2010

Arkadiusz Kowalski

Benchmarking jako instrument poprawy jakości zarządzania

Warszawa, 14 października 2010

Wystąpienie przedstawiciela Ministerstwa Gospodarki

Arkadiusz KowalskiDepartament Rozwoju Gospodarki

Ministerstwo Gospodarki

Wystąpienie na konferencji pt.„Benchmarking jako instrument poprawy jakości

zarządzania”

Warszawa, 14.10.2010

European Innovation Scoreboard Summary Innovation Index 2009

„Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki”

• Cel główny: Wysoce konkurencyjna gospodarka (innowacyjna i efektywna) oparta na współpracy

Kluczem do stałego i szybkiego rozwoju gospodarczego są:

• maksymalizacja efektywności wykorzystania zasobów (kapitału, pracy i surowców)

• wzrost innowacyjności, rozumianej jako zdolność i motywacja przedsiębiorstw do doskonalenia istniejących i poszukiwania nowych technologii, pomysłów i wynalazków, związanych z ulepszaniem, jak i tworzeniem produktów oraz zmian organizacji i zarządzania

Uwarunkowania rozwoju

Promocja gospodarki

Efektywność zasobów

Stabilne warunki makroekonomiczne Efektywność pracy

Stabilny system prawa

Wysoka jakość infrastruktury

Efektywność wiedzy

Efektywność kapitałuEfektywność wykorzyst. zasobów nat.

6

Odpowiedź na wyzwania europejskie i światowe:

kształtowanie polityki rozwoju klastrów w Polsce

Koncepcja polityki rozwoju gospodarczego opartej o klastry (cluster-based economic development policy) (forum OECD)

Wymiar terytorialny polityki rozwoju (territorial-based policy)

Priorytety Strategii „Europa 2020”

Podejście Komisji Europejskiej: wspieranie klastrów o dużym potencjale rozwoju – biegunów wzrostu dla gospodarki europejskiej

7

Dokument „Kierunki rozwoju klastrów w Polsce” wypracowanie mechanizmu identyfikacji klastrów

w Polsce

wypracowanie mechanizmu selekcji (konkurs i analiza jakościowa) najbardziej konkurencyjnych klastrów w Polsce

preferencje w ramach istniejącego systemu wydatkowania funduszy strukturalnych dla kluczowych klastrów w Polsce

utworzenie grupy ds. polityki rozwoju klastrów w Polsce

powiązanie wspierania klastrów z mechanizmami Specjalnych Stref Ekonomicznych (SSE)

zaangażowanie w inicjatywy na rzecz internacjonalizacji klastrów

8

Dokument „Kierunki i polityka rozwoju klastrów w Polsce”

– implikacje dla przygotowywanych dokumentów krajowych:

• nowy Krajowy Program Reform (KPR) • Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki • Program Rozwoju Przedsiębiorstw• Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego

9

Problemy definicyjne klastrów

Klaster a inicjatywa klastrowa

Klaster czy porozumienie kooperacyjne?

Ponadprzeciętne zagęszczenie danego rodzaju działalności gospodarczej w danym regionie?

=> ma to implikacje dla kształtowania działań w ramach polityki wspierania klastrów

… istnieje wiele definicji klastrów

Klaster (def. M. Porter) - geograficzne skupisko wzajemnie powiązanych firm, jednostek naukowych, wyspecjalizowanych dostawców, jednostek świadczących usługi, firm działających w pokrewnych sektorach i związanych z nimi instytucji w poszczególnych dziedzinach, konkurujących między sobą, ale również współpracujących.

Konkurencja (competition) + kooperacja (cooperation)

= kooperencja (koopetycja) (coopetition)

Klaster a inicjatywa klastrowa

Inicjatywa klastrowa - mniej lub bardziej zinstytucjonalizowane działanie grupy aktorów lokalnych mające na celu zainicjowanie funkcjonowania danego klastra bądź rozwiązanie istotnych problemów już funkcjonującego klastra.

