Analiza techniczno-ekonomiczna szalunków traconych EPS i ... · W związku ze stosunkowo wysoką...
Transcript of Analiza techniczno-ekonomiczna szalunków traconych EPS i ... · W związku ze stosunkowo wysoką...
Politechnika Warszawska
Wydział Inżynierii Lądowej
Instytut Inżynierii Budowlanej
Zakład Konstrukcji Betonowych
Imię i nazwisko dyplomanta: Tomasz Kułakowski
Rodzaj studiów: stacjonarne II stopnia
Specjalność: KBI
TEMAT PRACY DYPLOMOWEJ MAGISTERSKIEJ:
Analiza techniczno-ekonomiczna szalunków traconych
EPS i XPS dla płyt fundamentowych
Promotor: dr inż. Piotr Knyziak
Data przyjęcia pracy dyplomowej:
Ocena pracy dyplomowej:
..................................................... ..................................................... (podpis promotora) (podpis kierownika jednostki)
Warszawa, 05.2016 r.
Streszczenie
Temat pracy magisterskiej:
Analiza techniczno-ekonomiczna szalunków traconych
EPS i XPS dla płyt fundamentowych
Słowa kluczowe: Budownictwo energooszczędne, Budynki pasywne, Fundamenty, Eurokod
Przedmiotem pracy magisterskiej jest analiza możliwości wykorzystania styropianów
EPS i XPS jako szalunków traconych dla płyt fundamentowych w domach
energooszczędnych wraz z oceną ekonomiczną omawianego rozwiązania.
Do celów analizy technicznej wykorzystano trzy projekty budynków
energooszczędnych udostępnione przez firmę i-domy pasywne – wiodącego wykonawcę
budynków pasywnych w Polsce. Obliczenia wykonano na podstawie publikacji naukowych
oraz parametrów technicznych styropianów EPS i XPS udostępnianych przez producentów.
Zakres opracowania obejmuje: charakterystykę problemu, opis analizowanych
projektów, zebranie obciążeń, obliczenia statyczne, uproszczony efekt ekonomiczny na
podstawie kosztorysów i obliczeń kosztów eksploatacyjnych.
Projekt został opracowany na podstawie Eurokodów – konstrukcyjnych oraz
związanych ze stratami ciepła. W pracy znajduje się bibliografia wskazująca źródła na
których bazował autor.
_____________________ _______________________
Promotor Dyplomant
dr inż. Piotr Knyziak inż. Tomasz Kułakowski
Summary
The subject of the diploma project:
Technical and economic analysis of EPS/XPS lost formwork for
slab foundations
Key words: Sustainable civil engineering, Passive buildings, Foundations, Eurocode
The subject of the thesis is analysis of possibilities of using EPS/XPS Styrofoam for
lost formwork for slab foundations in sustainable buildings including economic analysis of
capital expenditure and operating expenses.
In purpose of analysis, company i-domy pasywne. – leader of “Passive house”
development in Poland, shared three projects of sustainable buildings. Calculations were
performed basing on scientific publications and parameters of EPS/XPS styrofoams provided
by manufacturers.
The thesis consists of: description of problem and analyzed projects, loads
specification, static analysis and calculation of simplified economic effect.
Thesis is worked out on basis of Eurocodes – constructions and heat losses. Thesis
includes references listing publications that author was basing on.
_____________________ _______________________
Supervisor Student
dr inż. Piotr Knyziak inż. Tomasz Kułakowski
1 Spis treści
1 Spis treści ........................................................................................................................... 4
2 Cel pracy ............................................................................................................................ 7
3 Zakres pracy ....................................................................................................................... 7
4 Przegląd literatury .............................................................................................................. 8
4.1 Polistyren ekspandowany (EPS) .................................................................................. 8
4.1.1 Parametry wytrzymałościowe polistyrenu ekspandowanego ............................... 8
4.1.2 Model pracy fundamentu posadowionego na warstwie styropianu EPS ............. 9
4.1.3 Współczynnik sprężystości podłoża K ............................................................... 10
4.2 Termoizolacja jako szalunek tracony ........................................................................ 11
5 Analiza MES .................................................................................................................... 12
5.1 Przedmiot analizy ...................................................................................................... 12
5.2 Obciążenia stałe ......................................................................................................... 14
5.2.1 Więźba dachowa ................................................................................................ 14
5.2.2 Obciążenia pokrycia dachowego ........................................................................ 14
5.2.3 Stropy i stropodachy ........................................................................................... 15
5.2.4 Ściany zewnętrzne i wewnętrzne ....................................................................... 16
5.2.5 Okna ................................................................................................................... 17
5.2.6 Płyta fundamentowa ........................................................................................... 18
5.2.7 Dyskusja – otulenie zbrojenia w płytach fundamentowych wykonanych w
technologii ciepłych szalunków traconych ...................................................................... 19
5.3 Obciążenia użytkowe ................................................................................................. 21
5.4 Kombinacje obciążeń ................................................................................................ 22
5.4.1 Wymiarowanie płyt fundamentowych ............................................................... 22
5.4.2 Sprawdzanie nośności podłoża ........................................................................... 22
5.5 Stan Graniczny Użytkowalności ............................................................................... 24
5.6 Model numeryczny .................................................................................................... 24
5.6.1 Siatkowanie paneli płyty fundamentowej .......................................................... 25
5.6.2 Siatkowanie elementów przekazujących obciążenia na płytę fundamentową ... 26
5.7 Dyskusja - nośność warstw szalunku traconego ........................................................ 26
5.7.1 Styropian EPS .................................................................................................... 26
5.7.2 Styropian XPS .................................................................................................... 27
5.8 Obliczeniowa nośność na zginanie płyty żelbetowej ................................................ 27
5.9 Warunki SGU ............................................................................................................ 29
6 Wyniki dla projektu Śródziemnomorska .......................................................................... 30
6.1 Płyta EPS – Model 1 .................................................................................................. 32
6.2 Płyta EPS – Model 2 .................................................................................................. 34
6.3 Płyta EPS120+XPS – Model 1 .................................................................................. 36
6.4 Płyta EPS120+XPS – Model 2 .................................................................................. 38
6.5 Płyta XPS – Model 1 ................................................................................................. 40
6.6 Płyta XPS – Model 2 ................................................................................................. 42
6.7 Podsumowanie wyników analizy dla projektu „Śródziemnomorska” ...................... 44
6.7.1 Nośność warstw izolacji ..................................................................................... 46
6.7.2 Dyskusja – poprawność modelu numerycznego ................................................ 47
6.7.3 Zbrojenie płyty ................................................................................................... 47
6.7.4 Analiza wyników SGU ....................................................................................... 48
7 Projekt Michałów ............................................................................................................. 49
7.1 Momenty zginające na przykładzie wariantu EPS120 .............................................. 50
7.2 Wykresy odporu gruntu dla wszystkich trzech wariantów posadowienia ................. 51
7.2.1 Płyta EPS120 ...................................................................................................... 51
7.2.2 Płyta EPS120 + XPS .......................................................................................... 52
7.2.3 Płyta XPS ........................................................................................................... 53
7.3 Podsumowanie projektu Michałów ........................................................................... 54
7.3.1 Nośność warstw izolacji ..................................................................................... 56
7.3.2 Zbrojenie płyty ................................................................................................... 56
7.3.3 Analiza wyników SGU ....................................................................................... 57
8 Projekt Kutnowska ........................................................................................................... 58
8.1 Momenty zginające na przykładzie wariantu XPS .................................................... 59
8.2 Wykresy odporu gruntu dla wszystkich trzech wariantów posadowienia ................. 60
8.2.1 Płyta EPS ............................................................................................................ 60
8.2.2 Płyta EPS + XPS 36 cm ..................................................................................... 61
8.2.3 Płyta EPS + XPS 48 cm ..................................................................................... 62
8.2.4 Płyta XPS ........................................................................................................... 63
8.3 Podsumowanie projektu Kutnowska ......................................................................... 64
8.3.1 Nośność warstw izolacji ..................................................................................... 66
8.3.2 Zbrojenie płyty ................................................................................................... 67
8.3.3 Analiza wyników SGU ....................................................................................... 68
9 Wnioski z analizy technicznej .......................................................................................... 69
10 Analiza ekonomiczna ....................................................................................................... 71
10.1 Kosztorys ............................................................................................................... 72
10.2 Koszty eksploatacyjne ........................................................................................... 74
10.2.1 Współczynniki przenikania ciepła podłóg na gruncie ........................................ 74
10.2.2 Współczynniki liniowych mostków termicznych .............................................. 76
10.2.3 Obliczenie rocznych strat ciepła do gruntu zgodnie z normą
PN-EN 13370:2008 .......................................................................................................... 82
10.2.4 Roczne koszty związane ze stratami ciepła do gruntu ....................................... 84
10.3 Wyniki analizy ekonomicznej ................................................................................ 87
11 Wnioski z analizy ekonomicznej ...................................................................................... 89
12 Podsumowanie ................................................................................................................. 90
13 Załączniki ......................................................................................................................... 91
13.1 Załącznik 1 – Wybrane rysunki z dokumentacji projektowej budynków
„Śródziemnomorska”, „Michałów” i „Kutnowska” ............................................................. 91
14 Bibliografia ....................................................................................................................... 92
Strona 7 z 93
2 Cel pracy
Celem niniejszej pracy jest analiza techniczna możliwości wykorzystania izolacji
termicznej EPS i XPS jako szalunku traconego płyt fundamentowych oraz porównanie
kosztów inwestycyjnych i eksploatacyjnych rozwiązania omawianego i klasycznego
fundamentu na ławach.
3 Zakres pracy
Pierwszym etapem pracy było znalezienie materiałów naukowych dostarczających
niezbędnych informacji na temat parametrów wytrzymałościowych polistyrenu
ekspandowanego. Mimo, iż posadowienia budynków na warstwie izolacji termicznej
wykonanej ze styropianu EPS są spotykane coraz częściej, a wykonawcy i producenci
materiałów budowlanych prześcigają się w dostarczaniu coraz nowszych i bardziej
udoskonalonych technologii, to wiele pytań dotyczących obliczeń statycznych i nośności tego
typu rozwiązań pozostaje bez odpowiedzi.
Kolejny etap to modelowanie przykładowych budynków wykonanych w technologii
„ciepłych” szalunków traconych i porównanie wyników w zależności od przyjętych założeń.
Wszystkie obliczenia wykonane zostały w programie Autodesk Robot Structural Analysis
2016 (dalej zwany ARSA). Wykorzystane projekty zostały udostępnione przez firmę i-domy
pasywne.
Ostatnim etapem była analiza ekonomiczna opłacalności stosowania „ciepłych”
szalunków traconych. Przeprowadzono kosztorysy „ciepłej płyty” i klasycznych ław
fundamentowych oraz przeanalizowano koszty eksploatacyjne związane ze stratami ciepła
przez oba detale. W tym celu wykonano obliczenia MES współczynnika liniowego mostka
termicznego dla płyty na warstwie izolacji i ławy, a następnie porównano efekty ekonomiczne
poszczególnych rozwiązań.
Strona 8 z 93
4 Przegląd literatury
4.1 Polistyren ekspandowany (EPS)
Polistyren ekspandowany, zwany popularnie styropianem, czy EPS-em to produkt
wieloetapowej obróbki ropy naftowej - pod wpływem wysokiej temperatury powstaje
spieniony granulat o bardzo wysokich parametrach izolacyjności termicznej (współczynnik
przewodzenia ciepła wynosi =0,025-0,04 W/m∙K). Dzięki niskim kosztom jest to
najpopularniejszy materiał „dociepleniowy” spotykany w naszym kraju. Warto nadmienić, że
EPS nie jest wykorzystywany jedynie w budownictwie, ale również min. w przemyśle
spożywczym i farmaceutycznym przez co jest on jednym z najdokładniej zbadanych
materiałów budowlanych. Co ciekawe ekspertyzy prowadzone na obiektach izolowanych
styropianem ponad 40 lat temu wykazały, że EPS zabezpieczony przed czynnikami
agresywnymi (promieniowanie słoneczne, materiały bitumiczne) nie traci swoich parametrów
technicznych na przestrzeni czasu 1.
4.1.1 Parametry wytrzymałościowe polistyrenu ekspandowanego
Parametry wytrzymałościowe polistyrenu ekspandowanego zależne są od
przeznaczenia, składu chemicznego i technologii produkcji. Zwykle w kartach katalogowych
producentów materiałów izolacyjnych można znaleźć produkty o parametrach dobranych w
zależności od przeznaczenia, min.:
EPS fasada
EPS dach
EPS podłoga
EPS akustyczny
EPS fundament
EPS parking
W ramach posadowienia zwykle stosuje się styropian EPS parking, z uwagi na jego
najwyższe parametry wytrzymałościowe.
EPS wykorzystywany jest od wielu lat w realizacjach narażonych na bardzo duże
obciążenia, takich jak parkingi samochodowe, hale przemysłowe, czy hangary lotnicze, co
Strona 9 z 93
świadczy, że oprócz niskiej ceny i dobrej izolacyjności termicznej styropian posiada wysokie
parametry wytrzymałościowe.
Zgodnie z normą PN-EN 13163 2 wytrzymałość styropianów EPS stosowanych w
budownictwie mierzona jest naprężeniem ściskającym przy 10% odkształceniu. W normie nie
można znaleźć więcej informacji dotyczących tego jak styropiany zachowują się przed i po
przekroczeniu ustalonej granicy, a sama metoda sugeruje, że przy tak znaczących
odkształceniach styropian nie ulega zniszczeniu.
Badania przeprowadzone pod kierownictwem Ivana Gnipa w Instytucie Izolacji
Termicznych Uniwersytetu Technicznego im. Giedymina w Wilnie 3 wykazały, że nie jest to
optymalne podejście do badania tego typu materiałów, gdyż normowe założenia są spełnione
tylko dla styropianów o niewielkich gęstościach (do 20 kg/m3). Autorzy sugerują, aby dla
styropianów o wyższych gęstościach stosować zależność σcr = 0,6 ∙ σ10 (σcr – naprężenia
graniczne, σ10 – naprężenia przy odkształceniu 10%). Co ciekawe, badania litewskich
naukowców wykazały, że styropian nie ulegał zniszczeniu przy znacznie większych
naprężeniach, jednak wykres σ-ε wskazywał pewnego rodzaju uplastycznienie (znaczny
przyrost odkształceń przy nieznacznym przyroście obciążeń) po przekroczeniu σcr, dlatego
autorzy badań przyjęli zależność σcr = σA (Wykres 1).
