ALAN DEAN FOSTER

SOJUSZNICYTytu oryginau: A call to arms

Cykl: Przeklci tom 1

Przeoy: Radosaw Kot

Data wydania polskiego: 1996 Data wydania oryginalnego: 1991

Rozdzia 01

Decydent spoczywa spokojnie na pkolistym legowisku dowodzenia zawieszonym wysoko nad podog, na samym kocu rozbudowanych wysignikw maszynerii centrum. Jednym dotkniciem mg opuci lub unie stanowisko, przesun je w lewo czy w prawo ku podkomendnym. Rwnie dobrze mgby ich wprawdzie kontrolowa i wspiera rad za pomoc przypitych klamrami do gowy czy komunikacyjnych, jednak rasa Ampliturw nade wszystko przedkadaa kontakt osobisty. Poprawi si na poduszce, obejmujc j wszystkimi czterema krtkimi apami, co pozwalao na swobodne manewrowanie par wystajcych z bokw gowy czukw. Kady wieczyy cztery chwytne palce. Palce te zginay si i poruszay, jakby w niemym walcu dyrygoway niewidzialn orkiestr. Sferyczne, zotem nakrapiane oczy obiegy rozlege pomieszczenie. Szparki renic zway si i rozszerzay szukajc miejsc, gdzie by moe naleaoby interweniowa. Czynic jakiekolwiek sugestie, Decydent zawsze stara si doda delikwentowi odwagi, unika opryskliwoci, ktra tak czsto cechowaa inne rasy. Surowoci nie przejawia wcale. Niegdy wad, Ampliturw byo niezdecydowanie, ale to dziao si, jeszcze zanim poznali Cel. Zanim osignli dojrzao. Trudno uwierzy, e mogo kiedy nie by Celu. Decydent zna histori, wiedzia jak rzecz wygldaa przed laty, ale nie potrafi ogarn tej dawnej epoki wyobrani. Jawia mu si jako fragment dziejw innego zupenie wszechwiata. wiadomo istnienia Celu pozwolia rasie Ampliturw dorosn i odmienia j po wsze czasy. Teraz Cel odmienia oblicze Galaktyki. Zanim to nastpio, cakiem zadowoleni z przypadajcego im losu Ampliturowie rozwijali po prostu swoj skromn cywilizacje. Uprawiali sztuki, doskonalili si, radonie gmatwajc rzeczy proste i najbardziej ze wszystkiego pragnli, aby zostawi ich w spokoju, da im moliwo trwania przy wasnym tempie przemian, szans bycia sob i nikim wicej.

A potem uwiadomili sobie, e istnieje Cel. Decydent musn agodnie kontrolki i sierp legowiska skierowa si w lewo i na d, do stanowiska nawigacji. Jak oni mogli y kiedy, nie znajc Celu? Niedorzeczno! We wczesnych stadiach ewolucji najwaniejsz role odgryway instynkty. Ampliturowie pawili si wwczas w ciepych wodach ojczystego wiata i przebierajc sabo rozwinitymi odnami ledwo potrafili wypezn na botniste brzegi zbiornikw, gdzie przeszukiwali czukami obfitujce w jadalne skorupiaki pokady muu. Pojawiay si wprawdzie pierwsze przebyski inteligencji, jednak istoty te mnoyy si wci bezmylnie, spdzajc ycie na przetwarzaniu biaka rolinnego i zwierzcych protein. Najwaniejsze byy dla nich sprawne jelita i odpowiednio ostre zby. Owszem, jaka cywilizacja istniaa, wiadczyy o tym jasno zapisy historyczne, ruiny, przekazy o dawnych triumfach i wytwory rozwijanej z latami, unikalnej techniki Ampliturw. Ale wszystko to byo niczym: technika, sztuka, nawet ycie samo w sobie nie znaczyo nic bez Celu, ktry nadawa wszelkiej rzeczy tre i form. Wystarczyo pomyle chwil aby poj, e daje to poczucie siy, pomaga pokona niezdecydowanie, lk przed niewiadomym. Decydent by dumny, e moe suy Celowi. Pomruk silnikw statku i gwar zaogi przelewa si z cicha pod legowiskiem. Technicy pogadywali w mnogoci jzykw na rne tematy, opowiadali sobie nawet dowcipy. Pozbawieni praktycznie poczucia humoru Ampliturowie nie odczuwali potrzeby artowania, ale dziki wytrwaoci i cikiej pracy nad sob zdoali jednak zrozumie sens tego zjawiska. Zreszt to nieistotne. Wane, e wszyscy suyli Celowi. To pozwalao nazwa ich istotami prawdziwie cywilizowanymi. Oczywicie zdarzay si gatunki lepe na prawd. W opracowaniach historycznych wspominano o takich wynaturzeniach do beznamitnie. Byy wic rasy, ktre nie daway si ani nawrci, ani odmieni biologicznie, ani w aden inny sposb naprowadzi na jedyn suszn drog. Rasy wrogie lub szalone. Pozostawao je wyeliminowa, aby nie przeszkadzay w krzewieniu prawdy. To akurat budzio najwikszy al Amplitura. Nie eby uwaa zgadzenie caej rasy za co niewaciwego, on bola nad zaprzepaszczeniem szansy. Skoro kogo nieodwoalnie nie ma, nigdy ju nie pozna Celu, nie przyczy

si do Wsplnoty. W cigu ostatniego tysica lat dwakro jedynie trzeba byo podejmowa podobne kroki. Pami o tych katastrofach pobudzaa Ampliturw i ich sojusznikw do jeszcze wikszych wysikw. Decydent postanowi sobie, e nigdy nie dopuci do takiej poraki. Jego poprzednicy zrobili rzecz konieczn, ale pami o ich niepowodzeniu kada si cieniem na blaskach sukcesw kolejnych decydentw. Ampliturowie zmienili si jednak przez stulecia, doczyy do nich nowe rasy pragnce dy do wsplnego Celu, powikszyy si zasoby wiedzy, rozwina nauka. Przybysze przyczynili si znacznie do owego postpu, wprowadzajc nowe sposoby mylenia, nowe spojrzenia na stare problemy, swoje szczeglne zdolnoci oddajc w sub Celowi. Pod tym wzgldem Ampliturowie nie jawili si ani jako lepsi, ani jako gorsi, bowiem wobec Celu wszyscy byli rwni. Owszem, byli odkrywcami Celu, wiedzieli jak wielka ciy na nich odpowiedzialno. Gdyby pojawia si jaka nowa rasa zdolna do przejcia brzemienia, oddaliby je bez sowa sprzeciwu. Jednak wobec braku kogo takiego wypeniali sw powinno i nie sarkali. Decydent wiedzia, e przecie kto musi tym wszystkim zarzdza. Inne rasy suyy Celowi wedle swych moliwoci. Krygolici byli wietnymi onierzami i jeli nie udawao si unikn walki, zawsze dzielnie stawali do boju. Segunianie prezentowali si jako biegli rzemielnicy. Mrowie Treturi dostarczao wielu rasom ywnoci. Podobni fizjologicznie do Ampliturw Molitarowie byli istotami silnymi i wygldali na tyle gronie, e czasem samo zademonstrowanie tych istot wystarczao dla przekonania opornych bez walki. Przydawali si bardzo i obniali tym samym koszty, bowiem wojna to zawsze drogie przedsiwzicie. Ponadto kady polegy to o jeden umys mniej w subie Celu. Ale nie ma si co martwi, pomyla Decydent. Wszystko idzie dobrze. Nie tak dawno kolejna inteligentna rasa przyczya si do Wsplnoty Celu. Potnie zbudowane, ale prymitywne istoty. Aszreganie stawili wprawdzie z pocztku opr, ale wobec wielkiej dysproporcji technologicznej trwa on do krtko. W chwili nawizania kontaktu stali na niszym szczeblu rozwoju ni Krygolici, troch wyej ni Molitarowie. Rwnie dobrzy pomocnicy jak wszyscy inni. W odrnieniu od pozostaych ras mieli zwyczaj unika walki, gdy uznawali j za daremn. Potem okazali nieoczekiwan dojrzao, byskawicznie otwierajc si na pikno Celu. Taki musi by los kadej inteligentnej rasy i nie ma innego wyjcia,

pomyla z przekonaniem Decydent, przesuwajc legowisko od centrum nawigacji do wewntrznego stanowiska inynierskiego. Widzc nadcigajcego dowdc, zaoga ywiej zakrztna si przy pracy. Mia i waciwa reakcja, prawda? Dowdca nie umiechn si, bowiem byo to niemoliwe z racji specyficznej budowy ust, wszelako zociste i srebrzyste byski przebiegy po jego ctkowanej, pomaraczowej skrze. Jasne smugi ukaday si w niepowtarzalny, inny dla kadego Amplitura wzr. Caa ciana naprzeciwko dziau inynierii bya przezroczysta. Uczyniono j tak z czysto estetycznych wzgldw. Kamery i detektory byy o wiele sprawniejsze i sigay dalej ni jakiekolwiek oko, jednak ten pokaz moliwoci fachowych zwizanych sojuszem z Ampliturami technikw robi naleyte wraenie, by hodem oddanym ich umiejtnociom. Decydent spojrza na roje gwiazd, na personel wiodcy kruchy statek miedzy tymi gwiazdami i raptownie trci kontrolki. Legowisko wystrzelio do gry. Wielu Ampliturw cierpiao na lk wysokoci, ale Decydent dawno ju zdusi w sobie w atawizm. Nie mona pozwoli, aby kto odpowiedzialny za bezpieczestwo wielu statkw przejawia a tak trywialn sabo. Kierowaa nim czysta determinacja, ta sama, ktra wyniosa go na stanowisko dowdcy. Skromna to nagroda za tyle cikiej pracy. Wszystko byo spraw zrozumienia i zaufania technice. Pewno, e legowisko, wysigniki i zasilanie nie zawiod, pozwolia zwalczy lk. Decydent wiedzia, e nie kady potrafi pokona wasne saboci. Z gry spojrza na krccy si wok personel. W sali dowodzenia pracowali rami przy ramieniu przedstawiciele co najmniej tuzina rnych ras, inni jeszcze penili odpowiedzialne funkcje w pozostaych czciach statku. Nikt nie wywysza si ponad ssiada. Drobny Akaryjczyk pomaga masywnemu Molitarowi, pajkowaci Segunianie wdzicznie usuwali si z drogi pynnemu Aszreganowi, wszyscy zjednoczeni w deniu do Celu. Wszyscy, prcz zapewne kilku renegatw, bowiem wrd kadej rasy trafiaj si godne poaowania wyjtki. Zaoga tworzya zwarty zesp, ich myli i czyny dyy wsplnie do jednego koca, ktry zwieczy dzieo. I tym wanie by Cel, niczym innym. Prosta sprawa, tak prosta, e nawet nieco ograniczeni Yandirpowie potrafili rzecz zrozumie. Celem bowiem byo zbratanie, cakowita i obejmujca wszelkie dziedziny fizyczna, kulturowa i umysowa integracja. Cywilizacja, ktra osiga pewien stopie rozwoju technologicznego i

spoecznego, albo ginie w wyniku autodestrukcji, albo zaczyna stacza si z powrotem w mrok barbarzystwa i ulega kulturowej degeneracji. Atomowa pooga lub prymitywna tyrania ucisza nieliczne glosy rozsdku i taka rasa przepada na zawsze dla Celu. Ampliturowie boleli nad podobnymi wypadkami, a ich sojusznicy dzielili ten smutek. Wraz z kad ginc cywilizacj co szczeglnego i unikalnego ubywao z kosmosu, nie majc nawet szansy, by podzieli si bogactwem swego istnienia ze Wsplnot. Raz zdarzyo si, e Ampliturowie prbowali uratowa pewn szczeglnie obiecujc, ale psychopatyczn ras przed samobjstwem. Niestety, tak silna bya lepa furia tych istot, tak wielka bya ich wzajemna nienawi, e nawet szczeglnie utalentowani w prowadzeniu negocjacji Ampliturowie nic zdoali odwrci kataklizmu. Mimo wszelkich dziaa, rasa dokonaa aktu samozagady, a przy okazji spustoszya jeszcze doszcztnie swoj planet, ktra teraz nie nadawaa si nawet do zamieszkania. Decydent unis przedni poow swego ciaa i rozluni osiem zacinitych bezwiednie palcw. Nie pora na tak ponure myli. Praca czeka. Czasem sama logika, samo rozumowe dowodzenie nie wystarczao. Wobec szczeglnie nieowieconych istot trzeba byo niekiedy odwoywa si do metod prymitywniejszych, aby uwiadomi takiej rasie jej prawdziwe moliwoci. Ampliturowie niespecjalnie lubili takie podstpy, ale, z drugiej strony, nie zwykli kiedykolwiek zostawia adnej inteligentnej rasy bez pomocy, by zgina z wasnej rki. Istnieli przecie po to wanie, aby zapobiega podobnym katastrofom. Jak dugo starczy im si i rodkw, postanowili niegdy, bd dawa szans rozkwitu kadej napotkanej cywilizacji. Ampliturowie nie oczekiwali, e spotka ich za te powiecenia jakakolwiek wdziczno. Nagrod miaa by wiadomo, e ich praca suy realizacji Celu. Samo bycie Ampliturem wizao si nierozcznie z gotowoci do powice. Od czasu do czasu niektrzy przedstawiciele innych ras, a nawet pojedynczy Ampliturowie podwaali te zasad, pytajc: czyme jest Cel? Co przyjdzie nam z jego realizacji? Co potem? Prosta i nieugita logika wskazywaa jednoznacznie, e zrealizowanie Celu oznaczaoby utrat motywacji dziaania, osigniecie kresu. Ale gdy dokona si ju pene zbratanie, pojawi si z pewnoci nowa warto, co wikszego, wyszego, dalszego. Na razie do jest pracy i wystarczy

