedrze Fizjoterapii najpierw na Wydziale

Opieki Zdrowotnej, a następnie na wydziale Nauk o Zdrowiu Śląskiego Uniwersytetu Me-

dycznego w Katowicach na stanowisku adiunkta, kierowanego początkowo przez Prof. dr

hab. Janusza Nowotnego, następnie przez Prof. dr hab. n. med. Tadeusza Gaździka, następnie


8

przez Prof. dr hab. n. med. Violettę Skrzypulec-Plintę, a obecnie przez Dr hab. n. o zdrowiu

Ryszarda Plintę. W ramach obowiązków dydaktycznych prowadzę wykłady, seminaria i ćwi-

czenia z następujących przedmiotów: Fizjoterapia Ogólna i Fizjoterapia w Dysfunkcjach Na-

rządu Ruchu w Wieku Rozwojowym na studiach stacjonarnych I stopnia oraz Metody Spe-

cjalne i Programowanie Fizjoterapii w Dysfunkcjach Narządu Ruchu w Wieku Rozwojowym

na studiach stacjonarnych II stopnia. W 10 letnim okresie zatrudnienia w Katedrze Fizjotera-

pii WNoZ SUM byłem opiekunem ponad 50 prac dyplomowych (licencjackich i magister-

skich).

W lipcu 2014 roku podjąłem dodatkowe zatrudnienie w charakterze specjalisty fizjote-

rapii w Centrum Pediatrii Jana Pawła II w Sosnowcu na nowopowstałym oddziale Neurore-

habilitacji.

W lutym 2009 brałem udział i uzyskałem certyfikat z zakresu wczesnej diagnostyki

neurologicznej - Prechtl’s Method on the Quantitative Assessment of General Movemets,

uzyskując dodatkowe kwalifikacje zawodowe dotyczące wczesnej oceny zaburzeń ruchowych

pochodzenia ośrodkowego. W listopadzie 2009 roku zdałem egzamin specjalizacyjny, uzy-

skując tytuł Specjalisty Fizjoterapii.

Jako pracownik Śląskiego Uniwersytetu Medycznego, jestem kierownikiem Zakładu

Fizjoterapii. Zostałem także powołany do Wydziałowej Komisji Programowej dla kierunku

Fizjoterapia (od 2006 do nadal) oraz jestem członkiem Wydziałowej Komisji ds. Studiów

Podyplomowych (2011 do nadal). Jestem także opiekunem Pracowni Badań Funkcjonalnych

Katedry Fizjoterapii WNoZ SUM.

4. DZIAŁALNOŚĆ NAUKOWA / OSIĄGNIĘCIA

Mój dorobek naukowy po uzyskaniu stopnia naukowego doktora składa się z 38 pu-

blikacji (24 krajowych i 14 zagranicznych), z czego 21 (8/13) opublikowanych w czasopi-

smach indeksowanych. W 9 pracach jestem pierwszym autorem, a w pozostałych współauto-

rem. Łączny Impact Factor (IF) prac pełnotekstowych wg listy Journal Citation Reports wy-

nosi 19.041 (nie obejmuje suplementów czasopism indeksowanych), a punktacja MNiSW -

505. Indeks cytowań moich prac według bazy Web of Science wynosi 14, a indeks Hirscha

wynosi 2. Indeks cytowań moich prac według bazy SCOPUS wynosi 26, a indeks Hirscha

wynosi 3.


9

Jestem także autorem i właścicielem patentu (Patent ; PL, 204656 B1), który stanowi

oryginalne rozwiązanie techniczne: „Przyrządu do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem

mózgowym i wadami postawy”.

Jestem autorem lub współautorem kilku podręczników, lub rozdziałów w podręczni-

kach, z których na szczególną uwagę zasługuje cykl podręczników dla studentów fizjoterapii i

fizjoterapeutów - „Podstawy Fizjoterapii” (Wyd. Kasper 2004, 2005): Cz. 1 „Podstawy teore-

tyczne i wybrane aspekty praktyczne” oraz Cz.3 „Wybrane metody fizjoterapii”, a także 2

rozdziały w najnowszym podręczniku dla fizjoterapeutów Wielka Fizjoterapia (Red. A. Sie-

roń, Z. Śliwiński, ELSEVIER,2014): 1) Małgorzata Domagalska Andrzej Szopa: „ Kinezyte-

rapia w wieku rozwojowym – zagadnienia wybrane”; 2) Małgorzata Domagalska, Andrzej

Szopa: „Metody specjalne w fizjoterapii : NDT - BOBATH”.

Brałem czynny udział w licznych kongresach, zjazdach i konferencjach naukowych

(ok. 25 prezentacji prac naukowych), spośród których za znaczące w moim dorobku nauko-

wym uważam: „The Typical Postural and Locomotion Pattern in CP – Hemiparetic Children”

(Typowe wzorce posturalne i lokomocyjne dzieci z MPD) przedstawioną na 6 Międzynaro-

dowym Kongresie Mózgowego Porażenia Dziecięcego (6 th International Congres of Cere-

bral Palsy) (Slovenia - Bled kwiecień 2007); „ Development of postural control against gravi-

ty” (Rozwój posturalnej kontroli antygrawitacyjnej) zaprezentowaną na na 7 Międzynarodo-

wym Kongresie Mózgowego Porażenia Dziecięcego (7 th International Congres on Early Bra-

in Damage (Slovenia - Bled kwiecień 2008) oraz trzy prezentacje przedstawione na East Eu-

ropean and Mediterranean Meeting on Cerebral Palsy and Developmental Medicine (Między-

narodowego Kongresu Mózgowego Porażenia Dziecięcego i Medycyny Rozwojowej) (War-

szawa 2006): “The possibilities of improvement of postural and locomotion patterns in cere-

bral palsied children using the inhibiting casts” (Możliwości wspomagania wzorców postawy

i lokomocji u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym); „ The postural and locomotion

patterns in children with cerebral palsy (Wzorce postawno – lokomocyjne dzieci z mózgo-

wym porażeniem dziecięcym)”;. The typical postural and locomotion patterns in cerebral pal-

sied children as an expression of insufficient antigravity possibilities (Typowe wzorce postu-

ralne i lokomocyjne dzieci z MPD jako wyraz niewystarczających możliwości antygrawita-

cyjnych).

Jestem członkiem komitetu naukowego kolejnych edycji (od 17 do nadal) Konferencji

Naukowej: Międzynarodowy Dzień Inwalidy "Życie bez bólu" w Zgorzelcu. W 2011 roku

byłem członkiem Komitetu Naukowego i Organizacyjnego IV Międzynarodowego Kongresu

Naukowego "Pomóżmy lepiej żyć" (6-8 kwietnia 2011 r).


10

Od 2013 roku jestem opiekunem prac i kierownikiem Studenckiego Koła Naukowego

„Fizjoterapii” działającego przy Zakładzie Fizjoterapii, WNoZ w Katowicach SUM. Kierowa-

łem przygotowaniem 4 prac zaprezentowanych na międzynarodowych i krajowych konferen-

cjach Studenckich Kół Naukowych, z czego pełne teksty dwóch z nich zostały opublikowane

w recenzowanej monografii pt. „Rehabilitacja współczesna” pod redakcją Małgorzaty Pa-

prockiej-Borowicz, Sławomira Jarząba, Jadwigi Kuciel Lewandowskiej (ISBN 978-83-62276-

15-8). Szota Agata, Szkoda Lawia „Znaczenie profilaktyki i kompleksowej rehabilitacji w

osteoporozie inwolucyjnej”, Świerad Patrycja, Szetela Paulina „Rola wybranych metod fizy-

koterapii w leczeniu entezopatii w obrębie kości piętowej”.

Jestem recenzentem prac naukowych w czasopismach międzynarodowych oraz pol-

skich: Orthopedic Research and Physiotherapy, International Journal of Clinical Medicine

Research (AASCIT Journal), Health Sciences Research (AASCIT Journal) and American

Journal of Biomedical Science and Engineering (AASCIT Journal) Research in Developmen-

tal Disabilities, Systematic Review (Biomed Central), Fizjoterapia Polska.


11

5.1. WIODĄCY TEMAT W PRACY BADAWCZEJ, CELE NAUKOWE PRACY

BADAWCZEJ, OSIĄGNIĘTE WYNIKI

CYKL PRAC - ŁĄCZNY IF – 7.656, PUNKTACJA MNiSW – 114 PKT

(nie zawiera publikacji w suplemencie czasopisma indeksowanego).

Osiągnięcia wynikające z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule nau-

kowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.

Wiodący temat:

SPASTYCZNOŚĆ, A ZABURZENIA WZORCÓW CHODU U DZIECI Z

MÓZGOWYM PORAŻENIEM DZIECIĘCYM

1. Szopa A, Domagalska-Szopa M, Czamara A. Gait pattern differences in children with uni-

lateral cerebral palsy. Res.Dev.Disabil.2014; Vol.35, No.10, p.2261-2266. DOI: 10.1016/

j.ridd.2014.05.020.

IF: 2.735; MNiSW: 45.000

Wkład habilitanta*: koncepcja pracy i szczegółowy projekt eksperymentu, zaplanowanie

badań, wybór metodyki badań, zbieranie materiału do badań/zbieranie danych, zbieranie

piśmiennictwa, stworzenie bazy danych, wykonywanie procedur diagnostycznych, udział

w wykonaniu analiz laboratoryjnych i statystycznych, analiza i interpretacja wyników,

przygotowanie manuskryptu, korekta pracy przed złożeniem do druku. Swój wkład oce-

niam na 80%.

2. Szopa A, DomagalskaSzopa M, Kidoń Z, Syczewska M. Quadriceps Femoris Spasticity

in Children with Cerebral Palsy: Measurement with the Pendulum Test and Relationship

with Gait Abnormalities”. Journal of NeuroEngineering and Rehabilitation. 2014; Vol.11,

166 p.1-20.

IF: 2.622; MNiSW: 35.000





http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Szopa+Andrzej+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Domagalska-Szopa+Ma%B3gorzata+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Czamara+Andrzej+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Res+Dev+Disabil+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe



http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Domagalska+Ma%B3gorzata+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Kido%F1+Zenon+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Syczewska+Ma%B3gorzata+


12


niam na 80%.

3. Domagalska M, Szopa A, Syczewska M, Pietraszek S, Kidoń Z, Onik G. The relationship

between clinical measurements and gait analysis data in children with cerebral palsy. Gait

Posture2013; Vol.38, No.4, p.1038-1043. DOI: 10.1016/j.gaitpost. 2013.05.031.

IF: 2.299; MNiSW: 30.000






niam na 70%.

4. Domagalska M, Szopa A, Kidoń Z, Pietraszek S. Akceleromertyczny pomiar oporu sta-

wianego przez mięśnie objęte spastycznością u dzieci z MPD. W: Życie bez bólu. / Red.:

Z. Śliwiński, G. Śliwiński. MEDSPORTPRESS, 2011.

MNiSW: 4.000






niam na 80%.

5. Domagalska M, Szopa A, Kidoń Z, Pietraszek S, Wodarska M. The clinical evaluation of

spasticity, W: Physiotherapy. Pressing issues of everyday practice. / Eds.: J. Witkoś, B.

Błońska-Fajfrowska, L. Niebrój, T. Gaździk. Lulu Enterprises, Inc., 2012.

MNiSW: 5.000






niam na 75%.



http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Syczewska+Ma%B3gorzata+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Pietraszek+Stanis%B3aw+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Kido%F1+Zenon+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Onik+Grzegorz+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Gait+Posture+



http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=%AFycie+bez+b%F3lu+


13

Prawie cały mój dorobek naukowy, po uzyskaniu stopnia doktora nauk kultury fi-

zycznej stanowią prace z zakresu oceny funkcjonalnej dzieci z mózgowym porażeniem dzie-

cięcym (MPD). Pomimo rozwoju wielu nowoczesnych metod diagnostycznych, pozwalają-

cych na ocenę struktury i czynności ośrodkowego układu nerwowego (OUN) podstawą

wszelkich decyzji odnośnie leczenia dziecka z MPD jest nadal ocena funkcjonalna. Komplek-

sowa ocena funkcjonalna dziecka z MPD powinna obejmować wszystkie aspekty zaburzeń

wynikających z uszkodzenia OUN i obejmować na wczesnych etapach rozwoju (do końca

pierwszego roku życia) ocenę rozwoju psychomotorycznego, a później wymierną ocenę funk-

cjonalną, obejmującą: ocenę postawy ciała i ocenę kontroli posturalnej, ocenę kontroli moto-

rycznej, a w tym ocenę funkcji manualnej oraz analizę lokomocji (szczególnie analizę wzor-

ców chodu) ale także ocenę bilansu mięśniowego, pod kątem oceny stopnia spastyczności czy

topografii przykurczów mięśniowych.

Jednym z wiodących moich zainteresowań wchodzących w zakres wymiernej oceny

funkcjonalnej, jest problem oceny zaburzeń napięcia mięśniowego u dzieci z MPD, a przede

wszystkim oceny poziomu spastyczności.

Pierwsze badania w tym zakresie podjąłem w 2007 roku biorąc udział w projekcie ba-

dań własnych: „Stopień spastyczności, a wzorce chodu u dzieci z mózgowym porażeniem

dziecięcym” (kierownik badań własnych M. Domagalska, 2008). Wówczas podjąłem współ-

pracę z kolegami z Katedry Fizjoterapii Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM, jak również zaini-

cjowałem współpracę najpierw z Instytutem Elektroniki Politechniki Śląskiej w Gliwicach, a

następnie z Pracownią Diagnostyki Narządu Ruchu Centrum Zdrowia Dziecka w Warszawie.

Byłem także pomysłodawcą wykorzystania akcelerometrycznego systemu pomiaru ruchu w

zaplanowanych badaniach.