Wykres 4.1. Zależność σ-ε styropianów EPS (Stress – σ naprężenia, Strain – ε odkształcenia)
4.1.2 Model pracy fundamentu posadowionego na warstwie styropianu EPS
W celu zamodelowania posadowienia będącego przedmiotem niniejszej pracy
posłużono się modelem Winklera – wykorzystującym współczynnik sprężystości podłoża
K [kN/m3].
Strona 10 z 93
Podłoże winklerowskie jest najczęściej stosowanym przez programy komputerowe
modelem gruntowym, mimo tego że w większości przypadków jest odległy od
rzeczywistości. Polega na odwzorowaniu gruntu zestawem niezależnych sprężynek o
charakterystyce liniowej. Dużą zaletą tego odwzorowania pracy gruntu jest to, że daje wyniki
już przy pierwszym rozwiązaniu modelu 12
.
Jak widać na wykresie 1 do momentu osiągnięcia naprężeń σA (gdzie σA = σcr ) płyty
styropianowe wykazują niemal liniową zależność σ-ε, tak więc sprężysta struktura EPS’u,
związana z dużą zawartością gazów powoduje, że jest to materiał bardzo bliski założeniom
Winklera.
4.1.3 Współczynnik sprężystości podłoża K
Na potrzeby modelu płyty fundamentowej w programie ARSA policzono
współczynnik sprężystości podłoża K według poniższego algorytmu:
σ10 – naprężenia ściskające przy odkształceniu 10%
K – współczynnik sprężystości podłoża
x – odkształcenia płyty
d – grubość płyty
Grubość płyty (d) dobieramy ze względu na wymagania izolacyjności termicznej w
budynkach energooszczędnych. Na potrzeby niniejszej pracy przyjęto grubość płyty
styropianowej pod płytą fundamentową d=30 cm – jest to standardowa grubość warstwy
izolacji stosowana przy realizacjach budynków w standardach NF15 i Pasywnym.
Strona 11 z 93
Wartość naprężeń σ10 odczytujemy z karty katalogowej producenta styropianu - przyjmuję
wartości σ10.EPS120 = 120 kPa, σ10.EPS150 = 150 kPa, jest to standardowa wartość dla
styropianów EPS Parking i σ10 = 300 kPa dla płyt z polistyrenu ekstrudowanego XPS.
4.2 Termoizolacja jako szalunek tracony
Rosnące zainteresowanie budownictwem niemal zero-energetycznym w Europie
zaowocowało wieloma realizacjami wykorzystującymi omawiane rozwiązania na terenie
naszego kraju. Wartym podkreślenia jest fakt, iż Polska firma – izodom2000, jako pierwsza
na świecie opracowała rewolucyjną technologię budowy domów energooszczędnych w
całości opartą na technologii szalunków traconych będących izolacją termiczną. Niniejsza
praca nie skupia się na rozwiązaniach proponowanych przez tegoż producenta, jednak w
związku z ofertą elementów dedykowanych do energooszczędnych płyt fundamentowych,
producent stworzył poradnik projektanta4, który stanowi niezwykle ciekawe źródło wiedzy.
Według autorów ww. publikacji, wykorzystując rozwiązanie systemowe firmy
izodom2000 (parametry materiału izolacyjnego: naprężenia ściskające przy odkształceniu
10% σ10 = 300 kPa), można pominąć obliczenia konstrukcyjne płyty fundamentowej
wykonanej w tej technologii dla budynków mieszkalnych o wysokości do dwóch
kondygnacji, nawet przy zastosowaniu płyt niezbrojonych.
W związku ze stosunkowo wysoką ceną omawianego produktu wielu wykonawców
decyduje się na stosowanie typowych materiałów izolacyjnych, które posiadają zbliżone
parametry wytrzymałościowe. Popularnym rozwiązaniem jest wzmocnienie szalunku w
okolicach ścian nośnych, słupów, czy oparć biegów schodowych, styropianem XPS
(polistyren ekstrudowany, popularnie zwany styrodurem) o wytrzymałości znacznie wyższej
niż w przypadku klasycznego EPSu (Rozdział 4.1.3).
Strona 12 z 93
Zdjęcie 1. Prace budowlane przy wykonywaniu szalunku traconego EPS 5
5 Analiza MES
5.1 Przedmiot analizy
Na podstawie projektów przekazanych przez firmę i-domy pasywne przeprowadzono
analizę dla trzech budynków - poniżej krótki opis techniczny poszczególnych obiektów:
„Śródziemnomorska”
adres: Łódź ul. Śródziemnomorska
liczba kondygnacji: 1 (+ antresola użytkowa nad kuchnią i kotłownią)
rok budowy: 2014-2015
konstrukcja: murowana, tradycyjna
Budynek zlokalizowany w Łodzi przy ulicy Śródziemnomorskiej zaprojektowany do
spełnienia standardów Passivhaus Institut oraz NF 15. Budynek posadowiony jest na
płycie fundamentowej na warstwie izolacji termicznej z instalacją grzewczą pogrążoną w
warstwie konstrukcyjnej. Ściany nośne wykonane są z cegły silikatowej drążonej. Z
uwagi na duże rozpiętości stropów zastosowano stropy gęstożebrowe na belkach
sprężonych. Dach częściowo płaski, częściowo o niewielkim spadku pokryty warstwą
membrany PCV.
.
„Michałów”
adres: Michałów-Reginów, ul. Spacerowa
liczba kondygnacji: 1
rok budowy: 2015-trwa
konstrukcja: murowana, tradycyjna
Strona 13 z 93
Budynek parterowy zlokalizowany w Michałowie-Reginowie przy ulicy Spacerowej
zaprojektowany jako energooszczędny. Budynek posadowiony jest na płycie
fundamentowej na warstwie izolacji termicznej z instalacją grzewczą pogrążoną w
warstwie konstrukcyjnej. Ściany nośne wykonane są z cegły silikatowej drążonej. Dach
wielospadzisty zbudowany na więźbie drewnianej pokryty jest dachówką ceramiczną.
„Kutnowska”
adres: Łódź, ul. Kutnowska
liczba kondygnacji: 2
rok budowy: trwa
konstrukcja: murowana, tradycyjna
Budynek dwukondygnacyjny zlokalizowany w Łodzi przy ulicy Kutnowskiej
zaprojektowany jako energooszczędny. Budynek posadowiony jest na płycie
fundamentowej na warstwie izolacji termicznej z instalacją grzewczą pogrążoną w
warstwie konstrukcyjnej. Ściany nośne wykonane są z cegły silikatowej drążonej. Dach
wielospadzisty zbudowany na więźbie drewnianej pokryty jest dachówką ceramiczną.
W celu uzyskania możliwie dokładnych wyników symulacji, autor niniejszej pracy
zdecydował się na zamodelowanie wszystkich trzech budynków w całości w programie
ARSA z uwzględnieniem następujących założeń:
Element
budynku ARSA Komentarz
Więźba
dachowa
Elementy
prętowe
Krokwie, płatwie słupki zamodelowano jako elementy prętowe,
płatwie i słupki wyłączono z rozkładu kopertowego,
Pokrycie
dachowe
Elementy
okładzinowe
Obciążenia elementów okładzinowych opisano w rozdziale
Obciążenia
Stropy i
stropodachy
Elementy
okładzinowe
Elementy okładzinowe zostały obciążone zgodnie z
wytycznymi producenta stropów systemowych
(Teriva/Granord) – szczegóły w rozdziale 5.2.3.
Ściany
wew./zew. Ściana
W celu zamodelowania ścian z elementów silikatowych
stworzono materiał o nazwie „SILKA” o następujących
parametrach:
-moduł Younga E -15000 [MPa]
-współczynnik Poissona - 0,2
Strona 14 z 93
-ciężar objętościowy -16 [kN/m3]
Płyta
fundamentowa Panel
Płyty fundamentowe zostały zamodelowane zgodnie z
projektami (grubość). Dla każdego budynku wykorzystano dwa
rodzaje paneli:
-XPS
-EPS
które odpowiadają materiałom wykorzystanym do izolacji
danych stref fundamentu.
Tabela 5.1.1. Elementy modelu MES
5.2 Obciążenia stałe
Wszystkie obciążenia wyliczano przy założeniu przyśpieszenia grawitacyjnego g=9,81 m/s2.
5.2.1 Więźba dachowa
Więźba dachowa zamodelowana została zgodnie z projektami przekazanymi przez
firmę i-domy pasywne, a pochodzące od niej obciążenia stałe zostały w obliczeniach
uwzględnione z wykorzystaniem wbudowanej opcji programu ARSA – „ciężar własny”.
5.2.2 Obciążenia pokrycia dachowego
Dachówka ceramiczna:
Według danych producenta obciążenia wynoszą G=50 [kg/m2]
Gdachówka = 50 ∙ 9,81 / 1000 = 0,5 [kN/m2]
Membrana PCV o gr. 1,8 mm:
Materiał Grubość [m] Ciężar objętościowy [kg/m3]
PCV 0,0018 1500
GPCV = 0,0018 ∙ 1500 ∙ 9,81 / 1000 = 0,03 [kN/ m2]
Łaty kontrłaty, przyjęto:
Głaty/kontrłaty = 0,04 [kN/m2]
Wiatroizolacja, przyjęto:
Głaty/kontrłaty = 0,02 [kN/m2]
Strona 15 z 93
Obciążenia od warstw pokrycia dachowego – dachówka ceramiczna:
Obciążenia Wartość
[kN/m2]
Dachówka ceramiczna 0,49
Łaty, kontrłaty 0,04
Wiatroizolacja 0,02
SUMA 0,6
Obciążenia od warstw pokrycia dachowego – membrana PCV:
Obciążenia Wartość
[kN/m2]
PCV 0,03
Wiatroizolacja 0,02
SUMA 0,05
5.2.3 Stropy i stropodachy
Wszystkie stropy i stropodachy zamodelowano z wykorzystaniem elementów
okładzinowych, które obciążono zgodnie z danymi podanymi przez producenta.
Strop Teriva 4,0/1
Na podstawie danych producenta – firmy Stropex6 przyjęto:
GTeriva 4,0/1 = 2,68 [kN/m2]
Strop GRANORD
Na podstawie danych producenta – firmy GRANORD7 przyjęto parametry dla
technologii 25+5 cm, przy założeniu montażu 1/5 – podwójny i 4/5 pojedynczy:
GGRANORD = 1/5 ∙ 4,63 + 4/5 ∙ 4,21 = 4,55 [kN/m2]
Strona 16 z 93
5.2.4 Ściany zewnętrzne i wewnętrzne
Zgodnie z poradnikiem projektanta wydanym przez firmę Izodom 2000 płytę
fundamentową należy wymiarować przy założeniu, że ściany nośne pełnią rolę przegubowych
podpór liniowych 4.
Ponieważ połączenia ściany z płytą/wieńcem nie w pełni spełniają założenia podpory
liniowej dodano liniowe zwolnienia przemieszczeń z założeniem braku wzajemności
przemieszczeń pionowych między płytą i ścianą i brakiem wzajemności obrotów:
- przemieszczeń pionowych (Uz),
- obrotu wokół osi zwolnienia (Rx).
Wykończenie ścian wewnętrznych uwzględniono w następujący sposób:
Materiał Grubość [m]
Ciężar
objętościowy
[kg/m3]
G [kN/m2]
tynk 0,015 1800 0,26
tynk 0,015 1800 0,26
RAZEM [kN/m2]
0,53
Wykończenie ścian zewnętrznych uwzględniono w następujący sposób:
Materiał Grubość [m]
Ciężar
objętościowy
[kg/m3]
G [kN/m2]
tynk 0,015 1800 0,26
styropian 0,36 30 0,11
tynk 0,015 1800 0,26
RAZEM [kN/m2] 0,64
Ciężar własny został uwzględniony za pomocą wbudowanej opcji programu ARSA.
Strona 17 z 93
5.2.5 Okna
Pierwszym standardem obiektów niemal zero-energetycznych jest standard stworzony
przez grupę naukowców z Niemiec i Szwecji skupionych wokół Uniwersytetu Technicznego
w Darmstadt. Warunki klimatyczne w Niemczech pozwalały na projektowanie budynków,
które wykorzystywały zyski cieplne - bytowe oraz od nasłonecznienia, na tyle sprawnie, że
nie wymagały dodatkowych źródeł ciepła (kotłów, piecy, itp.), jednocześnie zapewniając
najwyższe standardy komfortu cieplnego. Taka „pasywna” postawa wobec warunków
zewnętrznych zaowocowała nazwą – budynków pasywnych. W tego typu realizacjach
gospodarowanie energią słoneczną wymaga bardzo dużych przeszkleń skupionych przede
wszystkim na fasadzie południowej co stwarza bardzo ciekawe problemy już na etapie
koncepcji architektonicznej.
Przy analizie posadowień jest to o tyle istotne, że punkty oparcia glifów przenoszą
znacznie większe obciążenia niż przekroje pod samymi oknami.
W celu odwzorowania okien, w elementach ścian stworzono otwory rozmieszczone
zgodnie z projektami, a okna zamodelowano jako nieważkie okładziny obciążone pionowo:
Gokna = 0,5 [kN/ m2]
Jest to wartość odpowiadająca górnym zakresom ciężarów tego typu elementów (ok.
50 kg./m2) jednak energooszczędne okna o bardzo niskich współczynnikach przenikania
ciepła U zazwyczaj wyposażone są w bardzo ciężkie pakiety trzyszybowe, stąd stosownie tak
dużych obciążeń jest uzasadnione.
Uwzględniono jedynie okna oparte na płycie fundamentowej.
Strona 18 z 93
5.2.6 Płyta fundamentowa
Fundament zamodelowany został jako „panel” z betonu C30/37 o grubości zgodnej z
projektem, posadowiony na podłożu sprężystym o współczynniku sprężystości gruntu Kz
(Rozdział 2.1). Ciężar własny został uwzględniony za pomocą wbudowanej opcji programu
ARSA.