wiadomo, e bierze si udzia w czym susznym i szlachetnym. Rozum to potne narzdzie, Decydent nigdy w to nic wtpi. Kiedy kres zwieczy dzieo? W chwili gdy wszystkie istoty inteligentne w Galaktyce powic swe wysiki dla realizacji Celu, to oczywiste. A jeli uda si kiedy pokona midzygalaktyczne otchanie, to rzecz rozcignie si na wszystkie cywilizacje Wszechwiata. Decydent musia zwykle odsuwa podobne rozwaania na drugi plan. I tak mia co robi, tu i teraz. Dowdca winien myle o caym statku, penic zaszczytny obowizek. Cikie ciao osuno si nieco na kanapie i bya to irytujca niewygoda. Niedugo mia nadej czas reprodukcji, ale rozmnaanie musiao poczeka do chwili, gdy biece zadania zostan wykonane. Kiedy funkcje biologiczne przebiegay poza kontrol, hormony robiy co chciay, jednak rasa Ampliturw nauczya si panowa nad systemem endokrynologicznym... Nie tylko zreszt swoim. Decydent nie mg pozwoli, aby jego zdolno do podejmowania decyzji zostaa zakcona przez co tak trywialnego jak rozmnaanie. Jeden z czukw odnotowa uwag, aby przeprowadzi konieczne testy. Jakby co, to piguka zaatwi spraw. Zociste oczy wpatrzyy si w pkolist cian, za ktr pyszni si przestwr Wszechwiata. Pikno gwiazd i dalekich wiatw, mgieka obokw... Amplitur a si cay ozoci i osrebrzy od tych dozna. Podczas podry w podprzestrzeni widok rozmywa si, zamiast wielkich gwiazd wida byo tylko kolorowe kleksy. Jeszcze pikniejsze. Ale dopiero znajomo Celu ukazywaa prawdziw cudowno Wszechwiata. Decydent nie potrafi odczyta wszystkich tych byskw i smug, do tego suyy nader skomplikowane instrumenty. Niechtnie skierowa wzrok z powrotem na pulpit. Ta wyprawa bya dla szczeglnie przykrym obowizkiem. Wikszo nowych ras chtnie akceptowaa zasady denia do Celu i sam Cel, gorco i serdecznie przyjmujc wysannikw Ampliturw. Czasem bezporedni kontakt nie by nawet konieczny, bowiem obca cywilizacja sama dochodzia do susznych wnioskw i napotkawszy braci o podobnym sposobie mylenia domagaa si tylko szczegowych instrukcji, jak Cel osign. Ba, niekiedy trzeba byo wrcz powciga entuzjazm nowych czonkw Wsplnoty, by swoimi zbyt energicznymi dziaaniami nie wywarli opacznego wraenia na kolejnych kandydatach. Zdarzao si jednak i tak, e potga rozumu i elazna logika nie

wystarczay. W takich przypadkach urzdzano zwykle may pokaz. Jakie, powiedzmy, trzydzieci statkw wojennych pojawiajcych si nagle na orbicie opornego wiata byo wystarczajco mocnym argumentem, aby miejscowe wadze zgodziy si na przemiany wiodce ku wyszym stopniom rozwoju spoecznego i bogactwu (duchowemu i materialnemu) caej Wsplnoty. Po rodki siowe sigano naprawd rzadko. Niestety, to wanie bya jedna z takich sytuacji. Przykry obowizek, ktrego nie mona zrzuci cakowicie na ramiona sojusznikw. Skoro ju rasie Ampliturw przypad los liderw, pozostawao by konsekwentnym i nie wzdraga si przed udziaem nawet w takich wyprawach. Potny wysignik zamrucza i opuci dowdc prawie na podog. Przechodzcy Aszregan, oficer, zagadnity zamruga oczami i spojrza na Decydenta. Pozycja statku, inynierze? Decydent orientowa si w wielu sprawach na bieco, ale podwadni powinni sdzi, e dowdca naprawd ich potrzebuje. To dobrze wpywa na dyscyplin. Aszregan odpowiedzia. Bya to istota o solidnej budowie fizycznej, jednak pozbawiona szczeglnej inteligencji czy wyobrani. Przedstawicieli tej rasy mona byo przyuczy do wielu funkcji, ktre wykonywali zadowalajco, nigdy jednak nie osigajc perfekcji. Najlepiej radzili sobie jako kontrolerzy, dobrze te wpywali na integracj zaogi. Dowdca wysucha raportu i podzikowa ukonem, ktry to gest uchodzi midzy Aszreganami za oznak szacunku. Odprawi podwadnego, przesyajc mu jednoczenie w mylach wyrazy wdzicznoci i pozytywnej oceny wysiku. To ostatnie take wyrniao Ampliturw spomidzy innych ras inteligentnych. Podobnych zdolnoci nie posiadali nawet przewyszajcy swoich mentorw intelektualnie Korathowie. Jedynie Ampliturowie potrafili przekazywa sam tylko si umysu swe yczenia, pragnienia, opisywa czyste pikno Celu. Pozostae rasy byy co najwyej w rnym stopniu wraliwe na te przekazy, a jeli ktra okazywaa si zupenie gucha, Ampliturowie odmieniali j drog eksperymentw tak, by nowa cecha nie tylko zaistniaa, ale w naturalny ju sposb przechodzia na potomstwo. Ich inynieria genetyczna staa na bardzo wysokim poziomie, a adna z poddanych manipulacji ras nie protestowaa. Bo i czemu miaaby to robi, skoro to tylko mocniej wizao j z Celem? Co wicej, Ampliturowie nadawali myli, ale nie potrafili czyta

w cudzych umysach, zatem nie pojawia si problem naruszania czyjejkolwiek prywatnoci. W peni bowiem rozumieli, e kada istota inteligentna pragnie chroni sfer swych intymnych przey. Mimo sporego wysiku utalentowanych naukowcw nie udao si, jak dotd, znale sposobu wszczepiania innym rasom zdolnoci projekcyjnych. To bya niezmiennie domena (i brzemi) Ampliturw. Moe dlatego wanie stali si ras wybran do tego, aby nie pochodni Celu poprzez nurzajcy si w ignorancji Wszechwiat, pomyla Decydent. Inne ludy otrzymay rozwinite ukady miniowe, bdcy za bezkrgowcami Ampliturowie skompensowali sw fizyczn sabo zdolnoci projekcji myli. Dziki temu mogli teraz przekazywa innym, niej stojcym cywilizacjom swoje postanie. Nie ma samotnoci, gdy dy si do Celu. Wszyscy dziaaj razem, aby go osign. Moe z czasem pojawi si nastpne istoty o podobnie aktywnych umysach, moe badania naukowcw zaowocuj wreszcie sukcesem. To byby wielki dzie. To zwyke gdybanie, pomyla Decydent. I tak jest co robi, i tak jest si z czego cieszy. Moe nie trzeba bdzie uy broni. Ampliturowie potrafili przekazywa nie tylko rozkazy czy sugestie dotyczce dobrego samopoczucia, ale take wraenie niepewnoci, lku a nawet blu. Po to ostatnie sigali jedynie w ostatecznoci i tylko wtedy, gdy wymagao tego dobro Celu. Cierpienie, dawkowane odpowiednio wadcom opornej planety, skaniao ich czasem do ulegoci. Jeli to nie pomagao, mona byo dla przykadu zlikwidowa paru osobnikw. Zawsze to lepsze ni inwazja. Do tego nie dojdzie, pomyla z przekonaniem Decydent. Wojna to wiadectwo niekompetencji. aden rozgarnity umys nie zapdzi si w tak puapk. Amplitur a si wzdrygn. Czasem dowdca zastanawia si, jak to jest, kiedy ma si szkielet zamiast systemu wewntrznych wizade i cigien. System kostny, cho moe przydatny na jakim etapie ewolucji, by przeytkiem, czym niepomiernie ograniczajcym rozwj i zmuszajcym obdarzone nim istoty do wkadania olbrzymiego wysiku w fizyczne przetrwanie, co z kolei upoledzao moliwoci umysu. Prawie wszystkie wysze formy inteligentnego ycia uksztatoway si wrd bezkrgowcw. Wyjtki, jak Aszreganie i Krygolici, byy naprawd nieliczne. Bioinynierowie Ampliturw zdoali uwolni pojedynczych Aszregan od szkieletw, wszelako pomys ten nie znalaz uznania w oczach delikwentw. Zalety funkcjonalne przegray z walorami czysto

estetycznymi. Tak zatem wicej podobnych dziaa nie podejmowano. Aszreganie i podobne im biologicznie istoty skazane byy na dwiganie zwapnionych wewntrznych konstrukcji po wsze czasy. Niemniej wobec Celu traktowano ich jak rwnych, nawet jeli biologowie uwaali takie twory za relikt przeszoci. Decydent uwaa, e zasuguj raczej na podziw, skoro mimo niesprzyjajcych warunkw rozwinli a tak inteligencj. W tym wanie zawierao si pikno Celu, e nie dopuszcza do dyskryminowania kogokolwiek: Aszreganie w jednym szeregu z Molitarami, Ampliturowie jako mediatorzy pomidzy nimi. Dowdca wiedzia dobrze, e najwaniejsza jest wsplnota myli, fizyczne za rnice schodz wobec Celu na plan tak odlegy, jakby w ogle ich nie byo. Czekajce ich obecnie zadanie napeniao niepokojem rozwaajcego najgorsze scenariusze Decydenta. Niemniej podj si sprawy energicznie i z powieceniem, wszak miao to przyczyni si do realizacji Celu i poznania wielkiej tajemnicy przyszoci. Zreszt sam fakt prowadzenia wojny ze Sspari nie oznacza jeszcze, e dowodzcy kampani musi lubi walk, nawet jeli do niej wanie zosta najlepiej przygotowany. Dziaania zbrojne to niewdziczny interes. Nie do, e nie maj nic wsplnego z cywilizowanymi obyczajami, to jeszcze pochaniaj gigantyczne iloci materiaw i angauj wielkie siy floty. Nawet zwycistwo nie przynosi radoci, skoro wie si z koniecznoci umiercenia wielu nieprzyjaci, istot inteligentnych, ktre na skutek tego nigdy nie poznaj Celu. Jedyn pociech moga by myl, e ci Sspari, ktrzy przeyj, z pewnoci przycz si do Wsplnoty. Decydent bola nad majcym polec wrogiem bardziej, ni nad prawdopodobnymi ofiarami po wasnej stronie. Innej drogi jednak nie byo. Wyczerpano ju wszystkie moliwoci negocjacji. Mimo nieprzecitnej inteligencji i wspaniaych warunkw fizycznych, Sspari odznaczali si szczeglnym uporem. Na dodatek robili wci wiele haasu o nic, nie chcc spojrze na spraw z waciwego dystansu. Nawet tradycyjny pokaz siy nie przynis efektw. Co gorsza, ostrzeony przeciwnik mia czas na poczynienie stosownych przygotowa. Ampliturowie liczyli si z tak ewentualnoci, ale mimo to uznali, e trzeba sprbowa. Dc do Celu nie mona zdawa si jedynie na walk,

trzeba rozmawia; ostatecznie ich zamiarem nic by podbj, tylko integracja. W drugiej kolejnoci podjto wysiki, aby podporzdkowa sobie miejscowy rzd. Do akcji ruszyli przypominajcy fizycznie tubylcw czonkowie sojuszu. Proponowanie apwek i rozgaszanie pomwie uznawano wprawdzie powszechnie za metody moralnie wtpliwe, jednak w tym wypadku cel uwica rodki. Wszystko, tylko nie wojna. Niestety. Rzd Sspari jako nie upad. Skutkiem by wieloletni konflikt. Sspari bywali w nim gr, jednak mimo ich penej determinacji i powicenia, poczone siy Wsplnoty ograniczay powoli ojczysty wiat dzielnych a do szalestwa przeciwnikw. Raz zdobytych obszarw Ampliturowie bronili nie zwaajc na koszty, podczas gdy Ssparich mona byo niekiedy zmusi do rejterady. Na co liczyli, przeciwstawiajc si Celowi? Nie wiadomo. Musieli potyka si z antagonist, ktry growa nad nimi moralnie i militarnie, i by na dodatek przeciwnikiem cierpliwym. Zwycistwo jawio si jako pewne i pozostawao tylko kwesti czasu. Decydent nie pojmowa, jakim sposobem mogo Ssparim umkn co tak oczywistego. Czyby naprawd nie rozumieli, e ostateczna integracja, zjednoczenie wszystkich ludw jest nieuniknione? To przeznaczenie wszystkich istot inteligentnych. Prcz tych, ktre trzeba byo zgadzi... Dowdca postanowi sobie, e nie dopuci, aby ten los spotka take i Ssparich. Gdy wojna dobiegnie koca, minimalna interwencja bioinynierw uczyni te istoty naprawd szczliwymi. To straszne, pomyla, e istoty rozumne musz zabija si nawzajem, aby stworzy co szlachetnego. Umieszczony na czole dowdcy, tu nad oczami, pkolisty monitor przekazywa nieustannie informacje o przygotowaniach do walki. Gdyby jednostka flagowa orbitowaa nieco bliej macierzystego wiata Ssparich, mona by dostrzec drobne wiateka znamionujce obecno okrtw wojennych, przerzucajcych wanie z pomoc wahadowcw oddziay na powierzchnie planety. Statki Wsplnoty miay wyj na bliskim dystansie z podprzestrzeni, nawiza krtki kontakt bojowy z siami Ssparich i po kolei znikn z pola widzenia. Walka w podprzestrzeni byaby oczywistym absurdem. Trudno zdziaa cokolwiek, gdy systemy uzbrojenia i czujniki zawodz zmylone nadwietln szybkoci celu. Do potyczek dochodzio zatem najczciej na orbitach spornych wiatw, gdzie statki wyaniay si z niebytu w normaln

