Administrative Law for Students

PRAWO ADMINISTRACYJNE (WYD. 6)

ADAM ZWIESKI @COPYLEFT; ALL WRONGS RESERVED

Ministrare - służyć, wykonywać, kierować

Ad - w celu

Administrare - pomoc, służba, przewodnictwo, kierownictwo, prowadzenie, zarząd,

organizowanie i zarządzanie dla osiągnięcia celu

Administracja prywatna - organizowanie/zarządzanie na prywatny użytek

Prawo administracyjne nie zajmuje się administracją prywatną (np. zarządzanie

przedsiębiorstwem lub stowarzyszeniem)!

Administracja publiczna:

1) sprawowana przez państwo (lub podmioty działającego z jego upoważnienia)

2a) realizuje dobro wspólne (interes publiczny) albo 2b) dba o interes indywidualny przez

reprezentowanie interesów wspólnoty/powszechnych wartości

Administracja:

a) w znaczeniu podmiotowym (organizacyjnym) --> organy administracyjne i inne jednostki

administracyjne

b) w znaczeniu przedmiotowym (funkcjonalnym) --> działalność o charakterze administracyjnym

wykonywana przez państwo lub wskazane przez nie podmioty

Znaczenia te nie pokrywają się, bo:

1) administracja organizacyjna obejmuje też uprawnienia sądowe (np. nakładanie kar

administracyjnych i orzekanie o odszkodowaniu), uprawnienia ustawodawcze (np. wydawanie

aktów wykonawczych i aktów prawa miejscowego)

2) administracja funkcjonalna obejmuje też uprawnienia administracyjne sądów (organizacja

sądownictwa) i ustawodawstwa (budżet, wojna lub pokój, administrowanie Sejmem)



Definicje administacji:

a) L. von Stein --> "to, czego nie umiem nazwać"

b) E. Forsthoff --> "administrację można tylko opisać"

c) quasi-negatywna/wielkiej reszty (Mayer) --> działalność państwowa, która nie jest ani

judykatywą, ani legislatywą

d) socjologiczna (Longchamps) --> zjawisko społeczne cechujące się inicjatywą i działalnością

ukierunkowaną na przyszłość

Władza wykonawcza (administracja) ponosi praktyczną i ogólną odpowiedzialność za stan

spraw państwowych. W odróżnieniu od sądownictwa cywilnego realizuje interes publiczny (nie

prawo), a realizacja prawa publicznego jest pośrednim środkiem do celu.

Skład administracji publicznej:

a) administracja państwowa/rządowa

b) administracja samorządowa (działa pośrednio przez wspólnoty samorządowe)

Cechy administracji publicznej:

a) działanie w imieniu państwa i na jego rachunek

b) określony przez prawo wymiar władztwa administracyjnego (jednostronne decydowanie o

treści stosunku prawnego, jaki połączy ją z podmiotem spoza jej struktur, tj. ustalenie praw i

obowiązków oraz stosowanie sankcji; domniemanie legalności rozstrzygnięć; zawiera w sobie

możliwość zastosowania przymusu państwowego)

c) podział na administracje:

- (1) władczą (imperium) - wydaje akty jednostronne z gwarancją wykonalności w postaci

przymusu (np. decyzja wywłaszczeniowa, decyzja o poborze do wojska)



- (2) zawiadowczą (gestia/dominium) - działa bez przymusu (np. organizowanie pomocy dla

powodzian, prowadzenie rejestru)

d) działanie w interesie publicznym

e) działanie na podstawie ustaw (każda czynność ma podstawę prawną; dozwolone jest jedynie

to, co bezośrednio dopuszcza ustawa)

f) działanie wykonawcze (konkretyzują prawo; jeśli je tworzą - zawsze jest to norma niższego

rzędu zależna od ustawy)

g) obowiązek korzystania z kompetencji (aktywności) wynikający z jej posiadania

h) ciągłość administrowania (składająca się ze spraw jednostkowych)

i) działanie przez kadrę urzędniczą podlegającą odpowiedzialności za swoje działanie

j) monopol (administracja publiczna jest jedna - nawet w razie tzw. prywatyzacji zadań

publicznych)

Nowe funkcje administracji publicznej:

a) porządkowo-reglamentacyjna (władcza)

b) świadcząca (w państwach opiekuńczych)

c) kierująca (popieranie rozwoju i wspieranie finansowe)

d) właścicielska (w stosunku do majątku publicznego w jej dyspozycji)

Prawo administracyjne - gałąź prawa, której przedmiotem jest administracja publiczna



1) Niemcy --> PA normuje ustrój administracji i reguluje stosunki między administracją a

obywatelem (kryterium organizacyjne)

2) Francja --> PA działa społecznie (kryterium funkcjonalne)

3) Polska

- najstarsza definicja (Okolski) - "Przepisy, za pomocą których państwo tworzy warunki rozwoju

społeczeństwa"

- Jaworski - "Przepisy regulujące działalność państwa kontrolowaną przez jednostkę"

- Longchamps - "Racją obowiązywania przepisów jest bezpośrednia realizacja przez podmioty

administrujące wartości wyróżnionych ze względu na dobro wspóne"

Koncepcja:

a) władzy publicznej (puissancepublique) - chodzi o środki działania

b) służby publicznej (service public) - chodzi o cel działania

c) użyteczności publicznej (utilitepublique) lub interesu ogółu (interetgeneral)

"C" wyodrębniła się w związku z prywatyzacją zadań publicznych.

Cechy prawa administracyjnego:

a) część prawa publicznego (PA reguluje państwo jako podmiot władzy)

b) bezwzględne obowiązywanie:

- (1) żadna ze stron nie może modyfikować normy;

- (2) obowiązek dla organu stosowania normy w sposób sztywny;

- (3) norma upoważniając organ - zobowiązuje do działania;

- (4) jakikolwiek stosunek administracyjnoprawny powstaje dlatego, że norma znajduje

zastosowanie przy zaistnieniu faktu;



- (5) istnienie faktu powiązanego z normą zmusza organ do działania (nie można go pominąć)

- (6) zasada aktualności (działanie na podstawie stanów prawnego i faktycznego w momencie

realizowania działania, np. w postępowaniu administracyjnym o kształcie załatwienia sprawy

decyduje stan z daty jej zakończenia decyzją administracyjną, a nie stan z daty wszczęcia)

c) obowiązek nie jest odbiciem czyjegoś uprawnienia (wynika z innych norm i nie jest

wykonywany na rzecz kogoś) + uprawnienie nie jest wykonywane wobec drugiej strony i nie

wiąże się z jej sytuacją prawną

d) określa status obywatela w państwie

e) cel zastosowania władztwa jest także długofalowy (działania administracji zmierzają do celów

ogólnych)

f) dwojaki sposób docierania prawa do adresata: (1) akt normatywny, czyli generalne

ustanowienie praw i obowiązków oraz (2) akt administracyjny, czyli konkretyzacja autorytatywna

(przekształcenie praw i obowiązków GiA w prawa i obowiązki IiK bez udziału merytorycznego

adresata)

g) "trzeci sposób docierania prawa do adresata, czyli prawa refleksowe" - sytuacja, w której

podmiot zyskuje przysporzenie prawne (prawo podmiotowe, uprawnienie, interes prawny) przez

odbicie od innego podmiotu (np. art. 28 ustawy Prawo budowlane >>> "Stronami w

postępowaniu w sprawie pozwolenia na budowę są: inwestor oraz właściciele, użytkownicy

wieczyści lub zarządcy nieruchomości znajdujących się w obszarze oddziaływania obiektu".)

h) niesporność (dominująca pozycja organu administracji) --> natomiast w postępowaniu

sądowoadministracyjnym sąd ma kompetencje kontrolne wobec zaskarżonego aktu, a nie

rozstrzyga merytorycznie sprawy administracyjnej (nie jest związany granicami i zarzutami

skargi; nie przyznaje żadnej ze stron racji, ale ustala obiektywny stan rzeczy <-> podobnie strony

nie spierają się ze sobą, tylko wywodzą poglądy o zgodności z prawem zaskarżonego aktu)

i) prawo jako nauka sterowania (Schmidt-Assmann) - państwo oddziałuje na podmioty

podporządkowane jego władztwu tak, aby wybrały one zachowania przez państwo pożądane,

względnie nie wybierały zachowań niepożądanych

Teoria ekonomiczna - administracja jako dostawca usług

Teoria państwa sieciowego - podmioty państwowe, samorządowe i prywatne są partnerami

Teoria powierzania podmiotom prywatnym



Dychotomia prawa publicznego-prywatnego:

a) teoria interesu (Ulpian) - interesy publiczne v. interesy prywatne

b) teoria subordynacji/podporządkowania - władczość v. równouprawnienie

c) teoria podmiotowa - stosunek z udziałem organu państwa v. inny stosunek

d) teoria przyporządkowania/praw specjalnych - normy dotyczące podmiotów dysponujących

władztwem państwowym v. normy dotyczące każdego

e) teoria fiskusa - jeśli przedmiotem stosunku jest majątek, to jest to stosunek prawa

prywatnego

Umowa administracyjna - stosunek nie-nierównorzędny!

Nauka dwóch stopni (Schmidt-Assmann) - przeplatanie się instytucji prawa administracyjnego i

prawa cywilnego; wyodrębnienie prawa administracyjnego prywatnego (PAP); administracja

może wybrać reżim prawny

Pozorne wyjątki od zasady bezwzględnego obowiązywania prawa:

1) Luzy decyzyjne, czyli możliwość wyboru przez organ skutków prawnych swojego działania -->

granice uznania nie mogą być przekroczone - organ może postąpić różnie, ale tylko tak jak

pozwala mu na to norma

2) Uczestniczenie drugiej strony w przygotowaniu treści aktu --> to tylko wspólne zastosowanie

normy, która niezależnie od formy pozostanie bezwzględnie obowiązującą

Normy prawa administracyjnego:



1. Ustrojowe (strukturalno-organizacyjne) - dyspozycje zwrócone ku podmiotom administracji

2. Zadaniowe (w tym: normy określające urządzenia lub przedsięwzięcia do spełnienia zadań,

np. norma tworząca park narodowy)

3. Kompetencyjne - upoważnienie do działania w sprawie (właściwość rzeczowa) na obszarze

(właściwość miejscowa) i na szczeblu/w instancji (właściwość funkcjonalna/instancyjna)

- normy określające zakres działania (granice realizacji kompetencji)

- normy określające formy działania (przesądzają formę działania lub dają luz decyzyjny)

4. Materialno-prawne (inaczej: ustanawiające formalnoprawne podstawy działania administracji

publicznej) - określają treść uprawnień lub obowiązków

5. Procesowe

6. Odsyłające

7. Intertemporalne (1 - znoszące dotychczasowe sytuacje prawne; 2 - przekształcające

dotychczasowe sytuacje prawne; 3 - utrwalające dotychczasowe sytuacje prawne; 4 -

pozwalające na wywodzenie z sytuacji dotychczasowych innych skutków niż założone w nowej

regulacji; 5 - wypowiadające się co do losu aktów wykonawczych)

Sankcje - zagrożenie dolegliwością dla podmiotu naruszającego normę

Funkcje: represyjna, dyscyplinująca, prewencyjna, wychowawcza, przymuszająca,

odszkodowawcza, restytucyjna, konserwatorska, redystrybucyjna, stabilizacyjna

Sankcja nie jest legalnie zdefiniowana.

Sankcja wewnętrzna (dotyczy zachowania organu administracji publicznej)

Sankcja pozytywna (korzyść za zastosowanie się do wskazań normy)

Typologia sankcji:



1. Podstawowe

a) karna (najczęściej przy wykroczeniu administracyjnym)

- (1) dyscyplinarna i (2) służbowa (stosunek służbowy, np. kierownik-urzędnik) oraz (3)

zakładowa (tzw. szczególny stosunek władczy, np. student-organ uczelni)

b) egzekucyjna (nakaz określonego zachowania się z ustawy lub aktu konkretyzującego)

2. Nakaz konkretnego zachowania się (np. nakaz rozbiórki budynku)

3. Cofanie przyznanych uprawnień/utrata mocy wiążącej aktu (za ich wadliwe wykonywanie lub

niewykonywanie)

4. Sankcja nieważności do organów administracyjnych, które wydały akt obarczony

kwalifikowaną wadą (całkowite wyłączenie z obrotu prawnego aktu/czynności wadliwych oraz

ich skutków)

5. Sankcja odszkodowawcza do organów administracyjnych, które spowodowały szkodę

6. Opłaty (przypominają kary pieniężne)

Sankcja ukryta (np. wprowadzana za pomocą dodatkowego zobowiązania podatkowego oprócz

zobowiązania oficjalnego)

PA nie może być uregulowane w formie corpus iuris clausum, bo:

a) przepisy są różnorodne (od prawa o zmianie imion i nazwisk do prawa o podziale

terytorialnym)

b) regulacja jest ustanawiana fragmentarycznie

c) ma związki z polityką i często jest zmieniane



Skonsolidowane PA - prawo krajowe + prawo unijne

Koncepcja globalnego PA - koncentruje się na prawie procesowym; nie uznaje się za prawo z

uwagi na brak generalnie legitymizującego suwerena (dzieje się to najczęściej w UM i

porozumieniach gospodarczych)

Specustawa - ustawa wprowadzająca uproszczoną procedurę działania organów

administracyjnych dla osiągnięcia doraźnego celu:

a) Szczególne zasady przygotowania i realizacji inwestycji w zakresie dróg publicznych (2003)

b) Przygotowanie finansowe finałowego turnieju ME w piłce nożnej UEFA EURO 2012 (2007)

Trójdzielność PA

1) Część ustrojowa (Dawidowicz, 1974) lub Prawo samorządu terytorialnego

2) Część materialna

3) Część procesowa

Prawo ustrojowe jest nieostre:

a) bo zawiera normy materialne lub wpływające na interpretację norm materialnych (np. normy

określające skutki i moc wiążącą referendum lokalnego, normy regulujące odpowiedzialność

majątkową funkcjonariuszy publicznych)

b) bo z natury rzeczy zawiera normy procesowe (np. procedura tworzenia jednostek podziału

terytorialnego, procedury nadzorcze i kontrolne). Sztucznym argumentem jest, że prawdziwą

procedurą jest procedura zewnętrzna (jurysdykcyjna), bo każda norma procesowa należy do

prawa procesowego, a poza tym w procedurach nadzorczych i kontrolnych uwzględnia się udział

podmiotów zewnętrznych.

Judycjalizacja procesowego PA - zbliżanie do wzorów sądowych



Uprocesowienie PA - skomplikowane procedury przy jasnych i prostych normach materialnych

zwiększają rangę prawa procesowego

Jedność prawa administracyjnego - jedność procesowego PA z całym PA (inaczej niż w

dyscyplinach sądowych)

Prawo programowe - regulacje dot. programowania, prognozowania, planowania,

opracowywania: strategii, studiów, analiz, itp.

Podziały PA:

1. Prawo ustrojowe - odpowiada na pytanie kto i w jaki sposób jest upoważniony do działania

(organizacja, tworzenie i obsadzanie organów i urzędów oraz budowa i powiązania między nimi)

2. Najbardziej rozbudowane: Prawo materialne - odpowiada na pytanie jaki jest przedmiot

działania --> może włączać normy prawa karnego/cywilnego, jak np. interdyscyplinarne prawo

ochrony środowiska

3. Prawo procesowe (formalne) - jak działają organy administracji publicznej (także sądy)

realizujące prawo materialne

Prawo zewnętrzne - stosunki podmiot administracji publicznej-podmiot nienależący do niej

Prawo wewnętrzne - stosunki wewnętrz administracji publicznej

Nieobowiązująca teoria internów administracyjnych - stosunki wewnątrz administracji

publicznej są "wolne od prawa" i regulowane przez samą administrację

Prawo administracyjne procesowe:

a) postępowanie administracyjne



b) postępowanie sądowoadministracyjne

Prawo administracyjne gospodarcze

Prawo administracyjne międzynarodowe - obejmuje instytucje o wspólnej regulacji w

przynajmniej dwóch krajach

Prawo administracyjne UE

Prawo administracyjne jako "skonkretyzowane prawo konstytucyjne"

Tworzenie źródeł prawa (rozporządzenia, akty prawa miejscowego) należą do form działania

administracji (choć tradycyjne ujęcia traktują formy działania jako mieszczące się tylko w sferze

stosowania prawa).

Zwlekanie z wydaniem rozporządzenia/niewydanie rozporządzenia - kategorie bezczynności

administracyjnej (pozbawione odpowiedniej sankcji)

PA a PC:

1) Odesłania do prawa cywilnego (kwestie odszkodowawcze)

2) Odesłania do prawa administracyjnego (np. KSH, prawo upadłościowe i naprawcze)

3) Normy o mieszanym charakterze (np. partnerstwo publiczno-prywatne, umowa koncesji)

4) Nie ma spraw z natury administracyjnych lub z natury cywilnych!

PA a PK:

1) Kategoria wykroczeń (kto ma kompetencję do nakładania kar + jakie postępowanie):

a) PA --> kolegia karno-administracyjne



b) PA+PK --> kolegia do spraw wykroczeń

c) PK (obecnie) --> sądownictwo karne

2) Kategoria deliktów administracyjnych (niezaliczane do wykroczeń; karane decyzją

administracyjną z pominięciem trybu sądowego)

Longchamps: "Do PA nie należy nic związanego z karaniem i zagrożeniem karania" -->

Nieprawda, bo tzw. kary administracyjne!

Wyodrębnienie dziedzin przez Szumiło-Kulczycką (2004):

Prawo karnoadministracyjne - wykroczenie o sankcji karnej nakładanej przez sąd karny

Prawo administracyjnokarne - inny czyn o sankcji karnej nakładanej w drodze decyzji

administracyjnej (chodzi o normy prawa administracyjnego o sankcji karnej, a nie normy prawa

karnego!)

Ten "inny czyn" nie powinien być nazywany wykroczeniem, bo wykroczenie jest czynem

zabronionym mniej szkodliwym od przestępstwa, ale usytuowanym z nim na jednej płaszczyźnie.

Sprawca wykroczenia/przestępstwa nie narusza żadnej innej normy, tylko podejmuje się czynu

uznanego za karalny i szkodliwy. Sprawca "innego czynu" jest natomiast karany, bo właśnie ta

norma została naruszona, a nie tylko dlatego, że czyn jest szkodliwy dla porządku prawnego.

Dla wymiaru kary (sankcji) administracyjnej nie jest zazwyczaj potrzebne wykazanie winy. Organ

rozstrzyga, czy kara jest konieczna i celowa, a jeśli się to potwierdzi, to ma on obowiązek

ukarania bez względu na winę. Nie ma tu błędu czy przedawnienia.

Kara (sankcja) administracyjna może dotykać podmiotu (nawet struktury organizacyjnej), który

fizycznie nie dopuścił się czynu. Wówczas używane jest pojęcie opłaty lub opłaty podwyższonej

za zachowanie sprzeczne z normą.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Administracja może sama dla siebie formułować dyrektywy działania i musi mieć możliwość

regulowania ad hoc!

Powszechne obowiązywanie oznacza, że ustawodawca miał możliwość skierowania aktu do

wszystkich - jednak konkretny krąg adresatów zależy od celu ustawodawcy.



Langrod - nie posługiwał się "źródłem prawa", bo pomija ono normy indywidualne u dołu, a

często ustawy u góry, tzn. rozrywa pojęcia. Używał "normy", podobnie jak Kelsen i Merkel.

Zamkniętość systemu prawa (zmiana katalogu źródeł tylko według reguł prawa):

a) zaleta: jasne pojęcie legalności (zgodności z prawem) będącej jedynym kryterium kontroli

sądowej i kryterium nadzoru nad administracją zdecentralizowaną

b) wada: KRP nie wyróżnia aktów stosowania prawa, wobec czego stają się one formami

działania administracji (choć administratywiści nazywają je źródłami prawa)

Otwarcie systemu prawa (modyfikacja może nastąpić na podstawie nieokreślonych

sposóbów):

a) od góry - przez czynniki pozaprawne (koncepcje prawa natury)

b) od dołu - przepisy administracyjne, normy wewenętrzne, źródła niezorganizowane (normy

pozaprawne, prawo sędziowskie, orzecznictwo, doktryna)

Zamknięcie katalogów źródeł prawa:

a) powszechnie obowiązujące (K+U+R+RUM+miejscowe)

b) wewnętrzne (uchwała RM + zarządzenie PRM + zarządzenie ministra)

(87 KRP) "Źródłami powszechnie obowiązującego prawa RP są: Konstytucja, ustawy,

ratyfikowane umowy międzynarodowe oraz rozporządzenia", a także "na obszarze organów,

które je ustanowiły, akty prawa miejscowego".

(93 KRP) Uchwały RM oraz zarządzenia PRM i ministrów mają charakter wewnętrzny i

obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia

są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec

obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.



Źródła prawa administracyjnego:

1) źródła prawa sensu stricto - powszechnie obowiązujące wg KRP

2) źródła prawa sensu largo - akty prawa wewnętrznego wg KRP oraz niewymienione fakty

prawotwórcze

Akt normatywny - obejmuje źródła prawa sensu stricto oraz akty zawierające normy określające

uprawnienie lub obowiązek adresata nieokreślonego powszechnie i niewskazanego

indywidualnie (grupą adresatów są, np. emeryci, pasażer komunikacji publicznej)

Zarządzenia kierowników organów centralnych są "aktami wewnętrznymi", choć w świetle KRP

nie można nazywać ich źródłami prawa.

Tzw. uchwały samoistne Rady Ministrów - wydawane bez konkretnego upoważnienia

ustawowego, tj. wyłącznie na podstawie ogólnej normy kompetencyjnej; używane w PRL; nauka

i orzecznictwo konsekwentnie odmawiała im zewnętrznej mocy obowiązującej

(2 KRP) Rzeczpospolita Polska jest demokratycznym państwem prawnym, urzeczywistniającym

zasady sprawiedliwości społecznej.

Zasada demokratycznego państwa prawnego (gwarantowana przez sądową kontrolę

administracji):

a) obowiązek działania na podstawie i w granicach prawa

b) obowiązek respektowania praw i wolności jednostek

(7 KRP) Organy władzy publicznej działają na podstawie i w granicach prawa.



Zasada legalności (działanie na podstawie prawnej)

Zasada praworządności (działanie niesprzeczne z prawem)

Administracja publiczna ma nakaz czynienia tylko tego, na co pozwala prawo!

(6 KPA) Organy administracji publicznej działają na podstawie przepis ów prawa.

(7 KPA) W toku postępowania organy administracji publicznej stoją na straży praworządności, z

urzędu lub na wniosek stron podejmują wszelkie czynności niezbędne do dokładnego

wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes społeczny

i słuszny interes obywateli.

Kontrola administracji (wg kryterium legalności, choć "celowość działania" nie jest pomijana):

1) sądy administracyjne

2) TK

3) TS

4) RPO

5) prokuratura

6) NIK

7) zewnętrzna kontrola, np. ETPC

Gwarancje materialne wynikające z norm - możność (1) uchylenia decyzji wydanej z

naruszeniem prawa, (2) likwidowania skutków decyzji wydanych z naruszeniem prawa oraz (3)

powodowania rzeczywistej odpowiedzialności za naruszenie prawa.

(32 KRP) Wszyscy są wobec prawa r ówni. Wszyscy mają prawo do równego traktowania przez



władze publiczne.

Zasada równości wobec prawa (zróżnicowanie w oparciu o ustawę i uzasadnione)

(10 KRP) Ustrój Rzeczypospolitej Polskiej opiera się na podziale i równowadze władzy

ustawodawczej, władzy wykonawczej i władzy sądowniczej.

Organy administracji publicznej są zaliczone do władzy wykonawczej.

Inne regulacje konstytucyjne:

a) zamknięcie katalogu źródeł prawa sprawia, że niektóre działania administracji tracą przymiot

źródła prawa, a stają się formami jej działania

b) określenie struktury i kompetencji organów administracji publicznej

c) określenie struktury i zadań samorządu terytorialnego

d) określenie wolności, praw i obowiązków człowieka i obywatela oraz środków ich ochrony:

(77 KRP) Prawo do wynagrodzenia szkody wyrządzonej przez niezgodne z prawem działanie

organu władzy publicznej.

(77 KRP) Ustawa nie może zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych W lub P.

(78 KRP) Prawo zaskarżania orzeczeń i decyzji pierwszej instancji (wyjątki określa ustawa).

(79 KRP) Skarga konstytucyjna w sprawie zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu

normatywnego, na podstawie którego sąd lub organ administracji publicznej orzekł ostatecznie

o jego wolnościach lub prawach albo o jego obowiązkach określonych w Konstytucji.

(80 KRP) Prawo wystąpienia do RPO z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw

naruszonych przez organy władzy publicznej.

e) określenie organów kontroli :

(184 KRP) Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie

określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje

również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów

normatywnych terenowych organów administracji rządowej.



(188 KRP) TK orzeka w sprawach: (1) zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją,

(2) zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których ratyfikacja

wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie, (3) zgodności przepisów prawa, wydawanych

przez centralne organy państwowe, z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami

międzynarodowymi i ustawami, (4) zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii

politycznych, (5) skargi konstytucyjnej.

(202 KRP) Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej. Najwyższa Izba

Kontroli kontroluje działalność organów administracji rządowej, Narodowego Banku Polskiego,

państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek organizacyjnych z punktu

widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności. Najwyższa Izba Kontroli może

kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób prawnych i

innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności i

rzetelności. Najwyższa Izba Kontroli może również kontrolować z punktu widzenia legalności i

gospodarności działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w

zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub środki państwowe lub komunalne oraz

wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz państwa.

(208 KRP) Rzecznik Praw Obywatelskich stoi na straży wolności i praw człowieka i obywatela

określonych w Konstytucji oraz w innych aktach normatywnych.

f) określenie materii szczegółowych PA:

(213 KRP) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji

oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji.

(228 KRP) Stany nadzwyczajne: stan wojenny, stan wyjątkowy i stan klęski żywiołowej.

(8 KRP) Przepisy Konstytucji stosuje się bezpośrednio, chyba że Konstytucja stanowi inaczej.

Zasada bezpośredniego stosowania Konstytucji

Stosowanie > Przestrzeganie

Stosowanie:

a) samoistne - nie budzi zastrzeżeń w razie nieistnienia ustawy



b) jednocześnie z ustawodawstwem zwykłym

c) stwierdzenie konfliktu z Konstytucją

(193 KRP) Każdy sąd może przedstawić TK pytanie prawne co do zgodności aktu normatywnego

z KRP, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi lub ustawą, jeżeli od odpowiedzi na

pytanie prawne zależy rozstrzygnięcie sprawy.

Organy administracji publicznej nie są niezawisłe i nie obowiązuje ich wyłączna podległość

konstytucyjno-ustawowa. Są obowiązane do działanie zgodnie z bezwzględnie obowiązującymi

przepisami prawa administracyjnego. Są ponadto związane wykładnią ich organów nadrzędnych.

Wobec tego organ administracji publicznej może jedynie stosować KRP jednocześnie z

ustawodawstwem zwykłym.

Ustawy obowiązują podmioty prawa administracyjnego bezpośrednio (organy administracji

publicznej są nimi związane bez konieczności korzystania z aktów wykonawczych).

Powszechność obowiązywania ustawy jest samoistna (każdy inny akt powszechnie

obowiązujący ma taką moc jako pochodną od ustawy).

Materia ustawowa - negatywny obszar wydawania aktów normatywnych przez organy

administracji; należą do niej: (1) obowiązki obywateli i ich sytuacja wobec państwa, (2)

organizacja aparatu państwowego i jego kompetencji, (3) inne wymienione przez KRP, np. tryb

przekazywania i sposobu wykonywania zadań zleconych JST; nie można a contrario twierdzić, że

bez zapisu w KRP regulowanie prawne nie wymaga ustawy

Rozporządzenie z mocą ustawy - jeżeli Sejm nie może zebrać się na posiedzenie w czasie stanu

wojennego; wydaje Prezydent RP na wniosek RM; zatwierdza Sejm na najbliższym posiedzeniu;



(234 KRP) Rozporządzenia z mocą ustawy m ają charakter źródeł powszechnie obowiązującego

prawa.

Umowa międzynarodowa

(9 KRP) Rzeczpospolita Polska przestrzega wiążącego ją prawa międzynarodowego.

(91 KRP) Ratyfikowana umowa międzynarodowa, po jej ogłoszeniu w Dzienniku Ustaw

Rzeczypospolitej Polskiej, stanowi część krajowego porządku prawnego i jest bezpośrednio

stosowana, chyba że jej stosowanie jest uzależnione od wydania ustawy. Umowa

międzynarodowa ratyfikowana za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie ma pierwszeństwo

przed ustawą, jeżeli ustawy tej nie da się pogodzić z umową. Jeżeli wynika to z ratyfikowanej

przez Rzeczpospolitą Polską umowy konstytuującej organizację międzynarodową, prawo przez

nią stanowione jest stosowane bezpośrednio, mając pierwszeństwo w przypadku kolizji z

ustawami.

Doktryna pierwszeństwa prawa unijnego - wynika z orzecznictwa TSUE; chodzi o

pierwszeństwo stosowania, a nie o hierarchię obowiązywania; w razie sprzeczności z prawem

unijnym organ państwa powinien odmówić zastosowania prawa krajowego; wg Constanzo Case

1989 obowiązek ten dotyczy też organów administracyjnych (dyskusyjne, bo nie mogą odmówić

zastosowania normy, nawet gdy jest ona sprzeczna z krajową konstytucją!)

Doktryna bezpośredniego skutku prawa unijnego - wynika z orzecznictwa TSUE; przepisy

przyznają obywatelom UE prawa podmiotowe, które powinny być chronione przez sądy państw

członkowskich

Pośrednie stosowanie prawa unijnego - spowodowane tym, że treść prawa krajowego jest w

coraz większym stopniu wyznaczona przez prawo unijne (zjawisko europeizacji PA)

(Art. 3a Lizbony) Zgodnie z zasadą lojalnej współpracy Unia i Państwa Członkowskie wzajemnie

się szanują i udzielają sobie wzajemnego wsparcia w wykonywaniu zadań wynikających z

Traktatów. Państwa Członkowskie podejmują wszelkie środki ogólne lub szczególne właściwe dla



zapewnienia wykonania zobowiązań wynikających z Traktatów lub aktów instytucji Unii. Państwa

Członkowskie ułatwiają wypełnianie przez Unię jej zadań i powstrzymują się od podejmowania

wszelkich środków, które mogłyby zagrażać urzeczywistnieniu celów Unii.

Podział prawa unijnego:

a) pierwotne: (1) traktat paryski z 1951r. o EWWiS, (2) traktaty rzymskie z 1957r. o EWG i

Euratom, (3) traktat z Maastricht z 1992r. o UE, (4) traktat amsterdamski z 1997r., (5) traktat

nicejski z 2001r., (6) traktat lizboński z 2009r., (7) traktat o funkcjonowaniu UE z 1957r., (8) KPP z

2007r., (9) umowy akcesjne, (10) aneksy i protokoły do traktatów, oraz ewentualnie (11) ogólne

zasady prawa unijnego

b) pochodne: rozporządzenie, dyrektywa, decyzja, zalecenie, opinia

Rozporządzenie - ogólne i abstrakcyjne; adresatami są państwa, organy i obywatele;

obowiązywanie bezpośrednie; zakazana jest wiążąca wykładnia organów państwa

członkowskiego oraz obowiązek uchylenia sprzecznych przepisów krajowych; brak wymogu

ogłaszania według prawa państwa; (1) rozporządzenie normatywne wydaje Rada UE a (2)

rozporządzenie wykonawcze może wydać KE; publikowane w Dzienniku Urzędowym UE

Dyrektywa (tzw. pośrednie lub dwufazowe instrumenty prawa unijnego) - wydaje RE, KE lub (w

ramach współdecydowania) PE z Radą UE; wiąże co do celu, ale pozostawia swobodę wyboru

formy i środków; adresatami są państwa; nienależyte wykonanie dyrektywy nie może być

usprawiedliwione okolicznościami wewnątrzpaństwowymi i oznacza obowiązek wynagrodzenia

szkód obywatelowi (rodzi prawo do wniesienia skargi przeciwko państwu o naruszenie

przepisów traktatu); istnieje pogląd, że zaczyna wiązać organy państwa (choć adresatem jest

państwo) w przypadku złej lub braku implementacji; publikowana w Dzienniku Urzędowym UE

Decyzja - wiąże w całości; może być skierowana do określonych adresatów (wówczas nie można

jej przypisać cechy źródeł prawa)

Zalecenia i opinie - nie mają mocy wiążącej

Podział aktów prawnych wg Traktatu z Lizbony: (1) ustawodawcze, (2) delegowane, (3)



wykonawcze

Rozporządzenie (wg Langroda zawiera normy intraadministracyjne co do rangi, czyli

administracyjne co do treści i genezy) w przeciwieństwie do ustawy (ponadadministracyjne co

do rangi, czyli administracyjne co do treści i pozaadministracyjne co do genezy).

(92 KRP) Rozporządzenia są wydawane przez organy wskazane w Konstytucji, na podstawie

szczeg ółowego upoważnienia zawartego w ustawie i w celu jej wykonania. Upoważnienie

powinno określać organ właściwy do wydania rozporządzenia i zakres spraw przekazanych do

uregulowania oraz wytyczne dotyczące treści aktu. Organ upoważniony do wydania

rozporządzenia nie może przekazać swoich kompetencji innemu organowi.

Upoważnienie - tzw. delegacja ustawowa to złe określenie, bo ustawodawca nie deleguje żadnej

ze swoich kompetencji, ale tworzy nową; może być obligatoryjne lub fakultatywne; kontrolę

legalności przeprowadza Rada Ministrów oraz (zewnętrznie) Trybunał Konstytucyjny; moc

wiążąca uzależniona od ustawy macierzystej (nowa ustawa może wyraźnie utrzymać je w mocy);

zakaz subdelegacji

Nie ma innego rozporządzenia niż wykonawcze! Rozporządzenie nie może formułować norm

konkretnych i indywidualnych, dlatego nie jest to konkretyzacja całkowita (nastąpi ona dopiero

dzięki przewidzianym w nim czynnościom organów administracji).

Rozporządzenie jest wykonawcze wobec upoważnienia, a nie wobec całej ustawy!

Organy wydające rozporządzenia:

1) Prezydent RP (nie jest w istocie organem administracji publicznej!)

2) Rada Ministrów

3) Prezes RM

4) ministrowie kierujący działami administracji rządowej (Rada Ministrów na wniosek Prezesa



RM może w formie uchwały je uchylić)

5) przewodniczący komitetów wchodzących w skład RM

6) KRRiT

Współrozporządzenie - na podstawie kompetencji ustanowionej dla dwóch lub więcej organów;

może polegać na: (1) wspólnym wydaniu, (2) działaniu w porozumieniu, (3) za zgodą jednego z

nich, (4) z inicjatywy jednego z nich

Wysłuchanie publiczne (Ustawa o działalności lobbingowej z 2005r., Rozporządzenie RM w

sprawie wysłuchania publicznego dotyczącego projektów rozporządzeń z 2006r.) - podmiot

odpowiedzialny za opracowanie projektu rozporządzenia może przeprowadzić wysłuchanie

publiczne; przedstawiciel urzędu na bieżąco ustosunkowuje się do racji i argumentów

podmiotów, które zgłosiły zainteresowanie pracami nad projektem

Akty prawa miejscowego - wydają organy administracji publicznej (mają status organów

samorządu terytorialnego lub terenowych organów administracji rządowej); powinny być

zawsze podporządkowane prawu ogólnopaństwowemu (inaczej decentralizacja zamieniłaby się

w niezgodną z KRP autonomię)

(94 KRP) (1) Organy samorządu terytorialnego oraz (2) terenowe organy administracji rządowej,

na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawie, ustanawiają akty prawa

miejscowego obowiązujące na obszarze działania tych organów. Zasady i tryb wydawania aktów

prawa miejscowego określa ustawa.

W pełni uzasadnione jest twierdzenie, że akty prawa miejscowego zajmują w hierarchii źródeł

prawa miejsce równe rozporządzeniom.

Pojęcie prawa miejscowego nie obejmuje aktów wydawanych przez organy centralne, które z

jakichś powodów obowiązują tylko na części terytorium państwa.



Podział aktów prawa miejscowego ze względu na rodzaj podstawy prawnej:

a) ogólne upoważnienie ustawowe (zwane też aktami samoistnymi lub samodzielnym

prawodawstwem miejscowym wydawanym w ramach ustaw) - podstawa prawna w ustawach

ustrojowych (w tym w tzw. ustawach samorządowych), które operują ogólnymi kategoriami

spraw, w których możliwe jest wydanie aktów prawa miejscowego

b) szczegółowe upoważnienie ustawowe (zwane też aktami wykonawczymi, choć nie mają na

celu dosłownie wykonania aktu upoważniającego) - podstawa prawna w różnych ustawach z

zakresu prawa materialnego

c) akty porządkowe - wydawane na podstawie specjalnego upoważnienia ustawowego

(169 KRP) Ustrój wewnętrzny jednostek samorządu terytorialnego określają, w granicach ustaw,

ich organy stanowiące.

Tzw. autonomia statutowa jako podstawowa cecha samorządu --> (6 EKSL) Jeśli bardziej ogólne

postanowienia ustawy nie stanowią inaczej, społeczności lokalne powinny móc samodzielnie

ustalać swą wewnętrzną strukturę administracyjną, tworząc jednostki dostosowane do

specyficznych potrzeb i umożliwiające skuteczne zarządzanie.

Statut ma treść ustrojową i nie może zawierać norm administracyjnego prawa

materialnego/procesowego ani regulować uprawnień i obowiązków podmiotów zewnętrznych.

Gmina

(41 USG) Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały.

(40 USG) Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów

prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy. Na podstawie niniejszej ustawy organy

gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie: (1) wewnętrznego ustroju gminy

oraz jednostek pomocniczych; (2) organizacji urzędów i instytucji gminnych; (3) zasad zarządu

mieniem gminy; (4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczności

publicznej.

(40 USG) W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach

powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to

niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i



bezpieczeństwa publicznego. Przepisy porządkowe mogą przewidywać za ich naruszanie karę

grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

(41 USG) W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt, w formie

zarządzenia. Zarządzenie podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady gminy. Traci ono moc w

razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.

W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy

określa termin utraty jego mocy obowiązującej. Wójt przesyła przepisy porządkowe do

wiadomości wójtom sąsiednich gmin i staroście powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia

po ich ustanowieniu.

Powiat

(40 USP) Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach rada powiatu stanowi

akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu. Akty prawa miejscowego

stanowione są w szczególności w sprawach: (1) wymagających uregulowania w statucie; (2)

porządkowych; (3) szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatu; (4) zasad i trybu

korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej.

(41 USP) W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach

powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może

wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia

lub mienia obywateli, ochrony środowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju

i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy.

Powiatowe przepisy porządkowe mogą przewidywać za ich naruszenie kary grzywny wymierzane

w trybie i na zasadach określonych w prawie o wykroczeniach.

(42 USP) Akty prawa miejscowego powiatu stanowi rada powiatu w formie uchwały, jeżeli

ustawa upoważniająca do wydania aktu nie stanowi inaczej. Powiatowe przepisy porządkowe, w

przypadkach niecierpiących zwłoki, może wydać zarząd. Podlegają one zatwierdzeniu na

najbliższej sesji rady powiatu. Tracą one moc w razie nieprzedłożenia ich do zatwierdzenia lub

odmowy zatwierdzenia. Termin utraty mocy obowiązującej określa rada powiatu. Starosta

przesyła przepisy porządkowe do wiadomości organom wykonawczym gmin położonych na

obszarze powiatu i starostom sąsiednich powiatów następnego dnia po ich ustanowieniu.



Województwo

(89 USW) Na podstawie tej ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych

ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące

na obszarze województwa lub jego części.

(59 WARW) Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz

organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w

województwie lub jego części. Organy niezespolonej administracji rządowej działające w

województwie są obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego

stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych przepisów.

(60 WARW) W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda

może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia

lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywać, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny

wymierzane w trybie i na zasadach określonych w ustawie Kodeks wykroczeń. Rozporządzenie

porządkowe wojewoda przekazuje niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi

województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie

rozporządzenie ma być stosowane.

(61 WARW) Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym

rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej

administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich

wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady Ministrów lub

naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.

Uwagi Zimmermanna:

1) To, że w USG nie użyto "w granicach upoważnień" nie znaczy, że akty prawa miejscowego w

gminie nie muszą się mieścić w tych granicach.

2) Kompetencji do stanowienia przepisów porządkowych nie mają organy samorządu

wojewódzkiego.

3) Wydawanie przepisów porządkowych dla części obszaru mają wszyscy z wyjątkiem gmin.

4) W USP wprowadzono "ochronę mienia obywateli i ochronę środowiska naturalnego" jako



podstawę wydania przepisów porządkowych.

Konstytucyjne akty prawa wewnętrznego: zarządzenia, uchwały

Zarządzenia musza być wydane na podstawie ustawy. Co do uchwał RM Konstytucja nie czyni

takiego zastrzeżenia.

(93 KRP) Uchwały RM oraz zarządzenia PRM i ministrów mają charakter wewnętrzny i

obowiązują tylko jednostki organizacyjnie podległe organowi wydającemu te akty. Zarządzenia

są wydawane tylko na podstawie ustawy. Nie mogą one stanowić podstawy decyzji wobec

obywateli, osób prawnych oraz innych podmiotów.

Akty wewnętrzne mają charakter:

a) samoistny (wydane na podstawie przepisów kompetencyjnych)

b) wykonawczy (wydane na podstawie ścisłego upoważnienia ustawowego)

Akty wewnętrzne są poddane kontroli wewnętrznej przez organy nadrzędne.

Akty wewnętrzne mogą pośrednio wpływać na prawa i obowiązki obywateli (np. mogą one

określać politykę administracyjną lub szczegółowy sposób postępowania).

Akt wewnętrzny:

a) uchwała (wydany przez organ kolegialny)

b) zarządzenie (wydany przez organ jednoosobowy)

c) inne nazwy, np. regulamin, wytyczne, instrukcja, okólnik, decyzja, opinia, pismo okólne

Odwracanie hierarchii źródeł prawa - psychologicznie uzasadnione stosowanie przez urzędnika

w pierwszej kolejności przepisów wewnętrznych wydanych przez bezpośrednich przełożonych



Formy wewnętrznego kierowania - np. Prezes RM może wydawać wytyczne i polecenia

kierownikom centralnych organów administracji publicznej

Tzw. swoiste kategorie źródeł PA

1. Akty planowania (dawniej plan gospodarczy; dziś: strategia rozwoju województw,

wojewódzkie priorytety współpracy zagranicznej, Narodowy Plan Rozwoju, plany

zagospodarowania przestrzennego)

2. Statuty i regulaminy

3. Normy techniczne (np. ustawa o normalizacji z 2002r.)

MPZP (uchwalany przez rady gmin/miast)

(4 UPiZP) Ustalenie przeznaczenia terenu, rozmieszczenie inwestycji celu publicznego oraz

określenie sposobów zagospodarowania i warunków zabudowy terenu następuje w miejscowym

planie zagospodarowania przestrzennego.

(6 UPiZP) Ustalenia miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego kształtują, wraz z

innymi przepisami, sposób wykonywania prawa własności nieruchomości.

(14 UPiZP) Plan miejscowy jest aktem prawa miejscowego.

MPZP zawiera normy ogólne (przeznaczenie terenu dzielnicy na sport) i indywidualne (ustalenie

przeznaczenia jednostkowej nieruchomości pod hipermarket).

Części MPZP:

- strukturalna (podstawowe przewidywane tendencje rozwoju przestrzeni)

- programowa (ustalenie projektu przedsięwzięć co do przestrzeni)

- regulacyjna (określenie przeznaczenia terenu przez linie podziału i linie rozgraniczające)



MPZP = część opisowa + mapa

MPZP stwarza warunki posługiwania się innymi aktami prawnymi!

Statut i regulamin muszą mieć podstawę ustawową i są prawem wewnętrznym, które wyraźnie

oddziałuje na sferę zewnętrzną. Czasami są aktami powszechnie obowiązującymi (np. statut

gminy).