Parametry paneli dobrano w następujący sposób:
Parametry sprężystości podłoża dla paneli EPS120
Parametry sprężystości podłoża dla paneli XPS
Strona 19 z 93
5.2.7 Dyskusja – otulenie zbrojenia w płytach fundamentowych wykonanych w
technologii ciepłych szalunków traconych
Do zagadnienia otulenia zbrojenia dolnego płyty fundamentowej opartej na warstwie
izolacji termicznej można podejść na trzy sposoby 8:
1. Dla klas ekspozycji XC2 i XC3 i elementów mających kształt płyty przy doborze
minimalnego otulenia cmin.dur klasę konstrukcji można zmniejszyć o 1 (z S4 do
S3), wówczas cmin.dur=20 mm.
2. Jeżeli beton układa się na wcześniej przygotowanym podłożu to nominalne
otulenie cmin.dur powinno wynosić co najmniej cmin.dur=40 mm.
3. Jeżeli beton układany jest na podłożu gruntowym nominalne otulenie cmin.dur
powinno wynosić co najmniej cmin.dur=75 mm.
Podejście trzecie zdaje się być niezasadne w przypadku podłoża sprężystego w postaci
styropianu, które nie wprowadza zagrożenia mieszania się podłoża z układanym betonem.
Podejście pierwsze jest najmniej zachowawcze i przy braku konieczności
optymalizacji zbrojenia w płycie jego stosowanie nie jest konieczne.
Zdaniem autora, w sytuacji gdy płyta fundamentowa leży na warstwie sprężystej
izolacji termicznej najrozsądniejszym podejściem jest podejście 2 – zakładające, że warstwa
szalunku nie jest tak równa jak w przypadku klasycznego szalunku, ale nie stwarza ryzyka
mieszania się kulek styropianu z rozkładaną mieszanką, jednocześnie zachowując bezpieczną
wartość otuliny minimalnej.
Strona 20 z 93
Typ zbrojenia płyty dobrano dla następujących parametrów:
Strona 21 z 93
W ramach niniejszej pracy przeprowadzono analizę dla kilku wariantów
posadowienia:
Wariant 1 – płyta na warstwie EPS
Wariant 2 – płyta na warstwie EPS, obwodowo
warstwa XPS
Wariant 3 – płyta na warstwie XPS
5.3 Obciążenia użytkowe
Obciążenia użytkowe przyjęto zgodnie z PN-EN 1991-1-1:2002 Oddziaływania ogólne
– ciężar objętościowy, ciężar własny, obciążenia użytkowe 9:
- Kategoria budynku: A – budynki mieszkalne
- Obciążenia użytkowe: stropy - qk = 2,0 kN/m2
schody - qk = 2,0 kN/m2
Obciążenia śniegiem uwzględniono zgodnie z PN-EN 1991-1-3:2005 Oddziaływania
na konstrukcje – oddziaływania ogólne – obciążenie śniegiem 10
w następujący sposób (na
przykładzie projektu Śródziemnomorska, gdzie dach opada pod dwoma różnymi kątami):
Strona 22 z 93
Kąt pochylenia
dachu α 5 13
współczynnik
kształtu dachu μ 1,47 1,25
obciążenie gruntu
śniegiem sk [kN/m2] 0,90 0,90
współczynnik
termiczny ct 1,00 1,00
współczynnik
ekspozycji ce 1,00 1,00
s [kN/m2] 1,32 1,13
Obciążenia wiatrem nie uwzględniono. Założono, że ściany nośne je przeniosą, a ich
wpływ na posadowienie będzie niewielki.
5.4 Kombinacje obciążeń
5.4.1 Wymiarowanie płyt fundamentowych
W celu zwymiarowania płyt fundamentowych zastosowano kombinacje obciążeń 11
:
- kombinacja 6.10:
przy czym:
- dla oddziaływań niekorzystnych:
- dla oddziaływań korzystnych:
5.4.2 Sprawdzanie nośności podłoża
Analizowane posadowienie jest specyficzne, ponieważ jako podłoże nośne należy
rozumieć zarówno grunt pod warstwą chudego betonu jak i warstwę podłoża sprężystego
(izolacji termicznej) bezpośrednio pod płytą fundamentową.
Dla rozpatrzenia stanu granicznego zniszczenia albo nadmiernego odkształcenia podłoża
wymaga się sprawdzenie warunku 12
:
Strona 23 z 93
gdzie: Ed – wartość obliczeniowa efektu oddziaływań (obciążeń)
Rd – wartość obliczeniowa oporu przeciw oddziaływaniu
W celu określenia obliczeniowych efektów oddziaływań Ed stosuje się współczynniki
częściowe. Obecnie funkcjonują trzy sposoby zastosowania ww. współczynników:
- podejście projektowe 1
- podejście projektowe 2
- podejście projektowe 3
Współczynniki częściowe podzielono na:
A – dotyczące oddziaływań lub efektów oddziaływań
B – dotyczące parametrów gruntowych
R – dotyczące oporów, lub nośności
przy czym:
Zestaw
Obciążenie
stałe γG zmienne γQ
korzystne niekorzystne korzystne niekorzystne
A1 1,35 1,00 1,50 0,00
A2 1,00 1,00 1,30 0,00
Tabela 3.1 Współczynniki częściowe stosowane do oddziaływań, lub efektów oddziaływań 4
Zestaw
Tangens kąta
tarcia
wewnętrznego
Spójność
efektywna
Wytrzymałość
na ścinanie
bez odpływu
Wytrzymałość
na ściskanie
jednoosiowe
Ciężar
objętościowy
γφ’ γc’ γcu γqu γγ
M1 1,00 1,00 1,00 1,00 1,00
M2 1,25 1,25 1,40 1,40 1,00
Tabela 3.2 Współczynniki częściowe stosowane do wymienionych parametrów geotechnicznych 4
Zestaw Dotyczące nośności podłoża Dotyczące oporu na przesunięcie
γR;v γR;h
R1 1,00 1,00
R2 1,40 1,10
R3 1,00 1,00
Tabela 3.3 Współczynniki częściowe stosowane do określenia oporu nośności 4
Podejście projektowe 1
Strona 24 z 93
Kombinacja 1: A1 „+” M1 „+” R1
Kombinacja 2: A2 „+” M2 „+” R1
Podejście projektowe 2
Kombinacja : A1 „+” M1 „+” R2
Podejście projektowe 3
Kombinacja : (A1 lub A2)* „+” M1 „+” R2
* A1 do oddziaływań konstrukcji, A2 do oddziaływań geotechnicznych
Komitet Techniczny 254 ds. geotechniki zarekomendował stosowanie w Polsce
podejścia 2 (z wyjątkiem sprawdzania stateczności ogólnej, gdzie zarekomendowano
podejście 3). Norma w jednoznaczny sposób nie odnosi do stosowania współczynników
jednoczesności , dlatego w niniejszej pracy dla kombinacji wg. podejścia drugiego nie są
one stosowane.
Ponieważ powszechną praktyką przy realizacjach obiektów posadowionych na płycie
fundamentowej jest wymiana i zagęszczenie gruntu na głębokości 25-35 cm pod płytą na
pospółki o odpowiednim zakresie uziarnienia, autor niniejszej pracy nie analizuje nośności
warstw gruntu pod płytą z betonu chudego, a jedynie warstwę podłoża sprężystego.
5.5 Stan Graniczny Użytkowalności
W celu sprawdzenia SGU wykorzystano kombinację quasi-stałą:
5.6 Model numeryczny
W celu przeprowadzenia obliczeń model podzielono na elementy skończone. Z uwagi na
to, że niniejsza praca skupia się na posadowieniu, zagęszczenie siatkowania w panelach płyty
fundamentowej jest dużo większe niż w pozostałych elementach, których głównym celem jest
odwzorowanie i przekazanie obciążeń.
Strona 25 z 93
5.6.1 Siatkowanie paneli płyty fundamentowej
Aby model MES jak najwierniej odwzorował przedmiot badań zagęszczenie siatkowania
i wymiary elementów konstrukcji dopasowano do siebie – panelom pod ścianami nośnymi
nadano szerokość 48 cm (w rzeczywistości stosuje się płyty o szerokości 50 cm) aby
siatkowanie elementami o rozmiarze 12 cm wypełniało poszczególne elementy, jednocześnie
korelując z grubością ścian nośnych – 24 cm. Jest to szczególnie ważne w przypadku modelu
z obwodowym wykorzystaniem płyt XPS gdzie dla błędnie dobranej siatki pojawiał się
znaczny wzrost naprężeń na styku paneli XPS i EPS.
Poniżej zamieszczono opcje zaawansowane siatkowania wykorzystanego w panelach
płyty fundamentowej:
Strona 26 z 93
5.6.2 Siatkowanie elementów przekazujących obciążenia na płytę fundamentową
Ponieważ elementy ścian, prętów, belek i okładzin zostały zamodelowane po to by jak
najwierniej zasymulować przekazywanie obciążeń na płytę fundamentową, podzielono je na
elementy skończone o większych rozmiarach.
Poniżej zamieszczono opcje zaawansowane siatkowania wykorzystanego we wszystkich
elementach konstrukcyjnych powyżej płyty fundamentowej.
5.7 Dyskusja - nośność warstw szalunku traconego
5.7.1 Styropian EPS
Zgodnie z omówionymi w rozdziale „Parametry wytrzymałościowe materiałów
termoizolacyjnych” badaniami przeprowadzonymi pod kierownictwem Ivana Gnipa3
styropiany EPS dostępne na rynku nie osiągają parametrów gwarantujących pracę sprężystą
aż do granicy odkształceń 10% i dlatego autorzy badań sugerują stosowanie zależności
Strona 27 z 93
σcr = 0,6 ∙ σ10 (σcr – naprężenia graniczne, σ10 – naprężenia przy odkształcenu 10%). Tak
rygorystyczne współczynniki bezpieczeństwa znacznie ograniczają możliwości posadawiania
budynków na warstwie styropianów EPS. Dodatkowo zgodnie z Podejściem obliczeniowym 2
do wartości obliczeniowej nośności podłoża należy stosować współczynnik częściowy γR =
1,4 (tabela 3.3), wówczas:
5.7.2 Styropian XPS
Na rynku materiałów izolacyjnych powszechnym zjawiskiem jest, niezgodne z
wymogami normowymi, skracanie procesu technologicznego o proces sezonowania
styropianu EPS, co może mieć negatywny wpływ na jego parametry wytrzymałościowe.
Mimo iż autorzy wyżej przytoczonych badań (które nie obejmowały XPS-u) załączyli listę
producentów, których wyroby były wykorzystane, to nie opisali, czy badane próbki
odpowiadały dostępnym na rynku, czy były przygotowane w sposób szczególnie staranny.
Styropian XPS stosowany jest zdecydowanie rzadziej i jego produkcja nie jest tak masowa,
dlatego zdaniem autora stosowanie zależności σcr = 0,6 ∙ σ10 nie jest konieczne i na potrzeby
niniejszej pracy przyjęto, że σcr = σ10, wówczas:
5.8 Obliczeniowa nośność na zginanie płyty żelbetowej
Przy analizowanym sposobie posadawiania budynków stosowane są trzy podstawowe
rodzaje płyt fundamentowych:
- płyty niezbrojone
- płyty ze zbrojeniem rozproszonym
- płyty zbrojone
Strona 28 z 93
Ponieważ we wszystkich analizowanych projektach w warstwie konstrukcyjnej
pogrążona jest instalacja ogrzewania rozpatrywane są jedynie płyty zbrojone, gdyż ta
technologia pomaga optymalizować rozlokowanie pętli grzewczych.
W celu sprawdzenia jakie zbrojenie byłoby wymagane ze względu na nośność
policzono nośność pasma płytowego według podanego poniżej algorytmu:
Strona 29 z 93
;
Według powyższego algorytmu obliczono nośność pasma płytowego dla prętów #10 i
#12 dla podanych poniżej rozstawów:
średnica pręta [mm] #10 Amin [cm2]
rozstaw [cm] 5 10 15 20 25
pole zbrojenia [cm2/m
2] 15,71 7,85 5,24 3,93 poniżej
zbrojenia
minimalnego
3,69 xeff [cm] 3,19 1,59 1,06 0,80
MRd [kNm/m] 126,9 65,2 43,8 33,0
Tabela 4.8.1 Nośność na zginanie pasma płytowego przy zbrojeniu #10
średnica pręta [mm] #12 A min
[cm2]
rozstaw [cm] 3 5 10 15 20 25
pole zbrojenia [cm2/m
2] 37,70 22,62 11,31 7,54 5,65 4,52
3,68 xeff [cm] 7,65 4,59 2,29 1,53 1,15 0,92
MRd [kNm/m] 277,2 176,0 91,6 61,9 46,7 37,5
Tabela 4.8.1 Nośność na zginanie pasma płytowego przy zbrojeniu #12
5.9 Warunki SGU
W rozdziale „14.2.2.6. Graniczne wartości przemieszczeń fundamentów” książki pt.
Konstrukcje żelbetowe według Eurokodu 2 i norm związanych część 3 wydanie V
Włodzimierza Starosolskiego, czytamy:
„W projekcie posadowienia należy ustalić wartości graniczne przemieszczeń fundamentu,
przy czym nierównomierne przemieszczenia fundamentów wywołujące odkształcenia
posadawianej konstrukcji należy ograniczy tak, aby w konstrukcji nie wystąpił stan
graniczny” 12
.
Z punktu widzenia szalunku traconego ograniczenie przemieszczeń polega na
niedopuszczeniu do zniszczenia wykorzystanej izolacji. Ponieważ według deklaracji
Strona 30 z 93
producentów parametry wytrzymałościowe są mierzone przy odkształceniu 10% do obliczeń
przyjęto, że odkształcenia izolacji nie powinny przekroczyć tej wartości.
Przy projektowaniu płyt przyjmuje się warunek SGU:
u – przemieszczenie pionowe
L – mniejszy wymiar płyty
W ramach niniejszej pracy sprawdzono obywa warunki.