przestrze. W razie uszkodzenia mona byo wtedy prbowa ucieczki w podprzestrze, przynajmniej jeli w systemach zostao do mocy na skok. Taki bj kontaktowy trwa zwykle tylko kilka lub kilkanacie sekund i jego wynik zalea nierzadko od zwykego przypadku. Rzeczywiste kampanie toczono na powierzchniach planet, gdzie najcisze bronie byy bezuyteczne, bowiem mogyby zniszczy nie tylko przeciwnika, ale i pole bitwy, a nie o to przecie stronom chodzio. Wygrywa zatem ten, kto utrzyma swoje statki w przestrzeni rzeczywistej na tyle dugo, aby wysadzi na powierzchni planety siy wystarczajce do jej obrony lub zdobycia. Sspari wiedzieli to rwnie dobrze. Gdyby Wsplnota opanowaa centra przemysowe i cznociowe przeciwnika, walka musiaaby si zakoczy. Cig dalszy byby prosty. Ampliturowie wiedzieli z dowiadczenia, e kwesti, polityki wewntrznej mona bdzie potem powierzy nowym wadzom Ssparich, ktre dadz sobie rad take z pozostaymi jeszcze po klsce fanatykami starych porzdkw. Trzeba byo przyzna, e jak na niepozorn ras, Sspari bili si dzielnie i do dugo ju stawiali opr. Ale wszystko na prno. Flota Wsplnoty dotara do macierzystego ukadu przeciwnika. Sspari prbowali stawi jej czoo w okolicy otoczonego trzema piercieniami gazowego giganta, ale zostaa odepchnita w gb systemu. Dowdca spojrza przez przezroczyst cian, na coraz blisz planet. Pikny wiat, zielonobrunatny. Niedugo ju obejrzy go dokadnie. Decydentowi przypad w udziale zaszczyt poprowadzenia floty do ostatniego, decydujcego uderzenia. Boki okryy mu si z wraenia brudno pomaraczowymi plamami, ale nic dziwnego. Wzbogacenie Wsplnoty o now ras zawsze jest momentem podniosym. Z pocztku Sspari okryj si aob po polegych, ale Ampliturowie nie zwykli wykorzystywa swoich zwycistw, nie chcieli okupowa zdobytych wiatw. Nie dali nigdy adnych reparacji, nie pragnli zemsty. Od pierwszej do ostatniej chwili domagali si niezmiennie tego samego: zrozumienia rzeczy podstawowych. Nastanie pokj i Sspari odkryj niebawem, e ycie pynie im tak samo, jak biego przed wojn. Z jednym wyjtkiem: zamiast marnowa czas i siy na budow potgi swej wasnej rasy, przycz si do wielkiego wsplnego dziea. Bywao, e odmienione i naleycie poinformowane spoeczestwo dawao wyraz ogromnej irytacji zwizanej z poczynaniami poprzedniego reimu, ktry okamujc opini publiczn doprowadzi do krwawej, bezsensownej wojny.

Ampliturowie gotowi byli uczyni wszystko, aby zapobiec podobnym wypadkom, mogcym atwo przerodzi si w gwatowne zamieszki. Na razie jednak trzeba byo wygra finaln bitw. Meldunki napywajce z wynurzajcych si na krtkie chwile z podprzestrzeni i statkw zwiadowczych pozwalay sdzi, e to ju niedugo. Dowdca ujrza nagle ze zdumieniem, e na innym ruchomym stanowisku pynie ku niemu dwoje oficerw: Korath Suern i Krygolitka Cooi. Cooi zameldowaa przez translator o niespodziewanym ataku ze strony grupy niezidentyfikowanych statkw. Decydent nie podda si panice. Ampliturom obce byy podobne emocje. Komunikator na czole pozwala na szybkie nawizanie cznoci z innymi Ampliturami, ktrzy przebywali na pokadach pozostaych statkw floty. Byo ich dwunastu i odgrywali w tej kampanii rol autorytetw moralnych raczej, ni militarnych. Korathowie byli do biegymi taktykami, aby samodzielnie upora si z flot Ssparich. Drugim zadaniem Ampliturw byo stawienie czoa ewentualnym komplikacjom i to bya niewtpliwie taka wanie sytuacja.

Rozdzia 02

Mylaem, e znamy pooenie wszystkich ocalaych jednostek bojowych Ssparich? Te tak mylaam odpara Cooi, nerwowo poruszajc antenkami. Spokojnie powiedzia Decydent, wzbogacajc przekaz impulsem zawierajcym mylow sugesti wyciszenia. Podziaao. Wyjanij sytuacj. Atakujce statki rni si od jednostek Ssparich. Gos Koratha by prawie niesyszalny. Flota zostaa zmuszona do zaniechania planowanej operacji desantowej i zwrcia si ku nowemu przeciwnikowi. Siy przeciwnika? Brak dokadnych danych. Krygolitka przerwaa na chwil, by wysucha meldunkw napywajcych do jej komunikatora. Znamy je tylko w przyblieniu. Dua liczba statkw. Zdolnoci bojowe? Kilka nowych rodzajw broni, ich analiza jeszcze nie zostaa zakoczona. Wybuchajce wizki plazmy. Efektywne i trudne do wymanewrowania. Sterowanie za porednictwem sztucznej inteligencji? Krygolitka zawahaa si. Nie mona wykluczy. Brak pewnoci. Dowdca poprawi si na poduszkach i poaowa, e nie ma ng jak Molitarowie. Przej do defensywy. Odwoa desant, przygotowa si do zmiany szyku. Czy nie za wczenie na takie przegrupowanie? spyta Korath. Sspari nabior pewnoci siebie. Wolabym nie dawa im prnej nadziei na zwycistwo. Nawet nadmiar ostronoci lepszy jest od brawury. Przede wszystkim musz troszczy si o nasze zaogi. Ilo przej do podprzestrzeni jest

ograniczona, a nie chciabym zosta przyapanym w przestrzeni rzeczywistej bez moliwoci ucieczki przed przewaajcymi siami przeciwnika. Decydent popar te sowa impulsem wymuszajcym posuszestwo, tak intensywnym, e Korath a zamruga. Jeli to podstp Ssparich, to niebawem poznamy tajniki puapki. Jeli jednak mamy do czynienia z dwoma odrbnymi akcjami, rozsdek nakazuje zachowa ostrono. Skutkami efektu psychologicznego bdziemy martwi si pniej. Na razie dziaajmy zgodnie z tym, co widzimy. Krygolitka podzikowaa, machajc antenkami, a Korath rozpostar grne koczyny. Decydent skierowa legowisko w drugi koniec pomieszczenia, do stanowisk bojowych. Sprawy przybieray nieciekawy obrt. Co spowodowao ten niespodziewany atak, kto udzieli wsparcia przegranym? Statki nieznanego typu, nowe rodzaje uzbrojenia... Wszystko wskazywao na przybyszw z odlegych okolic, cywilizacj inn ni Sspari. Ale przecie Wsplnota zwalcza ich ju od ponad stu lat i nigdy w tym czasie nie napotkano adnych sojusznikw przeciwnika. Dziki monitorowi Decydent by lepiej zorientowany w przebiegu bitwy ni jego podwadni. Sspari prbowali odgrodzi flot Wsplnoty od swej planety. Aby to osign, wykonywali krtkie taktyczne skoki w podprzestrze. Midzy nimi pltay si czerwone punkciki oznaczajce nieznane statki. Manewroway w ten sposb, aby po wyjciu z podprzestrzeni mie w zasigu ognia jak jednostk Wsplnoty. Wszystkie strony ponosiy cikie straty. Decydent bola nad ofiarami. O wasne bezpieczestwo si nie lka. aden Amplitur, ktry przez cae ycie suy Celowi, nie ba si fizycznego unicestwienia, chyba eby jego destrukcja miaa zaszkodzi wsplnej sprawie. Dowdca podj stosowne decyzje. Wahanie le wpynoby na zaniepokojonych oficerw i technikw. Rwnoczenie nawiza czno z pozostaymi Ampliturami, przekazujc Suchaczowi i Szybkokroczcemu dowdztwo nad obron formacji. Bolesny by widok znikajcych z ekranu punkcikw. Jasnozielone kropki przedstawiay statki Wsplnoty, te jednostki Ssparich, intensywnie czerwone siy obcych. Zganicie kadego punktu oznaczao trafienie wizk plazmy albo pociskiem termonuklearnym. Symbolizowao mier setek lub tysicy istnie. Takie to proste: bezgonie gasnce wiateka. A przecie w tej wanie

chwili gino ich tak wiele... I oddala si czas realizacji Celu. Gupie marnotrawienie. Ampliturowie nie cierpieli ani gupoty, ani trwonienia bogactw. Przez reszt tego dnia i znaczn cz nastpnego, nikt na pokadzie nie mia wiele czasu na sen. Ampliturowie potrzebowali go znacznie mniej ni inne rasy, zatem gdy nadszed krytyczny moment. Decydent by w peni przytomny. Zgodnie z przewidywaniami Sspari uznali w pewnej chwili, e groba wrogiego desantu zostaa zaegnana, i odwoali jednostki strzegce planety, rzucajc je do ataku. W tym samym czasie jeden z obcych statkw wyoni si z podprzestrzeni w pobliu jednostki flagowej Wsplnoty. Doszo do krtkiej wymiany ognia, zakoczonej ucieczk flagowca z przestrzeni rzeczywistej. Szybko stwierdzono, e mimo licznych uszkodze kadub nie zosta naruszony. Korath wiedzia jednak, co robi. Oszoomieni chwilowym sukcesem Sspari skupili si na ataku. Statki Wsplnoty wyoniy si tymczasem po drugiej stronie planety i nim obrocy poapali si, e to podstp, siy desantu byy ju na powierzchni. Pozostae statki Ssparich rzuciy si do spnionej interwencji, natomiast jednostki obcych zaczy masowo nurkowa w podprzestrze. Nowo nabyci sojusznicy pojli, e bitwa jest ju przegrana. Sspari zostali pokonani. Nawet jeli przyjdzie jeszcze i ze sto lat wojowa na powierzchni planety, to zasadnicza robota zostaa wykonana. Ampliturowie mogli ju wraca do domu, zostawiajc reszt kampanii Krygolitom i Aszreganom. Pora zaj si wasn reprodukcj, pomyla Decydent, oraz zidentyfikowaniem tych obcych si, ktre omal nie zamieniy triumfu Wsplnoty w porak. Kimkolwiek byli, walczyli dobrze. Gdyby przybyli wczeniej, zwycistwo mogoby przypa im wanie. Bez gbszych analiz wida byo, e reprezentuj wysoki poziom rozwoju technicznego. Byli tym bardziej niebezpieczni, e znali si na sztuce wojennej i potrafili zrobi waciwy uytek ze swych zdolnoci. Wikszo ras tego nie potrafia, sama perspektywa walki przyprawiaa je o szalestwo. Ampliturowie musieli wielokrotnie przebudowywa psychik swoich sojusznikw, aby ci mogli w ogle zacz posugiwa si broni. Ciekawe, jakich metod uywali tamci? Koniecznie trzeba dowiedzie si o nich jak najwicej. Decydent poczyni stosowne kroki w tym kierunku. Nie wszyscy przeciwnicy zdoali umkn. Wrd szcztkw i wrakw

znaleziono dryfujcy bezwolnie na orbicie powanie uszkodzony statek. Zniszczenia ograniczay si jednak tylko do napdu, co naleao uzna za wydarzenie niezwyke. Po takiej bitwie przewanie nie ma rozbitkw. Moc stosowanych broni jak i sama prnia kosmiczna sprawiay, e nawet lekkie uszkodzenie prowadzio zwykle do utraty caej jednostki. Dowodzony przez Segunianina statek zlokalizowa uszkodzon jednostk, ale nie udao si jeszcze ustali, czy pokadowe systemy podtrzymania ycia dziaaj. Decydent mia nadziej, e jednak wytrzymay. Powoli przeholowano zdobycz pod kadub o wiele wikszej jednostki flagowej. Obcy statek rni si znacznie konstrukcj od pojazdw Wsplnoty, jednak mona byo odszuka pewne funkcjonalne podobiestwa. Napd by niesprawny, ale nie nosi ladw implozji, co dobrze wiadczyo o jego budowniczych. Widoczne w nie uszkodzonych iluminatorach smugi wiata sugeroway, e obce istoty maj podobn percepcj wzrokow. Stwierdzono te, e powietrze na pokadzie zawiera tlen i azot w normalnych proporcjach. Jednak dla dokadniejszego poznania obcych konieczny by aborda. Mimo ewentualnego oporu naleao zrobi wszystko, aby zdoby ywe okazy. Opr i owszem by, ale mizerny. Wystarczyo wprowadzi do systemu wentylacyjnego statku agodny rodek nasenny i w chwile pniej mona byo wycign bezwolnych rozbitkw z wraku. Pierwsz niespodziank by ich wygld. Pierwsz, ale nie ostatni. Trafiono na zaog skadajc si z przedstawi cieli szeciu rnych ras, co ju samo w sobie byo niezwyke. Rnice miedzy nimi rzucay si w oczy nawet laikom, przywykym przecie do nierzadkich we Wsplnocie anomalii biologicznych w obrbie jednego gatunku. Mimo takiej rnorodnoci rasy te najwyraniej potrafiy ze sob harmonijnie wsppracowa. Byo to odkrycie tyle niepokojce, co obiecujce. Z jednej strony mogo oznacza, e przewodzonej przez Ampliturw Wsplnocie przyjdzie zapewne potyka si z szecioma nowymi cywilizacjami, z drugiej wszake dawao szans zdobycia a szeciu nowych sojusznikw. Amplitur nie posiada si ze szczcia. Po raz pierwszy trafiono na inn, podobn do Wsplnoty federacj ras. Oto grupa istot inteligentnych, ktre mimo odmiennych korzeni nauczyy si wspdziaa, chocia adna z nich nie znaa Celu. Odkrycie o wielkiej wadze. Nie wszystkie statki obcych zdoano zniszczy, kilka ucieko, co

oznaczao, e wrogowie zostan ostrzeeni. Bya to niemia wiadomo, bowiem zawsze lepiej jest dziaa z zaskoczenia. Jednak Ampliturowie nie zamartwiali si tym przesadnie. Po pierwsze, takie spnione ale to tylko niepotrzebna strata energii, po drugie za i tak dadz sobie rad, jak zwykle zreszt. Wrd jecw przewaay istoty pucodyszne, jednak byli te przedstawiciele dwch gatunkw oddychajcych metanem i jeden skrzelodyszny. Obcy nie wygldali te wcale na zdumionych rnorodnoci rasow panujc na pokadzie statku Wsplnoty. Co wicej, uznawali, e ich federacja moe spokojnie rwna si pod kadym wzgldem ze Wsplnot. Gdy Ampliturowie to usyszeli, uradowali si jeszcze bardziej. Wspomniana federacja zwaa si Gromad albo Splotem. Gdyby tak przyczy j do tworu Ampliturw, potga Wsplnoty Celu wzrosaby dwukrotnie. Odkrycie byo tak wakie, e Ampliturowie zorganizowali pospiesznie konferencj na pokadzie jednostki flagowej. Niektrzy oficerowie argumentowali wprawdzie, e lepiej bdzie nie gromadzi wszystkich Ampliturw na jednym statku, bo przecie Sspari mog jeszcze zaatakowa, ale samych Ampliturw to nie martwio. Gdyby nawet zginli skutkiem desperackiego rajdu wroga, to Molitarowie i Korathowie dadz tu sobie rad i bez nich. Decydent i jego pobratymcy nie po raz pierwszy pomyleli z trosk, jak mao samodzielnoci przejawiaj niekiedy ich sojusznicy. Czyby nie pojmowali, e wobec Celu wszyscy s rwni? Pomys spotkania rzuci Inseminat. Pozostali zgodzili si, e naley jako uczci wspania wiadomo. Powitaniom na pokadzie towarzyszyy dotknicia czukami i tkliwe municia aparatami gbowymi. Mimo stresujcych okolicznoci, dwch Ampliturw bliskich byo rozwizania. Po pitnastomiesicznej ciy nabrzmiae narole na grzbietach miay pkn, uwalniajc cakiem niezdolne jeszcze do samodzielnego ycia mode osobniki. Przez duszy czas potomstwo musiao si odywia papk wytwarzan przez organizmy rodzicieli. Sztuk poruszania si opanowyway do pno, jednak nauk zaczynay o wiele wczeniej. Obserwoway otoczenie, przyswajay sobie przekazywane telepatycznie przez rodzica informacje. Wszyscy zgromadzili si w sali rekreacyjnej, oprnionej na t okazj z normalnego wyposaenia. Wntrzu nadano taki wystrj, by nie oniemielao obcych.

