Załącznik nr 2 do wniosku o przeprowadzenie postępowania habilitacyjnego

AUTOREFERAT

Ilona Kopyta

Wydział Lekarski w Katowicach

Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach

Klinika Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego Katedry Pediatrii

SPIS TREŚCI

1. Imię i nazwisko, aktualne miejsce zatrudnienia ............ ... ............................. . str.3

2. Posiadane dyplomy i stopnie naukowe z podaniem nazwy, miejsca i roku ich

uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej ........................................ ...... ..... strA

3. Informacja o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach

naukowych ........... ... .. ...... .................... ... ................. ...... ... ............ .... ... ... ...... ... str.5

4. Wskazanie osiągnięcia * wynikającego z art. 16 ust.2 ustawy z dnia 14 marca

2003 o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w

zakresie sztuki ( Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.):

A) Tytuł osiągnięcia naukowego z podaniem łącznego impact factor

(IF) ..... ........ .. .. .... ... ......... ...... .. ....... ... ... .................... ... .. .... ........ .... ... ......... . str.6

B) Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego-

tytuły ... ... ... ... ... ... ... .......... ..... .. ....... .. ........... .... ............................ ... .... .. .. str. 6-7

C) Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego-prezentacja wyników

badań .... .. ... ................... .. ............... ... ......... ...... ........ .... ......... .... .......... str. 8-25

5. Omówienie pozostałych wyników osiągnięć naukowo-badawczych

A) Praca dydaktyczna .................. .. ...................................................... .. ..... str.26

B) Praca naukowa ........... ..................... .......... .. ....... ..... .... .... .... ...... ... .. ... str.27-32

C) Działalność lecznicza .......................... ............. .. ....... .... .. ... .. ................... str.33

D) Członkowstwo w Towarzystwach Naukowych ...... .. ........... ........ .. ...... ... str.34

E) Nagrody i wyróżnienia ... ...... ...... ... ........ .... ... .......... .... ... .. .. .... .. ..... .... ..... str.35

F) Recenzje artykułów dla czasopism naukowych .... .................... .. .... .. .... str.36

G) Inne osiągnięcia ... ..... .. .. .. .... ... ... ......... ...... ................ ... ..... ... ... ... ......... str.37-38

2

1. Imię i nazwisko

Ilona Kopyta

Ur. 02.09.1970

Adiunkt Katedry i Kliniki Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

Kierownik Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego Górnośląskiego

Centrum Zdrowia Dziecka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

3

2. Posiadane dyplomy i stopnie naukowe- z podaniem nazwy, miejsca

roku ich uzyskania oraz tytułu rozprawy doktorskiej

1989 rok- Egzamin maturalny z wyróżnieniem w Liceum Ogólnokształcących im.

CK Norwida w Tychach

1989-1995 Studia na Wydziale Lekarskim Śląskiej Akademii Medycznej w

Katowicach w okresie-dyplom z oceną bardzo dobrą

1993 rok- Staż w Oddziale Gastroenterologii szpitala Virgen de la Salud w Toledo

1999 rok - Stypendium rządu szwajcarskiego programu "Matka i Dziecko"- staż

w oddziale neurologii dziecięcej Królewskiego Szpitala ( Karolinska Sjukhus) w

Sztokholmie

1999 rok- egzamin specjalizacyjny I stopnia z pediatrii pod opieką Prof. dr hab.

n. med. Elżbiety Marszał- egzamin zdany z wyróżnieniem

2003 rok- Praca doktorska pt. Wybrane czynniki ryzyka chorób naczyń

mózgowych u dzieci po udarze niedokrwiennym mózgu leczonych w

Klinice Neurologii Wieku Rozwojowego, promotor pracy Prof. dr hab. n.

med. Elżbieta Marsza!

2003 rok - egzamin specjalizacyjny II stopnia z pediatrii, opiekun specjalizacji

Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Marszał

2007 rok -egzamin specjalizacyjny w zakresie neurologii dziecięcej, opiekun

specjalizacji Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Marsza!

4

3. Informacje o dotychczasowym zatrudnieniu w jednostkach naukowych

1995-1996- Staż podyplomowy w Szpitalu Powiatowym w Pszczynie

1996 rok- Konkurs Lekarza Wojewódzkiego dla Najlepszych Absolwentów

Śląskiej Akademii Medycznej- jako laureatka Konkursu miałam możliwość wyboru

specjalizacji oraz miejsca pracy, dzięki akceptacji Prof. dr hab. n. med. Elżbiety

Marszał mogłam rozpocząć pracę na stanowisku asystenta Oddziału Neurologii

Dziecięcej II Kliniki Pediatrii w Katowicach( 1996-1999 rok)

2000 rok- Stanowisko asystenta Katedry Kliniki Pediatrii Neurologii Wieku

Rozwojowego ( 2000-2007 rok)

2007 rok- Stanowisko adiunkta Katedry i Kliniki Pediatrii Neurologii Wieku

Rozwojowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego

2012 rok- Stanowisko Kierownika Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach

5

4. Wskazanie osiągnięcia* wynikającego z art. 16 ust.2 ustawy z dnia 14

marca 2003 o stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach

i tytule w zakresie sztuki ( Dz. U. nr 65, poz. 595 ze zm.):

A)Tytuł osiągnięcia naukowego:

Analiza obrazu klinicznego oraz etiologia udaru

niedokrwiennego mózgu u dzieci ze szczególnym

uwzględnieniem biochemicznych, immunologicznych oraz

genetycznych czynników ryzyka.

Łączny IF publikacji wchodzących w skład osiągniecia naukowego:

9,207

Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego:

1) Związek między poziomami lipidów i fibrynogenu a ryzykiem

udaru w grupie dzieci z arteriopatią i chorobami serca.

Autorzy: Ilona Kopyta, Beata Sarecka-Hujar, Ewa Emich -Widera, Elżbieta

Marszal, Iwona Żak.

Źródło: Wiadomości Lekarskie 2010; 63 :17-23,MNISW=6

Praca nagrodzona Nagrodą Prezesa Polskiego Towarzystwa

Lekarskiego

2) The TT genotype of methylenetetrahydrofolate reductase 677C>T

polymorphism increases the susceptibility to pediatrie ischemic

stroke: meta-analysis of the 822 cases and 1,552 controls.

Autorzy : Beata Sarecka-Hujar, Ilona Kopyta, Karolina Pienczk­

Rec/awowicz, Daniel Rec/awowicz, Ewa Emich-Widera, Ewa Pilarska.

Źródło: MoI.BioI.Rep.2012; Vol.39, No.S, p.7957-7963 .

Impact Factor 2,506

6

3) Polymorphisms of Genes Encoding Coagulation Factors II, V,VII,

and XIII in Relation to Pediatrie Ischemic 5troke:Family-based

and Case-Control 5tudy

Autorzy: Ilona A. Kopyta, Ewa Emich-Widera, Anna Balcerzyk, Pawel

Niemiec, Iwona Zak, Ewa Pilarska, Marek Kaciński, Janusz Wendorff,

Tomasz Nowak,Tomasz Iwanicki, Karolina Pienczk-Ręc!awowicz, and

Katarzyna Pa!atyńska.

Źródło: The Neurologist 2012;18:282-286);

Impact Factor 1,475

4) Post-stroke epilepsy in Polish paediatrie patients.

Autorzy: Ilona Kopyta, Beata Sarecka-Hujar, Michał Skrzypek

Źródło: Dev.Med.Child Neurol. 2015, p.1-8

DOI: 10.1111jdmcn.12711

Impact Factor: 3,292

S) Fibrinogen alpha and beta gene polymorphisms in pediatrie stroke

- case-control and family based study.