6 Wyniki dla projektu Śródziemnomorska
Obliczenia przeprowadzono dla kilku wariantów rozwiązań konstrukcyjnych (Rozdział
3.1.6), jak również kilku wariantów modelowania posadowienia w programie ARSA:
- Model 1: elementy konstrukcyjne odwzorowane są przez płaszczyzny środkowe
płyty fundamentowej ograniczone osiami konstrukcyjnymi ścian nośnych
Rysunek 6.1 Model 1
- Model 2: płyta fundamentowa zamodelowana z uwzględnieniem wspornika na
połączeniu ściana-płyta
Strona 31 z 93
Rysunek 6.2 Model 2
Z uwagi na różnorodność projektów wszystkie detale omówiono na podstawie obiektu
„Śródziemnomorska”. Poniżej zamieszczono przykładowe wykresy momentów zginających
XX, YY z redukcją pod ścianami nośnymi i słupami, odporu gruntu w płycie fundamentowej
oraz przemieszczeń po weryfikacji z aktualizacją sztywności.
Wszystkie poniżej zaprezentowane wykresy momentów zginających zostały
sporządzone z uwzględnieniem redukcji sił pod ścianami.
Rysunek 6.3 Widok modelu MES - Śródziemnomorska
Z uwagi na duże obciążenia w wariancie EPS zastosowano styropian EPS 150. Dla
wariantu EPS+XPS zastosowano styropian EPS 120.
Strona 32 z 93
6.1 Płyta EPS – Model 1
Wykres 6.1.1 Momenty zginające Mxx – Płyta EPS Model
1
Wykres 6.1.2. Momenty zginające Myy – Płyta EPS
Model 1
Wykres 6.1.3. Przykładowy wykres momentów Mxx– Płyta EPS Model 1
Wykres 6.1.4. Przemieszczenia dla kombinacji quasi-stałej
– Płyta EPS Model 1
Strona 33 z 93
Wykres 6.1.5. Odpór gruntu – Płyta EPS Model 1
Wykres 6.1.6. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS Model 1
Strona 34 z 93
6.2 Płyta EPS – Model 2
Wykres 6.2.1 Momenty zginające Mxx – Płyta EPS
Model 2
Wykres 6.2.2. Momenty zginające Myy – Płyta EPS
Model 2
Wykres 6.2.3. Przykładowy wykres momentów Mxx– Płyta EPS Model 2
Wykres 6.2.4. Przemieszczenia dla kombinacji quasi-stałej
Strona 35 z 93
– Płyta EPS Model 2
Wykres 6.2.5. Odpór gruntu – Płyta EPS Model 2
Wykres 6.2.6. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS Model 2
Strona 36 z 93
6.3 Płyta EPS+XPS – Model 1
Wykres 6.3.1 Momenty zginające Mxx
– Płyta EPS+XPS Model 1
Wykres 6.3.2. Momenty zginające Myy
– Płyta EPS+XPS Model 1
Wykres 6.3.3. Przykładowy wykres momentów Mxx – Płyta EPS+XPS Model 1
Wykres 6.3.4. Przemieszczenia dla kombinacji quasi-stałej
– Płyta EPS+XPS Model 1
Strona 37 z 93
Ponieważ w przypadku stosowania styropianu XPS obwodowo pod ścianami
konstrukcyjnymi należy osobno rozpatrywać nośność warstw EPS i XPS, wyniki zostały
przedstawione na dwóch wykresach:
Wykres 6.3.5. Odpór gruntu – strefa pod ścianami – płyta XPS Model 1
Wykres 6.3.6. Odpór gruntu – strefa między ścianami – płyta EPS Model 1
Wykres 6.3.7. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS+XPS Model 1
Strona 38 z 93
6.4 Płyta EPS+XPS – Model 2
Wykres 6.4.1 Momenty zginające Mxx
– Płyta EPS+XPS Model 2
Wykres 6.4.2. Momenty zginające Myy
– Płyta EPS+XPS Model 2
Wykres 6.4.3. Przykładowy wykres momentów Mxx– Płyta EPS Model 2
Wykres 6.4.4. Przemieszczenia dla kombinacji quasi-stałej
– Płyta EPS Model 2
Strona 39 z 93
Ponieważ w przypadku stosowania styropianu XPS obwodowo pod ścianami
konstrukcyjnymi należy osobno ropatrywać nośność warstwy EPS i XPS to wyniki zostały
przedstawione na dwóch wykresach:
Wykres 6.4.5. Odpór gruntu – strefa pod ścianami – płyta XPS Model 2
Wykres 6.4.6. Odpór gruntu – strefa między ścianami – płyta EPS Model 2
Wykres 6.4.7. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS+XPS Model 2
Strona 40 z 93
6.5 Płyta XPS – Model 1
Wykres 6.5.1 Momenty zginające Mxx
– Płyta XPS Model 1
Wykres 6.5.2. Momenty zginające Myy
– Płyta XPS Model 1
Wykres 6.5.3. Przykładowy wykres momentów Mxx - obwiednia górna
– Płyta XPS Model 1
Wykres 6.5.4. Przemieszczenia dla kombinacji quasi-stałej
– Płyta XPS Model 1
Strona 41 z 93
Wykres 6.5.5. Odpór gruntu – Płyta XPS Model 1
Wykres 6.5.7. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta XPS Model 1
Strona 42 z 93
6.6 Płyta XPS – Model 2
Wykres 6.6.1 Momenty zginające Mxx – Płyta XPS
Wykres 6.6.2. Momenty zginające Myy – Płyta XPS
Wykres 6.6.3. Przykładowy wykres momentów Mxx – Płyta XPS
Wykres 6.6.4. Przemieszczenia dla kombinacji quasi-stałej
– Płyta XPS
Strona 43 z 93
Wykres 6.6.5. Odpór gruntu – Płyta XPS
Wykres 6.6.7. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta XPS
Strona 44 z 93
6.7 Podsumowanie wyników analizy dla projektu „Śródziemnomorska”
Poniżej podsumowano wyniki momentów zginających Mxx i Myy oraz odporu gruntu
Kz dla wszystkich wariantów modelowania. Ponieważ zgodnie z publikacją „Płyty
fundamentowe w systemie „Izodom 2000 Polska” – poradnik dla projektantów” 4 przekroje
pod murowanymi ścianami konstrukcyjnymi należy niezależnie od wartości momentów
zginających wzmocnić wieńcem o zbrojeniu 4 ϕ10 mm ze strzemionami ϕ10 co 200 mm przy
opracowaniu wyników podano wartości maksymalne i minimalne momentów zginających
osobno dla stref pod (w obrysie o szerokości 48 cm – dla Modelu 2 i 36 cm dla Modelu 1) i
między ścianami nośnymi. W tabeli na szaro zaznaczono wartości maksymalne, co do
wartości bezwzględnej, poszczególnych sił w danych wariantach modelu.
Wariant max. Mxx
[kNm/m]
min. Mxx
[kNm/m]
max. Myy
[kNm/m]
min. Myy
[kNm/m]
Kz odpór
gruntu
[kN/m2]
EPS150 - Model 1
strefa pod ścianami 52,15 -109,07 28,57 -32,59 54,94
strefa między ścianami 53,85 -65,14 30,63 -21,98 53,91
EPS150 - Model 2
strefa pod ścianami 48,17 -110,18 28,55 -32,38 52,32
strefa między ścianami 49,30 -61,80 27,36 -21,38 51,02
EPS120+XPS - Model 1
strefa pod ścianami 46,29 -99,62 27,58 -24,04 97,33
strefa między ścianami 44,91 -52,90 25,41 -16,21 38,37
EPS120+XPS - Model 2
strefa pod ścianami 43,01 -89,67 19,53 -24,37 88,52
strefa między ścianami 40,70 -44,92 20,31 -16,79 34,76
XPS - Model 1
strefa pod ścianami 44,26 -96,01 27,38 -27,25 62,63
strefa między ścianami 44,22 -53,11 28,67 -18,34 60,49
XPS - Model 2
strefa pod ścianami 40,72 -93,71 25,23 -27,14 58,68
strefa między ścianami 39,67 -50,35 25,21 -18,31 55,85
Tabela 6.1 Podsumowanie wyników analizy dla projektu „Śródziemnomorska”
Strona 45 z 93
Dane z tabeli przedstawiono w formie wykresów:
Wykres 6.1. Maksymalne momenty Mxx
Wykres 6.2. Minimalne momenty Mxx
Wykres 6.3. Maksymalne momenty Myy
Wykres 6.4. Minimalne momenty Mxx
0,00
10,00
20,00
30,00
40,00
50,00
60,00
max. Mxx [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
-120
-100
-80
-60
-40
-20
0
EPS
- M
od
el 1
EPS
- M
od
el 2
EPS+
XP
S -
Mo
del
1
EPS+
XP
S -
Mo
del
2
XP
S -
Mo
del
1
XP
S -
Mo
del
2
min. Mxx [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
0,00
5,00
10,00
15,00
20,00
25,00
30,00
35,00
max. Myy [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
-35,00
-30,00
-25,00
-20,00
-15,00
-10,00
-5,00
0,00
EPS
- M
od
el 1
EPS
- M
od
el 2
EPS+
XP
S -
Mo
del
1
EPS+
XP
S -
Mo
del
2
XP
S -
Mo
del
1
XP
S -
Mo
del
2
min. Myy [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
Strona 46 z 93
Wykres 6.5. Odpór gruntu Kz
Uzyskane wyniki potwierdzają fakt, iż wzmacnianie płyty obwodowo styropianem
XPS jest pomysłem uzasadnionym nie tylko ekonomicznie, ale również konstrukcyjnie. Jest
to rozwiązanie zmniejszające momenty zginające zarówno w strefach pod ścianami
konstrukcyjnymi jak i w strefach między nimi, dając wprawdzie znacznie większe odpory
gruntu pod ścianami nośnymi, ale obniżające reakcje gruntu w mniej nośnych warstwach EPS
między ścianami.
6.7.1 Nośność warstw izolacji
Dla poszczególnych wariantów posadowienia wybrano wartości maksymalne odporu
gruntu dla każdego wariantu i porównano je z nośnością graniczną warstw EPS i XPS:
Odpór Kz
[kN/m2]
Nośność
[kN/m2] wykorzystanie
EPS150 - Model 1
EPS150 54,9 64,3 0,85
EPS150 - Model 2
EPS150 52,3 64,3 0,81
EPS120+XPS - Model 1
XPS 97,3 214,3 0,45
EPS120 38,4 51,4 0,75
EPS120+XPS - Model 2
XPS 88,5 214,3 0,41
EPS120 34,8 51,4 0,68
XPS - Model 1
XPS 62,6 214,3 0,29
XPS - Model 2
0
20
40
60
80
100
120
EPS
- M
od
el 1
EPS
- M
od
el 2
EPS+
XP
S -
Mo
del
1
EPS+
XP
S -
Mo
del
2
XP
S -
Mo
del
1
XP
S -
Mo
del
2
Odpór gruntu Kz [kN/m2]
Kz pod ścianami
Kz między ścianami
Strona 47 z 93
XPS 58,7 214,3 0,27
Tabela 6.1.1.1 Sprawdzenie SGN warstwy izolacji termicznej
Wyniki odporu gruntu potwierdzają, że stosowanie styropianu EPS jest rozwiązaniem
wystarczającym z punktu widzenia nośności.
Jak wynika z powyższej tabeli, obwodowe stosowanie styropianu XPS zapewnia
wystarczającą nośność w zakresie sprężystej pracy zarówno warstwy EPS jak
i XPS.
Stosowanie styropianu XPS pod całą powierzchnią fundamentu wpływa pozytywnie
nie tylko na pracę płyty (momenty zginające), ale również pozostawia bardzo duży zapas
bezpieczeństwa w nośności warstwy izolacji.
6.7.2 Dyskusja – poprawność modelu numerycznego
W zdecydowanej większości przypadków, zgodnie z oczekiwaniami, większe wyniki
daje Model 1 nie uwzględniający „wsporników” pod ścianami nośnymi. Ponieważ w
pozostałych przypadkach różnice w wynikach są niewielkie autor uznaje, że odwzorowanie
geometrii konstrukcji za pomocą płaszczyzn środkowych ograniczonych osiami ścian
nośnych jest wystarczającym przybliżeniem które stawia konstruktora „po bezpiecznej
stronie”.
6.7.3 Zbrojenie płyty
Na podstawie tabel 4.8.1 i 4.8.2 dobrano zbrojenie dla najmniej korzystnego
przypadku w poszczególnych wariantach:
Wariant max. Mxx
[kNm/m]
min. Mxx
[kNm/m]
max. Myy
[kNm/m]
min. Myy
[kNm/m]
EPS 150
strefa pod ścianami #12/150 #10/50 #10/200 #10/200
strefa między ścianami #12/150 #10/100 #10/200 #10/200
EPS120+XPS
strefa pod ścianami #12/200 #10/50 #10/200 #10/200
strefa między ścianami #12/200 #12/150 #10/200 #10/200
XPS
strefa pod ścianami #12/200 #10/50 #10/200 #10/200
strefa między ścianami #12/200 #12/150 #10/200 #10/200
Tabela 6.1.1.1 Proponowane zbrojenie w rozpatrywanych przypadkach
Strona 48 z 93
Powyższa tabela pokazuje, że dobór zbrojenia nie stanowi problemu i oprócz
dodatkowych wzmocnień typowych dla każdej płyty jak np. wzmacnianie narożników, stref
pod otworami drzwiowymi/okiennymi, wzmacnianie stref oparcia słupów, pilastrów itp. płyty
posadowione na warstwie izolacji termicznej nie stawiają dodatkowych wyzwań. Jest to
szczególnie istotne w przypadku EPS+XPS, gdzie wbrew oczekiwaniom nie zauważono
znaczących skoków momentów zginających na styku warstw EPS i XPS.
Posadowienie na warstwie EPS+XPS i XPS powoduje zmniejszenie momentów
zginających w porównaniu do wariantu EPS co przekłada się na mniejsze zbrojenie w płycie.