Statut ustala struktury i zasady funkcjonowania.

Regulamin określa szczegółowy tryb funkcjonowania.

Statut i regulamin zakładu administracyjnego - skierowane nie tylko do pracowników, ale

przede wszystkim do użytkowników (np. studentów czy pacjentów); wraz z innymi aktami

generalnymi wydawanymi przez organy zakładów administracyjnych tworzą prawo zakładowe

Promulgacja - urzędowe stwierdzenie wejścia w życie

Publikacja - urzędowe ogłoszenie aktu, które nie zawsze pociąga za sobą skutek w postaci jego

obowiązywania

(88 KRP) Warunkiem wejścia w życie ustaw, rozporządzeń oraz aktów prawa miejscowego jest

ich ogłoszenie. Umowy międzynarodowe ratyfikowane za uprzednią zgodą wyrażoną w ustawie

są ogłaszane w trybie wymaganym dla ustaw. --> publikacja jest warunkiem promulgacji

(2 UoOANiNIAP) Ogłoszenie aktu normatywnego w dzienniku urzędowym jest obowiązkowe.

Odrębna ustawa może wyłączyć obowiązek ogłoszenia aktu normatywnego niezawierającego

przepisów powszechnie obowiązujących.

(3 UoOANiNIAP) Akty normatywne ogłasza się niezwłocznie.



(4 UoOANiNIAP) Akty normatywne, zawierające przepisy powszechnie obowiązujące, ogłaszane

w dziennikach urzędowych wchodzą w życie po upływie czternastu dni od dnia ich ogłoszenia,

chyba że dany akt normatywny określi termin dłuższy. W uzasadnionych przypadkach akty

normatywne mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż czternaście dni, a jeżeli ważny

interes państwa wymaga natychmiastowego wejścia w życie aktu normatywnego i zasady

demokratycznego państwa prawnego nie stoją temu na przeszkodzie, dniem wejścia w życie

może być dzień ogłoszenia tego aktu w dzienniku urzędowym. Przepisy porządkowe wchodzą w

życie po upływie trzech dni od dnia ich ogłoszenia. W uzasadnionych przypadkach przepisy

porządkowe mogą wchodzić w życie w terminie krótszym niż trzy dni, a jeżeli zwłoka w wejściu

w życie przepisów porządkowych mogłaby spowodować nieodwracalne szkody lub poważne

zagrożenia życia, zdrowia lub mienia, można zarządzić wejście w życie takich przepisów z dniem

ich ogłoszenia.

(5 UoOANiNIAP) Przepisy art. 4 nie wyłączają możliwości nadania aktowi normatywnemu

wstecznej mocy obowiązującej, jeżeli zasady demokratycznego państwa prawnego nie stoją

temu na przeszkodzie.

Dzienniki urzędowe:

a) Dziennik Ustaw RP (wydaje Prezes RM)

b) Dziennik Urzędowy UE (wydaje Urząd Oficjalnych Publikacji KE)

c) Dziennik Urzędowy RP Monitor Polski (wydaje Prezes RM)

d) dzienniki urzędowe ministrów

e) dzienniki urzędowe urzędów centralnych

f) wojewódzkie dzienniki urzędowe (wydaje wojewoda)

Ogłaszanie przepisów porządkowych - w drodze obwieszczeń oraz w sposób zwyczajowo

przyjęty na danym terenie lub w środkach masowego przekazu (obok ogłoszenia w

wojewódzkim dzienniku urzędowym)



Tzw. niezorganizowane źródła PA

1. Zwyczaj - może uzupełniać ustawę w celu ułatwienia jej stosowania, np. interpretacja

"prezentu" w prawie celnym; może formułować zasady niezależne od ustawy, ale z nią

niesprzeczne

- zwyczaj własny v. zwyczaj obiektywnie istniejący w życiu społecznym

- zwyczaj konstruktywny v. zwyczaj jałowy (rutyna)

2. Prawo sędziowskie

(153 PPSA) Ocena prawna i wskazania co do dalszego postępowania wyrażone w orzeczeniu

sądu wiążą w sprawie ten sąd oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekłe

prowadzenie postępowania było przedmiotem zaskarżenia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Uzasadnienie aksjologiczne normy - argumentacja, że normę należy uznawać za wiążącą, gdyż

to, co nakazuje, jest godne aprobaty, a to czego zakazuje - dezaprobaty

Części PA z aksjologicznego punktu widzenia:

1) zbiór norm/postulatów, które wprowadzają lub mogłyby wprowadzać w obręb PA wartości

uniwersalne (norma przyjęta z zewnątrz w celu zgodnego działania z nią)

2) wartości tworzone przez PA lub KRP celem ustanowienia trwałych założeń aksjologicznych dla

podmiotów stosujących prawo (norma wynika z tego, że PA istnieje i jest ukształtowane tak, a

nie inaczej)

3) wartość pozaprawna, którą chroni się przez tworzenie PA (normę wprowadza się, żeby

skonstruować instrument administracyjno-prawny zapobiegający niszczeniu/podważaniu dobra)

Obiektywne i statyczne wartości PA - zespół norm PA

Subiektywne i dynamiczne wartości w toku stosowania PA - system wartości urzędnika



Podstawowe wartości w PA:

1) dobro człowieka

- wartość najważniejsza, bo jest to powinność i sens istnienia PA

- dobro jednostki (interes indywidualny) a dobro wspólne (interes publiczny)

2) moralność

- większość norm PA nie pozostaje pod bezpośrednim wpływem norm moralnych, ani też do

nich nie odsyła (wyjątkiem są zasady konstytucyjne będące podstawą niektórych publicznych

praw podmiotowych)

- ius est ars boni et aequi

- salus publica suprema res est <-> hominum causa omne ius constitutum sit

- moralność publiczna (OTK: pewne zaufanie obywateli do państwa do jego funkcjonowania i

stanowionego prawa, które wiąże i obywateli, i samo państwo)

(2 PoZ) Wolność zgromadzania się podlega ograniczeniom przewidzianym jedynie przez ustawy,

niezbędnym do ochrony bezpieczeństwa państwowego lub porządku publicznego oraz ochrony

zdrowia lub moralności publicznej albo praw i wolności innych osób, a także ochrony Pomników

Zagłady.

(31 KRP) Ograniczenia w zakresie korzystania z konstytucyjnych wolności i praw mogą być

ustanawiane tylko w ustawie i tylko wtedy, gdy są konieczne w demokratycznym państwie dla

jego bezpieczeństwa lub porządku publicznego, bądź dla ochrony środowiska, zdrowia i

moralności publicznej, albo wolności i praw innych osób. Ograniczenia te nie mogą naruszać

istoty wolności i praw.

3) sprawiedliwość

- fakt zawisłości (zależności) nie może być usprawiedliwieniem dla omijania sprawiedliwości

- sprawiedliwość proceduralna - obowiązek bezstronnego i konsekwentnego stosowania

procedury; summum ius summa iniuria (zbyt szczegółowe przestrzeganie prawa staje się

przyczyną największej krzywdy)

- sprawiedliwość społeczna (OTK: Miara, wg której oceniamy rozdzielcze aspekty

fundamentalnej struktury społeczeństwa. Wszelkie sporne wartości mają być równo

rozdzielone, chyba że nierówna dystrybucja jest korzystna dla każdego. Sprawiedliwość jest



przeciwieństwem arbitralności, bo wymaga zróżnicowania ludzi w związku z różnicami w sytuacji

tych ludzi.)

- powinna mieć decydujący charakter przy rozdziale dóbr reglamentowanych i ochronie

interesów większej liczby podmiotów

4) prawda

- wyrażona tylko w KPA, ale "zasady ogólne KPA powinny mieć odniesienie do całej gałęzi praw,

dlatego każdy organ administracji powinien dążyć do działań prawdziwych i obiektywnych"





- instytucja wyłaczenia pracownika lub organu w KPA

5) racjonalność

- fikcja racjonalnego prawodawcy (budzi wątpliwośc w ramach PA, bo jego tworzeniem zajmują

się organy na wielu szczeblach organizacyjnych, często nieprzygotowane)

- powinna być rozumiana w PA dosłownie (racjonalność dosłowna) - przy racjonalizacji działań

ustawodawca powinien kierować się dyrektywami socjotechnicznymi teorii prawa, np. stanów

prawo wtedy, gdy możesz sądzić, że wpłynie to na zwiększenie prawdopodobieństwa zachowań

zgodnych z normą

6) jasność

- powszechna zrozumiałość

7) jawność

- związana przede wszystkim z administrowaniem

- ustawa o dostępie do informacji publicznej

8) szybkość

- przewlekanie (osłabianie autorytetu administracji, zmiana sytuacji prawnej lub faktycznej,

zamrożenie ochrony praw jednostki i interesu publicznego) v. nadmierna szybkość (niedokładne

zbadanie stanu faktycznego)

9) ekonomiczność



- prawo nie może domagać się ekonomicznie niemożliwego

- prawo powinno być efektywne ekonomicznie

- prawo powinno być tworzone i interpretowane wg metod ekonomicznych

- prawo powinno maksymalizować bogactwo społeczne

- prawo powinno przeprowadzać właściwą alokację dóbr

- prawo powinno sprzyjać minimalizacji kosztów

10) wartości chronione przez PA

a) wyodrębnione podmiotowo (interes publiczny i indywidualny; interes prawny i faktyczny;

publiczne prawa podmiotowe)

b) wyodrębnione przedmiotowo (dziedziny prawa administracyjnego w ustawach, np.

środowisko czy ład przestrzenny lub bezpieczeństwo):

b1) Konstytucyjne (np. życie, nietykalność osobista, wolność sumienia i religii)

b2) Ustawowe (np. walory ekonomiczne przestrzeni, wymagania ochrony dóbr kultury)

b3) W pojedynczych przepisach --> Upoważnienie w zakresie wydawania przepisów

porządkowych oraz (161 KPA) Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą

decyzję ostateczną, jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub

zdrowiu ludzkiemu albo zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla

ważnych interesów Państwa.

Zasady ogólne - nie udało się skonstruować ustawy o przepisach ogólnych PA

Zasady prawa (ujęcie normatywne) - normy prawne o podstawowym znaczeniu dla całego

prawa lub całej jego gałęzi, a także zasady nadrzędne wydobyte z zespołu norm lub klauzule

generalne wyjęte przed nawias

Inne ujęcia:

1) zasady jako uogólnienia norm stworzonych przez doktrynę albo o wzorce zachowań

nienormowanych przez prawo, ale uznawanych za wiążące

2) zasady jako typ ukształtowania instytucji prawnej albo postulaty zawierające syntetyczne



oceny i określające pożądany stan rzeczy

Nauka PA wyodrębnia zasady:

a1) konstytucyjne (np. zasada demokratycznego państa prawnego)

a2) pozakonstytucyjne (np. zasada szybkości działania administracji)

b1) teoretyczne (np. zasada decentralizacji)

b2) normatywne (np. zasada legalności)

c1) opisowe (np. zasada zespolenia)

c2) dyrektywalne (np. zasada prawdy obiektywnej)

d1) materialne (np. zasada równości wobec prawa)

d2) procesowe (np. zasada dwuinstancyjności)

d3) ustrojowe (np. zasada zespolenia)

Zasady wywodzące się z zasady demokratycznego państa prawnego:

1. Zasada lex retro non agit --> nie należy stanowić norm prawnych (także intertemporalnych)

nakazujących stosowanie ich do zdarzeń zaistniałych przed wejściem ich w życie (wyjątki:

względy sprawiedliwości społecznej, modyfikacja prawa podmiotowego na korzyść

obywatela)

2. Zasada ochrony praw dobrze (słusznie) nabytych --> Słusznie nabyte to nabyte w drodze

prawidłowego aktu stanowienia/stosowania; (155 KPA) Decyzja ostateczna, na mocy której



strona nabyła prawo, może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez

organ administracji publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się

uchyleniu lub zmianie takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes

strony.

3. Zasada prawa do sądu --> (45 KRP) Każdy ma prawo do sprawiedliwego i jawnego rozpatrzenia

sprawy bez nieuzasadnionej zwłoki przez właściwy, niezależny, bezstronny i niezawisły sąd.; (77

KRP) Ustawa nie może nikomu zamykać drogi sądowej dochodzenia naruszonych wolności lub

praw.

4. Zasada subsydiarności (pomocniczości) --> "Tyle wolności, ile można; tyle uspołecznienia, ile

koniecznie trzeba. Tyle społeczeństwa, ile można; tyle państwa, ile koniecznie trzeba"; państwo

pomaga obywatelom, a nie na odwrót; pomocniczość jest "zasadą w ruchu"

5. Zasada proporcjonalności --> niewyrażona expressis verbis w tekstach normatywnych;

ingerencja w prawa obywateli bez nadużywania kompetencji oraz proporcja między celami

działania a ostrością używanych środków; pomocnicznymi dla niej są zasady przydatności i

konieczności

6. Zasada zrównoważonego rozwoju -->

(3 UPOŚ) Rozwój społeczno-gospodarczy, w którym następuje proces integrowania działań

politycznych, gospodarczych i społecznych, z zachowaniem równowagi przyrodniczej oraz

trwałości podstawowych procesów przyrodniczych, w celu zagwarantowania możliwości

zaspokajania podstawowych potrzeb poszczególnych społeczności lub obywateli zarówno

współczesnego pokolenia, jak i przyszłych pokoleń.

(5 KRP) RP (...) kierując się zasadą zrównoważonego rozwoju.

Zasady odnoszące się do organów administracji publicznej:

1. Zasada dobrej administracji (jest obowiązkiem, któremu odpowiada publiczne prawo

podmiotowe obywatela do dobrej administracji; łączy się z zasadą good governance oznaczającą

dobry standard jakości działań administracji traktowanych jako usługa wobec obywatela)

ZDA - sprawiedliwość społeczna, równość, realizacja dobra wspólnego, jawność

ZGG - jawność, partycypacja, odpowiedzialność, spójność

2. Zasada kompetencyjności



- kompetencja do podejmowania konkretnej formy działania lub do załatwiania danej kategorii

spraw administracyjnych może być przypisana tylko jednemu organowi administracji publicznej

(organowi właściwemu)

- właściwość w sensie merytorycznym (rzeczowa)

- właściwość w sensie terytorialnym (miejscowa)

- właściwość w sensie funkcjonalnym (instancyjna)

- z zasady wykluczone jest przenoszenie/pozbywanie się kompetencji (wyjątki tylko w drodze

ustawowej)

- wynika z niej obowiązek dbania o to, czy jest się organem kompetentnym (właściwym); w razie

stwierdzenie niekompetencji istnieje obowiązek przekazania sprawy organowi właściwemu

- rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego w razie niepewności (wątpliwości) kompetencyjnej

przez organ przewidziany przez prawo

3. Zasada zespolenia administracyjnego

- kompetencje rozdzielone na szczeblu centralnym nie powinny być zbyt szeroko i nadmiernie

przyznawane wielu terenowym organom administracji, ale powinny być skupiane w ręku

jednego organu

- przeciwstawność zasady resortowości (kompetencje w każdej przedmiotowo wyodrębnionej

dziedzinie są rozdzielane zarówno na szczeblu centralnym, jak i w terenie)

- zespolenie sprzyja decentralizacji (jeden organ nie jest wprost hierarchicznie powiązany z

każdym z odrębnych organów centralnych)

- resortowość jest typowa dla układu scentralizowanego (każdy organ terenowy podlega osobno

w pionie odpowiedniemu organowi centralnemu)

- zasada zespolenia nie jest do końca przestrzegana w Polsce z uwagi na dualistyczny model

administracji terenowej (rządowa + samorządowa)

4. Zasada efektywności (sprawności, szybkości, skuteczności, ekonomiczności)

- w UE oznacza obowiązek ustanowienia odpowiednich reguł nadzoru nad działaniami

podmiotów wewnątrzpaństwowych



5. Zasady ogólne KPA

- literatura i ONSA zwrócili uwagę na to, że niektóre z tych zasad mogą być zaliczone do prawa

materialnego lub stanowić wskazówki dla jego interpretacji

- zasady te wprowadzają prawa refleksowe dla obywateli (przez określenie obowiązków

organów administracji)

- uznano, że powinny być realizowane przez organy administracji w każdej działalności (także

poza postępowaniem administracyjnym)

- dzielą się na:

(a) zasady podstawowe, czyli: (1) zasada praworządności i legalności, (2) zasada prawdy

obiektywnej, (3) zasada uwzględniania interesu społecznego i słusznego interesu obywateli,

(b) zasady nakładające obowiązki na organy i przyznające jednocześnie obywatelom szerokie

uprawnienia procesowe, które mogą być wykorzystywane także poza postępowaniem

administracyjnym, czyli: (1) zasada pogłębiania zaufania obywateli do organów państwa i

oddziaływania państwa na świadomość i kulturę prawną obywateli, (2) zasada obowiązku

udzielania informacji faktycznej i prawnej, (3) zasada przekonywania

(c) zasady dotyczące samego postępowania administracyjnego, czyli: (1) zasada czynnego

udziału stron w postępowaniu, (2) zasada ugodowego załatwiania spraw administracyjnych, (3)

zasada szybkości i prostoty postępowania, (4) zasada pisemności, (5) zasada dwuinstancyjności,

(6) zasada trwałości decyzji ostatecznych, (7) zasada zaskarżalności decyzji do sądu

administracyjnego

(6 KPA) Organy administracji publicznej działają na podstawie przepisów prawa.





(8 KPA) Organy administracji publicznej prowadzą postępowanie w sposób budzący zaufanie

jego uczestników do władzy publicznej.



(9 KPA) Organy administracji publicznej są obowiązane do należytego i wyczerpującego

informowania stron o okolicznościach faktycznych i prawnych, które mogą mieć wpływ na

ustalenie ich praw i obowiązków będących przedmiotem postępowania administracyjnego.

Organy czuwają nad tym, aby strony i inne osoby uczestniczące w postępowaniu nie poniosły

szkody z powodu nieznajomości prawa, i w tym celu udzielają im niezbędnych wyjaśnień i

wskazówek.

(10 KPA) § 1. Organy administracji publicznej obowiązane są zapewnić stronom czynny udział w

każdym stadium postępowania, a przed wydaniem decyzji umożliwić im wypowiedzenie się co

do zebranych dowodów i materiałów oraz zgłoszonych żądań. § 2. Organy administracji

publicznej mogą odstąpić od zasady określonej w § 1 tylko w przypadkach, gdy załatwienie

sprawy nie cierpi zwłoki ze względu na niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo

ze względu na grożącą niepowetowaną szkodę materialną. § 3. Organ administracji publicznej

obowiązany jest utrwalić w aktach sprawy, w drodze adnotacji, przyczyny odstąpienia od zasady

określonej w § 1.

(11 KPA) Organy administracji publicznej powinny wyjaśniać stronom zasadność przesłanek,

którymi kierują się przy załatwieniu sprawy, aby w ten sposób w miarę możności doprowadzić

do wykonania przez strony decyzji bez potrzeby stosowania środków przymusu.

(12 KPA) § 1. Organy administracji publicznej powinny działać w sprawie wnikliwie i szybko,

posługując się możliwie najprostszymi środkami prowadzącymi do jej załatwienia. § 2. Sprawy,

które nie wymagają zbierania dowodów, informacji lub wyjaśnień, powinny być załatwione

niezwłocznie.

(13 KPA) § 1. Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane

w drodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).

§2. Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien w

tych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.

(14 KPA) § 1. Sprawy należy załatwiać w formie pisemnej lub w formie dokumentu

elektronicznego doręczanego środkami komunikacji elektronicznej. § 2. Sprawy mogą być

załatwiane ustnie, gdy przemawia za tym interes strony, a przepis prawny nie stoi temu na

przeszkodzie. Treść oraz istotne motywy takiego załatwienia powinny być utrwalone w aktach w

formie protokołu lub podpisanej przez stronę adnotacji.

(15 KPA) Postępowanie administracyjne jest dwuinstancyjne.

(16 KPA) § 1. Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub

wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji,

stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w

przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. § 2. Decyzje mogą być



zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w

trybie określonych w odrębnych ustawach.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Nie ma podmiotu prawa, który nazywa się administracją publiczną lub aparatem

administracyjnym, a podmiotem zbiorowym, który występuje w takiej globalnej roli, jest samo

państwo. Państwo jest podstawowym (pierwotnym) podmiotem administracji publicznej, które

odstępuje część swojej funkcji administracyjnej innym podmiotom.

Podmioty administracji wg nauki niemieckiej:

a) organy administracji państwowej

b) osoby prawa publicznego (korporacje, zakłady publiczne i fundacje prawa publicznego)

c) pozostałe podmioty (np. spółki prawa handlowego wykonujące administracją publiczną)

Mimo braku takiej regulacji w PA, można mówić o podmiotowości administracyjnoprawnej

(państwo, korporacje, zakłady i fundacje; osoby fizyczne, do których odnoszą się publiczne

prawa podmiotowe w ustawach).

Organ administracyjny - organy administracji państwowej oraz podmiotów, z którymi państwo

się podzieliło publiczną funkcją administracyjną

Organ administrujący - organy pozostałych podmiotów, które funkcje administracji publicznej

pełnią dodatkowo (np. organy zakładów administracyjnych)

Organ administracji publicznej (administracyjny):

a) działa za państwo bezpośrednio (organ administracji państwowej) lub przez samorząd

(organy administracji samorządowej) i z tego tytułu korzysta z władztwa państwowego

Definicja (5 KPA) Rozumie się przez to ministrów, centralne organy administracji rządowej,



wojewodów, działające w ich lub we własnym imieniu inne terenowe organy administracji

rządowej (zespolonej i niezespolonej), organy jednostek samorządu terytorialnego oraz organy i

podmioty powołane z mocy prawa lub na podstawie porozumień do rozstrzygania w sprawach

indywidualnych w drodze decyzji administracyjnej.

Coraz częściej typowy organ administracyjny nie jest określony tym mianem przez ustawodawcę

(np. starosta niezaliczony przez USP do organów powiatu mimo przypisania wielu kompetencji

typowych dla organów administracji publicznej)!

b) osobowa istota organu (obsada personalna, czyli urzędnicy wykonują funkcję danego organu,

ale organ pozostaje i działa także po zmianie jego obsady; np. organem administracji publicznej

jest wojewoda, a jego piastunem jest Jerzy Miller - nie jest zatem organem Jerzy Miller)

Dowodzi się wystarczalności pojęcia "urzędnika", i że pojęcie organu jest równoznaczne tylko z

"jednostką kierującą korporacją urzędników" - gdyby tak było to relacja między urzędnikiem a

organem byłaby podobna do relacji sędzia-sąd i nie byłoby problemów z upoważnieniami

pracowników organu do pełnienia jego funkcji i odpowiedzialnością urzędników. Ponadto

pojęcie kompetencji administracyjnej wymaga połączenia z organem, a nie poszczególnymi

urzędnikami.

c) wyodrębnienie organizacyjne (organ jest podmiotem w strukturze państwa lub samorządu

terytorialnego, ale można go odróżnić od innego organu lub podmiotu administracji publicznej

d) prawne umocowanie do działania (działa w imieniu państwa i na jego rachunek, a więc na

podstawie ustawowej; w imieniu państwa działa również samorząd, bo nie można

przeciwstawiać go państwu - zatem tzw. zadania własne stanowią część zadań państwa)

e) wyposażenie we władztwo (z racji działania w imieniu państwa)

f) kompetencja (uprawnienie i obowiązek do korzystania z określonej formy działania należącej

do działań administracyjnych - niezrealizowanie obowiązku jest tzw. bezczynnością organu)



- podmiot wyodrębniony organizacyjnie i działający w obrębie administracji publicznej nie może

być nazywany organem, ani być zaliczany do organów administracji publicznej, kiedy nie ma

własnej kompetencji!

- kompetencję należy odróżnić od (również ustawowo określonych) zadań, które nie wiążą się z

konkretnym działaniem ani obowiązkiem (dotyczą ogólnego celu)

- kompetencję można traktować jako upoważnienie organu administracji publicznej do działania

oraz jako zdolność do działania

Ujęcia kompetencji:

1) ujęcie statyczne, czyli kontekst relacji poziomej (do analizy sytuacji organu w odniesieniu do

innych organów niepodporządkowanych mu hierarchicznie; służy wyszukiwaniu zbiegów

kompetencji i braków kompetencji; mówi się tutaj o tzw. kompetencji wyłącznej lub o

wkraczaniu w czyjeś kompetencje)

2) ujęcie dynamiczne, czyli kontekst relacji pionowej (do analizy konsekwencji naruszenia

kompetencji przez organ podporządkowany; mówi się tutaj o przekraczaniu kompetencji, braku

upoważnienia do działania lub braku dysponowania kompetencją)

Właściwość organu - rozpoznawanie i rozstrzyganie spraw (stosowanie PA za pomocą

wydawania aktów konkretyzujących jego normy, tj. decyzji administracyjnych)

Właściwość to procesowy i praktyczny wymiar kompetencji administracyjnej.

Właściwość:

1) rzeczowa - kompetencja do załatwiania spraw wyszczególnionych ze względu na ich treść

Np. Państwowy wojewódzki inspektor sanitarny w sprawach ochrony sanitarnej

2) miejscowa - kompetencja rozciągająca się na określonym terytorium

Np. Wojewoda w sprawach na terenie jego województwa

Odrębna kategoria (zbliżona do rzeczowej) - instancyjna (kompetencja do rozstrzygania spraw w

pierwszej albo drugiej instancji)

Np. Jeżeli decyzję wydaje wójt, to jest on właściwy w I instancji, a a w II będzie organ wyższego

stopnia - SKO lub wojewoda



Zakaz subdelegacji - kompetencja organów administracyjnych jest z zasady wyznaczana

ustawowo i należy do tzw. materii ustawowej (nie może być regulowana aktami niższego rzędu)

i z tego powodu istnieje zakaz przekazywania kompetencji bez specjalnego upoważnienia;

zakazu tego nie naruszają podmioty działające "w zastępstwie" organu administracji publicznej,

bo jest to zastępstwo strukturalne (wiceprezes, podsekretarz, wicewojewoda)

Formy przekazywania kompetencji:

- zlecenie ustawowe

- zlecenie w drodze porozumienia JST z organem administracji rządowej

- upoważnienie (kompetencje pozostają przy upoważniającym, który ponosi pełną

odpowiedzialność; upoważniany tylko pomaga, tj. działa dla kogoś)

- powierzenie (kompetencje przechodzą na upoważnianego, tj. działa za kogoś)

(8 USG) 1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu

administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów

powszechnych oraz referendów. 2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może

wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.

(19 WARW) Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego,

niezatrudnionych w urzędach obsługujących inne organy rządowej administracji zespolonej w

województwie, do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, w

ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i

zaświadczeń, z tym że upoważnienie nie może dotyczyć wstrzymania egzekucji administracyjnej.

(20 WARW) Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z

zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych

samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i

samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych

funkcjonujących w województwie.

Sprawę komplikuje niejasna i niespójna terminologia: (39 USG) 1. Decyzje w indywidualnych

sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią

inaczej. 2. Wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do

wydawania decyzji administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w imieniu wójta. 4. Do



załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy może

upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i

podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1. 5. Od decyzji wydanej przez wójta lub organ, o

którym mowa w ust. 4, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że

przepis szczególny stanowi inaczej.

Następstwo funkcjonalne - zapewnienie ciągłości wszelkiej funkcji administracyjnej

Organ administrujący:

a) sensu stricto - podmioty niebędące organami administracyjnymi, ale posiadające

kompetencję administracyjną lub faktycznie ją wykonujące

b) sensu largo - organy administracyjne oraz pozostałe organy wykonujące kompetencje

administracyjne

c) niespójne prawodawstwo posługuje się zwrotami: "państwowa jednostka organizacyjna",

"jednostka organizacyjna", "zakład pracy", "jednostka gospodarcza", "podmiot gospodarczy"

d) zalicza się tutaj: kierownik państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek

organizacyjnych (np. rektor uniwersytetu), agencja rządowa, bank państwowy, kierownik

jednostki organizacyjnej JST i organy (np. kierownik gminnego ośrodka pomocy społecznej),

organ wykonawczy pomocniczej jednostki samorządu terytorialnego (np. sołtys), spółka prawa

publicznego, fundacja prawa publicznego, organy organizacji społecznych i innych społecznych

podmiotów organizacyjnych (np. zarządy spółdzielni mieszkaniowych), podmioty prywatne

Po transformacji ustrojowej Polski nastąpił niebezpieczny nagły wzrost liczby podmiotów prawa

publicznego wyposażanych w specjalną kompetencję administracyjną (organów

administrujących).



Rodzaje organów administracji publicznej:

a) państwowe, czyli (1) organy administracji rządowej i (2) organy administracji samorządowej

b) organy naczelne (najwyższy w hierarchii danego pionu) i organy niższego szczebla

Pojęcia organu naczelnego można używać w innych znaczeniach, np. kładących nacisk na sposób

powołania (przez Prezydenta RP lub Sejm).

c) organy centralne (kompetencja na całym terytorium) i terenowe (kompetencja na wycinku

terytorium)

Każdy organ naczelny jest organem centralnym.

Organ centralny może jednakże podlegać innemu organowi administracyjnemu (i wtedy nie jest

organem naczelnym, np. KGP podlega MSW).

KRP wyodrębnia: (1) centralne organy konstytucyjne państwa (jednostkowe w skali państwa,

kompetencja na całym terytorium lub ściśle określona związana z państwem, określona nazwa

własna lub należą do wyróżnionej w KRP niepowtarzalnej kategorii organów) oraz (2) centralne

organy państwowe (powyższe cechy z wyjątkiem nazwy własnej).

d) organy niższej (decyzja po raz pierwszy) i wyższej instancji (decyzja odwoławcza)

e) (1) z wyboru (wójt), (2) z powołania (wojewoda), (3) z nominacji (dyrektor urzędu celnego),

(4) z mocy prawa (przewodniczący zarządu powiatu, którym jest starosta)

f) jednoosobowe i kolegialne (decydują wolniej, ale odważniej)

Odpowiedzialność zawsze ponosi cały organ!

Ważność i skuteczność działania a udział wszystkich członków:

- przewidziana liczba członków --> quorum

- sztywny skład (np. 3-osobowy skład orzekający SKO) --> wszyscy



g) decydujące i pomocnicze (te nie są organami administracji, bo nie mają kompetencji do

samodzielnego wykonywania działań administracyjnych)

h) zawodowe i społeczne oraz mieszane

i) zespolone i niezespolone

Urząd - zorganizowany zespół osób związany z organem administracji i przydzielony mu do

pomocy, a więc na przykład Urząd Rady Ministrów, ministerstwo, urząd gminy czy komenda

Policji; potoczne rozumienia: (1) stanowisko urzędnicze (np. urząd wójta), (2) instytucja (np.

urząd pocztowy), (3) zestaw kompetencji (np. sprawować urząd ministra), (4) nazwana przez

ustawodawcę kategoria organów administracji publicznej (np. urząd celny)

Korporacja prawa publicznego (inaczej: związek publicznoprawny) - podmiot administracji

publicznej wyposażony we władztwo administracyjne, ukonstytuowany według zasady

członkostwa i istniejący niezależnie od liczby lub zmiany członków

Typy korporacji:

1) wg więzi terytorialnej

2) wg związania członkostwa korporacji z własnością nieruchomości lub siedzibą

przedsiębiorstwa (korporacja realna)

3) wg zależności od wykonywania zawodu lub woli podmiotu (korporacja personalna)

Członkami korporacji mogą być osoby prawne (korporacje związków).

Rodzaje samorządu:

1) powszechny - terytorialny

(16 KRP) Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy

prawa wspólnotę samorządową.



Teorie powstawania samorządu terytorialnego:

a) naturalistyczna (zarzucona!) - gminna wspólnota mieszkańców jest starsza od państwa, a

przez to niezależna; prawa samorządowi przysługują tak samo jak jednostce - w sposób

naturalny; państwo jest federacją gmin

b) państwowa - samorząd powstaje przez przekazanie wspólnotom części funkcji państwa

c) polityczna - samorząd jest wyodrębniany ze względów politycznych po to, aby społeczeństwo

mogło uczestniczyć w wykonywaniu administracji

d) socjologiczna - gmina jest efektem rozwoju społecznego i powstała niezależnie od państwa

2) specjalny (w ich skład wchodzą nie wszyscy, ale grupy osób)

a) zawodowy

(17 KRP) W drodze ustawy można tworzyć samorządy zawodowe, reprezentujące osoby

wykonujące zawody zaufania publicznego i sprawujące pieczę nad należytym wykonywaniem

tych zawodów w granicach interesu publicznego i dla jego ochrony.

Np.: adwokacki, notarialny, komorniczy, aptekarski, inżynierów budownictwa; katalog ten nie

pokrywa się z listą tzw. wolnych zawodów (np. tłumacze przysięgli nie mają swojego samorządu,

a komornik nie jest zawodem wolnym w rozumieniu 88 KSH).

Struktura: dwuszczeblowa; podstawowe są izby okręgowe (organy: zjazdy, rady, komisje

rewizyjne, sądy dyscyplinarne, rzecznicy odpowiedzialności zawodowej)

Zadania: współdziałanie z administracją, opiniowanie aktów prawnych, szkolenia, ustalanie etyki

zawodowej, decydowanie o nabywaniu i pozbawianiu uprawnień (wpis na listę adwokacką),

pociąganie do odpowiedzialności dyscyplinarnej

b) gospodarczy

(17 KRP) W drodze ustawy można tworzyć również inne rodzaje samorządu. Samorządy te nie

mogą naruszać wolności wykonywania zawodu ani ograniczać wolności podejmowania

działalności gospodarczej.

Jednostkami organizacyjnmi są izby gospodarcze. Są dobrowolne, a wśród ich zadań nie ma



wykonywania funkcji z zakresu administracji publicznej. Izby gospodarcze zrzeszają się w

Krajowej Izbie Gospodarczej. Specjalny status prawny mają Polska Izba Ubezpieczeń i izby

rzemieślnicze (działające na mocy odrębnych przepisów).

c) izby rolnicze

d) inne, np. kościoły i związki wyznaniowe, organizacje mniejszości narodowych

Zakład administracyjny (publiczny) - wyodrębniona jednostka organizacyjna otrzymująca do

wykonania określony zestaw zadań publicznych od podmiotu administracji publicznej, który ją

tworzy i nadzoruje; zakład nie jest organem administracji publicznej; organy zakładu są

organami administrującymi; może być prowadzony przez samorząd terytorialny lub inne

podmioty pozapaństwowe

Zakład realizuje zadania w zamkniętej organizacji, a organ administracyjny działa na zewnątrz

swojej struktury organizacyjnej.

Władztwo zakładowe - jego odbiciem jest zależność zakładowa; jest ono częścią władztwa

państwowego (bowiem istnienie zakładu zależy od państwa, nawet gdy tworzą je podmioty

niepaństwowe; ponadto zakład jest poddany nadzorowi państwowemu jako podmiot

administracji publicznej zdecentralizowanej)

Władztwo dotyczy przede wszystkim użytkowników (destynatariuszy) zakładu, np. studentów,

pacjentów, więźniów, czytelników czy zwiedzających muzeum. Wyjątkowo władztwo rozciąga się

na osoby trzecie (uczestnik otwartego wykładu, odwiedzający pacjenta).

Istotą władztwa zakładowego jest prawo do jednostronnego i swobodnego kształtowania

uprawnień i obowiązków użytkowników w zakresie odpowiadającym celowi działania zakładu.

Istotą zależności zakładowej jest dobrowolne (lub nie) poddanie się szczególnemu reżimowi

prawnemu wiążącemu się z celem działania zakładu.

Stosunki prawne powstające w zakładzie nakładają się na wszelkie inne łączące jednostkę z

państwem i dlatego nazywa się je szczególnymi stosunkami władczymi. Wynikają one (1) albo z

ustawy (uczeń w szkole podstawowej), (2) albo z mocy decyzji administracyjnej (pensjonariusz w

DPS), (3) albo z czynności podjętej przez przyszłego użytkownika (czytelnik w bibliotece), (4) albo



z wyroku sądowego (więzień w ZK).

Użytkownik podlega odpowiedzialności dyscyplinarnej (w zakresie realizacji swoich praw

podlega szczególnej ochronie).

Rodzaje władztwa zakładowego:

a) administracyjne (dot. organizacji zakładu i świadczenia usług) - realizują organy zakładu

b) fachowe (służy pracownikom zakładu, np. władztwo pedagogiczne nauczyciela lub władztwo

lekarza w zakresie leczenia)

Cechy zakładów publicznych:

1) nadzór (administracyjny oraz fachowy) - polega najczęściej na nadawaniu/zatwierdzaniu

statutu lub regulaminu, powoływaniu organów lub zatwierdzaniu wyników wyboru, uchylaniu

aktów organów zakładu, ustalanie wskaźników finansowych

2) struktura - reguluje ją statut wydany przez organ tworzący i nadzorujący; funkcjonowanie

zakładu określa regulamin; zasada jednoosobowego kierownictwa (rektor, dyrektor, ordynator)

z kolegialnymi organami opiniodawczymi lub współdecydującymi; dopuszcza się udział

użytkowników (samorząd studencki, komitet rodzicielski)

3) finansowanie - odróżnia je od przedsiębiorstw finansowanie z budżetu państwa lub

samorządu; co do zasady działalność zakładu nie jest nastawiona na zysk i zakłady mogą działać

bez posiadania osobowości prawnej prawa cywilnego

Rodzaje zakładów publicznych:

1) sposób tworzenia zakładu

- w drodze ustawy (uniwersytet)

- na podstawie aktów administracji lub przez osoby fizyczne i prawne na podstawie zezwolenia

organu administracji (fundacja, kościół, stowarzyszenie) --> zezwolenie może dotyczyć także

zakładu niepublicznego - czasami nawet obowiązkowo, np. niepubliczna szkoła podstawowa z

uprawnieniami szkół publicznych

2) dostępność

- otwarte (biblioteka publiczna)



- o ograniczonym zasięgu (szkoła wyższa stawiająca wymagania przy egzaminie wstępnym,

klinika rządowa)

- zamknięte (korzystają osoby wyznaczone przez prawo lub akt organu: zakład karny)

3) udział

- dobrowolne

- przymusowe (więzienie, szpital przeciwgruźliczy)

4) samodzielność prawna

- samoistne (pełna zdolność prawna) --> osoby prawa cywilnego jednocześnie posiadający

osobowość administracyjnoprawną, przez co stanowione przez organy przepisy (statut,

regulamin) mają samodzielny byt prawny; w ich ramach mogą powstawać ciała samorządowe; w

skrajnej postaci można mówić o autonomii (np. szkole wyższej); można słusznie twierdzić, że

przy tak dużej samodzielności przestają być zakładami administracyjnymi, a stają się

korporacjami

Zakład publiczny (w odróżnieniu od korporacji) nie jest prowadzony przez członków i może mieć

tylko użytkowników. Vide czynne prawa wyborcze studentów i wspólnota universitas (nauczani i

nauczający).

- niesamoistne (pozbawione zdolności cywilnoprawnej; mają tylko zdolność

administracyjnoprawną) --> np. zakłady komunalne

5) przedmiot działalności

- oświatowe, wychowawcze i naukowe

- zdrowia i pomocy społecznej

- działające w dziedzinie kultury i sztuki

- służące zapewnieniu bezpieczeństwa i spokoju publicznego

Inne podmioty administracji publicznej (ustawodawca nieświadomie przekształca znane już

formy przez tworzenie instytucji o cechach mieszanych lub tworzy instytucje o nowym i



nietypowym statusie prawnym, np. NBP z Radą Polityki Pieniężnej, przedsiębiorstwa

użyteczności publicznej jak Poczta Polska oraz fundacje, fundusze i agencje)

1. Przedsiębiorstwo - prowadzi działalność na zasadach samofinansowania, rachunku

ekonomicznego oraz racjonalnej gospodarki; nadzór sprawują organy założycielskie, które mogą

przekazać uprawnienia radzie nadzorczej; działa tutaj samorząd pracowniczy; zbliżone do

przedsiębiorstw są banki państwowe; dziś PA w zasadzie nie lokuje funkcji administracyjnych tak

jak było to w PRL, bo większość przedsiębiorstw została przekształcona w spółki akcyjne;

obecnie można tu zaliczyć przedsiębiorstwo Poczta Polska (funkcja administracyjna w zakresie

realizacji powszechnych usług pocztowych) i komunalne przedsięborstwa użyteczności

publicznej (MPK, PGM)

2. Agencja - państwowa jednostka organizacyjna na szczeblu centralnym przeznaczona do

administrowania w konkretnej dziedzinie; tworzy się je dla przeprowadzenia procesów

innowacyjnych, restrukturyzacyjnych, prywatyzacyjnych lub reprywatyzacyjnych; jest kombincją

form publiczno- i prywatnoprawnych; organy agencji powiązane są z naczelnymi lub centralnymi

organami administracji; tworzona jest ustawowo i ma status odrębnych centralnych organów

administracji publicznej (np. ARR lub Państwowa Agencja Radiokomunikacyjna) albo tylko

państwowych osób prawnych (dawna Agencja Budowy i Eksploatacji Autostrad); istnieją również

agencje tworzone przez organy administracji publicznej o statusie spółek handlowych (np.

Agencja Rozwoju Gospodarczego); należy ocenić je krytycznie (eklektyczne osoby prawne jako

przykład komercjalizacji form ustrojowych rządowej administracji gospodarczej)

Agencja sensu stricto - państwowe osoby prawne realizujące zadania publiczne

Agencja sensu largo - jednostki o takim statusie prawnym jak aparat pracy organu administracji

publicznej (urząd administracyjny), spółka prawa handlowego czy państwowa osoba prawna

3. Spółka prawa publicznego - spółka handlowa, której PA nadaje status podmiotów

administrujących wykonujących administracyjne zadania zlecone (i w ten sposób odróżnia się je

od spółek prawa prywatnego)

Rodzaje spółek prawa publicznego:

- spółki państwowe (jednoosobowa spółka SP Poczta Polska)

- spółki niepaństwowe (zajmujące się tworzeniem i utrzymywaniem ZOZ)

- państwowe spółki zarządzające obszarami specjalnymi (SSE, port morski, autostrada płatna)



4. Fundacja prawa publicznego - wyodrębniony podmiot prawny oparty na majątku

przeznaczonym przez jej założyciela na określone cele użyteczne społecznie lub gospodarczo;

może być tworzona przez osoby fizyczne i prawne; pozostaje pod nadzorem ministra lub

wojewody; sporne jest to, czy osiąganie celów publicznych kwalifikuje je do podmiotów

wykonujących administrację publiczną; niewątpliwie fundacje prawa publicznego uzyskujące

kapitał od państwa w celu wykonywania zadań publicznych i wyposażone we władztwo

państwowe są podmiotami wykonującymi administrację publiczną; od zakładów różnią się tym,

że cel jest ustanawiany na stałe w akcie o ustanowieniu fundacji przez fundatora, a zakład może

być przekształcony przez podmiot tworzący zakład; podobne są fundusze państwowe

posiadające osobowość prawną (Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej

oraz Narodowy Fundusz Ochrony Zdrowia); należą tu utworzone ustawą lub UM: Fundacja

Zakład Narodowy im. Ossolińskich, Fundacja CBOS, Fundacja Polsko-Niemieckie Pojednanie,

Fundacja Zakłady Kórnickie, a także tworzone przez ministrów Fundacja na rzecz Nauki Polskiej

oraz tworzone przez organy samorządowe

Wykonywanie funkcji publicznych i realizacja zadań publicznych przez organizacje społeczne

Organizacja społeczna - (wg KPA) organizacje zawodowe, samorządowe, spółdzielcze i inne

organizacje społeczne

Cechy OS: odrębność od struktur państwa; samodzielność organizacyjna; trwałość celów i

struktur; dobrowolność uczestnictwa

Typologia OS: partie polityczne, stowarzyszenia, zrzeszenia, samorządy, związki zawodowe,

spółdzielnie

Państwo zleca funkcje administracyjne (lub akceptuje wykonywanie zadań administracyjnych)

przez organizacje zajmujące się celami ogólnospołecznymi (PCK), a nie zainteresowaniami

wąskich grup ludzi (Polski Związek Filatelistyczny).