Poza Ampliturami stawio si jeszcze kilku krygolickich technikw i paru Segunian. Drzwi pilnowa pojedynczy, ale za to potny Molitar. Dwunastu Ampliturw spoczo na pkolicie ustawionych leankach, a przed nimi stan wysoki i szczupy obcy. Wyranie stara si oszczdza jedn z dwojga ng, ktra musiaa zosta zraniona. W hierarchii dowdczej floty, ktra wspomoga Ssparich, lokowa si gdzie porodku. Na pewno nie zajmowa stanowiska analogicznego do godnoci Decydenta, ale sta wyej ni zwyky technik. Wstpne przesuchanie ujawnio, e organizacja skupiajca te rnorodne obce istoty zwaa si oficjalnie Splotem, a potocznie Gromad, i bya naprawd potna, spory czy walki za zdarzay si w jej obrbie nader sporadycznie. Mona powiedzie, e byy zjawiskiem zanikajcym. Ampliturowie potrafili to zrozumie. Zjednoczenie pod sztandarem Celu rnio si zasadniczo od niepewnych i chwiejnych sojuszy, dajcych przede wszystkim militarn si. Gdy wiaty Splotu poznaj Cel, na pewno zaprzestan tych nielicznych (podobno) wani i docz do dojrzaych intelektualnie ras. Pojmane na pokadzie wraku istoty nie waday szczeglnie skomplikowanymi jzykami, tak wic odpowiednie zaprogramowanie mechanicznego tumacza nie nastrczao kopotw. Ampliturowie, rzecz jasna, nie musieli korzysta z jego usug. Obcy zmierzy zwycizcw spojrzeniem. Wyta oczy, jakby ledwo dostrzega skpane w czerwonawej powiacie ksztaty. Czy owietlenie jest dla ciebie za sabe? Obcy oficer zachwia si i przyoy do do ucha. Kto to powiedzia? Nie otrzymawszy odpowiedzi, podszed bliej. Wyposaony w muskularne ramiona i ostre zby obcy mgby by grony, szczeglnie dla Ampliturw, istot o mikkich i mao odpornych ciaach. Impuls mylowy zatrzyma go w miejscu. Jeniec wyczu, co si dzieje, i po niejakim wahaniu da par krokw do tyu. Czy on nas widzi? spyta w mylach jeden z Ampliturw. Z tego, co syszelimy odpar Inseminat jego oczy reaguj w zasadzie na te same dugoci fal, co w przypadku wikszoci naszych sprzymierzecw. W porwnaniu z dostpnym nam spektrum, jego przesunite jest nieco w kierunku ultrafioletu. Niemniej... Na znak Inseminata rozjaniono wiata w pomieszczeniu. Jeniec przyjrza si uwanie dwunastce Ampliturw. Ich czuki

emitoway powoli nieodgadnione wzory. Obcy zdradza oznaki niepewnoci. Inseminat unis jeden z czukw i rozczapierzy wszystkie cztery palcowate odrostki. By to znak powitania. Nie chcemy ci skrzywdzi. Jak dotd niczego innego nie robilicie. Zaatakowalicie nas. To bya obrona konieczna. Wiemy, e twoje imi brzmi Prinak i e spord ocalaych istot to ty jeste najstarszym oficerem na pokadzie statku, ktry przechwycilimy. Co zamierzacie z nami zrobi? spyta ostro obcy, poruszajc nerwowo czarnym nosem i uszami. Nieuprzejmy nieokrzesaniec, pomyleli rwnoczenie wszyscy Ampliturowie. Istota prymitywna, na poziomie pocztku ery kosmicznej. Nie stanie wam si krzywda powiedzia Mroczek, niedorosy jeszcze osobnik, ktry dotd tylko obserwowa wszystko w milczeniu. Zostaniecie wczeni do wielkiego dziea, poznacie Cel. Jaki Cel? Od kiedy tu jestemy, wszyscy gadaj nam co o jakim Celu. Inny Amplitur wyjani zwile, w czym rzecz. A jeli odmwimy, jak Sspari, ktrzy wezwali nas na pomoc? Co wtedy? Nie macie wyboru. Wszystkie inteligentne istoty musz uzna Cel za suszny. Nasza rozmowa niczego nie zmienia. Cel i tak znajdzie was, prdzej czy pniej. Tak ju jest. A jeli my uwaamy inaczej? odparowa Prinak. Przekonamy was. Ampliturowie nie pojmowali, czemu tak wiele ras nie potrafi od razu dostrzec pikna i susznoci Celu. Obcy oficer przyj typow dla istot dwunonych postaw obronn: dolne koczyny ugite, grne wysunite do przodu. Prymitywna reakcja agresywna, pomyla Decydent. To moe by trudne. Tak w przypadku moich pobratymcw, jak i wszystkich narodw Gromady. Zatem nie jestecie naprawd zjednoczeni zauway jeden z Ampliturw. Rzadko sigacie po or, ale skonni jestecie do swarw. Brak nam wojowniczoci odwarkn obcy. Istoty cywilizowane nie uznaj przemocy. W tym si zgadzamy powiedzia gono Inseminat. Ale zmuszeni bdziemy walczy. Na przykad z wami, skoro chcecie

nas podbi. My nie podbijamy nikogo odparli dotknici do ywego Ampliturowie. Wobec Celu wszyscy s rwni. Zapewne wic przyczycie si do nas. Z tego, co widziaem i syszaem zauway nieco uspokojony obcy wy, Ampliturowie, uwaacie si za co lepszego. My pierwsi pojlimy Cel, pierwsi zrozumielimy jego implikacje. Decydent machn pojednawczo czukiem. Musisz wiedzie, e przeprowadzilimy ju wiele takich rozmw i nie zaskoczysz nas niczym nowym. A skoro masz nas za zdobywcw, to co powiesz na fakt, e w wraz z siami inwazyjnymi przybyo nas tu ledwie dwunastu? Obcy zastanowi si, zamruga podwjnymi powiekami. Naprawd? Tylko dwunastu w caej flocie? Nigdy nie kamiemy odpar Inseminat. To byoby bez sensu, jeli suy si Celowi. Brak racjonalnych przesanek. Nie jestemy fizycznie przystosowani do walki doda inny z dwunastki. Zaoga tego statku mogaby obezwadni nas w jednej chwili. Gdyby tylko chciaa, rzecz jasna, a skoro tego nie robi, znaczy e nie chce. A czemu nie chc? spyta podejrzliwie Prinak. Bo rozumiej Cel. Pragn tego samego, co my. No c, tego ostatniego nie rozumiem. Co wicej, wcale nie ma mam ochoty stara si was zrozumie. Moja zaoga myli podobnie. Zrozumienie nie przychodzi od razu, objawienia za nale do zjawisk rzadkich nawet w tak olbrzymim Wszechwiecie. Zreszt lepiej, gdy dochodzi si do prawdy samemu i bez przymusu, dziki wasnym badaniom i przemyleniom. Obcy zawaha si. Powiedzielicie, e nie zamierzacie nas skrzywdzi. Co zatem z nami zrobicie? Oficer Splotu odnis wraenie, jakby Ampliturowie nagle oguchli i olepli. W rzeczywistoci naradzali si. Oczy jeca rozszerzyy si ze zdumienia, gdy rzecz poj. Telepatia to wymys, wieczne marzenie o bezporedniej wymianie myli. Narusza znane nam prawa zachowania energii. Jednak wy to robicie. Jakim cudem? To unikalna cecha, ktr posiadamy jako jedyny znany nam gatunek. Wyksztacia si w dawnych czasach, kiedy nasi prymitywni przodkowie walczyli o przetrwanie w nieprzyjaznym rodowisku macierzystego wiata.

Nie czujemy si przez to ani troch lepsi. Jestemy tylko inni. Obcy po raz pierwszy okaza strach. Czytacie moje myli? Nie odpar czym prdzej jeden z Ampliturw. Pamitaj, e zawsze mwimy prawd. Jeli nie potraficie czyta myli, to w jaki sposb...? Nadajemy. To jest nasza unikalna cecha. Kady potrafi odbiera, chocia w niektrych umysach ta umiejtno trwa w upieniu i wymaga rozbudzenia. Jednak jeli nikt nie nadaje do ciebie, nie wiesz nawet, e potrafisz odbiera. Jeli obserwowae nas uwanie to wiesz, e nie poruszamy ustami, chocia potrafimy te wydawa modulowane dwiki, tak jak ty. Od samego pocztku naszej rozmowy posugujemy si wycznie projekcj komunikatw mylowych. Skoro nigdy dotd tego nie zaznae, sdzie e syszysz nasze sowa. Zwyczajna sprawa. Przekonae si ju chyba, e to nie boli? Nie odpowiedzielicie na moje pytanie. Co z nami zrobicie? Sdz oznajmi Decydent, bowiem sprawa zostaa ju postanowiona e na pocztek pomoemy wam w naprawie waszego statku. e jak? Prinak znw zamruga powiekami. Pomoemy wam naprawi statek. Najlepiej, jak potrafimy. Matematyka jest jednakowa w caym Wszechwiecie, zatem napd podprzestrzenny wszdzie dziaa na tej samej zasadzie. Co najwyej materiay i projekt mog by inne. Zamierzamy pozwoli wam wrci do swoich. Wprawdzie zaatakowalicie nas niczym nie sprowokowani, zabilicie wielu z nas, ale teraz posuycie za wysannikw, opowiecie Gromadzie o naszym istnieniu, przekaecie nasze posanie. Nie kryjcie niczego. Wyposaymy was w stosowne materiay, informacje i dane statystyczne, bycie nie musieli opiera si tylko na wasnych obserwacjach. Wyczuwamy twj strach. Nie zostaniecie poddani adnej obrbce, nie bdzie prania mzgu. Sami zdecydujecie, jak postpi. By moe nie powiecie swoim ani sowa albo bd to same zmylenia. Nie moemy temu zapobiec. Jestecie istotami inteligentnymi i macie wybr. Ale przecie nie mona lka si idei! Nie ukryjemy niczego na pokadzie waszego statku ani nie odmienimy waszych umysw, chocia i jedno i drugie przyszoby nam bez trudu. Wolnokroczcy poruszy si lekko i zademonstrowa obcemu, o czym

mowa. Oficer zgi si momentalnie we dwoje, obj domi gow i opad na kolana. Bl trwa ledwie sekund, ale powrt do przytomnoci zabra jecowi kilka chwil. Gdy wsta, trzs si cay, jzyk zwisa mu z ust. Co... to byo? Co zrobilicie? Nada mona niejedno odpar Decydent. Boli jeszcze? Wezwa lekarza? Nie mrukn sabo Prinak. Ju mi lepiej. Ktry to zrobi? spyta, radykalnie zmieniajc nastawienie do gospodarzy. Niewane. Decydent machn lekcewaco czukiem. Kady z nas to potrafi. Prinak odetchn gboko. Chyba wiem ju, jak w dwunastu moecie panowa nad ca armi. Decydent zapon oburzeniem. Nie wykorzystujemy tych zdolnoci przy kontrolowaniu podwadnych. Nie musicie. Starczy, e wasi podwadni wiedz, co moecie im zrobi. wietny sposb na wymuszenie posuchu. Nikt tu niczego nie wymusza. Wszyscy suymy Celowi. Postawiony wobec takiej ignorancji Decydent omal nie straci cierpliwoci. Sam to kiedy zrozumiesz i wstyd ci bdzie, e prbowae nas obrazi. Moecie sprbowa zbrojnego oporu, ale wiesz ju, e i w tym nie bdziecie pierwsi. Przyczynicie tylko blu i mierci po obu stronach i opnicie swe wejcie do Wsplnoty. Pewnego dnia i tak zaniechacie wszelkich sporw, poznacie prawdziwy sens egzystencji. Archaiczne koncepcje rnicujce istoty inteligentne zalenie od ich zdolnoci czy cech fizycznych po prostu zanikn. Moe si zdarzy, e to my was pokonamy. Nie wiecie nawet, jak wielka i potna jest Gromada. Nie dowiecie si tego ani ode mnie, ani od mojej zaogi, nie znajdziecie tej informacji w bankach pamici mojego statku, nikt bowiem nie zna prawdziwego zasigu Gromady. Podejrzewam, e z czym takim jeszcze si nie spotkalicie. Niewane. Najwiksza nawet federacja jest niczym, jeli nie czy jej denie do jednego Celu. ycie przecieka wam przez palce, marnujecie swj intelekt, toniecie w chaosie idei, przez co nie stanowicie dla nas zagroenia. Cel nie jest niczyj wasnoci, on istnieje obiektywnie, niezalenie od nas i poza nami. Nie zniszczycie go. To niemoliwe. To si jeszcze zobaczy odrzek Prinak, chocia w gruncie rzeczy nie by ju tak pewien swoich racji.