Autorzy: Ilona Kopyta, Paweł Niemiec, Anna Balcerzyk, Ewa Emich­

Widera, Ewa Pilarska, Karolina Pienczk-Ręcławowicz, Marek Kaciński ,

Janusz Wendorff , Iwona Zak, Beata Sarecka -Hujar, Tomasz Iwanicki,

Tomasz Nowak

Źródło: European Journal of Paediatric Neurology 2015 ,

DOI: 101016j j.ejpn.2014.11.011

Impaet Factor 1,934

7

C) Publikacje wchodzące w skład osiągnięcia naukowego­

prezentacja wyników badań

1) Związek między poziomami lipidów i fibrynogenu a ryzykiem udaru w

grupie dzieci z arteriopatią i chorobami serca.

Autorzy: Ilona Kopyta, Beata Sarecka-Hujar, Ewa Emich -Widera, Elżbieta

Marszał, Iwona Żak.

Źródło: Wiadomości Lekarskie 2010; 63:17-23, MNISW=6

Mój wkład w powstanie pracy polegał na współtworzeniu koncepcji badania, zebraniu

i analizie piśmiennictwa, ustaleniu kryteriów włączenia oraz wyłączenia pacjentów do

udziału w badaniu, przeprowadzeniu badania fizykalnego i neurologicznego

wszystkich pacjentów rekrutowanych z Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego w Katowicach, analizie wyników badań dodatkowych wszystkich

pacjentów, opracowaniu wstępnej wersji manuskryptu oraz dokonaniu jego korekty

po recenzji, korespondencji z Redakcją na wszystkich etapach związanych z

publikacją pracy. Oceniam mój wkład w publikację pracy na 80%.

Praca została nagrodzona nagrodą Prezesa Polskiego Towarzystwa

Lekarskiego w 2010 roku.

Udar niedokrwienny mózgu( ang. IS, ischemic stroke) należy do stosunkowo rzadko

występujących patologii w okresie rozwojowym. Czynniki ryzyka występowania udaru

niedokrwiennego mózgu u dzieci są dzielone czynniki tradycyjne ( wrodzone i nabyte

choroby serca, choroby naczyń, infekcje, urazy głowy oraz schorzenia metaboliczne).

Inne czynniki ryzyka to wrodzone i nabyte choroby sprzyjające zakrzepicy, a wśród

nich deficyt białka C, deficyt białka S, deficyt antytrombiny III, oporność na aktywną

postać białka C( ang. activated protein C resistance, APCR) oraz obecność przeciwciał

antyfosfolipidowych, to jest antykardiolipinowych w klasie IgM oraz IgG, a także

antykoagulanta tocznia ( ang. lapus anticoagulant, LA).Niektórzy autorzy badający

problem etiologii udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci wskazują na wysokie

stężenie fibrynogenu, lipoproteiny (a) oraz lipidów osocza, jako potencjalną

przyczynę IS.

8

Celem pracy jest ustalenie związku pomiędzy obecnością niektórych czynników

ryzyka, to jest stężenie lipidów oraz fibrynogenu, a występowaniem IS u dzieci.

Ponadto dokonano oceny związku pomiędzy wymienionymi czynnikami ryzyka mają a

występowaniem arteriopatii naczyń mózgowych, a także skutków udaru

niedokrwiennego.

Materiał i metodyka pracy

Badaniem objęto populacje 146 dzieci, w tym 75 pacjentów z udarem

niedokrwiennym mózgu średni wiek 8.2+1-5.6) oraz 71 dzieci grupy kontrolnej(

średni wiek 10.32+1-5.7) W grupie badanej wyróżniono dwie podgrupy, to jest

podgrupę 1- dzieci z udarem niedokrwiennym oraz problemami kardiologicznymi (

n=10 dzieci, średni wiek 4.6+1-3.4) oraz podgrupę II to jest dzieci z udarem

niedokrwiennym oraz arteriopatią naczyń mózgowych( n=24 pacjentów, średni wiek

9.5+1- 5.8). Wszystkie badane dzieci były rasy kaukaskiej, diagnozowane w Oddziale

Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego Górnośląskiego centrum Zdrowia Dziecka w

Katowicach. Rozpoznanie udaru niedokrwiennego postawiono w oparciu o kryteria

WHO( ang. World Health Organization). Wszyscy pacjenci zostali poddani badaniu

fizykalnemu oraz neurologicznemu, a także wykonano u nich badania neuroobrazowe

( tomografia komputerowa i Ilub rezonans magnetyczny), a także badania

naczyniowe( angiografia

metoda Dopplera)

rezonansu magnetycznego ijlub przepływy naczyniowe

diagnostykę kardiologiczną ( elektrokardiografia

echokardiografia przez klatkę piersiową).

U 10 pacjentów( podgrupa I) zdiagnozowano następujące problemy kardiologiczne:

wspólny kanał przedsionkowo-komorowy, kardiomiopatia gąbczasta, niedomykalność

zastawki mitralnej, anomalia Ebsteina, zespól różyczki wrodzonej.

Arteriopatia naczyń mózgowych została rozpoznana na podstawie wyniku badania

angiografii metoda rezonansu magnetycznego ( podgrupa II, n=24).

Dzieci do grupy kontrolnej rekrutowano spośród pacjentów Oddziału Pediatrii i

Neurologii Wieku Rozwojowego Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w

Katowicach, hospitalizowanych z powodu łagodnych urazów głowy lub opóźnien ia

9

rozwoju psychoruchowego; na podstawie wywiadu wykluczono u nich oraz w

najbliższej rodzinie schorzenia naczyniowe mózgu.

W grupie badanej oraz kontrolnej przeprowadzono badania biochemiczne: stężenia

cholesterolu całkowitego, trójglicerydow, frakcji HDL cholesterolu oraz fibrynogenu.

Stężenie LDL- cholesterolu obliczono z wzoru Friedewalda.

Analizę statystyczną przeprowadzono z zastosowaniem programu Statistica 7.l(

STATSOfT; Statistica,Tulsa, OK., USA) oraz Epilnfo 6( Centers for Disease Control

and Prevention[ CDC], Atlanta, GA, USA).

Wyniki

Stężenie trójglicerydow oraz fibrynogenu w grupie badanej było istotnie wyższe niż w

grupie kontrolnej( p<O.OOl oraz p=O.019). Średnie stężenie frakcji LDL cholesterolu

było nieznacznie niższe w grupie badanej w porównaniu z grupa kontrolną;

zaobserwowano także tendencję do większego stężenia HDL cholesterolu u dzieci z

grupy badanej.

Podgrupa dzieci z arteriopatią charakteryzowała się zwiększonym, w porównaniu do

grupy kontrolnej, stężeniem trójglicerydów(p=O.009); natomiast podgrupa dzieci z

problemami kardiologicznymi charakteryzowała się znacząco wyższymi stężeniami

HDL cholesterolu oraz trójglicerydów( p<O.OOl oraz p=O.0002); w podgrupie I

zaobserwowano także, iż średnie stężenie LDL cholesterolu było wyższe w

porównaniu do grupy kontrolnej( p<O.OOOl).

Po dokonaniu analizy metodą regresji logistycznej okazało się, że podwyższone

stężenie trójglicerydow jest istotnym czynnikiem ryzyka udaru niedokrwiennego

mózgu w populacji dzieci polskich.

U większości dzieci po udarze niedokrwiennym obserwowano kliniczne następstwa

choroby pod postacią deficytów ruchowych( ponad 62% dzieci), a także zaburzeń

mowy o typie afazji oraz padaczki( odpowiednio 29,3% i 8%); nawrot udaru miał

miejsce u 6 spośród badanych dzieci i dotyczył pacjentów z podgrupy 1.

10

Wnioski

Spośród czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci polskich

poddanych analizie w niniejszej pracy najistotniejszymi okazały się stężenie

trójglicerydów oraz fibrynogenu.

11

2)The TT genotype of methylenetetrahydrofolate reductase 677C>T

polymorphism inereases the suseeptibility to pediatrie isehemie stroke:

meta-analysis of the 822 eases and 1,552 eontrols.

Autorzy: Beata Sarecka-Hujar, Ilona Kopyta, Karolina Pienczk-Recławowicz, Daniel

Recławowicz,EwaEmich-Widera,EwaPilarska.

