PrzygodyKarty pracy dla uczniów

klas szkoly podstawowej4-6

Agnieszka Kruszynska

Projekt okładki i strony tytułowej: Elżbieta Lubomirska

Ilustracje: Małgorzata Zachorowska

Redaktor inicjujący projektu: Maryla Marczyk

Redaktor merytoryczny: Małgorzata Magenta-Siemiaszko

Redaktor techniczny: Danuta Hutkowska

Redaktor graficzny: Jadwiga Abramowicz

Spis treści

Henryk Sienkiewicz W pustyni i w puszczy • 3

Mark Twain Przygody Tomka Sawyera • 24

Juliusz Verne W 80 dni dookoła świata • 46

Alfred Szklarski Tomek w krainie kangurów • 72

© Copyright by Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka AkcyjnaWarszawa 2008

ISBN 978-83-02-10351-3

Wydawnictwa Szkolne i Pedagogiczne Spółka Akcyjna02-305 Warszawa, Aleje Jerozolimskie 136Adres do korespondencji: 00-965 Warszawa, p. poczt. nr 9www.wsip.plWydanie pierwsze (2008)Arkuszy drukarskich: 12Skład i łamanie: Shift_ENTERDruk i oprawa: Poznańskie Zakłady Graficzne SAWydrukowano na papierze offsetowym Speed-E produkcji International Paper

3www.wsip.pl

Henryk Sienkiewicz

W pustyni i w puszczy

1. Zorganizujcie klasowy konkurs wiedzy. Rozwiążcie samodzielnie poniższy quiz, pod-kreślając właściwe odpowiedzi. Zebrane tu wyrazy znajdują się w pierwszych sześciu roz-działach powieści. Poproście nauczyciela o sprawdzenie. Kto będzie mieć najwięcej do-brych odpowiedzi, ten wygrywa!

Kto (co) to jest?

emir

a)

b)

c)

pasza

gra towarzyska popularna w Afryce;

książęcy tytuł władców, a także tytuł dowódców wojsk w krajach muzułmańskich;potrawa z kaszy i mięsa.

a)

b)

c)

farys

krótki nóż z rękojeścią z kości słoniowej;

rodzaj ozdób wyszywanych na strojach;

tytuł dostojników w dawnej Turcji.

a)

b)

c)

tytuł rycerski w krajach arabskich;

święto obchodzone przez muzułmanów;

niewielkie zwierzę futerkowe występujące w Afryce.

1.1.

4

sfinks

a)

b)

c)

ramadan

posąg lwa z ludzką głową;

choroba zakaźna panująca w tropikach;

rodzaj trąby powietrznej.

a)

b)

c)

turban

lekkostrawna potrawa przygotowywana na post przestrzegany przez muzułmanów;

roślina, z której wywar obniża gorączkę;

w kalendarzu mahometańskim miesiąc, w którym muzułmanie zachowują post.

a)

b)

c)

dragoman

rodzaj bębna;

zwój materiału używany jako nakrycie głowy;

rodzaj machiny oblężniczej.

a)

b)

c)

fez

człowiek uzależniony od narkotyków;

człowiek znający mowę smoków;

tłumacz i przewodnik.

a)

b)

c)

palankin

czerwona czapka w kształcie stożka noszona w krajacharabskich;

roślina o wielkich białych kielichowatych kwiatach;

owad podobny do muchy przenoszący wirusa śpiączki.

a)

b)

c)

juki

lekki daszek ocieniający wejście do domu;

lektyka noszona przez tragarzy;

rodzaj parasola.

a)

b)

c)

skórzane worki podróżne;

bydło rogate;

trzoda chlewna.

5www.wsip.pl

2. Jakie są relacje i uczucia między wymienionymi bohaterami W pustyni i w puszczy?

Pan Tarkowski Staś Pan TarkowskiStaś

zaufanie pragnienie, by ojciec był z niego dumny

NelStaś StaśNel

poczucie odpowiedzialności bezgraniczne zaufanie

2.2.