To moe troch potrwa, pomyla Decydent. Ale z prymitywnymi ludami tak bywa. Zwykle wystarczaa agodna perswazja, chocia szczerze mwic, faktycznie nie spotkali jeszcze struktury tak olbrzymiej jak Splot. Co za okazja! Caa dwunastka bya poruszona. Tutaj nie chodzio ju ani o jedn, ani o sze nowych ras, ale o nieznan bliej wielk liczb inteligentnych gatunkw. Tyle nowych umysw pozna Cel! Chwila bya historyczna i Ampliturowie radowali si, e mog by jej wiadkami. Z miejsca pokochali Prinaka mioci wielk i czyst: oto by reprezentant tych istot, dowdca wrogiego okrtu wojennego. Jeniec poczu ich myli. Jestecie szaleni powiedzia jednak, gdy najwiksze emocje opady. Nie kocham was. Nie kocham waszego Celu. Nie widz w was niczego pocigajcego, w gruncie rzeczy brzydz si wami. Szczeglnie za nie podoba mi si sposb, w jaki traktujecie waszych niewolnikw. Niewolnikw? A co to jest? Prinak wyjani, jednak Ampliturowie niewiele z tego zrozumieli. Dziwna koncepcja zauwayli. I niepojta. Sprbuj wam j przybliy. By to daremny wysiek. W obrbie Wsplnoty Celu nie istnieje co takiego, jak opisane przez ciebie niewolnictwo. To niemoliwe, skoro wszyscy s rwni. Rwni to akurat nie s. Ampliturowie s twrcami Celu i to oni kontroluj Wsplnot dziki swym telepatycznym zdolnociom, podporzdkowujc sobie pozostae rasy. Te za boj si ich i dlatego nie prbuj si buntowa. Wielka jest twoja ignorancja, ale to zrozumiae przemwi Decydent. Czasem uywa dwikw z powodw estetycznych. Ty tam! Scomatt! To trzeci oficer, Krygolit wyjani. Jestem Decydentem. Boisz si mnie? Oczywicie nie powiedzia Krygolit. Pracujemy razem dla Celu, co wicej, jestemy przyjacimi. Dowdca floty pojania z zadowolenia. Obcy te musia to odczu. A ty, Aswenie z Segunian, czy boisz si mnie? Wszyscy odpowiadali tak samo, nawet potny Molitar, ktry sam mas swego ciaa mgby zmieni Amplitura w marmolad. Inseminat zagadn winia. Nie rozumiemy, o co nas oskarasz. Bo jestecie lepi.

Skd ta pewno, e to my wanie niedowidzimy? Proponujemy wam wspprac, empatyczne zrozumienie i nie ograniczon niczym wolno Celu, a ty mwisz nam o lku przed dominacj. Co pozwala ci twierdzi, e to wanie ty masz racj, a nie my? Czemu nie moe by inaczej? Jedyne, co mam wam do przekazania, to e nigdy nie staniemy si czci waszej Wsplnoty. Cokolwiek uczynicie. Nawet jeli zabijecie mnie teraz, to niczego nie zmieni. Tego czyni nie zamierzamy odparli wstrznici podobnym pomysem Ampliturowie. Nie chcemy nikogo zabija. Powiedzcie to zaogom tych statkw, ktre zniszczylicie. Oni nas zaatakowali przypomnia obcemu Decydent. Powtarzam raz jeszcze, e nie ma midzy nami powodu do konfliktu. Sspari zwrcili si do Gromady o pomoc. Opowiedzieli, co ich spotkao. Wielu czonkw Gromady wahao si, czy naley si wtrca, jednak uznano, e ostatecznie i tak sami na nas traficie. Pomylelimy, e lepiej wyj naprzeciw zagroeniu, ni czeka bezczynnie, a nas zaskoczycie. Obcy wygasza te sowa z wyran dum. Tak wanie brzmi oficjalne stanowisko Splotu. Dostrzegam wiele podobiestw midzy nami zauway inny Amplitur. Tyle tylko, e wy miewacie odrbne zdania i wiecznie si spieracie. Cenimy sobie niezaleno powiedzia Prinak. Wy chyba zapomnielicie ju, co to znaczy. Wszyscy s wolni i mog czyni, co uznaj za suszne stwierdzi Decydent. Pod warunkiem, e su w ten sposb Celowi. ycie codzienne biegnie na rnych planetach odmiennymi torami, nie ingerujemy nigdy w miejscow kultur czy w sztuk. Niczym grupa przyjaci zmierzamy do jednego portu. Nie dzielimy si na panw czy, jak to nazwae, niewolnikw. Nie sdz, aby wasze pomysy przyjy si wrd ras zrzeszonych w Gromadzie. Czy nie pojmujesz spyta zmczonym gosem jeden z dwunastu e w przeszoci odbylimy ju wiele takich rozmw i ostateczny wynik zawsze by taki sam? Tym razem moe by inaczej. Nie, nie bdzie. Decydent unis si na krtkich, piekowatych nogach i podszed bliej do obcego. Moe zakoczymy spraw szybko, moe zabierze nam to troch czasu, ale z gry wiadomo, czym to si

skoczy. Od tysica lat zawsze jest tak samo. To si nie zmieni. Nadal zamierzacie wyremontowa nasz statek i puci nas wolno? Czy nie wspominaem, e zawsze mwimy prawd? Potrzebny nam posaniec. To straszne, e tyle istot musiao zgina tylko dlatego. Szczliwie wiele waszych statkw zdoao umkn. Tak, zapewne bylicie tym zdumieni. Obcy nie prbowa nawet kry satysfakcji. Nie tyle zdumieni, co ucieszeni. We Wszechwiecie s miliony zamieszkanych wiatw i tysice inteligentnych gatunkw, ale nam jest al kadej gincej istoty. Kada mier pomniejsza blask Celu. Dziwna z was banda mrukn Prinak. Gdybycie nie byli takimi fanatykami, mgbym nawet was polubi. Bez koca moglibymy rozprawia, czym naprawd jest fanatyzm albo powicenie. My uwaamy si za cakowicie oddanych sprawie i ju ciebie lubimy, za prawomylno, uczciwo i odwag. Ju skacz z radoci. Nic na to nie poradzimy. Teraz wracaj na swj statek, do swoich podwadnych. Powiedz im, co widziae. Dostaniecie wszelkie dane, ktra dadz si wprowadzi do waszych bankw pamici. Co z nimi zrobicie, to ju wasza sprawa. Prosimy tylko o jedno: ebycie nie cenzurowali tych materiaw. Niech kady sam rzecz osdzi, jak ty teraz. Zniszczcie je albo ujawnijcie, ale nie zmieniajcie niczego. Nie bdziemy mogli w aden sposb kontrolowa was, gdy ju odlecicie. Nie potrafimy oddziaywa na wiksze odlegoci. Czemu mam wam wierzy? A moe jednak to potraficie? Gdybymy mieli zamiar wykorzysta was i manipulowa wami, to czy mwilibymy o tym? Czy nie prociej byoby to po prostu zrobi? Nie wiem uci Prinak i westchn. Nie jestem filozofem, tylko oficerem na pokadzie nieduego statku. Zatem nie prbuj podejmowa decyzji w sprawach, ktre ci przerastaj. Daj innym sposobno do obserwacji, analizy, wycigania wnioskw. Myl tylko za siebie. Amplitur roztoczy wkoo siebie aur wesooci. To bdzie wanie przejaw niezalenoci. Musz przyzna, e was nie rozumiem powiedzia Prinak i skierowa si ku drzwiom. Nikt go nie powstrzyma. Jedno, co wiem na pewno, to e nigdy nie bdziemy trybikami krccymi si dla potrzeb waszego Celu. Decydent nakaza Molitarowi odsun si od drzwi. My chyba lepiej wiemy, co znaczy nigdy.

Rozdzia 03

Cziczuntu byo wiatem rwnie piknym, jak jego mieszkacy. Waisowie naleeli do ptakowatych: wysocy, cisi, o nienagannych manierach i prezencji, rzadko si podniecali i mao co potrafio zakci ich dobre samopoczucie. Kaldaq myla, e to sprawa samokontroli. Massudzi tak nie potrafili. Tubylcy mieli zawsze czyste mundury i poruszali si tanecznym niemal krokiem. Uprzejmi w rozmowie, a wcale nie obudni. Gromada nie znaa drugiego podobnie zoonego i trudnego do ogarnicia umysem spoeczestwa. Tutaj kady gest, kade zachowanie miao swoje cile okrelone znaczenie. Ilo regu interpretacji i norm zwyczajowych bya tak wielka, e tylko sami Waisowie znali je wszystkie. Ich jzyk przecign sw doskonaoci systemy komunikacji werbalnej (i niewerbalnej, czyli opartej na przykad na mimice) wytworzone przez inne kultury; w porwnaniu z dziedzictwem Waisw wszystkie robiy wraenie prymitywnych. Nic dziwnego, e uchodzili za urodzonych lingwistw. Z tych te powodw wybierano czsto wiaty Waisw na siedziby regionalnych baz dowdztwa. Formalne protesty gospodarzy niczego nie zmieniay. Uwaano, e panujca w tym spoeczestwie atmosfera wpywa zbawiennie na czonkw Gromady i pomaga im unika przypadkowych konfliktw. Tych ostatnich wszyscy bali si jak ognia. I rzeczywicie. Trudno byo rykn na ssiada wiedzc, e uprzejmy Wais ominie w tumaczeniu wszystkie obelgi, niezalenie od tego, ktra strona je wygosia. Niejednemu robio si wstyd i odpowiednio wczenie gryz si w jzyk. Nawet sama siedziba dowdztwa wygldaa do osobliwie. Na Massudai, na przykad, centrum zostaoby wzniesione gdzie na pustkowiu, z dala od miast, moe nawet schowano by je gboko pod granitowym masywem gr. Waisowie jednak zadali, by baza stana porodku najwikszego parku w miecie, po czym przyozdobili j fontannami i malowniczymi skalnymi ogrdkami.

Caa planeta przypominaa zreszt z grubsza wielki park, pomyla Kaldaq. Wcale mu si to nie podobao. Liczne ywopoty, mnstwo rosncych blisko siebie drzew. Naturalnym rodowiskiem Massudw byy nagie rwniny, gdzie tylko z rzadka rs jaki krzak lub gaik, i gdzie mona wdrowa caymi dniami przed siebie, robic dobry uytek z dugich ng, jak czynili to przodkowie Kaldaqa. Wdrwki te nie byy zwizane z polowaniem ani z handlem, tutaj chodzio o co znacznie wzniolejszego. Biegi na dugie dystanse, skoki w dal i wzwy byy czym w rodzaju plemiennego sportu. Zwizany z elementem rywalizacji obrzdek uczyni ostatecznie z Massudw cakiem niezych onierzy. W Gromadzie takich ras byo nader niewiele, zreszt, jak wszystkie istoty inteligentne, Massudzi te nie kochali wojaczki. Kto jednak musia stawa z broni w rce. Svanowie. Hivistahmowie, Leparowie a nawet Waisowie pomagali jak mogli, ale gdy dochodzio do walki, to niewielki by z nich poytek. Nawet osobnicy rasy Czirinaldo, chocia niemal dorwnywali w polu Massudom, pod ogniem nieprzyjaciela zawodzili. Nic dziwnego, skoro ich przemiana materii oparta bya na fotosyntezie. Kaldaq poprawi bluz mundurow i szorty, przygadzi wystajc spod mankietw sier. Mia jasnoszare oczy z niemal czarnymi, pionowymi kreseczkami renic. Ostatnimi czasy prbowa nieco si odpry, ale niezbyt mu si to udawao. Massudzi byli do pobudliwi, na skutek czego rzadko awansowali. Wysokie stanowiska dowdcze powierzano raczej zrwnowaonym Svanom, ktrzy swoim spokojem lepiej oddziaywali na podwadnych. Tym bardziej znaczcym by fakt, e wanie Kaldaq, nie do e Massud, to jeszcze modzik, obj powierzone mu dowdztwo statku. Zdarzao si to ju w przeszoci, jednak rzadko. Kaldaq wiedzia o tym i wcale go ta wiadomo nie uspokajaa. Nerwowo szarpa swoje starannie utrzymane baczki. Podwin grn warg i wyczyszczonym pazurem wyduba spomidzy kw drobin poywienia. Spojrza na to co i rzuci na ziemi. Przedtem jeszcze rozejrza si wkoo, czy nikt go nie widzi. Niechby tylko jaki Wais zobaczy te wysoce nieprzystojne poczynania... Kaldaq czerpa z podobnego obrazoburstwa sporo przewrotnej satysfakcji. Z pewn nadziej i sporymi obawami pomyla o swoim losie. Co oni waciwie kombinuj w tym sztabie? Sprawdzi raz jeszcze mundur, ponownie przejecha pazurem po zbach

i przystan, by zapa wiatr. Ziele i kwiaty. Wszdzie peno kwiatw. Ich intensywna wo upoledzaa doskonay wch. Dowdztwo okrgu miecio si w szpetnym budynku otoczonym malowniczym jeziorem. Kiedy by ju w podobnym miejscu z rodzicami, te onierzami, chocia adne z nich nie awansowao nigdy tak wysoko. Jako ich potomek czu ciar odpowiedzialnoci. Jego rodzice take nie pragnli zosta wojskowymi, ale nie mieli wielkiego wyboru. Tylko Massudzi okazali si do odporni, by wytrzyma groz bitwy i zabijania. Dla innych ras wstrzs by zbyt duy. Tak zatem Massudzi bronili Gromady, a ta dostarczaa im wszystkiego, co niezbdne, poczwszy od broni, a skoczywszy na ywnoci. Kaldaq przesun odruchowo palcem po lewym uchu, na ktrym brakowao normalnego, czarnego pdzelka. Drobna skaza genetyczna. Nic wielkiego, ale przedstawicielki eskiej czci jego gatunku to zauwaay. Wszed do budynku i ruszy za projekcj wiodc, ktra wywietlia si na wprost jego oczu. Czego ode mnie chc? zastanawia si. Moe lepiej std pryska? W biegach akurat by cakiem dobry, o wiele lepszy ni w skokach, i to mimo do wysokiego wzrostu. Jednak najwikszym z jego talentw bya zdolno do gbokiej koncentracji, rzecz szczeglnie przydatna przed walk. Ampliturowie po prostu rozwijali podane cechy u poddanych sobie ras. Gromada tak nie postpowaa, musiaa wic korzysta z naturalnych zdolnoci poszczeglnych gatunkw. Oczywicie, takie pragmatyczne podejcie grozio zawsze naruszeniem adu kruchej koalicji. Konflikty byy na porzdku dziennym i jedynie istnienie wsplnego wroga ratowao ostatnimi czasy Gromad przed rozpadem. W warunkach pokadowych porywczo Massudw moga mie zgubne skutki. Nerwowy kapitan, ktliwa zaoga... Kaldaq by inny. Zdolno do samokontroli czynia ze obiecujcego modego oficera. Inni Massudzi pytali go czsto, jak to robi. Odpowiada, e to kwestia odmiennego mylenia, umiejtno wpywania na emocje a nawet na metabolizm. atwiej powiedzie, ni zrobi, odpowiadali. Dotar do drzwi na jednym z wyszych piter. Na pocztek sprawdzono jego dane osobowe, potem poddano testom identyfikacyjnym. Biegli w bioinynierii Ampliturowie potrafili doskonale podrabia cechy zewntrzne dowolnej rasy. Wysyali potem takich agentw, by ci siali zamt na wybranych wiatach.