Źródło: MoI.BioI.Rep.2012; Vo1.39, No.8, p.7957-7963.

Impaet Faetor 2,506

Mój wkład w powstanie pracy polegał na współtworzeniu koncepcji pracy, zebraniu i

analizie piśmiennictwa, ustaleniu kryteriów włączenia oraz wyłączenia poszczególnych

publikacji do badania, współtworzeniu wstępnej wersji manuskryptu oraz dokonaniu

korekty po recenzji, oceniam mój wkład w pracę na 40%.

Polimorfizm 667C> T genu reduktazy metylenotetrahydrofolianowej ( MTHFR)

związany jest z podwyższonym stężeniem homocysteiny w osoczu; w tym kontekście

j est uważany za jeden z genetycznych czynników ryzyka udaru niedokrwiennego

mózgu u dzieci. Wyniki opublikowanych dotychczas badań w tym zakresie przynoszą

jednak sprzeczne informacje. Praca ta stanowi meta-analizę wyników badań związku

polimorfizmu MTHFR z udarem wieku dziecięcego. W bazie PubMed poszukiwano

danych na ten temat posługując się następującymi słowami kluczowymi: polimorfizm

MTHFR, udar niedokrwienny, dziecko, dzieci, udar pediatryczny. Kryteria włączenia

danej publikacji do meta- analizy były następujące: badanie case- control, badanie

porównujące dzieci ( od okresu noworodkowego do 12 roku życia) oraz

adolescentów( 13-19 rok życia), potwierdzenie rozpoznania udaru niedokrwiennego

wynikami badań neuroobrazowych( rezonans magnetyczny lub tomografia

komputerowa). Wykluczono z analizy prace, w których: nie podano częstości

genotypów lub alleli, konstrukcja była inna niż case-control, badano związek

polimorfizmu MTHFR i udarem u dorosłych, rozpoznanie ostateczne było inne niż

udar niedokrwienny mózgu. Ostatecznie 15 prac opublikowanych w okresie 1998-

2009 spełniło kryteria włączenia do analizy; prace te opisują 822 dzieci z udarem

niedokrwiennym oraz 1522 dzieci z grup kontrolnych. Analizy zebranych w opisany

12

powyżej sposób dokonano zgodnie z zaleceniami MOOSE( Meta- analysis Of

Observational Studies in Epidemiology) . Związek pomiędzy polimorfizmem MTHFR a

udarem niedokrwiennym mózgu u dzieci obserwowano w trzech spośród

zakwalifikowanych do badania piętnastu prac. Analiza sumaryczna wykazała ,że

genotyp TT genu MTHFR występuje częściej u dzieci z udarem niedokrwiennym

mózgu aniżeli w grupie dorosłych ( p=0.0402, odds ratio=1.57, 95% przedział

ufności 1,02-2,41).

13

3)Polymorphisms ot Genes Encoding Coagulation Factors II, V,VII, and

XIII in Relation to Pediatrie Ischemic Stroke: Family-based and Case­

Control Study

Autorzy : Ilona A. Kopyta, Ewa Emich-Widera, Anna Balcerzyk, Pawel Niemiec,

Iwona Zak, Ewa Pilarska, Marek Kaciński, Janusz Wendorff, Tomasz Nowak,Tomasz

Iwanicki, Karolina Pienczk-Ręc!awowicz,and Katarzyna Pa!atyńska.

Źródło: The Neurologist 2012;18:282-286);

Impact Factor 1,475

Mój wkład w powstanie pracy polegał na współtworzeniu koncepcji pracy, zebraniu i

analizie piśmiennictwa, ustaleniu kryteriów włączenia oraz wyłączenia pacjentów do

udziału w badaniu, przeprowadzeniu badania fizykalnego i neurologicznego

wszystkich pacjentów rekrutowanych z Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego w Katowicach, analizie ankiet w oceną stanu neurologicznego oraz

wynikami badań dodatkowych wszystkich pacjentów z ośrodków współpracujących,

opracowaniu wstępnej wersji manuskryptu oraz dokonaniu korekty po recenzji,

korespondencji z RedakCją na wszystkich etapach związanych z publikacją pracy.

Oceniam mój wkład w powstanie publikacji na 80%.

Wieloośrodkowa praca oryginalna mająca na celu dokonanie oceny potencjalnego

związku pomiędzy polimorfizmami genów czynników krzepnięcia a udarem

niedokrwiennym mózgu u dzieci.

Wśród polimorfizmowi poddanych analizie znalazły się polimorfizm czynnika II( ang.

factor II, FIl, prothrombin). Gen czynnika II zlokalizowany jest na chromosomie ll(

llpll-q12), a wariant A jednonukleotydowego polimorfizmu w pozycji 20210(G>A)

jest związany ze zwiększonym stężeniem protrombiny.

Kolejnym analizowanym polimorfizmem jest polimorfizm czynnika V ( ang. factor V,

FV). Czynnik V jest proenzymem ulegającym przemianie w formę aktywną pod

wpływem trombiny. Aktywna postać czynnika V( ang. activated factor V, FVa) działa

jako ko-faktor czynnika Xa w kompleksie protrombinazy, co odgrywa kluczową rolę w

14

przemianie protrombiny w trombinę. Czynnik V jest kodowany przez gen

zlokalizowany w obrębie chromosomu 1 ( 1q23). Najlepiej poznaną mutacją w

obrębie genu czynnika V jest mutacja Leiden, tj. mutacji w pozycji 1691 (G>A) ( ang.

Factor V Leiden, FVL). Obecność allela A determinuje oporność na aktywną postać

białka C, które jest naturalnym antykoagulantem.

Czynnik VII, czyli prokonwertyna,( ang. factor VII, FVII, proconvertin) to kolejny

zymogen odgrywający istotna rolę w kaskadzie układu krzepnięcia. Aktywna postać

czynnika VII( ang. activated coagulation Factyor VII, FVIIa) jest proteaza serynowa

wchodząca w interakcję z czynnikiem tkankowym oraz inicjująca proces krzepnięcia

poprzez wiązanie czynników X oraz IX( ang. Factor X, FX; Factor IX,FIX). Gen

czynnika VII jest zlokalizowany w obrębie chromosomu 13 ( 13q234), mutacja

R353Q(G>A) wiąże się z obniżeniem stężenia czynnika VII w surowicy krwi.

Najsłabiej poznana jest rola czynnika XIII w patogenezie zmian niedokrwiennych, w

tym ostrego niedokrwienia mózgu u dzieci. Czynnik XIII ( ang. factor XIII, FXIII) jest

proenzymem o tetramerycznej strukturze(A2B2) zbudowanym z dwóch

podjednostek A( potencjalnie aktywnych) oraz dwóch podjednostek B ( o znaczeniu

hamującym i/lub ochronnym). Nieaktywna postać FXIII ulega aktywacji w końcowej

fazie kaskady krzepnięcia przy udziale trombiny oraz jonów wapnia. Aktywny czynnik

XIII( ang. activated Factor XIII, FXIIIa) przyczynia się do stabilizacji skrzepu.

Podjednostka A , z której zbudowany jest FXIII, jest kodowana przez gen F1JA1;

transpozycja G> T w exonie 2 tego genu prowadzi do substytucji (V34L) w

polipeptydzie A. Polimorfizm ten wiąże się z nasileniem aktywacji czynnika XIII

poprzez trombinę, a to przyczynia się do uszkodzenia struktury fibryny.

15

Celem pracy jest ocena związku polimorfizmów: FII(rs1799963),FV(rs6025),

FVII(rs6046) oraz FXIII(rs5985) z występowaniem udaru niedokrwiennego mózgu u

polskich dzieci. Badanie realizowano dwoma metodami, to jest metodą case-contol

oraz poprzez analizę opartą na przekazywaniu polimorfizmów w obrębie rodzin

chorych dzieci. Zgodnie z wiedzą autorów jest to pierwsza praca oparta na takim

modelu badawczym, dotycząca polimorfizmowi genetycznych u dzieci z udarem

niedokrwiennym mózgu.

