Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie...

28
Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2 1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska Polskiego 28 60-637 Poznań [email protected] 2018

Transcript of Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie...

Page 1: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

1

Autoreferat

w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych,

dyscyplinie agronomia

Dr inż. Zuzanna Sawinska

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu

Ul. Wojska Polskiego 28

60-637 Poznań

[email protected]

2018

Page 2: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

2

SPIS TREŚCI

1. Życiorys i przebieg pracy zawodowej ................................................................................ 3

1.1. Wykształcenie .................................................................................................................... 3

1.2. Przebieg pracy zawodowej .................................................................................................. 4

1.3. Staże naukowe i zawodowe ................................................................................................ 5

2. Opis osiągniecia naukowego …………………………………………………………..... 6

2.1. Wprowadzenie i cel badań .............................................................................................. ...6

2.2. Wyniki badań ................................................................................................................... 11

2.3. Podsumowanie .................................................................................................................. 13

3. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych ............................................. 17

3.1.Optymalizacja fungicydowej ochrony roślin poprzez stosowanie systemów wspomagania

decyzji, odporności odmian, adiuwantów, nawozów, nanocząstek oraz najnowszych

formulacji zapraw nasiennych i fungicydów nalistnych ...........…………………............17

3.2. Uproszczenia w uprawie roli w kontekście oddziaływania systemów bezorkowych na

glebę i roślinę w ujęciu jej plonowania oraz zdrowotności ………..……….…………..20

3.3. Systemy następstwa roślin (zmianowania, monokultury); nawożenie roślin; porażenie

patogenami w różnych systemach następstwa roślin ........................................................21

3.4. Biologia i zwalczanie chwastów ...................................................................................... 23

3.5. Bioróżnorodność na obszarach rolniczych ........................................................................ 24

3.6. Inne zagadnienia ………………..…………………………………….…........................25

4. Syntetyczne zestawienie dorobku naukowego ................................................................. 26

Page 3: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

3

1. Życiorys i przebieg pracy zawodowej

1.1. Wykształcenie

tytuł technik rolnik o specjalności uprawa roślin i hodowla zwierząt

Technikum Rolnicze w Środzie Wlkp. – 1994

tytuł magistra inżyniera rolnictwa w zakresie agronomii

Wydział Rolniczy, Akademia Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w

Poznaniu – 20.06.1999

Praca magisterska pt. „Wpływ zróżnicowanego nawożenia azotem,

nawadniania i poziomów ochrony na zdrowotność i plonowanie pszenicy

ozimej”

Promotor: prof. dr hab. Jerzy Pudełko

stopień doktora nauk rolniczych w zakresie agronomii (uchwała Rady

Wydziału Rolniczego Akademii Rolniczej im. A. Cieszkowskiego w Poznaniu

z 8 lipca 2004 roku)

Rozprawa doktorska pt. „Wpływ wybranych czynników agrotechnicznych na

zdrowotność i plonowanie pszenicy ozimej”

Promotor: prof. dr hab. Irena Małecka

Recenzenci: prof. dr hab. Danuta Parylak, prof. dr hab. Andrzej Blecharczyk

Inne formy edukacji

Kurs Pedagogiczny Kształcenia Asystentów i Doktorantów Akademia

Rolnicza im. Augusta Cieszkowskiego w Poznaniu – 2003 (załącznik 5.1)

Studia podyplomowe Psychologia Zarządzania, Wyższa Szkoła Bankowa w

Poznaniu, Wydział Finansów i Bankowości. 1.10.2011 do 30.06.2012

(załącznik 5.2)

Szkolenia

Unijny system kontroli zdrowotności roślin-regulacje prawne,

organizacyjne i zadania ochrony roślin w Polsce. 9-10 grudnia 2003 r.

zorganizowane przez Zakład Upowszechniania, Wydawnictw i

Współpracy z Zagranicą Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu (załącznik

5.6).

Biological Assessment Dossier Evaluation. 27-31 października 2003 r.

zorganizowane przez Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi oraz

Pesticide Saferty Directorate. Londyn, Anglia (załącznik 5.7).

Wymagania dobrej praktyki eksperymentalnej oraz dobrej praktyki

laboratoryjnej w badaniach nad środkami ochrony roślin. 22 listopada

2006 r. zorganizowane przez Zakład Upowszechniania, Wydawnictw i

Page 4: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

4

Współpracy z Zagranicą Instytutu Ochrony Roślin w Poznaniu (załącznik

5.8).

FieldPro Trial Training Course. 20-23 kwietnia 2006. Poznań.

Szkolenie prowadzone przez Hannelore Becker-Hardt (załącznik 5.9).

Okresowe szkolenie BHP i PPOŻ dla nauczycieli zorganizowane w

formie seminarium i samokształcenia kierowanego przez Poznańskie

Centrum Kształcenia Zawodowego. 13.04 – 23.05 2011r (załącznik

5.10).

Workshop „Use of linear and nonlinear regression in physical,

chemical and biological pest control. 7 listopada 2013 r. organizator

Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu. Instruktor prof. Jens C. Streibig z

Uniwersytetu w Kopenhadze (załącznik 5.11).

Szkolenie “Przyszłość Rozwojowa Żywności”. 11-15 marca Otwock i

15-19 kwietnia Mrągowo. Szkolenie współfinansowane ze środków Unii

Europejskiej w ramach europejskiego funduszu społecznego, realizowane

w ramach Programu Operacyjnego Kapitał Ludzki Priorytet IV

Szkolnictwo Wyższe i Nauka, działanie 4.2. Rozwój kwalifikacji kadr

systemy B+R i wzrost świadomości roli nauki w rozwoju gospodarczym

zorganizowane przez Polskie Zrzeszenie Producentów Bydła Mięsnego

(załącznik 5.12).

Szkolenie „ Zarządzanie Badaniami Sektora Produkcji Żywności”. 23-

27 września Mrągowo i 8-12 grudnia Gdynia. Szkolenie

współfinansowane ze środków Unii Europejskiej w ramach europejskiego

funduszu społecznego, realizowane w ramach Programu Operacyjnego

Kapitał Ludzki Priorytet IV Szkolnictwo Wyższe i Nauka, działanie 4.2.

Rozwój kwalifikacji kadr systemy B+R i wzrost świadomości roli nauki w

rozwoju gospodarczym zorganizowane przez Polskie Zrzeszenie

Producentów Bydła Mięsnego (załącznik 5.13).

Sesja warsztatowo - coachingowa pt: „Strategie wdrożeniowe i

strategie produktowe: scenariusze, macierze, ryzyka (Technologie w

rolnictwie oraz pozostałe przyrodnicze)”. 17 Październik 2017 r.

zorganizowanej przez Centrum Innowacji i Transferu Technologii UPP w

ramach projektu pt.: InnCom_PLUS – instrumenty optymalizacji procesów

komercjalizacji, kreowania innowacji, doskonalenia dialogu oraz wzrostu

efektywności współpracy między nauką i gospodarką realizowanego w

ramach programu pn. DIALOG Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

(załącznik 5.14).

Sesja warsztatowo - coachingowa pt: „ Promocja projektów

rozwojowych, upowszechnianie wyników badań (Technologie w

rolnictwie oraz pozostałe przyrodnicze)”. 6 grudnia 2017 r.

zorganizowanej przez Centrum Innowacji i Transferu Technologii UPP w

ramach projektu pt.: InnCom_PLUS – instrumenty optymalizacji procesów

komercjalizacji, kreowania innowacji, doskonalenia dialogu oraz wzrostu

efektywności współpracy między nauką i gospodarką realizowanego w

ramach programu pn. DIALOG Ministra Nauki i Szkolnictwa Wyższego

(załącznik 5.15).

Szkolenie Yara Vita in crop nutrion for Polish agriculture zorganizowane w Centrum Kompetencji Yara prowadzone przez Mike

Beesleya, Yara Vita Buisness Development Manager, N&E Europe. 1-3

października 2018 r. Pocklington, Anglia (załącznik 5.16).

Page 5: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

5

1.2. Przebieg pracy zawodowej

L.p. Okres Miejsce pracy Etat Stanowisko

1. 2002-2004 Akademia Rolnicza im. A.

Cieszkowskiego w Poznaniu,

Wydział Rolniczy, Katedra

Uprawy Roli i Roślin

½ etatu asystent

2. 1.09.2004 –

30.09.2005

od

1.10.2005

Akademia Rolnicza, Wydział

Rolniczy, Katedra Uprawy Roli i

Roślin

Akademia Rolnicza, Wydział

Rolniczy, Katedra Uprawy Roli i

Roślin aktualnie Uniwersytet

Przyrodniczy w Poznaniu, Katedra

Agronomii

pełen etat

pełen etat

asystent

adiunkt

1.3. Staże naukowe i zawodowe

Staże

6-cio miesięczny staż zawodowy realizowany z projektu „Staż Sukcesem

Naukowca” Program: Kapitał Ludzki Narodowa Strategia Spójności Działanie: 8.2

Transfer wiedzy, poddziałanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i

przedsiębiorstw. Okres stażu w firmie Agro-Kujawy Doradztwo Sp. z o.o.: 1.05.2011

r. – 30.10.2011 r. (załącznik 5.3).

3-cio miesięczny staż zawodowy realizowany z projektu „Staże i szkolenia

praktyczne dla pracowników i pracownic naukowych placówek naukowych i

pracowników i pracownic naukowych i naukowo-dydaktycznych uczelni w

przedsiębiorstwach” Program: Kapitał Ludzki Narodowa Strategia Spójności.

Projekt systemowy „Wsparcie dla współpracy sfery nauki i przedsiębiorstw w

Wielkopolsce” realizowany przez Urząd Marszałkowski Województwa

Wielkopolskiego. Okres realizacji stażu w firmie SMP Group Sp. z o.o.: 1.03.2014 r. –

31.05.2014 r. (załącznik 5.4).

5-cio miesięczny staż naukowy w Instytucie Ochrony Roślin Państwowym

Instytucie Badawczym w terminie 1-30 września 2015 roku oraz 1.02 do 30.05.2016

roku realizowany w Zakładzie Mikologii zakończony wspólną publikacją wyników

badań: Sawinska Z., Sobiech Ł., Danielewicz J., Perek A., Horoszkiewicz –Janka J.,

Skrzypczak G. 2016. Wpływ związków powierzchniowo czynnych na skuteczność

fungicydów z grupy triazoli. Przem. Chem. 95/6., 1141-1143 (załącznik 5.5).

Wyjazdy studyjne

Wyjazd studyjno - szkoleniowy połączony z krótkoterminowym stażem

dydaktycznym realizowany w ramach udziału Uniwersytetu Przyrodniczego w

konsorcjum z SGGW Priorytet IV „Szkolnictwo wyższe i nauka”, Działanie 4.1

„Wzmocnienie i rozwój potencjału dydaktycznego uczelni oraz zwiększenie liczby

absolwentów kierunków o kluczowym znaczeniu dla gospodarki opartej na wiedzy”,

Podziałanie 4.1.1 „Wzmocnienie potencjału dydaktycznego uczelni” – Uniwersytet

Rolniczy w Nitrze (Słowacja) - od 20.02.2010 do 6.03.2010 r.

Page 6: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

6

2. Wskazane osiągnięcie w rozumieniu art. 16 ust. 2 ustawy z dnia 14 marca 2003 r. o

stopniach naukowych i tytule naukowym oraz o stopniach i tytule w zakresie sztuki (Dz.

U. 2016r. poz. 882 ze zmianami Dz. U. z 2016 r. poz. 1311)

Dzieło opublikowane w całości:

Zuzanna Sawinska (2018). „Aktywność biologiczna zapraw nasiennych opartych na

substancjach z grupy inhibitorów dehydrogenazy kwasu bursztynowego (SDHI) w uprawie

jęczmienia ozimego”. Wydawnictwo Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu ISBN 978-

83-7160-904-6. Rozprawy naukowe, zeszyt 501, ss. 104.