Powszechnie wiadomo, że zaburzenia rozwoju napięcia mięśniowego są podstawo-

wym objawem u dzieci z MPD. Zaburzenia te są najczęściej rozpatrywane w oparciu o kli-

niczną ocenę stopnia spastyczności wykorzystującą subiektywne skale oceny spastyczności,

takie jak: skala Ashwortha (AS), zmodyfikowana skala Ashwortha (MAS) oraz skala Tardieu

(TS) i zmodyfikowana skala Tardieu (MTS). Chociaż do klinicznej oceny spastyczności u

dzieci z MPD wykorzystuje się zarówno skale MAS i MTS, to wyniki badań wielu autorów

wskazują, że MTS ma tu zdecydowanie lepsze wyniki oceny rzetelności wewnętrznej i ze-

wnętrznej. U dzieci ze spastyczną postacią MPD istnieje jednak silna zależność pomiędzy

zakresem ruchu wykonywanego w danym stawie, a pozycją sąsiednich stawów oraz szybko-

ścią wykonywanego ruchu. Z powyższych względów skale Ashwortha i Tardieu - zgodnie z


14

najnowszymi doniesieniami światowego piśmiennictwa - słabo korelują ze stopniem i typem

zaburzeń napięcia mięśniowego u tych dzieci.

Technika badania określonego ruchu w dwóch fazach – ruchem powolnym oraz ru-

chem szybkim przy zróżnicowanych pozycjach wyjściowych sąsiednich stawów – opisana

częściowo przez Reimersa i Jóźwiaka, nazwana dynamiczną oceną zakresu ruchów (DOZR) –

jest zdecydowanie najbardziej przydatna w ocenie stopnia spastyczności u dzieci z MPD.

Podstawowym założeniem jest tu badanie ruchu biernego w danym stawie w dwóch

fazach: I faza – ruchem powolnym, gdzie zakres ruchu w tej fazie określa anatomiczne moż-

liwości ruchowe stawu oraz II faza – ruchem szybkim, gdy zakres ruchu określa stan dyna-

miczny badanej grupy mięśniowej. Różnica pomiędzy tym „anatomicznym” a „dynamicz-

nym” zakresem ruchu pozwala wysnuć subiektywne opinie dotyczące obecności spastyczno-

ści i jego stopnia. Ograniczenie zakresu w I fazie ruchu (Deficit Range Of Motion; DROM I)

koreluje ze zniekształceniami o charakterze statycznym (układ kostno–stawowy i aparat to-

rebkowo–więzadłowy oraz układ mięśniowy), podczas gdy ograniczenia zakresu ruchu w II

fazie (DROM II) korelują z obecnością zniekształceń dynamicznych (układ nerwowy). Duża

różnica pomiędzy DROM II i DROM I sugeruje znaczny komponent dynamiczny ogranicze-

nia zakresu ruchu, równoznaczny ze spastycznością. Istotnym elementem tej oceny jest także

dokładne określenie pozycji wyjściowych dla testowanych ruchów, ze szczególnym uwzględ-

nieniem pozycji stawów sąsiednich – ze względu na wpływ mięśni dwustawowych. W swojej

oryginalnej wersji ocena ta ma jednak charakter subiektywny. Podstawowym ograniczeniem

DOZR jest brak możliwości dokonania bezpośrednich pomiarów zakresu ruchu biernego

(ROM I), jak i katów przytrzymania (ROM II) a także brak możliwości dokonywania jedno-

czasowych pomiarów szybkości stosowanego biernego ruchu rozciągającego (V1,V2,V3).

Jest to o tyle istotne, że ograniczenia zakresu ruchu podczas rozciągania mięśnia ruchem

szybkim korelują z obecnością zniekształceń dynamicznych, czyli stopniem spastyczności.

Wykorzystanie akcelerometrycznego systemu pomiaru ruchu do jednoczasowego po-

miaru deficytu zakresu ruchu biernego w dwóch fazach – ruchem powolnym oraz ruchem

szybkim z równoczasowym pomiarem prędkości ruchu, pozwoliło nie tylko na obiektywiza-

cję wyników klinicznej metody oceny spastyczności u dzieci z MPD ale także na rozpoznanie

zależności pomiędzy stopniem spastyczności w obrębie mięśni kończyn dolnych, a zaburze-

niami ich wzorców chodu.

Cykl 5 publikacji poświęconych powyższym zagadnieniom uważam za swoje szcze-

gólne osiągnięcie naukowe, które zatytułowałem: „Spastyczność, a zaburzenia wzorców

chodu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym”. Wyniki badań stanowiących wio-


15

dący temat w pracy badawczej zostały zaprezentowane w formie cyklu prac opublikowanych

w latach 20102014.

Pierwsza część powyższych badań, obejmująca stworzenie protokołu oceny spastycz-

ności u dzieci z MPD została najpierw zaprezentowana na I Międzynarodowy Kongres Pol-

skiego Towarzystwa Rehabilitacji i Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii (Warszawa, 2009)

pod tytułem „Kliniczna ocena spastyczności - próba obiektywizacji wyników” i dotyczyła

części badań przeprowadzonych w grupie dzieci z niedowładem połowiczym (hemiparezą).

Wyniki badań poszerzone o badania przeprowadzone w grupie dzieci z obustronnym niedo-

władem kończyn dolnych (diparezą) pod tytułem „The clinical evaluation of spasticity” (Do-

magalska M, Szopa A, et al.) zostały opublikowane w opracowaniu „Physiotherapy. Pressing

issues of everyday practice” pod redakcją: J. Witkoś, B. BłońskaFajfrowska, L. Niebrój, T.

Gaździk, Lulu Enterprises, Inc., 2012).

Celem podjętych badań była próba obiektywizacji oceny spastyczności u dzieci z

MPD poprzez wykorzystanie akcelorometrycznego systemu pomiaru ruchu na potrzeby dy-

namicznej oceny zakresu ruchów (DOZR), czyli pomiaru deficytu zakresu ruchu biernego w

stawach kończyn dolnych (KKD) w dwóch fazach – ruchem powolnym oraz ruchem szybkim.

Pilotażowymi badaniami objęto 18 dzieci z MPD, w wieku od 510 lat, w tym 9 dzieci z

niedowładem połowiczym (hemiparezą) oraz 9 dzieci z obustronnym niedowładem kończyn

dolnych (diparezą). U wszystkich badanych przeprowadzono dwufazową ocenę mięśni koń-

czyn dolnych (DOZR). Badania przeprowadzono w oparciu o akcelerometryczny system pomia-

ru zakresu ruchu, skonstruowany we współpracy z zespołem z Instytutu Elektroniki Politechniki

Śląskiej.

Wyniki przeprowadzonych badań wskazały, że największe deficyty zakresu ruchu (za-

równo ruchem wolnym, jak i szybkim) dotyczyły wyprostu w stawie biodrowym i to zarówno

wśród dzieci z diparezą, jak dzieci z hemiparezą. Co zaskakujące, ograniczenia te dotyczyły

także niezajętej kończyny dolnej u dzieci z hemiparezą. Dodatkowo, u wszystkich badanych

określono także w sposób wymierny wartość dynamicznej komponenty ograniczenia zakresu

ocenianych ruchów, czyli tzw. kąt spastyczności (ASO), stanowiący różnicę pomiędzy deficy-

tem zakresu ruchu mierzonym ruchem szybkim (DROM II) i deficytem zakresu ruchu mie-

rzonego ruchem wolnym (DROM I) (DROM II – DROM I).

Jak się okazało wartości ASO w badanych podgrupach dzieci z MPD były zróżnico-

wane. Wysokie wartości ASO, wskazujące na duży stopień spastyczności - w podgrupie dzie-

ci z diparezą dotyczyły zginaczy stawu biodrowego (mięśni biodrowolędźwiowych oraz


16

głowy prostej m. czworogłowego), podczas gdy u dzieci z hemiparezą zginaczy stawu kola-

nowego (grupy tzw. mięśni kulszowo–goleniowych). Powyższe badania potwierdziły, że ak-

celeromertyczny pomiar metodą DOZR pozwala precyzyjnie i wymiernie obliczyć deficyty

zakresów ocenianych ruchów, zarówno ruchem wolnym (DROM I) , jak i szybkim (DROM

II).

Oryginalność podjętych badań polegała przede wszystkim na zastosowaniu akcelero-

metrycznego systemu pomiaru zakresu ruchu, co stworzyło możliwości obiektywizacji meto-

dy dynamicznej oceny zakresu ruchów. Zgodnie z moja wiedzą jest to pierwsze badanie wy-

korzystujące system akcelerometryczny do obiektywnej oceny stopnia spastyczności u dzieci

z MPD.

Obiecujące wyniki badań pilotażowych zachęciły mnie do ich kontynuowania, a do-

strzeżone przeze mnie ograniczenia poprzednich badań, wskazywały kierunki koniecznych

modyfikacji dalszych badań. Dotyczyło to konieczności zwiększenia badanej populacji oraz

poszerzenia pomiarów DROM I i DROM II o jednoczasowy pomiar prędkości ruchu biernego

w fazie I, czyli ruchem wolnym (z prędkością V1) oraz fazie II, czyli ruchem szybkim (z

prędkością V3). Celem kolejnych badań było wypracowanie protokołu pomiaru spastyczności

mięśni kończyn dolnych oparciu o DOZR, wraz z jednoczasowym pomiarem prędkości ruchu

biernego (V1,V3), z wykorzystaniem systemu akcelerometrycznego.

Kolejna - druga część badań obejmowała swym zasięgiem dwukrotnie większą gru-

pę badanych (36 dzieci z MPD) i dotyczyła już nie tylko samego pomiaru spastyczności w

obrębie mięśni KKD u dzieci z MPD, ale przebiegała z równoczesnym pomiarem prędkością

ruchu biernego powodującego rozciągnięcie mięśnia (V1, V3).

Celem omawianych badań było wypracowanie optymalnego protokołu pomiaru spa-

styczności mięśni kończyn dolnych u dzieci z MPD, z wykorzystaniem systemu akcelerome-

trycznego, poprzez określenie pozycji pomiarowych, z uwzględnieniem pozycji stawów są-

siednich, sposobu użycia akcelerometru, parametrów pomiarowych (DROM I, DROM II,

ASO), a także dwóch różnych prędkości rozciągnięcia mięśnia (V1,V3).

Uzyskane wyniki pod tytułem „Akceleromertyczny pomiar oporu stawianego przez

mięśnie objęte spastycznością u dzieci z MPD” (The clinical assessment of spasticity level of

spastic muscles in children with CP), Domagalska M, Szopa A, et al., zostały opublikowane w

opracowaniu „Życie bez bólu”. / Red.: Z. Śliwiński, G. Śliwiński MEDSPORTPRESS, 2011.

Badaniami objęto zarówno dzieci z niedowładem połowiczym (hemiparezą), jak i

dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych (diparezą), w wieku 7-12 lat. U wszyst-



17

kich badanych wykorzystując system akcelerometryczny dokonano równoczesnego po-

miaru deficytu biernego zakresu ruchu w stawach obu kończyn dolnych w fazie I (ruchem

wolnym, z prędkością V1) oraz fazie II (ruchem szybkim, z prędkością V3) oraz dokonano

pomiaru prędkości ruchu biernego: V1 - zdefiniowaną w literaturze przedmiotu jako prędkość

segmentu kończyny opadającego z siłą ciężkości oraz V3 - określaną jako największa możli-

wą szybkość wykonania ruchu w danym stawie.

Uzyskane wyniki pozwoliły zaobserwować, że różnice pomiędzy prędkością dla ruchu

wolnego (V1) i szybkiego (V3) podczas każdego test DOZR zdecydowanie się różniły. Pręd-

kość V1 była minimum trzykrotnie mniejsza od V3, a różnice te były statystycznie istotne.

Prędkość kątowa zarówno ruchu wolnego, jak i szybkiego różniła się w zależności od: rodza-

ju pomiaru - osiągając największe wartości w obu testach, dotyczących oceny mięśni kul-

szowo – goleniowych, gdy ruch bierny dotyczył podudzia. Wartości prędkość V1 i V3 zależa-

ły także od stopnia niedowładu kończyny dolnej. Największe wartości prędkości uzyskiwano

w kończynie niezajętej w podgrupie dzieci z hemiparezą, a najmniejsze przy pomiarze kąta

podkolanowego przy zgiętym do 90 º stawie biodrowym i kolanowym u dzieci z diparezą.

Wyniki pomiarów deficytów zakresu ruchu pokazały, że największe deficyty dotyczy-

ły wyprostu w stawie biodrowym i to zarówno wśród dzieci z obustronnym niedowładem

kończyn dolnych (diparezą), jak dzieci z niedowładem połowiczym (hemiparezą). Co zaska-

kujące, ograniczenia te dotyczyły także niezajętej kończyny dolnej u dzieci z hemiparezą.

Dodatkowo, u wszystkich badanych określono wymiernie wartość dynamicznej kom-

ponenty ograniczenia zakresu ocenianych ruchów, czyli tzw. kąt spastyczności (ASO). Uzy-

skane wyniki potwierdziły, że wartości ASO w badanych podgrupach (hemipareza i dipareza)

dzieci z MPD były zróżnicowane. Wyższe wartości ASO zginaczy stawu biodrowego (mięśni

biodrowo-lędźwiowych oraz głowy prostej m. czworogłowego) były charakterystyczne dla

dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych, podczas gdy u dzieci z hemiparezą

wyższe wartości ASO dotyczyły zginaczy stawu kolanowego (grupy tzw. mięśni kulszowo –

goleniowych). Zastosowane tu podstawowe metody statystyczne nie pozwoliły jednak na

określenie wzajemnego wpływu branych pod uwagę zmiennych: kilku ocenianych grup mię-

śniowych, wykorzystanie dwóch różnych prędkości pomiaru zakresu ruchu, dzieci z różnym

stopniem niedowładu kończyn dolnych (kończyna niezajęta i niedowładna u dzieci z hemipa-

rezą oraz kończyny niedowładne u dzieci z diparezą).