Szczeglnie wiele kopotw mieli Hivistahmowie. Pord sug Ampliturw bya rasa udzco do nich podobna. Miejscowe wadze co i rusz trafiay na lad jakiego dywersanta. Wyapyway ich, oczywicie, ale ze zmiennym szczciem. Kaldaq nie przejmowa si zbytnio Hivistahmami. Byli zieloni, pokryci usk i skorzy do narzeka. Nieustannie marzyli o powrocie do domu. Owszem, byli przydatni, a to za spraw dugich, kocistych palcw i wielkich talentw inynierskich, ale podczas dugiej podry niedobrze robio si od ich towarzystwa. Okazywali si chorzy z ponurej tsknoty i jednoczenie zbyt powani. Kaldaq dzikowa losowi, e pord niewolnikw Ampliturw nie byo rasy podobnej do Massudw. Brun czeka ju na niego. Podobnie jak wielu innych Svanw, awansowa o wiele szybciej ni ktrykolwiek Massud, i obecnie zajmowa ju stanowisko dowdcze. Kaldaq wcale mu nie zazdroci. Taki by porzdek rzeczy. I Massudzi i Svanowie byli ssakami, ale na tym podobiestwa si koczyy. Svanowie pochodzili od istot wycznie rolinoernych, nie byli tak wyrafinowani jak Waisowie, ale i tak przewyszali pod tym wzgldem Massudw. Przysadzici i obronici bujn sierci, nosili zawsze skpe i pozbawione ozdb ubrania. Ponad wszystko uwielbiali pieni miosne i naszpikowan wieloznacznociami, romantyczn poezj. Wrd obcych czuli si cakiem dobrze, niezalenie od tego czy otaczali ich wojowniczy Massudzi, czy prostoduszni Leparowie. Popularnoci przydawa im puchaty wygld, prawie wszdzie uznawany za sympatyczny i nie kojarzony z niczym gronym. Byli przy tym bardzo bystrzy, w krytycznych sytuacjach podejmowali niezmiennie waciwe decyzje. Waciwe nie tylko dla nich, ale dla wszystkich zainteresowanych. Przejawiali te niejakie talenty jzykowe. Ich wysoka pozycja w Gromadzie bya w peni zasuona. Jeli kto jest mdrzejszy od ciebie, musisz si z tym pogodzi i kropka. Owszem, moesz mu si sprzeciwi, odebra dowdztwo i zgin mierci bohatera, ale po co, skoro Svan potrafi zwykle wyj cao z najgorszej bryndzy? Wojna to nie sport. Kaldaq chtnie wykonywa rozkazy puszystego i dobrodusznego Svana. I nie tylko on. Z innymi rasami bywao rnie. Waisowie jako przeoeni robili wraenie wywyszajcych si, co na dusz met wywoywao irytacj. Svanowie wrcz przeciwnie. Pozostawali zwykymi kompanami, tyle e

sprawniej posugujcymi si gow. Gdyby ktry zacz dziaa na nerwy, zawsze mona byo zapa taki kbek futra i wyrzuci przez najblisze okno. W przenoni, rzecz jasna, nie dosownie. Mona domniemywa, e to wanie Svanowie (a nie Waisowie) robili najwicej dla utrzymania jednoci Gromady. Brun nie rni si od swoich pobratymcw. Znacznie starszy od Kaldaqa, by niszy ode o poow, pozbawiony ogona, mia pask twarz i usta pene piekowatych zbw. Czarna kaskada kdzierzawych wosw spywaa mu na ramiona, odsaniajc jedynie oczy, nozdrza i usta. Pod spodem czerniaa gsta broda, ktr musia skraca co trzy dni. Mimo serdecznego jak zwykle powitania Kaldaq wyczu, e co wisi w powietrzu. Dziwna rzecz, ale byli w biurze sami. Ki diabe? Brun by niski, jednak nikczemny wzrost jako nie rzuca si w oczy. Moe bya to sprawa oglnie pozytywnego wraenia czynionego przez Svanw, a moe tego, e Brun by komendantem sektora. Jakie kopoty? spyta Kaldaq. A czemu pytasz? Bo syszaem, e podobno Ampliturowie i Krygolici zbieraj si z Treturimi, aby napa na skrajne wiaty Jiidgw. No to wiesz tyle, ile wszyscy odpar spokojnie Brun i odsun si nieco od Massuda. Do mia zadzierania gowy, eby popatrze na kapitana. Chwil pniej przeszli do sali projekcyjnej. Wywoywaa dziwne wraenie. Kaldaq poczu si tak, jakby opuci statek kosmiczny w gbokiej prni. Tyle tylko, e obrazy gwiazd byy wietlnymi symulacjami. Sterowniki sali wyczuy ich obecno i podsuny im pod nogi stosown ramp z pola siowego. Kady ze wietlnych punktw mona byo dowolnie powikszy, a oczom obserwatora ukazywa si podany system gwiezdny. Kaldaq rozpoznawa wiele z nich, ostatecznie obecna projekcja ukazywaa tylko may wycinek Galaktyki, a on pamita pooenie niemal wszystkich wiatw Gromady. Nie byo atwo si tego nauczy. Inne punkty wietlne oznaczay statki lub cae floty. Kaldaq zauway spor aktywno si kosmicznych w sektorze Protan. Za zgod Bruna poprosi projektor o powikszenie. Pojedyncze statki orbitoway wok centralnej planety sektora. Kaldaq zaduma si. Nie nad sam projekcj, to bya rzecz wspaniaa ale zwyczajna. Projekt Svanw, robota Hivistahmw i Ooyanw.

Oprogramowanie byo zapewne dzieem Turlogw. Fascynujcy by sam pomys prowadzenia wojny na galaktyczn skal. Z takich miejsc mona byo dowodzi odlegymi o setki parsekw prni statkami. Obie strony angaoway w walk cao swych technicznych i naukowych dokona. Ampliturowie potrafili walczy, wiedzieli te jak efektywnie wykorzysta swych niewolnikw, ale nie to byo najgorsze. Naprawd przeraajca bya ich cierpliwo, konsekwencja z jak realizowali swoje cele. Niezalenie od iloci i skali poraek, nigdy nie rezygnowali. Straty nie robiy na nich najmniejszego wraenia, nie poddawali si nawet w najbardziej beznadziejnych sytuacjach. Setki lat temu uznano t smutn prawd, e jedynym sposobem zakoczenia wojny bdzie cakowita zagada Ampliturw. wietny pomys, ale do dzisiaj nikt nie wiedzia, gdzie kry macierzysta planeta tych stworw. Nie znano nawet jej przypuszczalnych koordynatw. Beznadziejna sprawa. Alternatywa bya prosta, chocia upiorna. Nie walczy, lecz przyczy si do nich. Podj ich dzieo. Problem w tym, e oznaczao to cakowite podporzdkowanie si nowym panom, ktrzy zwykli opanowywa wszystkie istotne dziedziny ycia i stanowiska. Poza tym byaby to decyzja nieodwoalna. Par ras tego sprbowao. Nie zdarzyo si jeszcze, aby ktrej z podbitych nacji dano czas do namysu i szans na zmian zdania o Celu. Ampliturowie uznawali susznie, e mimo i wiele jest ras krnbrnych, to nie spotyka si wcale krnbrnych genw. Poddaj si im, uznaj gono wielko ich Celu, a ju oni namieszaj ci w acuchach DNA. Byo si czego obawia. Na polecenie Kaldaqa obraz wrci do poprzedniej skali. Brun poprowadzi go dalej. Nie kady potrafi wytrzyma na chybotliwej pozornie kadce zawieszonej nad bezdenn przepaci kosmosu. wiatolubni Czirinaldo w ogle tu nie zagldali. Dla Kaldaqa by to widok uspokajajcy. Obawiasz si walki powiedzia Brun, wspiwszy si na kilka niewidocznych stopni. Zerkn jednym okiem na Kaldaqa, ktry przez uprzejmo pozosta na dole. Nikt zdrowy na umyle tego nie lubi, ale zaczyna mi jakby brakowa cierpliwoci. Jestem ju gotowy, a cigle czekam. Jeste wicej ni gotowy. Przeszede specjalne przeszkolenie.

Niektrzy uwaaj ci za nader obiecujcego oficera. O unikalnych zdolnociach i tak dalej. Gadanie. Oczywicie nie bya to obraza, a jedynie artobliwa bagatelizacja sprawy. Svanowie mieli osobliwe poczucie humoru, nierzadko czarnego. Potrafili namiewa si nawet z perspektywy mierci cieplnej Wszechwiata. Massudzi wiedzieli, co to dowcip, jednak zwykle nie pojmowali ulotnych skojarze szybko mylcych Svanw. Spokojnie, nie wezwaem ci w charakterze ofermy kompanijnej. Brun zapatrzy si gdzie w mrok projekcji. Oczy lniy mu lekko spomidzy kudw. Twoja dotychczasowa kariera i przejawiane umiejtnoci predestynuj ci do szczeglnych zada. Chce mi da statek, pomyla Kaldaq. aden Massud nie dostpi jeszcze podobnego zaszczytu w tak modym wieku. Honor dla caej rodziny, Svan przyglda mu si, postukujc nieznacznie zbami. Znak rozbawienia. Sposb rozadowania sytuacji. Jowialno wymuszona, by moe, ukrytym lkiem przed nerwowymi reakcjami istot mniej rozwinitych umysowo, jednak silniejszych. Statek nazywa si... Nie potrafi tego nawet wymwi. Zbudowali go Hivistahmowie z zastosowaniem najnowszej technologii. Pena zdolno akomodacji dla potrzeb wszystkich czonkw Gromady. Niezbyt obszerny, Czirinaldom bdzie ciasno, ale trudno. Nie jest to zwyky statek. Zosta specjalnie wyekwipowany i przebudowany na jednostk bardzo dalekiego zasigu, przy szybkociach podprzestrzennych. Zadanie dywersyjne? Jaki sabota? Kaldaq ledwie panowa nad emocjami. Oto szansa na rozsawienie imienia. Gdzie zostan wysany? Jakie dostan zadanie? Jak zaog? Zaoga bdzie mieszana. Oczywicie, znajdzie si w niej i twoja partnerka. Co do reszty... Jeszcze nie wszystko postanowione. Pomylelimy, e moe zechcesz wczy si w przygotowania i sam wskaesz konkretnych oficerw, ktrych chciaby mie przy boku w tak specyficznej potrzebie. Wielkie dziki mrukn odruchowo Kaldaq. Svan nawet sobie nie przerwa. Masz wolny wybr. Oczywicie pod warunkiem, e uda si dla wszystkich znale zastpstwa na dotychczasowych stanowiskach. Dostaniesz pen ekip hivistahmskich technikw i Ooyanw, obsug pokadow z dobranych Leparw i przynajmniej paru Czirinaldo. I jeszcze ze dwch Waisw.

Koniecznie? A co zrobisz, jeli wysidzie ci mechaniczny tumacz? Bd porozumiewa si na migi. Niestety, kapitanie, Waisowie bd niezbdni. Podobnie jak i paru Svanw dorzuci mimochodem. Zapewne uda si te pozyska Turlogw. Kaldaq pomyla zdumiony, e to musi by o wiele waniejsza misja ni z pocztku podejrzewa. Turlogowie byli nieliczni nawet na swojej planecie. Rnili si zasadniczo od wszystkich ras Gromady. Szeptem powtarzana plotka gosia, e biologicznie najwicej wsplnego mieli z Ampliturami. Jednak nie kochali ani Ampliturw, ani ich Celu. Poszczeglni Turlogowie wiedli raczej samotniczy tryb ycia, na skutek czego nie wyksztacili zbyt bogatego wachlarza wizi spoecznych. Chocia hermafrodytyczni, w odrnieniu od Ampliturw byli jajorodni. Jak wszystkie istoty rozmnaajce si bez potrzeby odbywania stosunkw seksualnych, wietnie obywali si na co dzie bez towarzystwa innych istot swojego gatunku. Wielka szkoda, e byo ich tak mao. Jak nikt inny posiadali podzieln uwag, co czynio ich szczeglnie przydatnymi w bitwie, gdy trzeba byo czsto zajmowa si kilkoma sprawami na raz. Wojna bya dla nich zjawiskiem egzotycznym, jednak szybko pojli, jak wielkie zagroenie stanowi Ampliturowie, i przyczyli si do Gromady tylko w tym jednym celu: aby pomc ich pokona. Jako dugowieczni, rozmnaali si rzadko. Niektre ludy uwaay, e Turlogowie po prostu przynosz szczcie i niczym amulety chroni od wszelkiego za. Tak czy inaczej, zawsze chtnie brano ich na pokad. A gdzie dokadnie mamy lecie? Poka ci. Gwiezdne pola zawiroway, ukazujc cakowicie nieznan okolic Galaktyki. Brun poprowadzi Kaldaqa dalej, a stanli pod cian sali. Nagle Svan zastuka w czarn wykadzin. Tam polecicie. Nie rozumiem. Tam. Poza brzeg mapy. Ale tam nic nie ma. Zupenie nie zbadana okolica. Wanie. Chocia w tym przypadku mwisz chyba o azience. Jest dokadnie za t cian.