Materiał i metodyka badania: Grupę badaną stanowiło łącznie 392 osoby, w tym

81 dzieci z udarem niedokrwiennym mózgu, biologiczni rodzice chorych dzieci(

n= 162) oraz 149 dzieci z grupy porównawczej. Do grupy chorych dzieci

zakwalifikowano 44 chłopców oraz 37dziewczynek; wiek dzieci w chwili zachorowania

wahał się od 6 miesiąca do 18 roku życia( średni wiek 8.75+/-5.59); uczestników

badania rekrutowano w Oddziale Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w

Katowicach ( n=43 dzieci z udarem niedokrwiennym), Klinice Neurologii Wieku

Rozwojowego Uniwersytetu Medycznego w Gdańsku( n=17 chorych dzieci), Oddziale

Neurologii Szpitala -Pomnika "Matka Polka w Łodzi(n=10 pacjentów) oraz Klinice

Neurologii Dziecięcej Polsko-Amerykańskiego Instytutu Pediatrii Uniwersytetu

Jagiellońskiego w Krakowie( n=l1 pacjentów).

Opisane powyżej polimorfizmy genotypowa no z użyciem metody polimorfizmów

długości fragmentów restrykcyjnych ( ang. RFLPM, Restriction Fragments Length

Polimorphisms Method). Związek pomiędzy analizowanym polimorfizmem a udarem

niedokrwiennym oceniano dwoma niezależnymi metodami: poprzez ocenę

przekazywania danego polimorfizmu w obrębie rodziny chorego dziecka( ang. family­

based association test-transmission/disequilibrium,TDT) oraz klasyczną metodą case­

contro/.

16

Wyniki: Nie zaobserwowano preferencyjnego przekazywania żadnego z

analizowanych alleli od rodziców do chorego dziecka. Jedynie w przypadku FVII

zaznaczyła się tendencja w kierunku częstszego występowania allelu R. Stwierdzono

ponadto, że allel A genu FV, związany z opornością na aktywną postać białka C oraz

tendencją do zakrzepicy, był rzadziej przekazywany chorym dzieciom niż allel G.

W modelu case-control zaznaczyła się różnica pomiędzy pacjentami a dziećmi z grupy

kontrolnej w zakresie częstości występowania allelu Q genu czynnika VII, nosicieli

allelu Q oraz homozygotyczności RR; wartości te lokalizowały się blisko granicy

znamienności statystycznej ( P=O.08). Nie stwierdzono znamiennych różnic w

dystrybucji genotypów oraz alleli pomiędzy pacjentami oraz dziećmi z grupy

kontrolnej.

Wnioski: W analizowanej grupie pacjentów nie wykazano związku badanych

polimorfizmów genów czynników układu krzepnięcia z udarem niedokrwiennym

mózgu u dzieci. Wyniki te wymagają weryfikacji w większych grupach uczestników.

17

4)Post-stroke epilepsy in Polish paediatric patients.

Autorzy: Ilona Kopyta, Beata Sarecka-Hujar, Michał Skrzypek

Źródło: Dev.Med.Child Neurol.20l5, p.1-8

DOI: 10.111lfdmcn.12711

Impact Factor: 3,292

Mój wkład w powstanie pracy polegał na współtworzeniu koncepcji badań, zebraniu i

analizie piśmiennictwa, ustaleniu kryteriów włączenia oraz wyłączenia pacjentów do

udziału w badaniu, przeprowadzeniu badania fizykalnego i neurologicznego

wszystkich pacjentów rekrutowanych z Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego w Katowicach, opracowaniu wstępnej wersji manuskryptu oraz

dokonaniu korekty po recenzji, prowadzeniu korespondencji z Redakcją na

wszystkich etapach publikacji manuskryptu. Oceniam mój wkład w publikację pracy

na 85%.

Napady padaczkowe stanowią poważną konsekwencję udaru niedokrwiennego. U

osób dorosłych; w tej grupie wiekowej udar stanowi czynnik ryzyka wystąpienia

stanu padaczkowego. U pacjentów dorosłych po przebytym udarze mózgu padaczka

występuje z częstością 3-5 %. Ryzyko wystąpienia padaczki poudarowej istotnie

wzrasta po drugim incydencie ostrego niedokrwienia mózgu. U dzieci w ostrej fazie

udaru niedokrwiennego mózgu ryzyko wystąpienia drgawek jest l8-krotnie wyższe

niż u dorosłych. Według różnych badaczy częstość występowania padaczki

poudarowej u dzieci oceniana jest na około 20%; jest to jednak czynnik w znacznym

stopniu wpływający na codzienne funkcjonowanie tych pacjentów.

Celem pracy jest dokonanie charakterystyki polskich pacjentów pediatrycznych z

udarem niedokrwiennym mózgu, u których wystąpiły napady wczesne( do 7 dni po

udarze) oraz późne ( pomiędzy 7 dniem a 2 rokiem po wystąpieniu udaru) oraz

znalezienie predyktorów występowania napadów.

18

Materiał i metodyka pracy

Badaniem objęto populacje 78 dzieci z udarem niedokrwiennym mózgu

rekrutowanych w Oddziale Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego Górnośląskiego

Centrum Zdrowia w Katowicach . Pacjentów podzielono na trzy podgrupy: dzieci z

'napadami wczesnymi( n=13, średni wiek w chwili udaru 71at 7 miesięcy), dzieci z

napadami późnymi( n=7, średni wiek w chwili wystąpienia udaru2 lata 9 miesięcy)

oraz dzieci bez napadów oraz padaczki poudarowej( n=58, średni wiek 81at

llmiesięcy). Wszyscy pacjenci, zarówno w ostrej fazie choroby, jak i w czasie

badania kontrolnego, zostali poddani badaniu neurologicznemu, a także

przeprowadzono u nich badanie kardiologiczne ( elektrokardiografia,

echokardiografia) i badania neuroobrazowe metodą tomografii komputerowej i/ lub

rezonansu magnetycznego. Rozpoznanie udaru niedokrwiennego oparto o definicje

Światowej Organizacji Zdrowia, natomiast podział na poszczególne typy udaru ( ang.

partial anterior circulation infarct, PAC!; Total anterior circulation infarct, TAC!;

lacunar anterior circulation infarct, LAC!; and posterior circulation infarct, POCI)

został dokonany zgodnie z klasyfikacja Oxfordshire.

Dokonano podziału napadów u pacjentów z udarem niedokrwiennym mózgu na

następujące rodzaje: napady ostrej objawowe w okresie do 7 doby od wystąpienia

udaru, napady objawowe odległe( po 7 dobie od wystąpienia objawów udaru) oraz

padaczkę poudarową, to jest co najmniej dwa nieprowokowane napady, które

wystąpiły po zakończeniu ostrej fazy udaru. Padaczkę definiowano jako lekooporną

jeśli pacjent leczony co najmniej trzema lekami przeciwpadaczkowymi prezentuje co

najmniej jeden napad padaczkowy w okresie dwóch kolejnych miesięcy, a okres

wolny od napadów jest krótszy niż trzy miesiące. Zgodnie z definicją przyjętą przez

Amlie-Lefond rozpoznanie FCA( ang. focal cerebral arteriopathy) opierano na

19

stwierdzonej w badaniu neuroobrazowym metodą rezonansu

magnetycznego obecności sten ozy z nieprawidłowościami ściany naczynia

tętniczego, jednak nie odpowiadającymi takim rozpoznaniom jak choroba/

zespół moya-moya, rozwarstwienie ściany naczynia, zapalenie ściany

naczynia( vasculitis), vaskulopatia po przebytej ospie wietrznej.

Analiza statystyczna została przeprowadzona z zastosowaniem program STATlSTlCA

10. 1 (StatSoft, Tulsa, OK, USA) oraz XLSTAT (version 2014.4.07, Addinsoft

SARL)

Wyniki

Napady padaczkowe występowały u 26% pacjentów analizowanej grupy.