Pomimo zastosowania tu prostych metod statystycznych dla jednoznacznego określe-

nia wpływu zastosowania dwóch różnych prędkości w pomiarze zakresu ruchu w stawach

kończyn dolnych, objętych w różnym stopniu spastycznością (kończyna niezajęta i niedo-


18

władna u dzieci z hemiparezą oraz kończyny niedowładne u dzieci z diparezą), a także braku

grupy kontrolnej umożliwiającej interpretację rezultatów uzyskanych u dzieci z MPD, powyż-

sze badania potwierdziły w całej rozciągłości, że akceleromertyczny pomiar pozwala precy-

zyjnie i wymiernie obliczyć parametry charakteryzujące poziom spastyczności u dzieci z róż-

nymi postaciami MPD, takie jak: deficyt zakresu ruchu, kąt spastyczności, a także równocza-

sowy pomiar prędkości ruchu biernego.

W celu oceny możliwości wykorzystania akcelerometrycznego systemu pomiaru ru-

chu w połączeniu z innymi metodami oceny spastyczności u każdego badanego dodatkowo

przeprowadzono test wahadła (TW; znany także jako Wartenberg Test). TW pozwala na okre-

ślenie czasowej funkcji kata zawartego między osią uda i podudzia kończyny dolnej swobod-

nie wahającej się w stawie kolanowym u pacjenta siedzącego z opuszczonymi poza stołem

podudziami (po uprzednim biernym uniesieniu kończyny). Do obu pomiarów wykorzystano

akcelerometryczny system pomiaru ruchu.

Wykorzystanie akcelerometrycznego systemu pomiaru zakresu ruchu pozwoliło na

wymierne określenie parametrów charakteryzujących zarówno swobodę ruchów w stawie

kolanowym w teście wahadła, tj.: liczby (n) i czasu wahań (t), okresu wahań (T), a także pa-

rametrów tłumienia ruchu (λ i ß). Ocena tych parametrów stanowiła doskonałe uzupełnienie

dynamicznej oceny zakresu ruchów. Uzyskane wyniki badań wykazały, że średnie wartości

parametrów określających swobodę ruchów w st. kolanowym (t, n) jak i średni okres wahań

(T) różniły się istotnie statystycznie pomiędzy kończyną zdrową i niedowładną w podgrupie

dzieci z hemiparezą, a także pomiędzy kończynami dolnymi w podgrupie dzieci z diparezą.

W żadnej z badanych podgrup nie zanotowano natomiast różnic dotyczących parametrów

tłumienia (β, λ). Była to prawdopodobnie pierwsza próba wykorzystania akcelerometrycznego

systemu pomiaru ruchu do pomiarów parametrów charakteryzujących zarówno swobodę ru-

chów jak i tłumienia ruchu w stawie kolanowym w teście wahadła. Jednak brak opublikowa-

nych norm, czy nawet wyników badań innych autorów w zakresie ocenianych parametrów

uniemożliwił dokonanie analizy uzyskanych tu wyników i stał się inspiracją do rozszerzenia

powyższych badań o powołanie grupy kontrolnej, składającej się z dzieci bez zaburzeń neuro-

logicznych - w dalszym (czwartym) etapie badań.

W podjętych badaniach niewątpliwie nowatorskim podejściem było zastosowanie ak-

celerometrycznego systemu pomiarowego w subiektywnych dotychczas metodach klinicznej

oceny spastyczności, takich jak DOZR oraz testu wahadła. Korzyści wynikające z zastosowa-

nia akcelerometerów, w porównaniu do innych systemów analizy ruchu, to przede wszystkim

niski koszt aparatury badawczej, a zatem i niskie koszty badania. W praktyce klinicznej,


19

zwłaszcza, gdy badania są wykonywane u dzieci, liczy się także czas trwania badania. Wyko-

rzystanie pomiaru akcelerometrycznego metodą DOZR uzupełnioną o test wahadła pozwala

na jego wykonanie w czasie nie przekraczającym 15 minut. Jego stosowanie nie wymaga wa-

runków laboratoryjnych i może być z powodzeniem przeprowadzone w praktyce lekarskiej

czy fizjoterapeutycznej. Nie bez znaczenia jest też łatwość obsługi urządzenia pomiarowego.

Brak jednoznacznych odpowiedzi na pytanie czy istnieją różnice w stopniu i rozkła-

dzie spastyczności u dzieci niedowładem połowiczym i dzieci z obustronnym niedowładem

kończyn dolnych zobligowało mnie do podjęcia kolejnego trzeciego etapu badań nad

obiektywnym pomiarem spastyczności u dzieci z MPD.

Biorąc pod uwagę opisane powyżej ograniczenia wcześniejszych badań, do metodyki

badań wprowadzono niezbędne korekty i udoskonalenia. Podjęte badania polegały na powtór-

nym wykonaniu pomiarów akcelorometrycznych, zarówno w zakresie Dynamicznej Oceny

Zakresu Ruchu (DOZR), jak i testu wahadła (TW) w grupie dzieci z MPD o zróżnicowanym

stopniu niedowładów w obrębie kończyn dolnych (dzieci z niedowładem połowiczym i z obu-

stronnym niedowładem kończyn dolnych), ale objęły swym zasięgiem także prawidłowo roz-

wijających się rówieśników, stanowiących grupę kontrolną.

Ponieważ w tym czasie brałem także udział w realizacji projektu badawczego „Wzor-

ce postawno – lokomocyjne u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” (kierownik M.

Domagalska), 2008 omawiane badania zostały także poszerzone o trójpłaszczyznową analizę

wzorców chodu (3DGA).

Wstępne wyniki tych badań dotyczące rozpoznania zależności pomiędzy stopniem

spastyczności, a zburzeniami wzorców chodu u dzieci z niedowładem połowiczym zostały

zaprezentowane pod tytułem „Spastyczność a wzorce chodu u dzieci z niedowładem połowi-

czym - Spasticity and gait patterns in hemiplegic children” (M. Domagalska, A. Szopa et al.)

na I Międzynarodowym Kongres Polskiego Towarzystwa Rehabilitacji i Polskiego Towarzy-

stwa Fizjoterapii. Prezentacja ta zdobyła wyróżnienie w sesji „Rehabilitacja i Fizjoterapia w

Chorobach Wieku Rozwojowego”.

Pełne wyniki kompleksowych badań opublikowano w dwóch artykułach zamieszczo-

nych w wysoko punktowanych czasopismach według listy Journal Citation Reports. Pierwsza

część powyższych badań dotycząca rozpoznania zależności pomiędzy stopniem spastyczności

mięśni kończyn dolnych – określonym z wykorzystaniem DZRO, a stopniem odchylenia

wzorca chodu dzieci z dwoma różnymi postaciami MPD z niedowładem połowiczym i

niedowładem obu kończyn dolnych, pod tytułem „Spastyczność, a odchylenia od prawidło-


20

wego wzorca chodu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” zastała najpierw zapre-

zentowane na 7 Sympozjum – „Analiza ruchu - teoria i praktyka w zastosowaniach klinicz-

nych”, (Domagalska M, Szopa A et al. Warszawa, 2012), gdzie zdobyła 1 miejsce w konkur-

sie na najlepszą prezentację otrzymując nagrodę ufundowaną przez PHU Technomex (udział

w kursie „EMG w badaniach naukowych”), a następnie opublikowana pod tytułem „The rela-

tionship between clinical measurements and gait analysis data in children with cerebral palsy”

w Gait & Posture 2013; (Vol.38, No.4, p.1038-1043).

Celem powyższych badań, była już nie tylko odpowiedź na pytanie czy istnieją różni-

ce w stopniu i rozkładzie spastyczności u dzieci niedowładem połowiczym i dzieci z obu-

stronnym niedowładem kończyn dolnych, ale także rozpoznanie zależności pomiędzy stop-

niem spastyczności mięśni kończyn dolnych, a stopniem zaburzeń chodu u dzieci z MPD.

Postawiono bowiem hipotezę, że im większy jest stopień spastyczności mięśni kończyn dol-

nych, tym będą większe odchylenia ich chodu od prawidłowego.

Badaniami objęto 36 dzieci ze spastyczną postacią MPD: średnia wieku badanych 8 lat i 8

mc. (zakres 7-12), w tym 18 dzieci z hemiplegią i 18 ze spastyczną diplegią. Stan funkcjonalny

określony wg skali GMFCS: poziom I – [n = 24], poziom II [n = 12]. Grupę kontrolną stanowiło

18 dzieci, u których nie stwierdzono żadnych zaburzeń motorycznych, w średnim wieku 9 lat i 2

mc., (zakres 7-12 lat), u których przeprowadzono tylko 3DGA. U wszystkich badanych z MPD

przeprowadzono dynamiczną ocenę zakresu ruchu (DOZR) wybranych mięśni obu kończyn dol-

nych.

Stopień spastyczności mięśni kończyn dolnych określano wykorzystując opracowany

wcześniej protokół Dynamicznej Oceny Zakresu Ruchu (DOZR), oparty o akcelerometryczny

system pomiaru ruchu (Tabela 1). U każdego badanego z MPD przeprowadzono także 3DGA.

Do oceny chodu został wykorzystany 15-czujnikowy ultradźwiękowy system pomiarowy

CMS-HS ZEBRIS. Uzyskane tu Wyniki okazały się bardzo interesujące i rzucające nowe

światło na topografie niedowładów u dzieci z różnymi postaciami MPD. Chociaż u wszyst-

kich dzieci z MPD stwierdzono deficyt wyprostu w stawach biodrowych i kolanowych to cha-

rakter tych ograniczeń różnił się w badanych podgrupach, na co wskazywały wartości deficy-

tu zakresu ruchu (DROM I i DROM II) oraz kąta spastyczności (ASO). U dzieci z niedowła-

dem połowiczym, ograniczenia zakresu ruchu wyprostu w stawach kończynie niedowładnej

wynikały z przykurczu zginaczy stawu biodrowego i spastyczności w obrębie mięśni kulszo-

wo – goleniowych, które zostały określone jako „kombinacja przykurczu statycznego zgina-

czy stawu biodrowego i dynamicznego mięśni kulszowo – goleniowych”. U dzieci z obu-

stronnym niedowładem kończyn dolnych ograniczenia wyprostu w stawach kończynach nie-

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=7+Sympozjum+-+Analiza+ruchu+-+teoria+i+praktyka+w+zastosowaniach+klinicznych+W

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=7+Sympozjum+-+Analiza+ruchu+-+teoria+i+praktyka+w+zastosowaniach+klinicznych+W



21

dowładnych wynikały ze statycznego przykurczu mięśni kulszowo – goleniowych oraz w

połączeniu z dynamicznym przykurczem mięśnia prostego uda

Tabla 1. Umieszczenie akcelerometru, pozycja badanego oraz stabilizacja podczas dyna

micznej oceny zakresu ruchu (DAROM).

Test Pozycja badanego Umieszczenie akcelorometru Stabilizacja

T1

Pomiar deficytu wy-

prostu w stawie bio-

drowym w teście

Thomasa

W leżeniu tyłem, przy maksymal-

nym zgięciu kończyny dolnej (kd)

w przeciwnym st. biodrowym i

kolanowym.

10 cm proksymalnie do boczne-

go kłykcia kości udowej, równo-

legle do osi długiej kości udowej

Miednica

T2

Pomiar kąta uniesienia

miednicy w teście wg

Duncana-Ely

W leżeniu przodem z wyprostowa-

nymi kończynami dolnymi w sta-

wach biodrowych podczas mak-

symalnego zgięcia raz jednej, raz

drugiej kd w stawie kolanowym.

10 cm dystalnie do bocznego

krętarza większego kości udo-

wej, równolegle do osi długiej

kości udowej

Bez stabi-

lizacji

T3

Pomiar „kąta podkola-

nowego” (kąt uzupeł-

niający pomiędzy osią

długą podudzia, a

przedłużeniem osi uda)

Podczas ruchu wyprostu w stawie

kolanowym , w leżeniu tyłem:

gdy staw biodrowy i staw kolano-

wy jest zgięty do 90°

5 cm proksymalnie od kostki

bocznej równolegle do osi dłu-

giej podudzia

Miednica

T4

Deficyt wyprostu w

stawie kolanowym

Podczas ruchu wyprostu w stawie

kolanowym , w leżeniu tyłem:

gdy staw biodrowy jest wyprosto-

wany a staw kolanowy jest zgięty

do 90°

5 cm proksymalnie od kostki

bocznej równolegle do osi dłu-

giej podudzia

Miednica

Uzyskanie powyższych wyników było możliwe dzięki zastosowaniu trzyczynnikowej

analizy wariancji. O ile przeprowadzenie trzyczynnikowej analizy wariancji nie jest trudną

techniką statystyczną, to analiza uzyskanych rezultatów oraz interpretacja jej wyników wy-

magała dużego nakładu pracy autorów.

Równie interesujące okazały się wyniki analizy porównawczej dotyczącej zaburzeń

wzorca chodu dzieci z połowiczym i obustronnym niedowładem kończyn dolnych.

