[Antrophology] Wróblewski Andrzej K. - Prehistoria Nauki

7/26/2019 [Antrophology] Wrblewski Andrzej K. - Prehistoria Nauki

1/34

Prehistoria naukiPrehistoria nauki


2/34

Kiedy i gdzie zacza si nauka? Zacza si onatam i wtedy, gdy ludzie starali si rozwizaniezliczone problemy ycia. Pierwsze rozwizaniato byy raczej sposoby, ale to musiao wystarczyna pocztek. Stopniowo te sposoby porwnywano,uoglniano, ulepszano, upraszczano, wizano z

sob i scalano; powoli tak powstawaa strukturanauki. Pierwsze rozwizania byy niezgrabne, ale coz tego? Sekwoja o wysokoci 2 cali nie rzuca sibardzo w oczy, ale mimo wszystko jest sekwoj.

Mona si spotka z twierdzeniem, e w ogle niepodobna mwi o nauce dopki nie zostaosignity pewien poziom abstrakcji. Kt jednakzmierzy ten poziom?Kiedy pierwszy matematyk spostrzeg, e jest co

wsplnego midzy trzema palmami i trzema osami,to jak abstrakcyjna bya jego myl?..."

George Sarton, History of science, vol.1


3/34

Tysicleciep.n.e.

GRNYPALEOLIT

Musterski XLSzatelperoski XXXV

Oryniacki XXX

Perigordzki XXV

Solutrejski XVIII

Magdaleski XV

MEZOLIT ~VIII

NEOLIT VII Bliski Wschd

IV Europa zachodniaIII AmerykaII Chiny


4/34

Ko z Blanchard(XXX tysiclecie p.n.e.)

Ko z Lartet(XXX tysiclecie p.n.e.)

Wenus z Laussel(XXV tysiclecie

p.n.e.)


5/34

Ko z Le PlacardXV tysiclecie p.n.e.

Ko z Ishangook. 6500 p.n.e.


6/34

InterpretacjaInterpretacja MarshackaMarshacka (1972)(1972)

InterpretacjaInterpretacja KuijkaKuijka (1986)(1986)


7/34

Skracamy do 1 roku okres czasu jaki upynod roku 30000 p.n.e. do roku 2000

(w takiej skali 1 dzie = 87,67 lat)

MalowidMalowida Lascauxa Lascaux przeprzeom VI i VIIom VI i VII

PiramidaPiramida CheopsaCheopsa 10 XI10 XIArystotelesArystoteles 5 XII, rano5 XII, ranoAlmagestAlmagestPtolemeuszaPtolemeusza 11 XII,11 XII, ppnocnoc

DeDe revolutionibusrevolutionibusKopernikaKopernika 26 XII, 19.3026 XII, 19.30PrincipiaPrincipiaNewtonaNewtona 28 XII,28 XII, popoudnieudnieTeoria MaxwellaTeoria Maxwella 30 XII, 11.2030 XII, 11.20

SzczegSzczeglna teoria wzgllna teoria wzgldnodnocici 30 XII,30 XII, 22.3022.30Mechanika kwantowaMechanika kwantowa 31 XII, 531 XII, 5 ranoranoApollo 11Apollo 11na Ksina Ksiycuycu 31 XII, 1431 XII, 14

(Wasze narodziny 31 XII, okoo 18.00)


8/34

Czemu suyo malarstwo jaskiniowe ?


9/34

Lascauxok. 15 000 p.n.e.

Niauxok. 12 000 p.n.e.


10/34Lascaux

Altamira

C l t j ki i ?


11/34

Czemu suyo malarstwo jaskiniowe ?

Zestawienie symbolimalarstwa jaskiniowego

(Andr Leroi-Gourhan)

szkoa ?instrukta myliwych ?magia sympatyczna ?

galeria sztuki ?


12/34

Magia jest faszywym systemem praw przyrody i rwnoczeniezespoem faszywych wskazwek postpowania

James George Frazer (Zota ga)

Nauka opiera si na przekonaniu o susznoci korzystaniaz dowiadcze, wysikw i posugiwania si rozumem, magiaza na wierze, e nadzieja nie moe zawie, a pragnienieoszuka...

Musimy strzec si przed bdnym zaoeniem, e magia jestodpowiednikiem nauki pierwotnej. Magia nigdy nie pojawia siw sytuacjach, w ktrych czowiek pierwotny radzi sobie

z atwocidziki wiedzy, umiejtnociom manualnymi wysikowi cielesnemu... Widzicie wic, jaki jest stosunekmagii pierwotnej do nauki pierwotnej: wspomagajsiwzajemnie i wspdziaajze sob, ale adna nie wkracza nagrunt drugiej.