2.1. Wprowadzenie i cel badań

W krajach Europy Zachodniej jęczmień ozimy zajmuje, odwrotnie niż w Polsce, znacznie

większą powierzchnię uprawy niż forma jara (Friedt i Ordon 2013, Munoz i in. 1998). W

sezonie wegetacyjnym 2016/2017 całkowita produkcja jęczmienia ozimego i jarego wyniosła

na świecie ok. 148,03 mln ton, przy czym Rosja była wiodącym producentem tego gatunku na

Świecie - 17,55 milionów ton (FAO 2017). Jęczmień ozimy jest rośliną, która cechuje się

potencjalnie wysoką wydajnością ziarna z 1 ha, wynoszącą ponad 10 ton (Ansovini 2009,

Hłasko-Nasalska i in. 2012, Noworolnik 2008). Charakteryzuje się wyższą wartością paszową

niż żyto (większa zawartość białka oraz aminokwasów egzogennych) i owies (mniejsza

zawartość plewki). Również słoma jęczmienna ma lepszą jakość od pozostałych zbóż, ze

względu na wyższą zawartość białka.

Ponadto jęczmień ozimy ma największą ze zbóż ozimych odporność na wiosenne susze.

Jest to wynik szybszego przechodzenia tej rośliny w fazę strzelania w źdźbło i kłoszenia,

dzięki czemu w okresach krytycznego zapotrzebowania bardziej efektywnie wykorzystuje on

wodę z zapasów po zimowych (Ryan i in. 2008). Charakteryzuje się również niskim

współczynnikiem transpiracji dzięki czemu w porównaniu do pozostałych zbóż jest najmniej

wrażliwy na majowe susze oraz ma krótszy okres wegetacji w stosunku do innych zbóż

ozimych. Spowodowane to jest szybszym rozwojem roślin, a więc o około 3-4 tygodnie

wcześniejszym dojrzewaniem w porównaniu do pszenżyta ozimego czy pszenicy ozimej. Jego

uprawa może być więc być wysoce przydatna w sytuacji zachodzących w ostatnich latach

zmianach czynników klimatycznych.

Jedną z wad upraw jęczmienia ozimego jest niższa zimotrwałość w porównaniu do innych

gatunków zbóż ozimych oraz niewielka tolerancja na kwaśny odczyn gleby. Bez okrywy

Page 7: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

7

śnieżnej wytrzymuje on mrozy do -10°C. Pamiętać jednak należy, że jęczmień jest jedną z

roślin posiadających dużą zdolność do regeneracji (Friedt i Ordon 2013, Szewcow i in. 2007).

W literaturze krajowej najczęściej w odniesieniu do jęczmienia ozimego znajdujemy

informacje o podejmowaniu badań dotyczących nawożenia azotem i intensywności

technologii uprawy (Chrzanowska-Drożdż i Kaczmarek 2007, Cwojdziński i Majcherczak

2002, Majcherczak i in. 2005, Nasalski i in. 2004). Kolejnym analizowanym w badaniach

tematem jest gęstość i termin siewu jęczmienia ozimego wielorzędowego i dwurzędowego

(Leszczyńska i Noworolnik 2017, Noworolnik 1992, 2007). Poza powyższymi ważnymi

czynnikami agronomicznymi nie należy jednak zapominać o chorobach roślin uprawnych,

które są jednym z ważniejszych czynników ograniczających wielkość i jakość plonu (Strange

i Scott 2005). Patogeny roślin są trudne do kontrolowania, ponieważ ich populacje są zmienne

w czasie, przestrzeni i genotypie. Ewoluują, często pokonując opór uzyskany dzięki pracom

hodowlanym. Corocznie powodowane przez nie straty szacowane są na co najmniej 10%

produkcji. Jak podaje Oreke (2006) jest to 9-16% w uprawach ryżu, pszenicy, jęczmienia,

kukurydzy, ziemniaka, soi czy bawełny. Bardzo często stare i dobrze znane praktyki

zarządzania środowiskiem związane z uprawą roślin takie jak: płodozmian, uprawa orkowa,

uprawy mieszane czy nawożenie organiczne zostają wyparte ze względów ekonomicznych, co

niesie za sobą konsekwencje w postaci silniejszej presji chorób i szkodników (Kumar 2012).

Zarówno materiał siewny jak i gleba mogą być źródłem patogenów powodujących

osłabienie rozwoju roślin, a w konsekwencji obniżenie ilości i jakości plonu (Görtz i in.

2008).

Zabieg zaprawiania materiału siewnego, pozwala ograniczyć rozwój chorób, a tym

samym poprawia kondycję roślin od ich najwcześniejszych faz rozwojowych (Kumar 2012,

Montfort i in. 1996).

Inhibitory demetylacji metioniny wpływające w organizmach grzybów na biosyntezę

steroli, szczególnie triazole, imidazole i pirymidyny, stanowią najważniejszą grupę

fungicydów układowych używanych do zaprawiania materiału siewnego (Kuck i in. 1995).

Wprowadzenie do użycia karboksyamidów (SDHI - inhibitory mitochondrialnego kompleksu

II: karboksyna i oksykarboksyna) pierwszej generacji datuje się na koniec lat 60. XX wieku.

Były to związki hamujące procesy oddychania, skuteczne w zwalczaniu chorób

powodowanych głównie przez Basidiomycetes (Zhang i in. 2009). Druga stosowana obecnie

generacja inhibitorów dehydrogenazy bursztynianowej, to preparaty o szerokim spektrum

aktywności wobec grzybów patogenicznych dla wielu gatunków roślin uprawnych (Avenot i

Michailides 2010). Substancje aktywne klasyfikowane w grupie SDHI są pochodnymi

Page 8: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

8

różnorodnych zakresów chemii i zależnie od patogenu, mają aktywność ochronną,

translaminarną lub systemiczną. W klasyfikacji FRAC zostały przydzielone do grupy 7 i

zawierają siedem podgrup chemicznych, w tym fenylo-benzamidy i pirydynylo-

etylobenzamidy, jak również furano-, oksytyno-, tiazolo-, pirazolo- i pirydynokarboksyamidy

(FRAC 2016). SDHI są strukturalnie bardzo zróżnicowane, ale wykazują istotną wspólną

cechę dla wszystkich substancji, którą jest wiązanie amidowe.

Poza wykorzystaniem w formie zabiegu nalistnego znajdują także coraz częściej

zastosowanie jako zaprawy nasienne. Fungicydy z grupy karboksyamidów (SDHI), których

aktywność biologiczna została oceniona w przeprowadzonych badaniach, zaliczane są do

preparatów blokujących aktywność dehydrogenazy kwasu bursztynowego.

Fluopyram firmy Bayer (N- {2- [3-chloro-5- (trifluorometylo) -2-pirydylo] etyl} -α, α, α-

trifluoro-o-toluamid) to substancja o szerokim spektrum działania, należący do podgrupy

pirydynylo-etylobenzamidów, grupy chemicznej należącej do klasy SDHI. Jest biologicznie

aktywna przeciwko wszystkim stadiom rozwoju grzybów, od kiełkowania do produkcji

zarodników, a jego spektrum aktywności obejmuje kilka patogenów należących do

Ascomyctetes i Deuteromycetes (Labourdette in. 2011).

Fluksapyroksad, fungicyd SDHI drugiej generacji, to substancja aktywna opracowana

przez firmę BASF w 2012 roku w celu zwalczania szerokiego spektrum chorób grzybowych

roślin. Chemicznie to kwas 3- (difluorometylo) -1-metylo-1H-pirazolo-4-karboksylowy (C-1),

3- (difluorometylo) -1H-pirazolo-4-karboksylowy (C-2) i 3- (difluorometylo) -1 -metyl-1H-

pirazolo-4-karboksyamid (C-7). Jedną z formuł opartych na tej substancji jest BAS 700 05 F,

roztwór do zaprawiania materiału siewnego, który chroni zboża w formie zaprawy nasiennej

od patogenów odnasiennych i odglebowych takich jak Ustilago spp., Pyrenophora spp., M.

nivale i Fusarium spp. oraz przed wczesnymi infekcjami liści szczególnie w uprawie

jęczmienia powodowanymi przez Puccinia hordei, P. teres, Rhynchosporium secalis i

Ramularia collo-cygni (Cavell i in. 2012).

Sedaksan, jak wskazuje literatura, to fungicyd o szerokim spektrum działania,

obejmującym patogeny przenoszone z materiałem siewnym takie jak: U. nuda, Tilletia caries,

M. nivale i P. graminea, a także grzyby przenoszone przez glebę: R. solani, R. cerealis i T.

incarnata. Sedaksan został wybrany przez firmę Syngenta do stosowania wyłącznie jako

zaprawa nasienna, ponieważ łączy w sobie optymalne właściwości fizykochemiczne, szerokie

spektrum działania i doskonałą tolerancję na tą substancję aktywną. Hamuje on w specyficzny

sposób enzym dehydrogenazę bursztynianową, który katalizuje istotny etap w cyklu TCA i

łańcuch oddechowy patogenów (Rheinheimer 2012, Zeun i in. 2013).

Page 9: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

9

Właściwie dobrana zaprawa nasienna pozwala na ograniczenie negatywnych skutków

infekcji w początkowych fazach wzrostu roślin, co często znajduje odzwierciedlenie w plonie

(Cavell i in. 2012). Jednak początkowe infekcje patogenami to nie jedyny problem

współczesnego rolnictwa. Poza patogenami, dużym zarówno światowym jak i polskim

problemem jest deficyt wody oraz ekstremalnie wysokie temperatury, przy niskiej wilgotności

powietrza, prowadzące do stresu suszy, która jest jednym z głównych czynników najbardziej

ograniczających wydajności roślin (Mittler 2006).

Do najważniejszych procesów fizjologicznych zachodzących w roślinie zaliczamy

fotosyntezę. Jest ona zasadniczym czynnikiem warunkującym proces akumulacji biomasy, a

przez to wytworzenie ostatecznego plonu (Murkowski i Mila 2010). Natomiast fluorescencja

chlorofilu a jest zjawiskiem emisji zwrotnej części zaabsorbowanej energii świetlnej, która

powoduje wzbudzenie cząsteczek chlorofilu (Reigosa-Roger 2001). W warunkach

naturalnych, aparat fotosyntetyczny traci od 0,5 do około 5% zaabsorbowanej wcześniej

energii poprzez fluorescencję chlorofilu (Bolhar-Nordenkampf i Öquist 1993). Fluorescencja

a odzwierciedla więc aktywność aparatu fotosyntetycznego i jest miarą aktywności

fotosyntetycznej liścia (Baker 2008). Analiza parametrów fluorescencyjnych dostarcza

informacji na temat funkcjonowania aparatu fotosyntetycznego (Hura i in. 2007, Guoth i in

2009). Jak wskazują badania (Buchenauer i in. 1984, Aly i Latif 2011, Görtz i in. 2008)

substancje takie jak: propikonazol, diclobutrazor, triadimenol czy paclobutrazol, stosowane w

formie zaprawy nasiennej, wpływały na zwiększenie mrozoodporność i tolerancję roślin na

stres suszy czy zasolenia. Zatem opisane powyżej fizjologiczne i morfologiczne efekty

stosowania zapraw nasiennych mogą poprawiać tolerancję roślin na różne stresy

środowiskowe, co daje nam możliwość spojrzenia na zaprawianie nasion, i stosowane do tego

celu zaprawy nasienne, przez inny pryzmat.

Do wad, a może bardziej do ograniczeń ochrony chemicznej, zalicza się choćby wysokie

koszty, selektywność, pozostałości oraz toksyczność dla środowiska. Zatem stosowanie

zapraw nasiennych powinno stać się wyrafinowaną strategią, która przekształci się w

wartościowy, skuteczny i mniej szkodliwy dla środowiska czynnik produkcji rolnej.