=> celowe działanie mające na celu budowę sformalizowanej struktury wspomagającej sieciowanie partnerów gospodarczych i naukowych należących do spontanicznie zainicjowanego klastra lub jego zalążka.

Animator (koordynator) klastra – instytucja tworzona do reprezentowania członków klastra, artykulacji wspólnych interesów i zarządzania relacjami zewnętrznymi, a także wewnętrznymi.

12

Identyfikacja klastrów w Polsce

do 2009 r. program badań statystycznych statystyki publicznej nie obejmował zgrupowań podmiotów gospodarczych.

2009 r.: rozszerzenie o zagadnienia związane z klastrami Formularza PNT-02 – „Sprawozdanie o innowacjach w przemyśle”

2010 – 2011: program badań statystycznych statystyki publicznej:

badania wtórne klasteringu z wykorzystaniem baz danych statystycznych GUS

1 etap) metoda badania skupień (tzw. high points) oparta na współczynniku lokalizacji (LQ – location quotient) – 2010 r.

2 etap) analiza jakościowa – 2011 r.

13

Wpływ klastrów na przedsiębiorstwa (poziom mikroekonomiczny)

Korzyści Koszty Dostęp do wyspecjalizowanych

usług Rozwój kapitału ludzkiego i

mobilności siły roboczej Redukcja niepewności i ryzyka Sieć dostawców Informacja o nowych technologiach Efekty zewnętrzne (externalities) Efekty synergii Efekty spillovers Dyfuzja innowacji Dostęp do infrastruktury Dostęp do informacji o rynku (np. o

bieżących potrzebach nabywców) Identyfikacja nisz produkcyjnych Wspólne działania marketingowe

Konkurencja na rynku czynników produkcji (zasoby pracy, nieruchomości)

Problemy związane z zatłoczeniem (np. transport)

Problemy z definiowaniem IPR – problem „wolnego jeźdźca”

Konkurencja na rynku zbytu (strona popytowa)

14

Korzyści klastrów z perspektywy:poziomu regionu

(poziom mezoekonomiczny)gospodarki narodowej

(poziom makroekonomiczny)

Sukces klastrów budzi entuzjazm dla współpracy w regionie i wzmacnia lokalny patriotyzm

Klastry są katalizatorem poprawy koniunktury gospodarczej

Tworzenie lokalnego łańcucha podażowego

Klastry są stymulatorami innowacyjności

Powstają nowe miejsca pracy, a jednocześnie zwiększa się podaż wyspecjalizowanej siły roboczej

Klastry aktywizują eksport i przyciągają inwestycje zagraniczne

Korzystna „atmosfera przedsiębiorczości” wokół klastrów przyciąga inwestorów

Klastry aktywizują działalność gospodarcza, zwiększając PKB

Łatwy dostęp do specjalistycznych usług

15

Koncentracja sektorowa Partnerzy

Bliskość(proximity)

Powiązania(linkages)

Interakcje

Koncentracja przestrzenna (wymiar

geograficzny)

polaryzacja

rozwoju

od linearnego

do interakcyjnego modelu

procesu innowacyjne

go

efekty synergii

i spillover

s

nacisk (push) i ssanie (pull)

innowacyjne

16

Koncepcja Triple-helix

Przemysł

Władze publiczne

Klastry

Nauka

17

Podejście oddolne (bottom-up approach) do roli polityki klastrowej

dominujące podmioty w klastrze to lokalne przedsiębiorstwa

działania państwa pełnią jedynie rolę pomocniczą

selektywne programy wsparcia:

- tworzenie odpowiedniej infrastruktury instytucjonalnej

- zasadne w obszarach realnych niedoskonałości rynku

- zależna od fazy rozwoju klastra.

18

Dziękuję …

arkadiusz.kowalski@mg.gov.pl