6.7.4 Analiza wyników SGU
Poniżej zestawiono warunki SGU omówione w rozdziale 5.9:
Wariant L/250
[cm]
10% d
[cm] u [cm] wykorzystanie
EPS150 - Model 1
4,56 3,00
0,8 0,27
EPS150 - Model 2 0,8 0,27
EPS120+XPS - Model 1 0,7 0,23
EPS120+XPS - Model 2 0,6 0,20
XPS - Model 1 0,5 0,17
XPS - Model 2 0,6 0,20
Tabela 6.2. sprawdzenie SGU (L=11,4 m , d=0,3 m)
Zgodnie z oczekiwaniami nieznacznie większe wykorzystanie daje model 1 nie
uwzględniający wspornika pod ścianą, jednak niezależnie od sposobu modelowania i wariantu
posadowienia przemieszczenia nie zbliżają się do Stanu Granicznego Użytkowalności.
Strona 49 z 93
7 Projekt Michałów
Rysunek 7.1 Widok modelu MES - Michałów
Analizowany budynek jest parterowym budynkiem mieszkalnym ze stropem
gęstożebrowym i więźbą dachową.
Z uwagi na wyniki uzyskane dla projektu „Śródziemnomorska”, stawiając wyniki „po
bezpiecznej stronie”, nie uwzględniano wsporników po ścianami nośnymi – ściany nośne
i płytę fundamentową odwzorowano przez płaszczyzny środkowe.
Dla projektu „Michałów” podobnie jak dla projektu „Śródziemnomorska” porównano
trzy warianty posadowienia EPS, EPS+XPS oraz XPS (z uwagi na stosunkowo niewielkie
obciążenia, w wariantach EPS i EPS+XPS wystarczający był styropian EPS120). Ponieważ
nośność warstwy szalunku traconego nie została przekroczona dla wariantu EPS poniżej
przedstawiono wykresy momentów zginających jedynie dla tego wariantu oraz wykresy
odporu gruntu dla wszystkich wariantów, a pozostałe wyniki zestawiono w tabeli.
Strona 50 z 93
7.1 Momenty zginające na przykładzie wariantu EPS120
Wykres 7.1.1 Momenty zginające Mxx – Płyta EPS
Wykres 7.1.2. Momenty zginające Myy – Płyta EPS
Wykres 7.1.3. Przykładowy wykres momentów Mxx - obwiednia górna – Płyta EPS
Strona 51 z 93
7.2 Wykresy odporu gruntu dla wszystkich trzech wariantów posadowienia
7.2.1 Płyta EPS120
Wykres 7.2.1. Wykres odporu gruntu – Płyta EPS
Wykres 7.2.2. Przykładowy wykres momentów Mxx - obwiednia górna – Płyta EPS
Strona 52 z 93
7.2.2 Płyta EPS120 + XPS
Wykres 7.3.1. Wykres odporu gruntu – Płyta XPS
Wykres 7.3.2. Wykres odporu gruntu – Płyta EPS
Wykres 7.3.3. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS+XPS
Strona 53 z 93
7.2.3 Płyta XPS
Wykres 7.4.1. Wykres odporu gruntu – Płyta XPS
Wykres 7.4.2. Przykładowy wykres momentów Mxx - obwiednia górna – Płyta XPS
Strona 54 z 93
7.3 Podsumowanie projektu Michałów
Poniżej podsumowano wyniki momentów zginających Mxx i Myy oraz odporu gruntu
Kz dla wszystkich wariantów modelowania oddzielnie dla stref pod ścianami nośnymi oraz
stref przęsłowych:
Wariant max. Mxx
[kNm/m]
min. Mxx
[kNm/m]
max. Myy
[kNm/m]
min. Myy
[kNm/m]
Kz odpór
gruntu
[kN/m2]
EPS
strefa pod ścianami 52,90 -58,58 107,13 -37,18 44,76
strefa między ścianami 56,70 -29,26 89,21 -28,30 43,91
EPS + XPS
strefa pod ścianami 37,10 -54,17 74,18 -37,52 86,17
strefa między ścianami 39,67 -28,13 62,14 -32,25 33,86
XPS
strefa pod ścianami 37,84 -48,91 81,85 -42,99 53,32
strefa między ścianami 39,60 -24,72 68,53 -36,82 51,83
Tabela 7.1 Podsumowanie wyników analizy dla projektu „Michałów”
Dane z tabeli przedstawiono w formie wykresów:
Wykres 7.3.1. Maksymalne momenty Mxx
Wykres 7.3.2. Minimalne momenty Mxx
0
10
20
30
40
50
60
max. Mxx [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
-70
-60
-50
-40
-30
-20
-10
0
EPS
EPS+
XP
S
XP
S
min. Mxx [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
Strona 55 z 93
Wykres 7.3.3. Maksymalne momenty Myy
Wykres 7.3.4. Maksymalne momenty Myy
Wykres 7.3.5. Odpór gruntu Kz
Uzyskane wyniki, również i w tym projekcie pokazują, że stosowanie płyt EPS+XPS,
lub samych XPS, wpływa pozytywnie na pracę płyty fundamentowej zmniejszając momenty
zginające. Wyjątek stanowią momenty Myy rozciągające włókna górne, w przypadku których
usztywnianie podłoża powodowało nieznaczny wzrost.
0
20
40
60
80
100
120
max. Myy [kNm/m]
Myy pod ścianami
Myy między ścianami
-50
-45
-40
-35
-30
-25
-20
-15
-10
-5
0
EPS
EPS+
XP
S
XP
S
min. Myy [kNm/m]
Myy pod ścianami
Myy między ścianami
0
20
40
60
80
100
EPS EPS+XPS XPS
Odpór gruntu Kz [kN/m2]
Kz pod ścianami
Kz między ścianami
Strona 56 z 93
7.3.1 Nośność warstw izolacji
Dla poszczególnych wariantów posadowienia wybrano wartości maksymalne odporu
gruntu i porównano je z nośnością graniczną warstw EPS i XPS:
Wariant Odpór Kz [kN/m2] Nośność [kN/m2] wykorzystanie
EPS
EPS120 44,8 51,4 0,87
EPS + XPS
XPS 86,17 214,3 0,40
EPS120 33,9 51,4 0,66
XPS
XPS 53,3 214,3 0,25
Tabela 7.3.1.1 Sprawdzenie SGN warstwy izolacji termicznej
Powyższa tabela pokazuje, że nośność warstw izolacji dla wariantu EPS nie została
przekroczona, dlatego każde inne rozwiązanie podnoszące koszty posadowienia nie jest
zasadne.
7.3.2 Zbrojenie płyty
Na podstawie tabel 4.8.1 i 4.8.2 dobrano zbrojenie dla najmniej korzystnego
przypadku w poszczególnych wariantach:
Wariant max. Mxx
[kNm/m]
min. Mxx
[kNm/m]
max. Myy
[kNm/m]
min. Myy
[kNm/m]
EPS
strefa pod ścianami #12/150 #12/150 #10/50 #10/150
strefa między ścianami #12/150 #10/200 #12/100 #10/200
EPS + XPS
strefa pod ścianami #10/150 #12/150 #12/100 #10/150
strefa między ścianami #10/150 #10/200 #12/150 #10/200
XPS
strefa pod ścianami #10/150 #12/150 #12/100 #10/150
strefa między ścianami #10/150 #10/200 #12/100 #10/150
Tabela 7.3.1.1 Proponowane zbrojenie w rozpatrywanych przypadkach
Powyższa tabela pokazuje, że dobór zbrojenia nie stanowi, żadnego problemu i oprócz
dodatkowych wzmocnień typowych dla każdej płyty jak np. wzmacnianie narożników, stref
Strona 57 z 93
pod otworami drzwiowymi/okiennymi itp. płyty posadowione na warstwie izolacji termicznej
nie stawiają dodatkowych wyzwań.
Posadowienie na warstwie EPS+XPS i XPS powoduje zmniejszenie momentów
zginających w porównaniu do wariantu EPS co przekłada się na mniejsze zbrojenie w płycie.
7.3.3 Analiza wyników SGU
Wykres 7.3.3.1. Przemieszczenia – Płyta EPS
Wykres 7.3.6. Przemieszczenia – Płyta EPS+XPS
Wykres 7.3.6. Przemieszczenia – Płyta XPS
W tabeli poniżej sprawdzono dwa warunki SGU omówione w rozdziale 4.9:
Wariant L/250 [cm] 10% d [cm] u [cm] wykorzystanie
EPS
4,70 3,00
0,8 0,27
ESP + XPS 0,6 0,20
XPS 0,4 0,13
Tabela 7.3.3.1. sprawdzenie SGU (L=11,74 m , d=0,3 m)
Zgodnie z oczekiwaniami niezależnie od sposobu modelowania i wariantu posadowienia
przemieszczenia nie zbliżają się do Stanu Granicznego Użytkowalności.
Strona 58 z 93
8 Projekt Kutnowska
Rysunek 8.1 Widok modelu MES - Kutnowska
Analizowany budynek jest piętrowym budynkiem mieszkalnym z dwoma stropami
gęstożebrowymi i więźbą dachową. Jest to projekt szczególny dla pracy, nie tylko z uwagi na
liczbę kondygnacji, ale również z uwagi na największą złożoność geometrii płyty.
Z uwagi na wyniki uzyskane dla projektu „Śródziemnomorska”, stawiając wyniki „po
bezpiecznej stronie”, nie uwzględniano wsporników pod ścianami nośnymi – ściany nośne i
płytę fundamentową odwzorowano przez płaszczyzny środkowe ograniczone osiami ścian
konstrukcyjnych.
Dla projektu „Kutnowska” porównano trzy warianty posadowienia EPS (dla
styropianu EPS120), EPS+XPS (styropian EPS150) oraz XPS. Ponieważ nośność warstwy
szalunku traconego została przekroczona dla wariantu EPS poniżej przedstawiono wykresy
momentów zginających jedynie dla wariantu XPS oraz wykresy odporu gruntu dla wszystkich
wariantów, a pozostałe wyniki zestawiono w tabeli.
Dla modelu EPS+XPS odpór gruntu został przekroczony w warstwie EPS, dlatego
przeanalizowano dwa warianty tego posadowienia:
- EPS+XPS 36 cm - szerokość panela XPS 36 cm – wynika to z założenia
przyjętego dla Modelu 1 (Rozdział 6 Rysunek 6.1)
- EPS+XPS 48 cm - w praktyce zwykle stosuje się panele o szerokości 50 cm
(zamodelowano jako 48 cm z uwagi na grubość ściany i
wielkość elementów skończonych – Rozdział 5.6.1) i w
przypadku stosowania jedynie Modelu 1 wydaje się
Strona 59 z 93
zasadne uwzględnienie całej szerokości panela niezależnie
od tego, że w rzeczywistości jego część będzie znajdowała
się poza obszarem modelu numerycznego.
8.1 Momenty zginające na przykładzie wariantu XPS
Wykres 8.1.1 Momenty zginające Mxx
– Płyta XPS
Wykres 8.1.2. Momenty zginające Myy
– Płyta XPS
Wykres 8.1.3. Przykładowy wykres momentów Myy – Płyta XPS
Strona 60 z 93
8.2 Wykresy odporu gruntu dla wszystkich trzech wariantów posadowienia
8.2.1 Płyta EPS
Wykres 8.2.1. Wykres odporu gruntu – Płyta EPS
Wykres 8.2.2. Przykładowy wykres momentów Mxx - obwiednia górna – Płyta EPS
Strona 61 z 93
8.2.2 Płyta EPS + XPS 36 cm
Wykres 8.3.1. Wykres odporu gruntu – Płyta XPS
Wykres 8.3.2. Wykres odporu gruntu – Płyta EPS
Wykres 8.3.3. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS+XPS
Strona 62 z 93
8.2.3 Płyta EPS + XPS 48 cm
Wykres 8.3.1. Wykres odporu gruntu – Płyta XPS
Wykres 8.3.2. Wykres odporu gruntu – Płyta EPS
Wykres 8.3.3. Przykładowy wykres odporu gruntu – Płyta EPS+XPS
Strona 63 z 93
8.2.4 Płyta XPS
Wykres 8.4.1. Wykres odporu gruntu – Płyta XPS
Wykres 8.4.2. Przykładowy wykres momentów Mxx - obwiednia górna – Płyta XPS
Strona 64 z 93
8.3 Podsumowanie projektu Kutnowska
Poniżej podsumowano wyniki momentów zginających Mxx i Myy oraz odporu gruntu
Kz dla wszystkich wariantów modelowania oddzielnie dla stref pod ścianami
konstrukcyjnymi oraz dla stref przęsłowych:
Wariant max. Mxx
[kNm/m]
min. Mxx
[kNm/m]
max. Myy
[kNm/m]
min. Myy
[kNm/m]
Kz odpór
gruntu
[kN/m2]
EPS
strefa pod ścianami 70,71 -204,10 155,45 -230,59 87,10
strefa między ścianami 101,14 -87,98 96,09 -141,83 85,29
EPS+XPS 36cm
strefa pod ścianami 68,46 -150,54 119,72 -175,56 154,40
strefa między ścianami 74,92 -63,69 73,29 -131,78 75,16
EPS+XPS 48cm
strefa pod ścianami 61,63 -145,38 117,55 -171,41 124,97
strefa między ścianami 68,54 -36,19 64,99 -104,78 59,94
XPS
strefa pod ścianami 71,68 -167,90 128,53 -188,52 110,08
strefa między ścianami 78,39 -65,33 78,89 -134,38 106,14
Tabela 8.1 Podsumowanie wyników analizy dla projektu „Michałów”
Dane z tabeli przedstawiono w formie wykresów:
Wykres 8.3.1. Maksymalne momenty Mxx
Wykres 8.3.2. Minimalne momenty Mxx
0
20
40
60
80
100
120
max. Mxx [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
-250
-200
-150
-100
-50
0
EPS
EPS1
50
+XP
S 3
6cm
EPS1
50
+XP
S 4
8cm
XP
S
min. Mxx [kNm/m]
Mxx pod ścianami
Mxx między ścianami
Strona 65 z 93
Wykres 8.3.3. Maksymalne momenty Myy
Wykres 8.3.4. Maksymalne momenty Myy
Wykres 8.3.5. Odpór gruntu Kz
Przy większych niż w poprzednich projektach obciążeniach, wyniki momentów
zginających wykazują ciekawą tendencję – osiągają większe wartości, zarówno w strefie pod
ścianami jak i w przęsłach, w wariancie XPS, niż w wariancie EPS+XPS. Zjawisko to
sugeruje, że przy większych obiektach, jak budynki wielorodzinne, czy użyteczności
publicznej, zastosowanie płyt fundamentowych posadowionych wyłącznie na warstwie
styropianu XPS nie powinno być z góry traktowane jako rozwiązanie optymalne.