Chemiczne zaprawianie materiału siewnego można wykorzystywać w celu osiągnięcia

szeregu korzyści, takich jak: poprawa wschodów poprzez ochronę przed patogenami

przenoszonymi przez nasiona oraz glebę, zapobieganie rozprzestrzenianiu inokulum

patogenów przenoszonych przez nasiona, ochronę nadziemnych części roślin przed

porażeniem patogenami nalistnymi, poprawę wigoru i równomierności wschodów.

Zaprawianie nasion odgrywa zatem ważną rolę w produktywności rolnictwa, a także w jego

Page 10: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

10

zrównoważeniu i wydajności. Pozwala też na wysoce ukierunkowane stosowanie niskich,

równomiernych dawek produktu, przy dużej skuteczności i jednoczesnym zmniejszeniu

ryzyka presji selekcyjnej patogenów. Duża część potencjału produkcyjnego roślin jest

określana w ciągu pierwszych tygodni ich wzrostu. Jeśli w tym czasie rośliny poddawane są

stresowi abiotycznemu czy biotycznemu, wpływa to na ich rozwój przez cały sezon

wegetacji, a ostatecznie także na potencjał plonowania.

W hipotezie roboczej założono, że rośliny są najbardziej podatne na stres na początku

wegetacji, w czasie kiełkowania i wschodów. Zaprawianie materiału siewnego może wspierać

pracę hodowców, dając roślinie dodatkowy impuls ochronny we wczesnych fazach

rozwojowych. Stresory, takie jak choroby, temperatura i dostępność wody, mogą wpływać na

zdolność kiełkowania nasion i ich żywotność, a zaprawa nasienna może wpłynąć na

ograniczenie tych czynników. Dodatkowo zaprawa nasienna to wygoda stosowania; w chwili

siewu jest już na ziarnie, dzięki czemu nie trzeba używać dodatkowej siły roboczej, paliwa

czy czasu niezbędnego do zabiegów nalistnych, nie zawsze możliwych do wykonania ze

względu na warunki meteorologiczne.

Celem podjętych badań było wskazanie potencjału zapraw nasiennych, opartych na

substancjach z grupy karboksyamidów (SDHI), w ograniczaniu porażenia patogenami oraz

ich wpływu na wybrane parametry fluorescencyjne i plon ziarna jęczmienia ozimego.

W pracy przedstawiono wyniki trzyletnich badań przeprowadzonych w latach 2013-

2015 w warunkach Wielkopolski. Badania oceniające aktywność biologiczną zapraw

nasiennych opartych na substancjach aktywnych z grupy inhibitorów dehydrogenazy kwasu

bursztynowego (SDHI) przeprowadzono w Katedrze Agronomii, Zakładzie Doświadczalno-

Dydaktycznym Gorzyń Fila Brody, w sezonach wegetacyjnych 2012/2013, 2013/2014 i

2014/2015 oraz w warunkach laboratoryjnych Katedry Agronomii. Doświadczenie polowe

zlokalizowano w Zakładzie Doświadczalno-Dydaktycznym Brody na glebie klasy

bonitacyjnej IIIb-IVa, kompleksu żytniego bardzo dobrego. Doświadczenie założono jako

jednoczynnikowe w układzie bloków losowanych w czterech powtórzeniach z uprawą

jęczmienia ozimego. Obejmowało ono 7 kombinacji, w tym 5 kombinacji w których

zaprawiano materiał siewny różnymi zaprawami nasiennymi oraz obiekt kontrolny bez

ochrony. Kombinacjami doświadczalnymi były użyte do zaprawiania ziarna siewnego

preparaty: Baytan Trio 180 FS, Kinto Duo 80 FS, Systiva 333 FS, Vibrance Gold 100 FS,

oraz Vibrance 500 FS. Poza Kinto Duo 080 FS każda z użytych w doświadczeniu zapraw

nasiennych zawierała w swoim składzie substancję aktywną z grupy karboksyamidów. Do

substancji z tej grupy chemicznej zaliczamy fluksapyroksad w produkcie Systiva 333 FS;

Page 11: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

11

fluopyram w produkcie Baytan Trio 180 FS; sedaksan w zaprawach Vibrance 500 FS i

Vibrance Gold 100 FS. Badania polowe uzupełniono badaniami w komorach wzrostu oraz

szklarni w celu określenia parametrów fizjologicznych roślin jęczmienia ozimego oraz tempa

linowego wzrostu grzybni - badania in vitro.

2.2. Wyniki badań

W pracy określano plon ziarna oraz skuteczności działania użytych w doświadczeniu

zapraw nasiennych na zgorzel siewek (Cochliobolus sativus, Fusarium spp.), pleśń śniegową

zbóż i traw (Microdochium nivale), pałecznicę zbóż i traw (Typhula incarnata), pojawiające

się w sezonie wegetacyjnym choroby liści, głownię pylącą jęczmienia (U. nuda) i pasiatość

liści jęczmienia (Pyrenophora graminea). Dokonywano oceny wschodów polowych roślin,

oceny jakości siewnej ziarna, pomiaru indeksu powierzchni liści LAI, MTZ oraz masy

hektolitra. Badania polowe uzupełniono badaniami laboratoryjnymi, w których oznaczano

wpływ zapraw nasiennych na izolaty sześciu gatunków grzybów patogenicznych

porażających rośliny zbożowe. Do badań laboratoryjnych użyto: Fusarium culmorum,

Rhizoctonia solani, Rhizoctonia cerealis, T. incarnata, Gaeumannomyces graminis i M.

nivale. W komorze wzrostu (fotoperiod 16 godzin dnia i 8 godzin nocy, temp 22+/-2°C ) oraz

szklarni Katedry Agronomii Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu, w latach 2015-2016,

przy użyciu fluorymetru modulowanego przeprowadzono trzy serie doświadczeń

wazonowych, w których oceniono Fo - fluorescencję początkową, Fm - fluorescencję

maksymalną, Fv/Fm - maksymalną fotochemiczną wydajność PSII, Yield - wydajność

kwantową reakcji fotochemicznej oraz ETR - wskaźnik transportu elektronów.

Przeprowadzone badania wykazały, że plon ziarna jęczmienia ozimego był

zróżnicowany w latach badań i zależny, zarówno od warunków meteorologicznych jak i

rodzaju zaprawy nasiennej. W wyniku zastosowania preparatów zawierających w swoim

składzie substancje aktywne z grupy SDHI (fluopyram, fluksapyroksad i sedaksan) nastąpiło

zwiększenie plonu ziarna jęczmienia w stosunku do obiektu kontrolnego bez zaprawy

nasiennej oraz kombinacji Kinto Duo 80 FS w każdym roku badań. Najniższy plon ziarna,

masę tysiąca ziaren (MTZ), masę hektolitra oraz indeksu liciowego (LAI) obserwowano w

2013 roku na obiekcie kontrolnym i kombinacji Kinto Duo 80 FS. W roku 2014 uzyskano

najwyższe plony, a tym samym również analizowane parametry, takie jak MTZ, masa

hektolitra czy LAI przyjmowały najwyższe wartości. Największe wartości analizowanych

cech związanych z plonowaniem uzyskano dla zapraw Baytan Trio 180 FS oraz mieszaniny

produktów Kinto Duo 80 + Systiva 333 FS.

Page 12: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

12

W odniesieniu do patogenów grzybowych ocenianych w badaniach analiza wariancji

wskazała istotny statystycznie wpływ zapraw nasiennych i lat badań na zgorzel siewek

(Fusarium spp.), pleśń śniegową zbóż i traw (Microdochium nivale), pałecznicę zbóż i traw

(Typhula incarnata), mączniaka prawdziwego zbóż i traw (Blumeria graminis) oraz

plamistość siatkową liści jęczmienia (Pyrenophora teres (Died.) Drechs). Interakcja czynnika

badawczego z latami badań nie została potwierdzona T. incarnata i P. teres. Przeprowadzone

analizy pozwoliły na wyróżnienie trzech grup skuteczności zwalczania grzybów

chorobotwórczych. Pierwszą grupę stanowią Vibrance Gold 100 FS, Vibrance 500 FS i

Baytan Trio 180 FS, które ograniczały występowanie takich chorób jak: zgorzel siewek,

pleśń śniegowa zbóż i traw, głownia pyląca jęczmienia, pasiatość liści jęczmienia oraz

pałecznica zbóż i traw, nie mając jednocześnie wpływu na porażenie liści powodowane przez

B. graminis i P. teres. Druga grupa obejmowała jedną zaprawę nasienną Kinto Duo 80 FS,

która w latach badań nie ograniczała pałecznicy zbóż i traw oraz chorób liści. Trzecia grupa

to kombinacje badawcze cechujące się największym wpływem na choroby odnasienne i

odglebowe - Systiva 333 FS stosowana pojedynczo lub w mieszaninie z Kinto Duo 80 FS.

Fluksapyroksad zawarty w produkcie Systiva 333 FS zwalczał dodatkowo choroby nalistne

powodowane przez B. graminis i P. teres, czego nie obserwowano w odniesieniu do żadnej z

pozostałych kombinacji badawczych.

Spośród patogenicznych gatunków grzybów najbardziej wrażliwymi na testowane

fungicydy w warunkach in vitro były Rhizoctonia cerealis i Rhizoctonia solani. Najsłabsze

zahamowanie wzrostu obserwowano w odniesieniu do T. incarnata. Przeprowadzona analiza

wpływu zapraw nasiennych na tempo linowego wzrostu grzybni potwierdziła wyniki

uzyskane w warunkach polowych, wskazując patogeny w odniesieniu do których można

prowadzić badania polowe zmierzające do określenia skuteczności zapraw nasiennych w

stosunku do T. incarnata oraz Gaeumannomyces graminis.

Badania prowadzone w komorze wzrostu wykazały, że zastosowanie zapraw

nasiennych wpływało korzystnie na łagodzenie uszkodzeń aparatu fotosyntetycznego

wynikających ze stresu suszy. Poszczególne zaprawy przyczyniły się do poprawy przebiegu

fotosyntezy na różnych jej etapach. Największe różnice zaobserwowano w przypadku roślin

wyrosłych z ziarna zaprawionego preparatami Luna Privilege 500 SC i Vibrance Gold 100

FS, gdzie nie odnotowano negatywnego wpływu wystąpienia stresu suszy na rośliny

jęczmienia. Na dalszym etapie reakcji fotochemicznych (całkowita redukcja akceptorów w

PSII-fotoukład II) najniższą efektywność odnotowano u roślin niezaprawionych, a najwyższą

u roślin zaprawionych preparatami Luna Privilege 500 SC, Vibrance Gold 100 FS oraz

Page 13: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

13

Vibrance 500 FS. Interesujące wydaje się to, że w przypadku tych zapraw nasiennych wyniki

wskazują na efektywniejszą pracę PSII w warunkach suszy, niż u roślin nie poddanych

stresowi suszy. Powyższe preparaty, poza ochroną przed stresem abiotycznym, zapewniły

roślinie wyższą wydajność reakcji fotochemicznych w stanie całkowitego wysycenia

światłem, bądź większą ilość chlorofilu.

2.3. Podsumowanie

Dotychczasowe badania dotyczące zapraw nasiennych w uprawach zbożowych a

zwłaszcza w jęczmieniu ozimym były najczęściej wycinkowe. Elementem nowatorskim

osiągniecia naukowego był bardzo szeroki zakres prowadzonych badań (kompleksowa analiza

polowa i laboratoryjna zapraw nasiennych zawierających substancje aktywne nowej generacji

z grupy SDHI). Przeprowadzone analizy wniosły szereg interesujących informacji, które

pozwoliły na wyciągnięcie kilku istotnych wniosków ważnych dla nauki i praktyki rolniczej.