Zlecanie funkcji administracyjnych - upoważnienie organów OS do stosowania PA za pomocą

jednostronnych rozstrzygnięć o mocy obowiązującej identycznej z mocą aktów wydawanych

przez organy państwa; należy do materii ustawowej (ale ustawa może przewidywać

kompetencje organu administracji do powierzenia swojej funkcji innym podmiotom); funkcje

powierzone powinny być oddzielone od funkcji podstawowych tego podmiotu



Przekazywanie (czy akceptowanie wykonywania bez władztwa administracyjnego) zadań

administracyjnych to co innego niż zlecanie funkcji administracyjnych!

Zlecanie zadań publicznych - przez powierzenie (w formie konkursu ofert zakończonym

szczególnym rodzajem umowy cywilnoprawnej ) lub wspieranie

Organizacje pożytku publicznego podlegają nadzorowi ministra właściwego ds. zabezpieczenia

społecznego. Organem pomocniczym ministra jest Rada Działalności Pożytku Publicznego.

Organizacjami pozarządowymi są: (1) niebędące jednostkami sektora finansów publicznych

oraz (2) niedziałające w celu osiągnięcia zysku osoby prawne lub jednostki organizacyjne

nieposiadające osobowości prawnej, którym odrębna ustawa przyznaje zdolność prawną, w tym

fundacje i stowarzyszenia, z wyjątkiem partii politycznych, związków zawodowych i organizacji

pracodawców, samorządów zawodowych, fundacji utworzonych przez partie polityczne.

Działalność pożytku publicznego może być prowadzona także przez: (1) osoby prawne i

jednostki organizacyjne działające na podstawie przepisów o stosunku Państwa do Kościoła

Katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej, o stosunku Państwa do innych kościołów i związków

wyznaniowych oraz o gwarancjach wolności sumienia i wyznania, jeżeli ich cele statutowe

obejmują prowadzenie działalności pożytku publicznego, (2) stowarzyszenia jednostek

samorządu terytorialnego, (3) spółdzielnie socjalne, (4) spółki akcyjne i spółki z ograniczoną

odpowiedzialnością oraz kluby sportowe będące spółkami, które nie działają w celu osiągnięcia

zysku oraz przeznaczają całość dochodu na realizację celów statutowych oraz nie przeznaczają

zysku do podziału między swoich udziałowców, akcjonariuszy i pracowników.

Wolontariusze mogą wykonywać świadczenia na rzecz: (1) organizacji pozarządowych oraz

podmiotów działalności pożytku publicznego w zakresie ich działalności statutowej, w

szczególności w zakresie działalności pożytku publicznego, z wyłączeniem prowadzonej przez nie

działalności gospodarczej, (2) organów administracji publicznej, z wyłączeniem prowadzonej

przez nie działalności gospodarczej, (3) jednostek organizacyjnych podległych organom

administracji publicznej lub nadzorowanych przez te organy, z wyłączeniem prowadzonej przez

te jednostki działalności gospodarczej, (4) podmiotów leczniczych.

Prywatyzacja funkcji administracji publicznej i zadań publicznych - przesuwanie aktywności

administracyjnej od organów administracji publicznej do podmiotów prywatnych oraz odejście



od władczych form działania do prawa prywatnego

Prywatyzacja całkowita - utrata przez zadanie charakteru publicznego (np. prywatyzacja

notariatu)

Prywatyzacja częściowa - oddzielenie odpowiedzialności za wykonywanie zadań od ich

wykonywania (prywatyzacja czynności kontrolnych)

Instytucja umowy administracyjnej nie jest w Polsce znana.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Struktura administracji publicznej - badanie powiązań z uwagi na umieszczenie podmiotów

administrujących w strukturze całego państwa (organizacyjny punkt widzenia)

Związki między podmiotami administrującymi - badanie powiązań z uwagi na uzależnienie

podmiotów od siebie (funkcjonalny punkt widzenia)

Resort potocznie i dziennikarsko to ministerstwo (np. resort wydał przepisy)

Resort - element struktury składający się z wyodrębnionego organizacyjnie zespołu organów: (1)

zajmujących się sprawami jednorodnymi lub przynajmniej pokrewnymi oraz (2) kierowanych

przez naczelny organ (najczęściej ministra) lub przynajmniej centralny organ (tzw. quasi-resort)

Struktura smukła - zbudowana z większej liczby szczebli

Struktura płaska - zbudowana najczęściej z dwóch szczebli

W państwie zdecentralizowanym posługiwanie się pojęciem "resortu" jest bezcelowe, bo nie

obejmuje całej administracji publicznej, lecz jedynie administrację rządową albo urzędy

administracyjne (urzędy gmin lub powiatów, itp.). Wpływ organów naczelnych/centralnych na

organy samorządowe praktycznie nie istnieje, bo ministrowie nie wykonują wobec nich

kompetencji nadzorczej.

W polskim prawie administracyjnym możemy zatem używać pojęcia resortu tylko bez warunku

formalnego (kierowanie przez naczelny lub centralny organ administracji publicznej) jako

klasyfikacji podmiotów administrujących wg przedmiotu działania.

W ustawodawstwie zamiast "resortu" funkcjonuje pojęcie "działu" (wg ustawy o działach



administracji rzadowej nieprowadzającej definicji legalnej). Ustawa ustala 34 dziedziny

administracji publicznej (działy). Minister kierujący działem jest nazywany ministrem właściwym

do spraw (może kierować więcej niż jednym działem).

Obligatoryjne powierzenie jednemu ministrowi:

a) budżet, finanse publiczne, instytucje finansowe

b) członkostwo RP w UE, sprawy zagraniczne

(4 UDAR) Minister kierujący działem administracji rządowej jest właściwy w sprawach z zakresu

administracji rządowej określonych w ustawie, z wyjątkiem spraw zastrzeżonych w odrębnych

przepisach do kompetencji innego organu.

(3 UDAR) Podział ministerstwa na komórki organizacyjne uwzględnia podział na działy w ten

sposób, że działowi odpowiada w całości jeden lub więcej departamentów.

(36 UDAR) Zadania i kompetencje ministra kierującego określonym działem w stosunku do

organów, w tym terenowych organów administracji rządowej i jednostek organizacyjnych jemu

podległych lub przez niego nadzorowanych, określają przepisy odrębne.

(33a UDAR) Prezes RM sprawuje nadzór nad działalnością administracji rządowej nieobjętą

zakresem działów administracji rządowej, wykonywaną przez: (1) GUS, (2) PKN, (3) UOKiK, (4)

ABW i AW, (5) CBA, (6) Urząd Zamówień Publicznych, (7) URE, (8) Polską Agencję Kosmiczną.

Podział terytorialny państwa

Podział administracyjny państwa

Powyższe pojęcia nie są tożsame, gdyż terytorium dzieli się nie tylko do celów administracji

publicznej, ale, na przykład, do celów wymiaru sprawiedliwości!

Rodzaje podziałów terytorialnych:

a) zasadniczy (dwu- lub trójstopniowy w jednostkach podziału sytuowane są organy



administracyjne o kompetencjach ogólnych - rządowe i samorządowe)

b) pomocniczy (dla organów o charakterze pomoczniczym wobec organów podstawowych

niemających najczęściej własnych, oddzielnych kompetencji z zakresu administracji publicznej)

--> podział na dzielnice w miastach, podział gmin na sołectwa, itd.

c) specjalny (dla wykonywania specjalnych zadań państwa)

(1 WZTPTP) Z dniem 1 stycznia 1999 r. wprowadza się zasadniczy trójstopniowy podział

terytorialny państwa. Jednostkami zasadniczego trójstopniowego podziału terytorialnego

państwa są: gminy, powiaty i województwa.

(164 KRP) Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Inne jednostki

samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa. Gmina wykonuje

wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu

terytorialnego. Ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane są w sposób zapewniający gminie

terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający

więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolność wykonywania zadań

publicznych.

(4 USG) Rada Ministrów rozporządzeniem tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich

granice - z urzędu lub na wniosek zainteresowanej rady gminy.

(5 EKSL) Każda zmiana granic społeczności lokalnej wymaga uprzedniego przeprowadzenia

konsultacji z zainteresowaną społecznością, możliwie w drodze referendum, jeśli ustawa na to

zezwala.

(4a USG) Wydanie rozporządzenia wymaga zasięgnięcia przez ministra właściwego do spraw

administracji publicznej opinii zainteresowanych rad gmin, poprzedzonych przeprowadzeniem

przez te rady konsultacji z mieszkańcami (w przypadku zmian granic gmin naruszających granice

powiatów/województw - wymaga się dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub

sejmików województw). W przypadku niewyrażenia opinii przez 3 miesiące wymóg zasięgnięcia

opinii uznaje się za spełniony. Konsultacji nie przeprowadza się w razie przeprowadzenia

referendum lokalnego.

(4b USG) Wydanie rozporządzenia na wniosek rady gminy wymaga: (1) wniosku poprzedzonego

przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami oraz niezbędnymi dokumentami, mapami i



informacjami potwierdzającymi zasadność wniosku, (2) opinii rad gmin objętych wnioskiem

poprzedzonych przeprowadzeniem konsultacji z mieszkańcami, (3) opinii wojewody. Rada gminy

występuje z wnioskiem do ministra właściwego do spraw administracji publicznej za

pośrednictwem wojewody do dnia 31 marca.

(4c USG) W sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic

gminy może być przeprowadzone referendum lokalne z inicjatywy mieszkańców. Z inicjatywą

może wystapić jedynie grupa co najmniej 15 obywateli. Referendum nie przeprowadza się, jeśli z

analizy przeprowadzonej przed referendum wynika, że na skutek podziału lub ustalenia nowych

granic gminy: (1) dochody podatkowe na mieszkańca gminy byłyby niższe od najniższych wg

ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz (2) gmina byłaby mniejsza od

najmniejszej pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce wg stanu na dzień 31 grudnia

roku poprzedzającego ogłoszenie rozporządzenia. Analizy dokonuje wojewoda.

(4 USG) Rada Ministrów rozporządzeniem nadaje gminie lub miejscowości status miasta (można

zatem wyodrębnić gminy miejskie i wiejskie; miasto powstałe w ten sposób stanowi równą

gminie najmniejszą jednostkę zasadniczego podziału terytorialnego).

(3 USP) Rada Ministrów rozporządzeniem tworzy, łączy, dzieli i znosi powiaty oraz ustala ich

granice. Rozporządzenie może być wydane na wniosek zainteresowanej rady powiatu, rady

miasta na prawach powiatu lub rady gminy.

(3c USP) W przypadku uzyskania zgody (wyrażonej we wniosku lub opinii rady powiatu lub rady

miasta na prawach powiatu oraz w wyniku przeprowadzonych konsultacji z mieszkańcami) na

połączenie miasta na prawach powiatu z powiatem mającym siedzibę władz w tym mieście lub

utworzenie powiatu, w którego skład wejdzie dotychczasowe miasto na prawach powiatu, Rada

Ministrów jest obowiązana do wydania rozporządzenia.

Utworzenie powiatów --> sierpień 1998 (rozporządzenie RM)

Miasta na prawach powiatu - powiat obejmuje kilka gmin, a mnpp jest gminą wykonującą

zadania powiatu (dlatego ustrój miast na prawach powiatu jest w USG)

(91 USP) Prawa powiatu przysługują miastom, które w dniu 31 grudnia 1998 r. liczyły więcej niż



100.000 mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami

wojewodów, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw

powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu, przy dokonywaniu

pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty.

(2 WZTPTP) Z dniem 1 stycznia 1999 r. tworzy się województwa:

1) dolnośląskie,2) kujawsko-pomorskie,3) lubelskie,4) lubuskie,5) łódzkie,6) małopolskie,7) mazowieckie,8) opolskie,9) podkarpackie,

10) podlaskie,11) pomorskie,12) śląskie,13) świętokrzyskie,14) warmińsko-mazurskie,15) wielkopolskie,16) zachodniopomorskie.

(3 WZTPTP) Siedzibą wojewody (organ administracji rządowej) i sejmiku województwa (organadministracji samorządowej) są:

1) w województwie dolnośląskim - wojewody i sejmiku województwa - Wrocław,2) w województwie kujawsko-pomorskim - wojewody - Bydgoszcz, sejmiku województwa -

Toruń,3) w województwie lubelskim - wojewody i sejmiku województwa - Lublin,4) w województwie lubuskim - wojewody - Gorzów Wielkopolski, sejmiku województwa -

Zielona Góra,5) w województwie łódzkim - wojewody i sejmiku województwa - Łódź,6) w województwie małopolskim - wojewody i sejmiku województwa - Kraków,7) w województwie mazowieckim - wojewody i sejmiku województwa - Warszawa,8) w województwie opolskim - wojewody i sejmiku województwa - Opole,



9) w województwie podkarpackim - wojewody i sejmiku województwa - Rzeszów,10) w województwie podlaskim - wojewody i sejmiku województwa - Białystok,11) w województwie pomorskim - wojewody i sejmiku województwa - Gdańsk,12) w województwie śląskim - wojewody i sejmiku województwa - Katowice,13) w województwie świętokrzyskim - wojewody i sejmiku województwa - Kielce,14) w województwie warmińsko-mazurskim - wojewody i sejmiku województwa - Olsztyn,15) w województwie wielkopolskim - wojewody i sejmiku województwa - Poznań,16) w województwie zachodniopomorskim - wojewody i sejmiku województwa - Szczecin.

Województwa są tworzone i znoszone w drodze ustawowej!

(5a WZTPTP) Rada Ministrów, w drodze rozporządzeń, dokonuje zmian granic województw

związanych z tworzeniem, łączeniem, dzieleniem lub znoszeniem powiatów po zasięgnięciu

opinii organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, których zmiany dotyczą. Przy

dokonywaniu zmian granic województw należy dążyć do poprawienia warunków wykonywania

zadań publicznych o charakterze wojewódzkim oraz zachowania regionalnych więzi społecznych,

gospodarczych i kulturowych.

Województwo - największa jednostka podziału terytorialnego nazywana w nauce PA regionem;

wyróżnia się regiony federalne, autonomiczne, funkcjonalne i samorządowe (polskie nie należą

do żadnych z nich, bo na ich terenie funkcjonuje administracja samorządowa i rządowa)

Obecnie region oznacza jednostki większe od województw - powstają one przez porozumienia

województw (Region Dolnośląski) lub województw z terenami innych państw (Euroregion

Karpacki).

EUROPEJSKA KONWENCJA RAMOWA O WSPÓŁPRACY TRANSGRANICZNEJ MIĘDZY

WSPÓLNOTAMI I WŁADZAMI TERYTORIALNYMI (Madryt, 1980) --> w Polsce od 1993r.

Podział pomocniczy:

(5 USG) Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne.

Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto. Jednostkę

pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z

mieszkańcami lub z ich inicjatywy.Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki



pomocniczej określa statut gminy.

Sołectwa są czasami podzielone na kolonie.

Podział pomocniczy nie jest obligatoryny i nie musi obejmować całej gminy (miasta).

Odmianą podziału pomocniczego jest wyodrębnienie delegatur UW na obszarach wchodzących

w skład województw!

Podział specjalny:

Obecnie tworzone na potrzeby administracji niezespolonej (ustawowo wyliczonych organów

administracji rządowej niepodlegających zwierzchnictwu wojewody), wymiaru sprawiedliwości

lub samorządów zawodowych.

Obszar specjalny - wycinek państwa wyodrębniony z uwagi na potrzebę realizacji określonych

zadań i celów państwowych przez administrację państwową (nie ma charakteru generalnego jak

podział terytorialny, ale jest stosowane w indywidualnych przypadkach) --> np. park narodowy,

SSE, obszar górniczy, pas nadbrzeżny

Nie ma pełnej centralizacji (istnieje bowiem zasada kompetencyjności), jak też nie ma pełnej

decentralizacji (wykluczone jest to w państwach, w których jednostki podziału terytorialnego nie

mają autonomii)!

Centralizacja - organ podporządkowany zależy od organu nadrzędnego

- zależność służbowa: obowiązek wykonywania wiążących poleceń służbowych

- zależność osobowa: uzależnienie obsady stanowisk (powołanie, zwolnienie, awans, nagroda)

od woli i decyzji organu nadrzędnego

- nadzór (nieograniczony przez ustawowe kryteria): polega na kierownictwie, czyli możności



pełnego wpływania na działania organu podporządkowanego (np. nadzór Prezesa RM nad

wojewodą)

W PRL obowiązywała zasada centralizmu demokratycznego, której wyrazem było tzw.

podwójne podporządkowanie organów administracji publicznej (pionowe - będące wyrazem

centralizacji oraz poziome - innym organom tego samego szczebla lub obywatelom).

Decentralizacja - zagwarantowana prawnie względna samodzielność i niezależność; można

mówić o decentralizacji zadań, odpowiedzianości, kompetencji, interesu publicznego, itd.; w UE

może oznaczać samodzielność i niezależność państw i ich organów od Unii i jej organów

(15 KRP) Ustrój terytorialny RP zapewnia decentralizację władzy publicznej.

Ustawa powinna określać podmiot nadzorujący, granice przedmiotowe nadzoru oraz środki

nadzorcze. Wszystko to, co nie podlega nadzorowi, jest obszarem, w którym organ podlega

tylko prawu. Organ może kwestionować konkretną ingerencję nadzorczą przez, np. skargę do

sądu administracyjnego kierowną na akt nadzoru.

W decentralizacji nie istnieją polecenia służbowe, a obsada stanowisk w zasadzie nie należy do

organu nadzorczego (chyba, że jest to przewidziany przez prawo instrument nadzoru).

Samodzielność organu zdecentralizowanego oznacza pełną odpowiedzialność za wykonanie

swoich zadań i kompetencji.

Formy decentralizacji:

a) przez samorząd

b) przez zakłady administracyjne

c) przez przekazywanie funkcji i zadań organizacjom społecznym

Decentralizacja w ujęciu pozytywnym - elementy samodzielności i niezależności



Decentralizacja w ujęciu negatywnym - elementy ograniczające samodzielność

Decentralizacja w teorii zarządzania - proces rozpraszania prawa do korzystania z zasobów

organizacji na wszystkie jej szczeble

Koncentracja - w danej dziedzinie administracji publicznej wykonuje swoje kompetencje tylko

jeden organ administrujący

Dekoncentracja - przynajmniej dwa organy administrujące wykonują swoje kompetencje w

danej dziedzinie administracji publicznej

Więź resortowa - grupowanie spraw administracyjnych wg kryterium przedmiotowego

Więź terenowa - grupowanie spraw administracyjnych w centrum lub w terenie

Pojęcia koncentracji i dekoncentracji związane są tylko ze strukturami scentralizowanymi!

Kierownictwo (wyłącznie w układzie scentralizowanym) - pełna odpowiedzialność leży po

stronie organu nadrzędnego; prawo nie określa zakresu kierownictwa ani środków jego

realizacji; organ kierujący nie ma prawa przenieść kompetencji organu podporządkowanego, ale

może wytyczać sposób realizacji kompetencji (zasada kompetencyjności)

Nadzór (układy scentralizowany i zdecentralizowany) - podporządkowanie częściowe;

wyciąganie konsekwencji z zachowania organu podporządkowanego obserwowanego z punktu

widzenia jakiegoś wzorca (legalność, celowość, gospodarność, rzetelność, słuszność, itd.);



Rodzaje nadzoru:

a) represyjny (np. możliwość zatwierdzenia lub uchylenia aktu wydanego przez organ

nadzorowany, prawo do odwołania lub zawieszenia w czynnościach piastuna organu

nadzorowanego; zawieszenie działalności organu)

b) prewencyjny (np. uzgodnienie lub zaopiniowanie aktu)

Inne znaczenie nadzoru - specjalistyczne kompetencje organów administracji publicznej o

charakterze policyjnym (nadzór budowlany, nadzór sanitarny, nadzór górniczy)

Nie można używać "nadzoru" w stosunku do podmiotów, które w przewidziany prawem sposób

mogą ingerować w działalność podmiotów administrujących, ale same należą do innej grupy

organów państwa (np. NIK, sądy administracyjne)!

Nadzorem nie jest kontrola sprawowana w administracyjnym toku instancji (rozpatrywanie

przez organ wyższego stopnia odwołania od decyzji administracyjnej)!

Kontrola (badanie stanu istniejącego i porównywanie go ze stanem pożądanym) - etap

procedury nadzorczej lub procedury kierowania; może występować również samoistnie

(kontrola NIK)

Zwierzchnictwo (pojawiło się w WARW w celu nazwania relacji wynikających z zespolenia

administracji publicznej na terytorium województwa) - występuje, gdy władza administracyjna o

kompetencji ogólnej ma uprawnienia o charakterze kierowniczym wobec innych

wyspecjalizowanych organów administracji publicznej mających kompetencję szczegółową; ta

władza administracyjna odpowiada za stan spraw publicznych, na który składają się rezultaty

działania tych organów administracji publicznej

Zespolenie - przeciwieństwo specjalizacji resortowej; polega na połączeniu sił i środków

administracji publicznej zajmującej się różnymi materiami w jedną całość na danym terytorium

przez jednego wspólnego "zwierzchnika"



Zwierzchnictwo merytoryczne - dotyczy działań organów zespolonych

Zwierzchnictwo osobowe - dotyczy obsady stanowisk

(134 KRP) Prezydent Rzeczypospolitej jest najwyższym zwierzchnikiem Sił Zbrojnych

Rzeczypospolitej Polskiej.

(148 KRP) Prezes RM jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.

(153 KRP) Prezes Rady Ministrów jest zwierzchnikiem korpusu służby cywilnej.

Koordynacja - harmonizowanie działań podejmowanych przez jednostki organizacyjne

administracji; może dotyczyć działań już podjętych albo działań planowanych; może istnieć w

układzie zarówno scentralizowanym, jak i zdecentralizowanym; koordynator nie przejmuje

odpowiedzialności za działania organu koordynowanego

Wzmocnioną formą koordynacji jest zwierzchnictwo!

Współdziałanie - może wystąpić tylko w układzie zdecentralizowanym

Formy współdziałania:

a) wprowadzone przez prawo ustrojowe (różne formuły ustawowe umożliwiające wspólną

realizację zadań z zakresu administracji publicznej, np. przez kilka JST)

b) wprowadzone przez prawo materialne (zgoda, uzgodnienie, porozumienie, opinia, wyrażenie

stanowiska, itp.)

(106 KPA) Jeżeli przepis prawa uzależnia wydanie decyzji od zajęcia stanowiska przez inny organ

(wyrażenia opinii lub zgody albo wyrażenia stanowiska w innej formie), decyzję wydaje się po

zajęciu stanowiska przez ten organ.

Współkompetencja - w doktrynie nie ma zgodności czy różne formy współdziałania organów

administracyjnych w zakresie prawa materialnego oznaczają ich coimperium; nie można mówić



o coimperium przy wydaniu decyzji (jeden z organów nie uczestniczy w jej wydaniu, ale wydaje

osobne postanowienie wyrażające jego stanowisko); można przyjąć tezę o współkompetencji,

gdy stanowisko jest wiążące;

Koncepcja sieci organów administracji publicznej - współdziałające organy administracji

publicznej różnych dziedzin w państwach członkowskich UE (sama Unia nie dysponuje aparatem

administracyjnym w poszczególnych państwach);

Przykłady:

- Europejska Sieć Ochrony Konkurencji (Prezes UOKiK)

- Europejska Grupa Organów Regulacyjnych dla Sieci i Usług Łączności Elektronicznej (Prezes

UKE)

- Europejska Grupa Organów Regulacyjnych dla Energii Elektrycznej i Gazu Ziemnego (Prezes

URE)

Swoistym organem centralnym koordynującym i kontrolującym funkcjonowanie sieci jest KE

(podwójne podporządkowanie wymienionych wyżej organów krajowych - Prezes RM + KE).

Ustawa o europejskim ugrupowaniu współpracy terytorialnej z 2008 (wydana za

Rozporządzeniem PE i Rady z 2006)

- EUWT może być utworzone na terytorium UE

- celem EUWT jest ułatwianie i upowszechnianie współpracy transgranicznej, transnarodowej

lub międzyregionalnej

- EUWT posiada osobowość prawną w każdym z państw członkowskich

- EUWT składa się z członków (także granicznych państw trzecich) będących państwami,

władzami regionalnymi, władzami lokalnymi lub podmiotami prawa publicznego

- uchwałę o przystąpieniu RP do EUWT podejmuje RM; RM wyznacza ministra właściwego do

reprezentowania RP



- uchwałę o przystąpieniu JST do EUWT podejmuje organ stanowiący tej jednostki

- na przystąpienie JST lub innego podmiotu prawa publicznego wymagana jest zgoda MSZ

podjęta w drodze decyzji w uzgodnieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych,

ministrem właściwym do spraw finansów publicznych oraz ministrem właściwym do spraw

rozwoju regionalnego

- organem nadzorującym EUWT jest MSZ

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

CENTRALNE ORGANY ADMINISTRUJĄCE POZA ADMINISTRACJĄ RZĄDOWĄ

Władza wykonawcza jest szerszym pojęciem od administracji publicznej, bo zawiera też

prowadzenie polityki państwa oraz kompetencje kontrolne i nadzorcze.

1. Prezydent RP:

- nie należy do administracji publicznej, mimo że KRP zalicza go do władzy wykonawczej

- jego kompetencje administracyjnoprawne nie są liczne i trudne do oddzielenia od reszty

kompetencji (poza tym są to chyba raczej specjalne prerogatywy niż działania właściwe

administracji publicznej --> nie są to bowiem stosowanie prawa ani administrowanie; nie

mogą być też zaskarżone do sądu administracyjnego ani w administracyjnym toku instancji)

- nie można nazywać go organem administracji publicznej czy zaliczać do administracji rządowej;

dyskusyjne jest zaliczanie go do organów administrujących

OPS 4/98 --> "Na zarządzenie (postanowienie) Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej o odmowie

nadania obywatelstwa polskiego skarga do Naczelnego Sądu Administracyjnego jest

niedopuszczalna".

Kompetencje Prezydenta RP:

1) wydawanie aktów normatywnych (rozporządzenia, rozporządzenia z mocą ustawy,

zarządzenia wewnętrzne)

2) kreujące: desygnowanie Prezesa RM, powoływanie RM, zwoływanie Rady Gabinetowej,

powoływanie Prezesa i Wiceprezesa TK, Pierwszego Prezesa SN i prezesów SN, Prezesa i



wiceprezesów NSA, członków KRRiT, RPP, występowanie z wnioskiem do Sejmu o powołanie

Prezesa NBP, mianowanie Szefa Sztabu Generalnego, itd.

3) zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi

4) wydawanie aktów indywidualnych (decyzji) w niektórych kategoriach spraw

administracyjnych (nadanie obywatelstwa i wyrażanie zgody na zrzeczenie się obywatelstwa,

stosowanie prawa łaski, nadawanie orderów i odznaczeń, powoływanie sędziów i generałów,

nadawanie tytułu naukowego profesora, itd.)

5) wydawanie postanowień w zakresie realizacji kompetencji niewymagających wydania

rozporządzenia, zarządzenia lub decyzji

Organem pomocniczym Prezydenta ("urzędem") jest Kancelaria Prezydenta RP z szefem (w

randze ministra) powoływanym i odwoływanym przez Prezydenta. Prezydent nadaje Kancelarii

statut. Organem doradczym Prezydenta jest Rada Bezpieczeństwa Narodowego.

2. Organy centralne podległe Sejmowi RP (organy o charakterze częściowo organów

administracyjnych i częściowo organów kontroli państwowej):

a) Główny Inspektor Pracy

b) GIODO

Ich niezależność od rządu sprawia, że są w istocie organami naczelnymi i nie należą do

administracji rządowej.

CENTRALNA ADMINISTRACJA RZĄDOWA



Rada Ministrów - ustawa posługuje się zarówno pojęciem "Rady Ministrów", jak i "Rządu" - nie

jest potrzebne rozróżnianie tych pojęć; naczelny i kolegialny organ państwowy będący

konstytucyjnie władzą wykonawczą o kompetencji generalnej;

(146 KRP) Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie zastrzeżone dla innych

organów państwowych i samorządu terytorialnego.

Konstytucyjne domniemanie kompetencji sprawia, że status prawny RM wykracza poza

kategorię organu administracji publicznej i część działalności nie stanowi administrowania w

przyjętym znaczeniu, ale jest domeną prawa konstytucyjnego.

Skład: w większości z podmotów mających status oddzielnych, naczelnych lub centralnych

organów administracji publicznej (Prezes RM, ministrowie oraz fakultatywnie wiceprezesi RM i

przewodniczący komitetów określonych w ustawach)

Powołanie: procedura zasadnicza i dwie procedury rezerwowe

(146 KRP) Rada Ministrów prowadzi politykę wewnętrzną i zagraniczną Rzeczypospolitej

Polskiej. Rada Ministrów kieruje administracją rządową.

Kompetencje:

W zakresie i na zasadach określonych w Konstytucji i ustawach Rada Ministrów w szczególności:

1) zapewnia wykonanie ustaw,

2) wydaje rozporządzenia,

3) koordynuje i kontroluje prace organów administracji rządowej,

4) chroni interesy Skarbu Państwa,

5) uchwala projekt budżetu państwa,

6) kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie rachunków państwowych i

sprawozdanie z wykonania budżetu,

7) zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek publiczny,

8) zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,

9) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi państwami i organizacjami



międzynarodowymi,

10) zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji oraz zatwierdza i wypowiada inne

umowy międzynarodowe,

11) sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju oraz określa corocznie liczbę

obywateli powoływanych do czynnej służby wojskowej,

12) określa organizację i tryb swojej pracy.

Tryb pracy: kolegialny pod kierunkiem Prezesa RM; posiedzenia obsługuje sekretarz RM, który:

(1) przyjmuje i przekazuje projekty dokumentów rządowych, (2) opracowuje protokół ustaleń

przyjętych przez RM, (3) przygotowuje dokumenty ropzatrywane przez RM i przedkładane do

podpisu Prezesowi RM, (4) koordynuje działalność legislacyjną RM i Prezesa RM.

(17 URM) Prezes Rady Ministrów zwołuje posiedzenia Rady Ministrów, ustala ich porządek i im

przewodniczy.

Rada Ministrów i Prezes Rady Ministrów to dwa oddzielne, naczelne organy administracji

publicznej o kompetencji generalnej (których zakresy działania mogą się nakładać).

(22 URM) Posiedzenia Rady Ministrów są niejawne. Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy

lub na wniosek członka Rady Ministrów, może zezwolić zaproszonym osobom na

przysłuchiwanie się posiedzeniu Rady Ministrów w całości lub w części oraz na udzielanie

wyjaśnień. Rada Ministrów jest obowiązana informować opinię publiczną o przedmiocie

posiedzenia oraz o podjętych rozstrzygnięciach. Nie dotyczy to spraw, w stosunku do których

Prezes Rady Ministrów zarządził tajność obrad.

(1 URM) Rada Ministrów, wykonując ustanowione dla niej w Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej i ustawach zadania i kompetencje, rozpatruje sprawy i podejmuje rozstrzygnięcia na

posiedzeniach. Rada Ministrów może również rozstrzygać poszczególne sprawy w drodze

korespondencyjnego uzgodnienia stanowisk (drogą obiegową). Organizację i tryb swojej pracy

Rada Ministrów określa w regulaminie.



Członkowie RM - są częścią organu kolegialnego i jednoczśnie mają własny oddzielny zakres

kompetencji; ponoszą solidarną odpowiedzialność za działania RM przed Sejmem oraz

indywidualną odpowiedzialność za swój zakres zadań i kompetencji;

(7 URM) Członek Rady Ministrów uczestniczy, na zasadach określonych w Konstytucji

Rzeczypospolitej Polskiej, w ustalaniu polityki państwa, ponosząc za treść i za realizację działań

Rządu odpowiedzialność w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach. Członek

Rady Ministrów jest obowiązany, w zakresie swojego działania, do inicjowania i opracowywania

polityki Rządu, a także przedkładania inicjatyw, projektów założeń projektów ustaw i projektów

aktów normatywnych na posiedzenia Rady Ministrów - na zasadach i w trybie określonych w

regulaminie pracy Rady Ministrów. Członek Rady Ministrów realizuje politykę ustaloną przez

Radę Ministrów. Członek Rady Ministrów, realizując politykę ustaloną przez Radę Ministrów, w

szczególności:

1) współdziała z innymi członkami Rady Ministrów;

2) nadzoruje działalność terenowych organów administracji rządowej;

3) współdziała z samorządem terytorialnym, organizacjami społecznymi i przedstawicielstwami

środowisk zawodowych i twórczych;

4) występuje do Prezesa Rady Ministrów o powołanie zespołów międzyresortowych do

wykonywania zadań wykraczających poza zakres jego działania;

5) po zawiadomieniu Prezesa Rady Ministrów powołuje rady i zespoły, jako organy pomocnicze

w sprawach należących do zakresu jego działania.

(8 URM) Członek Rady Ministrów reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z

ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów.

(9 URM) Członek Rady Ministrów, upoważniony przez Radę Ministrów, reprezentuje Rząd przed

Sejmem Rzeczypospolitej Polskiej w sprawach rozpatrywanych z inicjatywy Rady Ministrów. W

takim wypadku minister składa, po porozumieniu się z Prezesem Rady Ministrów, wszelkie

oświadczenia w imieniu Rządu.

(12 URM) Prezes Rady Ministrów, z własnej inicjatywy lub na wniosek członka Rady Ministrów,



może, w drodze zarządzenia, tworzyć organy pomocnicze Rady Ministrów lub Prezesa Rady

Ministrów, a w szczególności: (1) stały komitet lub komitety Rady Ministrów w celu inicjowania,

przygotowania i uzgadniania rozstrzygnięć albo stanowisk Rady Ministrów lub Prezesa Rady

Ministrów w sprawach należących do zadań i kompetencji tych organów; (2) komitety do

rozpatrywania określonych kategorii spraw lub określonej sprawy; (3) rady i zespoły

opiniodawcze lub doradcze w sprawach należących do zadań i kompetencji Rady Ministrów lub

Prezesa Rady Ministrów.

(12a URM) Rada Ministrów może, w drodze rozporządzenia, tworzyć komisje do opracowania

projektów kodyfikacji określonych dziedzin prawa, uwzględniając dorobek nauki i doświadczenia

praktyki. Rada Ministrów wydając rozporządzenie, określi nazwę i przedmiot działania komisji

oraz jej skład i tryb postępowania.

(13 URM) Rada Ministrów w uzgodnieniu z zainteresowaną instytucją lub środowiskiem

społecznym może powoływać, w drodze rozporządzenia, komisje wspólne, składające się z

przedstawicieli Rządu oraz tej instytucji lub środowiska. --> np. Komisja Wspólna Rządu i

Samorządu Terytorialnego

(14 URM) Przy Prezesie RM działa Rada Legislacyjna (po zasięgnięciu jej opinii Prezes RM ustala

w drodze rozporządzenia zasady techniki prawodawczej).

(14ab URM) Przy Prezesie RM działa Rządowe Centrum Legislacji jako państwowa jednostka

organizacyjna podległa Prezesowi RM. RCL zapewnia koordynację działalności legislacyjnej RM,

Prezesa RM i innych organów administracji rządowej.

(26 URM) Kancelaria Prezesa Rady Ministrów zapewnia obsługę: (1) Rady Ministrów i Prezesa

Rady Ministrów; (2) wiceprezesów Rady Ministrów; (4) Kolegium do Spraw Służb Specjalnych;

(5) Rady Legislacyjnej; (6) Szefa Służby Cywilnej. Kancelaria może obsługiwać również

pełnomocnika Rządu oraz wskazane przez Prezesa Rady Ministrów organy pomocnicze, komisje i

komisje wspólne.

(27 URM) Kancelarią kieruje Szef Kancelarii Prezesa RM (powoływany i odwoływany przez

Prezesa RM).

Kancelaria powstała w miejsce dawnego Urzędu Rady Ministrów, krytykowanego jako

"superministerstwo".

Zadania kancelarii:

a) kontrolne (kontrola realizacji zadań wskazanych przez RM/Prezesa RM)

b) koordynacyjne (realizacja polityki kadrowej w administracji rządowej; współdziałania RM i

Prezesa RM z Sejmem, Senatem, Prezydentem i innymi organami państwowymi)



c) informacyjne (obsługa informacyjna oraz prasowa RM, Prezesa RM oraz organów

wewnętrznych RM)

(7 Statut KPRM) W Kancelarii działa Gabinet Polityczny Prezesa Rady Ministrów.

(10 URM) Rada Ministrów może ustanowić pełnomocnika Rządu do określonych spraw, których

przekazanie członkom Rady Ministrów nie jest celowe. Pełnomocnikiem Rządu może być

sekretarz stanu lub podsekretarz stanu, a w szczególnie uzasadnionych wypadkach, w zakresie

zadań o zasięgu regionalnym - wojewoda. Pełnomocnika Rządu powołuje i odwołuje Prezes

Rady Ministrów.

Prezes Rady Ministrów

(148 KRP) Prezes Rady Ministrów:

1) reprezentuje Radę Ministrów,

2) kieruje pracami Rady Ministrów,

3) wydaje rozporządzenia,

4) zapewnia wykonywanie polityki Rady Ministrów i określa sposoby jej wykonywania,

5) koordynuje i kontroluje pracę członków Rady Ministrów,

6) sprawuje nadzór nad samorządem terytorialnym w granicach i formach określonych w

Konstytucji i ustawach,

7) jest zwierzchnikiem służbowym pracowników administracji rządowej.



(5 URM) W celu wykonania zadań i kompetencji określonych w Konstytucji Rzeczypospolitej

Polskiej i ustawach, Prezes Rady Ministrów może w szczególności: (1) wyznaczyć ministrowi

zakres spraw, w których minister ten działa z upoważnienia Prezesa Rady Ministrów; (2) żądać

informacji, dokumentów i sprawozdań okresowych lub dotyczących poszczególnej sprawy albo

rodzaju spraw od ministra, kierownika urzędu centralnego lub wojewody oraz od pracowników

urzędów organów administracji rządowej po zawiadomieniu właściwego ministra, kierownika

urzędu centralnego lub wojewody; (3) zarządzić przeprowadzenie korespondencyjnego

uzgodnienia stanowisk członków Rady Ministrów; (4) zwoływać, brać udział i przewodniczyć

posiedzeniom organów pomocniczych Rady Ministrów lub Prezesa Rady Ministrów, bez względu

na ich skład i zakres działania; (5) zwoływać posiedzenia, z udziałem właściwych ministrów,

kierowników urzędów centralnych lub wojewodów i im przewodniczyć; (6) przekazać, z urzędu

lub na wniosek właściwego organu albo na wniosek strony, sprawę należącą do właściwości

więcej niż jednego ministra lub kierownika centralnego urzędu do załatwienia wskazanemu

przez siebie ministrowi, zawiadamiając o tym wszystkie inne właściwe organy oraz strony; (7)

rozstrzygać o zakresie działania ministrów w razie sporu kompetencyjnego między ministrami.

Kompetencje z zakresu zwierzchności osobowej - powoływanie i odwoływanie członków RM,

sekretarzy i podsekretarzy stanu

Kompetencje z zakresu zwierzchności służbowej - ustalanie zakresu działania wicepremierów

Prezes RM jest jednocześnie odrębnym naczelnym organem administracji publicznej o

kompetencjach generalnych.

Funkcja administracyjna:

1) wydawanie rozporządzeń i zarządzeń;

2) kierowanie i nadzorowanie procesu legislacyjnego rządu

3) wydawanie Dziennika Ustaw RP i Monitora Polskiego

4) sprawowanie kierownictwa i nadzoru nad administracją rządową (w tym: nadzór nad

administracją rządową nieobjętą działami administracji rządowej) - powoływanie i odwoływanie

kierowników organów centralnych i wojewodów

5) zwierzchnictwo służbowe nad pracownikami administracji rządowej oraz zwierzchnictwo nad

korpusem służby cywilnej



6) sprawowanie nadzoru nad podmiotami zdecentralizowanymi (np. samorząd terytorialny)

7) działania w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej

8) kompetencje organizacyjno-porządkowe, tworzenie zespołów, itp.

(6 URM) W razie nieobecności Prezesa Rady Ministrów lub w innym wypadku czasowej

niemożności wykonywania przez niego obowiązków w Radzie Ministrów, pracami Rady

Ministrów kieruje wiceprezes Rady Ministrów wyznaczony przez Prezesa Rady Ministrów lub

jeden z ministrów, jeżeli wiceprezes Rady Ministrów nie został powołany. Wiceprezes Rady

Ministrów wykonuje, w imieniu Prezesa Rady Ministrów, zadania i kompetencje w zakresie

powierzonym przez Prezesa Rady Ministrów.

Ministrowie - naczelne organy rządowej administracji publicznej zajmujące się poszczególnymi

dziedzinami tej administracji

(149 KRP) Ministrowie kierują określonymi działami administracji rządowej lub wypełniają

zadania wyznaczone im przez Prezesa Rady Ministrów. Minister kierujący działem administracji

rządowej wydaje rozporządzenia. Rada Ministrów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może

uchylić rozporządzenie lub zarządzenie ministra.

Zakres działania ministrów:

(37 UDAR) Minister kierujący określonym działem wykonuje określone w odrębnych przepisach

zadania z dziedziny obronności i ochrony bezpieczeństwa Państwa, z wyjątkiem spraw, które na

mocy odrębnych przepisów należą do innych organów administracji rządowej i państwowych

jednostek organizacyjnych.

(33 URM) Prezes Rady Ministrów ustala, w drodze rozporządzenia: (1) szczegółowy zakres

działania ministra, niezwłocznie po powołaniu RM lub powołaniu ministra, (2) ministerstwo lub

inny urząd administracji rządowej obsługujące ministra, a w wypadku ministra kierującego

określonym działem administracji rządowej - również organy jemu podległe lub przez niego



nadzorowane. Prezes Rady Ministrów określając szczegółowy zakres działania ministra, w

wypadku ministra kierującego określonym działem administracji rządowej: (1) wskazuje, z

uwzględnieniem przepisów o działach administracji rządowej, dział lub działy, którymi kieruje

minister i (3) określa, z zastrzeżeniem przepisów odrębnych, zakres uprawnień ministra jako

dysponenta wyodrębnionej lub wyodrębnionych części budżetu państwa. Minister kierujący

określonym działem administracji rządowej ustala, w drodze obwieszczenia, wykaz jednostek

organizacyjnych jemu podległych lub przez niego nadzorowanych. Obwieszczenie ogłasza się w

Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej "Monitor Polski".

Rozporządzenie Prezesa RM, które ustala zakres działania ministra to tzw. rozporządzenie

atrybucyjne.

Czy upoważnienie Prezesa RM do określania zakresu działania ministrów jest zgodne z

Konstytucją ("zakres działania ministra kierującego działem administracji rządowej określają

ustawy")? Odpowiedź powinna być negatywna!

(34 URM) Minister kieruje, nadzoruje i kontroluje działalność podporządkowanych organów,

urzędów i jednostek. W szczególności w tym zakresie: (1) tworzy i likwiduje jednostki

organizacyjne, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej; (2) powołuje i odwołuje

kierowników jednostek organizacyjnych, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Minister

nadzoruje i kontroluje działalność organów i jednostek, w stosunku do których uzyskał

uprawnienia nadzorcze na podstawie przepisów ustawowych - na zasadach określonych w tych

przepisach.

(34a URM) Minister, w celu dostosowania do polityki ustalonej przez Radę Ministrów zasad i

kierunków działania podległych lub nadzorowanych centralnych organów administracji

rządowej, innych urzędów lub jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej,

może wydawać kierownikom urzędów centralnych oraz kierownikom innych urzędów i

jednostek organizacyjnych wiążące ich wytyczne i polecenia. Wytyczne i polecenia nie mogą

dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej.

Wytyczne i polecenia wydane ustnie w ymagają potwierdzenia na piśmie. Przepisów tych nie

stosuje się do organów, urzędów i jednostek organizacyjnych wchodzących w skład zespolonej

administracji rządowej, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej.