0
20
40
60
80
100
120
140
160
180
max. Myy [kNm/m]
Myy pod ścianami
Mxx między ścianami
-250
-200
-150
-100
-50
0
EPS
EPS1
50
+XP
S 3
6cm
EPS1
50
+XP
S 4
8cm
XP
S
min. Myy [kNm/m]
Myy pod ścianami
Mxx między ścianami
0,00
50,00
100,00
150,00
200,00
Odpór gruntu
Kz pod ścianami
Kz między ścianami
Strona 66 z 93
8.3.1 Nośność warstw izolacji
Dla poszczególnych wariantów posadowienia wybrano wartości maksymalne odporu
gruntu i porównano je z nośnością graniczną warstw EPS i XPS:
Wariant/warstwa Odpór Kz [kN/m2] Nośność
[kN/m2] wykorzystanie
EPS
EPS120 87,1 51,4 1,69
EPS+XPS 36cm
XPS 154,40 214,3 0,72
EPS150 75,2 64,3 1,17
EPS+XPS 48 cm
XPS 124,97 214,3 0,58
EPS150 59,9 64,3 0,93
XPS
XPS 110,1 214,3 0,51
Tabela 8.3.1.1 Sprawdzenie SGN warstwy izolacji termicznej
Przy tak dużych obciążeniach stosowanie jedynie warstwy EPS nie jest możliwe.
Uzyskane dla wariantów EPS+XPS wyniki pokazują, że projektant powinien podjąć
decyzję, czy modelowanie płyty ma się odbyć z uwzględnieniem „wsporników” pod ścianami
oraz czy uwzględniać pełną szerokość pasma XPS, ponieważ oba rozwiązania pozwalają
wygenerować pewne zapasy w nośności warstwy izolacji i uniknąć stosowania droższych
materiałów (styropianu EPS o wyższych wytrzymałościach, lub styropianu XPS). Wyniki
uzyskane dla modelu EPS+XPS 48 cm dowodzą, że nawet dla budynków
dwukondygnacyjnych przy ścianach wykonanych z bardzo ciężkiego materiału - cegły
silikatowej i górnych zakresach obciążeń normowych (obciążenia użytkowe q=2,0 kN/m2)
stosowanie rozwiązania EPS+XPS jest możliwe.
Najmniejsze wykorzystanie pojawia się w wariancie XPS, co pokazuje, że zapas
nośności w rozwiązaniu tego typu jest bardzo duży i można analizować jego przydatność w
budynkach większych jak np. budynki użyteczności publicznej, czy obiekty przemysłowe.
Strona 67 z 93
8.3.2 Zbrojenie płyty
Na podstawie tabel 4.8.1 i 4.8.2 dobrano zbrojenie:
Wariant max. Mxx
[kNm/m]
min. Mxx
[kNm/m]
max. Myy
[kNm/m]
min. Myy
[kNm/m]
EPS120
strefa pod ścianami #12/100 #12/30 #12/30 #12/30
strefa między ścianami #10/50 #12/100 #10/50 #12/50
EPS150+XPS 36cm
strefa pod ścianami #12/100 #12/50 #10/50 #12/30
strefa między ścianami #12/100 #10/100 #12/100 #12/50
EPS150+XPS 48cm
strefa pod ścianami #12/150 #12/50 #10/50 #12/50
strefa między ścianami #12/100 #12/250 #10/100 #10/50
XPS
strefa pod ścianami #12/100 #12/50 #12/50 #12/30
strefa między ścianami #12/100 #12/100 #12/100 #12/50
Tabela 8.3.2.1 Proponowane zbrojenie w rozpatrywanych przypadkach
Powyższa tabela pokazuje, że dobór zbrojenia nie stanowi, żadnego problemu i oprócz
dodatkowych wzmocnień typowych dla każdej płyty jak np. wzmacnianie narożników, stref
pod otworami drzwiowymi/okiennymi itp. płyty posadowione na warstwie izolacji termicznej
nie stawiają dodatkowych wyzwań.
Należy zauważyć, że największe momenty zginające pojawiają się w związku ze
złożoną geometrią płyty fundamentowej – w okolicy wykusza. Przekłada się to na większe
zbrojenie w strefie pod ścianami, jednak zbrojenie w przekrojach przęsłowych nie odbiega
znacznie od zaproponowanego w projektach „Śródziemnomorska” i „Michałów”.
Posadowienie na warstwie EPS+XPS i XPS powoduje zmniejszenie momentów
zginających w porównaniu do wariantu EPS co przekłada się na mniejsze zbrojenie w płycie.
Strona 68 z 93
8.3.3 Analiza wyników SGU
Wykres 8.3.3.1. Przemieszczenia – Płyta EPS
Wykres 8.3.3.2. Przemieszczenia
– Płyta EPS+XPS 36cm
Wykres 8.3.3.3. Przemieszczenia
– Płyta EPS+XPS 48 cm
Wykres 8.3.3.4. Przemieszczenia – Płyta XPS
W tabeli poniżej sprawdzono dwa warunki SGU omówione w rozdziale 4.9:
Wariant L/250 [cm] 10% d [cm] u [cm] wykorzystanie
EPS
4,70 3,00
2,0 0,67
ESP+XPS 36 cm 1,3 0,43
ESP+XPS 48 cm 1,2 0,40
XPS 1,1 0,37
Tabela 8.3.3.1. sprawdzenie SGU (L=11,74 m , d=0,3 m)
Strona 69 z 93
Zgodnie z oczekiwaniami niezależnie od sposobu modelowania i wariantu
posadowienia przemieszczenia nie zbliżają się do Stanu Granicznego Użytkowalności.
9 Wnioski z analizy technicznej
Powyższe wyniki skłaniają do następujących wniosków:
Stosowanie warstw styropianów EPS i XPS jako szalunku traconego jest technicznie
możliwie.
Przy analizie nośności należy zadbać o sprężystą pracę warstwy szalunku traconego.
W tym celu zgodnie z przytoczonymi wyżej badaniami należy stosować zależność
σcr=0,6∙σ10. Autorzy badań podkreślają, że styropiany wytrzymują znacznie większe
naprężenia, ale po przekroczeniu granicy pracy sprężystej pojawia się ryzyko
nierównomiernych odkształceń fundamentu powodujących momenty zginające
drugiego rzędu.
Dla niewielkich obiektów („Śródziemnomorska” i „Michałów”) wystarczające z
punktu widzenia konstrukcji jest zastosowanie warstwy EPS (dla projektu
„Śródziemnomorska” - EPS150, dla projektu „Michałów” – EPS120).
Dla obiektów dwukondygnacyjnych i wyższych („Kutnowska”) zastosowanie
wyłącznie styropianu EPS nie jest możliwe i należy zastosować płytę EPS150
z obwodowym wzmocnieniem XPS pod ścianami konstrukcyjnymi, słupami,
oparciami schodów, lub płytę XPS pod całą powierzchnią fundamentów.
Obwodowe stosowanie styropianu XPS wykazuje pozytywny wpływ na pracę
fundamentu, tym większy im większe są obciążenia (w projekcie „Kutnowska”
momenty zginające były mniejsze dla wariantu EPS+XPS niż XPS).
Przy modelowaniu obciążeń należy zadbać o poprawność modelu numerycznego
poprzez:
uwzględnienie zwolnień liniowych przy połączeniu ściana-płyta,
uwzględnienie otworów okiennych, szczególnie przy dużych
rozpiętościach okien, gdyż oparcie glifów powoduje znaczny lokalny
wzrost momentów zginających,
Uwzględnienie pełnej powierzchni płyty („wsporników” pod ścianami szczytowymi)
pozwala wygenerować dodatkowe oszczędności z uwagi na mniejsze momenty
zginające.
Strona 70 z 93
Przy modelu nie uwzględniającym pełnej powierzchni płyty, uwzględnienie pełnej
szerokości paneli XPS pozwala wygenerować dodatkowe oszczędności z uwagi na
zmniejszenie odporu gruntu na styku paneli EPS i XPS.
Konstrukcja fundamentu powinna być wykonana w taki sposób, aby zabezpieczyć
warstwę izolacji przed korozją związaną przede wszystkim z penetrowaniem gryzoni,
gdyż ich destrukcyjna działalność polegająca na zjadaniu warstwy izolacji i tworzeniu
w niej legowisk mogłaby doprowadzić do katastrofy budowlanej. W tym celu
rekomenduje się stosowanie warstwy chudego betonu pod warstwą izolacji oraz
warstwę kleju z siatką na powierzchni obwodowej izolacji płyty fundamentowej.
40 letnie doświadczenie stosowania styropianów w budownictwie nie nakazuje
ograniczania tego typu rozwiązań z uwagi na starzenie się materiału. Materiał po 40
latach nie wykazywał żadnych niepokojących zmian, ani utraty parametrów
technicznych 1.
„Ciepłe” szalunki tracone wymagają dalszych analiz w zakresie zarówno
konstrukcyjnym - wykorzystania tego typu technologii w budynkach użyteczności
publicznej, wielorodzinnych oraz przemysłowych, jak również w zakresie
materiałowym - doprecyzowania parametrów wytrzymałościowych styropianów EPS i
XPS (precyzyjne określenie zakresu pracy sprężystej).
Strona 71 z 93
10 Analiza ekonomiczna
W celu wykonania analizy ekonomicznej zestawiono materiały i prace budowlane
związane z dwoma wariantami posadowienia budynków – płytą fundamentową na warstwie
izolacji termicznej (EPS150, EPS+XPS i XPS) oraz ławami fundamentowymi na przykładzie
projektu Śródziemnomorska i na ich podstawie stworzono kosztorys.
Poniżej zamieszczono przykładowe detale konstrukcyjne analizowanych rozwiązań:
Rysunek 10.1 Detal płyty na warstwie izolacji
Rysunek 10.2 Detal posadowienia na ławie
Ceny robót i materiałów budowlanych przyjęto na podstawie konsultacji z branżystami.
Koszty eksploatacyjne wynikają ze strat ciepła przez podłogę na gruncie. W celu ich
wyznaczenia obliczono współczynniki przenikania ciepła podłóg na podstawie normy PN-EN
13370:2008 Cieplne właściwości budynków - wymiana ciepła przez grunt – metody
obliczania 13
oraz współczynniki liniowych mostków termicznych na podstawie normy PN-
EN 10211:2008 Mostki cieplne – strumienie cieplne i temperatury powierzchni - obliczenia
szczegółowe 14
dla obu wariantów.
Strona 72 z 93
10.1 Kosztorys
Poniżej zamieszczono kosztorysy poszczególnych rozwiązań (ceny z uwzględnieniem
kosztów robocizny, ceny brutto obliczono dla stawki VAT 8%):
POSADOWIENIE NA ŁAWACH FUNDAMENTOWYCH
Pozycja wielkość jednostka cena
BRUTTO jednostka
cena
RAZEM Komentarze
Wykop
Objętość ziemi do
wkopu 178,4 V [m3] 14,7 zł/m3 2 629,62
Uzupełnienie
wykopu 148,5 V [m3] 34,0 zł/m3 5 051,48
Pospółka z
zagęszczeniem.
Ławy
Ławy fundamentowe
żelbetowe 9,7 V [m3] 680,4 zł/m3 6 590,95
zbrojenie 100
kg/m3
hydroizolacja ławy 48,7 A [m2] 17,0 zł/m2 828,73 dysperbit 2x
Ściany
Ściany
fundamentowe 124,5 A [m2] 102,1 zł/m2 12 711,12
bloczki
betonowe na
zaprawie
cementowej
docieplenie EPS
Fundament 10cm 124,5 A [m2] 22,7 zł/m2 2 824,69
siatka+klej+
hydroizolacja
(dysperbit) 124,5 A [m2] 31,8 zł/m2 3 954,57
Płyta
Płyta betonowa 10
cm C16/20 164,6 A [m2] 39,7 zł/m2 6 534,56
docieplenie 15 cm
EPS Fundament 164,6 A [m2] 74,8 zł/m2 12 322,32
wylewka podłogowa 164,6 A [m2] 30,0 zł/m2 4 939,20
CENA ŁĄCZNA KOMPONENTÓW BUDOWLANYCH [zł] 43 240,24
CENA ŁĄCZNA IZOLACJI TERMICZNEJ [zł] 15 147,01
CENA ŁĄCZNA [zł] 58 387,25
Strona 73 z 93
POSADOWIENIE NA PŁYCIE FUNDAMENTOWEJ
Pozycja wielkość jednostka cena jednostka cena
RAZEM Komentarze
Wykop
Objętość ziemi do wkopu 199,4 V [m3] 14,7 zł/m3 2 939,40
Uzupełnienie wykopu 73,8 V [m3] 54,4 zł/m3 4 017,86 Pospółka z
zagęszczeniem.
