Alternatywne metody rozwiązywania sporów w kontekście praw pasażerów linii lotniczych

Łukasz Hnatkowski Przewodniczący Rady Nadzorczej Stowarzyszenia Praw Pasażerów “Przyjazne Latanie” Prezentacja na konferencji „Air Law & Technology” Rzeszów, 3 kwietnia 2014r.

Alternatywne metody rozwiązywania sporów

• negocjacje • mediacje • arbiraż

Nieznajomość prawa

• 66% kupujących bilet jest nieświadoma swoich praw • 59% pasażerów jest nieświadoma swoich praw w trakcie podróży • 34% pasażerów jest świadomych swoich praw • 7% pasażerów nie wie o istnieniu tych praw

Źródło: http://ec.europa.eu/public_opinion/archives/ebs/ebs_319_en.pdf

Częste problemy

• przejrzystość oferowanych przez przewoźników cen • sposób prezentowania cen biletów lotniczych (strony internetowe, reklamy) • brak określenia składników biletów, m.in. podatki, opłaty lotniskowe, opłata paliwowa, koszty ubezpieczenia, prowizje za rezerwacje • opóźnienia • odwołane loty • overbooking

Dochodzenie roszczeń

• podstawa: Rozporządzenie (WE) nr 261/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 11 lutego 2004 r. ustanawiające wspólne zasady odszkodowania i pomocy dla pasażerów w przypadku odmowy przyjęcia na pokład albo odwołania lub dużego opóźnienia lotów • wsparcie ECC-Net (od 2005)

Przykłady orzeczeń wobec linii

• American Airlines zostały zobowiązane przez orzeczenie arbitrażowe z 2010 r. do zatrudnienia na każdym etapie rekrutacji części pilotów z American Eagle. • samoloty australijskich linii lotniczych Qantas, uziemione wskutek strajku pilotów, mechaników i personelu naziemnego, wystartowały ponownie. Strajkujących zobowiązała do tego decyzja organu arbitrażowego w Sidney.

La Mediation Tourisme et Voyage • inicjatorzy: federacja agentów podróży, tour- operatorów, przewoźników lotniczych (2011) • konsultacja: z organizacjami konsumentów • certyfikacja Komisji Europejskiej (ADR Base) • członkowie stowarzyszeń muszą korzystać z ADR oraz udzielac stosownych informacji instytucji rozpoznającej spór • do instytucji ADR pozwać można także przedsiębiorcę niestowarzyszonego (za jego zgodą) • decyzja nie jest prawnie wiążąca • ADR jest fundowany przez federację - jest nieodpłatny dla stron

Flyklagenemnda

• inicjatywa publiczna • ADR dla pasażerów przeciwko: liniom lotniczym, biurom podróży, portom lotniczym • ADR jest nieodpłatny dla stron • The Complaints Board jest fundowany ze składek Ministra Transportu • ADR jest fundowany ze składek linii lotniczych (0,03 Euro za pasażera) • czas trwania: 6 miesięcy

Flyklagenemnda (procedura) • procedura wszczynana pozwem konsumenta • przewoźnik wzywany do zajęcia stanowiska • konsument wzywany do skomentowania stanowiska przewoźnika • wszystkie dokumenty przekazywane do kolegialnego ciała „Complaint Board” • podjęta decyzja przekazywana jest stronom • decyzja nie jest prawnie wiążąca dla linii lotniczych, ale w razie niezastosowania się informacja o tym jest publikowana • podczas postępowania instytucja ADR może wspomóc się współpracą z państwowymi służbami

Ufficio di Conciliazione Alitalia S.p.A.

• rozwiązanie koncyliacyjne • inicjator: Alitalia • podpisanie protokołu z głównymi organizacjami konsumenckimi • wsparcie ECC Italy • wady: brak całkowitej niezależności, brak certyfikacji z ADR Base • zalety: efektywność i otwartość na sprawy pasażerów, transparentność zasad zachowania się przewoźnika • odrębny regulamin reguluje nawet zagadnienia nienormowane przez prawo powszechne

Koszty

• w Europie najczęściej nieodpłatne (Czechy, Estonia, Finlandia, Francja, Niemcy, Grecja, Węgry, Włochy, Litwa, Łotwa, Luksemburg, Norwegia, Portugalia, Hiszpania I Szwecja) • płatne, lecz refundowane w razie wygranej lub odwołania sprawy: Belgia (50 EUR/koncyliacja, 100 EUR/arbitraż), Dania (21 EUR/37 EUR • koszty zależne od wartości przedmiotu sporu: Cypr (5-17 EUR od złożenia, 85-170 EUR od przegranej)

Dostępność

• w większej części Europy • nie wstępuje w: Wielka Brytania, Holandia, Austria, Słowacja, Rumunia, Bułgaria • problemy z dostępnością: Czechy, Słowenia, Polska

Moc decyzji

• decyzja wiążąca: Portugalia, Włochy, Łotwa, Belgia, Cypr

Język postępowania

• wyłącznie narodowy/urzędowy: Belgia, Hiszpania, Niemcy, Polska • głównie narodowy/urzędowy, ale dopuszczalny angielski: Czechy, Cypr, Estonia, Węgry (również niemiecki), Niemcy • narodowy/urzędowy i angielski: Litwa, Łotwa, Luksemburg, Portugalia, Szwecja, Włochy • mieszany: Dania (wszczęcie po w j. angielskim lub skandynawskim, odpowiedź tylko po duńsku) • dowolny: Islandia

Instytucje ADR

• obecnie: mediacje dla pasażerów oferowane przez m.in. Europejskie Centrum Konsumenckie • potrzeba utworzenia odrębnego ośrodka mediacyjnego dla pasażerów linii lotniczych • w zakresie linii lotniczych: problem nierównowagi stron (linia lotnicza – pasażer)

Projekt polski

• pytanie: mediacje / arbitraż / mediacje i arbitraż? • jaka szansa na arbitraż? • program pilotażowy mediacji (III i IV kwartał 2014 r.)

Zakres praw pasażerów – perspektywa (?)

• przewożenie przedmiotów o określonych właściwościach • warunki przewozu lotniczego • unikanie dodatkowych wydatków

Zakończenie

• dziękuję za uwagę • kontakt: pomoc.spp@gmail.com • informacje: www.przyjaznelatanie.pl