(35 URM) Minister, do którego zakresu działania należy sprawowanie nadzoru nad określonym

urzędem centralnym, przedstawia sprawy dotyczące tego urzędu na posiedzeniu Rady

Ministrów. Jeżeli odrębne przepisy nie stanowią inaczej, minister: (1) składa Prezesowi Rady

Ministrów wniosek o nadanie urzędowi centralnemu statutu; (2) składa Prezesowi Rady

Ministrów wnioski o powołanie i odwołanie kierownika urzędu centralnego; (3) powołuje

zastępców kierownika urzędu centralnego. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje

statut. Minister zapewnia współdziałanie podległych urzędów centralnych. Minister przedstawia

Radzie Ministrów lub Prezesowi Rady Ministrów projekty dokumentów rządowych w sprawach

dotyczących działania podległych mu urzędów centralnych.

Minister jest jednocześnie naczelnym organem administracji publicznej należącym do danego

działu. Minister wydaje decyzje administracyjne w indywidualnych sprawach z zakresu

administracji publicznej.

(37 URM) Minister wykonuje swoje zadania przy pomocy sekretarza i podsekretarzy stanu,

gabinetu politycznego ministra oraz dyrektora generalnego urzędu. Zakres czynności sekretarza i

podsekretarza stanu ustala właściwy minister, zawiadamiając o tym Prezesa Rady Ministrów.

Sekretarza stanu i podsekretarza stanu powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek właściwego

ministra. Sekretarza i podsekretarza stanu odwołuje Prezes Rady Ministrów. Ministra zastępuje

sekretarz stanu w zakresie przez niego ustalonym lub podsekretarz stanu, jeżeli sekretarz stanu

nie został powołany.

(39 URM) Ministerstwo tworzy, znosi lub przekształca Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia.

W razie zniesienia lub przekształcenia ministerstwa, Prezes Rady Ministrów określa, w drodze

zarządzenia, przeznaczenie składników majątkowych, będących w posiadaniu tego ministerstwa,

chyba że odrębne przepisy stanowią inaczej, oraz ustala podmiot i sposób przekazania spraw

wszczętych i niezakończonych przed dniem jego zniesienia lub przekształcenia.W każdym

ministerstwie mogą być tworzone w szczególności: (1) gabinet polityczny ministra, (2) komórki

organizacyjne, tj. departamenty, biura oraz wydziały, referaty i zespoły, a także stanowiska

samodzielne. Prezes Rady Ministrów, w drodze zarządzenia, nadaje ministerstwu statut, w

którym określa jego szczegółową strukturę organizacyjną.

Ustawy szczególne przewidują inne ciała doradcze, np. Krajowa Rada Transplantacyjna, Rada

Pomocy Społecznej, Państwowa Rada Ochrony Środowiska.



Dyrektor generalny sprawuje bezpośredni nadzór (zatwierdzanie wewnętrznych regulaminów

organizacyjnych) nad komórkami organizacyjnymi:

1) departamenty (realizacja merytorycznych zadań)

2) biura (realizacja zadań w zakresie obsługi ministerstwa)

3) sekretariaty (obsluga ministra, komitetów, rad i zespołów)

oraz: wydziały, referaty i zespoły jako komórki organizacyjne w (1) i (2)

Komitety - naczelne organy administracji publicznej; organy kolegialne, których przewodniczący

są członkami rządu o randze i kompetencjach ministrów;

Komitet do Spraw Europejskich (ustawa z 2009r.) - przewodniczącym jest minister do spraw

członkostwa RP w UE reprezentowany przez Sekretarza do Spraw Europejskich (sekretarz stanu

w urzędzie ministra)

Niegdyś: Komitet Badań Naukowych (uchylona ustawa z 1991r.; kompetencje przekazane

ministrowi właściwemu do spraw nauki w 2004r.)

KRRiT - naczelny organ administracji publicznej; konstytucyjny "organ ochrony prawa"

(213 KRP) Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji stoi na straży wolności słowa, prawa do informacji

oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji. Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji wydaje

rozporządzenia, a w sprawach indywidualnych podejmuje uchwały.

(6 URiT) Do zadań Krajowej Rady należy w szczególności: (1) projektowanie w porozumieniu z

Prezesem Rady Ministrów kierunków polityki państwa w dziedzinie radiofonii i telewizji; (2)

określanie, w granicach upoważnień ustawowych, warunków prowadzenia działalności przez

dostawców usług medialnych; (3) podejmowanie, w zakresie przewidzianym ustawą,



rozstrzygnięć w sprawach koncesji na rozpowszechnianie programów, wpisu do rejestru

programów, zwanego dalej "rejestrem", oraz prowadzenie tego rejestru; (3a) uznawanie za

nadawcę społecznego lub odbieranie tego przymiotu, na warunkach określonych ustawą; (4)

sprawowanie w granicach określonych ustawą kontroli działalności dostawców usług

medialnych; (5) organizowanie badań treści i odbioru usług medialnych; (5a) prowadzenie

monitoringu rynku audiowizualnych usług medialnych na żądanie w celu ustalenia kręgu

podmiotów dostarczających audiowizualne usługi medialne na żądanie oraz oceny wykonania

obowiązków wynikających z ustawy przez te podmioty; (6) ustalanie wysokości opłat za

udzielenie koncesji oraz wpis do rejestru; (6a) ustalanie wysokości opłat abonamentowych; (7)

opiniowanie projektów aktów prawnych oraz umów międzynarodowych dotyczących radiofonii i

telewizji lub audiowizualnych usług medialnych na żądanie; (8) inicjowanie postępu naukowo-

technicznego i kształcenia kadr w dziedzinie radiofonii i telewizji; (9) organizowanie i inicjowanie

współpracy z zagranicą w dziedzinie radiofonii i telewizji, w tym współpracy z organami

regulacyjnymi państw członkowskich Unii Europejskiej, właściwymi w sprawach usług

medialnych; (10) współpraca z właściwymi organizacjami i instytucjami w zakresie ochrony praw

autorskich, praw wykonawców, praw producentów oraz dostawców usług medialnych; (11)

przeprowadzanie jawnych i otwartych konkursów na stanowiska członków rad nadzorczych w

jednostkach publicznej radiofonii i telewizji; (12) inicjowanie i wspieranie samoregulacji i

współregulacji w zakresie dostarczania usług medialnych; (13) upowszechnianie umiejętności

świadomego korzystania z mediów (edukacji medialnej) oraz współpraca z innymi organami

państwowymi, organizacjami pozarządowymi i innymi instytucjami w zakresie edukacji

medialnej.

(7 URiT) W skład Krajowej Rady wchodzi pięciu członków powoływanych: 2 przez Sejm, 1 przez

Senat i 2 przez Prezydenta, spośród osób wyróżniających się wiedzą i doświadczeniem w

zakresie środków społecznego przekazu. Przewodniczącego Krajowej Rady wybierają ze swojego

grona i odwołują członkowie Krajowej Rady. Kadencja członków Krajowej Rady trwa 6 lat, licząc

od dnia powołania ostatniego członka. Członkowie Krajowej Rady pełnią swe funkcje do czasu

powołania następców.

Przewodniczący KRRiT (wykonuje jednoosobowo niektóre kompetencje i staje się w ten sposób

oddzielnym organem administracji publicznej) --> podejmuje decyzję w sprawie koncesji na

podstawie uchwały Krajowej Rady.

Rada Polityki Pieniężnej - wewnętrzny organ NBP, który z uwagi na ważne kompetencje

powinien być zaliczany do specjalnych, centralnych organów administracji publicznej

RPP: ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i składa sprawozdanie Sejmowi z ich



wykonywania, ustala wysokość stóp procentowych NBP, przyjmuje roczne sprawozdanie

finansowe NBP, itd.

(13 UNBP) W skład Rady wchodzą: Przewodniczący Rady, którym jest Prezes NBP oraz 9

członków powoływanych w równej liczbie przez Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sejm i

Senat, spośród specjalistów z zakresu finansów.

Organy centralne - na ogół jednoosobowe, choć nazwa może wskazywać na kolegialność

(komisja, komitet, inspektorat); organem jest niemal zawsze przewodniczący instytucji (szef,

prezes), a podporządkowane mu jednostki stanowią tzw. quasi-resort; tworzone w zasadzie w

ustawie i powoływane z reguły przez Prezesa RM; fakt nieposiadania statusu organu naczelnego

oznacza podporządkowanie (najczęściej Prezesowi RM lub ministrowi); nie mają generalnych

kompetencji; nie mają prawa do stanowienia aktów powszechnie obowiązujących

(rozporządzeń)

Rodzaje organów centralnych:

1) podległe RM (np. Kolegium do Spraw Służb Specjalnych, Komitet Polityki Ubezpieczeń

Eksportowych)

2) podległe Prezesowi RM (niewchodzące w skład działów administracji rządowej: GUS, PKN,

UOKiK, ABW, AW, CBA, UZP, URE, PAK oraz inne, np. Centralna Komisja do Spraw Stopni i

Tytułów, Rada do Spraw Przeciwdziałania Narkomanii, Rada Polityki Regionalnej Państwa)

3) podległe ministrom - wchodzące w skład działów administracji rządowej (np. Państwowa

Komisja Akredytacyjna, Generalny Inspektor Informacji Finansowej, Urząd Patentowy, Główny

Inspektor Nadzoru Budowlanego, Rada do Spraw Muzeów, Rada Pomocy Społecznej, Główny

Instytut Ochrony Roślin i Nasiennictwa, Komendant Główny Policji, Główny Geolog Kraju,

Krajowa Rada Transplantacyjna)

Niezależne organy regulacyjne - tworzone dla prowadzenia regulacji rynków infrastrukturalnych

przez ingerencję w zachowania rynkowe przedsiębiorców mieszczące się w ramach swobody DG

i pozostające głównie pod rządem prawa prywatnego; ich istotą jest to, że będąc centralnymi

organami państwowymi są one w istocie niezależne od organów własnego państwa, bo

bardziej od Unii Europejskiej; pracownicy organów (w istocie członkowie, bo organy mają



strukturę agencji) nie są podlegli służbowo ani osobowo, ale obsada personalna zależy od

premiera; organy te nie mają inicjatywy ustawodawczej; mogą jednak wydawać akty regulacyjne

i stosować sankcje

Przykłady NOR: Prezes UOKiK, Prezes UKE, Prezes URE, Prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego,

Prezes Urzędu Transportu Kolejowego

W Polsce nie mają one całkowitej niezależności (np. nadzór Prezesa RM nad UOKiK)

TERENOWA ADMINISTRACJA RZĄDOWA

Koncepcje budowania administracji rządowej w terenie:

1) Francja --> prefekt (przedstawiciel rządu) skupia w swoim ręku całość zadań bez rozdzielania

na organ administracji niezespolonej

2) Polska do 1998r. --> oparcie administracji rządowej w terenie na organach

wyspecjalizowanych koordynowanych na szczeblu rządowym

3) USA/UK --> brak przedstawicieli rządu i ograniczona liczba rządowych organów

wyspecjalizowanych; oddanie zdecentralizowanym JST

Obecnie w Polsce terenowa administracja rządowa została zorganizowana w:

a) województwie w sposób pierwszy

b) w powiecie (z wyjątkami) i gminie w sposób trzeci

Odrębne organy administracji rządowej są zlokalizowane tylko na szczeblu wojewódzkim i

wyjątkowo w powiecie. W gminach ich nie ma, bo zadania z zakresu administracji rzadowej

wykonują organy samorządowe jako tzw. zadania zlecone!



Wojewoda

(152 KRP) Przedstawicielem Rady Ministr ów w województwie jest wojewoda.

(2 WARW) Zadania administracji rządowej w województwie wykonują: (1) wojewoda; (2) organy

rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy zespolonych służb,

inspekcji i straży; (3) organy niezespolonej administracji rządowej; (4) jednostki samorządu

terytorialnego i ich związki, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z

odrębnych ustaw lub z zawartego porozumienia; (5) starosta, jeżeli wykonywanie przez niego

zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw; (6) inne podmioty, jeżeli wykonywanie

przez nie zadań administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw.

(3 WARW) Wojewoda jest: (1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie; (2)

zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie; (3) organem rządowej

administracji zespolonej w województwie; (4) organem nadzoru nad działalnością jednostek

samorządu terytorialnego i ich związków pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2; (5)

organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą wszystkie

sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach

do właściwości innych organów tej administracji; (6) reprezentantem Skarbu Państwa, w

zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach; (7) organem wyższego stopnia w

rozumieniu KPA. Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności

wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej,

realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji

rządowej.

Wojewoda w sensie funkcjonalnym jest częścią rządu.

Wojewoda reprezentuje SP (dotyczy zwłaszcza mienia powierzonego mu dla wykonania zadań).

Choć ustawa pomija tę możliwość, to wojewoda może wydawać decyzję administracyjne w

pierwszej instancji.

Wojewoda stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na terenie województwa lub jego

części.



(22 WARW) Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki RM w województwie, a w

szczególności: (1) dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki RM oraz koordynuje i

kontroluje wykonanie zadań, (2) zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji

rządowej i samorządowej w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania

zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i

utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom

żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, (3)

dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan

operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm

przeciwpowodziowy, (4) wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa

państwa oraz zarządzania kryzysowego, (5) przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem

ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w

sprawach dotyczących województwa, (6) wykonuje inne zadania określone w odrębnych

ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

(23 WARW) Wojewoda: (1) reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w

czasie oficjalnych wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych; (2)

współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji

rządowych i pozarządowych, na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw

zagranicznych. Wojewoda jest informowany o służbowym pobycie członków Rady Ministrów w

województwie.

(24 WARW) Wojewoda reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami

przyjętymi przez Radę Ministr ów.

(25 WARW) Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji

rządowej działające w wojew ództwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych, obowiązujące również

organy samorządu terytorialnego. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje

właściwego ministra. Polecenia nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej

w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-

rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń.

Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń wydanych organom niezespolonej

administracji rządowej i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie

sporu, przedstawiając jednocześnie stanowisko w sprawie.

(26 WARW) Wojewoda w zakresie zadań administracji rządowej realizowanych w województwie

ma prawo żądania od organów administracji rządowej działających w województwie bieżących

informacji i wyjaśnień o ich działalności, w tym w sprawach prowadzonych na podstawie KPA. Z

uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych lub innych tajemnic prawnie

chronionych wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej w województwie

przez organy administracji rządowej, a także przez organy samorządu terytorialnego w zakresie



zadań przejętych na podstawie porozumienia lub zadań zleconych.

(27 WARW) Wojewoda może, w drodze decyzji administracyjnej, wstrzymać egzekucję

administracyjną. Wstrzymanie egzekucji administracyjnej może nastąpić w szczeg ólnie

uzasadnionych przypadkach, na czas określony, i może dotyczyć czynności każdego organu

prowadzącego egzekucję administracyjną. O wstrzymaniu egzekucji administracyjnej wojewoda

informuje ministra właściwego w sprawie postępowania, w związku z którym toczy się egzekucja

administracyjna.

Wstrzymanie przez wojewodę egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze pieniężnym

może być dokonane w odniesieniu do tej samej należności tylko jednorazowo, na okres nie

dłuższy niż 30 dni. O wstrzymaniu egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze

pieniężnym wojewoda niezwłocznie zawiadamia również ministra właściwego do spraw

finansów publicznych, z podaniem przyczyny jej wstrzymania.

(28 WARW) Wojewoda kontroluje: (1) wykonywanie przez organy rządowej administracji

zespolonej w wojew ództwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na

podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz wytycznych i poleceń

Prezesa Rady Ministrów; (2) wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne

podmioty zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy

lub porozumienia z organami administracji rządowej. Wojewoda w szczególnie uzasadnionych

przypadkach może kontrolować sposób wykonywania przez organy niezespolonej administracji

rządowej działające w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych

wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych. Kontrola wykonywana jest pod

względem: (1) legalności, gospodarności, celowości i rzetelności - w odniesieniu do działalności

organów administracji rządowej oraz innych podmiotów; (2) legalności, gospodarności i

rzetelności - w odniesieniu do działalności organów samorządu terytorialnego.

Kompetencje wojewody:

"Domniemanie kompetencji" (ukazuje podział na organy administracji rządowej w

województwie o kompetencji ogólnej (wojewoda) i o szczególnej (organy niezespolone)) -->

"Wojewoda jest organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości



należą wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w

odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji".

"Tej administracji", czyli przepis nie obejmuje odcinków administracji rządowej wykonywanej

przez organy administracji samorządowej jako tzw. zadania zlecone!

Należy pamiętać, że nie jest to "domniemanie kompetencji", bo i tak należy znaleźć normę,

która w konkretnym przypadku gdzieś kompetencję lokalizuje! Przy braku normy nie ma

kompetencji! W tym przepisie należy skupić się na słowie "sprawy".

(17 WARW) Wojewoda, w celu realizacji powierzonych mu zadań, wydaje zarządzenia.

(6 WARW) Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministr ów na wniosek ministra

właściwego do spraw administracji publicznej.

(7 WARW) Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody.

Wicewojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody. Wojewoda

określa, w formie zarządzenia, zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez

wicewojewodów. Jeżeli wojewoda nie pełni obowiązków służbowych, zakres zastępstwa

wicewojewody, a w przypadku powołania dwóch wicewojewodów - I wicewojewody, rozciąga

się na wszystkie kompetencje wojewody.

(8 WARW) Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody, w szczególności wydając w

tym zakresie wytyczne i polecenia, żądając przekazania sprawozdań z działalności wojewody

oraz dokonując okresowej oceny jego pracy. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad

działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką Rady

Ministrów. Minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje nadzór nad

działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z powszechnie

obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności. Przepis o ministrze

właściwym do spraw administracji publicznej nie narusza uprawnień właściwych ministrów w

stosunku do wojewody, określonych w KPA.

(61 WARW) Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym

rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej

administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich



wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady Ministrów lub

naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.

(9 WARW) Właściwy minister wykonuje swoje uprawnienia wobec wojewody w zakresie i na

zasadach określonych w odrębnych ustawach. Wojewoda jest obowiązany do udzielania

właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej, w wyznaczonym

terminie, żądanych przez niego informacji i wyjaśnień.

(10 WARW) Spory między wojewodami oraz między wojewodą a członkiem Rady Ministr ów lub

centralnym organem administracji rządowej rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.

(11 WARW) Prezes Rady Ministrów może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji

publicznej do wykonywania, w jego imieniu, przysługujących mu wobec wojewody uprawnień, z

wyjątkiem powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między

wojewodą a członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej.

(12 WARW) Wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i

ich związków na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

(13 WARW) Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów

rządowej administracji zespolonej w województwie. Dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego

zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie. Prawa i obowiązki dyrektora generalnego urzędu

określa odrębna ustawa.

(14 WARW) W celu usprawnienia działania organów rządowej administracji zespolonej w

województwie wojewoda może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego.

(15 WARW) Wojewoda nadaje urzędowi wojew ódzkiemu statut podlegający zatwierdzeniu przez

Prezesa Rady Ministrów. Statut jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym. W skład

urzędu wojewódzkiego wchodzą komórki organizacyjne: (1) wydziały - do realizacji

merytorycznych zadań urzędu; (2) biura - do realizacji zadań w zakresie obsługi urzędu; (3)

oddziały jako komórki organizacyjne wewnątrz komórek wymienionych w (1) i (2). Wykaz

jednostek organizacyjnych podporządkowanych wojewodzie lub przez niego nadzorowanych

stanowi załącznik do statutu urzędu wojewódzkiego. Zmiana statutu urzędu wojewódzkiego

polegająca na aktualizacji wykazu jednostek podporządkowanych wojewodzie lub przez niego

nadzorowanych nie wymaga zatwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów.

(16 WARW) Szczegółową organizację oraz tryb pracy urzędu wojewódzkiego określa regulamin

ustalony przez wojewodę w drodze zarządzenia.

(18 WARW) W przypadkach uzasadnionych szczególnymi potrzebami wojewoda może

ustanowić, na czas oznaczony, swojego pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie

określonym w pełnomocnictwie. Wojewoda może tworzyć zespoły doradcze.



Wojewódzka administracja zespolona - drugie obok wojewody ogniwo administracji rządowej

w województwie

Administracja zespolona - wojewoda oraz organy rządowej administracji zespolonej w

województwie, w tym kierownicy zespolonych służb, inspekci i straży (należy powiedzieć, że

administrację rządową na terenie województwa wykonują także kierownicy powiatowych

służb, inspekcji i straży działający pod zwierzchnictwem starosty, ale stanowią oni powiatową

administrację zespoloną)

Ustawy odróżniają służby, inspekcje i straże od ich kierowników (ci mają status

jednoosobowych organów administracji publicznej)

Podmioty:

1. Komendant Wojewódzki PSP

2. Komendant Wojewódzki Policji

3. Kurator Oświaty

4. Wojewódzki Inspektor Farmaceutyczny

5. Wojewódzki Inspektor Inspekcji Handlowej

6. Wojewódzki Inspektor Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych

7. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Budowlanego

8. Wojewódzki Inspektor Nadzoru Geodezyjnego i Kartograficznego

9. Wojewódzki Inspektor Ochrony Roślin i Nasiennictwa

10. Wojewódzki Inspektor Ochrony Środowiska

11. Wojewódzki Inspektor Transportu Drogowego



12. Wojewódzki Konserwator Zabytków

13. Wojewódzki Lekarz Weterynarii

(53 WARW) Organy rządowej administracji zespolonej w województwie wykonują swoje zadania

i kompetencje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

Szczegółową organizację rządowej administracji zespolonej w województwie określa statut

urzędu wojewódzkiego. Do obsługi zadań organów rządowej administracji zespolonej

nieposiadających własnego aparatu pomocniczego tworzy się w urzędzie wojewódzkim

wydzielone komórki organizacyjne. Regulaminy urzędów obsługujących organy rządowej

administracji zespolonej są zatwierdzane przez wojewodę.

(54 WARW) W celu usprawnienia działania organów rządowej administracji zespolonej w

województwie wojewoda może tworzyć delegatury urzędów je obsługujących.

(55 WARW) Organy rządowej administracji zespolonej w województwie przekazują wojewodzie

informacje o wynikach prowadzonych, na podstawie odrębnych ustaw, kontroli ich dotyczących.

Rodzaje zwierzchnictwa/zespolenia:

a) organizacyjne (włączenie jednostek zespolonych do urzędu wojewódzkiego)

b) finansowe (budżety jednostek są częściami budżetu wojewody)

c) osobowe (wpływ wojewody na obsadę personalną służb, inspekcji i straży)

d) kompetencyjne (kompetencje wojewody mogą być wykonywane osobiście przez niego albo

przez kierowników służb, inspekcji i straży)

(51 WARW) Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie: (1)

kieruje nią i koordynuje jej działalność; (2) kontroluje jej działalność; (3) zapewnia warunki

skutecznego jej działania; (4) ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.



Polecenia wojewody (z 25 WARW) są tzw. poleceniami celu (nie mogą być poleceniami

służbowymi, bo wojewoda nie jest przełożonym służbowym jednostek zespolonych, a jedynie

dzierży kompetencje opiniodawcze przy powoływaniu i odwoływaniu tych organów).

Pozostawiają one swobodę wyboru środków i nie mogą dotyczyć wydania konkretnej decyzji.

Kierowanie przez wojewodę rządowej administracji zespolonej (z 51 WARW) nie może być

traktowane zatem dosłownie.

Ponadto kierownictwo (z 51 WARW) implikowałoby pełną odpowiedzialność wojewody - co

prawda 51 WARW mówi o "odpowiedzialności za działania", ale jej nie precyzuje. Należy dodać,

że te różnorakie jednostki podlegają swoim organom nadrzędnym. Wobec tego

odpowiedzialności musi być podzielona. Wskazówką powinna być regulacja szczególna dot.

służb, inspekcji i straży - odpowiedzialność tam określona winna mieć pierwszeństwo przed

odpowiedzialnością wojewody z 51 WARW.

Finasnowanie jednostek jest zróżnicowane (budżety organów centralnych), co osłabia wpływ

wojewody w zakresie "zapewniania warunków skutecznego działania" z 51 WARW.

Wojewódzka administracja niezespolona

(57 WARW) Ustanowienie organów niezespolonej administracji rządowej może następować

wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem

wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego

województwa.

(56 WARW) Organami niezespolonej administracji rządowej są terenowe organy administracji

rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji

rządowej oraz kierownicy państwowych os ób prawnych i kierownicy innych państwowych

jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w

województwie:

1) szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowi komendanci uzupełnień;

2) dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych;

3) dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów kontroli

skarbowej;

4) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i dyrektor Specjalistycznego Urzędu Górniczego;



5) dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar;

6) dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych;

7) dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej;

8) dyrektorzy urzędów morskich;

9) dyrektorzy urzędów statystycznych;

10) dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej;

11) graniczni i powiatowi lekarze weterynarii;

12) komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży

Granicznej;

13) okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego;

14) państwowi graniczni inspektorzy sanitarni;

15) regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.

Brak zespolenia oznacza, że wojewoda nie sprawuje zwierzchnictwa. Należy jednak pamiętać o

poleceniach celu (z 25 WARW). Ponadto: "Wojewoda w szczególnie uzasadnionych przypadkach

może kontrolować sposób wykonywania przez organy niezespolonej administracji rządowej

działające w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na

podstawie upoważnień w nich zawartych".

(58 WARW) Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są

obowiązane do składania wojewodzie rocznych informacji o swojej działalności w

województwie, do końca lutego każdego roku. W przypadku gdy obszar działalności organu

przekracza obszar jednego województwa informację składa się wszystkim właściwym

wojewodom.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

(3 EKSL) Samorząd lokalny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach

określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich

własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańc ów.



(16 KRP) Ogół mieszkańców jednostek zasadniczego podziału terytorialnego stanowi z mocy

prawa wspólnotę samorządową.

Grupa ludzi stanowiąca wspólnotę nie ma wyłącznie wspólnych interesów, ale w jej obrębie

ścierają się różne interesy.

Uczestnictwo w takiej wspólnocie jest obowiązkowe i powstaje z mocy prawa!

Koncepcje wspólnoty jako substratu samorządu terytorialnego:

a) wspólnota nie ma własnych praw i obowiązków i nie jest samodzielnym podmiotem PA

b) wspólnota jest podmiotem PA i realizuje uprawnienia za pomocą organów

Wybór będzie otwarty tak długo, jak długo ustawodawca nie przypisze wspólnotom konkretnych

cech podmiotowości administracyjnoprawnej.

JST = wspólnota + terytorium; gmina, powiat, województwo samorządowe

(1 USG) Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. Ilekroć w ustawie

jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę samorządową oraz odpowiednie

terytorium.

(1 USP) Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową.Ilekroć w

ustawie jest mowa o powiecie, należy przez to rozumieć lokalną wspólnotę samorządową oraz

odpowiednie terytorium.

(1 USW) Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową.

Ilekroć w ustawie jest mowa o województwie lub samorządzie województwa, należy przez to

rozumieć regionalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Raz uformowana przez prawo JST istnieje niezależnie od woli mieszkańców i nie ma prawa

samorozwiązania się.

Jednostki zasadniczego podziału terytorialnego zostały wyznaczone według trzech szczebli

samorządu terytorialnego.



JST są całkowicie niezależne od siebie - choć zostały umieszczone na trzech piętrach podziału

terytorialnego, to nie ma między nimi żadnej hierarchii. W sensie organizacyjnym w skład

województwa wchodzą powiaty, a w skład powiatów gminy, ale ta przynależność nie wiąże się z

uzależnieniem.

(4 USW) Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielności powiatu i gminy.

Organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub

kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.

(4 USP) Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

JST podlegają osobno nadzorowi weryfikacyjnemu organów administracji rządowej oraz dla

każdej z nich z osobna organem odwoławczym jest SKO.

Samorząd terytorialny jest fragmentem ustroju państowego, a więc nie ma przeciwstawienia

między samorządem terytorialnym a administracją rządową lub między samorządem

terytorialnym a państwem! Samorząd nie ma własnych i suwerennych zadań i praw, ale

wykonuje zadania państwa. Organy samorządu terytorialnego wykonują kompetencje własne

oraz zadania zlecone (przez ustawy lub administrację rządową).

Podział na trzy ustawy samorządowe wynika z tego, że do reformy z 1998r. nie było powiatu.

Rodział VII KRP "Samorząd terytorialny"

(163 KRP) Samorząd terytorialny wykonuje zadania publiczne nie zastrzeżone przez Konstytucję

lub ustawy dla organów innych władz publicznych.

(164 KRP) Podstawową jednostką samorządu terytorialnego jest gmina. Inne jednostki

samorządu regionalnego albo lokalnego i regionalnego określa ustawa. Gmina wykonuje

wszystkie zadania samorządu terytorialnego nie zastrzeżone dla innych jednostek samorządu

terytorialnego.

(165 KRP) Jednostki samorządu terytorialnego mają osobowość prawną. Przysługują im prawo

własności i inne prawa majątkowe. Samodzielność jednostek samorządu terytorialnego podlega



ochronie sądowej.

(166 KRP) Zadania publiczne służące zaspokajaniu potrzeb wspólnoty samorządowej są

wykonywane przez jednostkę samorządu terytorialnego jako zadania własne. Jeżeli wynika to z

uzasadnionych potrzeb państwa, ustawa może zlecić jednostkom samorządu terytorialnego

wykonywanie innych zadań publicznych. Ustawa określa tryb przekazywania i sposób

wykonywania zadań zleconych. Spory kompetencyjne między organami samorządu

terytorialnego i administracji rządowej rozstrzygają sądy administracyjne.

(167 KRP) . Jednostkom samorządu terytorialnego zapewnia się udział w dochodach publicznych

odpowiednio do przypadających im zadań. Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są

ich dochody własne oraz subwencje ogólne i dotacje celowe z budżetu państwa. Źródła

dochodów jednostek samorządu terytorialnego są określone w ustawie. Zmiany w zakresie

zadań i kompetencji jednostek samorządu terytorialnego następują wraz z odpowiednimi

zmianami w podziale dochodów publicznych.

(168 KRP) Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo ustalania wysokości podatków i opłat

lokalnych w zakresie określonym w ustawie.

(169 KRP) Jednostki samorządu terytorialnego wykonują swoje zadania za pośrednictwem

organów stanowiących i wykonawczych. Wybory do organów stanowiących są powszechne,

równe, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym. Zasady i tryb zgłaszania kandydatów i

przeprowadzania wyborów oraz warunki ważności wyborów określa ustawa. Zasady i tryb

wyborów oraz odwoływania organów wykonawczych jednostek samorządu terytorialnego

określa ustawa. Ustrój wewnętrzny jednostek samorządu terytorialnego określają, w granicach

ustaw, ich organy stanowiące.

(170 KRP) Członkowie wspólnoty samorządowej mogą decydować, w drodze referendum, o

sprawach dotyczących tej wspólnoty, w tym o odwołaniu pochodzącego z wyborów

bezpośrednich organu samorządu terytorialnego. Zasady i tryb przeprowadzania referendum

lokalnego określa ustawa.

(171 KRP) Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenia

legalności. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są Prezes

Rady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izby

obrachunkowe. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiący

samorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.

(172 KRP) Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się. Jednostka samorządu

terytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności

lokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innych

państw. Zasady, na jakich jednostki samorządu terytorialnego mogą korzystać z tych praw



określa ustawa.

Zasada pomocniczości

(4 EKSL) Generalnie odpowiedzialność za sprawy publiczne powinny ponosić przede wszystkim

te organy władzy, które znajdują się najbliżej obywateli. Powierzając te funkcje innemu organowi

władzy, należy uwzględnić zakres i charakter zadania oraz wymogi efektywności i gospodarności.

(6 USG) Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym,

niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej,

rozstrzyganie w sprawach należy do gminy.

(4 USP) Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym.

Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

(2 USW) Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych

o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji

rządowej.

Zasada decentralizacji

(15 KRP) Ustrój terytorialny Rzeczypospolitej Polskiej zapewnia decentralizację władzy

publicznej.

Decentralizacja administracji publicznej jest konkretyzacją zasady pomocniczości. Jednakże

decentralizacja nie jest równoznaczna z pomocniczością, bo może być tak, że powierzenie zadań

organom samorządu województwa oznacza, że zadania te nie mogą być wykonywane bliżej

obywatela, to jest przez organy samorządu powiatowego lub gminnego.

Zasada samodzielności

(4 EKSL) Społeczności lokalne mają - w zakresie określonym prawem - pełną swobodę działania

w każdej sprawie, która nie jest wyłączona z ich kompetencji lub nie wchodzi w zakres

kompetencji innych organów władzy.



(6 EKSL) Jeśli bardziej ogólne postanowienia ustawy nie stanowią inaczej, społeczności lokalne

powinny móc samodzielnie ustalać swą wewnętrzną strukturę administracyjną, tworząc

jednostki dostosowane do specyficznych potrzeb i umożliwiające skuteczne zarządzanie.

(16 KRP) Samorząd terytorialny uczestniczy w sprawowaniu władzy publicznej. Przysługującą mu

w ramach ustaw istotną część zadań publicznych samorząd wykonuje w imieniu własnym i na

własną odpowiedzialność.

(2 USG) Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialność.

Gmina posiada osobowość prawną. Samodzielność gminy podlega ochronie sądowej.

(2 USP) Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną

odpowiedzialność. Powiat ma osobowość prawną. Samodzielność powiatu podlega ochronie

sądowej. O ustroju powiatu stanowi jego statut.

(6 USW) Samorząd województwa: (1) wykonuje określone ustawami zadania publiczne w

imieniu własnym i na własną odpowiedzialność; (2) dysponuje mieniem wojewódzkim; (3)

prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu. Województwo ma

osobowość prawną. Samodzielność województwa podlega ochronie sądowej.

Nie można z powyższych przepisów wnioskować o tym, że JST reprezentuje tylko siebie, a

wykonywane zadania publiczne są tylko jej! Są to zawsze zadania państwa zabezpieczone przez

ten sam przymus państwowy, a JST wykonują je w imieniu państwa.

167, 168 KRP --> samodzielność finansowa i podatkowa

Osobowość prawna w rozumieniu prawa prywatnego przysługuje JST (osobowość

publicznoprawna wynika z samej istoty samorządu jako podmiotu dysponującego władztwem

państwowym i posiadają ją także podmioty niebędące osobami prawnymi w świetle prawa

cywilnego). Z tytułu osobowości prawnej przysługują im prawo własności i inne prawa

majątkowe, a także mogą one dysponować mieniem komunalnym należącym do wspólnoty.

Miarą niezależności JST jest zakres nadzoru administracji rządowej!

(11 EKSL) Społeczności lokalne mają prawo do odwołania na drodze sądowej w celu zapewnienia

swobodnego wykonywania uprawnień oraz poszanowania zasad samorządności lokalnej,

przewidzianych w Konstytucji lub w prawie wewnętrznym.

165 KRP --> sądowa ochrona samodzielności

(191 KRP) Z wnioskiem o stwierdzenie zgodności aktów normatywnych z KRP, ratyfikowanymi

UM i ustawami mogą wystąpić JST, jeśli wydane zostały w sprawach objętych ich zakresem



działania.

Kompetencje przypisane są do konkretnego organu samorzadu terytorialnego, a zadania

dotyczą całej JST (czyli: zadania ma gmina, a kompetencje wójt).

Normy zadaniowe - specjalna kategoria norm PA regulujących zadania

(4 EKSL) W przypadku delegowania kompetencji społecznościom lokalnym przez organy władzy

centralnej lub regionalnej, powinny one, w miarę możliwości, mieć pełną swobodę

dostosowania sposobu wykonywania tych kompetencji do warunków miejscowych.

Zlecenie zadania nie powoduje jego włączenia do zadań własnych!

Różnice między zadaniami własnymi a zleconymi:

1) generalna i ogólna klauzula kompetencyjna v. każdorazowe upoważnienie (ogólne lub

szczegółowe)

2) odpowiedzialność JST v. odpowiedzialność administracji rządowej

3) środki własne z możliwością wspomagania przez administrację rządową v. zapewnienie

środków przez administrację rządową

4) organem odwoławczym w sprawach załatiwanych w drodze decyzji administracyjnej jest SKO

v. organ administracji rządowej (najczęściej wojewoda)

5) ochroda sądowa zapewniona w zakresie zadań własnych

JST nie mają obowiązku wykonywania zadań zleconych w razie braku odpowiednich środków!

Nadzór jednolity i oparty wyłącznie na kryterium legalności.

USP i USW nie wprowadzają podziału na zadania własne i zlecone, co nie oznacza, że w

powiecie lub w województwie taki podział nie istnieje!



Władze - członkowie wspólnoty samorządowej (mieszkańcy) i jej organy

(3 EKSL) Samorząd lokalny oznacza prawo i zdolność społeczności lokalnych, w granicach

określonych prawem, do kierowania i zarządzania zasadniczą częścią spraw publicznych na ich

własną odpowiedzialność i w interesie ich mieszkańc ów. Prawo to jest realizowane przez rady

lub zgromadzenia, w których skład wchodzą członkowie wybierani w wyborach wolnych,

tajnych, równych, bezpośrednich i powszechnych i które mogą dysponować organami

wykonawczymi im podlegającymi. Przepis ten nie wyklucza możliwości odwołania się do

zgromadzeń obywateli, referendum lub każdej innej formy bezpośredniego uczestnictwa

obywateli, jeśli ustawa dopuszcza takie rozwiązanie.

(11a USG) 1. Organami gminy są: (1) rada gminy oraz (2) wójt (burmistrz, prezydent miasta).

(8 USP) Organami powiatu są: (1) rada powiatu oraz (2) zarząd powiatu.

(15 USW) Organami samorządu województwa są: (1) sejmik województwa oraz (2) zarząd

województwa.

Organy oznaczone (1) to organy stanowiące i kontrolne.

Organy oznaczone (2) to organy wykonawcze.

Zarówno organy stanowiące, jak i wykonawcze są władzą wykonawczą i sprawują administrację

publiczną!

"Uchwałodawstwo" nie jest "ustawodawstwem", choć w pewnym zakresie rady stanowią

przepisy powszechnie obowiązujące. Ponadto sprawowana kontrola nie jest odpowiednikiem

kontroli parlamentarnej!

Niewymienione organy nie mogą być nazywane organami JST (rozwiązanie to jest

nieprawidłowe, bo sugeruje, że starosta czy marszałek województwa mają wyłącznie

kompetencje wewnętrzne i są organami wewnerznymi zarządów, a nie jest tak w

rzeczywistości).

Nie są organami powiatu organy administracji publicznej w postaci kierowników służb, inspekcji

i straży, bo administracja rządowa i zespolona jest oddzielona od struktur samorządu

terytorialnego.

Organy wewnętrzne i pomocnicze JST - np. przewodniczący rady gminy/powiaty, komisje rady

gminy/powiatu, skarbnik gminy, sekretarz gminy, organy pomocnicze jednostek gminy (sołectw,

osiedli, dzielnic)



Referendum lokalne

a) ujęcie materialne - wyrażenie w drodze głosowania woli mieszkańców co do sposobu

rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej tej wspólnoty

b) ujęcie formalne - udzielenie na urzędowej karcie do głosowania pozytywnej lub negatywnej

odpowiedzi na pytanie albo na dokonaniu wyboru pomiędzy wariantami

(3 UoRL) W referendum mają prawo brać udział osoby stale zamieszkujące na obszarze danej

jednostki samorządu terytorialnego, posiadające czynne prawo wyborcze do organu

stanowiącego tej jednostki.

(4 UoRL) Referendum przeprowadza się z inicjatywy organu stanowiącego danej jednostki

samorządu terytorialnego lub na wniosek co najmniej: (1) 10% uprawnionych do głosowania

mieszkańców gminy albo powiatu; (2) 5% uprawnionych do głosowania mieszkańców

województwa.

Rodzaje RL:

1) W przedmiocie sposobu rozstrzygnięcia sprawy dotyczącej wspólnoty, a mieszczącej się w

zakresie zadań i kompetencji organów danej jednostki (gminne, powiatowe, wojewódzkie)

2) W przedmiocie innych istotnych spraw dotyczących społecznych, gospodarczych lub

kulturowych więzi łączących wspólnotę

3) W przedmiocie samoopodatkowania się mieszkańców na cele publiczne mieszczące się w

zakresie celów, zadań i kompetencji organów gminy (tylko w gminie; rozstrzygnięcie zapadłe w

RL nie ustanawia nowej kategorii podatków, bo jest to materia ustawowa, a rada gminy może

podejmować uchwały w sprawie podatków tylko na podstawie ustawy; należy traktować

samoopodatkowanie jako pozbawione sankcji gromadzenie środków finansowych przez

mieszkańców na rzecz gminy, ale teza ta jest dyskusyjna)

4) W przedmiocie odwołania organu stanowiącego JST (wszystkie szczeble), a w odniesieniu do

gminy także organu wykonawczego

5) W sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy

(min. 15 obywateli)



Wszystkie rodzaje referendum (wyjątek: w przedmiocie odwołania organu stanowiącego przed

upływem kadencji RL) przeprowadza się na wniosek mieszkańców/uchwałę RG).

(4c USG) W sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic

gminy może być przeprowadzone referendum lokalne z inicjatywy mieszkańców. Z inicjatywą

może wystapić jedynie grupa co najmniej 15 obywateli. Referendum nie przeprowadza się, jeśli

z analizy przeprowadzonej przed referendum wynika, że na skutek podziału lub ustalenia

nowych granic gminy: (1) dochody podatkowe na mieszkańca gminy byłyby niższe od

najniższych wg ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz (2) gmina byłaby

mniejsza od najmniejszej pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce wg stanu na dzień

31 grudnia roku poprzedzającego ogłoszenie rozporządzenia. Analizy dokonuje wojewoda.

Referendum obligatoryjne - dotyczące: (a) samoopodatkowania się mieszkańców, (b) odwołania

organu stanowiacego lub wójta

Referendum fakultatywne - sprawa może być rozstrzygnięta także w inny sposób

Kto: Inicjatorzy referendum (1 - grupa co namniej 15 obywateli (w gminie 5), 2 - statutowa

struktura terenowa partii politycznej działającej w JST, 3 - organizacja społeczna posiadająca

osobowość prawną, której statutowym terenem działania jest co najmniej obszar danej

jednostki)

Inicjator powiadamia pisemnie przewodniczącego zarządu JST (w gminie: wójta) o zamiarze

wystąpienia z inicjatywą. Inicjator zwraca się o podanie oficjalnej liczby mieszkańców

uprawnionych do głosowania. Inicjator podaje do wiadomości mieszkańców przedmiot i

pytania referendum. Następnie w 60 dni od powiadomienia zbiera podpisy mieszkańców. Dalsze

postępowanie:

a) Przy referendum dot. odwołania wniosek mieszkańców przekazuje się komisarzowi

wyborczemu (do kontroli). Komisarz w ciągu 30 dni wydaje postanowienie o przeprowadzeniu

referendum (14 dni w przypadku wniosku rady gminy). Komisarz może zwrócić do uzupełnienia

lub postanowić o odrzuceniu wniosku (przysługuje skarga do WSA).

b) Przy innych referendach wniosek mieszkańców przekazuje się przewodniczącemu zarządu JST

(w gminie:wójtowi). Kontrolę wniosku przeprowadza powołana przez organ stanowiący

komisja. Organ stanowiący w ciągu 30 dni podejmuje uchwałę (ogłaszaną w wojewódzkim

dzienniku urzędowym) o przeprowadzeniu referendum. Na przekroczenie terminu i uchwałę o



odrzuceniu wniosku przysługuje skarga do WSA (wyrok sądu uwzględniający skargę zastępuje

uchwałę o przeprowadzeniu referendum i na jego podstawie komisarz wyborczy wydaje

postanowienie o przeprowadzeniu referendum).

Referendum przeprowadza się po kampanii referendalnej, najpóźniej w 50. dniu od dnia

opublikowania uchwały/postanowienia. Referendum przeprowadzają terytorialne i obwodowe

komisje do spraw referendum.

Ważność RL: wzięcie udziału przez min. 30 % uprawnionych do głosowania

Ważność RL w sprawie odwołania organu JST pochodzącego z wyborów bezpośrednich:

wzięcie udziału przez min. 3/5 biorących udział w wyborze

Rozstrzygnięcie: jedno z rozwiązań ma więcej niż połowę ważnych głosów

Rozstrzygnięcie przy samoopodatkowaniu się: większość kwalifikowana 2/3 ważnych głosów

Wyniki ogłaszane są w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

(65 UoRL) Jeżeli referendum zakończy się wynikiem rozstrzygającym w sprawie poddanej pod

referendum, właściwy organ jednostki samorządu terytorialnego niezwłocznie podejmie

czynności w celu jej realizacji.