U 71% pacjentów z napadami późnymi rozpoznano TACl; z kolei PACI rozpoznano u

29% tych pacjentów. Wszyscy pacjenci z napadami późnymi spełniali kryteria

rozpoznania FCA, w podgrupie z wczesnymi napadami FCA rozpoznano u 85% dzieci.

Zaburzenia kardiologiczne oraz obecność przeciwciał antyfosfolipidowych spotykano

częściej u dzieci z napadami późnymi.

Analiza wieloczynnikowa wykazała znaczenie trzech czynników ryzyka w wystąpienia

napadów późnych u dzieci z udarem niedokrwiennym mózgu: liczba ognisk

niedokrwiennych, wiek w chwili wystąpienia niedokrwienia mózgu oraz obecność

FCA.

Wyniki testu Kruskal-Wallis wykazały na występowanie różnic pomiędzy wiekiem

wystąpienia udaru oraz ilością ognisk niedokrwiennych w poszczególnych badanych

grupach pacjentów( odpowiednia p=0.010 and p<O.OOl). Analiza post-hoc

wykazała istnienie różnic średniego wieku pacjentów w chwili udaru

pomiędzy podgrupą z napadami oraz dzieci wolnymi od napadów

(p=O.008). Kolejno wykazano także znamienną różnicę pomiędzy ilością

ognisk niedokrwiennych w grupie dzieci z napadami po udarze oraz grupa

dzieci nie prezentujących napadów( p=0.03S).

20

pacjentów prezentuje cechy niedowładu kończyn o miernym nasileniu(

zwykle o charakterze niedowładu połowiczego), a część z nich także

zaburzenia mowy o typie afazji oraz pogorszenie funkcjonowania

intelektualnego. Ten ostatni problem dotyczył częściej dzieci z napadami

typu późnego niż dzieci nie prezentujące napadów padaczkowych.

Padaczkę rozpoznano u wszystkich pacjentów z napadami typu późnego

oraz u 23% pacjentów prezentujących napady wczesne. Większość

pacjentów uzyskała satysfakcjonującą kontrole napadów stosując leczenie

jednym lekiem przeciwpadaczkowym, natomiast 38% pacjentów spełniło

kryteria rozpoznania padaczki lekoopornej.

Wnioski

W badanej grupie polskich dzieci po przebytym udarze niedokrwiennym

mózgu czynnikami szczególnie usposabiającymi do występowania padaczki

poudarowej okazały się: młodszy wiek w chwili zachorowania, obecność

FCA oraz udaru typu TACl.

21

5)Fibrinogen alpha and beta gene polymorphisms in pediatrie stroke -

ease-eontrol and family based study.

Autorzy: Ilona Kopyta, Paweł Niemiec, Anna Balcerzyk, Ewa Emich-Widera , Ewa

Pilarska, Karolina Pienczk-Ręcławowicz, Marek Kaciński , Janusz Wendorff , Iwona

Żak, Beata Sarecka -Hujar, Tomasz Iwanicki, Tomasz Nowak

Źródło: European Journal of Paediatric

DOI: 101016j j.ejpn.2014.11.011

Impaet Faetor 1,934

Neurology 2015,

Mój wkład w powstanie pracy polegał na współtworzeniu koncepcji badań, zebraniu i

analizie piśmiennictwa, ustaleniu kryteriów włączenia oraz wyłączenia pacjentów do

udziału w badaniu, przeprowadzeniu badania fizykalnego i neurologicznego

wszystkich pacjentów rekrutowanych z Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego w Katowicach, analizie ankiet w oceną stanu neurologicznego oraz

wynikami badan dodatkowych wszystkich pacjentów z ośrodków współpracujących,

opracowaniu wstępnej wersji manuskryptu oraz dokonaniu poprawek po recenzji,

korespondencji z Redakcją na wszystkich etapach związanych z publikacją pracy.

Oceniam mój wkład w publikację pracy na 80%.

Fibrynogen jest glikoproteina o budowie dimerycznej, każdy z dimerów składa się z 3

rożnych podjednostek znanych, jako łańcuchy o, [3 i y. Każda z podjednostek

polipeptydowych jest kodowana przez inny gen, a wszystkie geny są zgrupowane w

obrębie chromosomu 4 w regionie q28. Geny te ułożone są w następującej

kolejności: FGA( dla łańcucha o), FGB( dla łańcucha [3) oraz FGG( dla łańcucha y).

Wyniki badan eksperymentalnych wskazują na to, że synteza podjednostki [3 jest

kluczowym krokiem w procesie powstawania dojrzałej formy fibrynogenu, a ten fakt

z kolei stanowi najistotniejszy czynnik warunkujący stężenie fibrynogenu w surowicy

krwi. Dane dotyczące pacjentów dorosłych wskazują na znaczenie polimorfizmowi -

148C> T, -448G>A oraz 455G>A genu FGB są związane z udarem niedokrwiennym w

zakresie unaczynienia dużych naczyń. Zgodnie z wynikami badan części autorów

Trh312Ala( c.154586438A>G) odmiana genu FGA obniża stężenie fibrynogenu w

osoczu, natomiast homozygotyczność GG wiąże się z obniżeniem stężenia

22

fibrynogenu we krwi oraz zmniejszeniem ryzyka wystąpienia udaru niedokrwiennego

u dorosłych. Dane dotyczące znaczenia polimorfizmu FGB-455G>A a zwłaszcza

polimorfizmu FGA Thr312Ala w patogenezie udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci

są skąpe i niejednoznaczne.

Celem pracy jest ustalenie ewentualnego związku pomiędzy wymienionymi

polimorfizmami genetycznymi a udarem niedokrwiennym mózgu u dzieci przy

zastosowaniu metody case-control oraz modelu family-based. Ponadto oceniono

efekt synergii! addycji polimorfizmowi genów FGA i FGG.

Materiał i metodyka badania:

Grupa badana składa się z 375 osób, to jest 85 dzieci z udarem niedokrwiennym

mózgu, 146 biologicznych rodziców chorych dzieci oraz 144 dzieci zakwalifikowanych

do grupy kontrolnej. Badanie ma charakter wieloośrodkowy, pacjentów oraz dzieci

grupy kontrolnej rekrutowano w Oddziale Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego

Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach ( 44 dzieci oraz 140 dzieci grupy

kontrolnej), Kliniki Neurologii Wieku Rozwojowego Gdańskiego Uniwersytetu

Medycznego ( 18 pacjentów, 4 dzieci grupy kontrolnej), Kliniki Neurologii Wieku

Rozwojowego Polsko- Amerykańskiego Szpitala Dziecięcego Collegium Medicum w

Krakowie( 13 pacjentów) oraz Kliniki Neurologii szpitala -Pomnika Instytutu

Medycznego w Łodzi ( 10 pacjentów). Grupa badana składa się z 37 dziewczynek

oraz 48 chłopców, wiek dzieci w chwili zachorowania wahał się od 6 miesiąca do 18

roku życia ( średni wiek- 8.8+/-5.6). Wszystkie dzieci z grupy badanej oraz

kontrolnej( pacjenci odpowiadający pod względem wieku i płci dzieciom z grupy

badanej) zostały poddane badaniu fizykalnemu oraz neurologicznemu, a rozpoznanie

udaru niedokrwiennego było oparte o obraz kliniczny oraz wyniki badan

neuroobrazowych. Opisane powyżej polimorfizmy genotypowa no z użyciem metody

polimorfizmow długości fragmentów restrykcyjnych ( ang. RFLPM, Restriction

Fragments Length Polimorphisms Method).

23

cĄj

Związek pomiędzy analizowanym polimorfizmem a udarem niedokrwiennym oceniano

dwoma niezależnymi metodami: poprzez ocenę przekazywania danego polimorfizmu

w obrębie rodziny chorego dziecka( ang. family-based association test­

transmissionjdisequilibrium,TDT) oraz klasyczną metodą case-control.