Do określenia stopnia zaburzeń chodu u dzieci z MPD w powyżej opisanych bada-

niach wykorzystano protokół obliczeń globalnego wskaźnika odchyleń wzorca chodu od cho-

du normalnego, zwanego w literaturze przedmiotu Gillette Gait Index (GGI) (wcześniej Nor-

malcy Index; NI) (Gage, 2004; Schutte i in., 2000). Wskaźnik ten został opracowany w 2000

roku do globalnej oceny stereotypu chodu pacjentów z MPD i jest bezwymiarową miara odle-

głości stereotypu chodu pacjenta od wzorca chodu osoby zdrowej, bez żadnych jego zabu-

rzeń. Wartość GGI podana jest za pomocą jednej liczby, która wskazuje stopień odchylenia

chodu pacjenta od przeciętnego wzorca chodu osoby bez żadnych jego zaburzeń. Im bardziej

nieprawidłowy jest chód, tym wyższą wartość wykazuje GGI. Obliczenia NI wykonywane


22

były zgodnie z wzorem (1) i przestawiają Euklidesową odległość pomiędzy przetransformo-

wanymi, znormalizowanymi danymi pacjenta a prototypem dla grupy wzorcowej, tzn. osob-

ników zdrowych. Normalizacja wykonywana jest w oparciu o wzór (2), a transformacja wy-

konywana w oparciu o wzór (3). Istotą transformacji jest usuniecie korelacji pomiędzy

zmiennymi poprzez wybranie nowych zmiennych opartych na wektorach własnych macierzy

kowariancji danych wzorcowych i przedstawieniu danych pomiarowych jako liniowej kombi-

nacji nowych zmiennych (Rycina 1).

Rycina 1. Normalcy Index; NI Schutte at al., 2000.

W omawianych badaniach GGI został obliczony osobno dla każdego badanego, osob-

no dla kończyny dolnej prawej i lewej. Ogólna wartość GGI wzorca chodu pacjenta stanowi

wartość średnią z GGI dla jego kończyny prawe i lewej. GGI jest obliczany na podstawie

szesnastu wybranych arbitralnie parametrów kinematycznych chodu, takich jak:

czas oderwania stopy - jako procent całkowitego czasu cyklu chodu,

prędkość chodu, znormalizowana przez długość nogi,

kadencja, czyli miarowość chodu (długość kroku),

średnia wartość z pochylenia miednicy w płaszczyźnie czołowej,

zakres ruchu miednicy w płaszczyźnie strzałkowej,

średnia rotacja miednicy,

minimalne zgięcie w stawie biodrowym,

pełny zakresu ruchu w stawie biodrowym w płaszczyźnie strzałkowej (od maksymalnego

zgięcia i do maksymalnego wyprostu),

szczytowa wartość odwiedzenia w stawie biodrowym w fazie przeniesienia,

średnia rotacja w stawie biodrowym w fazie przeniesienia,

zgięcie w stawie kolanowym, podczas fazy pierwszego kontaktu,


23

czas osiągnięcia szczytu zgięcia w stawie kolanowym,

pełny zakres ruchu w stawie kolanowym w płaszczyźnie strzałkowej (zgięcie/wyprost),

szczytowa wartość zgięcia grzbietowego w stawie skokowym w fazie podporu,

szczytowa wartość zgięcia grzbietowego w stawie skokowym w fazie przeniesienia,

średnia progresji stopy w fazie podporu.

Uzyskane rezultaty pokazały, że w porównaniu z grupa kontrolą, dzieci z MPD uzy-

skały zdecydowanie wyższe wartości GGI, a stwierdzone tu różnice były istotne statystycznie.

Dodatkowo stwierdzono, że wartości GGI różnicują stopień zaburzeń chodu u dzieci z MPD,

wykazując statystycznie wyższe wartości u dzieci ze spastycznym niedowładem kończyn dol-

nych, w porównaniu z dziećmi z niedowładem połowiczym.

Wyniki przeprowadzonych badań poddały w wątpliwość powszechne twierdzenie, że

zaburzenia wzorca chodu u dzieci z MPD (zarówno z niedowładem połowiczym, jak i z obu-

stronnym niedowładem kkd) zależą bezpośrednio od stopnia spastyczności lub przykurczów

mięśni działających na staw biodrowy i kolanowy.

Ogólnie rzecz ujmując, rezultaty prezentowanych badań nie potwierdziły hipotezy, że

stopień odchyleń chodu dzieci z MPD zależy od poziomu statycznych lub dynamicznych

ograniczeń zakresu ruchu mięśni działających na staw biodrowy i kolanowy. Pomimo tego, że

stwierdzono tu kilka istotnych statystycznie korelacji, to wartości obliczonych współczynni-

ków korelacji był zbyt niskie, aby mówić o wzajemnych zależnościach.

Kontynuując badania nad wpływem spastyczności na wzorce chodu u dzieci z MPD

podjąłem kolejny – czwarty etap badań, którego celem było dalsze poszukiwanie zależności

pomiędzy poziomem spastyczności mięśni kończyn dolnych, a wzorcami chodu dzieci z

MPD, lecz z zastosowaniem innej wymiernej metody oceny spastyczności, tj. testu wahadła.

Pilotażowe wyniki zostały zaprezentowane na Międzynarodowej Konferencji Dzień

Inwalidy 17 Edycja – „Życie bez bólu” (Zgorzelec, 2011) pod tytułem „Zniekształcenia sta-

tyczne i dynamiczne, a zaburzenia chodu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym”

(Static and dynamic problems and gait disturbances in children with cerebral palsy).

Pełne wyniki omawianych badań zostały najpierw zaprezentowane W: 8 Sympozjum:

„Analiza ruchu - teoria i praktyka w zastosowaniach klinicznych”, Warszawa, 2013, pod tytu-

łem „Test wahadła u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym, a następnie opublikowane

pod tytułem „Quadriceps Femoris Spasticity in Children with Cerebral Palsy: Measurement

with the Pendulum Test and Relationship with Gait Abnormalities” w wysoko punktowanym

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=8+Sympozjum+Analiza+ruchu+-+teoria+i+praktyka+w+zastosowaniach+klinicznch+Wars

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=8+Sympozjum+Analiza+ruchu+-+teoria+i+praktyka+w+zastosowaniach+klinicznch+Wars


24

czasopiśmie według listy Journal Citation Reports: Journal of NeuroEngineering and Rehabi-

litation, 2014.

Wyniki pochodziły z badań przeprowadzonych w tej samej - co w poprzednim bada-

niu (The relationship between clinical measurements and gait analysis data in children with

cerebral palsy”, Gait & Posture 2013) - 36 osobowej grupie dzieci z MPD (18 dzieci z niedo-

władem połowiczym oraz 18 dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych). Grupę

kontrolną stanowiło 18 dzieci, u których nie stwierdzono żadnych zaburzeń motorycznych. U

wszystkich badanych przeprowadzono najpierw ocenę spastyczności mięśni działających na

staw kolanowy, opartą o pomiar czasowej funkcję zmiany kąta zawartego pomiędzy osią uda i

podudzia swobodnie wahającej się w stawie kolanowym obu kończyn dolnych, tj. testu waha-

dła, z wykorzystaniem omówionego już powyżej systemu akcelerometrycznego, a następnie

trójpłaszczyznową analizę wzorców chodu (3DGA).

Wyniki omawianych badań nie tylko potwierdziły wyniki badań pilotażowych mówią-

ce o tym, że test wahadła jest obiektywną metodą oceny spastyczności i na podstawie jego

wyników można odróżnić dzieci z MPD od prawidłowo rozwijających się rówieśników. Roz-

szerzenie liczby analizowanych parametrów o dodatkowe parametry charakteryzujące swobo-

dę ruchów w stawie kolanowym, takie jak: amplituda pierwszego wahnięcia (first swing ex-

cursion; Ex) i wskaźnik rozluźnienia (relaxation index; RI) oraz zastosowanie wnikliwej ana-

lizy statystycznej pozwoliło stwierdzić ponadto, że właśnie te dwa parametry (Ex oraz RI)

różnicują stopień nasilenia spastyczności mięśni działających na staw kolanowy u dzieci z

niedowładem połowiczym i obustronnym niedowładem kończyn dolnych.

Do określenia stopnia zaburzeń chodu u dzieci z MPD został wykorzystany opisany

już powyżej globalny wskaźnik odchyleń wzorca chodu od chodu normalnego - Gillette Gait

Index (GGI).

Na podstawie uzyskanych wyników wykazano, że średnie wartości i zakresy GGI uzy-

skane w grupie dzieci z MPD były istotnie statystycznie wyższe niż u dzieci bez zaburzeń

neurologicznych. Dodatkowo średnie wartości GGI uzyskane zarówno w grupie dzieci z nie-

dowładem połowiczym, jak i niedowładem kończyn dolnych były zbliżone do wyników ba-

dania przeprowadzonego przez Schutte oraz Gage’a. Średnie wartości GGI uzyskane w grupie

dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych były istotnie wyższe niż u dzieci z nie-

dowładem połowiczym.

Podstawowym celem powyższych badań było jednak określenie zależności pomiędzy

poziomem spastyczności mięśni kończyn dolnych, określonym testem wahadła, a stopniem

zaburzenia wzorca chodu u dzieci z MPD. Uzyskane rezultaty wykazały, że zaburzenia wzor-



25

ca chodu u dzieci z MPD (zarówno z niedowładem połowiczym, jak i z obustronnym niedo-

władem kończyn dolnych) nie zależą bezpośrednio od stopnia spastyczności mięśni działają-

cych na staw biodrowy i kolanowy określonej testem wahadła.

Przeprowadzone w czterech etapach – kompleksowe badania dotyczące rozpoznania

wpływu spastyczności mięśni kończyn dolnych na wzorce chodu u dzieci z MPD pozwoliły

na udzielenie jednoznacznych odpowiedzi na wszystkie postawione od początku pytania ba-

dawcze. Podsumowując ten nurt badań klinicznych, zawartych w cyklu czterech prac, wska-

zanych jako szczególne osiągnięcie naukowe można powiedzieć, że:

1) Chociaż na potrzeby klinicznej oceny spastyczności u dzieci z MPD zostało przystoso-

wanych wiele metod stosowanych u dorosłych pacjentów z zaburzeniami neurologicz-

nymi, takich jak - zobiektywizowane skale numeryczne: skala Ashwortha (AS) i jej mo-

dyfikacja (MAS), skala Tardieu (TS) i zmodyfikowana skala Tardieu (MTS) - to wiele

badań wskazuje, że nie respektują one odmiennego (rozwojowego) charakteru spastycz-

ności u dzieci z MPD.

2) Metoda oceny spastyczności polegająca na badaniu określonego ruchu w dwóch fazach –

ruchem powolnym oraz ruchem szybkim oraz zróżnicowaniu pozycji wyjściowej doty-

czących ustawienia sąsiednich stawów – opisana przez Jóźwiaka i nazwana dynamiczną

oceną zakresu ruchów (DOZR) – jest się bardziej przydatna w ocenie dzieci ze spastycz-

nymi postaciami niedowładów w przebiegu MPD.

3) DOZR jest jednak skalą subiektywną, a jej wyniki nie są mierzalne. Ograniczeniem jest

tu brak możliwości dokonania zakresu ruchu biernego, jak i kątów przytrzymania, a także

bezpośrednich pomiarów szybkości stosowanego ruchu biernego (V1,V2,V3). Jest to o

tyle istotne, że ograniczenia zakresu ruchu podczas rozciągania mięśnia ruchem szybkim

korelują z obecnością komponenty dynamicznej ograniczenia zakresu ruchu, czyli spa-

styczności.

4) Wykorzystanie akcelerometrycznego systemu do pomiaru deficytu zakresu ruchu bierne-

go w dwóch fazach – ruchem powolnym oraz ruchem szybkim z równoczasowym pomia-

rem prędkości ruchu, pozwoliło na obiektywizację wyników klinicznej metody oceny za-

burzeń napięcia mięśniowego u dzieci z MPD.

5) Poziom i rozkład spastyczności u dzieci z MPD zależał od postaci MPD:

u dzieci z niedowładem połowiczym, ograniczenia zakresu ruchu wyprostu w stawach

kończynie niedowładnej wynikały z przykurczu zginaczy stawu biodrowego i spa-

styczności w obrębie mięsni kulszowo – goleniowych, które zostały określone jako


26

"kombinacja przykurczu statycznego zginaczy stawu biodrowego i dynamicznego

mięśni kulszowo – goleniowych”.

u dzieci z obustronnym niedowładem kończyn dolnych ograniczenia wyprostu w sta-

wach kończynach niedowładnych wynikały ze statycznego przykurczu mięsni kulszo-

wo – goleniowych oraz w połączeniu z dynamicznym przykurczem mięśnia prostego

uda.

6) Akcelerometryczny test wahadła jest obiektywną metodą oceny spastyczności i na pod-

stawie jego wyników można odróżnić dzieci z MPD od prawidłowo rozwijających się

rówieśników.

7) Nie tyle jednak parametry tłumienia ruchu (jak donoszą liczne badania przeprowadzone u

dorosłych pacjentów z zaburzeniami neurologicznymi), a parametry charakteryzujące

swobodę ruchów w stawie kolanowym w teście wahadła, przede wszystkim amplituda

pierwszego wahnięcia oraz wskaźnik rozluźnienia różnicują stopień nasilenia spastyczno-

ści mięśni działających na staw kolanowy u dzieci z niedowładem połowiczym i obu-

stronnym niedowładem kończyn dolnych. Ocena tych parametrów stanowiła doskonałe

uzupełnienie dynamicznej oceny zakresu ruchów.

8) Wykorzystanie pomiaru akcelerometrycznego metodą DOZR uzupełnioną o test wahadła

pozwala na jego wykonanie w czasie nie przekraczającym 15 minut. Jego stosowanie nie

wymaga warunków laboratoryjnych i może być z powodzeniem przeprowadzone w prak-

tyce lekarskiej czy fizjoterapeutycznej dla klinicznej oceny spastyczności u dzieci z

MPD.