(67 UoRL) Ogłoszenie wyników referendum rozstrzygających o odwołaniu organu stanowiącego

powiatu lub samorządu województwa oznacza zakończenie działalności tego organu

stanowiącego i z mocy prawa - organu wykonawczego. Ogłoszenie wyników referendum

przeprowadzonego na wniosek mieszkańców, rozstrzygających o odwołaniu organów gminy

przed upływem kadencji, oznacza zakończenie działalności tych organów.

Jeżeli w ważnym referendum o odwołanie wójta (burmistrza, prezydenta miasta),

przeprowadzonym na wniosek rady gminy z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium,

przeciwko odwołaniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oddano więcej niż połowę

ważnych głosów, działalność rady gminy ulega zakończeniu z mocy prawa.

Prezes Rady Ministrów niezwłocznie wyznacza osobę, która pełni funkcje organów jednostki

samorządu terytorialnego do czasu wyboru nowych organów jednostki samorządu

terytorialnego, oraz zarządza wybory przedterminowe (po rozstrzygnięciu protestów

wyborczych).

(66 UoRL) W terminie 7 dni od dnia podania wyników referendum do wiadomości publicznej



każdy uprawniony do wzięcia w nim udziału mieszkaniec danej jednostki samorządu

terytorialnego może wnieść protest, jeżeli dopuszczono się naruszenia przepisów ustawy, a

naruszenie to mogło wywrzeć istotny wpływ na wynik referendum.

Konsultacje społeczne

(4 EKSL) Społeczności lokalne powinny być konsultowane o tyle, o ile jest to możliwe, we

właściwym czasie i w odpowiednim trybie, w trakcie opracowywania planów oraz

podejmowania decyzji we wszystkich sprawach bezpośrednio ich dotyczących.

Konsultacje nie są wiążące.

Konsultacje przewidziane ustawami:

a) tworzenie, łączenie, podział i znoszenie gmin oraz powiatów i ustalania ich granic

b) nadawanie gminie lub miejscowości statusu miasta i ustalania jego granic

c) ustalanie i zmiana nazwy gmin oraz powiatów, a także ustalanie ich nazwy

d) tworzenie jednostek pomocniczych w gminie

Konsultacje fakultatywne - w innych sprawach ważnych

Ustawy odsyłają do uchwał co do trybu przeprowadzenia konsultacji.

(5a USG) W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy

mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy. Zasady i tryb

przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy określa uchwała rady gminy.

(3d USP) W przypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla powiatu

mogą być przeprowadzane na jego terytorium konsultacje z mieszkańcami powiatu. Zasady i

tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami powiatu określa uchwała rady powiatu.



(10a USW) W przypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla

województwa mogą być przeprowadzane na jego terytorium konsultacje z mieszkańcami

województwa. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami województwa określa

uchwała sejmiku województwa.

Zadania własne gminy

(7 USG) Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wsp ólnoty należy do zadań własnych gminy. W

szczególności zadania własne obejmują sprawy (...). Ustawy określają, które zadania własne

gminy mają charakter obowiązkowy. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań

własnych wymaga zapewnienia koniecznych środków finansowych na ich realizację w postaci

zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji.

Chodzi o "sprawy" w potocznym rozumieniu (załatwiane różnymi metodami), a nie "sprawy

administracyjne" załatwiane w określonych przez prawo formach działania.

Zadania obowiązkowe (ich istnienie zależy od odrębnych regulacji ustawowych) - zadanie

własne, które musi być wykonane (niezależnie od przeszkód politycznych, ekonomicznych czy

społecznych).

Uwaga: nie można wyróżnić zadań fakultatywnych, bo z kompetencją wiąże się zarówno

uprawnienie, jak i obowiązek!

O tzw. działalności zarobkowej gminy --> (9 USG) Gmina oraz inna gminna osoba prawna może

prowadzić działalność gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczności

publicznej wyłącznie w przypadkach określonych w odrębnej ustawie. Zadaniami użyteczności

publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania własne gminy (z katalogu USG), których celem jest

bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludności w drodze świadczenia usług

powszechnie dostępnych.



(8 USG) --> (1) Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z

zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia

wyborów powszechnych oraz referendów. (2) Zadania z zakresu administracji rządowej gmina

może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji. (3) Gmina

może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania z zakresu właściwości

województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego. Spory

majątkowe wynikłe z porozumień rozpatruje sąd powszechny. Gmina otrzymuje środki

finansowe w wysokości koniecznej do wykonania zadań (1, 2, 3). Szczegółowe zasady i terminy

przekazywania środków finansowych określają ustawy nakładające na gminy obowiązek

wykonywania zadań zleconych lub zawarte porozumienia. W przypadku niedotrzymania

terminów gminie przysługują odsetki w wysokości ustalonej dla zaległości podatkowych.

Przepis (8.2 USG) jest skierowany do gminy - podstawą porozumienia dla organu administracji

rządowej musi być odrębny przepis kompetencyjny, bo porozumienie to ma charakter

ustrojowy, tzn. samo nie może być podstawą prawną działań w ramach powierzonych zadań.

(9 USG) W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także

zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

W przepisie (9 USG) chodzi o umowę cywilnoprawną (z racji braku instytucji umowy

administracyjnoprawnej).

(15 USG) Organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy. Jeżeli siedziba rady

gminy znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady

miejskiej.

Gmina wiejska --> rada gminy

Gmina miejska --> rada miasta

Gmina miejsko-wiejska --> rada miejska

(16 USG) Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.



(17 USG) W skład rady wchodzą radni w liczbie: (1) piętnastu w gminach do 20.000

mieszkańców, (2) dwudziestu jeden w gminach do 50.000 mieszkańców, (3) dwudziestu trzech

w gminach do 100.000 mieszkańców, (4) dwudziestu pięciu w gminach do 200.000

mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej

jednak niż czterdziestu pięciu radnych.

Odwołanie RG przed upływem kadencji - wyłącznie przez referendum gminne

Zaprzestanie działalności RG przed upływem kadencji:

1) (67 UoRL) --> Jeżeli w ważnym referendum o odwołanie wójta (burmistrza, prezydenta

miasta), przeprowadzonym na wniosek rady gminy z innej przyczyny niż nieudzielenie

absolutorium, przeciwko odwołaniu wójta (burmistrza, prezydenta miasta) oddano więcej niż

połowę ważnych głosów, działalność rady gminy ulega zakończeniu z mocy prawa.

2) (96 USG) --> W razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw,

Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. W

przypadku rozwiązania rady gminy Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do

spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru rady gminy pełni jej

funkcję.

3) (97 USG) --> W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku

skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, na

wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy gminy i

ustanowić zarząd komisaryczny na okres do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru rady

oraz wójta na kolejną kadencję. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po

uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego

przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady

Ministrów na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw

administracji publicznej. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji

organów gminy z dniem powołania.

4) Rozwiązanie z mocy prawa - (1) zmiana w zasadniczym podziale terytorialnym państwa, (2)

zmniejszenie się składu rady poniżej 3/5 ustawowej liczby radnych wynikłych ze zmian w

podziale terytorialnym

(390 KW) Zmiany w podziale terytorialnym państwa zachodzące w toku kadencji rad powodują

następujące skutki:



1) jeżeli z jednostki samorządu terytorialnego zostaje wyłączony obszar stanowiący część

okręgu wyborczego, okręg lub więcej okręgów wyborczych dla wyborów danej rady w celu

włączenia tego obszaru do tworzonej nowej jednostki, to mandat radnego stale zamieszkałego

lub wybranego na tym obszarze wygasa z mocy prawa;

2) jeżeli z jednostki zostaje wyłączony obszar stanowiący część okręgu wyborczego lub okręg

wyborczy dla wyborów danej rady i zostaje on włączony do sąsiedniej jednostki, radny stale

zamieszkały i wybrany w tym okręgu staje się radnym rady w jednostce powiększonej; mandat

radnego niespełniającego tych warunków wygasa z mocy prawa;

3) jeżeli jednostka zostaje włączona do innej jednostki albo dwie jednostki lub więcej łączy się

w nową jednostkę, rady tych jednostek zostają z mocy prawa rozwiązane.

Zmiany w podziale terytorialnym skutkujące wygaśnięciem praw powiatu posiadanych

dotychczas przez miasto nie powodują rozwiązania rady tego miasta.

Przepisy § 1 pkt 1 i 2 stosuje się odpowiednio w przypadku radnego stale zamieszkałego na

obszarze okręgu wyborczego lub jego części włączanego do sąsiedniej jednostki, a wybranego w

innym okręgu wyborczym włączanym także w całości lub w części do tej jednostki.

Jeżeli w wyniku zmian skład rady zmniejszył się poniżej 3/5 ustawowej liczby radnych, rada

jednostki zostaje z mocy prawa rozwiązana.

Komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomości oraz ogłasza w wojewódzkim dzienniku

urzędowym, w formie obwieszczenia, informację o rozwiązaniu z mocy prawa rady jednostki.

Wygaśnięcie mandatu radnego z przyczyn, o których mowa w § 1 pkt 1 i 2 oraz w § 3, następuje

w dniu wejścia w życie zmiany w podziale terytorialnym. Wygaśnięcie mandatu stwierdza

właściwa rada, w drodze uchwały, podjętej w ciągu 3 miesięcy od ich wystąpienia.

Wyborów nowych rad nie przeprowadza się, jeżeli ich data przypadałaby w okresie 6 miesięcy

przed zakończeniem kadencji rad.

Kompetencje rady gminy:

(18 USG) Do właściwości rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania

gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej. Do wyłącznej właściwości rady gminy należy (a więc

nie mogą być przekazane):

a) uchwalanie statutu gminy (3 USG --> O ustroju gminy stanowi jej statut. Projekt statutu gminy



powyżej 300.000 mieszkańców podlega uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów na wniosek

ministra właściwego do spraw administracji publicznej. W sprawach spornych rozstrzyga Rada

Ministrów.)

b) ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz przyjmowanie

sprawozdań z jego działalności

c) powoływanie i odwoływanie na wniosek wójta skarbnika gminy (głównego księgowego

budżetu)

d) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z jego wykonania oraz

podejmowanie uchwały w sprawie absolutorium

e) uchwalanie SUiKZP gminy oraz MPZP

f) uchwalanie programów gospodarczych

g) przyjmowanie programów rozwoju

h) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im składników

mienia do korzystania oraz zasad przekazywania środków budżetowych

i) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat

j) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego

zarządu (m.in. emitowanie obligacji, zaciąganie długoterminowych pożyczek i kredytów,

ustalanie maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych w roku

budżetowym przez wójta, zasady nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich

wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas

nieoznaczony)

k) określanie wysokości sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania

l) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań na podstawie porozumień

m) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na

ten cel odpowiedniego majątku

n) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi

innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i

regionalnych

o) podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami

publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych, a także wnoszenia pomników



p) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy

r) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów

s) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy

(18a USG) Rada gminy kontroluje działalność wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz

jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną. W skład komisji

rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych

pełniących funkcje przewodniczących i wiceprzewodniczących. Komisja rewizyjna opiniuje

wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub

nieudzielenia absolutorium wójtowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu

przez regionalną izbę obrachunkową. Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez

radę w zakresie kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień kontrolnych innych komisji

(stałych i doraźnych do określonych zadań powoływane ze swojego grona przez radę gminy).

Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej określa statut gminy.

(19 USG) Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących

bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w

głosowaniu tajnym. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz

prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań

wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczenia

wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy

wiekiem. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących następuje na wniosek co

najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy w trybie ich wyboru. W przypadku rezygnacji

przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego rada podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej

rezygnacji nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji. Niepodjęcie uchwały w

ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego

jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji przez radę gminy z upływem ostatniego dnia

miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała. W przypadku odwołania lub przyjęcia

rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do

pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania,

sesję rady gminy w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja zwoływana jest na

dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.



Sesję rady gminy do czasu wyboru przewodniczącego prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny

na sesji, który wyraził zgodę na prowadzenie sesji.

(20 USG) Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę

potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji dołącza się

porządek obrad wraz z projektami uchwał. Rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku

bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Pierwszą sesję nowo wybranej rady

gminy zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych

wyników wyborów do rad na obszarze kraju. W przypadku wyborów przedterminowych

pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji

organów jednostki samorządu terytorialnego. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy, do

czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji. Na

wniosek wójta lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy przewodniczący

obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku - do

zmiany porządku obrad sesji zwołanej w tym trybie dodatkowo wymagana jest zgoda

wnioskodawcy. Na wniosek wójta przewodniczący rady gminy jest obowiązany wprowadzić do

porządku obrad najbliższej sesji rady gminy projekt uchwały, jeżeli wpłynął on do rady gminy co

najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.

(21 USG) Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do

określonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy. Komisje podlegają radzie

gminy, przedkładają jej plan pracy oraz sprawozdania z działalności. W posiedzeniach komisji

mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami. Mogą oni zabierać głos w dyskusji i składać

wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.

(11b USG) Działalność organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawności mogą wynikać

wyłącznie z ustaw. Jawność działania organów gminy obejmuje w szczególności prawo

obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a

także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym

protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy. Zasady dostępu do dokumentów i

korzystania z nich określa statut gminy.

(14 USG) Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większością głosów w obecności co najmniej

połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.



SA/Kr 2423/94 --> Gdy przedmiotem głosowania jest wybór jednego spośród kilku rozwiązań,

wówczas przez zwykłą większość należy rozumieć taką liczbę głosów optujących za jednym z

nich, która jest większa od liczby głosów przypadających osobno na każdą jego alternatywę.

Radnych nie można nazywać organami rady, bo nie mają żadnych indywidualnych kompetencji.

(23 USG) Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej gminy. Radny

utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególności przyjmuje

zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia,

nie jest jednak związany instrukcjami wyborców. Radni mogą tworzyć kluby radnych, działające

na zasadach określonych w statucie gminy.

(23a USG) Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają ślubowanie.

(24 USG) Radny jest obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych

instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany.

(24a USG) Z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny

uzyskał mandat. Radny nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz

jego zastępcy.

(24b USG) Osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w

urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy

w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta

obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników

wyborów przez właściwy organ wyborczy.

(24d USG) Wójt nie może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat,

wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

(24f USG) Radni nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie

z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat,

a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w

prowadzeniu takiej działalności. Jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu

prowadził działalność gospodarczą, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej

działalności gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia ślubowania. Niewypełnienie



obowiązku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, stanowi podstawę do stwierdzenia

wygaśnięcia mandatu radnego.

(24h USG) Radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki

organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną

oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia

oświadczenia o swoim stanie majątkowym.

(25 USG) W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej

dla funkcjonariuszy publicznych. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej

zgody rady gminy, której jest członkiem. Rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku

pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z

wykonywaniem przez radnego mandatu.

(25a USG) Radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono

jego interesu prawnego.

(25b USG) Mandatu radnego gminy nie można łączyć z: (1) mandatem posła lub senatora; (2)

wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody; (3) członkostwem w organie innej

jednostki samorządu terytorialnego.

2002 - Ustawa o bezpośrednim wyborze wójta, burmistrza i prezydenta miasta --> wójt zastąpił

zarząd gminy; ustawa uchylona już przez Kodeks wyborczy

(26 USG) Organem wykonawczym gminy jest wójt. Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu

rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go przez radę gminy i upływa z dniem upływu

kadencji rady gminy. Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz

znajduje się w mieście położonym na terytorium tej gminy. W miastach powyżej 100.000

mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent miasta. Dotyczy to również miast, w

których do dnia wejścia w życie niniejszej ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo-

zarządzającym.

(3 EKSL) Prawo to jest realizowane przez rady lub zgromadzenia, w których skład wchodzą

członkowie wybierani w wyborach wolnych, tajnych, równych, bezpośrednich i powszechnych i

które mogą dysponować organami wykonawczymi im podlegającymi.



Sformułowanie "organ wykonawczy gminy" czyni go względnie niezależnym od własnej rady, co

przeczy EKSL.

(27 USG) Funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć z: (1) funkcją wójta lub jego zastępcy

w innej gminie; (2) członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w

gminie, w której jest wójtem lub zastępcą wójta; (3) zatrudnieniem w administracji rządowej; (4)

mandatem posła lub senatora.

(30 USG) Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa.

(482 KW) Jeżeli do 30 dnia przed wyborami nie zgłoszono żadnego kandydata lub zgłoszono

tylko jednego kandydata, gminna komisja wyborcza niezwłocznie wzywa, przez rozplakatowanie

obwieszczeń, do dokonania dodatkowych zgłoszeń. W takim przypadku termin zgłaszania

kandydatów ulega przedłużeniu o 5 dni, licząc od dnia rozplakatowania obwieszczenia. Jeżeli

mimo postępowania nie zostanie zarejestrowany żaden kandydat, wyboru wójta dokonuje rada

gminy bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady w głosowaniu tajnym.

(84 KW) W wyborach do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego oraz w

wyborach wójta komitety wyborcze mogą być tworzone przez partie polityczne i koalicje partii

politycznych, stowarzyszenia i organizacje społeczne, zwane dalej "organizacjami", oraz przez

wyborców.

(478 KW) Prawo zgłaszania kandydatów na wójta ma komitet wyborczy, który zarejestrował listy

kandydatów na radnych w co najmniej połowie okręgów wyborczych w danej gminie.

Kandydat na wójta nie musi stale zamieszkiwać na obszarze gminy kandydowania.

(29a USG) Objęcie obowiązków przez wójta następuje z chwilą złożenia wobec rady gminy

ślubowania.

(29 USG) Po upływie kadencji wójta pełni on swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez

nowo wybranego wójta albo osobę, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia

funkcji wójta. Po upływie kadencji wójta, zastępca wójta pełni swoje obowiązki do czasu objęcia

obowiązków przez nowo powołanego zastępcę wójta.

Odwołanie wójta

Referendum lokalne z inicjatywy obywateli

(28a USG) Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium, podjęta po



upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem

kadencji, jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie

odwołania wójta. Przed podjęciem uchwały w sprawie udzielenia wójtowi absolutorium rada

gminy zapoznaje się z wnioskiem i opinią komisji rewizyjnej. Uchwałę w sprawie absolutorium

rada gminy podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady gminy. Rada

gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta z na

sesji zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały w sprawie

nieudzielenia wójtowi absolutorium. Przed podjęciem uchwały rada gminy zapoznaje się z

opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu wójtowi

absolutorium oraz wysłuchuje wyjaśnień wójta. Uchwałę o przeprowadzeniu referendum rada

gminy podejmuje bezwzględną wiekszością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu

imiennym.

(28b USG) Rada gminy, po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9

miesięcy przed zakończeniem kadencji, może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum

w sprawie odwołania wójta z przyczyny innej niż nieudzielenie wójtowi absolutorium jedynie na

wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady. Wniosek wymaga formy pisemnej i

uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną. Rada

gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta na sesji

zwołanej nie wcześniej niż po upływie 14 dni od dnia złożenia wniosku. Uchwałę o

przeprowadzeniu rada gminy podejmuje większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego

składu rady, w głosowaniu imiennym.

(28c USG) Jeżeli zgłoszony w trybie art. 28b wniosek o podjęcie uchwały o przeprowadzeniu

referendum w sprawie odwołania wójta nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny

wniosek może być zgłoszony w tym trybie nie wcześniej niż po upływie 12 miesięcy od

poprzedniego głosowania.

(96 USG) W razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw, Sejm,

na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. W

przypadku rozwiązania rady gminy Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do

spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru rady gminy pełni jej

funkcję. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się wójt,

wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naruszeń, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku -

występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta. W przypadku

odwołania wójta Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji

publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru wójta pełni jego funkcję.

(97 USG) W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku

skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, na

wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy gminy i



ustanowić zarząd komisaryczny na okres do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru rady

oraz wójta na kolejną kadencję. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po

uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego

przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady

Ministrów na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw


organów gminy z dniem powołania.

(492 KW) Wygaśnięcie mandatu wójta następuje wskutek: (1) odmowy złożenia ślubowania; (2)

niezłożenia w terminach określonych w odrębnych przepisach oświadczenia o swoim stanie

majątkowym; (3) pisemnego zrzeczenia się mandatu; (4) utraty prawa wybieralności lub braku

tego prawa w dniu wyborów; (5) naruszenia ustawowych zakazów łączenia funkcji wójta z

wykonywaniem funkcji lub prowadzenia działalności gospodarczej, określonych w odrębnych

przepisach; (6) orzeczenia niezdolności do pracy lub niezdolności do samodzielnej egzystencji

w trybie określonym w przepisach o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

na okres co najmniej do końca kadencji; (7) śmierci; (8) odwołania w drodze referendum; (9)

odwołania wójta przez Prezesa RM, (10) włączenia JST do innej jednostki lub połączenia dwóch

lub więcej JST w jedną. Wygaśnięcie stwierdza rada gminy w drodze uchwały w terminie

miesiąca od wystąpienia przyczyny (po złożeniu wyjaśnień) w przypadkach 1, 2 i 5. Wygaśnięcie

stwierdza komisarz wyborczy w drodze postanowienia w terminie 14 dni od wystąpienia

przyczyny w przypadkach 3, 4, 5, 6 i 7.

(493 KW) Od uchwały rady gminy albo postanowienia komisarza wyborczego o wygaśnięciu

mandatu wójta z przyczyn 1, 2, 3, 4, 5 i 6 zainteresowanemu przysługuje skarga do sądu

administracyjnego w terminie 7 dni od dnia doręczenia uchwały albo postanowienia. Skargę

wnosi się za pośrednictwem organu, który stwierdził wygaśnięcie mandatu. Sąd administracyjny

rozpatruje skargę w terminie 14 dni od dnia jej wniesienia. Skargę kasacyjną wnosi się w

terminie 14 dni. Wygaśnięcie mandatu wójta następuje z dniem uprawomocnienia się wyroku

sądu administracyjnego oddalającego skargę.

(28f USG) W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do

czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez Prezesa

Rady Ministrów. W przypadku wygaśnięcia mandatu wójta w czasie pełnienia funkcji przez

osobę wyznaczoną, osoba ta pełni funkcję wójta do czasu objęcia obowiązków przez nowo

wybranego wójta.

(30 USG) Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy określone przepisami prawa. Do

zadań wójta należy w szczególności: (1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy; (1a)

opracowywanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach



prowadzenia polityki rozwoju; (2) określanie sposobu wykonywania uchwał; (3)

gospodarowanie mieniem komunalnym; (4) wykonywanie budżetu; (5) zatrudnianie i

zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. W realizacji zadań własnych

gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy.

Podleganie tylko radzie gminy jest jedynie hasłem, bo, stosując prawo, wójt podlega oczywiście

ustawom.

(31 USG) Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz.

(31a USG) Wójt opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje

pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

(31b USG) Jeżeli w inny sposób nie można usunąć bezpośredniego niebezpieczeństwa dla życia

ludzi lub dla mienia, wójt może zarządzić ewakuację z obszarów bezpośrednio zagrożonych. W

przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wójt działa na zasadach określonych w

odrębnych przepisach.

Wójt wydaje decyzje administracyjne w indywidualnych sprawach z zakresu administracji

publicznej, a więc jest samodzielnym organem administracji publicznej.

(6 ASC) Kierownikiem urzędu stanu cywilnego jest wójt (burmistrz, prezydent miasta).

(33 USG) Wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. Organizację i zasady

funkcjonowania urzędu gminy określa regulamin organizacyjny, nadany przez wójta w drodze

zarządzenia. Kierownikiem urzędu jest wójt. Wójt może powierzyć prowadzenie określonych

spraw gminy w swoim imieniu zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy. Kierownik urzędu

wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do pracowników urzędu oraz

kierowników gminnych jednostek organizacyjnych.

(26a USG) Wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców

i określa ich liczbę. Liczba zastępców wójta nie może być większa niż: (1) jeden w gminach do

20.000 mieszkańców; (2) dwóch w gminach do 100.000 mieszkańców; (3) trzech w gminach do

200.000 mieszkańców; (4) czterech w gminach powyżej 200.000 mieszkańców. W przypadku gdy

określona przez wójta liczba jego zastępców jest większa niż jeden, w zarządzeniu wójt wskazuje

imiennie pierwszego i kolejnych zastępców.

(28g USG) W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta



jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach, w których powołano więcej niż

jednego zastępcę - pierwszy zastępca. W razie braku zastępców lub w przypadku przemijającej

przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji przez zastępcę/pierwszego zastępcę, zadania i

kompetencje przejmuje osoba wyznaczona przez Prezesa RM.

Jednostki pomocnicze (tworzone przez gminę, a nie ustawodawcę)

(5 USG) Gmina może tworzyć jednostki pomocnicze: sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne.

Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto. Jednostkę

pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z

mieszkańcami lub z ich inicjatywy.Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki

pomocniczej określa statut gminy.

(35 USG) Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej określa rada gminy odrębnym

statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami. Statut może przewidywać powołanie

jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej.

(36 USG) Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym -

sołtys. Działalność sołtysa wspomaga rada sołecka. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej

wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpośrednim, spośród nieograniczonej liczby kandydatów,

przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania. Sołtys korzysta z ochrony

prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

(37 USG) Organem uchwałodawczym w dzielnicy (osiedlu) jest rada o liczbie członków ustalonej

tak jak liczba radnych, nie więcej jednak niż 21. Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu)

jest zarząd. Na czele zarządu stoi przewodniczący. Przewodniczący zarządu korzysta z ochrony

prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym. Statut osiedla może ustalić, że w osiedlu

organem uchwałodawczym jest ogólne zebranie mieszkańców. Ogólne zebranie wybiera zarząd

osiedla spośród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców uprawnionych

do głosowania.

(37a USG) Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w

pracach rady gminy na zasadach określonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu.

Przewodniczący rady gminy jest każdorazowo zobowiązany do zawiadamiania, na takich samych

zasadach jak radnych, przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji

rady gminy.



Ustawa z 2002r. o ustroju miasta stołecznego Warszawy

(Art. 1) Stolica Rzeczypospolitej Polskiej miasto stołeczne Warszawa jest gminą mającą status

miasta na prawach powiatu.

(Art. 2) W skład Rady m.st. Warszawy wchodzą radni w liczbie 60.

(Art. 3) Miasto stołeczne Warszawa, oprócz zadań przewidzianych przepisami dotyczącymi

samorządu gminnego i samorządu powiatowego, wykonuje zadania wynikające ze stołecznego

charakteru miasta, a w szczególności zapewnia warunki niezbędne do: (1) funkcjonowania w

mieście naczelnych i centralnych organów państwa, obcych przedstawicielstw dyplomatycznych i

urzędów konsularnych oraz organizacji międzynarodowych, (2) przyjmowania delegacji

zagranicznych, (3) funkcjonowania urządzeń publicznych o charakterze infrastrukturalnym,

mających znaczenie dla stołecznych funkcji miasta. Zadania te są zadaniami zleconymi z zakresu

administracji rządowej.

(Art. 5) W m.st. Warszawie utworzenie jednostek pomocniczych - dzielnic m.st. Warszawy,

zwanych dalej "dzielnicami", jest obowiązkowe. Rada m.st. Warszawy, w drodze uchwały, po

przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy tworzy, łączy, dzieli i znosi

jednostki pomocnicze. Statut dzielnicy nadany przez Radę m.st. Warszawy określa nazwę

dzielnicy, jej granice, zadania i kompetencje oraz zasady i tryb funkcjonowania jej organów.

Dzielnice Warszawy są jedynymi jednostkami pomocniczymi, które mają zakres zadań

wyznaczony wyłącznie dla nich przez ustawę.

(Art. 14) Dzielnicami m. st. Warszawy, w dniu wejścia w życie ustawy, są: Bemowo, Białołęka,

Bielany, Mokotów, Ochota, Praga-Południe, Praga-Północ, Rembertów, Śródmieście, Targówek,

Ursus, Ursynów, Wawer, Wesoła, Wilanów, Włochy, Wola i Żoliborz w granicach

dotychczasowych, odpowiednio, gmin warszawskich, gminy Wesoła lub dzielnic w gminie

Warszawa-Centrum.

Ustawa z 2005r. o lecznictwie uzdrowiskowym, uzdrowiskach i obszarach ochrony



uzdrowiskowej oraz o gminach uzdrowiskowych

Gmina uzdrowiskowa - gminę, której obszarowi lub jego części został nadany status uzdrowiska

w trybie określonym w ustawie

(Art. 3) Ilekroć granice uzdrowiska albo obszaru ochrony uzdrowiskowej pokrywają się z

granicami administracyjnymi więcej niż jednej gminy, prawa i obowiązki przewidziane w ustawie

są wykonywane przez te gminy w trybie i na zasadach USG (związki i porozumienia

międzygminne).

(Art. 34) Status uzdrowiska może być nadany obszarowi, który spełnia łącznie następujące

warunki: (1) posiada złoża naturalnych surowców leczniczych o potwierdzonych właściwościach

leczniczych na zasadach określonych w ustawie; (2) posiada klimat o właściwościach leczniczych

potwierdzonych na zasadach określonych w ustawie; (3) na jego obszarze znajdują się zakłady

lecznictwa uzdrowiskowego i urządzenia lecznictwa uzdrowiskowego, przygotowane do

prowadzenia lecznictwa uzdrowiskowego; (4) spełnia określone w przepisach o ochronie

środowiska wymagania w stosunku do środowiska; (5) posiada infrastrukturę techniczną w

zakresie gospodarki wodno-ściekowej, energetycznej, w zakresie transportu zbiorowego, a także

prowadzi gospodarkę odpadami. Status obszaru ochrony uzdrowiskowej może być nadany

obszarowi, który spełnia łącznie warunki, o których mowa w pkt 1, 2, 4 i 5.

(Art. 40) Gmina przesyła operat uzdrowiskowy ministrowi właściwemu do spraw zdrowia w celu

potwierdzenia spełnienia warunków koniecznych do nadania statusu uzdrowiska albo statusu

obszaru ochrony uzdrowiskowej przez obszar, dla którego sporządzono operat uzdrowiskowy.

Stwierdzenie, w oparciu o przesłany operat uzdrowiskowy, spełnienia warunków, o których

mowa w art. 34, następuje w drodze decyzji o potwierdzeniu możliwości prowadzenia

lecznictwa uzdrowiskowego na obszarze, dla którego sporządzono operat uzdrowiskowy.

(Art. 41) Rada gminy, po uzyskaniu decyzji, o której mowa w art. 40 uchwala, na podstawie

operatu uzdrowiskowego, statut uzdrowiska lub statut obszaru ochrony uzdrowiskowej.

(Art. 42) Minister właściwy do spraw zdrowia, po potwierdzeniu spełnienia przez obszar

warunków niezbędnych do uzyskania statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony

uzdrowiskowej, występuje do Rady Ministrów z wnioskiem o nadanie danemu obszarowi

statusu uzdrowiska albo statusu obszaru ochrony uzdrowiskowej.

(Art. 43) Gmina, na obszarze której znajduje się uzdrowisko lub obszar ochrony uzdrowiskowej,

jest obowiązana do sporządzenia i przedstawienia, nie rzadziej niż raz na 10 lat, ministrowi

właściwemu do spraw zdrowia operatu uzdrowiskowego, celem potwierdzenia spełniania

przez jej obszar albo jego część wymagań określonych w ustawie. Jeżeli na podstawie złożonego

operatu uzdrowiskowego minister właściwy do spraw zdrowia stwierdzi nieprawidłowości,

wyznacza okres dostosowawczy w celu ich usunięcia. Okres ten nie może być dłuższy niż 5 lat.



W przypadku nieusunięcia nieprawidłowości minister właściwy do spraw zdrowia występuje do

Rady Ministrów o pozbawienie danego obszaru statusu uzdrowiska lub statusu obszaru ochrony

uzdrowiskowej.

(Art. 45) Do nazwy miejscowości, w której granicach administracyjnych znajduje się obszar

uzdrowiska, może zostać dodany odpowiednio wyraz "zdrój", jeżeli podstawą leczenia

uzdrowiskowego są wody lecznicze, lub wyraz "cieplice" bądź "uzdrowisko termalne", jeżeli

podstawą leczenia uzdrowiskowego są wody termalne.

(Art. 46) Gmina uzdrowiskowa oraz gmina posiadająca status obszaru ochrony uzdrowiskowej,

poza zadaniami przewidzianymi przepisami ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie

gminnym, realizuje zadania własne związane z zachowaniem funkcji leczniczych uzdrowiska, w

szczególności w zakresie: (1) gospodarki terenami, z uwzględnieniem potrzeb lecznictwa

uzdrowiskowego, ochrony złóż naturalnych surowców leczniczych oraz budowy lub innych

czynności zabronionych w poszczególnych strefach ochrony uzdrowiskowej; (2) ochrony

warunków naturalnych uzdrowiska lub obszaru ochrony uzdrowiskowej oraz spełniania

wymagań w zakresie dopuszczalnych norm zanieczyszczeń powietrza, natężenia hałasu,

odprowadzania ścieków do wód lub do ziemi, gospodarki odpadami, emisji pól

elektromagnetycznych, o których mowa w odrębnych przepisach; (3) tworzenia warunków do

funkcjonowania zakładów i urządzeń lecznictwa uzdrowiskowego oraz rozwoju infrastruktury

komunalnej w celu zaspokajania potrzeb osób przebywających w gminie w celu leczenia

uzdrowiskowego; (4) tworzenia i ulepszania infrastruktury komunalnej i technicznej

przeznaczonej dla uzdrowisk lub obszarów ochrony uzdrowiskowej, związanej ze spełnieniem

warunków, o których mowa w art. 34 ust. 1 pkt 5.

(Art. 47) W gminie uzdrowiskowej oraz w gminie posiadającej status obszaru ochrony

uzdrowiskowej rada gminy powołuje stałą komisję uzdrowiskową, określając przedmiot jej

działania i skład osobowy.

(Art. 48) Gmina uzdrowiskowa w celu realizacji zadań ma prawo do pobierania opłaty

uzdrowiskowej na zasadach określonych w przepisach odrębnych.

(Art. 49) Gmina uzdrowiskowa realizująca zadania otrzymuje dotację z budżetu państwa w

wysokości równej wpływom z tytułu opłaty uzdrowiskowej pobranej w uzdrowisku w roku

poprzedzającym rok bazowy.



Samorząd w powiecie

Katalog zamknięty --> (4 USP) Powiat wykonuje określone ustawami zadania publiczne o

charakterze ponadgminnym w zakresie:

1) edukacji publicznej;2) promocji i ochrony zdrowia;3) pomocy społecznej;3a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;4) polityki prorodzinnej;5) wspierania osób niepełnosprawnych;6) transportu zbiorowego i dróg publicznych;7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;8) kultury fizycznej i turystyki;9) geodezji, kartografii i katastru;10) gospodarki nieruchomościami;11) administracji architektoniczno-budowlanej;12) gospodarki wodnej;13) ochrony środowiska i przyrody;14) rolnictwa, leśnictwa i rybactwa śródlądowego;15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu

przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnymzagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz środowiska;

17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracy;18) ochrony praw konsumenta;19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczności publicznej oraz obiektów

administracyjnych;20) obronności;21) promocji powiatu;22) współpracy i działalności na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów

wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytkupublicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.);

23) działalności w zakresie telekomunikacji.Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykonywania określonych w

ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży.Ustawy mogą określać inne zadania powiatu.Ustawy mogą określać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako zadania

z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat.Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z zakresu

swojej właściwości na warunkach ustalonych w porozumieniu.Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

Czynności zlecone powiatowi --> (7 USP) Ustawy określają przypadki, w których właściwe



organy administracji rządowej mogą nałożyć na powiat obowiązek wykonania określonychczynności w zakresie należącym do zadań powiatu, związanych z usuwaniem bezpośrednichzagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronnością. Jeżeli działaniazwiązane z usuwaniem zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronnościąprzeprowadza się w ramach zorganizowanej akcji, nałożenie obowiązku może dotyczyćwykonania czynności również poza terenem powiatu. Za te czynności powiatowi przysługujezwrot koniecznych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami od organuadministracji, który nałożył obowiązek wykonania tych czynności.

Zadania powiatu, nawet jeżeli dotyczą danej jednej dziedziny administracji publicznej, nie mogą

pokrywać się z zadaniami żadnej z gmin (np. gmina zajmuje się podstawówkami i gimnazjami, a

powiat szkołami ponadgimnazjalnymi),bowiem powstałe w 1998r. powiaty przejęły zadania od

administracji rządowej, a nie gmin!

(6 USP) Powiat nie może prowadzić działalności gospodarczej wykraczającej poza zadania o

charakterze użyteczności publicznej.

(5 USP) Powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie

wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej. Powiat może zawierać

porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego

samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się

terytorium powiatu. Porozumienia podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku

urzędowym. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy USG.

Zadania w ramach administracji zespolonej (kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży

działają w imieniu własnym i organy powiatu nie mogą naruszać ich kompetencji) --> należy

przyjąć, że są to zadania zlecone (zawarte w USP).

(91 USP) Prawa powiatu przysługują miastom, które w dniu 31 grudnia 1998 r. liczyły więcej niż

100.000 mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami

wojewodów, chyba że na wniosek właściwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw

powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu, przy dokonywaniu

pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty.

(92 USP) Funkcje organów powiatu w miastach na prawach powiatu sprawuje: (1) rada miasta;

(2) prezydent miasta. Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na

zasadach USP. Ustrój i działanie organów miasta na prawach powiatu, w tym nazwę, skład,



liczebność oraz ich powoływanie i odwoływanie, a także zasady sprawowania nadzoru określa

ustawa o samorządzie gminnym.

(8 USP) Organami powiatu są: rada powiatu i zarząd powiatu.

(9 USP) Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, z zastrzeżeniem

przepisów o referendum powiatowym. Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów.

Radni wybierani są w wyborach bezpośrednich. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady

powiatu określa odrębna ustawa. W skład rady powiatu wchodzą radni w liczbie piętnastu w

powiatach liczących do 40 000 mieszkańców oraz po dwóch na każde kolejne rozpoczęte

20 000 mieszkańców, ale nie więcej niż dwudziestu dziewięciu radnych.

(10 USP) Odwołanie rady powiatu przed upływem kadencji następuje w drodze referendum

powiatowego.

(83 USP) W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw, Sejm,

na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu.

Rozwiązanie rady równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu. Prezes Rady

Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej wyznacza

wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych organów powiatu pełni funkcję tych organów.

Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd powiatu,

wojewoda wzywa radę powiatu do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwanie to

nie odnosi skutku - za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej -

występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu powiatu. W razie

rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcję zarządu pełni osoba

wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

(84 USP) W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku

skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy powiatu, Prezes Rady Ministrów,

na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy

powiatu i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru

zarządu przez radę kolejnej kadencji. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po

uprzednim przedstawieniu zarzutów organom powiatu i wezwaniu ich do niezwłocznego

przedłożenia programu poprawy sytuacji. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady

Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw


organów powiatu z dniem powołania.





























(29 USP) Jeżeli rada powiatu nie dokona wyboru zarządu w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia

wyników wyborów, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Informację o rozwiązaniu rady powiatu

wojewoda niezwłocznie podaje do wiadomości w sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze

powiatu oraz ogłasza w formie obwieszczenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym. Po

rozwiązaniu rady powiatu przeprowadza się wybory przedterminowe. Do czasu wyboru zarządu

przez nową radę Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do spraw administracji



publicznej, wyznacza osobę, która w tym okresie pełni funkcję organów powiatu. Jeżeli rada

powiatu, wybrana w wyniku wyborów przedterminowych nie dokona wyboru zarządu w

terminie ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Wówczas nie przeprowadza się wyborów

przedterminowych. Do dnia wyborów rady powiatu na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu

powiatu zadania i kompetencje rady i zarządu przejmuje komisarz rządowy ustanowiony przez

Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

(67 UoRL) Ogłoszenie wyników referendum rozstrzygających o odwołaniu organu stanowiącego

powiatu lub samorządu województwa oznacza zakończenie działalności tego organu

stanowiącego i z mocy prawa - organu wykonawczego.

USP w przeciwieństwie do USG nie wprowadza domniemania kompetencji rady powiatu!

(12 USP) Do wyłącznej właściwości (czyli nie może być to przekazane, w szczególności nie może

być przekazane zarządowi powiatu) rady powiatu należy:

1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu;2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego;3) powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, skarbnika powiatu, będącego głównym

księgowym budżetu powiatu;4) stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z

działalności zarządu, w tym z działalności finansowej;5) uchwalanie budżetu powiatu;6) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w sprawie

udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułu;7) podejmowanie uchwał w sprawach wysokości podatków i opłat w granicach określonych

ustawami;8) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczących:

a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lubwynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ileustawy szczególne nie stanowią inaczej; uchwała rady powiatu jest wymagana również wprzypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierająkolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określeniazasad zarząd może dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą rady powiatu,

b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganych

przez zarząd oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarządw roku budżetowym,



e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o wartości przekraczającejgranicę ustaloną corocznie przez radę,

f) tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ichrozwiązywania lub występowania z nich,

g) tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich orazokreślania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałówi akcji,

h) współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z koniecznościąwydzielenia majątku,

i) tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich wmajątek;

8a) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz wsprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5;

9) określanie wysokości sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania;9a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społecznościami lokalnymi innych

państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych;9b) uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczości oraz ochrony

bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego;9c) uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji

lokalnego rynku pracy;9ca) przyjmowanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju;9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia

przeciwpowodziowego powiatu;10) podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu;10a)podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów;11) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady

powiatu.

Uwagi Zimmermanna: statut został przez ustawę zaliczony do prawa miejscowego (nie

rozstrzyga tego USG)

(16 USP) Rada powiatu kontroluje działalność zarządu oraz powiatowych jednostek

organizacyjnych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną. W skład komisji rewizyjnej wchodzą

radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje

przewodniczącego lub wiceprzewodniczących oraz będących członkami zarządu. Komisja

rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu powiatu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w

sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi. Wniosek w sprawie absolutorium

podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową. Komisja rewizyjna wykonuje inne

zadania zlecone przez radę powiatu w zakresie kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień

kontrolnych innych komisji powoływanych przez radę.



(17 USP) Rada powiatu może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do

określonych zadań, ustalając przedmiot ich działania oraz skład osobowy. Komisje podlegają

radzie powiatu w całym zakresie swojej działalności, przedkładają jej swoje plany pracy i

sprawozdania z działalności.

(13 USP) Uchwały rady i zarządu powiatu zapadają zwykłą większością głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowego składu rady (zarządu), w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy

ustawy stanowią inaczej. Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest

równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu zarządowi absolutorium.

(14 USP) Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i jednego lub dwóch

wiceprzewodniczących bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy

ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Radny wchodzący w skład zarządu nie może

pełnić funkcji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego. Zadaniem przewodniczącego jest

wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może

wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności

przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego

wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem. Odwołanie przewodniczącego i

wiceprzewodniczącego rady następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady

powiatu, w trybie wyboru. W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub

wiceprzewodniczącego rada podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji zwykłą

większością głosów, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

Niepodjęcie uchwały w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji przez przewodniczącego lub

wiceprzewodniczącego jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji przez radę z upływem

ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała. W przypadku odwołania lub

przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce

osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia

odwołania, sesję rady powiatu w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja

zwoływana jest na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia odwołania. Sesję rady powiatu do

czasu wyboru przewodniczącego prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji, który

wyraził zgodę na prowadzenie sesji.

(15 USP) Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego rady powiatu

w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji

dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał. Rada powiatu może wprowadzić zmiany

w porządku bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady. Pierwszą sesję nowo

wybranej rady powiatu zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po

ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze kraju. W przypadku wyborów

przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do

pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego. Pierwszą sesję nowo wybranej



rady powiatu, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny

obecny na sesji. Na wniosek zarządu lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady powiatu

przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia

złożenia wniosku. Do zmiany porządku obrad sesji zwołanej na wniosek zarządu lub co najmniej

1/4 ustawowego składu rady powiatu dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy. Na

wniosek starosty przewodniczący rady powiatu jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad

najbliższej sesji rady powiatu projekt uchwały, jeżeli wnioskodawcą jest zarząd powiatu, a

projekt wpłynął do rady powiatu co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.