Kaldaq nie podchwyci artu i Brun spowania. Wyruszacie na polowanie. Ale nie musicie szuka Ampliturw ani Krygolitw czy innych takich. Waszym zadaniem bdzie pozyskanie nowych sojusznikw dla Gromady. Kaldaq wiedzia, jak rzadko decydowano si obecnie odrywa jaki statek od zada bojowych. A eby wysya go jeszcze na poszukiwanie nowych, potencjalnych czonkw Gromady... Splot zwykle powiksza si dziki przypadkowym spotkaniom z istotami, ktre osigny zaawansowany poziom techniki kosmicznej. Wsplnota Ampliturw rozrastaa si zreszt w identyczny sposb. Specjalnie przedsibrane ekspedycje trafiay zwykle na jakie ycie, ale rzadko byy to istoty inteligentne. A i te byy przewanie mao przydatne, jako stojce na niskim szczeblu rozwoju. Przez setki lat od czasu rozpoczcia wojny odkryto tylko dwie mogce wesprze jako Gromad cywilizacje. Innymi sowy, szkoda byo czasu na podobne podre. Kaldaq nie do tego by wyedukowany. Czu si rozczarowany. Nie takie miao by jego przeznaczenie. Prbowa ukry swoje odczucia, ale drgania grnej wargi i tak go zdradzay. Szczciem byo do ciemno, by Svan niczego nie zauway. Nie ma powodw do rozalenia powiedzia jednak. To bardzo istotna misja. Moe i tak, ale to robota dla Ooyanw, Hivistahmw czy nawet Leparw. No dobrze, Leparw moe nie. Ale po co Massudzi? Wyprawa w nieznane okolice musi by gotowa na wszelkie niespodzianki. Nie znamy granic wpyww Ampliturw. Moe si okaza, e ju tam s. Trzeba bra to pod uwag. No dobrze, ale czemu ja? Brun nie odpowiedzia. Sztorcowanie Massuda za niesubordynacj nie miao sensu. Oczekiwae na powierzenie ci dowdztwa jednostki pierwszoliniowej. Moe nawet desantowej. Przede wszystkim mam wypenia obowizki odpar ostronie Kaldaq. Komendant westchn. Znam nieco Massudw i wasz system koligacji rodzinnych. I wiem, jakie nakada to na ciebie zobowizania. Uwierz mi, ta misja to najlepszy sposb, aby je wypeni. Zostae wybrany ze wzgldu na specyficzne

cechy charakteru. Nie tracisz gowy w krytycznej sytuacji. Oczywicie, jaki dowiadczony Svan lub Hivistahm byby zapewne rwnie dobrym kapitanem, ale uwaam, e mianowanie na to stanowisko Massuda zwiksza szans powodzenia przedsiwzicia. Kaldaq zawaha si. Zatem spodziewasz si kopotw? Nie wiemy, czego naley si spodziewa. Nikt nie ma pojcia, na co traficie. Ale kto musi rozejrze si tam pierwszy. rodki cznoci? Wszystko, co mona zainstalowa na pokadzie, ale nikt nie wysya jeszcze komunikatw na tak wielk odlego. Pulsary, czarne dziury... Mog znieksztaca transmisj. Galaktyka, mj mody Massudzie, jest wielka. Obszar zamieszkany przez czonkw Wsplnoty i narody Splotu to tylko jej may wycinek. Gdybymy wiedzieli, co jest poza nim, wtedy nie musielibymy ci wysya. Mimo nadal odczuwanego niezadowolenia, Kaldaq jednak si uspokoi. Niczego lepszego i tak nie mg oczekiwa. Ldowanie i dowodzenie na wrogim wiecie? Owszem, bra ju udzia w kilku bitwach, ale wtedy nie dowodzi, a to istotna rnica. C dziwnego moe by w tym, e dowdztwo postanowio sprawdzi wieo awansowanego kapitana, wysyajc go z misj niebojow, niemniej i tak niebezpieczn. Przyda mu si takie dowiadczenie. Svan mia racj. Niestety, cholera, ale Svanowie zawsze mieli racj. Teraz dawali mu doskonay statek z dobran zaog specjalistw. Nikt nie bdzie musia wykonywa roboty, do ktrej nie jest powoany. Turlogowie zajm si planowaniem trasy, Czirinaldo obsug systemw uzbrojenia. Nie pracowa jeszcze z tymi istotami, ale jeli kto chce zosta prawdziwym dowdc, musi si tego nauczy. Jak rozkazywa jednym, jak drugim... To si wanie nazywa dowiadczenie. Kaldaq odmeldowa si. Przyj nowe rozkazy, ale w gbi duszy wci czu si pokrzywdzony.

Rozdzia 04

Kaldaq czeka na zaadunek i zastanawia si, czyby jeszcze nie zrezygnowa. Wahadowiec mia zawie go na statek orbitujcy na wysokoci rwnej piciu promieniom planety. Rezygnacja w ostatniej chwili byaby prnym gestem. Dramatycznym wprawdzie, wiadczcym o niezalenoci i wysokiej samoocenie oficera, jednake daremnym. Kaldaq by pewien, e nikt by jej nie przyj, na dodatek stosowna notatka trafiaby szybko do jego akt osobowych. Starszyzna rodu te nie byaby zachwycona. Zapewne zostaby odesany do jednostki bojowej, ale... Koniec z awansami na wiele lat, koniec z szacunkiem wspbraci. Massudzi cenili miao, ale pogardzali bezmylnym trwonieniem autorytetu. Jednak witajc si w luzie ze swoim drugim oficerem wci jeszcze ywi sporo wtpliwoci. By te zdumiony. To bya... ona. Starsza, ale pikna. O wielkim wdziku. Zawsze musiaa by taka i lata walki tylko dodatkowo j zahartoway. Wyranie dowiadczona. Mimo rnicy wieku nie powinno si traktowa jej inaczej, jak kogo bliskiego. Ich mundury byy prawie identyczne, drobne rnice wynikay z oczywistych rnic anatomicznych. Byli rwni wzrostem, ale midzy dorosymi Massudami rnice w wygldzie fizycznym i tak nie miay znaczenia. Nazywaa si Soliwik i okazaa si niewyczerpanym rdem dobrych rad. Podniesiony mocno na duchu Kaldaq sucha jej z radoci. Nie okazywaa wcale zazdroci czy zawici, co byoby przecie normalne u kogo, komu kae si wykonywa rozkazy oficera modszego staem. Bez oporw podejmowaa kady temat. Syszaam, e masz do niezwyky temperament. Kaldaq zastrzyg nerwowo pozbawionym pdzelka uchem. Chodzi o moj zdolno do samokontroli. Podobno wyjtkow. I o tryb podejmowania decyzji. Poskroba pazurami o ky, co byo nie tylko zwykym zabiegiem higienicznym, ale te znaczcym gestem. Innym

rasom zdawao si, e Massudzi nigdy nie wiedz, co zrobi podczas rozmowy z dugimi rkami. Czycili wtedy paszczk, sprawdzali co nowego tkwi miedzy zbami. By to cay, usankcjonowany spoecznie rytua, szczeglnie popularny midzy najlepszymi onierzami Massudw. Tak to przynajmniej okrelili. Chwilowo nie czuj si jednak zbyt pewnie. To minie. Dostae zadanie, ktre niezbyt ci odpowiada, na dodatek boisz si zawie. Czytaam twoje akta. Dasz sobie rad. Ignorujc wypeniajce korytarz obce gosy i zapachy obrci si raptownie i spojrza na pani oficer. Sama gwatowno ruchw bya normalna, Massudzi po prostu zawsze tak si poruszali. Dopiero co si spotkalimy, a ty ju mwisz takie rzeczy. Czemu? W spoeczestwie Massudw jednoznaczne ocenianie innej osoby uznawane byo za oznak zego wychowania. Soliwik nawet si nie speszya. Widziaam do, eby ocenia. Znam mechanizmy reakcji w analogicznych sytuacjach. Bdziesz zbyt zajty wyciszaniem sporw midzy czonkami zaogi, by martwi si jeszcze czy robisz dobrze to, co robisz i czy robisz to co robi powiniene, i tak dalej. Uniosa troch krawd grnej wargi. Na odprawie dostaam te same instrukcje, co ty. Mamy spenetrowa cakiem spory, odlegy i nigdy jeszcze nie odwiedzany kawa nieba. Kto wie, czy nie bdziemy musieli tam walczy? Nie jestemy tu za kar. Ten przydzia nie jest wyrazem braku zaufania. Moe wrcz odwrotnie. Na takich rubieach trzeba mie dobrze naostrzone ky. Sdzisz, e spotkamy si z wrogim przyjciem? Wszystko moliwe. Nie przewidzisz, co czai si miedzy gwiazdami. Trudno zaprzeczy mrukn Kaldaq. Czu, jak pocztkowe rozczarowanie ustpuje miejsca zaciekawieniu. Ju sam nasz powrt bdzie sukcesem. Jeli jeszcze przyprowadzimy statek nietknity i zaog w komplecie, na pewno na tym zyskamy. Wiem, e oboje bylimy szkoleni do walki, ale ta okazja to co wicej, ni prosta szansa na odznaczenie si w boju. A to jakim cudem, jeli misja jest czysto pokojowa? Po pierwsze dlatego, e podczas walki szans na popenienie bdu s wiksze. Po drugie, podczas wielkiej bitwy dokonania pojedynczego statku gin na tle innych wydarze. Tutaj bdziemy sami. Poraki mniej bol bez wiadkw. Sukcesu nie trzeba z nikim dzieli. Oboje szukamy dla siebie okazji. To normalne wrd Massudw. Oto wanie jest okazja, jaka nie trafia si jeszcze nigdy i nikomu. Bez potrzeby rozlewu krwi. Sykna z

cicha. Podejrzewam, e wci rozwaasz moliwo zoenia rezygnacji. Kto ci to powiedzia? Nie czas na dochodzenia. Starczy, e wiem. To prawda? Owszem, mylaem o tym. Niepotrzebnie. Wstrzymaj si. Massudzi nie poddaj si bez istotnego powodu. Osobiste rozczarowanie otrzymanym przydziaem to aden powd. Nie pouczaj mnie warkn Kaldaq z lekk irytacj. Pomyl o naszym podstawowym zadaniu powiedziaa, ignorujc pretensje. W Gromadzie jest ledwie par ras zdolnych do walki. My, ponurzy Czirinaldo i niektrzy spord Hivistahmw i Svanw. Jest nas zbyt mao, by z powodzeniem stawi wszdzie czoo Ampliturom. Wyszkoleni wojownicy s zbyt cenni, by pozwoli im odchodzi ze suby. Moja partnerka jest za t podr mrukn. Pragnie mie dzieci. Obowizuje zakaz rodzenia na jednostkach wojennych odpara chodno Soliwik. Od tego s planety. To wie, ale ma nadziej, e po powrocie dostaniemy dugi urlop. Drugi oficer przytakna ze zrozumieniem. Jeli nam si uda, to wicej ni pewne. Co robi poza tym, e walczy? Jest inynierem. Specjalistk od modernizacji systemw. Bdzie miaa co robi. Chtnie przywitam j na pokadzie. Te chciaabym mie jeszcze dzieci dodaa, zaskakujc mocno Kaldaqa. Nie lubi porusza takich tematw, jednak tym razem zabrzmiao to dziwnie ciepo. Urodziam ju dwanacie lat temu, troje, teraz s due. By jeszcze czwarty, ale nie przey. Jeden skacze i ma godne uwagi wyniki, chocia to nie jest dobry czas na uprawianie prawdziwej sztuki. Wskazaa na nogi Kaldaqa. Ty te wygldasz mi na niezgorszego skoczka. Ja jestem biegaczem poprawi j. Chocia na statku lepiej by skoczkiem. Biegaczowi brak warunkw do treningu. Wspczuj. Ja skacz, ale w dal, nie wzwy. To tak jak Jaruselka. Moe bdziecie mogy skaka razem. Zazdro o partnera bya zjawiskiem rzadkim wrd Massudw, skoro za Soliwik ju rodzia, to zapewne atwiej bdzie jej zaprzyjani si z modsz dziewczyn. Wizy sympatii midzy Massudami tworzyy si niezalenie od ich pci i byo to uwarunkowane nie tyle obecnym poziomem ich kultury, co znacznie wczeniejszymi procesami ewolucyjnymi. Silne zwizki stadne byy warunkiem prawidowego rozwoju