W mojej opinii za najważniejsze można uznać stwierdzenie wskazujące na to, że stosowanie

zapraw nasiennych to nie tylko ochrona roślin przed chorobami odnasiennymi czy

odglebowymi. Przeprowadzone badania wskazują na cenne dla praktyki rolniczej właściwości

substancji aktywnych z grupy SDHI, dotąd nie uwzględniane w badaniach i analizach, takie

jak aktywność biologiczna w stosunki do pałecznicy zbóż i traw, zgorzeli podstawy źdźbła

oraz parametry fizjologiczne, które jak wykazały przeprowadzone analizy są silnie

modyfikowane przez te substancje. Pozwala to zwiększyć tolerancję roślin na stres suszy,

zwłaszcza w odniesieniu do substancji fluopyram i sedaksan.

Page 14: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

14

Literatura

Ansovini, G. (2009). Il momento no dei cereali colpisce duro anche l’orzo. L’informatore

Agrario, 33, 30–32.

Avenot, H. F., Michailides, T. J. (2010). Progress in understanding molecular mechanisms

and evolution of resistance to succinate dehydrogenase inhibiting (SDHI) fungicides in

phytopathogenic fungi. Crop Prot., 29, 7, 643–651.

https://doi.org/10.1016/j.cropro.2010.02.019

Aly, A. A., Latif, H. H. (2011). Differential effects of paclobutrazol on water stress alleviation

through electrolyte leakage, phytohormones, reduced glutathione and lipid

peroxidation in some wheat genotypes (Triticum aestivum L.) grown in-vitro. Rom.

Biotech. Lett., 16, 6, 6710–6721.

Baker, N. R. (2008). Chlorophyll fluorescence: a probe of photosynthesis in vivo. Annu. Rev.

Plant. Biol., 59, 89–113. https://doi.org/10.1146/annurev.arplant.59.032607.092759

Bolhar-Nordenkampf, H. R., Öquist, G. (1993). Chlorophyll fluorescence as a tool in

photosynthesis research. In: D. O. Hall, J. M. O. Scurlock, H. R. Bolhar-

Nordenkampf, R. C. Leegood, S. P. Long (ed.), Photosynthesis and production in a

changing environment. A field and laboratory manual. Chapman Hall, London, 193–

206. http://dx.doi.org/10.1007/978-94-011-1566-7_12

Buchenauer, H., Kutzner, B., Kohts, T. (1984). Effect of various triazole fungicides on growth

of cereal seedlings and tomato plants as well as on gibberellin contents and lipid

metabolism in barley seedlings. J. Plant Dis. Protect., 91, 506–524.

Cavell, P., Blanchard, J., Coquiller, M., Fritz-Piou, S., Gourmelin, P., Morvan, Y., Cousin,

A. (2012). BAS 700 05 F: a new innovative fungicide solution from BASF to protect

seed-, soil-borne diseases and more - case study of barley protection. 10 Conférence

Internationale sur les Maladies des Plantes, Tours, France, 3, 4 & 5 December 2012,

581–588.

Chrzanowska-Drożdż, B., Kaczmarek, K. (2007). Plonowanie odmian jęczmienia ozimego w

warunkach zróżnicowanej technologii uprawy. Fragm. Agron., 24, 3, 34–40.

Cwojdziński, W., Majcherczak, E. (2002). Wpływ wzrastającego nawożenia azotem na

produkcyjność i zawartość białka w ziarnie jęczmienia ozimego. Acta Sci. Pol.,

Agricultura, 1, 2, 33–42.

FAO. (2017). The future of food and agriculture – Trends and challenges. Food and

Agriculture Organization of the United Nations, Rome.

FRAC Code List. (2016). Fungicides sorted by mode of action (including FRAC Code

numbering) [online]: http://frac.info/.

Friedt, W., Ordon, F. (2013). Barley production and breeding in Europe: Modern cultivars

combine disease resistance, malting quality and high yield. In: G. Zhang, Ch. Li, X.

Page 15: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

15

Liu (ed.), Advance in Barley Sciences: Proceedings of 11th

International Barley

Genetics Symposium, 389–400. http://dx.doi.org/10.1007/978-94-007-4682-4_33

Guoth, A., Tari, I., Galle, A., Csiszar, J., Horvath, F., Pecsvaradi, A., Cseuz, L., Erdei, L.

(2009). Chlorophyll a fluorescence induction parameters of flag leaves characterize

genotypes and not the drought tolerance of wheat during grain filling under water

deficit. Acta Biologica Szegediensis, 53, 1, 1–7.

Görtz, A., Oerke, E. Ch., Puhl, T., Steiner, U. (2008). Effect of environmental conditions on

plant growth regulator activity of fungicidal seed treatments of barley. J. Appl. Bot.

Food Quality, 82, 1, 60–68.

http://citeseerx.ist.psu.edu/viewdoc/download?doi=10.1.1.898.4760&rep=rep1&type=

pdf

Hłasko-Nasalska, A., Załuski, D., Dubis, B. (2012). Technological level and the yield of

winter malting barley. Acta Sci. Pol., Agricultura, 11, 1, 27–41.

Hura, T., Hura, K., Grzesiak, M., Rzepka, A. (2007). Effect of long-term drought stress on

leaf gas exchange and fluorescence parameters in C3 and C4 plants. Acta. Physiol.

Plant, 29, 2, 103–113. http://dx.doi.org/10.1007/s11738-006-0013-2

Leszczyńska, D., Noworolnik, K. (2017). Plonowanie jęczmienia ozimego dwurzędowego w

zależności od gęstości i terminu siewu. Fragm. Agron., 34, 1, 40–48.

Kuck, K. H., Scheinpflug, H., Pontzen, R. (1995). DMI fungicides. In: H. Lyr (ed.), Modern

selective fungicides properties, applications, mechanisms of action. Gustav Fischer

Verlag, New York, 259–290.

Kumar, S. (2012). Cultural approaches for plant disease management. Research & Reviews.

Journal of Agricultural Science and Technology. 1, 1, 12–21.

Majcherczak, E., Kozera, W., Barczak, B. (2005). Wpływ wzrastającego nawożenia azotem

na jakość białka ziarna jęczmienia ozimego. Fragm. Agron., 22, 1, 493–503.

Mittler, R. (2006). Abiotic stress, the field environment and stress combination. Trends Plant

Sci., 11, 1, 15–19. https://doi.org/10.1016/j.tplants.2005.11.002

Montfort, F., Klepper, B. L., Smiley, R. W. (1996). Effects of two triazole seed treatments,

triticonazole and triadimenol, on growth and development of wheat. Pest. Sci., 46, 4,

315–322. https://doi.org/10.1002/(SICI)1096-9063(199604)46:4%3C315::AID-

PS369%3E3.0.CO;2-R

Murkowski, A., Mila, A. (2010). Wpływ podwyższonego stężenia CO2 na fluorescencję

chlorofilu i fotosyntezę wybranych genotypów rzepaku ozimego. Rośliny

oleiste/Oilseed Crops, 31, 2, 283–292.

Nasalski, Z., Sadowski, T., Stępień, A. (2004). Produkcyjne, ekonomiczne i energetyczne

efektywności produkcji jęczmienia ozimego przy różnych poziomach nawożenia

azotem. Acta Sci. Pol. Agricultura, 3, 1, 83–90.

Page 16: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

16

Noworolnik, K. (1992). Produkcyjność odmian jęczmienia ozimego w zależności od

nawożenia azotem i gęstości siewu. Biul. IHAR, 183, 149–155.

Noworolnik, K. (2007). Znaczenie terminu i gęstości siewu w uprawie jęczmienia ozimego.

Studia i Raporty IUNG-PIB, 9, 47–54.

Noworolnik, K. (2008). Wpływ wybranych cech jakości gleby na plonowanie pszenicy

ozimej i jęczmienia ozimego. Acta Agrophys., 12, 2, 477–485.

Oreke, E. C. (2006). Crop losses to pests. Journal of Agricultural Science, 144, 1, 31–43.

https://doi.org/10.1017/S0021859605005708

Reigosa-Roger, M. J. (2001). Handbook of Plant Ecophysiology techniques. Kluwer

Academic Publishers.

Rheinheimer, J. (2012). Succinate dehydrogenase inhibitors. In: W. Kraemer, U. Schirmer, P.

Jeschke, M. Witschel (ed.), Modern Crop Protection Compounds, second edition.

Wiley-VCH, Weinheim, Germany, 627–639. doi:10.1002/9783527644179

Ryan, J., Singh, M., Pala, M. (2008). Long-term cereal-based rotation trials in the

Mediterranean region: implications for cropping sustainability. Adv. Agron., 97, 273–

319. https://doi.org/10.1016/S0065-2113(07)00007-7

Strange, R. N., Scott, P. R. (2005). Plant disease: a threat to global food security. Annu. Rev.

Phytopathol., 43, 83–116. https://doi.org/10.1146/annurev.phyto.43.113004.133839

Szewcow, V. M., Serkim, M. V., Fomenko, N. P. (2007). Problems of increasing winter har

dinessof winter barley in the North Caucaus. Rus. Agric. Sci., 33, 4, 215–281.

Zeun, R., Scalliet, G., Oostendorp, M. (2013). Biological activity of sedaxane – a novel

broad-spectrum fungicide for seed treatment. Pest Manag. Sci., 69, 4, 527–534.

https://doi.org/10.1002/ps.3405

Zhang, C. Q., Liu, Y. H., Ma, X. Y., Feng, Z., Ma, Z. H. (2009). Characterization of

sensitivity of Rhizoctonia solani, causing rice sheath blight, to mepronil and boscalid.

Crop Prot., 28, 5, 381–386. https://doi.org/10.1016/j.cropro.2008.12.004

Page 17: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

17

3. Omówienie pozostałych osiągnięć naukowo-badawczych

Głównym przedmiotem moich zainteresowań w pracy naukowo – badawczej jest problem

grzybów chorobotwórczych w uprawach polowych. Moje zainteresowania od początku pracy

naukowej koncentrują się wokół:

optymalizacji fungicydowej ochrony roślin poprzez stosowanie systemów

wspomagania decyzji, odmian odpornych, adiuwantów, nawozów, nanocząstek oraz

najnowszych formulacji zapraw nasiennych i fungicydów nalistnych

systemów następstwa roślin (zmianowania, monokultury); nawożenia roślin; porażenia

patogenami w różnych systemach następstwa i nawożenia roślin

uproszczeń w uprawie roli które w swoich pracach analizuję zarówno w kontekście

oddziaływania na glebę jak i roślinę w ujęciu jej zdrowotności i plonowania

biologii i zwalczania chwastów.

W ostatnich latach swoje zainteresowania naukowe kieruję także w stronę zagadnień

związanych z bioróżnorodnością obszarów wiejskich. Moje prace badawcze prowadzone w

Katedrze Agronomii koncentrują się wokół następującej tematyki:

3.1. Optymalizacja fungicydowej ochrony roślin poprzez stosowanie systemów

wspomagania decyzji, odporności odmian, adiuwantów, nawozów, nanocząstek oraz

najnowszych formulacji zapraw nasiennych i fungicydów nalistnych

Na efektywność zabiegów ochrony roślin w tym ochrony fungicydowej wpływa wiele

czynników, które mogą powodować obniżenie skuteczności preparatu. Zaliczyć tu można

czynniki klimatyczne ale także fazę rozwojową rośliny uprawnej czy jeszcze ważniejszą w

przypadku stosowania fungicydów fazę rozwoju patogena w momencie wykonywania

zabiegu ochrony fungicydowej. Tematykę tą analizowałam w wielu prowadzonych przeze

mnie badaniach od początku pracy naukowej. W latach 1999 do 2003 realizowałam badania

własne dotyczące zdrowotności pszenicy w zależności od rodzaju oraz intensywności ochrony

fungicydowej włączając w to także aspekt oceny efektywności ekonomicznej prowadzonych

zabiegów. Badania te stanowiły istotny element mojej dysertacji doktorskiej.