Organ wykonawczy powiatu

(26 USP) Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. W skład zarządu powiatu

wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i pozostali członkowie. Członkiem

zarządu powiatu nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Członkostwa w

zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorządu

terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i

senatora. Utrata członkostwa w zarządzie powiatu następuje w dniu wyboru lub zatrudnienia.

Członek zarządu nie może brać udziału w głosowaniu, jeśli dotyczy to jego interesu prawnego.

(27 USP) Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i wicestarostę,

w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez właściwy organ wyborczy.

Liczbę członków zarządu określa w statucie rada powiatu. Rada powiatu wybiera starostę

bezwzględną większością głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Rada

powiatu wybiera wicestarostę oraz pozostałych członków zarządu na wniosek starosty zwykłą

większością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu

tajnym.

W mieście na prawach powiatu organem wykonawczym jest prezydent miasta, a nie zarząd!

Powiązanie kadencji z kadencją rady --> (28 USP) Zarząd powiatu działa do dnia wyboru nowego

zarządu.



(30 USP) Uchwała rady powiatu w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest

równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu roku

budżetowego zarząd powiatu został odwołany z innej przyczyny. Uchwałę w sprawie

absolutorium rada powiatu podejmuje bezwzględną większością głosów ustawowego składu

rady powiatu.Rada powiatu rozpoznaje sprawę odwołania zarządu na sesji zwołanej nie

wcześniej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia zarządowi

absolutorium. Po zapoznaniu się z opiniami komisji rewizyjnej oraz z uchwałą regionalnej izby

obrachunkowej w sprawie uchwały rady powiatu o nieudzieleniu zarządowi absolutorium, rada

powiatu może odwołać zarząd większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady, w

głosowaniu tajnym.

(31 USP) Rada powiatu może odwołać starostę z innej przyczyny niż nieudzielenie

absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady. Wniosek wymaga

formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję

rewizyjną. Odwołanie starosty następuje większością co najmniej 3/5 głosów ustawowego

składu rady, w głosowaniu tajnym. Głosowanie w sprawie odwołania rada powiatu

przeprowadza po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej na następnej sesji po tej, na której

zgłoszono wniosek o odwołanie, nie wcześniej jednak niż po upływie 1 miesiąca od dnia

zgłoszenia wniosku. Jeżeli wniosek o odwołanie starosty nie uzyskał wymaganej większości

głosów, kolejny wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6

miesięcy od poprzedniego głosowania. Odwołanie starosty albo złożenie przez niego rezygnacji

jest, odpowiednio, równoznaczne z odwołaniem całego zarządu powiatu albo złożeniem

rezygnacji przez cały zarząd powiatu. Rada powiatu może na uzasadniony wniosek starosty

odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większością głosów w obecności co

najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

(31a USP) W przypadku złożenia rezygnacji przez starostę jej przyjęcie następuje zwykłą

większością głosów. W przypadku rezygnacji starosty rada powiatu na najbliższej sesji

podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji całego zarządu. Niepodjęcie uchwały jest

równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym odbyła się

sesja rady powiatu.

(83 USP) W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw, Sejm,

na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu.

Rozwiązanie rady równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu. Prezes Rady

Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej wyznacza

wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych organów powiatu pełni funkcję tych organów.



Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd powiatu,

wojewoda wzywa radę powiatu do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwanie to

nie odnosi skutku - za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej -

występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu powiatu. W razie

rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcję zarządu pełni osoba

wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

(84 USP) W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku

skuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy powiatu, Prezes Rady Ministrów,

na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy

powiatu i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru

zarządu przez radę kolejnej kadencji. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po

uprzednim przedstawieniu zarzutów organom powiatu i wezwaniu ich do niezwłocznego

przedłożenia programu poprawy sytuacji. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady

Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw


organów powiatu z dniem powołania.

(32 USP) Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu określone

przepisami prawa. Do zadań zarządu powiatu należy w szczególności:

1) przygotowywanie projektów uchwał rady;2) wykonywanie uchwał rady;2a) opracowywanie programów rozwoju w trybie określonym w przepisach o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju;3) gospodarowanie mieniem powiatu;4) wykonywanie budżetu powiatu;5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.W realizacji zadań zarząd powiatu podlega wyłącznie radzie powiatu.Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy zarządu określa statut powiatu.

(33 USP) Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostekorganizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy.

Starosta nie jest organem powiatu!Starosta sprawuje zwierzchnictwo nad powiatową administracją zespoloną!

(34 USP) Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi



sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz. Starosta opracowuje planoperacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarmprzeciwpowodziowy. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej starosta działana zasadach określonych w odrębnych przepisach. W sprawach niecierpiących zwłoki,związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiuoraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne starosta podejmujeniezbędne czynności należące do właściwości zarządu powiatu. Nie dotyczy to wydawaniaprzepisów porządkowych. Czynności wymagają przedstawienia do zatwierdzenia nanajbliższym posiedzeniu zarządu powiatu.

(35 USP) Organizację i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego określa regulaminorganizacyjny uchwalony przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu. Starosta jestkierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracownikówstarostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiempowiatowych służb, inspekcji i straży.

(37 USP) Rada powiatu powołuje i odwołuje skarbnika powiatu na wniosek starosty. Sekretarz iskarbnik uczestniczą w pracach zarządu powiatu oraz mogą uczestniczyć w obradach radypowiatu i jej komisji z głosem doradczym.

(38 USP) W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących dowłaściwości powiatu decyzje wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidująwydawanie decyzji przez zarząd powiatu. Starosta może upoważnić wicestarostę,poszczególnych członków zarządu powiatu, pracowników starostwa, powiatowych służb,inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu do wydawania wjego imieniu decyzji. Decyzje wydane przez zarząd powiatu z zakresu administracjipublicznej podpisuje starosta. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu,którzy brali udział w wydaniu decyzji. Od wszystkich decyzji służy odwołanie dosamorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

(38a USP) W celu realizacji zadań starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymisłużbami, inspekcjami i strażami oraz zadań określonych w ustawach w zakresie porządkupublicznego i bezpieczeństwa obywateli, tworzy się komisję bezpieczeństwa i porządku.

Administracja zespolona w województwie obejmuje wyłącznie administrację rządową,samorząd wojewódzki działa jako struktura organizacyjna oddzielona od strukturyadministracji rządowej. W powiecie administrację zespoloną tworzą podmioty administracjirządowej wraz z podmiotami administracji samorządowej!

(33b USP) Powiatową administrację zespoloną stanowią:



1) starostwo powiatowe;2) powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatu;3) jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb,

inspekcji i straży [czyli: podmioty administracji rządowej]

Jednostki administracji rządowej w powiecie: (1) Policja, (2) PSP, (3) powiatowe inspektoratyweterynarii, (4) państwowe inspektoraty nadzoru budowlanego

Zwierzchnictwo starosty jest zupełnie inne niż zwierzchnictwo wojewody, bowiem należałoby jenazwać koordynacyjno-kontrolnymi! Tylko w szczególnych sytuacjach kieruje działaniamijednostek, a katalog jego uprawnień jest enumeratywny! Duży wpływ ma wojewoda, przezco zwierzchnictwo w powiecie jest mieszane.

(35 USP) Starosta sprawując zwierzchnictwo w stosunku do powiatowych służb, inspekcji istraży:

1) powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a takżewykonuje wobec nich czynności w sprawach z zakresu prawa pracy, jeżeli przepisyszczególne nie stanowią inaczej;

2) zatwierdza programy ich działania;3) uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu;4) w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek;5) zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli.

(33a USP) Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowychsłużb, inspekcji i straży może tworzyć, przekształcać i likwidować wojewoda, na wniosekstarosty, zaopiniowany przez właściwego kierownika zespolonej służby, inspekcji lubstraży wojewódzkiej, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej. Jednostki organizacyjne,z wyjątkiem jednostek organizacyjnych Policji, są powiatowymi jednostkami budżetowymiw rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z2003 r. Nr 15, poz. 148, z późn. zm.).

Organy i jednostki pomocnicze w powiecie:a) starostwo powiatoweb) sekretarz powiatu



c) skarbnik powiatu

Samorząd w województwie

(2 USW) Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznycho charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracjirządowej.

(11 USW) Samorząd województwa określa strategię rozwoju województwa, uwzględniającą wszczególności następujące cele:

1) pielęgnowanie polskości oraz rozwój i kształtowanie świadomości narodowej, obywatelskieji kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamości lokalnej;

2) pobudzanie aktywności gospodarczej;3) podnoszenie poziomu konkurencyjności i innowacyjności gospodarki województwa;4) zachowanie wartości środowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu potrzeb

przyszłych pokoleń;5) kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.

Strategia rozwoju województwa jest realizowana przez programy rozwoju, regionalnyprogram operacyjny, program służący realizacji umowy partnerstwa i kontrakt terytorialny, októrych mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

Samorząd województwa, z własnej inicjatywy lub na wniosek samorządu gminnego lubsamorządu powiatowego, może występować o dofinansowanie realizacji programów rozwoju,regionalnego programu operacyjnego oraz programu służącego realizacji umowy partnerstwa wzakresie polityki spójności, opracowanego przez zarząd województwa, środkami budżetupaństwa i środkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz innymi środkamipochodzącymi ze źródeł zagranicznych, w trybie określonym w odrębnych przepisach.

Wykonywanie zadań związanych z rozwojem regionalnym na obszarze województwa należy dosamorządu województwa. Zasady finansowania rozwoju regionalnego oraz źródładochodów województwa w tym zakresie określają odrębne ustawy.

ENUMERATYWNY KATALOG ZADAŃ --> Samorząd województwa prowadzi politykę rozwojuwojewództwa, na którą składa się:1) tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy;



2) utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu wojewódzkim;3) pozyskiwanie i łączenie środków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji

zadań z zakresu użyteczności publicznej;4) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia obywateli;5) racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie środowiska naturalnego,

zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwoju;6) wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie postępu

technologicznego oraz innowacji;7) wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem kulturowym i jego

racjonalne wykorzystywanie;8) promocja walorów i możliwości rozwojowych województwa;9) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz integracji społecznej i przeciwdziałania

wykluczeniu społecznemu.

Strategię rozwoju województwa uchwala sejmik województwa (publikacja w wojewódzkimdzienniku urzędowym).

(12 USW) Samorząd województwa, przy formułowaniu strategii rozwoju województwa irealizacji polityki jego rozwoju, współpracuje w szczególności z:1) jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa oraz z

samorządem gospodarczym i zawodowym;2) administracją rządową, szczególnie z wojewodą;3) innymi województwami;4) organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia

24 kwietnia 2003 r. o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr234, poz. 1536, z późn. zm.),

5) szkołami wyższymi i jednostkami naukowo-badawczymi.Samorząd województwa może również współpracować z organizacjami międzynarodowymi i

regionami innych państw, zwłaszcza sąsiednich.

(14 USW) Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkimokreślone ustawami, w szczególności w zakresie:1) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższego;2) promocji i ochrony zdrowia;3) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami;4) pomocy społecznej;4a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej;5) polityki prorodzinnej;6) modernizacji terenów wiejskich;7) zagospodarowania przestrzennego;8) ochrony środowiska;



9) gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególności wyposażenia iutrzymania wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych;

10) transportu zbiorowego i dróg publicznych;11) kultury fizycznej i turystyki;12) ochrony praw konsumentów;13) obronności;14) bezpieczeństwa publicznego;15) przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracy;15a)działalności w zakresie telekomunikacji;16) ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalności pracodawcy.

Ustawy mogą określać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania zzakresu administracji rządowej, wykonywane przez zarząd województwa. Ustawy mogąnakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań iprzeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

(13 USW) W sferze użyteczności publicznej województwo może tworzyć spółki zograniczoną odpowiedzialnością, spółki akcyjne lub spółdzielnie, a także może przystępować dotakich spółek lub spółdzielni. Poza sferą użyteczności publicznej województwo może tworzyćspółki z ograniczoną odpowiedzialnością i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżelidziałalność spółek polega na wykonywaniu czynności promocyjnych, edukacyjnych,wydawniczych oraz na wykonywaniu działalności w zakresie telekomunikacji służącychrozwojowi województwa.

(15 USW) Organami samorządu województwa są:1) sejmik województwa,2) zarząd województwa.

(16 USW) Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa.Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. W skład sejmikuwojewództwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpośrednich w liczbie trzydziestu wwojewództwach liczących do 2.000.000 mieszkańców oraz po trzech radnych na każde kolejnerozpoczęte 500.000 mieszkańców.

(17 USW) W sprawie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji rozstrzyga sięwyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego.



(84 USW) W razie powtarzającego się naruszenia przez sejmik województwa Konstytucji lubustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać sejmikwojewództwa. Rozwiązanie sejmiku województwa równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkichorganów samorządu województwa. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego dospraw administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów nowychorganów samorządu województwa pełni funkcję tych organów. Jeżeli powtarzającego sięnaruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd województwa, wojewoda wzywa sejmikwojewództwa do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku -za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej - występuje zwnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu województwa. W razierozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcje zarządu pełni osobawyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

(85 USW) W razie nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności wwykonywaniu zadań publicznych przez organy samorządu województwa Prezes Rady Ministrów,na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organysamorządu województwa i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednakniż do wyboru zarządu województwa przez sejmik województwa nowej kadencji.Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutóworganom samorządu województwa i wezwaniu ich do niezwłocznego przedstawienia programupoprawy sytuacji województwa. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów nawniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracjipublicznej.Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencje organów samorząduwojewództwa z dniem powołania.

(33 USW) Jeżeli sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu województwa w ciągu 3miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Informację orozwiązaniu sejmiku województwa wojewoda podaje do publicznej wiadomości w środkachmasowego przekazu i ogłasza, w formie obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym.Po rozwiązaniu sejmiku województwa przeprowadza się wybory przedterminowe. Do czasuwyboru zarządu przez nowy sejmik Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego dospraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która w tym okresie pełni funkcję organówsamorządu województwa. Jeżeli sejmik województwa wybrany w wyniku wyborówprzedterminowych nie dokona wyboru zarządu w identycznym terminie ulega rozwiązaniu zmocy prawa. Wówczas nie przeprowadza się wyborów przedterminowych. Do dnia wyborusejmiku województwa na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu województwa zadania ikompetencje organów samorządu województwa przejmuje komisarz rządowy ustanowionyprzez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracjipublicznej.





























(18 USW) Do wyłącznej właściwości (nie można ich przekazać - tym bardziej nie zarządowiwojewództwa) sejmiku województwa należy:1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególności:



a) statutu województwa,b) zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim,c) zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczności publicznej;2) uchwalanie strategii rozwoju województwa;3) uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego;4) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej;5) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowości układu wykonawczego budżetuwojewództwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowość ta nie może być mniejsza niż określona wodrębnych przepisach;6) uchwalanie budżetu województwa;7) określanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetuwojewództwa;9) rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdańfinansowych województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programówwojewództwa;10) podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowiwojewództwa z tytułu wykonania budżetu województwa;11) uchwalanie, w granicach określonych ustawami, przepisów dotyczących podatków iopłat lokalnych;12) podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innymjednostkom samorządu terytorialnego;13) uchwalanie "Priorytetów współpracy zagranicznej województwa";14) podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniachregionalnych i innych formach współpracy regionalnej;15) wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałkawojewództwa;16) rozpatrywanie sprawozdań z działalności zarządu województwa, w tym w szczególnościz działalności finansowej i realizacji programów, o których mowa w pkt 2;17) powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnikawojewództwa, który jest głównym księgowym budżetu województwa;18) podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ichrozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nich;19) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących:a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomości oraz ich wydzierżawiania lubwynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawyszczególne nie stanowią inaczej; uchwała sejmiku województwa jest wymagana również wprzypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejneumowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomość; do czasu określenia zasad zarządmoże dokonywać tych czynności wyłącznie za zgodą sejmiku województwa,b) emitowania obligacji oraz określania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu,c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów,d) ustalania maksymalnej wysokości pożyczek i kredytów krótkoterminowych zaciąganychprzez zarząd województwa oraz maksymalnej wysokości pożyczek i poręczeń udzielanych przezzarząd województwa w roku budżetowym,e) tworzenia spółek prawa handlowego lub spółdzielni i przystępowania do nich oraz



określania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów iakcji,f) tworzenia, przekształcania i likwidowania wojewódzkich samorządowych jednostekorganizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek;19a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów;20) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutemwojewództwa do kompetencji sejmiku województwa;21) uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organówsamorządu województwa.

(30 USW) Sejmik województwa kontroluje działalność zarządu województwa orazwojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powołuje komisjęrewizyjną. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów.Członkostwa w komisji rewizyjnej nie można łączyć z funkcjami marszałka województwa,przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku województwa oraz radnych będącychczłonkami zarządu województwa. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu i występuje zwnioskiem do sejmiku województwa w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutoriumzarządowi województwa. Wniosek ten podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbęobrachunkową.

(19 USW) Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większością głosów, w obecności conajmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym,chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej. Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniuabsolutorium jest równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium.

(20 USW) Sejmik województwa wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz nie więcej niż3 wiceprzewodniczących, bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowyustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Przewodniczący i wiceprzewodniczącysejmiku województwa nie mogą wchodzić w skład zarządu województwa. Zadaniemprzewodniczącego sejmiku województwa jest wyłącznie organizowanie pracy sejmiku orazprowadzenie obrad sejmiku. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadańwiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecności przewodniczącego i niewyznaczeniawiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszywiekiem. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczącego sejmiku województwanastępuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku województwa, w trybiewyboru. W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego, sejmikwojewództwa podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji, nie później niż w ciągu 1miesiąca od dnia złożenia rezygnacji. Niepodjęcie uchwały w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia



rezygnacji przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego jest równoznaczne z przyjęciemrezygnacji przez sejmik województwa z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinnabyć podjęta uchwała. W przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego iwiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji wterminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania, sesję sejmikuwojewództwa w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja zwoływana jest nadzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.Sesję sejmiku województwa do czasu wyboru przewodniczącego prowadzi najstarszy wiekiemradny obecny na sesji, który wyraził zgodę na prowadzenie sesji.

(21 USW) Sejmik województwa obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącegosejmiku w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniusesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał. Sejmik województwa możewprowadzić zmiany w porządku obrad bezwzględną większością głosów ustawowego składusejmiku. Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku województwa zwołuje komisarz wyborczywłaściwy w zakresie wykonywania czynności o charakterze ogólnowojewódzkim na dzieńprzypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarzekraju. W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba, którą PrezesRady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego.Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku województwa do czasu wyboru przewodniczącegosejmiku prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji. Na wniosek co najmniej 1/4ustawowego składu sejmiku województwa przewodniczący sejmiku obowiązany jest zwołaćsesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Do zmiany porządku obradsesji zwołanej na wniosek stosuje dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy. Na wniosekmarszałka województwa przewodniczący sejmiku województwa jest obowiązany wprowadzićdo porządku obrad najbliższej sesji sejmiku projekt uchwały, jeżeli wnioskodawcą jest zarządwojewództwa, a projekt wpłynął do sejmiku co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesjisejmiku.

(28 USW) Sejmik województwa może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje dowykonywania określonych zadań. Statut województwa określa przedmiot działania, zakreszadań, zasady dotyczące składu, organizację wewnętrzną i tryb pracy komisji powoływanychprzez sejmik województwa.



(31 USW) Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. W skład zarząduwojewództwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa jako jego przewodniczący,wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie. Członkiem zarządu województwanie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. Członkostwa w zarządziewojewództwa nie można łączyć z członkostwem w organie innej jednostki samorząduterytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła isenatora. Utrata członkostwa w zarządzie województwa następuje w dniu wyboru lubzatrudnienia. Uchwały zarządu województwa zapadają zwykłą większością głosów w obecnościco najmniej połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym, chyba że przepisyustawy stanowią inaczej. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos marszałkawojewództwa.

(42 USW) Po upływie kadencji sejmiku województwa zarząd województwa działa do dniawyboru nowego zarządu województwa.

(32 USW) Sejmik województwa wybiera zarząd województwa, w tym marszałka województwa inie więcej niż 2 wicemarszałków, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów.Sejmik województwa wybiera marszałka województwa bezwzględną większością głosówustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Sejmik województwa wybierawicemarszałków oraz pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka zwykłą większościągłosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.Marszałek, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu województwa mogą być wybranispoza składu sejmiku województwa.

(33 USW) Jeżeli sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu województwa w ciągu 3miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Informację orozwiązaniu sejmiku województwa wojewoda podaje do publicznej wiadomości w środkachmasowego przekazu i ogłasza, w formie obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym.Po rozwiązaniu sejmiku województwa przeprowadza się wybory przedterminowe. Do czasuwyboru zarządu przez nowy sejmik Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego dospraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która w tym okresie pełni funkcję organówsamorządu województwa. Jeżeli sejmik województwa wybrany w wyniku wyborówprzedterminowych nie dokona wyboru zarządu w identycznym terminie ulega rozwiązaniu zmocy prawa. Wówczas nie przeprowadza się wyborów przedterminowych. Do dnia wyborusejmiku województwa na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu województwa zadania ikompetencje organów samorządu województwa przejmuje komisarz rządowy ustanowionyprzez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracjipublicznej.





























(34 USW) Uchwała sejmiku województwa w sprawie nieudzielenia zarządowi województwaabsolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu województwa,



chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd województwa został odwołany z innejprzyczyny. Uchwałę w sprawie absolutorium sejmik województwa podejmuje bezwzględnąwiększością głosów ustawowego składu sejmiku województwa. Sejmik województwarozpoznaje sprawę odwołania zarządu województwa na sesji zwołanej nie wcześniej niż poupływie 14 dni od podjęcia uchwały o nieudzieleniu zarządowi województwa absolutorium.Sejmik województwa, po zapoznaniu się z wnioskiem komisji rewizyjnej i opinią regionalnej izbyobrachunkowej w sprawie uchwały sejmiku województwa o nieudzieleniu zarządowiwojewództwa absolutorium, może odwołać zarząd województwa większością co najmniej 3/5głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

(37 USW) Sejmik województwa może odwołać marszałka województwa z innej przyczyny niżnieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku.Wniosek wymaga formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlegazaopiniowaniu przez komisję rewizyjną. Odwołanie marszałka województwa następujewiększością co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.Głosowanie w sprawie odwołania sejmik województwa przeprowadza po zapoznaniu się z opiniąkomisji rewizyjnej na następnej sesji po tej, na której zgłoszono wniosek o odwołanie , niewcześniej jednak niż po upływie 1 miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku. Jeżeli wniosek oodwołanie marszałka województwa nie uzyskał wymaganej większości głosów, kolejny wniosek oodwołanie może być zgłoszony nie wcześniej niż po upływie 6 miesięcy od poprzedniegogłosowania. Odwołanie marszałka województwa albo złożenie przez niego rezygnacji jest,odpowiednio, równoznaczne z odwołaniem całego zarządu województwa albo złożeniemrezygnacji przez cały zarząd województwa. Sejmik województwa może na uzasadnionywniosek marszałka województwa odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłąwiększością głosów w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, wgłosowaniu tajnym.

(38 USW) W przypadku złożenia rezygnacji przez marszałka województwa jej przyjęcie następujezwykłą większością głosów. W przypadku rezygnacji marszałka województwa sejmikwojewództwa na najbliższej sesji podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji całego zarządu.Niepodjęcie uchwały jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dniamiesiąca, w którym odbyła się sesja sejmiku województwa.

(84 USW) W razie powtarzającego się naruszenia przez sejmik województwa Konstytucji lubustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać sejmikwojewództwa. Rozwiązanie sejmiku województwa równoznaczne jest z rozwiązaniemwszystkich organów samorządu województwa. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministrawłaściwego do spraw administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasuwyborów nowych organów samorządu województwa pełni funkcję tych organów. Jeżelipowtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd województwa,



wojewoda wzywa sejmik województwa do zastosowania niezbędnych środków, a jeżeliwezwanie to nie odnosi skutku - za pośrednictwem ministra właściwego do sprawadministracji publicznej - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązaniezarządu województwa. W razie rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcjezarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

(85 USW) W razie nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczności wwykonywaniu zadań publicznych przez organy samorządu województwa Prezes Rady Ministrów,na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organysamorządu województwa i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednakniż do wyboru zarządu województwa przez sejmik województwa nowej kadencji.Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutóworganom samorządu województwa i wezwaniu ich do niezwłocznego przedstawienia programupoprawy sytuacji województwa. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów nawniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracjipublicznej. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencje organów samorząduwojewództwa z dniem powołania.

Uwaga: domniemanie kompetencji występuje w odniesieniu do: (1) rady gminy i (2) zarząduwojewództwa. Nie ma go natomiast w USP!

(41 USW) Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa,niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostekorganizacyjnych. Do zadań zarządu województwa należy w szczególności:1) wykonywanie uchwał sejmiku województwa;2) gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów

posiadanych przez województwo;3) przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa;4) przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa i innych strategii rozwoju,

planu zagospodarowania przestrzennego, regionalnych programów operacyjnych,programów służących realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójności oraz ichwykonywanie;

4a) monitorowanie i analizowanie procesów rozwojowych w układzie przestrzennym orazstrategii rozwoju województwa, regionalnych programów operacyjnych, programówrozwoju i programów służących realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójnościoraz kontraktu terytorialnego, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. ozasadach prowadzenia polityki rozwoju;

5) organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i zmiędzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi;

6) kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalności wojewódzkich samorządowych



jednostek organizacyjnych, w tym zatrudnianie i zwalnianie kierowników wojewódzkichsamorządowych jednostek organizacyjnych;

7) uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego.Zasady i tryb działania zarządu województwa określa statut województwa.

(45 USW) Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędumarszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkichosób prawnych.

Zarząd województwa nie ma kompetencji wydawania aktów prawa miejscowego (w tym:przepisów porządkowych)!

Marszałek województwa nie jest organem województwa.

(43 USW) Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa i urzędumarszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwona zewnątrz. W sprawach niecierpiących zwłoki, związanych z bezpośrednim zagrożenieminteresu publicznego, zagrażających bezpośrednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogącychspowodować znaczne straty materialne marszałek województwa podejmuje niezbędneczynności należące do właściwości zarządu województwa. Czynności podjęte w tym trybiewymagają przedstawienia do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu województwa.Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiemsłużbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowychjednostek organizacyjnych.

(46 USW) Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydajemarszałek województwa, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Marszałekwojewództwa może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa,pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowychjednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji. Decyzje wydane przez zarządwojewództwa w sprawach z zakresu administracji publicznej podpisuje marszałek. W decyzjiwymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji. Oddecyzji marszałka województwa służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego,a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do właściwego ministra.

(44 USW) Sejmik województwa powołuje i odwołuje skarbnika województwa (głównegoksięgowego budżetu województwa), na wniosek marszałka województwa, bezwzględnąwiększością głosów, w obecności co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w



głosowaniu tajnym. Skarbnik województwa uczestniczy w pracach oraz obradach zarząduwojewództwa i sejmiku województwa z głosem doradczym.

Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie(marszałkowskim) i pod jednym zwierzchnikiem (marszałkiem województwa). Natomiastadministracja rządowa jest zespolona pod zwierzchnictwem wojewody.

ZWIĄZKI KOMUNALNE

(10 EKSL) Wykonując swoje uprawnienia, społeczności lokalne mają prawo wsp ółpracować zinnymi społecznościami lokalnymi oraz zrzeszać się z nimi - w granicach określonych prawem - wcelu realizacji zadań, które stanowią przedmiot ich wspólnego zainteresowania. Prawospołeczności lokalnych do przystąpienia do stowarzyszenia w celu ochrony i rozwijaniawspólnych interesów oraz prawo do przystąpienia do międzynarodowego stowarzyszeniaspołeczności lokalnych będzie uznane w każdym państwie. Społeczności lokalne mogąwspółpracować ze społecznościami innych państw na warunkach przewidzianych prawem.

(172 KRP) Jednostki samorządu terytorialnego mają prawo zrzeszania się. Jednostka samorząduterytorialnego ma prawo przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społecznościlokalnych i regionalnych oraz współpracy ze społecznościami lokalnymi i regionalnymi innychpaństw.

Związek komunalny - podstawowa forma współdziałania JST; odrębny podmiot prawapublicznego (administracyjnego) posiadający osobowość prawną; powstaje na podstawieuchwał rad JST; tworzony w celu wykonywania przez niego części zadań publicznychrealizowanych dotąd osobno przez każdą jednostkę; mieszkańcy nie mają bezpośredniegowpływu na jego powstanie, przekazane mu zadania czy skład jego organów

Związek międzygminny (64-73 USG)

Zwiazek powiatów (65-72 USP)



"W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych rady zainteresowanych JST podejmująuchwałę o utworzeniu związku". --> chodzi o wspólne przekazanie zadań, a nie o wspólnewykonywanie zadań - związek będzie wykonywał je samodzielnie jako osobny podmiot prawawe własnym imieniu i na własną odpowiedzialność

Związek uzyskuje osobowość prawną z dniem ogłoszenia statutu po zarejestrowaniu wrejestrze ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

Utworzenie i wystąpienie jest dobrowolne (wyjątek: "Obowiązek utworzenia związkumiędzygminnego może być nałożony tylko w drodze ustawy, która określa zadania związku i trybzatwierdzenia jego statutu" --> w 2002r. uchylono jedyny taki przepis dot. gmin warszawskich)

Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady bezwzględną większościągłosów ustawowego składu rady.

Statut związku powinien określać:

1) nazwę i siedzibę związku;

2) członków i czas trwania związku (może być oznaczony!);

3) zadania związku;

4) organy związku, ich strukturę, zakres i tryb działania;

5) zasady korzystania z obiektów i urządzeń związku;

6) zasady udziału w kosztach wspólnej działalności, zyskach i pokrywania strat związku;

7) zasady przystępowania i występowania członków oraz zasady rozliczeń majątkowych;

8) zasady likwidacji związku;

9) tryb wprowadzania zmian w statucie związku;

10) inne zasady określające współdziałanie.

Wydaje się, że zadaniami związku mogą być wszelkie zadania własne, z wyjątkiem tych, którychrealizacja może wynikać z wyraźnego oddzielnego upoważnienia ustawowego (niemożliwejest przekazanie kompetencji stanowienia aktów prawa miejscowego).



Wydaje się, że możliwość przekazania zadań zleconych NIE JEST wykluczona.

Związek międzygminny może sam zawierać porozumienia z organami administracji rządowej iorganami powiatu oraz województwa samorządowego (tak mówi ustawa)!

Związkowi międzygminnemu i związkowi powiatów mogą być przekazane kompetencje dowydawania decyzji administracyjnych (tak mówi ustawa)!

Organ stanowiący i kontrolny związku: zgromadzenie związku

a) w gminie: w zakresie zadań mu zleconych przysługują kompetencje rady gminy

b) w powiecie: brak takiego zapisu w ustawie

(70 USG) W skład zgromadzenia wchodzą wójtowie gmin uczestniczących w związku. Nawniosek wójta rada gminy może powierzyć reprezentowanie gminy w zgromadzeniu zastępcywójta albo radnemu. Statut może przyznawać określonym gminom więcej niż jeden głos wzgromadzeniu. Dodatkowych przedstawicieli wyznacza zainteresowana rada gminy.

(69 USP) Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku. W składzgromadzenia wchodzi po dwóch reprezentantów powiatów uczestniczących w związku. Zasadyreprezentacji powiatu w związku określa rada powiatu.

Uchwały zgromadzeń podejmowane są bezwzględną większością głosów statutowej liczbyczłonków zgromadzenia. Członek zgromadzenia może wnieść pisemny sprzeciw w stosunku douchwały w ciągu 7 dni od jej podjęcia. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie uchwały iwymaga ponownego rozpatrzenia sprawy.

Organem wykonawczym związków jest zarząd. Zarząd związku jest powoływany i odwoływanyprzez zgromadzenie spośród członków zgromadzenia. O ile statut tak stanowi, dopuszczalnyjest wybór członków zarządu spoza członków zgromadzenia w liczbie nieprzekraczającej 1/3składu zarządu związku.



Porozumienia komunalne (międzygminne lub międzypowiatowe) - nie jest strukturą, ale formądziałania (nie powstaje nowy podmiot prawa)

(74 USG) Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej znich określonych przez nie zadań publicznych. Gmina wykonująca zadania publiczne objęteporozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jejzadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.

(73 USP) Powiaty mogą zawierać porozumienia w sprawie powierzenia jednemu z nichprowadzenia zadań publicznych. W zakresie nieuregulowanym treścią porozumienia doporozumień stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące związków powiatów. --> brakuje tutajtego, ale wydaje się, ze przejęcie praw, obowiązków oraz obowiązek udziału w kosztach dotyczytakże porozumień powiatowych

Stowarzyszenia JST - mogą być tworzone przez przynajmniej 3 jednostki tych samych alboróżnych szczebli; posiada osobowość prawną (nie może być to więc tzw. stowarzyszenie zwykłe);

Stowarzyszenie (wg ustawy Prawo o stowarzyszeniach) jest dobrowolnym, samorządnym,trwałym zrzeszeniem o celach niezarobkowych.

Przykłady: Związek Miast Polskich, Stowarzyszenie Gmin Małopolski, Związek Gmin ŚląskaOpolskiego, Związek Gmin Jurajskich

(84 USG) W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów,gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami.

(75 USP) Powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z gminami i województwami.

Zrzeszenie międzynarodowe (ustawa z 2000r. o zasadach przystępowania JST domiędzynarodowych zrzeszeń społeczności lokalnych i regionalnych)

(Art. 2) Jednostki samorządu terytorialnego mogą przystępować do zrzeszeń i uczestniczyć wnich w granicach swoich zadań i kompetencji, działając zgodnie z polskim prawemwewnętrznym, polityką zagraniczną państwa i jego międzynarodowymi zobowiązaniami.Województwa przystępują do zrzeszeń zgodnie z "Priorytetami współpracy zagranicznej



województwa", uchwalonymi w trybie określonym w przepisach o samorządzie województwa.

(Art. 3) Przystąpienie do zrzeszenia nie może łączyć się z przekazaniem na jego rzecz lub narzecz któregokolwiek ze zrzeszonych w nim członków wykonywania zadań publicznychprzystępującej jednostki samorządu terytorialnego ani też nieruchomości lub majątkowychpraw na dobrach niematerialnych przysługujących tej jednostce.

(Art. 4) Organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego podejmuje uchwałę oprzystąpieniu do zrzeszenia bezwzględną większością głosów ustawowego składu. Uchwaławchodzi w życie po uzyskaniu zgody ministra właściwego do spraw zagranicznych. Jednostkasamorządu terytorialnego przekazuje uchwałę ministrowi właściwemu do spraw zagranicznychza pośrednictwem wojewody, dołączającego swoją opinię. Organ stanowiący jednostkisamorządu terytorialnego wraz z uchwałą przekazuje statut zrzeszenia, do którego zamierzawstąpić, lub inny dokument ustalający zasady działania tego zrzeszenia, listę jego członków orazurzędowe tłumaczenie tych dokumentów na język polski. Sejmik województwa przedstawiatakże "Priorytety współpracy zagranicznej województwa". Minister właściwy do sprawzagranicznych wyraża zgodę na przystąpienie do zrzeszenia lub odmawia takiej zgody w drodzedecyzji administracyjnej.

(Art. 5) Czynność prawna naruszająca przepis art. 3 lub podjęta z naruszeniem przepisu art. 4jest nieważna z mocy prawa.

(44 KC) Mieniem jest własność i inne prawa majątkowe.

(43 USG) Mieniem komunalnym jest własność i inne prawa majątkowe należące doposzczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tymprzedsiębiorstw.

(46 USP) Mieniem powiatu jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub innepowiatowe osoby prawne.

(47 USW) Mieniem województwa jest własność i inne prawa majątkowe nabyte przezwojewództwo lub inne wojewódzkie osoby prawne.

Rzeczy publiczne - środki rzeczowe, za pomocą których administracja publiczne wykonuje swoje



zadania; samorząd jest ich właścicielem, ale jego organy mogą nimi rozporządzać w sposóbustawowo określony oraz poddany kontroli i nadzorowi

Podział rzeczy publicznych wg Stanisława Kasznicy:

a) majątek skarbowy (rzeczy służące celom administracyjnym pośrednio, tj. przez dostarczanieśrodków finansowych, np. pieniądze, lasy państwowe czy przedsiębiorstwa)

b) majątek administracyjny (rzeczy potrzebne bezpośrednio do wykonywania zadań, np.budynek urzędu, szpital, komputer, papier do drukarki)

c) dobra publiczne (rzeczy służące użytkowi powszechnemu, np. droga, woda publiczna,przestrzeń powietrzna)

A + B + C = majątek publiczny (mienie publiczne)

Majątek publiczny = mienie komunalne (JST) + pozostałe (SP)

Przed powstaniem samorządu cały majątek publiczny należał do Skarbu Państwa.

Ustawa z 1990r. Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie gminnym i pracownikachsamorządowych --> uwłaszczenie gmin

(Art. 5) Jeżeli dalsze przepisy nie stanowią inaczej, mienie ogólnonarodowe (państwowe)należące do: (1) rad narodowych i terenowych organów administracji państwowej stopniapodstawowego, (2) przedsiębiorstw państwowych, dla których organy określone w pkt 1 pełniąfunkcję organu założycielskiego, (3) zakładów i innych jednostek organizacyjnychpodporządkowanych organom określonym w pkt 1 - staje się w dniu wejścia w życie niniejszejustawy z mocy prawa mieniem właściwych gmin.

(Art. 18) Wojewoda wydaje decyzje w sprawie stwierdzenia nabycia mienia z mocy prawa, wsprawie jego przekazania - w zakresie unormowanym ustawą. Tworzy się Krajową KomisjęUwłaszczeniową jako organ odwoławczy od decyzji.

(44 USG) Nabycie mienia komunalnego następuje:

1) na podstawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnym;



2) przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy;przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie brakuporozumienia - decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra właściwego dospraw administracji publicznej;

3) w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach określonych przez RadęMinistrów w drodze rozporządzenia;

4) w wyniku własnej działalności gospodarczej [gmina jako JST nie prowadzi własnej DG wcelach zarobkowych, więc chodzi tu o mienie uzyskane w wyniku DG prowadzonej przezgminne osoby prawne i osoby prawne tworzone przez związki międzygminne]

5) przez inne czynności prawne [np. sprzedaż, zamiana, dzierżawa]

6) w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami [np. nabycie spadku przez gminęjako spadkobiercę ustawowego].

(47 USP) 1. Nabycie mienia przez powiat następuje:

1) na podstawie odrębnej ustawy, z zastrzeżeniem, że nie stanowi ono mienia jakiejkolwiekgminy [JST to osobne osoby prawne i dlatego mienie gminy nie zawiera się w mieniu powiatu,itd.];

2) przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu; przekazanie mienianastępuje w drodze porozumienia zainteresowanych powiatów, a w razie braku porozumienia -decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra właściwego do sprawadministracji publicznej;

3) w wyniku przejęcia od Skarbu Państwa na podstawie porozumienia, z wyłączeniem mieniaprzeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programupowszechnego uwłaszczenia [RM w drodze rozporządzenia określa tryb przekazywania];

4) przez inne czynności prawne;

5) w innych przypadkach określonych odrębnymi przepisami.

(48 USW) Nabycie mienia województwa następuje na zasadach określonych w Kodeksiecywilnym i innych ustawach, a także w drodze przekazania mienia Skarbu Państwa oraz mieniaSkarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych na zasadach określonych



w niniejszej ustawie.

(49 USW) Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwabędącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego realizacji zadańwojewództwa, następuje na podstawie decyzji administracyjnej wojewody wydawanej zurzędu. Organem odwoławczym od decyzji jest minister właściwy do spraw Skarbu Państwa.Nabycie mienia jest nieodpłatne i następuje z dniem, w którym decyzja o jego przekazaniu stałasię ostateczna.

(50 USW) Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwabędącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego wykonywaniu zadańgospodarczych przekraczających zakres użyteczności publicznej, może nastąpić na wniosekzarządu województwa, jeżeli mienie to służyć ma realizacji strategii rozwoju województwa iregionalnych programów operacyjnych, z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenieroszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczenia. Przekazaniemienia następuje nieodpłatnie, w trybie właściwym dla przenoszenia nabywanych praw, z tymże przekazanie własności i innych praw do rzeczy następuje na podstawie ostatecznej decyzjiministra właściwego do spraw Skarbu Państwa.

Niezależnie od powyższych możliwości nabycie mienia przez JST może nastąpić na podstawiekażdej innej ustawy --> np. ustawa z 2005r. o zmianie niektórych ustaw w związku ze zmianamiw podziale zadań i kompetencji administracji terenowej (wówczas przekazano niektóre zadaniaJST i postanowiono, że mienie SP niezbędne do wykonywania tych zadań z 1 stycznia 2006r. stajesię mieniem JST).

Zasady zarządzania mieniem samorządowym:

a) samodzielnego decydowania

(45 USG) Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobiewykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnychprzepisach prawa.

(58 USW) Wojewódzkie osoby prawne samodzielnie decydują, w granicach ustaw, o sposobiewykonywania należących do nich praw majątkowych, z tym że nieodpłatne rozporządzeniemieniem oraz zbycie: (1) nieruchomości służącej do powszechnego użytku lub bezpośredniegozaspokajania potrzeb publicznych, (2) przedmiotów posiadających szczególną wartość naukową,historyczną, kulturalną lub przyrodniczą - wymaga zgody, w formie uchwały, zarządu



województwa.

b) specjalnego upoważnienia (oświadczenia woli mogą być składane przez podmioty specjalnieupoważnione przez ustawę)

(46 USG) Oświadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składajednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójtasamodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą. Jeżeli czynność prawna możespowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej skuteczności potrzebna jestkontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niegoupoważnionej. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty,dokona jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy orazregionalną izbę obrachunkową.

c) szczególnej staranności

(50 USG) Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jestzachowanie szczególnej staranności przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tegomienia i jego ochrona.

d) rozdzielenie odpowiedzialności

(49 USG) Gmina nie ponosi odpowiedzialności za zobowiązania innych gminnych osóbprawnych, a te nie ponoszą odpowiedzialności za zobowiązania gminy. W przypadku zniesienialub podziału gminy odpowiedzialność za jej zobowiązania ponoszą solidarnie gminy, któreprzejęły jej mienie.

(51 USG) Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie uchwałybudżetowej gminy. Statut gminy określa uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzeniagospodarki finansowej w ramach budżetu gminy.

(51 USP) Powiat samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na postawie uchwałybudżetowej.

(61 USW) Uchwała budżetowa jest podstawą samodzielnej gospodarki finansowejwojewództwa.

Budżet jest podejmowany na rok kalendarzowy, zawiera normy o charakterze planowym (planfinansowy) i stanowi akt prawa miejscowego!



(9 EKSL) Społeczności lokalne mają prawo, w ramach narodowej polityki gospodarczej, doposiadania własnych wystarczających zasob ów finansowych, którymi mogą swobodniedysponować w ramach wykonywania swych uprawnień.

(62 USG) Kontrolę gospodarki finansowej gmin i związków sprawują regionalne izbyobrachunkowe.

(64 USP) Kontrolę gospodarki finansowej powiatu sprawuje regionalna izba obrachunkowa.

(78 USW) Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów iwojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa.

Ustawa z 2003r. o dochodach JST

(Art. 3) Dochodami jednostek samorządu terytorialnego są: (1) dochody własne; (2) subwencjaogólna; (3) dotacje celowe z budżetu państwa. W rozumieniu ustawy dochodami własnymijednostek samorządu terytorialnego są również udziały we wpływach z podatku dochodowegood osób fizycznych oraz z podatku dochodowego od osób prawnych.

Dochodami jednostek samorządu terytorialnego mogą być: (1) środki pochodzące ze źródełzagranicznych niepodlegające zwrotowi; (2) środki pochodzące z budżetu Unii Europejskiej; (3)inne środki określone w odrębnych przepisach.