24

Mark Twain

Przygody Tomka

Sawyera

1. Rozwiąż krzyżówkę. W zaciemnionych polach odczytasz rozwiązanie.

1. Imię brata głównego bohatera.2. Była nią pani Douglas.3. Tomek pisał na niej wiadomość, którą miał zostawić cioci, gdy został piratem.

4. Tomka Sawyera – bohater wyobrażał sobie, że zbierze chłopców i ją założy.

5. Dochodzenie prawdy przed sądem. W powieści – w sprawie zabój-stwa doktora.

6. Przeciwieństwo strachliwości; synonim słowa „dzielność”.

7. Mięso, które chłopcy jedli na wyspie po uciecz-ce z domu.

Rozwiązanie:

2. Jak Tomek i Huck rozumieli słowo „swoboda”? Dokończ notatkę.

Zdaniem Tomka i Hucka swoboda…

1) to możliwość chodzenia, gdzie się chce;

2) to brak jakichkolwiek obowiązków;

3) ;

4) ;

5) ;

6) .

1.1.

2.2.

1

2

3

4

5

6

7

25www.wsip.pl

3. Sposób, w jaki Tomek rozumiał wolność i swobodę, przysparzał jego cioci wielu zmar-twień. Zastanów się nad skutkami zachowania bohatera.

Do jakich skutków prowadziło swobodne zachowanie Tomka?

Co oznacza wolność dla ludzi dojrzałych? Podkreśl odpowiedzi, z którymi się zga-dzasz.

Dla ludzi dojrzałych wolność to:1) możliwość decydowania o sobie, ale i ponoszenie konsekwencji swoich decyzji;2) możliwość swobodnego podróżowania po świecie;3) możliwość liczenia się przede wszystkim z własnymi potrzebami, a nie z potrzebami

innych.

Przeprowadźcie w klasie dyskusję na temat granic wolności człowieka.

3.3.

26

4. Uzupełnij zdania wyrazami bliskoznacznymi do słowa „swoboda”, wybranymi z ramki.

wolność, suwerenność, niepodległość, niezależnośćwolność, suwerenność, niepodległość, niezależność

Polska odzyskała w 1918 roku.Konstytucja gwarantuje wypowiedzi, poglądów i wyznania.

i autonomia to pojęcia używane np. w historii w celu określenia swobody jakiegoś państwa.Samodzielność, to cel wielu młodych ludzi.

5. Co w odczuciu Tomka było zamachem na jego wolność? Dokończ notatkę.

Tomkowi zdawało się, że zamachem na jego wolność jest:

1) zmuszanie go do mycia się;

2) ;

3) ;

4) ;

5) ;

6) .

6. Przypomnij sobie rozdział, w którym Tomek maluje parkan. Bohater opowiada swoim kolegom o nielubianej czynności w taki sposób, że mu zazdroszczą. Wyobraź sobie, że jesteś na miejscu Tomka. Opowiedz kolegom o tym, jak pasjonującym i odpowiedzialnym zajęciem jest malowanie płotu.

Malowanie parkanu to zajęcie tylko dla wyjątkowo zdolnych!

W podobny sposób opowiedz o czynności, której nie lubisz wykonywać. Znajdź dobre strony tego zajęcia, powiedz o sobie, że jesteś w tym wyjątkowo dobry i dlatego np. od-kurzanie powierzane jest właśnie tobie. Przedstaw się jako specjalista w tej dziedzinie.

4.4.

5.5.

6.6.

27www.wsip.pl

7. Przedyskutujcie w klasie następujący problem: „Dlaczego Tomek, choć kochał ciocię Polcię, nieustannie sprawiał jej kłopoty?” Wnioski z dyskusji przedstawcie w formie meta-planu.

Problem: Dlaczego Tomek, choć kochał ciocię Polcię, nieustannie sprawiał jej kłopoty?

Jak było? Jak powinno być?

Dlaczego nie było tak, jak być powinno?

Wnioski

7.7.

33www.wsip.pl

W formie krótkiej notatki objaśnij, kim był Robin Hood. Możesz skorzystać ze stron internetowych, leksykonu lub słownika postaci literackich albo poprosić o pomoc bibliote-karza.