W kolejnych latach pracy kontynuowałam badania z tego zakresu poszerzając je o

zagadnienia związane ze stosowaniem mieszanin zbiornikowych fungicydów z nawozami

zwłaszcza z mikroelementami, mieszanin fungicydów z adiuwantami, możliwości

wykorzystania nanoczątek srebra jako fungicydu czy zastosowania antybiotyków z grupy

aromatycznych haeptanów jako alternatywy dla syntetycznych fungicydów z grupy triazoli.

Odpowiadając na potrzeby praktyki rolniczej w ostatnich latach zakres badań dotyczących

fungicydów poszerzyłam o analizy dotyczące jakości dostępnych na Polskim rynku

fungicydów z grupy triazoli opartych o substancję aktywną tebukonazol.

Bardzo istotnym elementem ochrony fungicydowej łanu jest także znajomość odporności

odmian. Badania związane z tą tematyką realizuję we współpracy z Katedrą Genetyki i

Hodowli Roślin Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu analizując genotypy pszenicy

ozimej o zróżnicowanym stopniu odporności na Fusarium (Fusarium ssp.) a także pod kątem

odporności na mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis). Bezpośrednio z tym

zagadnieniem wiąże się temat monitoringu zarodnikowania grzybów które powinno być

podstawą do prognozowania szkód i celowości zabiegów chemicznych w uprawach. Tą

Page 18: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

18

tematykę analizuję w badaniach w kontekście zarodnikowania Fusarium spp. oraz we

współpracy z Katedrą Sadownictwa w roślinach sadowniczych i warzywnych.

Niezmiennie od rozpoczęcia pracy naukowej zajmuję się tematem zapraw nasiennych w

rożnych aspektach badawczych, wskazując możliwości ich wykorzystania w celach ochrony

fungicydowej siewek ale także innych możliwości jakie dają zwłaszcza najnowsze substancje

aktywne i formulacje zapraw nasiennych.

Wyniki badań dotyczące tematyki związanej z optymalizacją ochrony fungicydowej były

podstawą do napisania 24 artykułów naukowych pozwalających na wysnucie następujących

wniosków:

Chemiczna ochrona łanu jest skutecznym sposobem ograniczenia porażenia chorobami

podstawy źdźbła powodowanymi przez przez Fusarium spp., Tapesya yaunade oraz liści i

kłosów. Najbardziej efektywnym wariantem nalistnej ochrony fungicydowej łanu zbóż

zazwyczaj są trzy zabiegi ochronne stosowane w fazie strzelania w źdźbło (T1), liścia

flagowego (T2) i kwitnienia zbóż (T3).

Intensyfikacja ochrony łanu zwiększa poziom plonów, poprzez poprawę elementów

plonowania; jednak stosowanie zabiegu T3 w fazie kwitnienia zbóż często jest

ekonomicznie nie uzasadnione, jakkolwiek bywa niezbędne w latach silnej presji chorób

kłosa.

Właściwie dobrane adiuwanty istotnie poprawiają skuteczność nalistnych zabiegów

fungicydowych. Etoksylowany alkohol izodecylowy użyty w mieszaninie z

epoksykonazolem i tebukonazolem najskuteczniej ograniczał presję grzybów Fusarium.

W przeprowadzonych badaniach widoczne było natomiast obniżenie skuteczności w

mieszaninach, w których użyto metylowany ester oleju rzepakowego w przypadku każdej

substancji z grupy triazoli.

Aromatyczne heptaeny takie jak kandycydyna i askozyna mogą stać się interesującym

obiektem badań w kolejnych latach. Wyniki doświadczeń przeprowadzonych in vitro

wskazują na wysoką skuteczność kandycydyny w ograniczaniu wzrost grzybni

Ceratobasidium cereale i Thanatephorus cucumeris. Askozyna cechowała się skutecznym

dzianiem w odniesieniu do grzybów z rodzaju Ceratobasidium i Thanatephorus.

W badaniach poświęconych formulacji produktów rynkowych opartych o tebukonazol

wykazano że pomimo zawartości takiej samej ilości substancji aktywnej w 1 litrze

produktu wynoszącej 250 gram użyte w doświadczeniu fungicydy cechowały się istotnie

zróżnicowanymi właściwościami fizykochemicznymi. Formulacja i adiuwanty zawarte w

składzie produktu rynkowego wpływały znacząco na skuteczność i mobilność fungicydów

co przekładało się końcowo na skuteczność zwalczania patogenów.

Ocena odporności odmian jest jednym z ważniejszych czynników zdrowotności roślin.

Przy wyborze genotypu odpornego należy zwrócić uwagę na odporność na inne

patogeny grzybowe oraz cechy użytkowe, aby uniknąć wprowadzenia cech

niekorzystnych. Przykładem może być odmiana pszenicy ozimej Sukces, która była w

małym stopniu porażana przez Fusarium spp., natomiast bardzo silnie atakowana przez

Blumeria graminis.

Zaprawianie materiału siewnego ogranicza rozwój chorób, które w późniejszym okresie

mogą powodować znaczne straty w plonie. Wybór odpowiedniej zaprawy może

wyeliminować w ogóle bądź mocno zredukować liczbę zabiegów opryskiwania roślin

Page 19: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

19

mających na celu ograniczenie skutków występowania chorób grzybowych. Ponadto w

prowadzonych badaniach obserwowano istotny wpływ zapraw nasiennych z grupy SDHI

na wielkość i wagę systemu korzeniowego jęczmienia jarego.

1. Sawinska Z., Małecka I. 2003. Zdrowotność pszenicy ozimej w zależności od chemicznej ochrony. Prog.

Plant Protection/Post. Ochr. Rośl. 43 (2) 901-903.

2. Sawinska Z., Skrzypczak G., Komar J. 2006. Skuteczność zapraw nasiennych w zwalczaniu zgorzeli

podstawy źdźbła i chorób liści w uprawie pszenicy ozimej. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin.

46 (2) 681- 683.

3. Sawinska Z., Małecka I. 2006. Economical aspects of disease control in winter wheat. J. Plant

Protection Res. 46 (3) 255-260.

4. Sawinska Z., Banach P. 2007. Wpływ łącznego stosowania fungicydu Topsin M 500 SC z nawozem

dolistnym Mantrac 500 na zdrowotność pszenicy ozimej. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 47

(2) 310-313.

5. Sawinska Z., Małecka I. 2007. Effect of seed treatment and foliar protection with fungicides on health

status of winter wheat. Prog. Plant Protect Post/Ochr. Roślin. Sci. 43 (1) 13-18.

6. Sawinska Z. 2008. Wpływ zapraw nasiennych na zwalczanie chorób grzybowych liści jęczmienia

jarego. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 48 (2) 516-519.

7. Sawinska Z., Zawada D. 2009. Intensywność ochrony fungicydami a zdrowotność i plonowanie

pszenicy ozimej. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin. 49 (1) 279-283.

8. Sawinska Z. 2011. Wpływ mączniaka prawdziwego i rdzy brunatnej na plonowanie żyta ozimego. Prog.

Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 51 (3) 1193–1197.

9. Sawinska Z., Wieszołek G. 2012. Wpływ adiuwantów na skuteczność grzybobójczą propikonazolu,

trifloksystrobiny i tebukonazolu stosowanych w uprawie pszenicy ozimej. Prog. Plant Protection/ Post.

Ochr. Roślin. 52 (3) 1048-1051.

10. Panasiewicz K., Koziara W., Sawinska Z., Sulewska H. 2012. Wpływ deszczowania, ochrony

fungicydowej i nawożenia azotem na zdrowotność pszenżyta ozimego, odmiany Gniewko. Prog. Plant

Protection/ Post. Ochr. Roślin. 52 (3) 298 – 301.

11. Zachwieja M., Sawinska Z. 2013. Udostępnienie systemu wspomagania podejmowania decyzji w

zwalczaniu wybranych chorób roślin sadowniczych i warzywniczych w serwisie internetowym jako

element integrowanej produkcji. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 53 (4) 878-882.

12. Sawinska Z., Zachwieja M. 2013. Monitoring zarodnikowania Fusarium spp. jako podstawa do

prognozowania szkód i celowości zabiegów chemicznych. Fragm. Agron. 30( 4) 122-128.

13. Sawinska Z., Khachatryan K., Sobiech Ł., Idziak R., Kosiada T., Skrzypczak G. 2014. Wykorzystanie

nanocząstek srebra jako fungicydu. Przem. Chem. 93/8. 1472-1474.

14. Woźnica Z., Idziak R., Sawinska Z., Sobiech Ł. 2014. Wpływ kwasu salicylowego na wzrost i

plonowanie pszenicy ozimej. Przem. Chem. 93/4. 510-513.

15. Kurasiak-Popowska D., Nawracała J., Sawinska Z., Weigt D., Tomkowiak A. 2014. Charakterystyka

genotypów pszenicy ozimej o zróżnicowanym stopniu odporności na Fusarium (Fusarium ssp.) pod

kątem odporności na mączniaka prawdziwego (Blumeria graminis). Prog. Plant Prot. 54 (4) 462-466.

16. Sawinska Z., Krzyzińska B., Kazikowski P., Głazek M. 2014. Fluksapyroksad – nowa strategia w

zwalczaniu chorób liści jęczmienia jarego. Fragm. Agron. 31 (4) 85-91.

17. Sawinska Z., Strzelińska J. 2015. Wpływ substancji z grupy karboksyamidów na zdrowotność i wzrost

siewek jęczmienia jarego. Fragm. Agron. 32 (4) 73-80.

18. Sobiech Ł., Szczeblewski P., Kosiada T., Sawinska Z., Skrzypczak G., Borowski E. 2016. Antybiotyki

z grupy aromatycznych haeptanów jako alternatywa dla syntetycznych fungicydów z grupy triazoli

stosowanych w ochronie roślin. Przem. Chem. 95/5. 928-930.

19. Sawinska Z., Sobiech Ł., Danielewicz J., Perek A., Horoszkiewicz-Janka J., Skrzypczak G. 2016.

Wpływ związków powierzchniowo czynnych na skuteczność fungicydów z grupy triazoli. Przem.

Chem. 95/6. 1141-1143.

20. Woźnica Z., Sawinska Z., Idziak R., Heller K. 2016. Wpływ kwasu salicylowego na porażenie pszenicy

ozimej przez patogeny grzybowe. Prog. Plant Prot. 56 (1) 62-66.

21. Waligóra H., Sawinska Z., Skrzypczak W., Idziak R., Weber A., Głowicka-Wołoszyn R. 2016.

Susceptibility of sweet corn varieties to Ustilago maydis (DC). Fragm. Agron. 33 (1) 76–86.

22. Kurasiak-Popowska D., Nawracała J., Kosiada T., Sawinska Z., Tomkowiak A., Weigt D. , Mikołajczyk

S. 2016. Characteristics of spring wheat genotypes exhibiting high resistance to FHB in terms of their

resistance to other fungal diseases. Acta Agrobot. 69 (3) 1658. http://dx.doi. org/10.5586/aa.1658.

23. Piechota T., Sawinska Z., Kowalski M., Majchrzak L., Świtek S., Dopierała A. 2017. Plonowanie i

zdrowotność wybranych odmian żyta ozimego uprawianego z przeznaczeniem na biogaz. Fragm.

Agron. 34 (2). 67-74.

Page 20: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

20

24. Sawinska Z., Urbaniak M., Kosiada T., Idziak R., Woźnica Z. 2018. Formulacja jako czynnik

modyfikujący działanie tebukonazolu. Przem. Chem. 97. 1377-1379.

