ANALIZA PEST I SWOTDLA TRANSFORMACJI WIEDZY

W SIECIACH GOSPODARCZYCH WIELKOPOLSKI

Dr Hanna WŁODARKIEWICZ-KLIMEKDr inż. Joanna KAŁKOWSKA

Dr inż. Marek GOLIŃSKI

22.02.2009 r.

CELE ANALIZY PEST DLA OCENY TRANSFORMACJI WIEDZY W SIECIACH GOSPODARCZYCH WIELKOPOLSKI

Za pomocą analizy PEST dokonano oceny atrakcyjności środowiska makroekonomicznego z punktu widzenia tworzenia korzystnych warunków dla transformacji wiedzy w sieciach. Analizę przeprowadzono w czterech obszarach makrootoczenia: • polityczno-prawnym, • ekonomicznym,• społeczno – demograficznym, • technologicznym.

22.02.2009 r.

Lp. Elementy ocenyOcena

punktowa (1-5)

1Brak w polskim prawie kompleksowych regulacji prawnych dotyczących powiązań i działań MSP w sieciach 4

2 Realizowany model polityki lokalnej sprzyjający transferowi wiedzy 4

3 Brak rozporządzeń wykonawczych sprzyjających transformacji wiedzy 4

4 Niekorzystna, hamująca innowacyjność polityka patentowa 4

5Pozytywny wpływ funduszy unijnych na tworzenie systemowych rozwiązańproinnowacyjnych w regionie 5

6 Istnienie dobrych przepisów regulujących partnerstwo publiczno-prawne 3

7Sprzyjające warunki prawne do podejmowania i prowadzenia działalności gospodarczej przez cudzoziemców (potencjalny transfer nowej wiedzy)

3

8Regionalne Strategia Innowacyjna dla Wielkopolski zakładająca budowanie trwałego partnerstwa pomiędzy przemysłem, samorządami, jednostkami badawczo –rozwojowymi i infrastrukturą biznesową

5

9 Ograniczona aktywność subregionów w realizacji RSI 4

10 Reformy wewnętrzne dotyczące instytucji życia publicznego 4

Ocena ogólna 4,0

Ocena segmentu polityczno – prawnego

22.02.2009 r.

Lp. Elementy ocenyOcena

punktowa (1-5)

1 Utrudnienia w pozyskiwaniu źródeł finansowania ryzykownych przedsięwzięćinnowacyjnych

3

2 Niedostatek rozwiązań systemowych dotyczących finansowania innowacji 43 Silna dysproporcja parametrów ekonomicznych w subregionach 44 Nieefektywny system finansowania badań naukowych 55 Dominacja tradycyjnych modeli biznesowych 36 Relatywnie niższy poziom bezrobocia niż w kraju, jednak mocno zróżnicowany w

subregionach4

7 Nakłady na badania i rozwój w przeliczeniu na mieszkańca są niższe w Wielkopolsce niż w Polsce

5

8 Zakłócenia w transformacji wiedzy spowodowane zbyt dużymi obciążeniami fiskalnymi i kosztami pracy

3

9 Szara strefa w zatrudnieniu jako ograniczenie transformacji wiedzy 310 Brak ulg podatkowych związanych z dokształcaniem, jako czynnik hamujące

transformację wiedzy do przedsiębiorstw 4

Ocena ogólna 3,8

Ocena segmentu ekonomicznego

22.02.2009 r.

Lp. Elementy ocenyOcena

punktowa (1-5)

1 Niski poziom life-long learningu 42 Niski poziom postaw innowacyjnych w regionie 33 Wyższa kultura technologiczna 34 Mentalność Wielkopolan (nastawienie na gospodarność a nie innowacyjność) 25 Silny wiodący ośrodek akademicki oraz rozwinięty system szkolnictwa

wyższego na poziomie zawodowym w województwie4

6 Relatywnie wysoka jakość życia w regionie 37 Permanentny wzrost wydatków na kształcenie 48 Malejący trend demograficzny – zmniejszenie liczby kandydatów na studia 49 Wzrost możliwości kształcenia w zagranicznych ośrodkach uniwersyteckich 510 Polityka przeciwdziałająca wykluczeniu społecznemu 5Ocena ogólna 3,7

Ocena segmentu spo łeczno – demograficznego

22.02.2009 r.