Płyta - chudy beton
Płyta - chudy beton 10 cm 208,6 A [m2] 38,6 zł/m2 8 041,55
hydroizolacja na chudy
beton (dysperbitx2) 208,6 A [m2] 17,0 zł/m2 3 547,74
Płyta
Płyta żelbetowa 30 cm
C30/37 57,7 A [m2] 249,5 zł/m3 14 393,76
zbrojenie 85
kg/m3
Szalunek tracony - wariant EPS
Izolacja EPS Parking 150
grubość 30 cm 74,8 V [m3] 252,2 zł/m3 18 855,04
Obwodowo
siatka+klej+hydroizolacja
szalunku (dysperbit)
34,2 A [m2] 31,8 zł/m2 1 084,39
Szalunek tracony - wariant EPS+XPS
Izolacja EPS Parking 120
grubość 30 cm 63,9 V [m3] 229,5 zł/m3 14 653,89
Izolacja XPS grubość 30
cm 10,9 V [m3] 396,9 zł/m3 4 332,96
Obwodowo
Siatka+klej+hydroizolacja
szalunku (dysperbit)
34,2 A [m2] 31,8 zł/m2 1 085,92
Szalunek tracony - wariant XPS
Izolacja XPS grubość 30
cm 74,8 V [m3] 422,3 zł/m3 31 573,59
Obwodowo
siatka+klej+hydroizolacja
szalunku (dysperbit)
34,2 A [m2] 31,8 zł/m2 1 084,39
CENA ŁĄCZNA KOMPONENTÓW BUDOWLANYCH [zł] 32 940,31
CENA ŁĄCZNA IZOLACJI TERMICZNEJ -
PŁYTA EPS 150 [zł] 19 939,43
CENA ŁĄCZNA - PŁYTA EPS [zł] 52 879,74
CENA ŁĄCZNA IZOLACJI TERMICZNEJ -
PŁYTA EPS 120+XPS [zł] 20 072,76
CENA ŁĄCZNA - PŁYTA EPS+XPS [zł] 53 013,07
CENA ŁĄCZNA IZOLACJI TERMICZNEJ -
PŁYTA XPS [zł] 32 657,99
CENA ŁĄCZNA - PŁYTA XPS [zł] 65 598,30
Strona 74 z 93
10.2 Koszty eksploatacyjne
10.2.1 Współczynniki przenikania ciepła podłóg na gruncie
10.2.1.1 Współczynnik przenikania ciepła płyty fundamentowej
W celu oceny kosztów eksploatacyjnych związanych ze stratami ciepła dla płyty
fundamentowej na warstwie izolacji termicznej przeanalizowano wariant zgodny z
wymaganiami programu dopłat do budynków energooszczędnych NFOŚiGW – standardem
NF15, w którym Umax=0,12 W/m2K.
Współczynnik przenikania ciepła płyty fundamentowej policzono zgodnie z
poniższym algorytmem:
Wymiary fundamentów:
Strona 75 z 93
Ponieważ dt > B’:
10.2.1.2 Współczynnik przenikania ciepła płyty dla wariantu posadowienia na ławach
fundamentowych
W celu oceny kosztów eksploatacyjnych związanych ze stratami ciepła dla
fundamentów na ławach przeanalizowano wariant zgodny z obecnie obowiązującymi
Warunkami Technicznymi, czyli Umax=0,30 W/m2K (współczynnik Umax tyczy się
komponentów budowlanych bez uwzględnienia gruntu).
Współczynnik przenikania ciepła płyty policzono zgodnie z poniższym algorytmem:
Wymiary fundamentów:
Ponieważ dt > B’:
Strona 76 z 93
10.2.2 Współczynniki liniowych mostków termicznych
W celu obliczenia liniowych mostków termicznych wykonano modele numeryczne
detali konstrukcyjnych zgodnie z normą PN-EN 10211:2008 Mostki cieplne – strumienie
cieplne i temperatury powierzchni - obliczenia szczegółowe14
.
Zgodnie z normą w celu obliczenia liniowego mostka termicznego przy posadowieniu
należy uwzględnić udział gruntu:
Rysunek 10.2.2.1 z normy PN-EN 10211:2008 wymiary detalu numerycznego do celów wyznaczenia liniowego
współczynnika mostka termicznego
Rysunek 10.2.2.2 przykładowy model numeryczny zgodny z wymaganiami normowymi
– Płyta Fundamentowa EPS
Zgodnie z normą wymiar 0,5b jest równy:
0,5∙b = min (0,5∙wymiar płyty;4m)
Strona 77 z 93
W przypadku projektu Śródziemnomorska:
0,5∙b = min (0,5∙11,4=5,7 [m];4m)=4m
Wartość współczynnika G wyliczono zgodnie ze wzorem normowym dla wymiarów
zewnętrznych:
G = L2D – (hW + hf) ∙ UW - 0,5 ∙ (B’ + w) ∙ Ug
Rysunek 10.2.2.3 z normy PN-EN 10211:2008 wymiary detalu numerycznego do celów wyznaczenia liniowego
współczynnika mostka termicznego - 2
Obliczenia przeprowadzono dla zadanych warunków brzegowych:
Ti = 20 C – temperatura powietrza wewnętrznego
Te = -20 C – temperatura powietrza zewnętrznego
Tg = 10C – temperatura na dolnym warunku brzegowym detalu (zgodnie z
katalogiem mostków termicznych KOBRA firmy Physibel)
Rse.grunt = 0,0 [m2∙K/W] – opór przejmowania ciepła z powierzchni gruntu
15
10.2.2.1 Współczynnik liniowego mostka termicznego – płyta fundamentowa EPS
Ponieważ współczynnik liniowego mostka termicznego w wariancie płyty
fundamentowej wykazywał pomijalne różnice dla wariantu EPS i EPS+XPS,
przeanalizowano jedynie wariant EPS zgodnie z poniższym detalem:
Strona 78 z 93
Rysunek 10.2.2.1.1 wymiary detalu numerycznego do celów wyznaczenia liniowego współczynnika mostka
termicznego – płyta fundamentowa
Rysunek 10.2.2.1.2 model numeryczny analizowanego detalu
Rysunek 10.2.2.1.3 wykres rozkładu temperatur – wariant Płyta EPS
Strona 79 z 93
Należy dodać, że narzucona przez normę metoda nie daje wyników rozkładu
temperatur w gruncie zależnych od rozpatrywanej lokalizacji i nie może być podstawą do
prognozowania głębokości przemarzania, jednak zgodnie z dobrą praktyką stosowaną przy
budowie obiektów pasywnych posadowionych na płycie fundamentowej i technologią
rekomendowaną przez Passivhaus Institut w obliczeniach mostka termicznego uwzględniono
izolację obwodową. Jest ona bardzo istotna z punktu widzenia przemarzania gruntu pod
fundamentem, gdyż w przypadku kiedy rodzime grunty są wysadzinowe (np. gliny) projektant
musi zadbać o to by ich temperatura nie spadła poniżej 0C. Zasadność stosowania tego typu
rozwiązania pokazano na poniższych rysunkach:
Rysunek 10.2.2.1.4 Wektory przepływu ciepła – Wariant bez izolacji obwodowej
Rysunek 10.2.2.1.5 Wektory przepływu ciepła – Wariant z izolacją obwodową
W wariancie z izolacją obwodową droga jaką ciepło musi przebyć od wnętrza
budynku do środowiska zewnętrznego jest znacznie dłuższa co wpływa na wyższą
temperaturę w warstwach gruntu położonych powyżej poziomu przemarzania gruntu.
Poniżej zamieszczono obliczenia współczynnika liniowego mostka termicznego:
G = L2D – (hW + hf) ∙ UW - 0,5 ∙ (B’ + w) ∙ Ug
Strona 80 z 93
L2D.EPS = Utot.EPS ∙ Ltot.EPS = 0,0857 ∙ 6,37 = 0,546 [W/m∙K]
Gdzie:
Utot – sumaryczny współczynnik przenikania ciepła uzyskany w programie THERM
Ltot – długość detalu mostka termicznego po obrysie zewnętrznym
hw = 1,77 [m] - wysokość ściany w modelu numerycznym - przyjęta zgodnie z
normą PN-EN 10211:2008 jako trzykrotność grubości ściany
hf = 0,00 [m] - wymiar pionowy płyty wraz z izolacją – przyjmujemy punkt
odniesienia na poziomie styku płyty ze ścianą
G.EPS = 0,546 – (1,77 + 0) ∙ 0,11 - 0,5 ∙ (6,9 + 0,59) ∙ 0,10 = -0,03 [W/m∙K]
10.2.2.2 Współczynnik liniowego mostka termicznego – płyta fundamentowa XPS
Geometria wariantu posadowienia na warstwie styropianu XPS jest identyczna jak w
przypadku EPS, zmieniają się jedynie parametry izolacyjności termicznej co ma niewielki
wpływ na rozkład temperatur.
Poniżej zamieszczono obliczenia współczynnika liniowego mostka termicznego:
G = L2D – (hW + hf) ∙ UW - 0,5 ∙ (B’ + w) ∙ Ug
L2D.XPS = Utot.XPS ∙ Ltot.XPS = 0,0806 ∙ 6,37 = 0,513 [W/m∙K]
Gdzie:
Utot – sumaryczny współczynnik przenikania ciepła uzyskany w programie THERM
Ltot – długość detalu mostka termicznego po obrysie zewnętrznym
hw = 1,77 [m] - wysokość ściany w modelu numerycznym - przyjęta zgodnie z
normą PN-EN 10211:2008 jako trzykrotność grubości ściany
hf = 0,00 [m] - wymiar pionowy płyty wraz z izolacją – przyjmujemy punkt
odniesienia na poziomie styku płyty ze ścianą
G.XPS = 0,513 – (1,77 + 0) ∙ 0,11 - 0,5 ∙ (6,9 + 0,59) ∙ 0,09 = -0,07 [W/m∙K]
Strona 81 z 93
10.2.2.3 Współczynnik liniowego mostka termicznego – ława fundamentowa
Rysunek 10.2.2.3.1 wymiary detalu numerycznego do celów wyznaczenia liniowego współczynnika mostka
termicznego – ława fundamentowa
Rysunek 10.2.2.3.2 wykres rozkładu temperatur – wariant ława fundamentowa
Poniżej zamieszczono obliczenia współczynnika liniowego mostka termicznego:
G = L2D – (hW + hf) ∙ UW - 0,5 ∙ (B’ + w) ∙ Ug
L2D.Ława = Utot.Ława ∙ Ltot.Ława = 0,2040 ∙ 5,68 = 1,1586 [W/m∙K]
Gdzie:
Strona 82 z 93
Utot – sumaryczny współczynnik przenikania ciepła uzyskany w programie THERM
Ltot – długość detalu mostka termicznego po obrysie zewnętrznym
hw = 1,29 [m] - wysokość ściany w modelu numerycznym - przyjęta zgodnie z
normą PN-EN 10211:2008 jako trzykrotność grubości ściany
hf = 0,00 [m] - wymiar pionowy płyty wraz z izolacją – przyjmujemy punkt
odniesienia na poziomie styku płyty ze ścianą
Uw = 0,25 [W/m2∙K] – zgodnie z wymaganiami WT2014
G.ława = 1,1586 – (1,29 + 0) ∙ 0,25 - 0,5 ∙ (6,7 + 0,39) ∙ 0,20 = 0,13 [W/m∙K]
10.2.3 Obliczenie rocznych strat ciepła do gruntu zgodnie z normą
PN-EN 13370:2008
W celu wyznaczenia rocznych kosztów eksploatacyjnych związanych ze stratami
ciepła do gruntu przeprowadzono obliczenia zgodnie z normą PN-EN 13370:2008 Cieplne
Właściwości użytkowe budynków – Wymiana ciepła przez grunt – Metody obliczania 13
.
Wykorzystano metodę bazującą na średnich miesięcznych temperaturach powietrza, za
które przyjęto temperatury udostępnione przez Ministerstwo Infrastruktury i Budownictwa z
lat 1971-200116
.
Poniżej opisano wzór A.3 do obliczenia strumień ciepła strat do gruntu w miesiącu m
Gdzie:
Hg – współczynnik strat ciepła do gruntu [W/m∙K]
– średnia roczna temperatura powietrza wewnętrznego [C] (przyjęto, że
temperatura wewnętrzna jest stała i równa 20C)
– średnia roczna temperatura powietrza zewnętrznego [C]
Hpi – współczynnik okresowy wewnętrznej wymiany ciepła [W/m∙K] (ponieważ
zakładamy, że temperatura wewnętrzna nie podlega wahaniom, nie będzie
uwzględniany)
θi.m – średnia miesięczna temperatura powietrza wewnętrznego [C] (przyjęto, że
temperatura wewnętrzna jest stała i równa 20C)
Strona 83 z 93
Hpe – współczynnik okresowy zewnętrznej wymiany ciepła[W/m∙K]
Θe.m – średnia miesięczna temperatura powietrza zewnętrznego [C]
Hg = AU + P g [W/K] (1) 13
Gdzie:
A – powierzchnia podłogi na gruncie
U – współczynnik przenikania ciepła podłogi na gruncie
P – obwód podłogi
g – liniowy współczynnik mostka termicznego
Hpe ln(δ/dt+1) [W/K] (F.5) 13
Gdzie:
- współczynnik przewodzenia ciepła gruntu [W/m∙K]
dt – równoważna grubość warstwy gruntu
δ – okresowa głębokość penetracji (dla piasków przyjmuje się δ=3,2 m)
Dla wyżej opisanych wzorów obliczono Hg oraz Hpe dla płyty fundamentowej
i fundamentu na ławach:
Hg.płyta.EPS = A U + P g (-0,03) = 18,83 [W/K]
Hpe S δ/dt+1) = 0,37 [W/K]
Hg.płyta.XPS = A U + P g 0,09 (-0,07) = 13,57 [W/K]
Hpe X S δ/dt+1) = 0,37
Hg.ława = A U + P g = 190,6 0,09+56,7 0,13 = 45,53 [W/K]
Hpe. δ/dt+1) = 0,37
Aby obliczyć straty ciepła należy skorzystać ze wzoru A.12 13
przeliczającego
uśredniony miesięczny strumień ciepła na ciepło stracone do gruntu w miesiącu m:
Strona 84 z 93
Gdzie:
Nm – liczba dni grzewczych w sezonie grzewczym (liczbę dni grzewczych przyjęto
zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w
sprawie szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części
audytu remontowego, wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny
opłacalności przedsięwzięcia termomodernizacyjnego 17
dla lokalizacji Łódź)
10.2.4 Roczne koszty związane ze stratami ciepła do gruntu
Roczne straty ciepła (wzór A.11 13
):
Q =
Na potrzeby niniejszej pracy, w celu obliczenia rocznych kosztów dokonano założeń,
które są najbardziej zbliżone do rozwiązań stosowanych przy analizowanych technologiach:
- w budynku energooszczędnym z płytą fundamentową wykonaną w technologii
szalunków traconych centralne ogrzewanie zasilane jest elektryczną pompą
ciepła,
- koszty energii elektrycznej – 150 zł/GJ,
- w wariancie z posadowieniem na ławach fundamentowych centralne
ogrzewanie zasilane jest przez gazowy kocioł kondensacyjny,
- koszty energii z gazu ziemnego – 50 zł/GJ,
- centralne ogrzewanie pokrywa 34 % sezonowego zapotrzebowania na energię
cieplną (na podstawie bilansu ciepła w przykładowym budynku pasywnym 18
,
pozostałe zapotrzebowanie pokryte jest przez zyski wewnętrzne – bytowe oraz
od nasłonecznienia),
- w obu wariantach zastosowano ogrzewanie podłogowe,
Przyjęte założenia wynikają z tego, iż w przypadku budynków energooszczędnych
zwykle nie opłaca się ogrzewanie energią z gazu ziemnego, dla której koszty stałe związane z
dystrybucją paliwa mogą przewyższyć roczne koszty energii potrzebnej do ogrzania budynku.