9) Odpowiadając na podstawowe pytanie: czy spastyczność mięśni kończyn dolnych wpły-

wa na zaburzenia wzorców chodu u dzieci z MPD na podstawie przeprowadzonych kom-

pleksowych badań można stwierdzić, że stopień odchyleń chodu dzieci z MPD nie zależy

bezpośrednio od poziomu statycznych lub dynamicznych ograniczeń zakresu ruchu mię-

śni działających na staw biodrowy i kolanowy.

10) Obliczenie globalnego wskaźnika odchyleń chodu u dzieci z MPD od chodu prawidłowe-

go pozwala na precyzyjne określenie stopnia zaburzeń chodu u każdego dziecka indywi-

dualnie. Dzięki temu staje się możliwe dokonywanie porównań międzyosobniczych, co

ze względu na olbrzymie zróżnicowanie objawów MPD nie było dotąd możliwe.

Niewątpliwą wartością omówionych powyższych badań było opracowanie protokołu

obliczeń wskaźnika GGI. Dlatego też jeszcze w trakcie realizacji mojego wiodącego tematu

badawczego podjąłem współpracę z kolegami z Katedry Fizjoterapii Wydziału Nauk o Zdro-


27

wiu SUM oraz Wyższej Szkoły Fizjoterapii we Wrocławiu w zakresie badań zmierzających

do określenia i porównania wartości GGI dla dzieci z dwoma wyróżnionymi wcześniej przez

nasz zespół wzorcami posturalnymi: antygrawitacyjnym (AGPP) i prograwitacyjnym (PGPP)

(Postural pattern recognition in children with unilateral cerebral palsy. Ther.Clin.Risk Ma-

nag.2014; Vol.10, p.113-120).

Wyniki tych badań zostały przedstawione w artykule pod tytułem „Gait pattern diffe-

rences in children with unilateral cerebral palsy” i opublikowane w wysoko punktowanym

czasopiśmie według listy Journal Citation Reports, Research in Developmental Disabilities

(Szopa A. DomagalskaSzopa M. Czamara A. 2014), który pragnę wskazać jako ostatni –

piąty artykuł – w cyklu prac stanowiących moje szczególne osiągnięcie naukowego (wy-

nikającego z art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule na-

ukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.).

Badania przeprowadzono w 45 osobowej grupie dzieci z niedowładem połowiczym

oraz 51 osobowej grupie rówieśników z niskostopniową skoliozą (kąt skrzywienia pierwot-

nego 10°20°) (grupa kontrolna). Badania polegały na pomiarze rozkładu sił nacisku masy

ciała pomiędzy stroną niedowładna i niezajętą u dzieci z MPD oraz pomiędzy stroną prawą i

lewą u dzieci ze skoliozą, a także trójpłaszczyznowej analizie chodu (3DGA). Na podstawie

wskaźnika asymetrii pomiędzy stroną niedowładną i niezajętą w pozycji stojącej, dzieci z

MPD zostały podzielone zgodnie z prezentowanym wzorcem posturalnym: 23 dzieci z wzor-

cem pro-grawitacyjnym (PGPP) i 22 dzieci z wzorcem antygrawitacyjnym (AGPP)

Do określenia stopnia zaburzeń chodu u dzieci z MPD w powyżej opisanych bada-

niach wykorzystano protokół obliczeń globalnego wskaźnika odchyleń wzorca chodu od cho-

du normalnego – Gillette Gait Index (GGI). Analiza statystyczna oparta na analizie skupień

(cluster analysis), ujawniła zróżnicowanie wzorców chodu ciała u dzieci z niedowładem po-

łowiczym i pozwoliła wyróżnić dwa różne wzorce chodu u dzieci z niedowładem połowi-

czym: antygrawitacyjny wzorzec chodu (AGP) i prograwitacyjny wzorzec chodu (PGP).

Uzyskane wyniki wykazały jednoznacznie, że dzieci z AGP wykazują średnio - prawie

dwukrotnie wyższe - wartości GGI dla kończyny niezajętej oraz średnio - trzykrotnie wyższe

w przypadku kończyny zajętej niż dzieci prezentujące PGP. Wyższe wartości GGI określają

większy stopień zaburzeń wzorca chodu. Dodatkowo uzyskane tu wartości GGI uzyskane dla

dzieci z AGPP i PGPP były zbliżone do wyników dzieci z rozpoznaniem niedowładu połowi-

czego (odpowiednio typu II i III wg Winter) w badaniach przeprowadzonych przez Schutte

oraz Gage’a, co zdecydowanie podniosło wartość przeprowadzonych tu obliczeń.

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&B_00=015&C_00=3&D_00=0.000&mask=2&F_00=06&V_00=Ther+Clin+Risk+Manag+



28

Uzyskane wyniki poddały w wątpliwość powszechne twierdzenie, że niedowład poło-

wiczy jest najbardziej homogeniczną ze wszystkich postaci MPD. Co więcej badanie to wska-

zało, że dzieci z niedowładem połowiczym prezentujące AGP wykazują znacznie większe

zaburzenia wzorców chodu w porównaniu z dziećmi również z niedowładem połowiczym,

lecz prezentujących PGP. Na tej podstawie można przypuszczać, ze każdy z powyższych

wzorców chodu generuje odmienne problemy funkcjonalne, które powinny zostać rozpoznane

w kolejnych badaniach.

Chociaż obliczenia GGI wymagały dużej pracy obliczeniowej, a przede wszystkim

ścisłej współpracy członków interdyscyplinarnego zespołu badawczego, to jedynie obliczenia

globalnego wskaźnika zaburzeń chodu pozwoliło na wyróżnienie dwóch różnych wzorców

chodu u dzieci z niedowładem połowiczym.

Większość badań z wykorzystaniem analizy chodu polega na odrębnej ocenie po-

szczególnych specyficznych parametrów chodu, takich jak; parametry przestrzenno–czasowe,

parametry kinematyczne, parametry kinetyczne oraz rejestracja dynamicznego EMG, które są

analizowane odrębnie dla każdego segmentu (miednica, st. biodrowy, kolanowy, skokowy)

dla każdej kończyny dolnej (prawej i lewej), w poszczególnych fazach chodu (podporu , po-

dwójnego podporu i przeniesienia) dla każdej podfazy chodu.

Rzetelna odpowiedź na pytanie - czy określony parametr chodu jest prawidłowy, czy

nieprawidłowy, czy uległ poprawie, czy pogorszeniu - polega nie tylko na odpowiedzi w jaki

sposób zmieniły się wybrane, pojedyncze parametry chodu, ale przede wszystkim na odpo-

wiedzi jak zmiana tych parametrów wpłynęła na pozostałe, tj. w jaki sposób zmienił się zwią-

zek pomiędzy podstawowymi cechami chodu (korelacje). Poprawa w zakresie pojedynczych

parametrów chodu nie zawsze bowiem oznacza poprawę globalnego wzorca chodu.

W odpowiedzi na te obawy, wprowadzono tzw. wskaźnikowe metody oceny chodu.

Obliczenie wskaźników chodu umożliwia posługiwanie się pojedynczą wartością liczbową

odzwierciedlającą badany chód i ukazującą, w jaki sposób odbiega ona od średniej prawidło-

wego chodu. W ostatnich latach coraz powszechniej wykorzystywane są następujące wskaź-

niki chodu: Index of normality, The Gillette Gait Index (GGI), The Gait Deviation Index

(GDI), GDI-Kinetic, The Gait Profile Score (GPS), Dynamic Gait Index (DGI). GGI został

opracowany w 2000 roku do globalnej oceny zmiany stereotypu chodu pacjentów z MPD i

jest wskaźnikiem najczęściej wykorzystywanym do analizy chodu w populacji dzieci z MPD.


29

Podsumowanie

1. Wyznaczenie globalnego wskaźnika odchyleń chodu (GGI) jest obiektywną metodą oce-

ny chodu pacjenta, przedstawiającą go w postaci jednej liczby.

2. Wskaźnik odchyleń chodu GGI posiada wiele zalet m.in. umożliwia: klasyfikację wzor-

ców chodu, ocenę nasilenia odchyleń chodu, monitorowanie stanu pacjenta w trakcie le-

czenia oraz porównanie różnych metod leczenia .

3. Obliczenie globalnego wskaźnika odchyleń chodu od chodu prawidłowego (GGI) u dzie-

ci z MPD pozwala na precyzyjne określenie stopnia zaburzeń chodu u każdego dziecka

indywidualnie. Dzięki temu staje się możliwe dokonywanie porównań międzyosobni-

czych, co ze względu na olbrzymie zróżnicowanie objawów MPD nie było dotąd możli-

we.

4. Obliczenie globalnego wskaźnika odchyleń chodu od chodu prawidłowego (GGI) ujawni-

ło zróżnicowanie wzorców chodu ciała u dzieci z niedowładem połowiczym i pozwoliło

wyróżnić dwa różne wzorce chodu u dzieci z niedowładem połowiczym: antygrawitacyj-

ny wzorzec chodu (AGP) i prograwitacyjny wzorzec chodu (PGP) o różniących się istot-

nie statystycznie wartościach wskaźnika GGI.

5. Dzieci z antygrawitacyjnym wzorcem chodu (AGP) wykazują średnio - prawie dwukrot-

nie wyższe - wartości GGI dla kończyny niezajętej oraz średnio - trzykrotnie wyższe w

przypadku kończyny zajętej niż dzieci prezentujące pro grawitacyjny wzorzec chodu

(PGP).

6. Można przypuszczać, ze każdy z powyższych wzorców chodu generuje odmienne pro-

blemy funkcjonalne, które powinny zostać rozpoznane w kolejnych badaniach.

Dlatego też w dalszej mojej pracy badawczej wziąłem udział w badaniach, których

zasadniczym celem była próba odpowiedzi na pytanie na czym polegają różnice we wzorcach

chodu dzieci z anty- i prograwitacyjnym wzorcem posturalnym. Wyniki powyższych badań -

zostały opublikowane w wysoko punktowanym czasopiśmie według listy Journal Citation

Reports, PLoS One pod tytułem „Gait Pattern Differences between Children with Mild Sco-

liosis and Children with Unilateral Cerebral Palsy” (DomagalskaSzopa M, Szopa A 2014).

Powyższego opracowania ze względu na 10% mój udział w jego realizacji nie wska-

zuję jako własnego szczególnego osiągnięcia naukowego (wynikającego z art. 16 ust. 2 usta-

wy z dnia 14 marca 2003 r. o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i ty-

tule w zakresie sztuki (Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.).

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&B_00=015&C_00=3&D_00=0.000&mask=2&F_00=06&V_00=PLoS+One+


30

Wykorzystanie wyników w praktyce

Metody kompleksowej i obiektywnej oceny funkcjonalnej na podstawie klinicznej oceny

spastyczności i jej związków z zaburzeniem wzorców postawy i chodu u dzieci z MPD były

także tematem kilku warsztatów terapeutycznych prowadzonych z moim udziałem na znaczą-

cych konferencjach naukowych:

1. Konferencja Naukowa: Rehabilitacja w chorobach dzieci i młodzieży. Cele i efekty uwa-

runkowania doboru metod terapeutycznych. Warsztaty: ,Programowanie postępowania

usprawniającego u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym w oparciu o analizę

wzorców posturalno - lokomocyjnych. (Małgorzata Domagalska, Andrzej Szopa, War-

szawa, 2012);

2. IV Międzynarodowe Dni Rehabilitacji „Potrzeby i Standardy Rehabilitacji w Chorobach

i po Urazach Ośrodkowego Układu Nerwowego” warsztaty: „Podstawowe wzorce

posturalne jako wyznaczniki prawidłowego rozwoju motorycznego” (Basic postural

patterns as normal motor development determinants). (Małgorzata Domagalska, Andrzej

Szopa, Rzeszów, 2012);

3. VII Ogólnopolska Konferencja Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii warsztaty terapeu-

tyczne „Wzorce postawno-lokomocyjne dzieci Z MPD a programowanie rehabilitacji”.

„The postural and locomotional patterns in children with CP in treatment planning

(Małgorzata Domagalska, Andrzej Szopa, Pabianice, 2010);

Metody kompleksowej i obiektywnej oceny funkcjonalnej opartej na klinicznej ocenie

spastyczności, w połączeniu z analizą wzorców postawy i chodu u dzieci z MPD były także

tematem poprowadzonego z moim udziałem cyklu kursów dla Fizjoterapeutów: Kurs dia-

gnostyki i terapii neurorozwojowej opartej na koncepcji Neurodevelopmental Treat-

ment, które odbyły się w Centrum Rehabilitacyjno–Medycznym Neuromed w Katowicach

(Małgorzata Domagalska, Andrzej Szopa, 2008) i obejmowały trzy części:

1) Neurorozwojowe podstawy usprawniania dzieci z MPD;

2) Teoria metodyka i praktyka terapii neurorozwojowej;

3) Programowanie Terapii Neurorozwojowej.

Dwukrotnie także z moim udziałem w Centrum Rehabilitacyjno–Medycznym Neuromed w

Katowicach odbyły się warsztaty dla Fizjoterapeutów: „Programowanie terapii neurorozwo-

jowej” (Katowice 2011, Katowice 2012).




31

5.2. WYKAZ ORAZ KRÓTKIE PRZEDSTAWIENIE GŁÓWNYCH OSIĄGNIĘĆ

NAUKOWYCH OPUBLIKOWANYCH PO UZYSKANIU STOPNIA DOKTORA

NAUK KULTURY FIZYCZNEJ WCHODZĄCYCH W SKŁAD CAŁOŚCIO-

WEGO DOROBKU NAUKOWEGO.

Pozostałe prace naukowe składające się na mój całościowy dorobek naukowy obejmują

zagadnienia z zakresu obiektywnej oceny funkcjonalnej dzieci z mózgowym porażeniem

dziecięcym (MPD) i praktycznego wykorzystania jej wyników w programowaniu ich uspraw-

niania i dotyczą trzech podstawowych obszarów badawczych:

1) obiektywna ocena zaburzeń wzorców postawy i kontroli posturalnej u dzieci z MPD;

2) obiektywna ocena zaburzeń wzorców chodu u dzieci z MPD;

3) diagnostyka i terapia dzieci z wadami postawy, głównie z BSK.