Lp. Elementy ocenyOcena

punktowa (1-5)

1 Niski odsetek osób pracujących w sektorze high – tech oraz w usługach opartych na wiedzy

3

2 Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura utrudniająca dostęp do technologii IT 53 Silny przyrost infrastruktury technicznej w zakresie wykorzystywanego sprzętu i

oprogramowania5

4 Wzrost dostępności Internetu 55 Wzrost umiejętności korzystania z technologii teleinformatycznych 46 Rosnący trend informatyzacji przedsiębiorstw 47 Wzrost dostępności technologii szerokopasmowych 48 Brak znajomości zaawansowanych technologii 39 Słaby związek instytucji naukowo badawczych z sektorem high -tech 410 Relatywnie niska w stosunku do innych województw liczba przedsiębiorstw w

sektorze high - tech4

Ocena ogólna 4,1

Ocena segmentu technologicznego

22.02.2009 r.

ANALIZA PEST – WNIOSKISEGMENT POLITYCZNO - PRAWNYŚrodowisko zachęcające

Czynniki sprzyjaj ące:•pozytywne działania państwa stwarzające właściwe i nieograniczające warunki do rozwoju powiązań sieciowych oraz transformacji wiedzy,

• oddziaływanie Unii Europejskiej sprzyjające rozwojowi działańproinnowacyjnych w regionach (w tym obszarze atrakcyjność segmentu polityczno – prawnego w Wielkopolsce jest porównywalna z atrakcyjnością dla całego kraju),

•istnienie i realizację postanowień Regionalnej Strategii Innowacyjnej dla Wielkopolski zakładającej budowanie trwałego partnerstwa pomiędzy przemysłem, samorządami, jednostkami badawczo – rozwojowymi i infrastrukturą biznesową,•właściwa realizacja polityki lokalnej sprzyjającej transferowi wiedzy.

Czynniki zakłócaj ące:•brak kompleksowych rozwiązań prawnych sprzyjających transferowi wiedzy•zróżnicowaną aktywność poszczególnych subregionów.

22.02.2009 r.

ANALIZA PEST – WNIOSKISEGMENT EKONOMICZNYŚrodowisko neutralne

Szczegółowa analiza pokazuje wiele zagrożeń wynikających oddziaływania środowiska ekonomicznego, szczególnie w ujęciu czynników dotyczących całej Polski.Czynniki zakłócaj ące:•obciążenia fiskalne, wysokie koszty pracy, istnienie szarej strefy w zatrudnieniu, brak proedukacyjnych ulg podatkowych a także, pogarszające sięw ostatnich latach wskaźniki makroekonomiczne dla całego kraju,

Czynniki sprzyjaj ące:•podstawowe wskaźniki makroekonomiczne w Wielkopolsce wyższe od przeciętnych w Polsce, zaś poziom bezrobocia zdecydowanie niższy, choćzróżnicowany w subregionach.

Poprawa warunków w segmencie ekonomicznym zdecydowanie poprawi atrakcyjność otoczenia dla transformacji wiedzy w sieciach. Można spodziewaćsię, że wraz ze wzrostem zamożności społeczeństwa i przedsiębiorstw poziom inwestycji w wiedzę oraz jej transformacja i wykorzystywanie wzrośnie.

22.02.2009 r.

ANALIZA PEST – WNIOSKISEGMENT SPOŁECZNO - DEMOGRAFICZNY

Środowisko neutralneSegment społeczno – demograficzny w ocenie punktowej daje nieco gorsze wyniki niż analiza szans i zagrożeń w segmencie

Czynniki sprzyjaj ące:•charakterystyczne dla całego kraju takie jak: rosnące wydatki na kształcenie, realizacja polityki przeciwdziałającej wykluczeniu, wzrost możliwości kształcenia w zagranicznych ośrodkach uniwersyteckich czy wzrastająca kultura technologiczna,

•dane wskazujące na prorozwojowy potencjał Wielkopolski: trzecie pod względem ilości mieszkańców województwo w Polsce, dodatnia dynamika przyrostu naturalnego oraz relatywnie niska stopa bezrobocia, wysoki poziom życia w regionie, występowanie silnego, wiodącego w kraju ośrodka akademickiego oraz rozwiniętego systemu szkolnictwa wyższego na poziomie zawodowym w województwie.Dostrzeżone dotychczasowe zagrożenia w segmencie powinny ustępowaćwraz z wymianą pokoleniową.

22.02.2009 r.