(60 USG) Za prawidłową gospodarkę finansową gminy odpowiada wójt. Wójtowi gminyprzysługuje wyłączne prawo:

1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotachwydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy;

2) emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radęgminy;

3) dokonywania wydatków budżetowych;

4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy;



5) dysponowania rezerwami budżetu gminy;

6) blokowania środków budżetowych, w przypadkach określonych ustawą.

(60 USP) Za prawidłowe wykonanie budżetu powiatu odpowiada zarząd powiatu. Zarządowipowiatu przysługuje wyłączne prawo:

1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotachwydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę powiatu;

2) emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radępowiatu;


4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie powiatu;

5) dysponowania rezerwą budżetu powiatu;


(70 USW) Za prawidłowe wykonanie budżetu województwa odpowiada zarząd województwa.Zarządowi województwa przysługuje wyłączne prawo:

1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotachwydatków, w ramach upoważnień udzielanych przez sejmik województwa;

2) emitowania papierów wartościowych, w ramach upoważnień udzielanych przez sejmikwojewództwa;


4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie województwa;

5) dysponowania rezerwami budżetu województwa;




(61 USG) 1. Gospodarka finansowa gminy jest jawna. Wójt niezwłocznie ogłasza uchwałębudżetową i sprawozdanie z jej wykonania w trybie przewidzianym dla aktów prawamiejscowego. Wójt informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkachpolityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu środków budżetowych.

(61 USP) Gospodarka środkami finansowymi znajdującymi się w dyspozycji powiatu jest jawna.Wymóg jawności jest spełniany w szczególności przez:

1) jawność debaty budżetowej;

2) opublikowanie uchwały budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu powiatu;

3) przedstawienie pełnego wykazu kwot dotacji celowych udzielanych z budżetu powiatu;

4) ujawnienie sprawozdania zarządu z zaciągania zobowiązań i emitowania papierówwartościowych.

(72 USW) Gospodarka środkami finansowymi znajdującymi się w dyspozycji samorząduwojewództwa jest jawna. Wymóg jawności jest spełniany między innymi przez:

1) zachowanie jawności debaty budżetowej;

2) opublikowanie uchwały budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu województwa;

3) przedstawianie pełnego wykazu kwot dotacji celowych udzielanych z budżetu województwa.

Ustawa z 2004r. o Narodowym Planie Rozwoju

Kontrakt wojewódzki określa zakres i tryb oraz warunki realizacji działań wynikających zregionalnych programów operacyjnych. Stronami kontraktu są Rada Ministrów i samorządwojewództwa. Wadą jest pominięcie gmin w zakresie rozdziału środków pochodzących z tychkontraktów.



Nadzór nad samorządem terytorialnym

(8 EKSL) Wszelka kontrola administracyjna społeczności lokalnych może być dokonywanawyłącznie w sposób oraz w przypadkach przewidzianych w Konstytucji lub w ustawie. Wszelkakontrola administracyjna działalności społeczności lokalnych powinna w zasadzie mieć na celujedynie zapewnienie przestrzegania prawa i zasad konstytucyjnych. Kontrola administracyjnamoże jednakże obejmować kontrolę celowości realizowaną przez organ wyższego szczebla wodniesieniu do zadań, których wykonanie zostało społecznościom lokalnym delegowane.Kontrola administracyjna społeczności lokalnych powinna być sprawowana z zachowaniemproporcji między zakresem interwencji ze strony organu kontroli a znaczeniem interesów, którema on chronić.

(171 KRP) 1. Działalność samorządu terytorialnego podlega nadzorowi z punktu widzenialegalności. Organami nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego są PrezesRady Ministrów i wojewodowie, a w zakresie spraw finansowych regionalne izbyobrachunkowe. Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może rozwiązać organ stanowiącysamorządu terytorialnego, jeżeli organ ten rażąco narusza Konstytucję lub ustawy.

(85 USG) Nadzór nad działalnością gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodnościz prawem.

(86 USG) Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie sprawfinansowych - regionalna izba obrachunkowa.

(87 USG) Organy nadzoru mogą wkraczać w działalność gminną tylko w przypadkachokreślonych ustawami.

(88 USG) Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji ifunkcjonowania gminy, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnieńnadzorczych.

(76 USP) Nadzór nad działalnością powiatu sprawuje Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda, aw zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. Organy nadzoru mogą wkraczaćw działalność powiatu tylko w przypadkach określonych ustawami. Nadzór nad związkiempowiatów sprawuje wojewoda właściwy dla siedziby związku.

(77 USP) Nadzór nad wykonywaniem zadań powiatu sprawowany jest na podstawie kryteriumzgodności z prawem.

(77a USP) Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych dotyczących organizacji i



funkcjonowania powiatu, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnieńnadzorczych.

(78 USW) Nadzór nad działalnością samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów iwojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa. Organy nadzorumogą wkraczać w działalność województwa tylko w przypadkach określonych ustawami.

(79 USW) Nadzór nad wykonywaniem zadań województwa jest sprawowany na podstawiekryterium zgodności z prawem.

(80 USW) Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji ifunkcjonowania województwa, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnieńnadzorczych.

Ustawa z 1992r. o regionalnych izbach rachunkowych --> złamanie 171 KRP przez dodanienowych kryteriów

(Art. 5) Izby kontrolują gospodarkę finansową, w tym realizację zobowiązań podatkowych orazzamówienia publiczne podmiotów (JST, związków międzygminnych, stowarzyszeń gmin,stowarzyszeń gmin i powiatów, związków powiatów, stowarzyszeń powiatów, samorządowychjednostek organizacyjnych - w tym samorządowych osób prawnych, innych podmiotów wzakresie wykorzystywania przez nie dotacji z budżetu JST) na podstawie kryterium zgodności zprawem i zgodności dokumentacji ze stanem faktycznym. Kontrola gospodarki finansowej JSTw zakresie zadań administracji rządowej wykonywanych na podstawie ustaw lub porozumieńdokonywana jest także z uwzględnieniem kryterium celowości, rzetelności i gospodarności.

Zgodność z prawem oznacza zgodność z aktami powszechnie obowiązującymi (nie można badaćzgodności z aktami wewnętrznymi lub innymi).

Tzw. kryterium legalności celu - czy działanie przez swoją niecelowość jest niezgodne zprawem?

Czy 97 USG jest konstytucyjne przez oparcie nadzoru na kryterium efektywności? --> "W razienierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczności wwykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, na wniosekministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy gminy i ustanowićzarząd komisaryczny na okres do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru rady oraz wójta nakolejną kadencję. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim



przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożeniaprogramu poprawy sytuacji gminy. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów nawniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracjipublicznej. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji organów gminy zdniem powołania".

Katalog organów nadzoru jest zamknięty (Prezes RM i wojewodowie oraz RIO). Nie są więcorganami nadzoru ministrowie z kompetencjami nadzorczymi z ustaw szczególnych (np.prowadzenie rejestru związków powiatów, wyrażanie zgody na przystąpienie JST do zrzeszeniamiędzynarodowego), Sejm RP czy sądy administracyjne!

"Organy nadzoru mogą wkraczać tylko w przypadkach określonych ustawami"

a) nadzór ma charakter przedmiotowy, co oznacza, że dotyczy działalności podmiotówsamorządowych, a nie samych podmiotów!

b) przepisy nie ograniczają przedmiotowo zakresu nadzoru, w zwiazku czym nie są wyłączonespod nadzoru nawet działania cywilnoprawne. Dopiero poszczególne środki nadzorukoncetrują się na wyodrębnionych segmentach działalności.

(3 PPSA) Kontrola działalności administracji publicznej przez sądy administracyjne obejmujeorzekanie w sprawach skarg na: (...) akty nadzoru nad działalnością organów jednosteksamorządu terytorialnego. --> Tymczasem ustawy samorządowe przewidują możliwość skargina tzw. rozstrzygnięcie nadzorcze. Pojęcie "aktu nadzoru" jest szersze. "Rozstrzygnięcienadzorcze" to akt administracyjny kończący procedurą nadzorczą, a więc właśnie rozstrzygający,tj. konkretyzujący środek nadzorczy. "Rozstrzygnięcie nadzorcze" to środek represyjny.

(89 USG) Jeżeli prawo uzależnia ważność rozstrzygnięcia organu gminy od jego zatwierdzenia,uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinnonastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jegoprojektu. Termin wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowaniewymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego. Jeżeli organ niezajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonymprzez gminę, z upływem terminu określonego. Do zatwierdzania, uzgadniania lub opiniowania



przez organy gminy rozstrzygnięć innych organów przepisy stosuje się odpowiednio.

(90 USG) Wójt obowiązany jest do przedłożenia wojewodzie uchwał rady gminy w ciągu 7 dniod dnia ich podjęcia. Akty ustanawiające przepisy porządkowe wójt przekazuje w ciągu 2 dni odich ustanowienia. Wójt przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej uchwałę budżetową,uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały rady gminy i zarządzenia wójta objętezakresem nadzoru regionalnej izby obrachunkowej.

Czy przedłożenie uchwały/zarządzenia automatycznie wszczyna postępowanie nadzorcze?Postępowanie rozpoczyna się raczej z chwilą podjęcia specjalnej czynności wszczęcia, boprzecież "organ nadzoru wszczynając postępowanie...może wstrzymać ich wykonanie".

Postępowanie nadzorcze kończy się w momencie ustalenia stanowiska w kwestii analizowanegoaktu. Gdy akt nie narusza prawa, ustawy nie przewidują wydawania żadnych rozstrzygnięćnadzorczych.

(91 USG) Uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. Onieważności uchwały lub zarządzenia w całości lub w części orzeka organ nadzoru w terminienie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia. Organ nadzoru,wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważności uchwały lub zarządzenia albo wtoku tego postępowania, może wstrzymać ich wykonanie. Przepisu nie stosuje się do uchwałylub zarządzenia o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego.Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie odopuszczalności wniesienia skargi do sądu administracyjnego. W przypadku nieistotnegonaruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważności uchwały lub zarządzenia,ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa.

Wskazanie, że akt wydano z naruszeniem prawa sprawia, że zakwestionowanauchwała/zarządzenie pozostaje w mocy, ale przez noszenie piętna naruszenia prawa pozwalauruchomić ewentualne postępowanie odszkodowawcze.

(92 USG) Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminywstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważności, zdniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego. Przepisu nie stosuje się do uchwały lubzarządzenia o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego.

(92a USG) W przypadku złożenia przez organ gminy skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sądadministracyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skargi dosądu.

(93 USG) Po upływie terminu z 91 USG organ nadzoru nie może we własnym zakresiestwierdzić nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy. W tym przypadku organ nadzoru



może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego. Wówczas wydaniepostanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały lub zarządzenia należy do sądu.

(94 USG) Nie stwierdza się nieważności uchwały lub zarządzenia organu gminy po upływiejednego roku od dnia ich podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały lubzarządzenia w terminie z 90 USG albo jeżeli są one aktem prawa miejscowego. Jeżeli niestwierdzono nieważności uchwały lub zarządzenia z powodu upływu określonego terminu, aistnieją przesłanki stwierdzenia nieważności, sąd administracyjny orzeka o ich niezgodności zprawem. Uchwała lub zarządzenie tracą moc prawną z dniem orzeczenia o ich niezgodności zprawem. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego co do skutków takiego orzeczeniastosuje się odpowiednio.

Przedawnienie w istocie dotyczy jedynie możliwości działania sądu administracyjnego, doktórego zaskarżono uchwałę/zarządzenie. Nie może ono się odnosić do działań organunadzoru, bo ten organ może wydać swoje rozstrzygnięcie tylko w okresie 30 dni od datydoręczenia mu aktu!

Orzeczenie o niezgodności z prawem jest konstytutywne (akt traci moc z dniem wydaniaorzeczenia)!

(96 USG) W razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw, Sejm,na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. Wprzypadku rozwiązania rady gminy Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego dospraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru rady gminy pełni jejfunkcję. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się wójt,wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naruszeń, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku -występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta. W przypadkuodwołania wójta Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra właściwego do sprawadministracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru wójta pełni jego funkcję.

(97 USG) W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się brakuskuteczności w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, nawniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy gminy iustanowić zarząd komisaryczny na okres do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru radyoraz wójta na kolejną kadencję. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić pouprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznegoprzedłożenia programu poprawy sytuacji gminy. Komisarza rządowego powołuje Prezes RadyMinistrów na wniosek wojewody, zgłoszony za pośrednictwem ministra właściwego do sprawadministracji publicznej. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencjiorganów gminy z dniem powołania.

(98 USG) Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy podlegają zaskarżeniu do sąduadministracyjnego z powodu niezgodności z prawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia.Przepis stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć dotyczących organów związków i porozumień



międzygminnych. Do złożenia skargi uprawniona jest gmina lub związek międzygminny, którychinteres prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesieniaskargi jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo któregodotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze. Do złożenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego,dotyczące uchwały rady gminy, doręczone po upływie kadencji rady, uprawniona jest radagminy następnej kadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady. Dopostępowania w sprawach stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sąduadministracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi bądź zdatą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.

(98a USG) Jeżeli właściwy organ gminy, wbrew obowiązkowi nie podejmuje uchwały, nieodwołuje ze stanowiska lub nie rozwiązuje umowy o pracę [w razie przekroczenia przez osobypełniące funkcje publiczne ograniczeń prowadzenia DG] wojewoda wzywa organ gminy dopodjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni. Przepis stosuje się odpowiednio doobowiązków, o których mowa w art. 6a ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikachsamorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458, z późn. zm.). W razie bezskutecznego upływuterminu, wojewoda, po powiadomieniu ministra właściwego do spraw administracjipublicznej, wydaje zarządzenie zastępcze. 98 USG stosuje się odpowiednio, z tym żeuprawniona do złożenia skargi jest również osoba, której interesu prawnego lub uprawnieniadotyczy zarządzenie zastępcze.

(99 USG) Przepisy o nadzorze nad gminami stosuje się odpowiednio do związków i porozumieńmiędzygminnych. W sprawach związków i porozumień międzygminnych, wykraczających pozagranice województwa, organy nadzorcze działają w zakresie swojej właściwości miejscowej i zapośrednictwem organów nadzorczych właściwych ze względu na siedzibę władz związku lubporozumienia, chyba że statut związku lub porozumienie przekazuje uprawnienia nadzorczePrezesowi Rady Ministrów.

(100 USG) Postępowanie sądowe, o którym mowa w artykułach poprzedzających, jest wolne odopłat sądowych.

(101 USG) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lubzarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może- po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie dosądu administracyjnego. Przepisu nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sądadministracyjny i skargę oddalił. Skargę na uchwałę lub zarządzenie można wnieść do sąduadministracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy nato wyrażą pisemną zgodę.

(101a USG) Przepisy 101 USG stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynnościnakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawaosób trzecich. W takim przypadku sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoruwykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko gminy.



(102 USG) Przepisów rozdziału niniejszego nie stosuje się do decyzji indywidualnych w sprawachz zakresu administracji publicznej, wydawanych przez organy gmin, ich związków lubsamorządowe kolegia odwoławcze. Kontrolę instancyjną w tym zakresie oraz nadzórpozainstancyjny i kontrolę sprawowaną przez sąd określają przepisy odrębne.

Dawniej wojewoda mógł wydać tzw. zarządzenie zastępcze także w zakresie powierzonych JSTzadań z zakresu swojej właściwości. Regulacja ta budziła jednak kontrowersje, a obecniewojewoda nadal może powierzać prowadzenie niektórych spraw w jego imieniu JST w drodzeporozumienia. Porozumienie to określa zasady sprawowania kontroli nad prawidłowymwykonywaniem zadań (a nie nadzoru!).

Sejm jest organem quasi-nadzorczym, bo to Prezes RM występuje z wnioskiem do Sejmu orozwiązanie rady/sejmiku i on wyznacza osobę pełniącą funkcję do czasu wyboru nowejrady/sejmiku.

Pozostałe unormowania związane z nadzorem:

1) tzw. środki nadzoru informacyjno-doradczego

(88 USG) Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji ifunkcjonowania gminy, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnieńnadzorczych.

2) stanowisko innego organu lub stanowisko organu samorządu terytorialnego

Użycie słów "uzależnia ważność" nie jest prawidłowe, bo prawo materialne nie przewidujesankcji nieważności wobec wydania danego aktu bez stanowiska innego organu!



Samorządowe kolegia odwoławcze

Publiczne prawo podmiotowe do wniesienia odwołania od decyzji pierwszej instancji dajemożliwość uzyskania: (1) merytorycznej zmiany decyzji (tzw. decyzja reformacyjna) lub (2)uchylenia i przekazania sprawy do ponownego rozpatrzenia.

Zasada pionowego toku instancji w KPA - odwołanie od decyzji administracyjnej wnosi się doorganu wyższego stopnia, a więc do tego samego, który z reguły sprawuje nadzór nad organempierwszej instancji; należy jednak odróżnić kompetencje instancyjne (wydanie nowej decyzji)od kompetencji nadzorczych (wyeliminowanie decyzji dotychczasowej)

W ramach zadań zleconych funkcje organów wyższego stopnia (organów odwoławczych ijednocześnie nadzorczych) pełnią organy administracji rządowej (zwłaszcza wojewodowie).Jednakże w ramach samorządu terytorialnego nie ma "organów wyższego stopnia"!

Tutaj pojawiają się różne koncepcje:

1) kolegium o kompetencjach kasacyjnych (organ drugiej instancji powinien być organemadministracji rządowej albo organem JST, bo wtedy można uznać, że dysponuje on władztwemadministracyjnym; stworzenie organu odrębnego wyposażonego wyłącznie w kompetencjeodwoławcze, tj. nadzorcze, bez odpowiednich kompetencji wynikających z prawa materialnegoprowadziłoby do odjęcia prawa tego organu do merytorycznego załatwienia sprawyadministracyjnej)

2) kolegium o kompetencjach reformatoryjnych (wartością nadrzędną jest ochrona obywatelaniezależnie od rozwiązań organizacyjnych; każdy organ nawet usytuowany poza strukturamiadministracji rządowej lub samorządowej powinien dysponować kompetencjamimerytorycznymi; zaletą jest większy obiektywizm)

(1 UoSKO) SKO są organami wyższego stopnia w rozumieniu KPA i Ordynacji podatkowej windywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do właściwościjednostek samorządu terytorialnego, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej. Nazasadach określonych w odrębnych ustawach kolegia orzekają w innych sprawach niżwymienione.

(2 UoSKO) W sprawach z 1 UoSKO kolegia są organami właściwymi w szczególności dorozpatrywania odwołań od decyzji, zażaleń na postanowienia, żądań wznowieniapostępowania lub do stwierdzania nieważności decyzji.

SKO nie można zaszeregować do żadnej kategorii organów administracji publicznej. Jako organysamorządowe orzekają w zakresie kompetencje JST. Posiadają jednakże również cechy organówadministracji państwowej (związek z Prezesem RM).



(3 UoSKO) Kolegia są państwowymi jednostkami budżetowymi.

(3a UoSKO) Nadzór nad działalnością administracyjną kolegiów sprawuje Prezes RadyMinistrów. Prezes Rady Ministrów może powierzyć wykonywanie nadzoru ministrowiwłaściwemu do spraw administracji publicznej.

(5 UoSKO) Prezes Rady Ministrów na wniosek zgromadzenia ogólnego kolegium powołujeprezesa kolegium spośród dwóch kandydatów będących etatowymi członkami kolegium.

(6 UoSKO) Prezes Rady Ministrów może odwołać prezesa kolegium w przypadku stwierdzeniaprzez ministra właściwego do spraw administracji publicznej powtarzającego się naruszaniaprawa podczas wykonywania obowiązków lub uchylania się od ich wykonywania.

(7 UoSKO) Wiceprezesa powołuje, spośród etatowych członków kolegium, i odwołuje PrezesRady Ministrów na wniosek prezesa kolegium.

SKO jako organy quasi-sądowe (SKO może być uznane za sędziego w sprawie międzysamorządem i obywatelem)

(18 UoSKO) Kolegium orzeka w składzie trzyosobowym, chyba że przepisy szczególne stanowiąinaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes lub etatowy członek kolegium.

(21 UoSKO) Przy orzekaniu członkowie składów orzekających kolegium są związani wyłącznieprzepisami powszechnie obowiązującego prawa. Kontrolę orzecznictwa kolegiów sprawuje sądadministracyjny.

(4 UoSKO) Organami kolegium są:

1) zgromadzenie ogólne kolegium,

2) prezes kolegium.

W skład kolegium wchodzą: prezes, wiceprezes oraz pozostali członkowie. Członkostwo wkolegium ma charakter etatowy lub pozaetatowy. Liczbę członków kolegium określazgromadzenie ogólne kolegium na wniosek prezesa kolegium. Prezes Rady Ministrów, pozasięgnięciu opinii Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, określi,w drodze rozporządzenia, maksymalną liczbę etatowych członków kolegium.

(12 UoSKO) Zgromadzenie ogólne kolegium zwołuje prezes kolegium co najmniej dwa razy w



roku. Zgromadzenie zwołuje się także na pisemny wniosek co najmniej połowy członkówkolegium w terminie 14 dni od dnia jego złożenia. Zgromadzeniu ogólnemu kolegiumprzewodniczy prezes kolegium. Do właściwości zgromadzenia ogólnego kolegium należy:

1) uchwalanie regulaminu organizacyjnego kolegium,

2) wybór członków komisji konkursowej,

3) przyjmowanie rocznej informacji o działalności kolegium,

3a) wybór kandydatów na prezesa kolegium,

4) podejmowanie uchwał w innych sprawach przewidzianych przepisami prawa lubprzedstawionych przez prezesa kolegium.

Uchwały zgromadzenia ogólnego kolegium zapadają większością głosów, w obecności conajmniej połowy składu kolegium. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos prezesakolegium.

(11 UoSKO) Prezes kolegium kieruje pracami kolegium, a w szczególności:

1) reprezentuje kolegium na zewnątrz,

2) przedkłada, po przyjęciu przez zgromadzenie ogólne kolegium, Prezesowi Rady Ministrów,ministrowi właściwemu do spraw administracji publicznej i sejmikowi województwa rocznąinformację o działalności kolegium w terminie do końca I kwartału roku następującego po rokuobjętym informacją,

3) opracowuje projekt regulaminu organizacyjnego kolegium,

4) zgłasza wniosek o ustalenie liczby członków kolegium,

5) ogłasza konkurs na członków kolegium,

6) przewodniczy pracom komisji konkursowej,

7) przedstawia kandydatów na członków kolegium wyłonionych w drodze konkursu,

8) występuje z wnioskami o powołanie i o odwołanie wiceprezesa kolegium oraz członkakolegium,

9) czuwa nad jednolitością orzecznictwa oraz sprawnością pracy kolegium,



10) wyznacza przewodniczących składów orzekających.

Prezes kolegium wykonuje również czynności przewidziane przepisami prawa dla organówadministracji publicznej, niezastrzeżone dla składu orzekającego.

(20 UoSKO) W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w pracy organu jednostki samorząduterytorialnego, prezes kolegium wydaje postanowienie sygnalizacyjne, którego odpisyprzekazuje organowi jednostki samorządu terytorialnego i, odrębnie, komisji rewizyjnejodpowiednio rady gminy, powiatu albo sejmiku województwa oraz właściwemu wojewodzie.Postanowienie stanowi podstawę do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w stosunku dopracowników samorządowych, jeżeli ich działanie lub zaniechanie jest przyczyną powstaniauchybień w pracy organu jednostki samorządu terytorialnego. Właściwe organy powiadamiająkolegium w terminie 30 dni o zajętym stanowisku.

(23 UoSKO) Zgromadzeni na wspólnym posiedzeniu prezesi kolegiów tworzą, z mocy prawa,Krajową Reprezentację Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.

(24 UoSKO) Do zadań zgromadzenia, o którym mowa w art. 23, należy:

1) wymiana doświadczeń w zakresie organizacji i funkcjonowania kolegiów, a także ichdziałalności orzeczniczej,

2) opiniowanie projektów aktów prawnych w szczególności dotyczących kolegiów ipostępowania administracyjnego,

3) określenie zasad organizacji prac zgromadzenia oraz podejmowanie uchwał w innychistotnych sprawach dotyczących kolegiów.

2. Obsługę zgromadzenia zapewnia, każdorazowo, biuro kolegium, w którego siedzibie odbywasię posiedzenie zgromadzenia.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------Realizowanie prawa - pojęcie szersze; dotyczy wszystkich norm (zadaniowych, określających

cele i kierunki, kompetencyjnych, wewnętrznych i prawa materialnego); administracja nigdy nie

działa bez upoważnienia prawa, dlatego zawsze realizuje prawo

Stosowanie prawa - dotyczy tylko norm materialnoprawnych; polega - podobnie jak sądowe

stosowanie prawa - na konkretyzowaniu normy prawa materialnego w jednostkowym przypadku

(wyprowadzaniu z normy abstrakcyjnej i generalnej normy indywidualnej i konkretnej); jest

zawsze skierowane na zewnątrz administracji publicznej



Pojęcia-narzędzia (określenie Longchampsa) - modele, za pomocą których systematyzuje się i

interpretuje porządek prawny; niektóre z nich przeszły z języka prawniczego do prawnego

Stosunek prawny - sytuacja, w której ze względu na jakąś obowiązującą normę prawną,

dotyczącą jakichś podmiotów, istnieje obowiązek zachowania się jednego podmiotu wobec

drugiego

Stosunek administracyjnoprawny (wg Longchampsa) - powstaje, gdy prawo przedmiotowe ma

dla dwóch podmiotów takie znaczenie, że w określonych warunkach sytuacja prawna jednego

podmiotu jest połączona w pewien sposób z sytuacją podmiotu drugiego

"W określonych warunkach" znaczy, że stosunek administracyjnoprawny może powstać tylko

wtedy, gdy wiąże się on z jakimś przewidzianym przez obowiązujące prawo tłem faktycznym.

"W pewien sposób" znaczy, że w PA jest wiele sposobów powiązania ze sobą sytuacji dwóch lub

większej liczby podmiotów.

Stosunek administracyjnoprawny łączy dwa podmioty:

1) pierwszy (reprezentujący państwo organ administracji publicznej lub organ administrujący)

2) drugi (administrowany; w stosunkach zewnętrznych: obywatel lub inny podmiot

niewchodzący w skład administracji publicznej; w stosunkach wewnętrznych: inny organ

administracji publicznej)

W sensie ścisłym stosunkami administracyjnoprawnymi są tylko stosunki zewnętrzne.

Każdy podmiot ma podmiotowość administracyjnoprawną (tj. może być on adresatem

uprawnień lub obowiązków) - w przypadku organu administracyjnego podmiotowść wyznacza

kompetencja, której istnienie jest równoznaczne ze zdolnością do czynności prawnych, a w

przypadku podmiotu drugiego podmiotowość wyznaczona jest przez normy PA i nie musi

pokrywać się ze zdolnością do czynności prawnych w rozumieniu prawa cywilnego.



Kompetencja sprawia, że za stronę stosunku nie uznajemy państwa, choć drugi z podmiotów

będzie realizował zachowania wobec samego państwa.

Więź łącząca podmioty polega przeważnie na nierównorzędności (organ reprezentujący

państwo i dysponujący z tego tytułu władztwem administracyjnym ma "przewagę") --> organ

administracyjny jednostronnie (bez udziału drugiego podmiotu) i wyłącznie na podstawie

przepisów prawa decyduje o treści uprawnień i obowiązków wynikających ze stosunku, chyba

że wynikają one z mocy samego prawa.

Krytykuje się poglądy o pozbyciu się przez współczesne PA nierównorzędności z uwagi na tzw.

administrację świadczącą.

Nierównorzędność zawsze wiąże się z władztwem po stronie administrujących.

Wielość podmiotów:

a) po stronie administrującego sytuacja taka jest wykluczona (upoważniony jest jeden organ;

wszelkie formy współdziałania lub upoważniania do działania nie prowadzą do

współkompetencji tych organów)

b) po stronie administrowanego dopuszcza się taką sytuację, ale wydaje się, że jest to nietrafne

(istotą stosunku jest indywidualność; nawet gdy prawo dopuszcza do współuczestnictwa większą

liczbę podmiotów ze względów procesowych, to każdy z ich jest powiązany z organem

administrującym osobnym stosunkiem)

Uwaga: W związku z wykształcaniem się różnorodnych interesów grupowych coraz częściej

zdarza się zespół tysięcy jednakowych stosunków administracyjnoprawnych. System niemiecki

i jego administracyjne postępowanie masowe przyjmuje fikcyjne założenie istnienia jednego

stosunku procesowego - wtedy wobec organu administracji publicznej występuje w imieniu

wszystkich wyznaczony pełnomocnik. Dotyczy to jednak stosunków procesowych, a nie

materialnoprawnych.

Następstwo prawne

- stosunek ma charakter osobisty (poza wyraźnie określonymi wypadkami, np. dotyczących praw

majątkowych, nie przechodzi na następców prawnych --> publiczne prawa i obowiązki z zasady

są trwale związane z podmiotem, a zmiana podmiotu pociąga za sobą zmianę stosunku)



- nie jest w zasadzie możliwe zastępstwo w wykonaniu uprawnień lub obowiązków (chyba że

prawo kładzie nacisk nie na osobę, ale na fakt spełnienia obowiązku, np. nakaz przeprowadzenia

remontu; jednakże zastępca nie staje się stroną stosunku prawnego, ale nawiązuje z jego stroną

oddzielny stosunek prawny)

Uwaga: Wyjątki występują w płaszczyźnie materialnej i procesowej, np. w stosunkach

rzeczowych dotyczących nieruchomości każdoczesny podmiot nią władający jest stroną tego

samego stosunku administracyjnoprawnego (wyjątek ten łączy się z sukcesją cywilnoprawną

wobec rzeczy) Następstwo może powstać z mocy prawa lub decyzji administracyjnej.

Przedmiotem stosunku administracyjnoprawnego są uprawnienia i obowiązki (nakaz,

dozwolenie, zakaz) i wynikają one zawsze bezpośrednio lub pośrednio z prawa materialnego (nie

są kształtowane przez same strony).

Uprawnienia i obowiązki nie są ekwiwalentne (uprawnienie jednego podmiotu nie jest

odpowiednikiem obowiązku podmiotu drugiego). Wynika to stąd, że organ administracyjny nie

jest odbiorcą zachowania się drugiej strony - jego rola polega na wyznaczeniu zachowania i jego

kontroli i nie odnosi on z tego powodu żadnych korzyści.

W odniesieniu do uprawnienia drugiej strony organ administracyjny ma obowiązek zapewnienia

jego realizacji, ale nie musi świadczyć niczego ekwiwalentnie.

W odniesieniu do obowiązku drugiej strony organ administracyjny ma obowiązek wyznaczenia

jego granic i treści, a także obowiązek kontroli i ewentualne wymuszenie wykonania tego

obowiązku.

Powstanie stosunku - z normy PA lub jako rezultat konkretyzacji normy PA

Powstanie z mocy prawa (tak rodzą się w zasadzie tylko obowiązki drugiej strony, a

administracja publiczna bez odrębnego aktu konkretyzacyjnego może przystąpić do ich

egzekwowania):



1) w stanie faktycznym/prawnym zaczyna obowiązywać norma, która z tym stanem wiąże

określone skutki prawne (nakłada obowiązek, nadaje prawa lub je modyfikuje, np. norma

zarządzenia wydanego w przypadku klęski żywiołowej)

2) w danym stanie prawa zmienia się sytuacja faktyczna/prawna albo podejmowana jest

czynność, z którymi norma prawna wiąze określone skutki prawne (nakłada obowiązek, nadaje

prawa lub je modyfikuje, np. powstanie obowiązku szkolnego)

Powstanie z mocy aktu admninistracyjnego/umowy administracyjnej/porozumienia/ugody -->

może rodzić i obowiązki, i uprawnienia

Ustanie stosunku (zależy od przedmiotu, tj. treści stosunku):

a) jeżeli mają być wykonywane obowiązki/uprawnienia powtarzające się, to istnieje tak długo

jak długo obowiązuje norma prawna/akt konkretyzujący będący ich podstawą; wobec

niewykonywania obowiązków może być zastosowana egzekucja administracyjna tworząca nowy

stosunek - stosunek egzekucyjny

b) jeżeli uprawnienia/obowiązki polegają na działaniu jednorazowym, to realizacja działania

powoduje wygaśnięcie (ustanie) stosunku

Kategorie stosunków administracyjnych:

a) materialnoprawne i procesowe

Prawo karne: nie ma mowy o skonkretyzowaniu i zastosowaniu normy prawa materialnego bez

użycia normy procesowej (nie można ustalić winy i wymierzyć kary bez procesu sądowego)

Prawo cywilne: prawo materialne funkcjonuje bez użycia norm procesowych, które są brane

pod uwagę dopiero, gdy któraś ze stron stosunku materialnoprawnego będzie sobie tego życzyć

PA: różnie



Organ sędzią we własnej sprawie - organ orzekający o treści stosunku jest stroną tego stosunku

i jednocześnie orzekającym o tym stosunku; w dyscyplinach prawa sądowego stosunki

materialnoprawne są oderwane od procesowych (materialny = strony toczące spór, procesowy =

każda ze stron z sądem), a w PA połączone

Stosunek procesowy ma charakter instrumentalny wobec materialnoprawnego. Mogłoby się

zatem wydawać, że stosunek procesowy nie może poprzedać materialnoprawnego, ale przecież

ten drugi może zacząć swoje istnienie dopiero od wydania aktu stosowania prawa, a więc to

jednak stosunek procesowy jest pierwszy. W każdej sytuacji stosunek procesowy jest

przejściowy, a materialnoprawny względnie trwały. Oba są podobnie nierównorzędne.

Stanowiska w kwestii relacji czasowej:

1) stosunek procesowy jest zawsze wtórny wobec już istniejącego materialnoprawnego, choć w

wyniku procesu powstanie nowy stosunek materialnoprawny

2) SŁUSZNE --> relacja organ administracyjny-drugi podmiot może zacząć się też od stosunku

procesowego, który w efekcie da akt rodzący stosunek materialnoprawny (np. czy można mówić

o stosunku materialnoprawnym wynikającym z samej normy łączącym organ z podmiotem,

który zamierza ubiegać się o pozwolenie na broń?)

b) sporne (pojawia się, gdy druga strona stosunku materialnoprawnego zaskarżyła do WSA akt

stosowania prawa wydany przez organ administracyjny; wówczas zrównuje się sytuacja prawna

obu podmiotów i wobec WSA mają oni podobne uprawnienia; podmioty pozostają powiązane

swoim stosunkiem materialnoprawnym, ale każdego z nich łączy stosunek procesowy z WSA)

c) potencjalne i realne

Istnieje stan faktyczny, w którym organ administracyjny może lub powinien wydać akt

konkretyzujący normę ogólną, tj. zastosować ją. Jeśli przyjmiemy, że taki stan rodzi stosunek

prawny, to będzie to stosunek potencjalny.

Stosunek realny polega na zaistnieniu aktu stosowania prawa - od tej pory znane są wszystkie

elementy stosunku prawnego.

d) zewnętrzne i wewnętrzne

Stosunkiem administracyjnoprawnym w ścisłym znaczeniu jest tylko stosunek zewnętrzny!



Uwaga: w państwie prawnym stosunki wewnętrzne są podporządkowane prawu (zniknęła

kategoria tzw. internów administracyjnych)!

e) tak zwane szczególne stosunki władcze

Istnieją regulacje prawne, które poddają niektóry podmioty (grupy wg kryteriów) stojące poza

administracją publiczną specjalnym unormowaniom, co zbliża ich status prawny do statutu

podmiotów wewnętrznych. Stosunki te są szczególne, bo podmioty podporządkowane są

podwójnie - ogólnej regulacji i szczególnej regulacji obowiązującej w danym zakładzie

administracyjnym lub na danym obszarze specjalnym. Np. użytkownicy zakładu

administracyjnego lub osoby przebywające na obszarach specjalnych, tj. w parku narodowym

lub na poligonie wojskowym.

f) inne:

f1) ad hoc (realizowane i konsumowane przez pojedyncze działanie lub zamknięty cykl działań)

f2) trwałe (istnieją tak długo, jak długo istnieje ich podstawa prawna, np. obowiązek szkolny lub

podatkowy)

f3) egzekucyjne (są następstwem stosunku materialnoprawnego; chodzi o zmuszenie do

wykonania obowiązku)

f4) nadzorcze (wśród nich wyróżnia się materialnoprawne, które wynikają z istoty ingerencji

nadzorczej oraz procesowe tam, gdzie postępowanie nadzorcze jest sformalizowane)

Stosunków nadzorczych nie można jednoznacznie przypisać do stosunków wewnętrznych, bo z

punktu widzenia organów zdecentralizowanych (JST) jest to nadzór zewnętrzny, do którego

zaskarżenia służą środki zaskarżenia do WSA.

Koncepcja przestrzeni prawnej (wg Longchampsa) - ogół świadomych zachowań się ludzi

wzajem wobec siebie pod względem prawa, a więc wziętych pod uwagę pod tym jednym

względem

Sytuacja prawna - każda sytuacja społeczna określonego podmiotu, której elementy składowe

zostały ukształowane prawnie, w sposób bezpośredni lub pośredni, ze względu na konkretne



zdarzenie faktyczne; pozostając w sytuacji prawnej podmiot może być związany wieloma

różnymi stosunkami prawnymi

Interes - obywatel może być obiektywnie lub subiektywnie zainteresowany takim lub innym

zachowaniem się administracji (działaniem lub zaniechaniem); interes jest relacją między

istniejącym obiektywnie stanem rzeczy a czyjąś oceną, czy stan ten może za pośrednictwem

administracji publicznej przynieść zmiany w sytuacji jednostki; interes jest oczekiwaniem na coś,

więc nie jest zrealizowany (nie może z niego wynikać realny stosunek prawny)

Pojęcie interesu publicznego zależy zawsze od przyjętego systemu wartości!

Jeżeli interesem publicznym ma być "interes większości", to musimy zapytać jak jest wyznaczana

owa większość.

Jeżeli interesem publicznym ma być "to, co służy realizacji dobra publicznego", to musimy

zapytać, wg jakich kryteriów decydujemy, co jest dobrem dla społeczeństwa.

Nie można zaaprobować prób legalnego definiowania pojęcia interesu publicznego ani

ustawowego rozróżniania interesów publicznych w różnych dziedzinach prawa

administracyjnego (np. w art. 2 UoPiZP --> "należy przez interes publiczny rozumieć uogólniony

cel dążeń i działań, uwzględniających zobiektywizowane potrzeby ogółu społeczeństwa lub

lokalnych społeczności, związanych z zagospodarowaniem przestrzennym").

Cel publiczny (w art. 6 UGN --> "Celami publicznymi w rozumieniu ustawy są:(...)")

Ciężar publiczny - świadczenie na rzecz celów publicznych

Miejsce publiczne

Rzeczy publiczne

Użyteczność publiczna

Dobro publiczne

Działalność pożytku publicznego



Cele publiczne - inwestycje celu publicznego

Zadania publiczne (podstawowym kryterium uznania zadań za publiczne jest okoliczność, że

państwo lub samorząd terytorialny ponoszą w świetle prawa odpowiedzialność za ich

zrealizowanie)

Łączność publiczna

Przy interesie publicznym podmiot nie jest zainteresowany czymś dla siebie, ale dla dobra

wspólnego (może to wynikać z pobudek moralnych lub altruistycznych albo patriotrycznych albo

umotywowane własną korzyścią, np. jeżeli dbam o środowisko, to żyję w czystym środowisku).

Interes publiczny nie jest sumą interesów indywidualnych!



wyjaśnienia stanu faktycznego oraz do załatwienia sprawy, mając na względzie interes

społeczny i słuszny interes obywateli.

"Interes społeczny" to pojęcie z PRL równoznaczne z "interesem publicznym"

Geneza 7 KPA:

a) założeniem państwa jest przesądzanie kolizji na korzyść interesu społecznego

b) orzecznictwo formułuje tezę, że organy administracji publicznej mają chronić interes

indywidualny aż do "granic kolizji z interesem społecznym" --> od teraz nie mogą z góry

przesądzać na korzyść interesu społecznego

c) OSN: "W każdym przypadku organ administracji państwowej ma obowiązek wskazać o jaki

interes publiczny chodzi i udowodnić jego znaczenie, które bezwzględnie wymaga ograniczenia

uprawnień indywidualnych obywateli"



Interes grupowy - należy go zaliczyć do interesów indywidualnych (nie jest formą pośrednią

między indywidualnym a publicznym)

Interes lokalny (regionalny) - związany z JST; odmiana interesu publicznego zawężonego do

wspólnoty samorządowej; wszelka kolizja z interesem ogólnopaństwowym musi być

rozstrzygana na jego korzyść, bo nie można przeciwstawiać państwa i samorządu

terytorialnego

Interes faktyczny (zwykły) - kategoria interesu indywidualnego; subiektywny pogląd podmiotu

zewnętrznego na działalność administracji publicznej, że powinna ona podjać na jego rzecz

jakieś działania lub się od niego powstrzymać; pogląd ten nie znajduje odzwierciedlenia w

prawie i dlatego nie jest przez nie chroniony

Prawna ochrona interesu - przyznawanie przez prawo posiadaczom interesów

sformalizowanych środków ubiegania się o ocenę danego interesu i urzędowe ustalenie jego

skutków

Ochrona interesu faktycznego - uzasadnieniem jest: (1) ścisły związek z interesami innych

podmiotów mającymi zarachowanie prawne, np. w prawie budowlanym bezpośredni sąsiedzi

inwestora mają pełniejszą ochronę prawną, a dalsi są jej pozbawieni oraz (2) zgłaszane postualty

przez podmioty legitymujące się jedynie interesem faktycznym mogą być wartościowe

Ochrona interesu faktycznego istniała w okresie międzywojennym (rozporządzenie Prezydenta

RP z 1928r. o postępowaniu administracyjnem) --> Osoby interesowane miały prawo

dowiadywania się o przebieg postępowania i składania w tym postępowaniu oświadczeń.

(Art. 9) -> Osobą interesowaną jest każdy, kto żąda czynności władczy, do kogo czynność władzy

się odnosi lub też czyjego interesu czynność władzy choćby pośrednio dotyczy. Osoby

interesowane, które uczestniczą w sprawie na podstawie roszczenia prawnego lub prawnie

chronionego interesu, są stronami.

Dział VIII KPA "Skargi i wnioski"



(63 KRP) Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnym lub

innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucji

społecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji

publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa.

(227 KPA) Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależyte

wykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszenie

praworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratyczne załatwianie

spraw.

(237 KPA) Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki,

nie później jednak niż w ciągu miesiąca. O sposobie załatwienia skargi zawiadamia się

skarżącego.

(241 KPA) Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji,

wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochrony

własności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.

(244 KPA) Organ właściwy powinien załatwić wniosek bez zbędnej zwłoki nie później jak w

ciągu miesiąca. O sposobie załatwienia wniosku zawiadamia się równocześnie wnioskodawcę.

(90 KPA) Organ administracji publicznej podejmuje przed rozprawą czynności niezbędne do jej

przeprowadzenia. Ponadto organ zawiadamia o rozprawie państwowe i samorządowe jednostki

organizacyjne, organizacje społeczne, a także inne osoby, jeżeli ich udział w rozprawie jest

uzasadniony ze względu na jej przedmiot. W tym przypadku organ wzywa je do wzięcia udziału

w rozprawie albo do złożenia przed rozprawą oświadczenia i dowodów dla jego poparcia.

Interes prawny - przekształca się w niego interes faktyczny, gdy uzyskuje odniesienie prawne

(wynika z normy prawnej, opiera się na niej lub daje z nią powiązać); istnieje i może być

wyznaczony dla kogoś, kto nawet nie zdaje sobie sprawy z jego istnienia

Mając interes prawny, podmiot zewnętrzny nie uzyskuje jeszcze uprawnienia

materialnoprawnego, ale prawo do uzyskania aktu, który potwierdzi pogląd jednostki lub mu

zaprzeczy (interes prawny też jest subiektywnym poglądem podmiotu zewnętrznego).