POZOSTAŁE PUBLIKACJE - ŁĄCZNY IF – 11.385 PUNKTACJA MNiSW – 386 PKT

(nie zawiera publikacji w suplemencie czasopisma indeksowanego),

Ad. 1. Obiektywna ocena zaburzeń wzorców postawy ciała i kontroli posturalnej u dzieci z

MPD.

W kręgu moich szczególnych zainteresowań, obejmujących funkcjonalną ocenę dzieci

z mózgowym porażeniem dziecięcym (MPD) znajduje się zagadnienie dotyczące oceny zabu-

rzeń wzorców postawy ciała u dzieci z MPD. Od 2004 roku wspólnie z zespołem z Katedry

Fizjoterapii Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM w Katowicach prowadziłem badania dotyczące

analizy wzorców postawy ciała u dzieci z MPD.

Wstępne wyniki tych badań zostały najpierw zaprezentowane na dwóch prestiżowych

międzynarodowych konferencjach: na 6 Międzynarodowym Kongresie Mózgowego Poraże-

nia Dziecięcego (‘6th International Congress on Cerebral Palsy’) w Bledzie, pod tytułem”

Typowe wzorce postawy i lokomocji u dzieci z Mózgowym Porażeniem Dziecięcym – z nie-

dowładem połowiczym” („The typical postural and locomotional patterns in Cerebral Palsy –

hemiparetic children”; M. Domagalska et.al. Slovenia, 24 – 26. 4. 2006) oraz w trzech prezen-

tacjach: pod tytułem 1) “The possibilities of improvement of postural and locomotion patterns

in cerebral palsied children using the inhibiting casts” (Domagalska et.al.; 2006);

2) “The postural and locomotion patterns in children with cerebral palsy” (Domagalska

et.al.2006), oraz 3) “ The typical postural and locomotion patterns in cerebral palsied children


32

as an expression of insufficient antigravity possibilities”(Domagalska et.al.2006); przed-

stawionych podczas Międzynarodowego Kongresu Mózgowego Porażenia Dziecięcego i

Medycyny Rozwojowej (East European and Mediterranean Meeting on Cerebral Palsy and

Developmental Medicine), który odbył sie w Warszawie w 2006 roku.

Wyniki pilotażowych badań w tym zakresie zostały opublikowane w czasopiśmie Fi-

zjoterapia Polska w następujących opracowaniach: 1) „Kompensacyjne przemieszczenia po-

szczególnych segmentów ciała w płaszczyźnie czołowej u dzieci z mózgowym porażeniem”

(Domagalska i wsp. 2005); 2) „Kompensacyjne przemieszczenia poszczególnych segmentów

ciała w płaszczyźnie strzałkowej u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” (M. Doma-

galska i wsp. 2006); 3) „Problemy posturalne dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym na

przykładzie niedowładów połowiczych” (Domagalska i wsp. 2008).

Wyniki kompleksowych badań dotyczących rozpoznania i zdefiniowania wzorców

posturalnych u dzieci z MPD zostały zamieszczone w trzech oryginalnych artykułach nauko-

wych opublikowanych w wysoko punktowanych czasopismach według listy Journal Citation

Reports:

1) Domagalska M, Szopa A, Lembert D. A descriptive analysis of abnormal postural pat-

terns in children with hemiplegic cerebral palsy. Med. Sci. Monitor 2011; Vol.17,

No.2, p.CR110-CR116. MNiSW: 20.000;

2) Domagalska M, Szopa A. Body posture asymmetry differences between children with

mild scoliosis and children with unilateral cerebral palsy. Biomed Res.Int.2013;

Vol.2013, ID462094, p.1-7. IF: 2,706; MNiSW: 30.000;

3) Domagalska M, Szopa A. Postural pattern recognition in children with unilateral cere-

bral palsy. Ther.Clin.Risk Manag. 2014; Vol.10, p.113-120. IF: 1.343, MNiSW:

20.000

Powyższe badania zostały przeprowadzone w grupie dzieci z niedowładem połowi-

czym (I/II poziom wg Gross Motor Function Measure, GMFM), które pozostawały pod opie-

ka rehabilitacyjną śląskich ośrodków rehabilitacyjnych. Zasadniczym elementem przeprowa-

dzonych badań były zobiektywizowane pomiary wzorców postawy podczas samodzielnego

utrzymywania swobodnej pozycji stojącej. Fotogrametrycznie (za pomocą techniki opartej o

zjawisko mory projekcyjnej, Moirẻ phenonomon) oceniano przestrzenny układ poszczegól-

nych segmentów ciała we wszystkich trzech płaszczyznach, w oparciu o zestaw do fotogra-

metrycznej oceny postawy ciała firmy CQ Electronic System, Artur Świerc (Polska) wraz z

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Domagalska+Ma%B3gorzata+E+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Szopa+Andrzej+J+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Lembert+Darius+T+

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Med+Sci+Monitor+



http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&B_00=015&C_00=3&D_00=0.000&mask=2&F_00=06&V_00=Biomed+Res+Int+





33

oprogramowaniem. Badanie fotogrametryczne przeprowadzono zgodnie z zaleceniami SO-

SORT (Society on Scoliosis Orthopedic and Rehabilitation Treatment).

Jednoczasowo oceniano rozkładu sił nacisku mas ciała na płaszczyznę podparcia po-

między strona niedowładną a niezajętą niedowładem w statyce. Do badań baropodometrycz-

nych wykorzystano platformę PDM (Dynamic Platform Measure) firmy ZEBRIS (Niemcy)

wraz z oprogramowaniem FootPrint.

Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że wzorce posturalne u dzieci z niedo-

władem połowiczym można scharakteryzować za pomocą podstawowych parametrów postu-

rometrycznych, lecz jedynie w połączeniu z parametrami określającymi rozkład sił nacisku na

płaszczyźnie podparcia pomiędzy niedowładna i niezajętą stroną ciała.

Na podstawie uzyskanych wyników wyróżniono i zdefiniowano dwa różne wzorce posturalne

u dzieci z niedowładem połowiczym:

1) wzorzec prograwitacyjny: nazwany tak ze względu na zbytnią uległość przeciążonej

strony niedowładnej w stosunku do siły grawitacji;

2) wzorzec antygrawitacyjny: charakteryzujący się nadmierną aktywnością przeciwko si-

le grawitacji odciążonej strony niedowładnej.

Wzorzec antygrawitacyjny (AGPP) charakteryzowało:

odchylenie linii wyrostków kolczystych kręgosłupa od osi anatomicznej w stronę nie-

zajętą niedowładem;

boczne nadmierne uniesienie miednicy po stronie niedowładnej;

tyłoskręcenie obręczy barkowej po stronie niedowładnej.

Wzorzec prograwitacyjny (PGPP) charakteryzowało:

odchylenie linii wyrostków kolczystych kręgosłupa od osi anatomicznej w stronę nie-

dowładną;

boczne nadmierne opadanie miednicy po stronie niedowładnej;

przoskręcenie obręczy barkowej po stronie niedowładnej.

Uzyskanie tak jednoznacznych wyników było możliwe tylko dzięki równoczasowej

rejestracji parametrów posturometrycznych i parametrów rozkładu sił nacisku mas ciała na

płaszczyznę podparcia pomiędzy stroną niedowładną i niezajętą niedowładem. Jedynie bo-

wiem podział badanych ze względu na kierunek przeciążenia lub odciążenia strony niedo-

władnej pozwolił na rozpoznanie i opisanie dwóch różnych wzorców postawy ciała wśród

dzieci z niedowładem połowiczym.


34

Na podstawie przeprowadzonego cyklu badań wykazano, że u dzieci z niedowładem

połowiczym występują dwa różne wzorce posturalne, różniące się podstawowymi wskaźni-

kami posturometrycznymi. Każdy z dwóch opisanych wzorców posturalnych i wzorców cho-

du generuje odmienne problemy funkcjonalne u dzieci z niedowładem połowiczym, które

powinny zostać uwzględnione w programowaniu szeroko pojętej rehabilitacji tych dzieci.

Rozróżnienie dwóch wzorców postawy i chodu u dzieci z niedowładem połowiczym

powinno być uwzględnione w programowaniu wczesnej terapii dzieci, u których nieprawi-

dłowe wzorce postawy i chodu nie są jeszcze utrwalone.

Kolejny etap podjętych przeze mnie badań dotyczył zagadnień zaburzeń kontroli

posturalnej u dzieci z MPD. Realizując projekt badań własnych „Zaburzenia równowagi u

dzieci z niedowładem połowiczym.” (A. Szopa, 2008) podjąłem współpracę zarówno ze

współpracownikami z Katedry Fizjoterapii Wydziału Nauk o Zdrowiu SUM, jak i z innych

ośrodków naukowych, takich jak: Instytut Elektroniki Politechniki Śląskiej w Gliwicach.

Najpierw podjęliśmy badania pilotażowe dotyczące oceny kontroli posturalnej u dzieci

z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia ośrodkowego w porównaniu do dzieci rozwijających

się prawidłowo. Badania przeprowadzono z wykorzystaniem maty sensorowej Sensor-Mess-

System, z odpowiednim oprogramowaniem (Lück GmbH). U badanych dokonywano pomiaru

sił nacisku ciała na podłoże, w trzech pozycjach: supinacyjnej, pronacyjnej oraz siedzącej.

Wyniki badań pod tytułem „Rozkład sił nacisku mas ciała na podłoże u dzieci z zabu-

rzeniami ruchowymi pochodzenia ośrodkowego, jako wyraz zaburzeń rozwoju napięcia po-

sturalnego (Distribution of body mass on the support base in cerebral motor disorders children

as an expression of antigravity unabilities) zostały opublikowane w polskim recenzowanym

czasopiśmie. Fizjoterapia Polska (Andrzej Szopa, Małgorzata Domagalska, Janusz Nowotny,

2007).

Przeprowadzone badania pokazały, że dzieci z ciężkimi zaburzeniami ośrokowymi

prezentują asymetryczny rozkład sił nacisku na podłoże, odzwierciedlający asymetrię ich

wzorców posturalnych. Dla dzieci rozwijających się typowo charakterystyczny jest bardziej

symetryczny rozkład obciążeń na płaszczyznę podparcia, co świadczy o prawidłowym rozwo-

ju kontroli posturalnej.

W 2010 roku podjęliśmy badania dotyczące oceny zaburzeń kontroli posturalnej po-

przez określenie podstawowych miar stabilności, wyliczonych na podstawie ścieżki ruchu

rzutu środka ciężkości, z wykorzystaniem platform baropedograficznych i stabilograficznych.

Wstępne wyniki badań pod tytułem „Disturbance of postural control in children with himiple-

gic cerebral palsy („Zaburzenia kontroli posturalnej u dzieci z niedowładem połowiczym”)


35

zostały opublikowane w opracowaniu: Physiotherapy. Pressing issues of everyday practice. /

Red.: J. Witkoś, B. Błońska-Fajfrowska, L. Niebrój, T. Gaździk. Lulu Enterprises (A.Szopa,

M. Domagalska i wsp.2012);

Wyniki kompleksowych badań nad kontrolą posturalną dzieci z MPD, obejmujące

dużą populacje dzieci z niedowładem połowiczym oraz grupę kontrolną zostały zawarte w

artykule pod tytułem “ Postural stability in children with hemiplegia estimated for three postu-

ral conditions: standing, sitting and keeling”. Manuskrypt pracy został przesłany do publikacji

w Research in Developmental Disabilities (IF: 2,753), DOI: 10.1016/j.ridd.2015.01.001.

Ad. 2. Obiektywna ocena zaburzeń chodu oraz innych zaburzeń funkcjonalnych u dzieci z

MPD.

Realizując badania wskazane w moim temacie wiodącym obejmującym rozpoznanie

zależności pomiędzy stopniem spastycznością i zaburzenia wzorców chodu u dzieci z mó-

zgowym porażeniem równocześnie brałem udział w realizacji 2 projektów badań naukowych:

„Wzorce postawno–lokomocyjne u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” (2006)

„Stopień spastyczności, a wzorce chodu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym”

(2008). Celem tych badań było rozpoznanie, a następnie zdefiniowanie zaburzeń wzorców

chodu u dzieci z MPD.

Wstępne wyniki powyższych badań zostały zaprezentowane podczas Międzynarodo-

wego Kongresu Mózgowego Porażenia Dziecięcego i Medycyny Rozwojowej (East European

and Mediterranean Meeting on Cerebral Palsy and Developmental Medicine), który odbył sie

w Warszawie w 2006 roku „The postural and locomotion patterns in children with cerebral

palsy” (Domagalska et.al.2006), a następnie opublikowane w dwóch artykułach w czasopi-

śmie Fizjoterapia Polska: 1) ) „Czynniki ryzyka a zaburzenia chodu u dzieci z mózgowym

porażeniem dziecięcym” No.2, s.235-240 (Czupryna K. Szopa A. i wsp. 2005); oraz 2)

„Wzorce postawno-lokomocyjne dzieci z m.p.dz. a programowanie rehabilitacji” (Domagal-

ska M. Szopa A. i wsp. 2007).

Kompleksowe wyniki badań zostały opublikowane w wysoko punktowanym czasopi-

śmie według listy Journal Citation Reports - PLoS One pod tytułem “ Wzorce chodu - różnice

pomiędzy dziećmi z niskostopniowa skoliozą i dziećmi z jednostronnym mózgowym poraże-

niem dziecięcym” (‘Gait Pattern Differences between Children with Mild Scoliosis and Chil-

dren with Unilateral Cerebral Palsy’ (Domagalska-Szopa M. Szopa A. 2014).