Wyniki:

W ostrym okresie udaru objawami dominującymi były: niedowład połowiczy( 53/85

pacjentów) oraz niedowład ośrodkowy nerwu twarzowego ( 51/85 dzieci). W okresie

follow-up objawami obserwowanymi najczęściej był utrzymujący się niedowład

połowiczy zwykle o średnim lub niewielkim nasileniu, padaczka oraz zaburzenia

mowy o typie afazji.

W zakresie badanych polimorfizmowi genetycznych zaznaczyła się tendencja do

częstszego przekazywania allelu G(312Ala) genu FGA oraz -455A genu FGB, jednak

nie stwierdzono w tym zakresie różnic istotnych statystycznie. Ponownie- w modelu

case-control stwierdzono tendencje do częstszego występowania allelu A( Thr312)

genu FGA, jednak nie stwierdzono różnic znamiennych statystycznie. Łączna analiza

polimorfizmowi FGB-45SG>A oraz FGAThr312Ala(A>G) nie wykazała obecności

addycyjnego bądź synergistycznego oddziaływania.

Wnioski:

Wyniki pracy nie wykazały istnienia związku pomiędzy polimorfizmami genów FGA

oraz FGB i udaru niedokrwiennego u dzieci ani w modelu case-control,a ni tez w

modelu family-based.

24

Podsumowanie wyników badań

1. Wśród badanych biochemicznych czynników ryzyka udaru niedokrwiennego

mózgu u dzieci naj istotniejsze okazały się stężenie fibrynogenu oraz

trójglicerydów; uwaga ta dotyczy także pacjentów z arteriopatią naczyń

mózgowych.

2. Analiza szerokiego wachlarza genetycznych czynników ryzyka, to jest

pol imorfizmów genów czynników II, V, VII, XIII oraz fibrynogenu,

potencjalnie związanych z występowaniem udaru niedokrwiennego mózgu, w

badanej grupie dzieci nie wykazała istnienia takiego związku. Wyniki te

wymagają weryfikacji na większych grupach chorych. Natomiast meta-analiza

wykazała związek genotypu n genu MTHFR z udarem niedokrwiennym

mózgu u dzieci.

3. Najczęściej obserwowane następstwa udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci

to deficyty ruchowe, a także zaburzenia mowy o charakterze afazji i padaczka.

Padaczka poudarowa zostala rozpoznana u 26% pacjentów badanej grupy;

rozpoznanie to postawiono u wszystkich dzieci prezentujących napady typu

późnego oraz u 23%dzieci z napadami typu wczesnego. Ponad 1/3 pacjentów

z padaczką poudarową spełnia kryteria rozpoznania padaczki lekoopornej .

Najistotniejsze czynniki usposabiające do wystąpienia padaczki poudarowej u

dzieci to młodszy wiek w chwili zachorowania, obecność arteriopatii naczyń

mózgowych oraz udaru typu TACL

4. Na odrębne omówienie zasługuje problem arteriopatii naczyń mózgowych(

ang. FCA) u dzieci z udarem niedokrwiennym mózgu. Prezentowany cykl

publikacji jest jedynym opisującym ten problem u polskich dzieci z udarem

niedokrwiennym mózgu. W grupie dzieci z FCA najistotniejszym czynnikiem

ryzyka wystąpienia udaru mózgu okazało się wysokie stężenie trójglicerydów.

Z kolei rozpoznanie FCA u dziecka z udarem niedokrwiennym usposabia do

wystąpienia padaczki poudarowej.

S.Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych

A)Praca dydaktyczna

W okresie studiów udział w działalności naukowej Studenckiego Towarzystwa

Naukowego przy Klinice Gastroenterologii Centralnego Szpitala Klinicznego Śląskiej

Akademii Medycznej w Katowicach

Prowadzenie Studenckiego Towarzystwa Naukowego przy Katedrze i Klinice

Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w Katowicach od 2009 roku. W tym czasie

studenci Koła pod moim kierunkiem przygotowali oraz przedstawili 16 doniesień

zjazdowych zakwalifikowanych do prezentacji na konferencjach naukowych. Spośród

zaprezentowanych szesnastu prac cztery uzyskały wyróżnienia ( dwukrotnie było to

drugie miejsce oraz dwukrotnie- III miejsce wśród prac przedstawianych podczas

konferencji). Ponadto w okresie sprawowania opieki nad STN opublikowano cztery

prace oryginalne. W efekcie STN przy Katedrze i Klinice Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego SUM zajmuje aktualnie 20 miejsce w rankingu kół naukowych SUM, a

w momencie, gdy obejmowałam opiekę nad nim zajmowało pozycję 33.

Funkcja osoby odpowiedzialnej za przebieg zadań dydaktycznych w

Katedrze i Klinice Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w okresie 2005-2009

Promotor pomocniczy w przewodzie doktorskim pt. Ocena wybranych

biomarkerów zmian naczyniowych u dzieci z samoistnymi bólami głowy.

Promotor: Prof. dr hab. n. med. Ewa Małecka-Tendera

Doktorant: lek. med. Joanna Sordyl

26

B)Praca naukowa

Najistotniejszy kierunek moich zainteresowań naukowych to badanie czynników

ryzyka chorób naczyniowych mózgu u dzieci ze szczególnym uwzględnieniem udaru

niedokrwiennego. Znajduje to odzwierciedlenie w publikacjach naukowych zarówno

charakterze poglądowym , jak i oryginalnym. Wielokrotnie brałam czynny udział w

licznych konferencjach oraz zjazdach naukowych jako zaproszony prelegent. Badania

naukowe dotyczące czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci

prowadziłam w ramach grantu promotorskiego ( kierownik grantu Prof. Elżbieta

Marszał); grant ten został merytorycznie oraz finansowo rozliczony w 2005 roku

uzyskując ocenę znakomitą. Kolejne badania, w tym także dotyczące genetycznych

czynników ryzyka chorób naczyniowych mózgu u dzieci prowadziłam w ramach prac

statutowych, jako kierownik pracy, oraz w ramach grantu jako główny wykonawca (

kierownik Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Marszał). W ramach grantu

wieloośrodkowego mój udział polegał na wkładzie koncepcyjnym w zakresie

metodyki części klinicznej planowanych działań na etapie tworzenia projektu

badawczego, rekrutacji pacjentów diagnozowanych i leczonych w Klinice Neurologii

Wieku Rozwojowego w Katowicach, opracowaniu jednolitego schematu badawczego

tych pacjentów oraz analizie danych klinicznych wszystkich pacjentów zarówno z

Kliniki Neurologii Wieku Rozwojowego w Katowicach, jak i z ośrodków

współpracujących, a także samodzielnym gromadzeniu i przekazywaniu materiału

biologicznego badanych pacjentów z ośrodka własnego, jak i ośrodków

współpracujących. Na etapie opracowywania publikacji naukowych wkład mój

polegał na pełnym opracowaniu ich aspektu klinicznego oraz interpretacji

uzyskanych wyników badań genetycznych w odniesieniu do aktualnych doniesień

naukowych dotyczących czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci,

opracowaniu wstępnych wersji manuskryptów oraz dokonywania korekty po

recenzjach. Prowadziłam także korespondencję z Redakcjami czasopism naukowych

na poszczególnych etapach związanych z publikacjami manuskryptów.

27

Pozostałe kierunki moich zainteresowań naukowych dotyczą

genetycznie chorób ośrodkowego układu nerwowego u dzieci,

układu nerwowego oraz procesów zapalnych.

Główne osiągnięcia:

uwarunkowanych

wad rozwojowych

Najistotniejszym osiągnięciem mojej dotychczasowej pracy naukowej jest

zgromadzenie największej w naszym kraju grupy dzieci z udarem niedokrwiennym

mózgu oraz przeprowadzenie w tej grupie pacjentów najbardziej wszechstronnych

badań począwszy od klinicznych poprzez neuroobrazowe, a także biochemiczne,

immunologiczne i genetyczne.