Bronisaw Malinowski a ia nauka i reli ia


13/34

Muzyka towarzyszya ludziom od bardzo dawnaMuzyka towarzyszya ludziom od bardzo dawna

W 2004 r. opublikowanoszczegy odkrycia w jaskini

niedaleko Ulmu fletu prostego,

wykonanego z koci mamuta.Znalezisko to jest datowanena okoo 30 000 lat p.n.e.

([email protected] 17 XII 2004)

Wczeniej, w 1999 r., doniesionoo odkryciu w Chinach fletuprostego datowanego na okoo

9000 lat p.n.e.

W L M d l i


14/34

Wenus z La Magdelaine(XV tysiclecie p.n.e.)

Francisco Goya

Maja naga (1797)


15/34

Czowiek pierwotnyby istotrozumn

i mia wyrafinowane poczuciepikna, chojego wiedza

o wiecie bya jeszcze uboga


16/34

Od mitologii do nauki

W mitach ksztatujsipojcia obiektywizacji zjawisk, ich

koniecznoci, tumaczenia przez hipotezy, a take bezinteresowna

ciekawo

; to droga, ktra wiedzie ku nauce

1. W mitach mamy nietrywialne uporzdkowanie czasowe zdarze

(byo, jest, bdzie)

2. Mity utrwalaj wiadomo tego, e w wiecie wszystko ulega

zmianom od nas niezalenym, ktre dziejsipoza nami

3. Zastanawianie sinad pocztkiem i pochodzeniem zjawisk

4. Denie do tumaczenia zjawisk, nawet takich jak powstaniewiata czy bstw; ciekawo nie prowadzca

do natychmiastowych korzyci materialnych

5. Mity uczstawiania hipotez, przypuszcze w celu tumaczeniafaktw i zjawisk

System nawadniania koSystem nawadniania koo garncarskie wo garncarskie wz koz koowy metalurgia powy metalurgia pugug urawuraw agiel wagaagiel waga pismopismo


17/34

System nawadniania, koSystem nawadniania, koo garncarskie, wo garncarskie, wz koz koowy, metalurgia, powy, metalurgia, pug,ug, uraw,uraw, agiel, waga,agiel, waga, pismopismo

3000

2000

1000

1+1

Okresstarosumeryjski

Gilgamesz Stonehenge I

Okres starobabiloski

HammurabiAmmisaduka

Okres rednioasyryjski

Okres nowoasyryjski

AsurbanipalDynastia chaldejska

Homerzaoenie Rzymu

Tales

Arystoteles

Rygwedy

Wielkie piramidy

Stonehenge II, III

ALEKSANDER WIELKI

Cezar

Hia ?

Szang

Czou

Konfucjusz

Han

Tsin

Menes

Nowe Pastwo

Imhotep,Snofru, Cheops

redniePastwo

Echnaton

Stare Pastwo

Obserwatoria megalityczneObserwatoria megalityczne


18/34

Obserwatoria megalityczneObserwatoria megalityczne

Inne przykady: Carnac (Bretania), Sarmizegetuza (Rumunia),

Avebury i Callanish (Wk. Brytania), Namoratunga (Kenia),Majorville (Alberta, Kanada), Big Horn Medicine Wheel (Wyoming,USA)

Stonehenge IStonehenge I

(ok. 2800 p.n.e.)(ok. 2800 p.n.e.)Stonehenge IIStonehenge II(ok. 2200 p.n.e.)(ok. 2200 p.n.e.)

Stonehenge IIIStonehenge III(ok. 2075 p.n.e.)(ok. 2075 p.n.e.)

AstronomiaAstronomiahoryzontalnahoryzontalna


19/34

Stonehenge I (ok. 2800 p.n.e.)Stonehenge I (ok. 2800 p.n.e.)

Stonehenge II (ok. 2200 p.n.e.)Stonehenge II (ok. 2200 p.n.e.)Stonehenge III (ok. 2075 p.n.e.)Stonehenge III (ok. 2075 p.n.e.)


20/34


21/34

precesja astronomiczna


22/34

Ko wrebna z zapisemzamienia Ksiyca

2 wrzenia 1279 r. p.n.e. Najstarszy chiski zapis gwiazdynowej ok. 1300 p.n.e.

Wybuch Supernowej zauwaony 5 lipca 1054 r.


23/34

Wybuch Supernowej zauwaony 5 lipca 1054 r.(gwiazda go z kronik chiskich)

Symulacja komputerowa

piktogramy Indian

Mgawica Krab teraz

f d


24/34

Efemeryda Wenus(ok. 1640 p.n.e.)

Kamienna siekieraMorawy (Neolit)

T t i t tT anspo t i mas n p oste sta o ttno ii


25/34

Transport i maszyny proste w staroTransport i maszyny proste w staroytnoytnocici

Uruk (ok. 3500 p.n.e.)

Niniwa (VIII w. p.n.e.)

Transport i maszyny proste w staroytnoci


26/34

Transport i maszyny proste w staroytnoci

Transport posgu(XII dynastia,

ok. 1900 p.n.e.)