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&B_00=015&C_00=3&D_00=0.000&mask=2&F_00=06&V_00=PLoS+One+


36

Przeprowadzone badania wykazały, że wzorce chodu u dzieci z niedowładem połowi-

czym można scharakteryzować za pomocą podstawowych parametrów kinematycznych, lecz

jedynie w połączeniu z parametrami określającymi rozkład sił nacisku na płaszczyźnie pod-

parcia pomiędzy niedowładna i niezajętą strona ciała.

Uzyskane wyniki potwierdziły, że u dzieci z niedowładem połowiczym występują dwa

różne wzorce chodu, różniące się podstawowymi parametrami kinematycznymi: 1) antigraita-

cyjny wzorzec chodu (AGP) oraz 2) prograwitacyjny wzorzec (PGP), z których każdy wiąże

się z odmiennymi problemami funkcjonalnymi i które powinny zostać uwzględnione w pro-

gramowaniu szeroko pojętej rehabilitacji tych dzieci.

W latach 2005-2007, we współpracy z kolegami z Katedry Fizjoterapii Wydziału Na-

uk o Zdrowiu SUM, a także z innych ośrodków akademickich prowadziłem badania naukowe

dotyczące innych - niż zaburzenia motoryki dużej (postawy i lokomocji) - zaburzeń funkcjo-

nalnych u dzieci z zaburzeniami pochodzenia ośrodkowego.

Wyniki tych badań zostały zawarte w kilku opracowaniach naukowych:

1) „Assessment of visual perception in adolescents with a history of central coordination dis-

order in early life - 15-year follow-up study” zamieszczonym w wysokopunktowanym

czsasopiśmie według listy Journal Citation Reports (W. Kiebzak i wsp. 2012),

2) „Późne konsekwencje wczesnych kompensacji w obrębie obręczy barkowej - czyli przysto-

sowanie struktury do funkcji opublikowane w monografii „ Życie bez bólu.”/ Pod red.: Z.

Śliwińskiego i G. Śliwińskiego, Wydawnictwo-Poligrafia AD REM, Zgorzelec 2013);

3) „Zaburzenia edukacji sensomotorycznej” w książce „Physiotherapy. Pressing issues of

everyday practice. / Eds.: J. Witkoś, B. Błońska-Fajfrowska, L. Niebrój, T. Gaździk. Rale-

igh : Lulu Enterprises, Inc., 201

4) „Wczesna ocena ośrodkowych zaburzeń ruchowych” w podręczniku: „Wielka Fizjoterapia.

T.1 / Red.: Z. Śliwiński, A. Sieroń: Elsevier Urban & Partner (Wrocław, 2014).

Celem pierwszego opracowania było zbadanie czy występujące we wczesnym okresie

życia zaburzenia jakości napięcia mięśniowego i dyskoordynacji ruchów gałek ocznych, jako

podstawowe objawy zaburzeń centralnej koordynacji nerwowej, mają wpływ na poziom roz-

woju percepcji wzrokowej u dziecka w późniejszym okresie jego rozwoju i czy wyniki testów

percepcji wzrokowej tych dzieci różnią się od wyników osób, u których okres niemowlęcy

przebiegał bez zaburzeń. Badania przeprowadzono w grupie 44 osób w wieku 15 – 16 lat, w

tym: 19 osób, u których okresie niemowlęcym (2 -3 miesiącem życia) na podstawie neuroki-

nezjologicznej oceny wg. Vojty rozpoznano średnio – ciężkie i ciężkie zaburzenia centralnej


http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Wielka+fizjoterapia+T+1+



37

koordynacji oraz 25 osób w wieku 15 – 16 lat, u których okres niemowlęcy przebiegał bez

zaburzeń psychomotorycznych. Do przeprowadzenia badań wykorzystano test percepcji

wzrokowej (A14+), składający się z 96 zadań graficznych, które należało rozwiązać w czasie

50 minut. Rozwiązanie zadań polegało na logicznym dopasowaniu jednej z 5 propozycji, jako

brakującego elementu obrazu. Na podstawie uzyskanych stwierdzono, że poziom percepcji

wzrokowej u dzieci w obu grupach nie różni się statystycznie. Pomimo tego, że we wcze-

snym okresie rozwoju u jednej grupy badanych stwierdzono zaburzenia percepcji wzrokowej

to wczesna terapia dała tym dzieciom szansę uporządkowania rozwoju motorycznego i unik-

nięcia późniejszych konsekwencji w postaci zaburzeń w sferze poznawczej.

Drugie opracowanie miało na celu uzasadnienie słuszności neurofizjologicznego

podejścia do problemu występowania samoistnych (bez związku z urazem) bólów barku, po-

przez pryzmat rozwoju kompensujących mechanizmów posturalnych z najwcześniejszego

okresu rozwoju - zarówno w odniesieniu do ich wczesnych, późniejszych, ale także i tych

najbardziej odległych konsekwencji. W oparciu o przegląd piśmiennictwa dotyczącego szero-

ko pojętej problematyki bólów barku, a także poprzez doświadczenia własne pochodzące z

wieloletnich obserwacji i analizy rozwoju posturalnego niemowląt podjęto próbę wykazania,

że zaburzenia czynności i dolegliwości bólowe kompleksu barkowego mogą być późnymi

konsekwencjami wczesnych zaburzeń w zakresie:

rozwoju napięcia mięśniowego

rozwoju kontroli posturalnej

rozwoju kompensacyjnych mechanizmów posturalnych

Wyniki przeprowadzonych rozważań podsumowano w postaci następujących wnio-

sków:

1) Najskuteczniejszą formą zwalczania dolegliwości powstających podczas zaburzeń

czynności narządów ruchu jest profilaktyka pierwotna.

2) W etiopatogenezie zaburzeń postawy ciała, zaburzeń czynnościowych oraz dolegliwo-

ści w obrębie narządu ruchu coraz większe znaczenie przypisuje się tzw. ukrytym za-

burzeniom ruchowym z najwcześniejszego okresu rozwoju motorycznego.

Zagadnienia zaburzeń funkcjonalnych w przebiegu rozwoju psychomotorycznego

podsumowałem w pracy poglądowej zatytułowanej „Zaburzenia edukacji sensomotorycznej”

w książce „Physiotherapy. Pressing issues of everyday practice. / Eds.: J. Witkoś, B. Błońska-

Fajfrowska, L. Niebrój, T. Gaździk. Raleigh: Lulu Enterprises, Inc., 2012 oraz oraz w roz-


38

dziale „Wczesna ocena ośrodkowych zaburzeń ruchowych” w podręczniku: „Wielka Fizjote-

rapia. T.1 / Red.: Z. Śliwiński, A. Sieroń: Elsevier Urban & Partner (Wrocław, 2014).

Ad. 3. Diagnostykia funkcjonalna i terapia dzieci z wadami postawy, głównie z BSK.

W kręgu moich zainteresowań naukowych, znajdują się również zagadnienia dotyczą-

ce diagnostyki funkcjonalnej i terapii dzieci z wadami postawy, głównie z bocznym skrzy-

wieniem kręgosłupa. Są one kontynuacją zagadnień naukowych, którymi zajmowałem się

przed uzyskaniem stopnia doktora n. kult. fiz. oraz w czasie realizacji projektu badawczego

mojej rozprawy doktorskiej („Wybrane wskaźniki funkcji układu oddechowego i krążenia u

dzieci i młodzieży z bocznymi skrzywieniami kręgosłupa I°”).

Wyniki tych badań zostały zaprezentowane w następujących publikacjach:

1) Andrzej Szopa, Małgorzata Domagalska, Aleksandra Rudzińska, Jacek Sołtys, Anna Ko-

walczyk. Prevention of postural deviations. Physiotherapy. , Inc., 2012. ZRO. Pressing is-

sues of everyday practice. / Eds.: J. Witkoś, B. Błońska-Fajfrowska

2) Olga Nowotny-Czupryna, Krzysztof Czupryna, Anna Brzęk, Anna Kowalczyk, Małgorzata

Domagalska, Andrzej Szopa. Wpływ obciążenia zewnętrznego u dzieci ze skoliozami na

zmiany kompensacji ciężarowej w warunkach statycznych oraz zachowanie się miednicy

podczas chodu. The influence of external loading on weight compensatory changes and

pelvic behaviour during walking in scoliotic children., Fizjoterapia Pol. /

Pol.J.Physiother.2008; Vol.8, No.4, s.436-444.

3) Daria Tucholska, Małgorzata Domagalska, Andrzej Szopa. Skolioza a obraz siebie (Scolio-

sis and body image) W: Życie bez bólu. / Pod red.: Z. Śliwińskiego i G. Śliwińskiego. Je-

lenia Góra : Wydawnictwo-Poligrafia AD REM, 2012.

5.2.1. Podręczniki, skrypty, rekomendacje

Jestem współautorem 2 podręczników dla studentów fizjoterapii i fizjoterapeutów oraz

specjalistów rehabilitacji :

1) „Podstawy Fizjoterapii”: Cz.2 „Podstawy metodyczne i technika wykonywania niektórych

zabiegów” (Wyd. Kasper, 2004);

2) „Podstawy Fizjoterapii”Cz.3 „Wybrane metody fizjoterapii” (Wyd. Kasper 2005



http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=02&V_00=Tucholska+Daria+





39

Jestem także autorem 2 rozdziałów w najnowszym podręczniku dla fizjoterapeutów

„Wielka Fizjoterapia” (Red. A. Sieroń, Z. Śliwiński, ELSEVIER,2014):

1) „ Kinezyterapia w wieku rozwojowym – zagadnienia wybrane”; Tom 2

2) „Metody specjalne w fizjoterapii : NDT - BOBATH”; Tom 3

5.2.2. Projekty badawcze

W zakresie działalności naukowej byłem kierownikiem zatwierdzonych następujących pro-

jektów badań statutowych SUM:

2015 „Ocena poziomu wydolności u dzieci ze skoliozą”.

Współudział w zatwierdzonych projektach badań statutowych:

2014 „Badania kontroli posturalnej niemowląt”.

2015 „Ocena poziomu wydolności u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym”.

Byłem także kierownikiem następujących zatwierdzonych projektów badań własnych SUM:

2004 „Wpływ nieprawidłowego rozkładu napięcia mięśniowego u dzieci z różnymi postacia-

mi mózgowego porażenia dziecięcego na rozkład sił nacisku na płaszczyznę podparcia w

świetle badań baropedograficznych”.

2008 „Zaburzenia równowagi u dzieci z niedowładem połowiczym.”

Współudział w zatwierdzonych projektach badań własnych:

2004 „Wpływ nieprawidłowego rozkładu napięcia mięśniowego u dzieci z różnymi postacia-

mi mózgowego porażenia dziecięcego na układ poszczególnych segmentów ciała w świetle

badań fotogrametrycznych”.

2006 „Wzorce postawno – lokomocyjne u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym”.

2008 „Stopień spastyczności, a wzorce chodu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecię-

cym”.

2009 „Wymierna ocena globalnych wzorców motorycznych”.

W zakresie działalności naukowej byłem także wykonawcą lub uczestniczyłam w pra-

cach zespołu badawczego w ramach następujących dużych projektów badawczych:

2004 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku o finansowanie projektu badawczego: „Możliwości

wymiernej oceny wyników rehabilitacji dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” zgło-

szonego do konkursu ogłoszonego przez Komitet Badań Naukowych.

2010 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku o przyznanie dotacji na dużą infrastrukturę badaw-

czą (DIB) „Zestaw modułów do systemu analizy ruchu”.


40

2012 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku do Narodowego Centrum Badań i rozwoju o dofi-

nansowanie projektu: „Studia podyplomowe: Opieka, terapia i diagnostyka osób w wieku

podeszłym” w ramach programu operacyjnego Kapitał Ludzki.

2013 Przygotowanie i zgłoszenie projektu realizowanego w ramach Programu Operacyjnego

PL07 Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do trendów demograficzno-

epidemiologicznych dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Me-

chanizmu Finansowego 2009-2014. Tytuł projektu: Wielospecjalistyczna, skoordynowana

edukacja zdrowotna w obszarze opieki nad kobietą, dzieckiem i rodziną. Projekt przeszedł

pozytywne oceny na każdym etapie kwalifikacji i decyzją Komitetu do spraw Wyboru Projek-

tów został wpisany na listę rezerwową projektów.

2012 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku o sfinansowanie dużej infrastruktury badawczej

(zakup aparatury naukowo-badawczej) służącej potrzebom badań naukowych i prac rozwo-

jowych. Nazwa inwestycji: Laboratorium Diagnostyki Narządu Ruchu Nr IA/SP/0531/2014

2013 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku o przyznanie dotacji na inwestycję w zakresie du-

żej infrastruktury badawczej, na zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej:

SYSTEM DO KOMPLEKSOWEJ ANALIZY RUCHU.

2014 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku o przyznanie dotacji w roku na inwestycję w zakre-

sie dużej infrastruktury badawczej, na zakup lub wytworzenie aparatury naukowo-badawczej:

ANALIZY FUNKCJI LUDZKIEGO ORGANIZMU.

2014 Przygotowanie i zgłoszenie wniosku w sprawie dofinansowania projektu pt.: Opraco-

wanie platformy diagnostyczno-neurorehabilitacyjnej NeuroCOMP do II konkursu w ramach

programu strategicznego „Profilaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych” – STRATEG-

MED 2015, ogłoszonego przez Narodowe Centrum Badań i Rozwoju STRATEGMED II,

realizowanego przez Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach; NeuroCOMP, Akademię

Leona Koźmińskiego; EgzoTech Sp. z o.o.; COMP Centrum Innowacji Sp z o.o.; ELZAB

S.A. oraz Uniwersytet Szczeciński. Wniosek przeszedł pozytywną ocenę formalną oraz me-

rytoryczną (wniosek numer 268382).