Jako pierwsza w Polsce podjęłam temat idiopatycznej arteriopatii naczyń mózgowych

u dzieci z udarem niedokrwiennym mózgu oraz poprowadziłam badania w tym

zakresie, uwieńczone publikacją oraz nagrodą Polskiego Towarzystwa Lekarskiego w

roku 2010.

Publikacje: zgodnie z wykazem osiągnięć w pracy naukowo-badawczej

potwierdzonym przez Bibliotekę SUM:

Sumaryczny impact factor zgodnie z rokiem opublikowania: 30,488,

w tym IF 11/853 przypada na prace pierwszoautorskie

Łączna liczba cytowań 60, prac cytowanych-21

Index Hirscha wynosi 4

28

Prace opublikowane przed uzyskaniem stopnia doktora nauk medycznych

W okresie przed uzyskaniem stopnia doktora nauk medycznych najistotniejszym

kierunkiem moich zainteresowań badawczych był obraz kliniczny oraz analiza

czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci. Badanie te podjęłam pod

kierunkiem Prof. dr hab. n. med. Elżbiety Marszał, a prowadziłam je w oparciu o

prace własne oraz statutowe. Efektem moich badań z tego okresu jest publikacja

rozdziału na temat schorzeń naczyniowych mózgu u dzieci w podręczniku pediatrii,

praca poglądowa oraz praca oryginalna opisująca znaczenie biochemicznych

czynników ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci hospitalizowanych z tego

powodu w Klinice Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego SUM.

Pozostałe kierunki moich zainteresowań naukowych w tym czasie to padaczka wieku

dziecięcego oraz schorzenia zwyrodnieniowe ośrodkowego układu nerwowego u

dzieci.

Prace oryginalne:

1. Hipokalemiczne porażenie okresowe. Autorzy: Marszał E, Pietruszewski J, Emich-Widera E, Kopyta L Kajor M, Pilch J. Źródło: Klin.Pediatr.1997; 5(4): 326-328 MNISW = 3

2. Ocena skuteczności karbamazepiny i kwasu waproinowego w leczeniu padaczki zlokalizowanej u dzieci. Autorzy: Marszał E, Emich-Widera E, Szwed-Białożyt B, Wojaczyńska-Stanek K, Deja H, Kopyta I, Krzystanek E. Źródło: Neurol.Dziec.1999; 8 ( 15): 73-79, MNISW = 3

3. Brain ischemic stroke in children - case analysis with the focus on risk factors. Autorzy: Kopyta I, Emich-Widera E, Marszał E. Źródło: NeuroI.Dziec.2002; 11( 22): 21-27. MNISW = 3

Prace poglądowe:

1. Zespół nagłej śmierci niemowlęcia. Autorzy: Kopyta I, Emich-Widera E, Marszał E. Źródło: NeuroI.Dziec.1998;7 (14): 49-58 MNISW = 3

29

2. Biochemical aspects of brain vascular diseases in children on the base of the up-to-date literature. Autorzy: Kopyta I, Emich-Widera E, Marszal E. Źródło: Med.5ci.Monitor 1999; 5 (4):809-813 MNISW = 10

Opisy przypadków:

1. Zwyrodnienie tylnosznurowe w wyniku wtórnego niedoboru witaminy B12 u 9-letniej dziewczynki. Autorzy: Kopyta I, Jamroz E, Marszal E. Źródło: Wiad.Lek.2002; 55 (3-4): 228-234. MNISW = 5

Rozdziały w podręcznikach: 1. Choroby naczyń mózgowych u dzieci.

Autorzy: Kopyta I, Emich-Widera E. Źródło: W: Wybrane zagadnienia z pediatrii: podręcznik dla studentów medycyny i lekarzy / Red.: B. Koehler, E. Marszał, J. Świetliński Adres wydawniczy: Katowice : ŚAM, 2002 Opis fizyczny: 5.326-337. MNISW = 6

Prace opublikowane po uzyskaniu stopnia doktora nauk medycznych- vide

wykaz osiągnięć w pracy naukowo-badawczej

Po uzyskaniu tytułu doktora nauk medycznych kontynuowałam badania w zakresie

głównego nurtu moich zainteresowań naukowych, to jest obrazu klinicznego,

czynników ryzyka oraz następstw udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci. Badanie te

prowadziłam początkowo pod kierunkiem Pani Profesor Elżbiety Marszał, a

realizowałam je w oparciu o prace statutowe oraz grant wieloośrodkowy. Efektem tej

pracy jest współautorstwo 30 prac oryginalnych, 6 prac poglądowych, 3 przypadków

klinicznych .

Pozostałe kierunki moich badań naukowych to genetycznie uwarunkowane

schorzenia ośrodkowego układu nerwowego mózgu u dzieci, wady rozwojowe

mózgu, a także schorzenia zapalne obwodowego i ośrodkowego układu nerwowego u

dzieci. Jestem pierwszym autorem dwóch prac poświęconych problemowi obrazu

klinicznego oraz padaczki w grupie dzieci polskich ze schizencefalią; jest to w

naukowych piśmiennictwie medycznym jedna z największych grup takich pacjentów

oraz największa grupa pacjentów polskich.

Ponadto opublikowałam 10 artykułów popularno-naukowych poświęconych

problemom schorzeń ośrodkowego i obwodowego układu nerwowego u dzieci,

których odbiorcami są rodzice i opiekunowie, a także nauczyciele.

31

Grant promotorski- czynniki ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci,

promotor Prof. dr hab. n. med. Elżbieta Marszał( rozliczony w 2005 roku, ocena

grantu- znakomita)

Grant wieloośrodkowy- Wybrane genetyczne czynniki ryzyka udaru

niedokrwiennego mózgu u dzieci, kierownik projektu Prof. dr hab. n. med. Elżbieta

Marszał, główny wykonawca: dr n. med. Ilona Kopyta ( rozliczony w 2011 roku)

Grant wieloośrodkowy - Analiza parametrów chodu dzieci z mózgowym

porażeniem dziecięcym po zastosowaniu rehabilitacji oraz leczonych toksyną

botulinową ( nr projektu 2011/01/B/NZ7/02695), kierownik grantu: dr inż. Robert

Michnik, główny wykonawca : dr n. med. Ilona Kopyta; projekt w toku,

podsumowaniem projektu będzie monografia, aktualnie w przygotowaniu

Kierownik prac statutowych dotyczących czynników ryzyka chorób naczyniowych

mózgu u dzieci

Udział w kongresach i sympozjach zagranicznych- zgodnie z wykazem

osiągnięć w pracy naukowo-badawczej

Udział w szkoleniach i pobyty (stypendia) za granicą:

Stypendium rządu szwajcarskiego programu" Matka i Dziecko" , Oddział Neurologii

Dziecięcej, Królewski Szpital Karolinska Sjukhus w Sztokholmie, 1999

32

C)Działalność lecznicza

W pracy lekarza Kl iniki Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego zajmuję się

diagnozowaniem i leczeniem dzieci ze schorzeniami ośrodkowego i obwodowego

układu nerwowego, a w szczególności z padaczką, procesami zapalnymi, jak

zapalenie opon mózgowo- rdzeniowych, mózgu i rdzenia kręgowego, bólami głowy,

schorzeniami naczyń mózgowych, procesami demielinizacyjnymi, zwyrodnieniowymi i

uwarunkowanymi genetycznie, schorzeniami nerwowo- mięśniowymi. Pełnię także

rolę lekarza-konsultanta oddziałów pediatrycznych, urazowo-ortopedycznego,

urologicznego i kardiochirurgicznego dla dzieci oraz pediatrycznego i chirurgicznego

oddziału ratunkowego.