3.2. Uproszczenia w uprawie roli w kontekście oddziaływania systemów bezorkowych na

glebę jak i roślinę w ujęciu jej plonowania oraz zdrowotności

Doświadczenia z uproszczeniami w uprawie roli w których uczestniczę mają charakter

statyczny (były zakładane w latach1996-1999 oraz 2004 i realizowane są do chwili obecnej),

co pozwala ocenić zmiany zachodzące w relacji roślina-gleba w warunkach trwałego

stosowania siewu bezpośredniego na tle uprawy płużnej oraz uproszczonej. Umożliwia

określenie przydatności roślin (pszenica, jęczmień jary, pszenżyto, owies, żyto, kukurydza,

groch, łubiny) do uprawy w siewach bezpośrednich. Kilkuletni okres badawczy dał mi

możliwość oceny kierunku zmian zachodzących w nasileniu presji patogenów grzybowych

powodujących zwłaszcza choroby podstawy źdźbła, właściwościach fizycznych i

chemicznych gleby w warunkach stałego zaniechania uprawy roli oraz określenia wpływu

systemów uprawy roli na plon.

Badania nad systemami uprawy roli stwarzają także możliwość opracowania

agroekologicznych podstaw optymalizacji uprawy roli, uwzględniających ochronę potencjału

produkcyjnego gleby oraz ochronę środowiska naturalnego. Wiele rezultatów prac nad

modyfikacją systemów uprawy roli zostało wdrożonych do praktyki w gospodarstwach

rolnych poprzez przedstawianie ich na szkoleniach dla producentów rolnych.

W zakresie zagadnień związanych z uproszczeniami uprawy roli jestem współautorem 20

prac które wskazują na:

Większe porażenie zbóż w uproszczonej uprawie roli i siewie bezpośrednim przez choroby

podsuszkowe niż w tradycyjnej (płużnej) uprawie roli. Tradycyjna uprawa roli sprzyja

występowaniu chorób grzybowych na liściach i kłosach zbóż

Uprawa uproszczona z zastosowaniem glebogryzarki, brony talerzowej, bądź agregatu

ścierniskowego oraz siew bezpośredni nie obniża poziom plonowania zbóż w porównaniu do

uprawy płużnej również spłycenie orki nie powoduje większych różnic w plonach, natomiast

orka razówka często skutkuje istotnym obniżeniem plonu ziarna, w odniesieniu do uprawy

tradycyjnej.

Zmniejszenie plonów ziarna zbóż w bezorkowych systemach uprawy roli wynika głównie z

obniżenia liczby kłosów na jednostce powierzchni.

Warianty uprawy bezorkowej przyczyniają się na ogół do nieznacznego podwyższenia

koncentracji azotu w ziarnie zbóż, obniżają natomiast jego pobranie w porównaniu do uprawy

płużnej. Sposoby uprawy roli nie wywierały natomiast jednoznacznego oddziaływania na

zawartość i pobranie azotu w słomie zbóż. Odnotować można jedynie korzystny wpływ siewu

bezpośredniego na jego koncentrację.

1. Blecharczyk A., Małecka I., Sawinska Z. 2004. Reakcja pszenicy ozimej na wieloletnie stosowanie

siewu bezpośredniego. Fragm. Agron. 21 (2) 125-137.

2. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z. 2004. Wpływ systemów uprawy roli i nawożenia azotem na

plonowanie pszenżyta ozimego. Annales UMCS Sec. E. 59 (1) 259-267.

Page 21: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

21

3. Blecharczyk A., Małecka I., Sawinska Z. 2004. Wpływ systemu następstwa roślin oraz siewu

bezpośredniego na porażenie jęczmienia jarego przez choroby. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr.

Roślin. 44 (2) 598-600.

4. Sawinska Z., Małecka I. 2005. Dynamika rozwoju chorób podstawy źdźbła i korzeni pszenicy ozimej w

różnych systemach uprawy roli. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 45 (2) 1079-1081.

5. Sawinska Z., Małecka I., Blecharczyk A. 2006. Impact of previous crops and tillage systems on health

status of winter wheat. EJPAU. 9 (4) #51.

6. Małecka I., Sawinska Z., Blecharczyk A. 2007. Wpływ uprawy roli na występowanie chorób w

pszenicy ozimej i jęczmieniu jarym. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 47 (2) 189-192.

7. Piechota T., Majchrzak L., Sawinska Z. 2007. Rola nawożenia w kształtowaniu fizycznych i

chemicznych właściwości wierzchnich warstw gleby w warunkach trwałego braku uprawy

mechanicznej. Fragm. Agron. 24 (1) 221-228.

8. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z. 2007. Wpływ następstwa i uprawy roli na fizyczne

właściwości gleby, porażenie przez choroby oraz plonowanie jęczmienia jarego. Fragm. Agron. 24 (3)

300-307.

9. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Dobrzeniecki T. 2009. Porażenie pszenżyta ozimego przez

grzyby chorobotwórcze w zależności od systemu uprawy roli. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin.

49 (4) 1758–1761.

10. Majchrzak L., Sawinska Z., Skrzypczak G. 2010. Zdrowotność pszenicy jarej w zależności od systemu

uprawy roli. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin. 50 (2) 931–934.

11. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Dytman-Hagedorn M. 2011. Zdrowotność jęczmienia jarego

w bezorkowych systemach uprawy roli. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 51 (2) 867–871.

12. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Piechota T., Waniorek B. 2012. Plonowanie zbóż w

zależności od sposobów uprawy roli. Fragm. Agron. 29(1) 114–123.

13. Malecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Dobrzeniecki T. 2012. The effect of various long-term tillage

systems on soil properties and spring barley yield. Turk. J. Agric. For. 36 217-226.

14. Majchrzak L., Sawinska Z. 2013. Wpływ sposobu uprawy gleby, przedplonu i rodzaju pozostawionej

biomasy na porażenie jęczmienia jarego przez grzyby chorobotwórcze. Prog. Plant Protection/Post.

Ochr. Roślin. 53 (1) 132-137.

15. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z. , Piechota T., Dytman-Hagedorn M. 2013. Produkcja biomasy

nadziemnej oraz pobranie makroskładników przez zboża ozime w zależności od sposobu uprawy roli.

Fragm. Agron. 30 (4) 84-96.

16. Małecka I., Sawinska Z., Blecharczyk A., Dytman-Hagedorn M. 2014. Zdrowotność pszenicy ozimej w

różnych wariantach uprawy roli. Prog. Plant Prot. 54 (2) 246-250.

17. Majchrzak L., Sawinska Z., Skrzypczak G., Piechota T. 2014. Wpływ technologii uprawy na

zdrowotność pszenicy jarej. Prog. Plant Prot. 54 (4) 456-461.

18. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Piechota T. 2014. Wpływ systemów uprawy roli na produkcję

biomasy nadziemnej jęczmienia jarego oraz pobranie makroskładników. Fragm. Agron. 31 (4) 65-74.

19. Małecka-Jankowiak I., Blecharczyk A., Swędrzyńska D., Sawinska Z., Piechota T. 2016. The effect of

long-term tillage systems on some soil properties and yield of pea (Pisum sativum L.). Acta Sci. Pol.,

Agricultura. 15 (1) 37-50.

20. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Swędrzyńska D., Piechota T. 2015. Winter wheat yield and

soil properties response to long term non-inversion tillage. J. Agr. Sci. Tech. 17: 1571-1584.

3.3. Systemy następstwa roślin (zmianowania, monokultury); nawożenie roślin;

porażenie patogenami w różnych systemach następstwa roślin

Badania nad systemami następstwa roślin i nawożenia w których uczestniczę

prowadzone są na obiektach statycznego doświadczenia płodozmianowo-nawozowego

założonego w 1957 roku przez prof. Jana Bendera w Zakładzie Doświadczalnym Brody. Jest

to obok doświadczenia wieloletniego w Skierniewicach (od 1923 r.) najstarsze tego typu

doświadczenie w Polsce. Schemat doświadczenia wieloletniego założonego w ZDD Brody

Page 22: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

22

obejmuje 7-polowe zmianowanie, w którym obok żyta ozimego i jęczmienia jarego uprawia

się ziemniaki, lucernę (od 2014 bobik), pszenżyto ozime (do 2005 rzepak ozimy lub jary),

pszenicę ozimą. Wymienione rośliny uprawiane są również w ciągłej monokulturze. W celach

porównawczych do badań zmian zachodzących w glebie uwzględnione są ponadto w

doświadczeniu obiekty z trwałym odłogiem (przykaszanym) oraz bez roślinności (ugór

czarny).

W schemacie doświadczenia uwzględnionych jest aż 11 stałych wariantów

nawozowych, stosowanych nieprzerwanie od 1957 roku, co pozwala na porównanie różnych

rodzajów nawożenia (organiczne z mineralnym) oraz określenie roli poszczególnych

składników w nawożeniu (obiekty NP, NK, PK, N, P i K) na tle obiektu kontrolnego bez

nawożenia czy nawożonych pełnoskładnikowo: NPK, NPKCa i NPKMgS.

Uzyskane w toku badań wieloletnich wyniki umożliwiły przeprowadzenie analiz plonowania,

dynamiki rozwoju roślin oraz pobierania składników w okresie wegetacji. Określono także

zagrożenia powodowane przez występowanie agrofagów (chwasty, choroby i szkodniki) w

warunkach ciągłej uprawy po sobie poszczególnych gatunków. Obiekty doświadczenia

płodozmianowo-nawozowego w ZDD Brody pełnią od lat ważną funkcję poznawczą i

informacyjną w zakresie trwałego stosowania różnych systemów następstwa i nawożenia

roślin. Zaowocowało to w ostatnich latach współpracą z zespołem prof. P. Tryjanowskiego z

Instytutu Zoloogi UP w Poznaniu i T. Sparksa z Coventry University, Faculty of Engineering,

Environment and Computing, w celu wykorzystania rezultatów doświadczenia wieloletniego

do oceny obserwacji fenologicznych i terminów występowania agrofagów.

Wyniki badań dotyczące problematyki systemów następstwa roślin i nawożenia były

podstawą do napisania 10 publikacji naukowych, w których wykazano że:

Uprawa w wieloletniej monokulturze sprzyjała większemu porażeniu zbóż przez

Gaeumannomyces graminis w porównaniu do uprawy w zmianowaniu. Udział obornika w

nawożeniu ogranicza występowanie tego patogena, w odniesieniu do nawożenia wyłącznie

mineralnego NPK.

Nawożenie w większym stopniu niż rodzaj następstwa roślin różnicowało porażenie liści

flagowych i kłosów przez choroby.

Spośród gatunków grzybów wyizolowanych z korzeni i podstawy źdźbła jęczmienia jarego

największą liczbę stanowiły izolaty Gaeumannomyces graminis, przy czym więcej

wyizolowano ich z roślin pobranych z monokultury niż ze zmianowania.

W publikacji związanej z fenologią żyta wykazano, że na każde 10 lat trwania eksperymentu

kwitnienie było wcześniejsze o 4 dni, co na półwiecze daje aż 20 dni efektu wcześniejszego

kwitnienia i pylenia żyta. Ma to niebagatelne znaczenie nie tylko dla rolników, ale także dla

osób wykazujących alergię na pylenie traw.

W pracy dotyczącej fenologii ziemniaka wskazano że wraz ze wzrostem temperatury

powietrza szybciej następowały kolejne fazy rozwojowe ziemniaka. Termin sadzenia,

wschodów, kwitnienia i zbioru przesuwał się odpowiednio o 2 dni, 3,04 dni, 3,80 dni oraz

3,42 dni wraz ze wzrostem temperatury powietrza o każdy 1°C. Ocieplenie wpłynęło również

na występowanie i liczebność stonki ziemniaczanej. Jej pierwsze następowało szybciej o 4,66

dnia /1 °C, a liczba tych zabiegów rosła o 0,204/ 1 °C. Sugeruje to, że szkodnik silniej reaguje

na zmianę klimatu niż rośliny ziemniaka choć zachodzące relacje są w dużym stopniu

modyfikowane przez praktykę rolniczą.

Page 23: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

23

1. Sawinska Z., Małecka I. Blecharczyk A. 2004. Zdrowotność pszenicy ozimej w zależności od systemu

następstwa roślin i nawożenia. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin.44 (2) 1086-1089.

2. Małecka I., Blecharczyk A., Piechota T., Sawinska Z. 2005. Wpływ nawożenia na plonowanie pszenicy

ozimej uprawianej w okresowej monokulturze. Fragm. Agron. 22 (2) 116-124.