5.2.3. Staże naukowe / szkolenia naukowe / współpraca międzynarodowa

Poza rozwojem naukowym istotnym ęlementem mojej pracy zawodowej jest praktyka w

zawodzie fizjoterapeuty. Swoją wiedzę i umiejętności zawodowe doskonaliłem na licznych

kursach międzynarodowych i krajowych, z których najważniejsze to:

1984 Praktyka fizjoterapeutyczna w Klinik für Orthopädie und Sporttraumatologie w

Dreifaltigkeits-Krankenhaus Köln-Braunsfeld GMBH (01.07.1985-30.09.1985).


41

1990 Zasady rehabilitacji chorych z zaburzeniami układu krążenia - Studium Medycyny

Klinicznej (Warszawa)

1990 Elementy metody PNF - AWF Katowice

1992 Progresywna relaksacja metody Jacobsona – AWF Katowice

1993 Neurofizjologiczne podstawy usprawniania w dysfunkcjach ośrodkowego układu

nerwowego – Katowice Giszowiec

1994 Terapia manualna ze szczególnym uwzględnieniem metody Cyriaxa i McKenziego Io

1996 Terapia manualna ze szczególnym uwzględnieniem metody Cyriaxa i McKenziego IIo

i IIIo - AWF Katowice

1996 Terapia dla dzieci i dorosłych na podstawie rozwoju ruchowego, E-Technik, metoda P.

Hankego - AWF Katowice.

2008 Kinesiology Taping - Mysłowice

2009 Prechtl’s Method on the Quantitative Assessment of General Movemets (certyfikat

międzynarodowy)

Moja aktywność naukowa, chociaż w głównej mierze dotyczy współpracy z jednostkami

organizacyjnymi Śląskiego Uniwersytetu Medycznego oraz innych ośrodków naukowych

(Instytut Elektroniki Politechniki Śląskiej, Centrum Zdrowia Dziecka, Wyższa Szkoła Fizjoterapii

we Wrocławiu, Uniwersytet Jana Kochanowskiego w Kielcach), co zaowocowało wspólnymi

publikacjami, wykazanymi w moim dorobku naukowym, to obejmuje także współpracę

międzynarodową z fizjoterapeutami z Niemiec (Gregor Żeleźnik) oraz USA (Darius Lambert). W

wyniku współpracy zawodowej oraz naukowej powstało kilka opracowań naukowych: 1) M.

Domagalska, A. Szopa, G. Zieleźnik, J. Stępowska. Neurorozwojowa koncepcja zaburzeń

napięcia mięśniowego u dzieci z porażeniem mózgowym. Neurologia Dziecięca, 1997; 2) M.

Domagalska, A. Szopa, D. Lembert. A descriptive analysis of abnormal postural patterns in

children with hemiplegic cerebral palsy. Med.Sci.Monitor 2011; 3) M. Domagalska, A.

Szopa, Darius T. Lembert I wsp. The disorders of sensorimotor education. W: Physiotherapy.

Pressing issues of everyday practice, 2012.

Aktywnie współpracuje także z towarzystwami naukowymi. W roku 2003 we

współpracy z Polskiem Stowarzyszeniem Terapeutów NDT–SI zorganizowałam I Śląskie

Warsztaty Neurologiczne (AWF Katowice 28.02 – 1.03. 2003), gdzie pełniłem funkcję

Członka Komitetu Naukowego oraz Sekretarza Komitetu Organizacyjnego. Program

warsztatów obejmował zarówno sesję dotyczącą „Nowoczesnych metod pomocnych w

diagnostyce mózgowego porażenia dziecięcego” jak i „Nowoczesnych metod

wspomagających terapię neurorozwojową” i zgromadził wykłady i warsztaty prowadzone


42

przez przedstawicieli interdyscyplinarnego zespołu naukowców i praktyków (neurologów

dziecięcych, ortopedów, fizjoterapeutów, logopedów i terapeutów zajęciowych zajmujących

się powyższymi zagadnieniami ze wszystkich wiodących ośrodków w Polsce.

W ramach współpracy z Akademią Medyczną im. Piastów Śląskich we Wrocławiu od

2002 roku do chwili obecnej prowadzę zajęcia na kursach dla lekarzy specjalizujących się w

dziedzinie rehabilitacji medycznej „Rehabilitacja dzieci ryzyka” (CMKP 22) organizowanych

przez prof. dr hab. n. med. Ludwikę Sadowską.

W efekcie współpracy z Polskim Towarzystwem Fizjoterapii (PTF) zostałam cztero-

krotnie powołany do Komitetu Naukowego Międzynarodowej Konferencji Naukowej: Dzień

Inwalidy "Życie bez bólu" (edycja 17,18,19 i 20, Zgorzelec) oraz dwukrotnie do Komitetu

Organizacyjnego ("Życie bez bólu" edycja 18 i 19 , Zgorzelec). Byłem także członkiem Ko-

mitetu Organizacyjnego oraz Komitetu Naukowego IV i V Międzynarodowego Kongresu

Naukowego „Pomóżmy lepiej żyć” (Kielce, 2010 oraz Kielce 2011).

W 2012 roku - jako przedstawiciel Katedry Fizjoterapii Wydziału Nauk o Zdrowiu

(WNoZ) SUM w Katowicach - brałem udział w przygotowaniu i zgłoszeniu wniosku do Na-

rodowego Centrum Badań i Rozwoju o dofinansowanie projektu: „Studia podyplomowe:

Opieka, terapia i diagnostyka osób w wieku podeszłym” - w ramach programu operacyjnego

Kapitał Ludzki. Wniosek został przygotowany przy współpracy z Wydziałem Farmaceutycz-

nym z Oddziałem Medycyny Laboratoryjnej w Sosnowcu Śląskiego Uniwersytetu Medycz-

nego.

W 2013 roku - z ramienia Katedry Fizjoterapii WNoZ SUM w Katowicach we współ-

pracy z Katedrą Zdrowia Kobiety oraz Katedrą Pielęgniarstwa WNoZ SUM brałem udział w

przygotowaniu i zgłoszeniu projektu realizowanego w ramach Programu Operacyjnego PL07

„Poprawa i lepsze dostosowanie ochrony zdrowia do trendów demograficzno-

epidemiologicznych” - dofinansowanego z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego

Mechanizmu Finansowego 2009-2014; tytuł projektu: Wielospecjalistyczna, skoordynowana

edukacja zdrowotna w obszarze opieki nad kobietą, dzieckiem i rodziną. Projekt przeszedł

pozytywne oceny na każdym etapie kwalifikacji i decyzją Komitetu do spraw Wyboru Projek-

tów został wpisany na listę rezerwową projektów.

W 2014 roku z mojej inicjatywy zawiązała się współpraca naukowa Katedry Fizjote-

rapii WNoZ SUM nie tylko z przedstawicielami innych jednostek naukowych (Uniwersytet

Szczeciński, Akademia Leona Koźmińskiego), ale także z przedstawicielami przedsiębiorstw

produkcyjnych, takich jak: NeuroCOMP, EgzoTech Sp. z o.o.; COMP Centrum Innowacji Sp

z o.o.; ELZAB S.A. W wyniku tej współpracy został przygotowany i zgłoszony wniosek w

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Mi%EAdzynarodowy+Dzie%F1+Inwalidy+17+Edycja+-+%AFycie+bez+b%F3lu+Zgorzelec+24-27+03+20

http://213.227.100.63/scripts/expertus3e3.exe?KAT=c%3A%5Cexpertus.cd%5Cbib%5Cpar%5C&FST=data.fst&FDT=data.fdt&ekran=ISO&lnkmsk=2&cond=AND&mask=2&F_00=06&V_00=Mi%EAdzynarodowy+Dzie%F1+Inwalidy+17+Edycja+-+%AFycie+bez+b%F3lu+Zgorzelec+24-27+03+20


43

sprawie dofinansowania projektu pt.: Opracowanie platformy diagnostyczno-

neurorehabilitacyjnej NeuroCOMP do II konkursu w ramach programu strategicznego „Pro-

filaktyka i leczenie chorób cywilizacyjnych” – STRATEGMED 2015, ogłoszonego przez

Narodowe Centrum Badań i Rozwoju STRATEGMED II, realizowanego przez Śląski Uni-

wersytet Medyczny w Katowicach; Wniosek przeszedł pozytywną ocenę formalną (wniosek

numer 268382).

5.2.4. Nagrody naukowe i wyróżnienia

Za działalność naukowo-dydaktyczną otrzymałam następujące nagrody:

2012 Zespołowa Nagroda Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach II

stopnia w zakresie działalności dydaktycznej za opracowanie programów kształcenia na

studiach I i II stopnia stacjonarnych i niestacjonarnych na kierunku Fizjoterapia;

2014 Zespołowa Nagroda Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach III

stopnia w zakresie działalności naukowej za cykl publikacji „Ocena funkcjonalna dzieci

z mózgowym porażeniem dziecięcym.

2014 Zespołowa Nagroda Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach II

stopnia w zakresie działalności organizacyjnej w roku akademickim 2013/2014;

Uzyskałem także liczne nagrody i wyróżnienia za prace prezentowane podczas kongresów nau-

kowych i konferencji, z których najbardziej prestiżowe to:

Wyróżnienie przyznane przez Komitet Naukowy VI Międzynarodowego Kongresu Polskiego

Towarzystwa Rehabilitacji „ Rehabilitacja Medyczna – profilaktyka pierwotna i wtórna nie-

pełnosprawności dla Małgorzaty Domagalskiej, Krzysztofa Czupryny, Andrzeja Szopy, Janu-

sza Nowotnego za pracę „Tzw. gipsy hamujące i toksyna botulinowa jako środki prewencji

wtórnej u dzieci z mózgowym porażeniem dziecięcym” (Łódz 2007);

Wyróżnienie przyznane przez Komitet Naukowy I Międzynarodowego Kongresu Polskiego

Towarzystwa Rehabilitacji i Polskiego Towarzystwa Fizjoterapii "Rehabilitacja Polska"

dla Małgorzaty Domagalskiej, Andrzeja Szopy, Zenona. Kidonia, Stanisława Pietraszka,

Krzysztofa Czupryny za pracę „Spastyczność a wzorce chodu u dzieci z niedowładem po-

łowiczym (Warszawa, 2009);

Nagroda główna przyznana przez Komitet Naukowy 4 Międzynarodowych Dni Rehabili-

tacji - "Potrzeby i standardy rehabilitacji w chorobach i po urazach ośrodkowego układu

nerwowego" dla : Małgorzaty Domagalskiej, Andrzeja Szopy, Zenona Kidonia za pracę

„Podstawowe wzorce posturalne jako wyznaczniki prawidłowego rozwoju motorycznego

(Rzeszów, 2012);


44

Nagroda główna przyznana przez Komitet Naukowy 7 Sympozjum - "Analiza ruchu - teo-

ria i praktyka w zastosowaniach klinicznych" dla Małgorzaty Domagalskiej, Andrzeja

Szopy, Stanisława Pietraszka, Zenon Kidonia, Grzegorza Onika za pracę „Spastyczność,

a odchylenia od prawidłowego wzorca chodu u dzieci z mózgowym porażeniem dziecię-

cym”. (Warszawa, 2012);

6. DZIAŁALNOŚĆ W ZAWODZIE FIZJOTERAPEUTY

Począwszy od 1993 roku - kiedy to założyłem własną działalność gospodarczą i zor-

ganizowałem w Chorzowie Gabinet Rehabilitacyjny „POSTURA”, zajmujący się przede

wszystkim rehabilitacja dzieci z wadami postawy - pracuję także w zawodzie fizjoterapeuty.

W latach 1996- 1996 podjąłem dodatkowe zatrudnienie na stanowisku fizjoterapeuty w Za-

kładzie Opieki Zdrowotnej w Katowicach, a następnie w okresie 1996-1997 – w Samodziel-

nym Publicznym Zakładzie Opieki Zdrowotnej w Katowicach, jako Kierownik Zespołu Fizjo-

terapeutów. W ramach powierzonych mi obowiązków zajmowałem się programowaniem pro-

cesu usprawniania i prowadzenia terapii dla pacjentów dorosłych, głównie z zaburzeniami

neurologicznymi.

Od 1997 jestem właścicielem Centrum Rehabilitacyjno-Medyczne „NEUROmed” sc,

Katowice, gdzie prowadzę praktykę fizjoterapeutyczną dla dzieci i młodzieży, szczególnie w

zakresie wczesnej terapii neurorozwojowej oraz rehabilitacji dzieci z MPD. Od lipca 2014

pracuje także jako specjalista fizjoterapii w Centrum Pediatrii Jana Pawła II w Sosnowcu na

Oddziale Neurorehabilitacji.

Posiadam tytuł specjalisty w dziedzinie Fizjoterapia. Jestem także właścicielem paten-

tu „Przyrząd do ćwiczeń korekcyjnych dzieci z porażeniem mózgowym i wadami postawy”

(Uprawniony i twórca wynalazku: Domagalska Małgorzata, Sosnowiec, PL, Szopa Andrzej,

Wilkowice, PL. Nr. PL 204656) i obecnie prowadzę prace nad automatyzacją urządzenia

oraz wdrożenia go praktyki neurorehabilitacji dzieci z zaburzeniami ruchowymi pochodzenia

ośrodkowego.

Miejscowość i data Podpis kandydata

Katowice, 06/02/2015

AUTOREFERAT - SUM...nieniem metody Cyriaxa i McKenziego II i III (1996, AWF Katowice), co dało mi...

Documents

Transcript of AUTOREFERAT - SUM...nieniem metody Cyriaxa i McKenziego II i III (1996, AWF Katowice), co dało mi...