ANALIZA PEST – WNIOSKISEGMENT TECHNOLOGICZNY

Środowisko zachęcająceZnaczenie segmentu technologicznego zostało potwierdzone wysokimi ocenami jednak otoczenie w tym obszarze stwarza również dość istotne zagrożenia

Czynniki sprzyjaj ące:•przyrost i zwiększenie dostępności infrastruktury technicznej, w zakresie wykorzystywanego sprzętu i oprogramowania, a także we wzroście umiejętności i możliwości (lepszej niż przeciętna w kraju), korzystania z technologii teleinformatycznych,

Czynniki zakłócaj ące:•relatywnie niska w stosunku do innych województw liczba przedsiębiorstw w sektorze high – tech, •relatywnie niski poziom zasobów ludzkich związanych z nauką i technologią(HRST) oraz niski odsetek osób pracujących w sektorze high – tech w stosunku do pozostałych zatrudnionych•brak transferu wiedzy pomiędzy instytucjami naukowo badawczych z sektorem high – tech.

22.02.2009 r.

CELE ANALIZY SWOT DLA OCENY TRANSFORMACJI WIEDZY W SIECIACH GOSPODARCZYCH WIELKOPOLSKI

Analiza SWOT pozwoliła na dokonanie oceny silnych i słabych stron transformacji wiedzy w istniejących sieciach gospodarczych Wielkopolski oraz szans i zagrożeń ich rozwoju. W badaniu określono perspektywiczny kierunek rozwoju zachowań związanych z transformacją wiedzy.

22.02.2009 r.

Silne strony transformacji wiedzyw sieciach gospodarczych Wielkopolski

Lp. Silne stronyWaga (1-3)

Ocena (1-5)

Średnia ważona

1 Wysoka dynamika przyrostu liczby studentów 0,3 4 1,22 Silne jednostki akademickie 0,3 4 1,23 Duży potencjał do tworzenia klastrów w regionie 0,3 4 1,24 Silne ośrodki regionalne wspomagające transformację

wiedzy0,3 4 1,2

5 Duży procent akredytowanych instytucji otoczenia biznesu (KSU)

0,2 3 0,6

6 Wyższy niż w Polsce dostęp gospodarstw domowych do Internetu

0,5 5 2,5

7 MTP jako platforma wymiany wiedzy 0,2 3 0,68 Policentryczna struktura wyższego szkolnictwa

zawodowego0,3 4 1,2

9 Oferta szkolnictwa wyższego zawodowego dostosowana do potrzeb mikroregionów

0,4 4 1,6

10 Dostrzeganie potrzeb tworzenia systemowych rozwiązańw zakresie monitorowania i prognozowania potrzeb rynku pracy

0,2 4 0,8

Razem 12,1

Słabe strony transformacji wiedzyw sieciach gospodarczych Wielkopolski

Lp. Słabe stronyWaga(1-3)

Ocena(1-5)

Średnia ważona

1 Niski poziom life-long learningu w Wielkopolsce 0,4 -4 -1,62 Niski poziom innowacyjności i transformacji wiedzy w

klastrach0,3 -4 -1,2

3 Niska jakość wiedzy utrudniająca transformację wiedzy w sieciach

0,4 -4 -1,6

4 Niski poziom zasobów ludzkich związanych z nauką i technologią (HRST)

0,4 -4 -1,6

5 Niski poziom komercjalizacji wyników badań naukowych 0,2 -3 -0,66 Niski poziom wymiany kadr pomiędzy sektorem B+R 0,2 -3 -0,67 Niski poziom postaw przedsiębiorczych (podejmowanie

współpracy z przedsiębiorstwami, niski poziom start-up)0,2 -3 -0,6

8 Zbyt duże przywiązanie do tradycyjnych modeli gospodarowania

0,2 -3 -0,6

9 Brak wiedzy na temat skuteczności i efektów działańedukacyjnych (szkolenia)

0,4 -4 -1,6

10 Niskie zaangażowanie przedsiębiorstw w finansowanie działalności badawczo rozwojowej

0,3 -4 -1,2

Razem -11,2

Szanse kszta łtuj ące otoczenie dla transformacji wiedzyw sieciach gospodarczych Wielkopolski

Lp. SzanseWaga(1-3)

Ocena(1-5)