3. Małecka I., Blecharczyk A., Piechota T., Sawinska Z. 2005. Efekt nawożenia jęczmienia jarego

uprawianego w monokulturze. Acta Sci. Pol., Agricultura. 4 (1) 25- 31.

4. Sawinska Z. 2005. Dynamika rozwoju chorób podstawy źdźbła i korzeni pszenicy ozimej w zależności

od systemów następstwa roślin i nawożenia. Fragm. Agron. 22 (2) 197-205.

5. Blecharczyk A., Sierpowski J., Sawinska Z. 2006. Wpływ systemów uprawy roli na występowanie

chorób w monokulturze pszenicy ozimej. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 46 (2) 677 – 680.

6. Blecharczyk A., Małecka I., Piechota T., Sawinska Z. 2008. Wpływ następstwa roślin i nawożenia na

plonowanie oraz skład chemiczny bulw ziemniaka odmiany Sante. Acta Sci. Pol., Agricultura. 7 (3) 13-

19.

7. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Hagedorn M. 2010. Wpływ przedplonu i nawożenia na

zdrowotność pszenżyta ozimego w doświadczeniu wieloletnim. Prog. Plant Protection/Post. Ochr.

Roślin. 50 (2) 935–938.

8. Sawinska Z., Blecharczyk A., Małecka-Jankowiak I., Strzelińska J., Grześ S. 2016. Porażenie

jęczmienia jarego przez choroby w zależności od następstwa roślin i nawożenia w doświadczeniu

wieloletnim. Fragm. Agron. 33 (4) 123–133.

9. Golińska B., Czerwiński M., Goliński P., Blecharczyk A., Sawinska Z. 2016. Wpływ zmian

klimatycznych na produkcyjność łąk świeżych na tle ich zróżnicowanego nawożenia. Fragm. Agron. 33

(4) 18–28.

10. Blecharczyk A., Sawinska Z., Małecka I., Sparks T.H., Tryjanowski P. 2016. The phenology of winter

rye in Poland: an analysis of long-term experimental data. Int. J. Biometeorol. 60 (9) 1341-1346.

11. Tryjanowski P., Sparks T.H., Blecharczyk A., Małecka-Jankowiak I., Świtek S., Sawinska Z. 2018.

Changing phenology of potato and of the treatment for its major pest (Colorado Potato Beetle) – A

long-term analysis. Am. J. Potato Res. 95: 26-32.

3.4. Biologia i zwalczanie chwastów

Zagadnienia związane z biologią i zwalczaniem chwastów stanowią ważną część mojego

dorobku naukowego. Wpływ systemów następstwa roślin czy systemów uprawy roli na

zmiany stanu i stopnia zachwaszczenia zarówno w łanie jak i zasobu nasion chwastów w

glebie to ważny element doświadczalnictwa zwłaszcza w warunkach stosowania uproszczeń

w zmianowaniach czy w uprawie roli, które mogą prowadzić do istotnych zmian w

zachwaszczeniu. W zakresie tematyki dotyczącej biologii i zwalczania chwastów jestem

współautorem 8 prac które umożliwiają wskazanie następujących wniosków:

Oddziaływanie trwałego stosowania systemów uprawy roli na zachwaszczenie łanu pszenicy

ozimej jest odmienne w latach badań. Średnio dla lat, siew bezpośredni powoduje zwiększenie

liczby i masy chwastów w łanie pszenicy ozimej w porównaniu do uprawy płużnej. Zjawisko

to szczególnie nasila się w warunkach uprawy pszenicy ozimej w monokulturze.

System uprawy roli i stanowisko w jakim uprawia się pszenicę ozimą różnicują zbiorowisko

chwastów w ocenie ich liczby i biomasy.

Zwiększeniu biomasy chwastów w łanie pszenicy ozimej sprzyja każdy rodzaj nawożenia,

szczególnie łączne nawożenie obornikiem i NPK. Wpływ nawożenia na liczbę chwastów

zależy od systemu następstwa roślin.

Wyeliminowanie orki na rzecz siewu bezpośredniego pozwoliło na ograniczenie liczby i masy

chwastów w łanie grochu w porównaniu do tradycyjnej i uproszczonej uprawy roli.

Uprawa bezorkowa prowadzi do wzrostu zachwaszczenia łanu kukurydzy, w porównaniu do

tradycyjnej uprawy roli, w wyniku niższej skuteczności stosowanych herbicydów.

1. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z. 2003. Zachwaszczenie jęczmienia jarego w zależności od

systemów uprawy roli i roślin mulczujących. Zesz. Probl. Post. Nauk Rol. 163-169.

Page 24: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

24

2. Blecharczyk A., Małecka I., Zawada D., Sawinska Z. 2007. Bioróżnorodność chwastów w pszenicy

ozimej w zależności od wieloletniego nawożenia i systemu następstwa roślin. Fragm. Agron. 24 (3) 27-

33.

3. Blecharczyk A., Małecka I., Sawinska Z., Zawada D. 2008. Zachwaszczenie kukurydzy w zależności od

uprawy roli i herbicydów. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 48 (1) 259-263.

4. Małecka I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Zawada D. 2008. Wpływ systemu następstwa roślin oraz

nawożenia na zachwaszczenie jęczmienia jarego. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin 48 (1) 362-

365.

5. Blecharczyk A., Małecka I., Sawinska Z., Zawada D. 2009. Wpływ nawożenia na bioróżnorodność

chwastów w wieloletniej monokulturze żyta ozimego. Prog. Plant Protection/Post. Ochr. Roślin. 49 (1)

322–325.

6. Blecharczyk A., Małecka I., Sawinska Z. 2010. Zachwaszczenie grochu w siewie bezpośrednim. Prog.

Plant Protection/Post. Ochr. Roślin. 50 (2) 775–778.

7. Blecharczyk A., Małecka I., Sawinska Z., Waniorek B. 2011. Wpływ uprawy roli na zachwaszczenie

roślin w trójpolowym zmianowaniu. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin.51 (2) 827-831.

8. Małecka-Jankowiak I., Blecharczyk A., Sawinska Z., Piechota T., Waniorek B. 2015. Wpływ

następstwa roślin i systemu uprawy roli na zachwaszczenie pszenicy ozimej. Fragm. Agron. 32 (3) 54–

63.

3.5. Bioróżnorodność na obszarach rolniczych

Poszerzenie moich zainteresowań naukowo - badawczych o zagadnienia związane z

bioróżnorodnością obszarów wiejskich wyniknęło z możliwości realizacji w

międzynarodowym zespole badawczym projektu LInking farmland Biodiversity to Ecosystem

seRvices for effective ecological intensification (LIBERATION), który dotyczył

oszacowania występujących zależności pomiędzy półnaturalnymi siedliskami, sposobem

uprawy w gospodarstwach rolnych i świadczeniem różnorodnych usług ekosystemowych

przez bioróżnorodność w reprezentatywnych systemach rolnych Europy. Tą tematykę

badawczą zamierzam kontynuować i poszerzać w kolejnych latach pracy naukowej.

Obszary rolnicze stanowią 60% powierzchni Polski i zaliczają się do obszarów o

najwyższym poziomie bioróżnorodności w Europie. Jednak wraz z intensyfikacją produkcji

rolnej ich obecny stan jest bardzo zagrożony. Prowadzonych badań było wskazanie

kluczowych problemów badawczych, które mogą pomóc w ochronie środowiska

przyrodniczego polskich obszarów wiejskich. W publikacji „Jak zachować wysoki poziom

bioróżnorodności na obszarach rolniczych w Polsce ?” zebrano odpowiedzi na pytania, które

przyporządkowano do jednego z 7 obszarów badawczych dotyczących odpowiednio: oceny

stanu bioróżnorodności, efektywności polityki w ochronie, wyborze pomiędzy tradycyjnym a

intensywnym rolnictwem, czynnikami wpływającymi na decyzje rolników, znaczenia

zwierząt gospodarskich, znaczenia zabudowań i infrastruktury oraz znaczenia siedlisk w

ochronie bioróżnorodności. Przedstawione problemy mają formę ogólną i mogą stanowić

znaczące wprowadzenie do dalszej dyskusji pomiędzy decydentami, a naukowcami.

W publikacji „Farmer rationality and the adoption of greening practices in Poland”

przedstawiono założenia reformy Wspólnej Polityki Rolnej (WPR) w Unii Europejskiej która

wprowadziła obowiązek zazielenienia jako wspieranie środowiska i tworzenie wartości

nieprodukcyjnej w rolnictwie. Głównym elementem zazieleniania jest wydzielony w

gospodarstwie obszar ekologiczny (EFA), co oznacza, że część obszaru uprawnego musi być

zaprojektowana do celów środowiskowych. W artykule przedstawiono ocenę zazielenienia i

jego elementów w pierwszym roku reformy WPR. Przeprowadzone badania wskazują że

zazielenianie nie zmienia znacząco sposobu, w jaki rolnicy prowadzą swoje gospodarstwa.

Wybierają oni najtańsze opcje EFA, które zwykle nie są najlepsze dla środowiska. Ponadto

rolnicy muszą ponosić koszty samodzielnego wprowadzania nowych elementów. Pomimo

Page 25: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

25

dużej liczby ekologicznych i rolnych korzyści wynikających z nowych metod ochrony

środowiska reforma WPR jest przez rolników oceniana negatywnie.

1. Świtek S., Sawinska Z. 2017. Farmer rationality and the adoption of greening practices in Poland. Sci.

Agric. 74 (4) 275-284.

2. Świtek S., Jankowiak Ł., Rosin Z., Sawinska Z., Steppa R., Takacs V., Zbyryt A., Tryjanowski P. 2017.

Jak zachować wysoki poziom bioróżnorodności na obszarach rolniczych w Polsce? Identyfikacja

najważniejszych problemów badawczych. Wieś i Rolnictwo. 4 (177) 115-138.

3.6. Inne zagadnienia

Moja działalność naukowa i publikacyjna związana była również z innymi

zagadnieniami, w wyniku których powstało kilka prac. Dotyczyły one miedzy innymi,

aktywności enzymatycznej gleby - (3 prace). Badano wpływ stosowanej w prowadzonych

doświadczeniach ochrony fungicydowej oraz wpływ systemów uprawy roli na aktywność

dehydrogenaz w glebie. Wykazano, że aktywność enzymów była zmienna w trakcie trwania

sezonu wegetacyjnego w zależności od czynników doświadczeń. W fazie krzewienia pszenicy

jarej obserwowano istotnie wyższą aktywności enzymatyczna gleby w siewie bezorkowym po

mulczu z gorczycy białej. Zarówno liczebność mikroorganizmów jak i aktywności

dehydrogenaz i fosfatazy kwaśnej w glebie była zależna od fazy rozwojowej pszenżyta jak i

stosowanej zaprawy nasiennej.

Dwie prace poświęcone są wartości siewnej ziarna zbóż w zależności od ochrony

fungicydowej kłosa oraz w drugim doświadczeniu Trichoderma spp. Wyniki

przeprowadzonych badań wskazują że stosowanie fungicydów w fazie kwitnienia pszenicy

ozimej nie powodowało pogorszenia wartości siewnej ziarna, a nawet przyczyniło się do

znacznego wzrostu energii kiełkowania. Nie stwierdzono istotnego wpływu fungicydów na

wigor ziarna z wyjątkiem zmniejszenia wskaźnika wigoru świeżej siewki.

W pracy poświęconej Trichoderma spp badane szczepy istotnie modyfikowały wartość

siewną i wigor ziarna pszenicy ozimej. Wyższą jakością materiału siewnego wyrażoną

energią kiełkowania i zdolnością kiełkowania oraz wigorem ziarna wyrażonym za pomocą

testu wzrostu siewki, testu szybkości wzrostu siewki, a także większą świeżą masą i długością

korzonka zarodkowego charakteryzowało się ziarno pszenicy ozimej po zastosowaniu

szczepu T2 - T. atroviride.