Od 2012 roku pełnię funkcję kierownika Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku

Rozwojowego Górnośląskiego Centrum Zdrowia Dziecka w Katowicach . Oddział ten

jest jednym z największych oddziałów zajmujących się problemami neurologii

dziecięcej w Polsce, aktualnie dysponuje 43 łóżkami dziecięcymi, w tym 17 miejscami

dla niemowląt oraz 26 lóżkami dla dzieci starszych. Rocznie w Oddziale

hospitalizowanych jest około 1700 dzieci. Oddział jest jedynym wokoło

sześciomilionowej aglomeracji śląskiej pełniącym stały 24-godzinny dyżur dla

pacjentów pediatrycznych z problemami neurologicznymi. W 12015 roku w

Górnośląskim Centrum Zdrowia Dziecka odbyła s ię wizyta akredytacyjna; w ramach

wizyty poddano ocenie szereg aspektów funkcjonowania zarówno szpitala, jak i

Oddziału; parametry poddane ewaluacji w , w tym prowadzenie dokumentacji

medycznej, oceniono jako wzorcowe.

W Oddziale prowadzone są także dwa programy terapeutyczne, to jest program

lecenia immunomodulującego dla dzieci ze stwardnieniem rozsianym oraz program

leczenia spastyczności toksyną botulinową dla dzieci z mózgowym porażeniem

dziecięcym.

Zajmuję się także działalnością na rzecz dzieci z niepełnosprawnością intelektualną

oraz ruchową, jako lekarz-konsultant ośrodków rehabilitacyjnych .

33

Ponadto od roku 2007 jestem konsultantem w zakresie pediatrii i neurologii

dziecięcej w Zakładzie Medycyny Sądowej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w

Katowicach.

D)Członkostwo w Towarzystwach Naukowych

Od 1996 roku- Polskie Towarzystwo Pediatryczne

Od 1996 roku - Polskie Towarzystwo Neurologów Dziecięcych

Od 2008 roku - European Academy of Child Disability

Od 2006 roku - European Paediatric Thematic Network

Od 2010 roku - International Paediatric Stroke Study

34

E)Nagrody i wyróżnienia

1995 rok- Nagroda Polskiego Towarzystwa Lekarskiego dla Najlepszych

Absolwentów Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach

1999 rok - Konkurs a następnie stypendium rządu szwajcarskiego programu "

Matka i Dziecko", Oddział Neurologii Dziecięcej, Królewski Szpital Karolinska Sjukhus

w Sztokholmie

2008 rok- Nagroda naukowa I stopnia JM Rektor Śląskiego Uniwersytetu

Medycznego za cykl prac dotyczących zastosowania nowoczesnych metod

diagnostycznych w genetycznie uwarunkowanych chorobach układu nerwowego u

dzieci

2010 rok - Nagroda naukowa Prezesa Polskiego Towarzystwa Lekarskiego za pracę

poświęconą idiopatycznej arteriopatii naczyń mózgowych u dzieci z udarem

niedokrwiennym mózgu

2011 rok- Nagroda naukowa II stopnia JM Rektor Śląskiego Uniwersytetu

Medycznego za cykl prac dotyczących badań nad genetycznymi uwarunkowaniami

patogenezy udaru mózgu i choroby niedokrwiennej serca

2012 rok- Nagroda naukowa II stopnia JM Rektora Śląskiego Uniwersytetu

Medycznego za osiągnięcia naukowe w zakresie genetycznych aspektów chorób o

podłożu miażdżycowym

2013 rok- Nagroda naukowa JM Rektora Śląskiego Uniwersytetu Medycznego za

badania nad znaczeniem polimorfizmu genu reduktazy metylenotetrahydrofolianowej

w etiopatogenezie udaru niedokrwiennego mózgu u dzieci

2013 rok Grant szkoleniowy przyznawany przez Międzynarodową Ligę

Przeciwpadaczkową corocznie młodym lekarzom zajmującym się leczeniem padaczki

dziecięcej

35

F)Recenzje artykułów dla czasopism naukowych oraz recenzje projektów

badawczych

1.European Journal ot Neurology

EJoN -15-0219

Epidemiology of classical risk factors in stroke patients in the Middle East.

2.Neurology Research

NER 3945

Association study between GAS6 gene polymorphism and ischemic stroke.

3.International Journal ot Neuroscience

GNES-2014-0223

MTHFR gene( C677T) polymorphism in ischemic stroke I its subtypes and

hemorrhagic stroke in a South Indian population.

4.Neurologia Dziecięca

11/2014

Znaczenie treningu z wykorzystaniem zautomatyzowanej ostrzy Lokomat (Hocoma)®

w usprawnianiu dzieci i młodzieży z mózgowym porażeniem dziecięcym.

5.Medical Sciences

14-152

Low rate repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) and gait

rehabilitation after stroke

6.Projekt badawczy:

Gene polymorphisms and ischemic stroke in children,

IP-2014-09-2047 . application to Croatian Science Foundation

36

G) Inne osiągnięcia

Od roku 2010 jestem członkiem oraz współpracownikiem naukowym

międzynarodowej grupy zajmującej się diagnostyką oraz leczeniem udaru mózgu u

dzieci, ang. International Pediatrie Stroke Sudy( IPSS, adres strony internetowej:

stroke.research@sickkids.ca), z siedzibą w szpitalu dziecięcym w Toronto(

Hospital for Sick Children); kierownikiem naukowym grupy jest Profesor Gabriela de

Veber. Badacze zrzeszeni w IPSS zajmują się rekrutacją pacjentów pediatrycznych z

udarem mózgu spośród diagnozowanych i leczonych przez siebie dzieci w rodzimych

jednostkach. Aktualnie grupa ta zrzesza badaczy z 83 szpitali w Europie, USA,

Kanadzie, a także krajach Azji i Ameryki Południowej.

Pragnę zaznaczyć, ze w tym gronie jestem jedynym współpracownikiem z Polski, a

polscy pacjenci zrekrutowani do badania w ramach IPSS pochodzą wyłącznie z

prowadzonego przeze mnie Oddziału Pediatrii i Neurologii Wieku Rozwojowego w

Katowicach.

W roku 2010 badacze IPSS zostali zaproszeni do udziału w projekcie CASCADE

( Childhood Arterial Ischemic Stoke Standarized Classification and Diagnostic

Evaluation). Zadaniem badaczy- specjalistów w zakresie rozpoznawania i leczenia

udaru dziecięcego było zakwalifikowanie siedmiu testowych przypadków udaru

dziecięcego zgodnie z własną wiedzą na temat udaru mózgu u dzieci (1) lub w

oparciu o kryteria CASCADE. Pierwsza grupa badaczy dokonała klasyfikacji

przypadków po uprzednim przeszkoleniu w zakresie stosowania systemu CASCADE, a

druga -bez przeszkolenia. Efektem prowadzonych prac jest publikacja:

37

Towards a Consensus-Based Classification ot Childhood Arterial Ischemic

Stroke. Stroke 2012;43( 2): 371-7; IF 6,158

TJ Bernard, MJ Manco-Johnson, W Lo, MT MacKay, V Ganesan, GdeVeber, J

Armstrong-Wells, MM Dowling, ES Roach, M Tripputi, HJ Fullerton, KL Furie, SM

Bwnsler, LC Jordan, A Kirton, R Ichord. Acknowledgments: We would like to

acknowledge all of the IPSS members who participated as raters in the cases: Ruth

Nass, Veronica Gonzalez Alvarez, Steven Pavlakis, Paola Pergami, Neil Friedman,

Mubeen Rafay, Marta Isabel Hernandez Chavez, Mahendra Moharir, Lisa Abraham,

Ilona Kopyta, Clarisa Maxit, Virginia Wong, Lisa M. Nassif, Vesna Brankovic

Sreckovic, Anneli Kolk.

Wyniki publikacji wskazują, że klasyfikowanie pacjentów pediatrycznych z udarem

mózgu zgodnie z kryteriami CASCADE może stać się bardzo użytecznym narzędziem

w prowadzeniu prospektywnych wieloośrodkowych badań w tym zakresie, zwłaszcza,

że wyniki badania wskazują na dużą zgodność w zaklasyfikowaniu pacjenta do

właściwej grupy ( IRR, Inter-rate reliability).

38