Blok, Asyria(VIII w. p.n.e.)

uraw (XVIII dynastia,ok. 1500 p.n.e.)


27/34

Waga (ok. 1350 p.n.e.)

Statek aglowy(ok. 2400 p.n.e.)

Syfon (ok. 1450 p.n.e.) Muzykantki (XVIII Dynastia)(ok. 1420 p.n.e.)

Piramidy egipskiePiramidy egipskie


28/34

Piramidy egipskiePiramidy egipskie

Piramida schodkowa

Zosera (III Dynastia)ok. 2700 p.n.e. Piramidy w Gizie (IV Dynastia)

ok. 2600 p.n.e.

Orientacja Wielkiej Piramidy (Cheopsa)

Bok S 157 S od WBok N 228 S od W

Bok W 230 W od NBok E 530 W od NBoki: 230,453; 230,255; 230,359; 230,392 metrw

Matematyka egipska


29/34

Matematyka egipskaSystem dziesitny, niepozycyjny

Mnoenie sprowadzone do dodawania,dzielenie - do odejmowaniaUamki o liczniku 1Wysoki poziom geometrii

Skoa= (8d/9)2 ; S = (d/2)2

4(8/9)2 = 256/81 3,1605

Matematyka w Mezopotamii

= 1, 60, 602, take 1/60, 1/3600 itd.

= 10, 1060, 10602 itd.

System pozycyjny,szedziesitkowy

Wysoki poziom algebry

DokumentyDokumenty matematyczne z Bliskiego Wschodumatematyczne z Bliskiego Wschodu


30/34

DokumentyDokumenty matematyczne z Bliskiego Wschodumatematyczne z Bliskiego Wschodu

Papirus egipski(ok. 1700 p.n.e.)

Tabliczka babiloska(ok. 1600 p.n.e.)


31/34

Zasady rachowania dla wejcia w rzeczy, wiedz istoty wszystkiego, tajemnic, sekretwwszystkich. Jest to teraz przepisana ksika w roku 33, miesica 4 pory wylewu za panowania krla

Grnego i Dolnego Egiptu Aueser-Re, oby y, w podobiestwie do pisma z przeszocisporzdzonego w czasie Krla Grnego i Dolnego Egiptu Nemaat-Re. Oto pisarz Ahmose pisa kopit. (Pocztek Papirusu Rhinda, XIX w. p.n.e., tum. dosowne W. Wilkosza)

Starobabiloska tabliczka (XVIII w p n e )


32/34

Starobabiloska tabliczka (XVIII w. p.n.e.)

{42 + 25/60 + 35/602}/30 = 1 + 24/60 + 51/602+ 10/603== 1,41421296...

2 = 1,41421356...

(1,24,51,10)2= 1,59,59,59,38,1,40 = 1,9999983...

Sztuka zSztuka zAmarnyAmarny


33/34

...Urzekajcy wdzik modoci czy si tuz nieco chorobliwsubtelnocirysw. Totwarz owiana tchnieniem ycia, noszcapitno psychicznego trudu. Nigdy dotychczas

w egipskiej sztuce nie odegray tak wielkiejroli wiata i cienie pooone na przedmiotachoraz delikatne uformowanie szyi, oczui policzkw. czsi w tej rzebiew niespotykany dotd sposb bardzoodmienne cechy: surowo z mikkoci,realizm ksztatu z abstrakcj, precyzja

modelunku z lekkocibarw polichromii...Niedokoczona gowa z Amarnymiao moestan obok kor ateskich, Mony Lisyi dziewczyny z obrazw Vermeera w rzdziepikniejszych klejnotw sztuki wiatowej...(Apatow,Historia sztuki)

XVIII Dynastia (ok. 1360 r. p.n.e.)

NiedokoNiedokoczona gczona gowaowa

NefertitiNefertiti ddutauta TotmesaTotmesa


34/34

Nauka przed Grekami byNauka przed Grekami bya czystoa czysto empirycznaempiryczna Brak rozrBrak rozrnienia minienia midzy naukdzy naukczystczyst

i stosowani stosowan, poniewa, poniewa cacaa nauka wyrosa nauka wyrosaaz potrzebz potrzeb praktycznychpraktycznych Pierwsze kroki w kierunku naukowegoPierwsze kroki w kierunku naukowego

porzporzdkowania danych (np. tablice astronomiczne,dkowania danych (np. tablice astronomiczne,papirusypapirusy medyczne)medyczne) Pierwsze prPierwsze prby naukowego przewidywaniaby naukowego przewidywania

(np. po(np. poooee ciacia niebieskich)niebieskich) Nadal silne zwiNadal silne zwizki nauki z magizki nauki z magi ii mitologimitologi

[Antrophology] Wróblewski Andrzej K. - Prehistoria Nauki

Documents

Transcript of [Antrophology] Wróblewski Andrzej K. - Prehistoria Nauki