16. Zastanów się, co najbardziej fascynowało chłopców w postaci i losach Robin Hooda. Numery poniższych stwierdzeń wpisz w schemat piramidy tak, aby to, co uważasz za najistotniejsze, znalazło się najwyżej.

Co fascynowało chłopców w postaci i losach Robin Hooda?

1) przygody i niebezpieczeństwo;2) sława bohatera;3) życie w ukryciu, w lesie;4) odwaga;5) umiejętność władania bronią;6) szlachetne czyny.

17. Tomek i jego koledzy wybierali zabawy w piratów, zbójców, poszukiwaczy skarbów, Robin Hooda... Zagrajcie w pokera kryterialnego, zastanawiając się nad odpowiedzią na pytanie: „Co fascynuje, pociąga, inspiruje chłopców w ich zabawach?”Poproście nauczyciela, aby podzielił was na czteroosobowe grupy. Każdy gracz otrzymuje trzy karty (wycięte ze s. 35), które będzie układał na planszy podzielonej na dwa pola (s. 96): pole kryteriów pierwszorzędnych (czyli bardzo ważnych) i pole kryteriów drugo-rzędnych (czyli mniej ważnych). Sami decydujecie, ile kart położyć na każdym z pól. Gdy ułożycie wszystkie karty, otrzymacie odpowiedź na postawione pytanie. Na zakończenie porównajcie opinie wszystkich grup.

16.16.

17.17.

46

Juliusz Verne

W 80 dni dookoła świata

1. Jak przebiegałaby twoja wymarzona podróż? Wybierz pięć miejsc, które chciałbyś zobaczyć, i wypełnij tabelę.

Miejsce Środek lokomocji Dlaczego wybrałeś to miejsce?

1.1.

49www.wsip.pl

3. Dlaczego pan Fogg wyruszył w podróż dookoła świata? W piramidę wartości wpisz trzy twoim zdaniem najważniejsze przyczyny, a następnie napisz kilkuzdaniową wypo-wiedź pana Fogga.

Wyruszyłem w podróż dookoła świata, ponieważ

4. Lepiej podróżować samemu czy w większym gronie? Zwolennicy samotnych podróży zebrali już swoje argumenty. Przytocz argumenty za podróżowaniem w towarzystwie.

Lepiej podróżować samotnie Lepiej podróżować z kimś

1. Ktoś, kto podróżuje sam, może samodzielnie decydo-wać o tym, co i kiedy chce robić, jest zupełnie swobodny.

2. Podczas samotnej podróży można nauczyć się zarad-ności, wytrwałości, pokonywa-nia przeszkód.

3. Samotnemu podróżnikowi nikt i nic nie przeszkadza zachwycać się oglądanymi zjawiskami.

3.3.

4.4.

52

8. Dlaczego bohaterowie postanowili ratować panią Audę? Do poszczególnych postaci dopasuj właściwe motywacje, wybrane z ramki.

Przewodnik Pars –

Pan Fogg –

Obieżyświat –

Generał Cromarty –

był bardzo uczuciowy i współczuł młodej kobiecie; znał dobrze historię Audy jako jej rodak; jako dżentelmen i człowiek honoru nie mógł przedkładać wygrania zakładu nad życie nieszczęsnej kobiety; znał obyczaje i był świadom okrucieństw, jakie są popełniane na wdowach

był bardzo uczuciowy i współczuł młodej kobiecie; znał dobrze historię Audy jako jej rodak; jako dżentelmen i człowiek honoru nie mógł przedkładać wygrania zakładu nad życie nieszczęsnej kobiety; znał obyczaje i był świadom okrucieństw, jakie są popełniane na wdowach

8.8.

53www.wsip.pl

9. Oceń postawę Obieżyświata, który uratował Audzie życie. Nim zaczniesz pisać, uzu-pełnij bank przydatnych sformułowań.

BANK SFORMUŁOWAN:

��postąpił (jak?) wspaniale, wielkodusznie, szlachetnie, wspaniałomyślnie,

���jego czyn zasługuje (na co?) na podziw, wielką nagrodę,

��jest przykładem niespotykanego męstwa, niezwykłej dzielności,

��należy podkreślić, że kierował się (czym?)

��sądzę, uważam,

��narażał (co?)

´́

9.9.