Z drugiej strony w budynkach konwencjonalnych ogrzewanie pompami ciepła jest
nieopłacalne z uwagi na bardzo wysokie ceny jednostek grzewczych o mocach niezbędnych
do ogrzania obiektów o wyższych obciążeniach cieplnym (takich jak wymagane przez
Warunki techniczne 2014).
Strona 85 z 93
Aby poprawnie uwzględnić koszty eksploatacyjne należy wziąć pod uwagę
sprawności systemu grzewczego, które przyjęto zgodnie z Rozporządzeniem Ministra
Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2016r. w sprawie metodologii wyznaczania
charakterystyki energetycznej budynku, lub części budynku oraz świadectw charakterystyki
energetycznej 19
:
Dla pomp ciepła:
Opis Sprawność
wytwarzanie Pompa ciepła glikol/woda, sprężarkowe napędzane
elektrycznie; 35/28C 4,00
regulacja Ogrzewanie podłogowe w przypadku regulacji centralnej i
miejscowej z regulatorem dwunastawnym 0,89
przesył
Ogrzewanie centralne wodne z lokalnego źródła ciepła
usytuowanego w ogrzewanym budynku z zaizolowanymi
przewodami, armaturą i urządzeniami, które są
zainstalowane w przestrzeni ogrzewanej
0,96
akumulacja - 1,00
SUMARYCZNA 3,42
Dla kotła kondensacyjnego:
Opis Sprawność
wytwarzanie Kocioł gazowy kondensacyjny niskotemperaturowy
(55/45C) o mocy nominalnej do 50 kW 0,94
regulacja Ogrzewanie podłogowe w przypadku regulacji centralnej i
miejscowej z regulatorem dwunastawnym 0,89
przesył
Ogrzewanie centralne wodne z lokalnego źródła ciepła
usytuowanego w ogrzewanym budynku z zaizolowanymi
przewodami, armaturą i urządzeniami, które są
zainstalowane w przestrzeni ogrzewanej
0,96
akumulacja - 1,00
SUMARYCZNA 0,80
Strona 86 z 93
Poniżej przedstawiono obliczenia rocznych strat ciepła dla omawianych wariantów
posadowienia:
Wariant – Płyta EPS
Wariant Płyta EPS
miesiąc 1 2 3 4 5 9 10 11 12
[st.C] -1 -1 3,3 7,6 13,5 12,9 6,6 3,8 0,7
l. dni
grzewczych 31 28 31 30 5 5 31 30 31
[W] 327,1 327,1 293,8 260,5 214,8 219,5 268,3 290,0 314,0
Qm [GJ] 0,88 0,79 0,79 0,68 0,09 0,09 0,72 0,75 0,84
Łączne straty ciepła: 5,63 [GJ/rok]
Z uwzględnieniem sprawności: 1,65 [GJ/rok]
Udział ogrzewania w sezonowym zapotrzebowaniu na ciepło: 34 [%]
Koszty energii: 150 [zł/GJ]
Łączne koszty eksploatacyjne: 84 [zł/rok]
Wariant – Płyta XPS
Wariant Płyta XPS
miesiąc 1 2 3 4 5 9 10 11 12
[st.C] -1 -1 3,3 7,6 13,5 12,9 6,6 3,8 0,7
l. dni
grzewczych 31 28 31 30 5 5 31 30 31
[W] 240,8 240,8 213,3 185,8 148,0 151,9 192,2 210,1 229,9
Qm [GJ] 0,64 0,58 0,57 0,48 0,06 0,07 0,51 0,54 0,62
Łączne straty ciepła: 4,08 [GJ/rok]
Z uwzględnieniem sprawności: 1,20 [GJ/rok]
Udział ogrzewania w sezonowym zapotrzebowaniu na ciepło: 34 [%]
Koszty energii: 150 [zł/GJ]
Łączne koszty eksploatacyjne: 61 [zł/rok]
Strona 87 z 93
Wariant – Ława fundamentowa
Wariant Ława Fundamentowa
miesiąc 1 2 3 4 5 9 10 11 12
[st.C] -1 -1 3,3 7,6 13,5 12,9 6,6 3,8 0,7
l. dni
grzewczych 31 28 31 30 5 5 31 30 31
[W] 773,5 773,5 705,3 637,1 543,6 553,1 653,0 697,4 746,5
Qm [GJ] 2,07 1,87 1,89 1,65 0,23 0,24 1,75 1,81 2,00
Łączne straty ciepła: 13,51 [GJ/rok]
Z uwzględnieniem sprawności: 16,83 [GJ/rok]
Udział ogrzewania w sezonowym zapotrzebowaniu na ciepło: 34 [%]
Koszty energii: 50 [zł/GJ]
Łączne koszty eksploatacyjne: 286 [zł/rok]
10.3 Wyniki analizy ekonomicznej
Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2016r.
w sprawie metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku, lub części
budynku oraz świadectw charakterystyki energetycznej 19
opłacalność inwestycji określa się
na podstawie prostego okresu zwrotu - SPBT (Simple Payback Time).
S
Gdzie:
Nu – koszty inwestycyjne [zł]
Or – roczne oszczędności [zł/rok]
Mimo, iż poniższa analiza nie jest audytem energetycznym autor zdecydował się
skorzystać z wyżej opisanego kryterium statystycznego w celu porównania opłacalności
wariantu XPS z wariantem bazowym, za który przyjmuje się posadowienie na ławach
fundamentowych (pozostałe warianty wiążą się z niższymi kosztami inwestycyjnymi przez co
Strona 88 z 93
nie występują oszczędności). Dodatkowo dla wariantów EPS i EPS+XPS obliczono
prognozowane oszczędności po okresie 25 lat (po mniej więcej tylu latach budynki
mieszkalne przechodzą generalny remont, dla wariantu XPS SPBT przekracza 25 lat, więc po
tym okresie nie prognozuje się żadnych oszczędności w stosunku do wariantu bazowego):
Wariant Koszt Roczne
oszczędności SPBT
oszczędności
po 25 latach
Ławy fundamentowe 58 707,25 - - -
Płyta EPS 52 879,74 202,04 - 5050,937
Płyta EPS+XPS 53 013,07 202,04 - 5050,937
Płyta XPS 65 598,30 225,08 30,6 -
Uzyskane wyniki pokazują, że rozwiązanie wykorzystujące izolację termiczną w
wariantach EPS i EPS+XPS jako szalunek tracony – rekomendowanych przez autora jako
najkorzystniejsze również z punktu widzenia konstrukcyjnego, są bardziej uzasadnione
ekonomicznie niż posadawianie budynków mieszkalnych na ławach fundamentowych.
„Ciepłe płyty” są rozwiązaniem przynoszącym oszczędności związane nie tylko ze
zmniejszeniem sezonowego zapotrzebowania na energię na cele ogrzewania, ale są one tańsze
od rozwiązań klasycznych. Oszczędności z tytułu ich zastosowania po 25 latach sięgają
ok. 5 000 zł (przy kosztach inwestycyjnych na poziomie ok. 52 000 zł) co stanowi ok. 10%
zwrotu kapitału.
Rozwiązaniem najdroższym jest posadowienie budynku na warstwie styropianu XPS,
które powinno być stosowane jedynie w skrajnych przypadkach kiedy inne rozwiązania są
niemożliwe z powodów konstrukcyjnych.
Najgorzej wypadają klasyczne fundamenty oparte na ławach, które nie tylko są
droższe od płyt fundamentowych, ale również najmniej efektywne energetycznie.
Strona 89 z 93
11 Wnioski z analizy ekonomicznej
Powyższa analiza ekonomiczna skłania do następujących wniosków:
Stosowanie fundamentów w postaci płyt fundamentowych wykonanych w technologii
„ciepłych” szalunków traconych jest uzasadnione ekonomicznie, gdyż dla projektu
„Śródziemnomorska” okazało się rozwiązaniem tańszym niż rozwiązanie tradycyjne,
dodatkowo przynoszącym oszczędności finansowe związane ze zmniejszeniem
sezonowego zużycia energii na ogrzewanie.
Wariant posadowienia wykorzystujący obwodowo styropian XPS finansowo nie
odbiega znacznie od wariantu EPS, a jego pozytywny wpływ na pracę fundamentu
(mniejsze momenty zginające) może przynieść dodatkowe oszczędności związane ze
zmniejszeniem zużycia stali zbrojeniowej w płycie fundamentowej.
Zgodnie z oczekiwaniami, stosowanie styropianu XPS jako szalunku traconego jest
rozwiązaniem bardzo drogim, ale zwracającym się w okresie użytkowania budynku
(okres na jaki projektuje się budynki mieszkalne to 50 lat), jednocześnie będącym
najkorzystniejszym wariantem pod względem wysokości rocznych oszczędności i
mającym pozytywny wpływ na pracę fundamentu (najmniejsze momenty zginające
spośród wszystkich analizowanych wariantów) co może przynieść dodatkowe
oszczędności związane ze zmniejszeniem zużycia stali zbrojeniowej w płycie
fundamentowej.
Atrakcyjność omawianych rozwiązań jest tym większa, że rynek energetyczny, mimo
chwilowej tendencji odwrotnej, prognozuje ciągły wzrost cen energii zarówno
elektrycznej jak i pochodzącej z gazu ziemnego. Każdy wzrost cen energii dodatkowo
uatrakcyjnia rozwiązania energooszczędne.
Nowoczesne rozwiązanie jakim są płyty fundamentowe na warstwie izolacji jest nie
tylko uzasadnione konstrukcyjnie, ale również potwierdza opłacalność
energoefektywnych technologii.
Strona 90 z 93
12 Podsumowanie
Wyniki analizy skłaniają do postawienia wniosku, iż poprawnie wykonane płyty
fundamentowe oparte na szalunkach traconych EPS/XPS są rozwiązaniem pod każdym kątem
lepszym od klasycznych ław fundamentowych. Należy promować je jako rozwiązanie
umotywowane nie tylko konstrukcyjnie ale również ekonomicznie. Szczegółowe wnioski z
analizy technicznej przedstawiono w rozdziale 9, a z analizy ekonomicznej w rozdziale 11.
Dynamiczny rozwój budownictwa energooszczędnego niewątpliwie będzie się wiązał z
coraz większą liczbą realizacji wykorzystujących omawiane rozwiązania, dlatego należy
dołożyć wszelkich starań by nowa technologia otrzymała odpowiednie wsparcie ze strony
środowisk akademickich w postaci podręczników, poradników i katalogów dobrych praktyk.
Strona 91 z 93
13 Załączniki
13.1 Załącznik 1 – Wybrane rysunki z dokumentacji projektowej budynków
„Śródziemnomorska”, „Michałów” i „Kutnowska”
Z uwagi na formaty rysunków zamieszczono je w oddzielnym skoroszycie załączonym
do pracy dyplomowej.
Strona 92 z 93
14 Bibliografia
1 http://plytyfundamentowemegatherm.blogspot.com/search/label/STYROPIAN
2 PN-EN 13163:2009 Wyroby do izolacji cieplnej w budownictwie – Wyroby ze styropianu
(EPS) produkowane fabrycznie – Specyfikacja
3 Assesment of strength under compression of Expanded Polystyrene (EPS) Slabs - Ivan Gnip,
Vladislovas Kersulis, Sailus Vaitkus, Sigitas Vejelis – Institute of Thermal Insulation,
Vilinius Gediminas Technical University
4 Płyty fundamentowe w systemie „Izodom 2000 Polska” - poradnik projektanta
5 http://www.viking-house.ie/images/passive-house-6.jpg
6 http://stropex.pl/oferta/stropy-teriva
7 http://www.granord.pl/PDF/parametry.pdf
8 Michał Knauff, Agnieszka Golubińska, Piotr Knyziak - Tablice i wzory do projektowania
konstrukcji żelbetowych z przykładami obliczeń, Wydawnicwo Naukowe PWN,
Warszawa 2013
9 PN-EN 1991-1-1:2004 Oddziaływania ogólne Ciężar objętościowy, ciężar własny,
obciążenia uzytkowe w budynkach
10 PN-EN 1991-1-3:2005 Oddziaływania na konstrukcje – Oddziaływania ogólne – obciążenie
śniegiem
11 PN – EN 1990:2004 Podstawy projektowania konstrukcji
12 Włodzimierz Starosolski „Konstrukcje żelbetowe według Eurokodu 2 i norm związanych”,
Wydawnictwo Naukowe PWN 2013
13 PN-EN 13370:2008 Cieplne Właściwości użytkowe budynków – Wymiana ciepła przez
grunt – Metody obliczania
14 PN-EN 10211:2008 Mostki cieplne – obliczenia szczegółowe
15 Thermal Bridges At Foundations – Master’s thesis in the Master’s Programme Structural
Engineering and Building Performance Design, Hannes Nyberg
16 http://mib.gov.pl/2-Wskazniki_emisji_wartosci_opalowe_paliwa.htm
17 Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 17 marca 2009 r. w sprawie
szczegółowego zakresu i form audytu energetycznego oraz części audytu remontowego,
wzorów kart audytów, a także algorytmu oceny opłacalności przedsięwzięcia
termomodernizacyjnego
Strona 93 z 93
18
http://www.nape.pl/upload/File/biblioteka_ibp/Okna_w_budynkach_pasywnych.pdf
19 Rozporządzeniem Ministra Infrastruktury i Rozwoju z dnia 27 lutego 2016r. w sprawie
metodologii wyznaczania charakterystyki energetycznej budynku, lub części budynku oraz
świadectw charakterystyki energetycznej