jednostek. Tak jak kiedy prymitywni Massudzi wycigali sobie nawzajem ciernie z ap, tak teraz usuwali neurozy z zakamarkw osobowoci. Szkoda, e nie moemy mie modych, pomyla Kaldaq podziwiajc dugie nogi sadowicej si obok pani oficer. Sam zwykle mia sporo kopotu ze swoimi dolnymi koczynami. Jeli nie liczy Czirinaldo, Massudzi byli najwyszymi czonkami Gromady. Odczuwali to szczeglnie wtedy, gdy przychodzio im korzysta z uniwersalnych foteli na statkach Splotu. Po powrocie z wyprawy trzeba bdzie pomyle powanie o potomstwie. Massudzi nie miewali wielu okazji, by nacieszy si ciepem gniazda domowego. Byli potrzebni do walki. Poniewa obie pcie byy pod wzgldem psychicznym do podobne, suba dotyczya wszystkich. Jaruselka przywitaa ich w luzie, szczeglnie ciepe sowa zachowujc dla Soliwik. Kobiety momentalnie nawizay gon konwersacj. Kaldaq uzna to za dobry znak. Nastpnego dnia drugi oficer pokazaa im statek. By bardzo przestronny i wyposaony lepiej ni mogli marzy. Oczekiwali czego niezwykego, unikalnych modyfikacji koniecznych przy tak dugim rejsie i nie zawiedli si. Co wicej, zgodnie z obietnic Bruna otrzymali wszystkie nowinki techniczne i to w najlepszym gatunku. Soliwik zaja si wydawaniem instrukcji, Kaldaq za skupi uwag na zapamitaniu imion i przezwisk jak najwikszej czci zaogi. Najatwiej poszo mu z czonkami grupy bojowej Massudw. Przydomki rodowe niektrych brzmiay dla znajomo, o pozostaych nie wiedzia nic. Najchtniej usiadby z ca gromadk i pogry si w beztroskiej konwersacji. W drugiej kolejnoci pozna zesp Czirinaldo. Byo ich dwoje i tworzyli par tak na subie, jak i w yciu prywatnym. Jak wszyscy Czirinaldo, mwili wysokimi, piskliwymi gosami. Zawiadywali na statku defensywnymi systemami uzbrojenia, co zwykle byo specjalnoci tego gatunku. Za pomoc translatorw wyrazili radonie gotowo do natychmiastowej obrony dowolnego obiektu. Z racji swych rozmiarw mogli porusza si tylko po niektrych sektorach statku. Rozmowa z nimi bya zawsze fascynujca, tak osobliwymi ciekami potrafiy bdzi ich myli. Szczeglnie ciekawie przedstawiay si ich pogldy na kwestie ycia i mierci. W przypadku walki w prni, co zdarzao si bardzo rzadko, byli niezastpieni. Potrafili obsugiwa jednoczenie kilka systemw broni. U Ampliturw ich odpowiednikami byli Molitarowie, wiksi nawet i silniejsi,

ale nieporwnanie mniej rozgarnici. Obok przemykali drobni i smukli Ooyanowie. Pracowali rwnie szybko jak Massudzi, jednak mieli znacznie delikatniejsze palce. Sprawdzali stan systemw statku, nieustannie domagajc si jakich odczytw. Oglnie przyjanie nastawieni, powszechnie lubiani i niegroni, pozostawali jednak troch na uboczu. Niektre ich rozmowy, szczeglnie te toczone w slangu, byy trudne do zrozumienia nawet dla Waisw. Najchtniej trzymali si blisko nieco wikszych i lepiej rozwinitych Hivistahmw, ktrych zreszt przypominali wygldem. Napotkani Waisowie pozdrowili uprzejmie kapitana. Pord nieustannego przedrejsowego rozgardiaszu ptakowaci trwali niczym samotna wysepka adu i dyscypliny. Kaldaq sysza niejedn opowie o rozbitych oddziaach, ocalonych z obcych planet po przegranych bitwach, o pokrytych skorup brudu, poranionych nieszcznikach. Jednak Waisowie zawsze byli wyjtkiem. Jakim cudem wojna przepywaa obok nich. Nienagannie czyci, niezmiennie spokojni... Oczywicie znali massudzki, jednak hiperpoprawno ich wymowy bya na dusz met dranica. Kaldaq przeprosi ich i z ulg zaj si Hivistahmami. Tworzyli najwiksz grup na pokadzie, byli odpowiedzialni za codzienne funkcjonowanie statku. Nisi ni Massudzi, pokaniejsi jednak od Ooyanw czy Svanw. Soliwik oddalia si na kilka chwil i teraz wrcia z wiadomoci, e dostali zgod na natychmiastowe opuszczenie orbity, oczywicie o ile kapitan tak rozkae. Kaldaq poleci rozpocz manewr. Ufa, e majc na pokadzie Svanw w roli nawigatorw i cay zesp inynierski Hivistahmw, nie musi nadzorowa wszystkiego osobicie. Wrci do rozmowy. Hivistahmowie byli kolorowi, mieli jasnozielon skr i lekko wyupiaste oczy. Wygldali wrcz wesoo, jednak cechowaa ich zwykle spora powaga. Mieli pocige pyszczki pene drobnych, ostrych zbw. Smuke rce i mocne nogi pozwalay im na szybki bieg, gorzej byo ze skokami. Spod tunik z wytrzymaego wkna wygldaa gdzieniegdzie lnica uska. Kieszenie ich szat byy wypchane narzdziami. Przecitny technik Hivistahm spdza wikszo ycia na narzekaniu. Nie biadoli, ale mrucza rne rzeczy pod nosem, tskni za domem, histeryzowa z cicha i dalej robi swoje. Nigdy nie mieli oporw przed przyjmowaniem rozkazw od innych, nawet

od Svanw, ktrych podejcie do ycia uznawali za nazbyt frywolne. Spord wszystkich czonkw Gromady byli zapewne najbardziej zawzitymi wrogami Ampliturw. Nade wszystko lkali si utraty wasnej tosamoci na rzecz tajemniczego Celu. Nie pojmowali motyww wroga i bali si tym bardziej. W Gromadzie powiadano, e krownik z zaog Svanw i Massudw moe dokona w bitwie czynw zaiste bohaterskich, jednak najwiksze szans na powrt do bazy ma jednostka obsadzona gwnie przez Hivistahmw. No i byli jeszcze Leparowie. Jak zwykle trudni do odnalezienia, gdy jako dwudyszni spdzali wikszo czasu w wodzie, trzymajc si trudniej dostpnych rejonw statku. Kaldaq nie przepada za nimi, ale mao kto ich lubi. Byli przydatni, a to z racji duej odpornoci na zmienne warunki zewntrzne, jak ekstremalne temperatury czy brak tlenu. W razie niebezpieczestwa mogli uratowa sytuacj. Zwalici, o paskich twarzach okolonych piercieniami skrzeli, mieli mae, czarne oczy i ciemn, luzem okryt skr. Wielu uznawao ich po prostu za brzydkich. Przywitali Kaldaqa amanym massudzkim, tyle tylko potrafili powiedzie bez translatora. Z jakich powodw zawsze prbowali dokonywa rzeczy dla nich niemoliwych. Marzyli, aby mwi wieloma jzykami rwnie biegle jak Waisowie, obsugiwa statki niczym Hivistahmowie, a nawet walczy jak Massudzi. Wychodzio im z tego niestety niewiele. Kapitan odwrci spojrzenie od maych, czarnych oczu Leparw. Ze wzgldu na luzowat skr nie nosili prawie wcale ubra, na dodatek jako jedyna spord inteligentnych ras w Gromadzie posiadali ogony, przedmiot nieustannych artw wielu innych gatunkw. Kaldaq upomnia si w duchu, e jako dowdca nie moe folgowa osobistym uprzedzeniom. Przecie to Leparowie wykonywali wikszo najbardziej niebezpiecznych obowizkw na pokadzie i nie narzekali jak Hivistahmowie. I byli tak samo potrzebni. Spojrza na nich ponownie i po raz pierwszy zaduma si, o czym te mog rozmawia ze sob tym gardowym, lekko bulgoczcym jzykiem, jakie myli lgn si za tymi drobnymi oczami. Z drugiej strony Leparowie robili wraenie, jakby nie pragnli szacunku czy przyjani innych ras. Zwykle yczyli sobie tylko, eby zostawi ich samym sobie i nie przeszkadza w robocie. Kaldaq skorzysta z pierwszej lepszej wymwki i wyszed.

W gruncie rzeczy grupa bojowa Massudw zdawaa si najmniej potrzebna w tym rejsie. Do walki w prni starczali Czirinaldo. Jednak Kaldaq cieszy si z tak licznego towarzystwa wspbraci. Dowodzia nimi Soliwik. Samym prowadzeniem statku zajmowao si dwch Svanw, co gwarantowao spokj na pokadzie. Owszem, zdarzay si utarczki midzy Massudami a Hivistahmami, Massudami i Ooyanami, ale ze Svanami Massudzi zawsze yli dobrze. Wystarcza drobny art, aby stumi w zarodku nawet powany konflikt. Wrodzone tej rasie poczucie humoru okazywao si zaraliwe. Kaldaq zastanawia si czasem, czy nie bya to przypadkiem cecha majca pomc Svanom w przetrwaniu. Chocia inteligentni i pomysowi, byli jednak sabej konstrukcji fizycznej. W bezporednim starciu z wikszoci innych gatunkw nie mieliby adnych szans. Przypomnia sobie uwag Soliwik, ktra sugerowaa moliwo licznych zadranie midzy czonkami zaogi. Moe, niemniej sam statek nie powinien przysporzy kopotw. Ultranowoczesny i zbudowany od postaw wedug cywilnego projektu, stwarza o wiele lepsze warunki do ycia ni jednostka wojenna. Postarano si, na przykad, o chodne i mroczne pomieszczenia dla uwielbiajcych wilgo Hivistahmw, a w przeszoci zdarzao si czasem, e Hivistahmowie i Svanowie musieli mieszka razem. Znalazy si te oddzielne kabiny dla drobnych Ooyanw, ktrzy nie musieli dziki temu siedzie stoczeni w cudzych pomieszczeniach. W ten sposb atwiej bdzie utrzyma cae towarzystwo w gotowoci bojowej, myla Kaldaq. Moe nie spotkaj ani Ampliturw, ani adnych innych wrogw, ale czujno zawsze jest wskazana. Gdy tylko weszli w podprzestrze, Kaldaq stwierdzi ze zdumieniem, e zaj jednak nie brakuje. Mimo to znajdowa czas, by poby troch z pobratymcami, nie zaniedbywa Jaruselki. Ta zreszt trwale zaprzyjania si z Soliwik. Dla modej dziewczyny to wane, aby w tak dugiej podry mie obok siebie dowiadczon kobiet, ktra miaa ju dzieci. Oszczdzao to Kaldaqowi wielu zmartwie.

Rozdzia 05

Podr obfitowaa w dyskusje o sprawach zarwno codziennych, jak i zasadniczych, i Waisowie czsto musieli wspomaga translatory i wyjania rne subtelnoci. Jednego wszake nikt nie kwestionowa: celu wyprawy. Zosta on okrelony na dugo przed startem. Samo odszukanie samotnych soc posiadajcych ukady planetarne ju byo do trudne, za wypatrywanie oznak ycia podczas lotu w nadprzestrzeni byo zgoa niemoliwe. Po pierwsze, jak ju dobrze wiedziano, atmosfera z zawartoci tlenu i azotu nie bya wcale koniecznym warunkiem rozwoju istot inteligentnych, czego najlepszy przykad stanowili Czirinaldo czy dwudyszni Leparowie, ktrzy przyswajali tlen z wody. Naleao liczy si te z moliwoci napotkania zupenie nowych form ycia. Wrd ras zniewolonych przez Ampliturw bya taka, ktra oddychaa metanem. Aby nie ryzykowa przegapienia jakiej szansy, naleao spenetrowa dokadnie kady ukad planetarny. Kaldaq nie pokazywa tego po sobie, ale chwilami nie byo mu atwo. Musia dowodzi zaog zoon w wikszoci z dowiadczonych fachowcw. Niemniej postrzegany by jako typowy Massud, czyli istota nerwowa i chimeryczna, dlatego tylko pobratymcy mogli domyla si jego rozterek. Rozkazy wydawa bez wahania, sama jednostka za nie przysparzaa kopotw. Za kadym razem, gdy docierano do kolejnego systemu, powtarzano te, sam procedur. Statek wchodzi na orbit badanej planety, ktr mg by gazowy gigant, jaki ksiyc albo niewielki, skalny wiat. Aby potencjalny obserwator nie mg dostrzec statku z powierzchni, stosowano maskowanie polegajce na stosownym ugiciu promieni wietlnych. Spowijay kadub jakby kokonem, przelizgujc si wzdu burt. Nie byo nawet czarnego cienia na tle gwiazd. Wystarczao zwykle sprawdzi jedynie okolice rwnika i biegunw, aby stwierdzi, e wiat jest nie zamieszkany. W przypadku odkrycia ycia na

poziomie rolinnym czy zwierzcym zostawiano planet w spokoju, odnotowujc jedynie jej pooenie. Hivistahmscy biologowie nie kryli w takich razach niezadowolenia. Chtnie zebraliby okazy typowe dla kadego odkrytego ekosystemu. Kaldaq wspczu naukowcom, ale czas pogania. Zbyt wiele nowych ukadw czekao na zbadanie. Jeli Ampliturowie zwyci, caa nauka zda si psu na bud. Teraz trzeba byo znale sojusznikw. Jeli si uda, to przyjdzie jeszcze pora i na badania. Czasem bliscy byli zwtpienia w sens misji. Bali si, e mog nie podoa. Podczas walki atwo jest okrela zadania i cele. Obecna dziaalno nie bya rwnie jednoznaczna. Kaldaq myla czasem, e to tak samo jak z bieganiem. Starczy porusza nogami i dobrze rozkada siy. To potrafi. Ale czy rwnie dobrze radzi sobie w rozmowach z zaog? Najczstsze byy konflikty midzy Hivistahmami a Leparami. W naturze tych pierwszych leao nieustanne krytykowanie wszystkiego, a wobec powolnych wodnych stworze potrafili by szczeglnie opryskliwi. Cierpliwi Leparowie nie reagowali od razu, ale czasem miarka si przebieraa. Niekiedy dochodzio nawet do rkoczynw, a poniewa Leparowie nie mogli zapa zwinnych Hivistahmw, ich frustracja wci rosa. Kapitan powica wiele czasu na mediacje w tych haaliwych, ale w sumie niegronych sporach. Nie byo to zadanie dla onierza i Kaldaq nie czu si dobrze jako rozjemca. Szczeglnie e stronami byli przedstawiciele rnych gatunkw. Najczciej koczyo si na tym, e Hivistahm odbiega gdzie pogwizdujc i mruczc pod nosem rne wyrazy, Lepar za docza z powrotem do pobratymcw i udawa, e nic si nie stao. Kapitan zostawa sam i mg duma do woli, czy jego interwencja w ogle bya komukolwiek potrzebna. Z Massudami byo atwiej, wtedy zawsze wiedziao si, co jest grane. W chwilach gdy sytuacja zaczynaa przerasta Kaldaqa Jaruselka bya w po