Średnia ważona

1 Realizacja Regionalnej Strategii Innowacyjnej dla Wielkopolski

0,4 4 1,6

2 Pozytywny wpływ funduszy unijnych na tworzenie systemowych rozwiązań proinnowacyjnych w regionie

0,4 5 2,0

3 Relatywnie niższy poziom bezrobocia niż w kraju, jednak mocno zróżnicowany w subregionach

0,3 4 1,2

4 Polityka przeciwdziałająca wykluczeniu społecznemu 0,2 3 0,6

5 Permanentny wzrost wydatków na kształcenie 0,3 3 0,9

6 Relatywnie wysoka jakość życia w regionie 0,2 4 0,8

7 Silny przyrost infrastruktury technicznej w zakresie wykorzystywanego sprzętu i oprogramowania

0,2 3 0,6

8 Wzrost dostępności Internetu 0,5 5 2,5

9 Rosnący trend informatyzacji przedsiębiorstw 0,2 4 0,8

10 Wzrost umiejętności korzystania z technologii teleinformatycznych

0,3 4 1,2

Razem 12,2

22.02.2009 r.

Zagro żenia kszta łtuj ące otoczenie dla transformacji wiedzyw sieciach gospodarczych Wielkopolski

Lp. ZagrożeniaWaga(1-3)

Ocena(1-5)

Średnia ważona

1 Brak rozporządzeń wykonawczych sprzyjających transformacji wiedzy

0,4 -4 -1,6

2 Nakłady na badania i rozwój w przeliczeniu na mieszkańca są niższe w Wielkopolsce niż w Polsce

0,3 -4 -1,2

3 Niedostatek rozwiązań systemowych dotyczących finansowania innowacji

0,3 -3 -0,9

4 Zakłócenia w transformacji wiedzy spowodowane zbyt dużymi obciążeniami fiskalnymi i kosztami pracy

0,2 -4 -0,8

5 Niski poziom life-long learningu 0,4 -4 -1,6

6 Niski poziom postaw innowacyjnych w regionie 0,2 -3 -0,6

7 Niedostatecznie rozwinięta infrastruktura utrudniająca dostęp do technologii IT

0,2 -3 -0,6

8 Słaby związek instytucji naukowo badawczych z sektorem high – tech

0,2 -3 -0,6

9 Ograniczona aktywność subregionów w realizacji RSI 0,3 -3 -0,9

10 Malejący trend demograficzny – zmniejszenie liczby kandydatów na studia

0,2 -4 -0,8

Razem -9,6

Analiza SWOTwnioski

Z przeprowadzonego badania wynika, że istnieje duża przewaga szans

nad zagrożeniami oraz niewielka przewaga mocnych stron nad

słabymi. Atrakcyjne otoczenie sprzyjające rozwojowi (potwierdza to

również analiza PEST) oraz wystarczający potencjał wewnętrzny

sprzyja realizacji strategii rozwojowej .

Korzystny potencjał zewnętrzny stwarza pozytywny klimat do

intensyfikacji działa ń podmiotów w regionie mających wpływ na

kształtowanie i transformację wiedzy oraz do tworzenia nowych sieci

powiązań gospodarczych.

22.02.2009 r.

Wnioski ko ńcowe

Analizy PEST i SWOT wykazały istnienie sprzyjających warunków do rozwoju transformacji wiedzy w sieciach gospodarczych Wielkopolski. Badania wskazują, że istnieje duży potencjał zarówno wewnętrzny jak i zewnętrzny do podjęcia strategii rozwojowej opartej przede wszystkim na takich trendach jak: •działania państwa sprzyjające swobodnemu rozwojowi wiedzy,•pozytywne oddziaływanie Unii Europejskiej,•istnienie regionalnej strategii zakładającej transfer wiedzy pomiędzy partnerami w regionie,•w większości lepsze od przeciętnych w Polsce wskaźniki makroekonomiczne,•dynamiczny rozwój społeczeństwa informacyjnego w Wielkopolsce.

22.02.2009 r.

Podsumowanie

Wykorzystanie okazji tworzonych przez otoczenie będzie możliwe przede wszystkim dzięki:• istniejącemu potencjałowi wewnętrznemu Wielkopolski określonemu przez silne jednostki regionalne wspomagające transformację wiedzy,• dobrej, zdecentralizowanej strukturze szkolnictwa wyższego, dostosowanej do potrzeb rynku pracy,• potencjałowi i tradycji w tworzeniu klastrów,• licznym instytucjom otoczenia biznesowego sprzyjającym narastaniu wiedzy w regionie.

22.02.2009 r.