1. Niewiadomska A., Sawinska Z., Swędrzyńska D., Wolna-Maruwka A. 2009. Wpływ wybranych

pestycydów na oddychanie i aktywność enzymatyczną gleby. Zeszyty Probl. Post. Nauk Rol. 540, 279-

285.

2. Niewiadomska A., Sawinska Z., Wolna-Maruwka A. 2011. Impact of selected seed dressings on soil

microbiological activity in spring barley cultivation. Fresen. Environ. Bull. 20: 5A: 1252-1261.

3. Panasiewicz K., Sawinska Z., Koziara W. 2011. Wpływ ochrony kłosa na wartość siewną i wigor ziarna

pszenicy ozimej odmiany Sukces. Prog. Plant Protection/ Post. Ochr. Roślin. 51 (2) 996–999.

4. Niewiadomska A., Sawinska Z., Wolna-Maruwka A. 2012. Impact of seed dressings on microbiological

activity of soil under winter triticale cultivation. Arch. Environ. Protect. 38 (2) 89−101.

5. Majchrzak L., Sawinska Z., Natywa M., Skrzypczak G., Głowicka-Wołoszyn R. 2016. Impact of

different tillage systems on soil dehydrogenase activity and spring wheat infection. J. Agr. Sci. Tech.

18. 1871-1881.

6. Panasiewicz K., Koziara W., Sulewska H., Faligowska A., Sawinska Z, Wolna-Maruwka A. 2017. The

influence of selected Trichoderma spp. strains on the sowing value and vigor of winter wheat seeds. J.

Res. Appl. Agric. Eng. 62 (4) 66-69.

Page 26: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

26

4. Syntetyczne zestawienie dorobku naukowego

Mój dotychczasowy dorobek naukowy obejmuje 71 oryginalnych prac twórczych oraz

przedstawione do oceny dzieło opublikowane w całości, 92 artykuły popularno-naukowe, 38

streszczeń i posterów, 12 referatów konferencyjnych, autorstwo jednej monografii

stanowiącej osiągnięcie naukowe oraz 4 współautorstwa w monografii.

Na mój opublikowany dorobek naukowy składają się 3 prace indywidualne i 68 prac

współautorskich (zespoły 2-8 osobowe), z czego w 17 publikacjach jestem autorem

wiodącym. Spośród 71 oryginalnych prac twórczych, 16 zostało wydanych w języku

angielskim, w tym 13 w czasopismach z „Listy Filadelfijskiej”. Łączna suma uzyskanych

przeze mnie punktów zgodnie z listą czasopism MNiSzW z uwzględnieniem osiągnięcia

naukowego wynosi 674.

W okresie przed uzyskaniem stopnia doktora na mój dorobek naukowy składały się 2

oryginalne prace twórcze. Znaczne zwiększenie dorobku naukowo-badawczego miało miejsce

po uzyskaniu stopnia naukowego doktora.

Sumaryczny impact factor moich publikacji według listy Journal Citation Reports (JCR)

wynosi 10,242. Opublikowane artykuły według bazy Web of Science cytowane były 41 razy.

Mój indeks Hirscha według bazy Web of Science wynosi 4.

Punktację za publikacje naliczono według listy czasopism opublikowanej przez Mini-

stra Nauki i Szkolnictwa Wyższego w sprawie wykazu czasopism naukowych zgodnie z datą

wydania publikacji.

Pamiętając o konieczności wzmocnienia potencjału badawczego podejmowałam szereg

działań w celu nawiązania współpracy z innymi zespołami badawczymi. Brałam udział w

realizacji 8 grantów prowadząc współpracę z licznymi jednostkami w kraju, a także za

granicą w ramach realizacji projektu międzynarodowego LInking farmland Biodiversity to

Ecosystem seRvices for effective ecological intensification (LIBERATION). Obecnie biorę

udział w badaniach dotyczących adiuwantów w mieszaninach z fungicydami w uprawach

polowych, realizowanych w ramach grantu finansowanego przez Narodowe Centrum Badań i

Rozwoju - Program Operacyjny Inteligentny Rozwój 2014 - 2020 Działanie 1.1/pod działanie

1.1.1 „Opracowanie efektywnych i bezpiecznych dla środowiska adiuwantów o

wielokierunkowym mechanizmie działania, jako istotnego elementu optymalizacji chemicznej

ochrony roślin” którego kierownikiem jest dr hab. Robert Idziak a wnioskodawcą projektu

jest firma AGROMIX. Wraz z Krajową Federacją Producentów Zbóż (KFPZ) realizowałam

i realizuję projekty badawcze finansowane z Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i Przetworów

Zbożowych. W latach 2013 – 2015 był to projekt realizowany wspólnie KFPZ, UP Poznań i

top agrar Polska o nazwie: „Doświadczenie łanowe zlokalizowane w 4 województwach”

którego celem była ocena skuteczności biologicznej i efektowności ekonomicznej

stosowanych przez rolników programów fungicydowej ochrony łanu. Testowane produkty

zestawione były w programy ochrony, które przemysł fitofarmaceutyczny oferuje polskiemu

rolnictwu. Doświadczenia zlokalizowano w miejscowościach Gałowo (woj.

zachodniopomorskie), Karolew (woj. wielkopolskie), Hulcze (woj. lubelskie) i Jarząbkowice

(woj. śląskie) na polach rolników, którzy wyrazili chęć wzięcia udziału w tym pionierskim

projekcie. W 2016 roku i obecnie jestem kierownikiem i realizuję w ramach umowy zawartej

przez KFPZ z UP Poznań projekt badawczy finansowany z Funduszu Promocji Ziarna Zbóż i

Przetworów Zbożowych „Ocena występowania grzybów z rodzaju Fusarium na terenie

Polski. Nr ewidencyjny umowy w UP Poznań 52/2016/U i 77/2018/B.

Wyniki badań prezentowałam na konferencjach krajowych i międzynarodowych w

formie referatów (12) oraz posterów (38).

Aktywnie uczestniczę także w szkoleniach i spotkaniach dla praktyki rolniczej. W 2011

roku brałam udział w programie stażowym Staż Sukcesem Naukowca, za który otrzymałam

wyróżnienie w kategorii „Komercjalizacja badań” w konkursie Fundusze dla Nauki. W 2014

Page 27: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

27

roku kontynuując swoje zainteresowania naukowe w połączeniu z praktyką rolniczą wzięłam

udział w projekcie stażowym „Staże i szkolenia praktyczne dla pracownic naukowych

placówek naukowych i pracownic naukowych i naukowo-dydaktycznych uczelni w

przedsiębiorstwach” w ramach programu Kapitał Ludzki Narodowa Strategia Spójności -

Działanie: 8.2 Transfer Wiedzy, podziałanie 8.2.1 Wsparcie dla współpracy sfery nauki i

przedsiębiorstw.

Moje zaangażowanie na rzecz praktyki rolniczej uhonorowano Medalem Młodego

Pozytywisty przyznawanym przez Towarzystwo im. Hipolita Cegielskiego oraz

odznaczeniem przyznawanym przez Krajową Federację Producentów Zbóż za aktywne

uczestnictwo i wieloletnie zaangażowanie oraz profesjonalizm w przedsięwzięciach

realizowanych na rzecz rolnictwa.

Odbyłam także staż naukowy w Instytucie Ochrony Roślin Państwowym Instytucie

Badawczym w terminie 1-30 września 2015 roku oraz 1.02 do 30.05.2016 roku realizowany

w Zakładzie Mikologii zakończony wspólną z pracownikami jednostki, w której realizowałam

staż publikacją naukową wyników badań.

O roku 2008 do 2016 byłam członkiem Senatu oraz członkiem Senackiej Komisji ds.

Organizacji i Rozwoju UP. Aktualnie pełnię funkcję pełnomocnika Dziekana ds. realizacji

projektu PO WER „Studiujesz – praktykuj. Program stażowy dla studentów” na kierunku

Rolnictwo jestem także przewodniczącą Zespołu ds. Promocji Wydziału Rolnictwa i

Bioinżynierii oraz członkiem Wydziałowej Komisji ds. Studiów.

Zestawienie mojego dorobku naukowego z podziałem na poszczególne formy

aktywności przedstawiłam w tabelach 1 i 2.

Tabela 1. Liczbowe zestawienie dorobku naukowego przed i po uzyskaniu stopnia doktora

Wyszczególnienie

Liczba prac

Przed

doktoratem Po doktoracie Razem

Oryginalne prace twórcze

Samodzielne - 3 3

Pierwszy autor 1 16 17

Drugi lub kolejny autor 1 50 51

Monografia Wyd. UP w Poznaniu - 1 1

Monografie wydane w innych wydawnictwach - 4 4

Razem 2 74 76

Artykuły popularno-naukowe - 92 92

Wygłoszone referaty konferencyjne - 12 12

Streszczenia i postery 1 37 38

Razem publikacje 5 145 149

Tabela 2. Syntetyczne zestawienie dorobku naukowego Czasopismo Punkty

b IF

a Ilość prac Ilość

prac

Suma

punktów przed

doktoratem

po

doktoracie

Czasopisma z listy A

Turkish Journal of

Agriculture and Forestry 25 0,731 - 1 1 25

Fresenius Environmental

Bulletin 15 0,660 - 1 1 15

Archives of

Environmental Protection 15 0,435 - 1 1 15

Przemysł Chemiczny 15

0,399

0,385 -

3

2

3

2 75

Page 28: Autoreferat...1 Autoreferat w postępowaniu habilitacyjnym w dziedzinie nauk rolniczych, dyscyplinie agronomia Dr inż. Zuzanna Sawinska Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Ul. Wojska

Dr inż. Zuzanna Sawinska Autoreferat Załącznik 2

28

Journal of Agricultural

Science and Technology

25

30

0,815

0,891 -

1

1

1

1 55

International Journal

Biometeorology 30 2,204 - 1 1 30

Scientia Agricola 30 1,383 - 1 1 30

American Journal of

Potato Research 25 1,156 - 1 1 25

Czasopisma z listy B

Plant Protection Sciences 10 - - 1 1 10

Fragmenta Agronomica

4 - - 6 6 24

5 - - 4 6 20

12 - - 5 5 60

Postępy w Ochronie

Roślin/ Progres in Plant

Protection

4 - 1 14 15 60

5 - - 7 7 35

6 - - 7 7 42

12 1 1 12

Zeszyty Prob. Post. Nauk

Rol.

4 - 1 - 1 4

9 - - 1 1 9

Acta Sci. Polonorum.

Agricultura

7 - - 2 2 14

11 - - 1 1 11

Acta Agrobotanica 14 - - 1 1 14

Journal of Plant

Protection Res.

10 - - 1 1 10

Annales UMCS Ser. E 6 - - 1 1 6

EJPAU 7 - - 1 1 7

Wieś i Rolnictwo 14 - - 1 1 14

Journal of Research and

Applications in

Agricultural Engineering

12 - - 1 1 12

Monografia Wyd. UP w

Poznaniu

20 - - 1 1 20

Monografie wydane w

innych wydawnictwach

5 - - 4 4 20

Inne aktywności

Artykułu popularno-

naukowe

0 - - 92 92 0

Materiały

konferencyjne/Postery

0 - 1 37 38 0

Wygłoszone referaty

konferencyjne

0 - - 12 12 0

Ekspertyzy dla MRiRW 0 - - 1 1 0

Wywiady 0 - - 5 5 0

Wykonawca w grancie

krajowym

0 - 1 6 7 0

Wykonawca w grancie

międzynarodowym

0 - - 1 1 0

Kierowanie zleconym

tematem badawczym

zarejestrowanym w UP

0 - - 14 14 0

Razem 10,242 4 241 245 674 awartość IF zgodnie z datą wydania

bliczba punktów według wykazu MNiSW zgodnie z datą wydania