Cechy interesu prawnego:

a) osobistość, własność i indywidualność (nie można go odstąpić i nie może być przedmiotem

sukcesji; nie można powoływać się na interes prawny osoby trzeciej; w razie dziedziczenia



spadkobiercy nabywają osobne, tj. nowe interesy prawne)

b) konkretność, tj. związanie z sytuacją faktyczną legitymującego się nim podmiotu (nie można

mówić o abstrakcyjnym interesie prawnym oderwanym od sytuacji faktycznej)

c) aktualność, tj. związanie z obowiązującą normą prawną i bieżącą sytuacją faktyczną (nie

można mówić o interesie ewentualnym lub hipotetycznym)

d) oparcie na normie prawnej dającej się ustalić (nie musi być to norma PA; norma powinna

należeć do prawa materialnego, bo interes prawny nie może wynikać z prawa ustrojowego lub

procesowego)

e) niepochodność (interes prawny nie może wynikać z innych interesów prawnych lub innych

skonkretyzowanych uprawnień i obowiązków, np. na interes właściciela nie mogą powoływać

się najemcy, tj. podmioty związane z nim na skutek stosunku cywilnoprawnego)

Legitymacja procesowa - uprawnienie do bycia stroną postępowania administracyjnego

zmierzającego do wydania aktu konkretyzującego normę prawną (nie mylić ze stroną stosunku

prawnego!); podmiot legitymujący się interesem prawnym staje się stroną postępowania

(28 KPA) Stroną jest każdy, czyjego interesu prawnego lub obowiązku dotyczy postępowanie

albo kto żąda czynności organu ze względu na swój interes prawny lub obowiązek.

Podstawowym sposobem ochrony interesów prawnych jest postępowanie administracyjne

kończące się wydaniem decyzji (tzw. jurysdykcyjne)

(50 PPSA) Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny,

prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna w

zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób,

jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

"Interes we wniesieniu skargi" jest interesem "w przeprowadzeniu kontroli sądowej" dążacym

do wyeliminowania zaskarżonego aktu z obrotu prawnego. Tymczasem interes prawny w

postępowaniu jurydsdykcyjnym dotyczył uzyskania aktu stosowania prawa.

(101 USG) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub

zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może -

po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do

sądu administracyjnego. Przepisu nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd

administracyjny i skargę oddalił. Skargę na uchwałę lub zarządzenie można wnieść do sądu



administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy na

to wyrażą pisemną zgodę. W sprawach stosuje się odpowiednio art. 94.

(87 USP) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez

organ powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym

wezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego. Przepisu

nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił. Skargę na

uchwałę można wnieść do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę

mieszkańców powiatu, którzy na to wyrażą pisemną zgodę.

(90 USW) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa

miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym

wezwaniu organu samorządu województwa, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia -

zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego. Przepisu nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał

już sąd administracyjny i skargę oddalił.

(63 WARW) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa

miejscowego, wydanym przez wojewodę lub organ niezespolonej administracji rządowej, w

sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu organu, który

wydał przepis, lub organu upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru do

usunięcia naruszenia, zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego. Przepisu nie stosuje się,

jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.

Uwaga: skoro interes prawny jest kategorią obiektywną i wynika z normy prawnej, to jego

modyfikacja (naruszenie) też może wynikać wyłącznie z normy prawnej. Wobec tego naruszenie

może wynikać tylko z uchwał/zarządzeń stanowiących akty prawa miejscowego.

Uwaga2: skargę na uchwałę/zarządzenie można wnieść ze względu na naruszenie czyjegoś

indywidualnego uprawnienia lub obowiązku, gdy tymczasem WSA jest władny oceniać

zaskarżony akta z punktu widzenia jego zgodności z obiektywnym porządkiem prawnym. WSA

oddala skargę, gdy zaskarżony akt naruszył czyjś interes prawny, ale nie naruszył prawa.

Wobec tego regulacje te chronią interes prawny na etapie wnoszenia skargi (przez możliwość jej

wniesienia), ale w efekcie działań sądu ten interes schodzi na dalszy plan.

Prawo podmiotowe - zespół funkcjonalnie powiązanych wolności, uprawnień i kompetencji

podmiotu ALBO przyznana przez przepisy prawne i wynikająca ze stosunku prawnego sfera

możności postępowania osoby fizycznej lub prawnej w określony sposób, umożliwiająca



ochronę interesów uprawnionego tylko w granicach zakreślonych przez przepisy prawne

Prawo podmiotowe w prawie cywilnym - jedno lub więcej uprawnień związanych funkcjonalnie

i stanowiących element danego typu stosunku prawnego; istnieje, choćby działanie nie zostało

podjęte; służy do zabezpieczenia interesu, ale nie może być z nim utożsamiane; każdemu prawu

podmiotowemu odpowiada obowiązek innych osób nienaruszania sfery możności postępowania

podmiotu uprawnionego

Prawo podmiotowe bezpośrednie - uprawnienie w oderwaniu od obowiązków innych osób

Prawo kształtujące - uprawniony może przez swoje działanie bez udziału drugiej strony stosunku

prawnego doprowadzić do jego postawnia, zmiany lub ustania

Prawo podmiotowe bezwzględne - skuteczne przeciwko każdej osobie

Prawo podmiotowe względne - skuteczne przeciw określonej osobie

Publiczne prawo podmiotowe nie jest tożsame z prawem podmiotowym na gruncie prawa

cywilnego!

PPP - sytuacja, w której od zachowania konkretnej osoby stojącej poza władzą publiczną zależy,

czy dla tej władzy powstanie obowiązek wynikający z prawa; innymi słowy taki podmiot

samodzielnie wyznacza obowiązki administracji publicznej w ustalonym zakresie

Interes prawny daje prawo do osiąnięcia konkretyzacji normy PA (jej zastosowania)

PPP daje prawo do uzyskania aktu o oczekiwanej i pożądanej treści

Interes faktyczny --> Interes prawny (oparty na prawie) --> PPP (gwarancja co do treści aktu)

Nie można stawiać znaku równości między PPP a normą prawa przedmiotowego, bo PPP jest

wynikiem interpretacji takiej normy ze względu na jednostkę.

PPP istnieją tylko w stosunkach zewnętrznych (także między państwem a JST, bo mają one

osobowość prawną obejmującą osobowość publicznoprawną).

Cechy PPP:



a) PPP łagodzi nierównorzędność podmiotów stosunku administracyjnoprawnego

b) PPP pozwala na realizowanie interesu publicznego obywatelom

c) PPP jest zawsze korelatem obowiązku organu administracji publicznej (organ nie może się

uchylić)

d) PPP ma charakter osobisty i nie podlega sukcesji oraz nie można się powoływać na PPP osoby

trzeciej

e) PPP jest niezbywalne, ale nie ma przymusu korzystania z niego (dopóki są niewykonywane

mają charakter potencjalny)

f) PPP jest aktualne, tj. związane z obowiązującą normą prawną (nie można mówić o PPP

ewentualnym lub hipotetycznym)

g) PPP jest oparte na normie prawnej należącej do PA, którą można ustalić (PPP nie wynika z

innych PPP czy skonkretyzowanych uprawnień i obowiązków)

Rodzaje PPP:

a) pozytywne (wskazują konkretne zachowanie podmiotu, wobec którego przysługują):

- roszczenia o wydanie aktu administracyjnego oznaczonej treści (np. przyznającego uprawnienia

emerytalne)

- formalne prawo podmiotowe (roszczenia polegające na żądaniu od organu określonego

prawem zachowania się, np. prawo do wniesienia odwołania administracyjnego) --> Nie jest to

nieporozumienie, choć w obowiązującym porządku prawnym prawo do wydania decyzji jest

uzależnione od legitymowania się interesem prawnym, a nie PPP. Jednakże formalne prawo

podmiotowe jest budowane na podstawie norm procesowych w odróżnieniu od interesu

prawnego!

- roszczenia polegające na domaganiu się od organu administracyjnego określonych świadczeń

pozytywnych

- roszczenia polegające na żądaniu współdziałania z administracją w rozstrzyganiu spraw

publicznych

- roszczenia polegające na żądaniu udziału w działaniach państwa

b) negatywne - roszczenie o zaniechanie ingerencji w sferę przyznanego stanu prawnego lub

uznanej uprzednio wolności, czyli tzw. prawa wolnościowe, np. roszczenie o nieingerowanie w



przebieg legalnej demonstracji)

PPP nie należy utożsamiać z prawami człowieka (te mogą być regulowane również przez prawo

prywatne, ale nie przysługują wszystkim jednostkom administrowanym).

Pojęcie PPP łączy się z sądownictwem administracyjnym tak samo jak interes prawny z

jurydsdykcyjnym postępowaniem administracyjnym. Wszak przedmiotem ochrony przez

sądownictwo administracyjne są przede wszystkim PPP! (W Polsce głównym przedmiotem

ochrony przed sądami administracyjnymi jest obiektywny porządek prawny, a nie PPP).

(1 PUSA) Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności

administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między

organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i

między tymi organami a organami administracji rządowej. Kontrola sprawowana jest pod

względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy nie stanowią inaczej.

Naruszenie PPP przez organ administracji publicznej jest zawsze jednocześnie naruszeniem

obiektywnego porządku prawnego. Zarzut naruszenia PPP rodzi interes prawny w uzyskaniu

orzeczenia sądowego w tej kwestii.

(77 KRP) Każdy ma prawo do wynagrodzenia szkody, jaka została mu wyrządzona przez

niezgodne z prawem działanie organu władzy publicznej.

(79 KRP) Każdy, czyje konstytucyjne wolności lub prawa zostały naruszone, ma prawo, na

zasadach określonych w ustawie, wnieść skargę do Trybunału Konstytucyjnego w sprawie

zgodności z Konstytucją ustawy lub innego aktu normatywnego, na podstawie którego sąd lub

organ administracji publicznej orzekł ostatecznie o jego wolnościach lub prawach albo o jego

obowiązkach określonych w Konstytucji. Nie dotyczy prawa azylu i statusu uchodźcy.

(80 KRP) Każdy ma prawo wystąpienia, na zasadach określonych w ustawie, do Rzecznika Praw

Obywatelskich z wnioskiem o pomoc w ochronie swoich wolności lub praw naruszonych przez

organy władzy publicznej.

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------



Formy działania administracji publicznej nie mają nic wspólnego z "formami czynności

prawnych w prawie cywilnym", których chodzi o odmiany technicznych sposób wyrażania

czynności prawnych (np. w sposób ustny lub pisemny, per facta concludentia, ad solemnitatem,

itd.). Forma działania w PA to coś podobnego jak umowa, wyrok czy akt notarialny w prawie

cywilnym.

Forma działania - określony przepisem prawa typ konkretnej czynności organu

administracyjnego (rodzaj podejmowanego działania)

Mówi się o tzw. "prawnych formach działania", ale jest to oczywiste, bo nie istnieją działania

niemieszczące się w regulacjach prawnych. To "hasłowe określenie" nie wiąże się z podziałem na

czynności prawne i faktyczne.

Od form działania należy odróżnić metody działania (sposób realizowania form działania,

sposób osiągania celów).

Ciąg działań administracyjnych - wymaganie przez prawo podjęcia w danej sprawie wielu

kolejnych działań zmierzających do jednego celu

Klasyfikacja form działania administracji:

1) władcze (tzw. imperium) i niewładcze (tzw. akty gestii)

władcze - działania administracji publicznej podejmowane jednostronnie na podstawie

unormowań publicznoprawnych w celu sformułowania nakazów lub zakazów jakiegoś

zachowania (zwłaszcza: akt administracyjny)

niewładcze - (1) podejmowane na podstawie norm prawa cywilnego (umowy cywilnoprawne)

lub (2) takie, których podstawą jest prawo publiczne, ale przy ich podejmowaniu sytuacja stron

stosunku administracyjnoprawnego ulega pewnemu lub całkowitemu zrównaniu (umowy

administracyjne, porozumienia administracyjne)

Działania w pełni władcze - przymus może być zastosowany bezpośrednio (formy należące do

tzw. policji administracyjnej, czyli działań reglamentacyjnych, prewencyjnych i represyjnych

mających na celu zapewnienie realizacji przepisów PA oraz ochronę obywatela, bezpieczeństwa i

porządku publicznego)

Działania o władztwie ograniczonym - przymus może być zastosowany pod określonymi

warunkami (za ich pomocą administracja publiczna formułuje obowiązki - decyzja podatkowa)



Działania niewładcze - przymus ma charakter potencjalny i jest realizowany wyjątkowo (za ich

pomocą administracja publiczna formułuje uprawnienia - koncesja)

Policja administracyjna w znaczeniu podmiotowym to nie tylko policja, ale i wyspecjalizowane

organy i podmioty administracji państwowej pełniące funkcję policyjną (służby, inspekcje i

straże).

2) jednostronne i dwustronne

jednostronne - można tak nazwać działania władcze; tylko administracja publiczna decyduje o

treści działania (druga strona może uczestniczyć w przygotowaniu i mieć uprawnienia

procesowe, ale treść aktu nie zależy od niej)

dwustronne - zazwyczaj takie są działania niewładcze; obie strony mają względnie jednakowy

wpływ na treść podejmowanego aktu (działania)

3) prawne i faktyczne

czynność prawna - działanie zmierzające do ustanowienia, zmiany albo zniesienia stosunku

prawnego

czynność faktyczna - każde inne działanie

Działanie prawne zawsze wywołuje skutek prawny (nawiązanie, zmiana lub rozwiązanie

stosunku prawnego), bo jest określone prawem i opiera się na konkretnej podstawie prawnej.

Działanie faktyczne nie wywołuje skutków prawnych, ale może wywołać pośredni skutek prawny

w sferze praw i obowiązków jednostki (nie musi być określone prawem, a jego podstawa prawna

może zawierać się w normie kompetencyjnej lub określającej zakres czynności urzędnika):

a) działania społeczno-organizatorskie (społeczna forma administrowania bez przymusu)

b) działania materialnotechniczne

c) zaświadczenia (poświadczenia)



4) polegające na stanowieniu prawa i polegające na stosowaniu prawa

Działanie polegające na stanowieniu prawa - administracja wydaje przepisy administracyjne

(akty powszechnie obowiązujące), którym KRP odmawia przymiotu źródeł prawa i przez to

zajmują one miejsce wśród form działania administracji; w świetle KRP jest to stosowanie

prawa polegające na tworzeniu następnych norm powszechnie obowiązujących (np.

zarządzenia PIH o wycofaniu towarów zagrażających zdrowiu, zarządzenia w sprawie emisji

znaczków pocztowych, przepisy dot. dopingu w sporcie, itp.)

5) oparte na normach prawa publicznego (PA) i oparte na normach prawa cywilnego

Mówi się o działaniach administracyjnoprawnych i cywilnoprawnych.

Nie znaczy to, że działania administracyjnoprawne nie mogą wywoływać skutków w dziedzinie

prawa cywilnego (np. MPZP modyfikuje prawo własności nieruchomości)

6) indywidualne i generalne

Działanie indywidualne - wobec podmiotu ściśle oznaczonego lub grupy podmiotów, w której

można ustalić wszystkich członków

Działanie generalne - wobec grupy, której składu nie da się ustalić; szczególnym rodzajem są

działania powszechnie obowiązujące (źródła prawa)

Działania generalne o charakterze konkretnym (w momencie wywoływania skutków są

zindywidualizowane przez niepowtarzalny i jednostkowy stan faktyczny dotyczący tylko danego

podmiotu)

Podział ten nie obejmuje działań administracji publicznej niemających swojego adresata, a

podejmowanych w celu realizacji ogólnych zadań administracyjnych!

7) Nowe rodzaje prawnych form działania administracji

W ustawach mają nazwy: plan, strategia, program, koncepcja, założenie, studium, raport,

analiza, ocena; mają one sprzyjać koordynacji, współdziałaniu, wspieraniu i aktywności

rozmaitych podmiotów; są potrzebne z powodu konieczności posługiwania się nimi przy

ubieganiu się o środki finansowe



Te formy mogą być inicjowane, opracowywane, sporządzane, przyjmowane, realizowane,

zarządzane, koordynowane, monitorowane, kontrolowanego lub nadzorowane przez różne

podmioty (wbrew zasadzie "jedna forma działania = jedna kompetencja = jeden organ)

Stategia i program operacyjny (ustawa z 2006r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju)

(Art. 2) Przez politykę rozwoju rozumie się zespół wzajemnie powiązanych działań

podejmowanych i realizowanych w celu zapewnienia trwałego i zrównoważonego rozwoju kraju,

spójności społeczno-gospodarczej, regionalnej i przestrzennej, podnoszenia konkurencyjności

gospodarki oraz tworzenia nowych miejsc pracy w skali krajowej, regionalnej lub lokalnej.

(Art. 3) Politykę rozwoju prowadzą:

1) Rada Ministrów;

2) samorząd województwa;

3) samorząd powiatowy i gminny.

(Art. 4) Politykę rozwoju prowadzi się na podstawie strategii rozwoju, programów i

dokumentów programowych. Polityka rozwoju może być prowadzona również na podstawie

instrumentów prawnych i finansowych określonych w odrębnych przepisach.

(Art. 15) Programy są dokumentami o charakterze operacyjno-wdrożeniowym ustanawianymi w

celu realizacji średniookresowej strategii rozwoju kraju oraz strategii rozwoju określającymi

działania przewidziane do realizacji zgodnie z ustalonym systemem finansowania i realizacji,

stanowiącym element programu. Programy przyjmuje się w drodze uchwały lub decyzji

odpowiedniego organu.

(Art. 17) Program określa w szczególności:

1) diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej w odniesieniu do zakresu objętego

programowaniem strategicznym oraz wyniki raportu ewaluacyjnego;

2) cel główny i cele szczegółowe w nawiązaniu do średniookresowej strategii rozwoju kraju,

narodowej strategii spójności lub strategii rozwoju wraz z określonymi wskaźnikami;

3) priorytety oraz kierunki interwencji w zakresie terytorialnym, w tym w ujęciu wojewódzkim;

4) sposób monitorowania i oceny stopnia osiągania celu głównego i celów szczegółowych;

5) plan finansowy, w tym:

a) źródła finansowania realizacji programu,



b) kwotę środków przeznaczonych na finansowanie realizacji programu i jej podział między

poszczególne priorytety,

c) informację o wysokości współfinansowania na poziomie programu i priorytetów;

6) podstawowe założenia systemu realizacji.

Akt administracyjny - czynność polegająca na zastosowaniu normy PA

Akt administracyjny sensu largo - akty normatywne administracji, akty generalne i akty

wewnętrzne

Elementy definicyjne aktu administracyjnego sensu stricto (jednostronność, zewnętrzność,

indywidualność, konkretność):

- czynność prawna (wywołuje skutki prawne poprzez zawarcie uprawnień i obowiązków

adresata)

- indywidualność jest zachowana także wtedy, gdy jest on skierowany do grupy dającej się do

zindywidualizowania jej członków

- musi być przyjęty na podstawie prawa (podstawa z reguły mieści się w PA materialnym)

- norma indywidualna zawarta w akcie administracyjnym jest tak samo bezwzględnie

obowiązująca jak norma przez nią konkretyzowana (nie można uchylić się od obowiązków w

drodze umowy cywilnoprawnej)

- czynność podejmuje organ administrujący (podmiot upoważniony przez państwo i

reprezentujący państwo)

- będąc czynnością organu administrującego jest jednocześnie oświadczeniem jego woli

(wyrażanej w imieniu państwa, choć prawny wymóg podpisania przez upoważnionego urzędnika

nadaje temu aktowi charakter oświaczenia woli organu)

- czynność władcza i jednostronna

- dwustronnie wiążący (uprawnienia i obowiązki o charakterze nieekwiwalentnym)



- adresatem jest w zasadzie podmiot zewnętrzny

- wywołuje skutki zawsze w PA, czasem w innych dziedzinach (np. akt o wywłaszczeniu

nieruchomości skutkuje przeniesieniem prawa własności)

Decyzja administracyjna jest synonimem aktu administracyjnego sensu stricto!

Decyzja administracyjna jest też aktem decydowania (czynność kończąca proces decyzyjny).

Ustawodawca niekonsekwentnie używa różnych określeń na decyzję administracyjną

(pozwolenie, zezwolenie, koncesja, licencja, zgoda, uzgodnienie, potwierdzenie, zaświadczenie).

Czasem decyzją nazwany jest przez organ/ustawodawcę akt, który nie ma cech indywidualnego i

zewnętrznego aktu administracyjnego.

(104 KPA) Organ administracji publicznej załatwia sprawę przez wydanie decyzji, chyba że

przepisy kodeksu stanowią inaczej. Decyzje rozstrzygają sprawę co do jej istoty w całości lub w

części albo w inny sposób kończą sprawę w danej instancji.

"Albo w inny sposób kończą sprawę" --> wyjątkowo akt nazwany tu decyzją może mieć treść

wyłącznie procesową (decyzja o umorzeniu postępowania administracyjnego) i nie być aktem

stosowania prawa; nie jest to zatem akt administracyjny o treści materialnej, ale nazwa została

nadana, bo od każdego aktu nazwanego decyzją służy odwołanie

Jeśli w normie ustawodawca zawarł minimum elementów do tego, żeby po ich połączeniu ze

stanem faktycznym powstała sprawa administracyjna, to wiadomo, że zastrzega do jej

załatwienia formę decyzji administracyjnej.

Zjawisko ucieczki od formy decyzji - zbyt szerokie wprowadzanie zamiast decyzji niewładczych

form działania (zastępowanie decyzji innym działaniem, wobec którego nie ma środków

odwoławczych)

Koncepcja domniemania formy decyzji administracyjnej - w razie wątpliwości (np. gdy przepis

nic nie mówi o sposobie załatwienia sprawy) wydaje się decyzję administracyjną

Przeciwnicy koncepcji: decyzja jest kwalifikowaną czynnością konwencjonalną, a zatem

kompetencja do jej wydania powinna być wyraźna, a jej adresatem powinien być podmiot o



procesowym statusie stron. Ani kompetencja, ani status nie mogą być domniemywane.

Zwolennicy koncepcji (Zimmermann): kompetencja do wydania decyzji jest określana tak, że

ustala się właściwość do załatwiania określonych spraw administracyjnych bez zawierania w

normie kompetencyjnej określenia "decyzja"; poza tym 156 KPA uznaje akt wydany bez

odpowiedniego umocowania za decyzję ("stwierdza nieważność decyzji wydanej z naruszeniem

przepisów o właściwości") oraz akt skierowany do podmiotu niebędącego stroną za decyzję

("stwierdza nieważność decyzji skierowanej do osoby niebędącej stroną w sprawie").

Decyzja i wyrok sądowy są aktami stosowania prawa (jedyna cecha wspólna).

Wyrok jest jedyną formą konkretyzacji autorytatywnej (decyzja jest tylko jedną z form

konkretyzacji materialnego PA i ma swoje alternatywy, np. w akcie dwustronnym).

Wyrok następuje jako wtórny po konketyzacji nieautorytatywnej (decyzja konkretyzuje normę,

która pozwala na swoje skonkretyzowanie tylko organowi posiadającemu kompetencję

administracyjną).

Wyrok dotyczy w zasadzie przeszłego stanu faktycznego i prawnego, a decyzja konkretyzuje wg

stanu faktycznego i prawnego w momencie konketyzacji.

Wyrok nie oddziałuje na przyszłość (służy rozstrzygnięciu sporu), a decyzja nie rozstrzyga sporu,

ale dotyczy przyszłości, bo realizuje szersze zadania administracji publicznej.

Wyrok wydaje organ niezawisły, bezstronny i neutralny, a decyzję organ zaangażowany w

sprawę administracyjną (strona stosunku prawnego) i zależny od układu hierarhicznego oraz

stopnia decentralizacji.

Podział aktów administracyjnych (decyzji):

a) generalne i indywidualne

generalne - skierowane do bliżej nieokreślonych adresatów w konkretnej sprawie

b) wewnętrzne i zewnętrzne (ale skoro decyzja = akt administracyjny sensu stricto, to będzie on

zawsze indywidualny i zewnętrzny)



c) konstytutywne i deklaratoryjne

konstytutywne - tworzy, zmienia lub uchyla stosunek prawny, a skutek powstaje z mocy samego

aktu (a nie ustawy); obowiązują ex nunc (np. pozwolenie na budowę)

deklaratoryjne - potwierdza skutki prawne wynikające z ustawy; obowiązują ex tunc, czyli od

kiedy obowiązuje norma ustawowa (do czasu wydania skutki prawne już istnieją, ale są

zawieszone i nie mogą odgrywać pełnej roli w obrocie prawnym); np. przyznanie świadczeń

emerytalnych, stwierdzenie nieważności innego aktu

Należy odróżnić od aktów deklaratoryjnych zaświadczenia (poświadczenia), które są faktyczną

formą działania administracji. Oba potwierdzają stan prawny, ale akt deklaratoryjny uruchamia

możliwość korzystania z nabytego wcześniej prawa (istniejącą do jego wydania potencjalnie), a

zaświadczenie nie wywołuje takiego skutku, bo prawo, o którym mówi, mogło i najpewniej

było wykonywane już wcześniej.

Każdy akt konstytutywny zawiera w sobie element deklaratoryjności (potwierdza zachodzenie

przesłanek jego wydania) i każdy akt deklaratoryjny zawiera w sobie element konstytutywności

(dopiero z chwilą jego wydania można skutecznie powoływać się na prawo).

Z pomocą podziału na K i D można klasyfikować normy, które regulują prawa i obowiązki: albo

bardziej ramowo (przerzucając konkretyzację na organ), albo dokładniej (ustalają elementy

stanu faktycznego i do uruchomienia normy wymaga się tylko potwierdzenia).

d) związane i swobodne

związane - podstawa prawna nie pozostawia organowi administracyjnemu żadnego wyboru

działania w razie zaistnienia przesłanek (np. przyznanie świadczeń emerytalnych)

swobodne - organ może wybrać rozwiązanie optymalne (np. pozwolenie na budowę)

Aktami związanymi są zwłaszcza akty deklaratoryjne, a akty konstytutywne cechują się pewną

swobodą.

e) zależne od woli adresata i niezależne od woli adresata

zależne od woli adresata - od niego zależy samo wydanie aktu albo bierze on udział w jego

przygotowaniu

niezależne od woli adresata - nie ma wpływu na wydanie

Podział ten błędnie jest traktowany jako podział na "akty jednostronne i dwustronne".

Przecież akt administracyjny zawsze jest czynnością jednostronną, zatem "dwustronność"

może więc być najwyżej rozumiana jako uzależnienie wydania aktu od woli adresata.



f) zobowiązujące i uprawniające

Akty wyłącznie zobowiązujące nie są objęte zasadą ochrony praw nabytych!

g) skierowane do osób i skierowane do rzeczy

Każdy akt ma swojego adresata (i jest dlatego "zawsze skierowany do osoby"), ale treścią mogą

być uprawnienia/obowiązki ściśle związane z jakąś rzeczą. Wobec aktów skierowanych do

rzeczy następstwo prawne powinno być dopuszczone.

h) nakazujące, zakazujące, kształtujące i ustalające

nakazujące/zakazujące - zobowiązują do określonego zachowania (działaj, zaniechaj, znieś)

kształtujące - ustanawiają, zmieniają lub znoszą stosunek prawny; charakter konstytutywny

ustalające - stwierdzają prawo lub prawnie doniosłą cechę osoby; charakter deklaratoryjny

Zezwolenie (czasem wyodrębniane osobno z pozwolenia) - ustala uprawnienie administracyjne

lub wyraża zgodę na czynność/działalność, np. zezwolenie na sprzedaż napojów alkoholowych,

pozwolenie na budowę

Koncesja - nadaje uprawnienia do wykonywania działalności, np. koncesja na wydobywanie złóż

kopalin

Licencja - określa uprawnienia do wykonywania działalności, ale wymaga kwalifikacji, np.

licencja lotnicza

Adminstracyjny akt kwalifikujący - ocenia i kwalifikuje czyjeś działania lub cechy przedmiotu,

np. akt oceny komisji egzaminacyjnej, uznanie za zabytek

i) pozytywne i negatywne

pozytywne - spełnia żądanie adresata (w części lub w całości)

negatywne - nie spełnia żądania adresata (w części lub w całości)

Na podstawie aktu negatywnego nie można nabyć żadnych praw!

Akty procesowe (formułujące uprawnienia lub obowiązki procesowe) nie dotyczą prawa

materialnego i nie stanowią aktów stosowania prawa materialnego!



Akt administracyjny - akt stosowania PA podjęty na użytek konkretnej, jednostkowej sytuacji

faktycznej

Sąd cywilny ustala fakty, żeby określić dla nich konsekwencje prawne.

W prawie administracyjnym fakty służą do odpowiedzi na pytanie "czy w ogóle jakaś norma ma

być zastosowana".

Sprawa administracyjna - połączenie się faktu z normą prawną tak, że obiektywnie pozwala to

na jej konkretyzacją w formie aktu administracyjnego

Sprawa administracyjna (w odróżnieniu od sprawy cywilnej) nie powstaje w następstwie

inicjatywy podmiotów chcących rozstrzygnąć sprawę, ale ma charakter niesporny. Jej

rozstrzygnięcie nie polega na przyznaniu racji stronie, ale na ustanowieniu uprawnień lub

obowiązków, które w danym stanie faktycznym wynikają z normy i muszą zostać

skonkretyzowane.

Sprawa administracyjna jest zmienna w czasie.

Granica między faktem i prawem jest nieostra (np. ustawa może czynić z sytuacji faktycznej

warunek konieczny aktu --> warunkiem zwrotu wywłaszczonej nieruchomości jest jej zbędność

na cele wywłaszczenia). Gdy norma przewiduje możliwość konkretyzacji tylko w razie

wystąpienia sytuacji faktycznej, to stwierdzenie faktu może być łatwe, ale trudniejsze będzie

znalezienie niuansów pozwalających na zastosowanie normy (w postępowaniu

wywłaszczeniowym do wywłaszczenia wystarcza stwierdzenie, że dana nieruchomość jest

potrzebna na cele użyteczności publicznej, ale trzeba rozważyć jej nadawanie się do tego celu).

Impuls do wydania aktu administracyjnego (decyzji) - w odróżnieniu od wyroku sądowego nie

zawsze pochodzi od przyszłego adresata aktu; może wynikać z realizacji kompetencji organu

(działanie z urzędu) lub z wniosku podmiotu zewnętrznego (działanie na wniosek)

"Z urzędu": wejście w życie nowej regulacji wymagającej zmiany/uchylenia rozstrzygnięć

dotychczasowych lub wprowadzającej nowy zakres kompetencji;

Organ podejmuje działanie, bo pojawiają się okoliczności wiadomość (np. o zagrożeniu budynku

zawaleniem). Z formalnego punktu widzenia, jeśli wiadomość pochodzi z wniosku innego

podmiotu niezwiązanego ze sprawą, to inicjatywa wydania aktu powinna być uznana za

inicjatywę z urzędu. W momencie ujawienia inicjatywy organ podejmuje zamiar (plan) działania

zmierzającego do wydania aktu administracyjnego i w tym momencie osiąga wstępną, ogólną

orientację co do faktów i co do prawa.



Wstępna selekcja faktów - organ rozstrzyga czy materiał daje podstawy do wydania aktu

administracyjnego i czy daje właśnie jemu taką kompetencję; organ wybiera zebrane fakty, które

ułatwią zebranie materiału prawnego i wybiera materiał prawny, który ułatwi poszukiwanie

faktów --> czyli tak zwane "fakty sprawy"

Podział faktów:

1. Grupa tworząca sprawę administracyjną (od nich zależy jej byt):

a) wyznaczające możliwość wydania aktu administracyjnego (np. istnienie budynku, który ma

być przedmiotem rozbiórki)

b) wyznaczające wydanie aktu pozytywnego lub negatywnego (fakt zamieszkania osoby w lokalu

determinuje możliwość wydania decyzji o jej wymeldowaniu)

c) wyznaczające samą treść aktu (fakt szkodliwego wpływu dokonanych zmian stanu wody na

grunt determinuje zakres obowiązku zapobiegania szkodom spowodowanym przez te zmiany)

2. wyróżnione pozytywnie i wyróżnione negatywnie

Dowody ustalające okoliczność wyróżnioną pozytywnie nie muszą być zwykłą odwrotnością

dowodów ustalających okoliczność wyróżnioną negatywnie.

3. wyróżnione opisowo i wyróżnione oceniająco

wyróżnione opisowo (zalanie gruntu, zajęcia pasa drogowego, zrzeczenie się pozwolenia)

wyróżnione oceniająco - potrzebna jest ocena (nieruchomośc stała się nieużytkiem, uszkodzenie

samochodu, niekorzystanie z wody bez uzasdnionych powodów)

Wyróżnienia mieszane - np. czy dany napływ wody jest rzeczywiście zalaniem gruntu?

Wyróżnione stosunkowo - do stwierdzenia ich istnienia niezbędne jest określenie ich zgodności

lub niezgodności z określonym przepisem (wykonywanie robót budowlanych bez pozwolenia,

osoba upoważniona przez wójta, posiadanie wymaganych opinii)

4. fakty jako cechy podmiotów i fakty jako sytuacje podmiotów

fakty jako cechy podmiotów - np. stan zdrowia, kwalifikacje

fakty jako sytuacje podmiotów - np. sytuacja materialna rodziny, bezrobocie, kombatanctwo



fakty dotyczące podmiotu - np. samowola budowlana, niezapłacenie podatku

fakty dotyczące rzeczy - np. klasa gruntu, niebezpieczeństwo posługiwania się zabawką

zdarzenia obiektywne - klęska żywiołowa, wypadek

Normy prawne sensu stricto (normy prawa powszechnie obowiązującego, bo tylko na nich

oparty może być akt administracyjny w państwie prawa) - organ najpierw rozpatruje normę

kompetencyjną i decydującą o formie działania, a dopiero potem normę materialną

Na akt administracyjny rzutują uzgodnienia, opinie, wyrażenia stanowiska przez inne organy

administracji publicznej oraz inne akty administracyjne. Jeżeli prawo materialne określa opinię

lub stanowisko jako wiążące, to należą one do sfery prawnej (jeśli nie, to do sfery faktycznej).

Wykluczenie wpływu orzeczeń wydanych w tej samej sprawie - zasada res iudicata

Uzależnienie wydania aktu administracyjnego/treści rozstrzygnięcia od innego aktu (np.

"Pozwolenie na budowę może być wydane wyłącznie temu, kto złożył wniosek w tej sprawie w

okresie ważności decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu, jeżeli jest ona

wymagana zgodnie z przepisami o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym")

Zagadnienie wstępne - kwestia materialnoprawna, której rozstrzygnięciecie nie należy do

kompetencji organu, ale jest niezbędne do wydania przygotowywanego aktu i w związku z tym

zawiesza on swoje postępowanie; kwestia może być administracyjnoprawna (rozstrzygnięcie w

sprawie obywatelstwa polskiego) lub częściej cywilnoprawna (rozstrzygnięcie, kto jest

właścicielem nieruchomości lub spadkobiercą)

Prowizorium administracyjne - rozstrzygnięcie wywołuje skutki prawne jedynie na użytek

sprawy danej sprawy/adanego aktu administracyjnego; prowizoryczny stan znika, gdy właściwy

organ/sąd rozstrzygnie zagadnienie wstępne inaczej - wówczas po ustaniu "stanu wyższej

konieczności" należy powtórzyć postępowanie zmierzające do wydania aktu, uchylić go i

wydać ponownie

(100 KPA) Organ administracji publicznej, który zawiesił postępowanie, wystąpi równocześnie

do właściwego organu lub sądu o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo wezwie stronę

do wystąpienia o to w oznaczonym terminie, chyba że strona wykaże, że już zwróciła się w tej

sprawie do właściwego organu lub sądu. Jeżeli zawieszenie postępowania mogłoby

spowodować niebezpieczeństwo dla życia lub zdrowia ludzkiego albo poważną szkodę dla



interesu społecznego, organ administracji publicznej załatwi sprawę, rozstrzygając zagadnienie

wstępne we własnym zakresie. Przepis stosuje się także wówczas, gdy strona mimo wezwania

nie wystąpiła o rozstrzygnięcie zagadnienia wstępnego albo gdy zawieszenie postępowania

mogłoby spowodować niepowetowaną szkodę dla strony. W tym ostatnim przypadku organ

może uzależnić załatwienie sprawy od złożenia przez stronę stosownego zabezpieczenia.

Wpływ prawa unijnego na przygotowanie aktu administracyjnego:

1) niektóre dziedziny PA są (nawet w całości) normowane za pomocą rozporządzeń

2) niektóre dziedziny poddane są harmonizacji przez dyrektywy

3) organy administracyjne muszą uwzględniać ogólne zasady prawa wspólnotowego

W PA (odwrotnie niż w sądowym modelu stosowania prawa) uznanie faktu za udowodniony

może poprzedzać znalezienie normy (jej ostateczne sformułowanie).

Dowodzenie = ustalenie faktów (zasada prawdy obiektywnej) + ocena prawna faktów (zasada

swobodnej oceny dowodów)

Organ administracyjny jest związany nie tylko ustawami (w przeciwieństwie do sądu), a w jego

działaniach ujawnia się hierarchiczna zależność (wykładnia systemowa).

Akt administracyjny nie tylko załatwia jednostkową sprawę, ale przyczynia się do realizacji celu

ogólnego (wykładnia celowościowa).

Organy administracyjne mają obowiązek prowspólnotowego interpretowania prawa krajowego i

honorowania zasady pierwszeństwa prawa wspólnotowego (organ powinien odmówić

zastosowania normy krajowej niezgodnej z prawem unijnym - powinien albo wyszukać krajową

normę zgodną z prawem unijnym albo tak zmodyfikować normę krajową, by była ona zgodna z

prawem unijnym).

Uznanie administracyjne (Ermessen) - możliwość wyboru (spośród dopuszczanych przez

ustawę) konsekwencji prawnych podejmowanego aktu administracyjnego (luz decyzyjny); należy

skrytykować pomysł definiowania "uznania" w projekcie przepisów ogólnych PA



Dyskrecjonalność administracyjna (pouvoir discretionnaire) - szersze niż uznanie (nie tylko

wyraźnie określone w prawie); innymi słowy jest to uznanie rozszerzone o możliwość

interpretacji pojęć nieostrych (interes publiczny)

Wyważanie - najszersze określenie; nie tylko w ramach wyboru dopuszczalnego rozwiązania w

ramach uznania, ale w ogóle (wartości, dobra, przesłanki, fakty, dowody, kryteria, skutki, itd.)

Jak powstało "uznanie administracyjne"?

1. W państwie policyjnym było "swobodne uznanie", czyli administracja nieskrępowana

ustawami.

2. W państwie kapitalistycznym uważano, że w obszarze nieregulowanym przez ustawy

administracja publiczna może działać bez powoływania się na podstawę prawną (a tym samym

nie może być kontrolowana na podstawie kryterium legalności)

3. Teoria wewnętrznych granic swobodnego uznania (Baehr, Bernatzik) - istnieje niepisana

norma wynikająca z istoty administracji, która mówi, że urzędnik ma nakaz działania zgodnie z

interesem publicznym; zatem interes publiczny ogranicza swobodne uznanie

4. Rozwój parlamentaryzmu powoduje szerszy zakres regulacji ustawowej i powstanie państwa

prawnego (administracji publiczna jest podporządkowana prawu, na które obywatel może się

powoływać) --> tylko ustawy mogą wyposażać organy w swobodę działania bez ustawowego

upoważnienia i bez kontroli sądownictwa administracyjnego

Np. Rozporządzenie PRP z 1932 o Najwyższym Trybunale Administracyjnym --> "Spod

orzecznictwa Trybunału wyłącza się sprawy, w których władze administracyjne są uprawnione do

rozstrzygania wg swobodnego uznania, w granicach pozostawionych temu uznaniu"

5. Teoria interesu publicznego (von Laun) - swobodne uznanie oprócz wypadków wyraźnie

dopuszczonych przez ustawę istnieje wszędzie tam, gdzie ustawodawca posługuje się nieostrym

pojęciem interesu publicznego; wtedy brak kontroli sądowej

6. Teoria pojęć nieoznaczonych (Jellinek) - ustawodawca celowo używa pojęć nieoznaczonych,

żeby wyposażyć organy administracji publicznej w dodatkowe swobodne uznanie; wtedy brak

kontroli sądowej

7. Teoria Teznera - interpretacja każdego pojęcia nieostrego (także interesu publicznego)

podlega kontroli sądowej



8. Współcześnie uznanie rozumie się jako dopuszczoną przez ustawę możliwość wyboru

następstwa prawnego aktu (zatem w zgodzie z prawem, co oznacza że wykonanie uznania jest

także konkretyzacją prawa)

Uznanie nie jest prostym przeciwstawieniem związania administracyjnego! Uznanie nie jest

ograniczone do skutków prawnych normy, lecz może być umieszczone także po stronie stanu

faktycznego.

Upoważnienie do uznania:

a) uznanie rozstrzygające (organ może) --> uwaga: "może" może oznaczać także obowiązek

b) uznanie wybierające (między rozwiązaniami)

"Organowi służy prawo", "Organ jest upoważniony", "Jest dopuszczalne", "Dopuszcza się",

"Wymaga zgody organu", "Gdy organ przyjmie oświadczenie", "Gdy organ się nie sprzeciwi"

Pojęcie nieostre nie mogą być obecnie traktowane jako upoważnienie do uznania. Jednakże

organ dokonuje wykładni tych pojęć (tak jak każdej innej wykładni). Luz wynikający z uznania

wiąże się natomiast z działaniem po dokonaniu subsumcji i nie wiąże się z wykładnią. Uznanie

dotyczy przyszłości, tj. określenia skutku prawnego.

Użycie pojęcia nieostrego zobowiązuje organ do starannej interpretacji (tak aby nie można było

zarzucić mu dowolności, np. "ważne względy" przy zmianie nazwiska nie upoważniają organu do

jakiegokolwiek luzu przy interpretacji tego zwrotu). Ważne jest, że luzy wykładni podlegają

pełnej kontroli sądowej, a kontrola uznania administracyjnego jest w pewnym zakresie

ograniczona.

SA 974/81 --> Użycie przez prawodawcę określeń prawnie niezdefiniowanych (tzw. wyrażeń

nieostrych) zobowiązuje organ sprawujący kontrolę legalności decyzji wydanych na podstawie

przepisów używających takich określeń - do rozważenia, czy dokonana przez organ

administracji państwowej ocena okoliczności sprawy nie nosi cech dowolności lub nie

przekroczyła dopuszczalnej granicy swobody interpretacji tych określeń na tle konkretnego

stanu faktycznego.

Skoro prawo daje organowi administracji możliwość wyboru, to każdy wybór mieszczący się w



ramach tego upoważnienia jest zgodny z prawem i on sam nie może być z zasady

zakwestionowany przez sąd. Kontrolując akt swobodny, WSA może badać czy nie zostały

przekroczone granice uznania i czy podjęte rozstrzygnięcie nie było dowolne.

ONSA o kontroli aktu uznaniowego:

1) Wszystko, co nie jest uznaniem, podlega pełnej kontroli!

2) Nie ma aktów "z definicji" w całości uznaniowych!

3) Uznanie jest tylko szczególną formą stosowania prawa (uelastycznieniem) i dlatego nie jest

czynnikiem decydującym o kontroli aktu!

4) Oddzielanie uznania od interpretacji pojęć nieostrych!

5) Każdy akt, nawet wynikający z normy uznaniowej (swobodny), może i powinien być

kontrolowany w zw. ze zgodnością z ogólnymi zasadami prawa, KRP i zasadami ogólnymi KPA!

6) Każdy akt, także swobodny, może i powinien być kontrolowany w zw. ze zgodnością z

normami procesowymi (w tym dot. starannego wyjaśniania okoliczności faktycznych)!

7) Szerokie rozumienie legalności aktu administracyjnego (=większy zakres ingerencji sądu)!

8) Wkraczanie przez WSA w granice słuszności przez twierdzenie, że naruszenie zasad słuszności

przy uznaniu byłoby dowolnością godzącą w upoważnienie do uznania!

Moralność administracyjna (w Polsce nieuregulowana poza "kodeksami etycznymi urzędnika")

Detournement de pouvoir (nadużycie władzy we Francji) - założenie istnienia fikcyjnej normy

moralności administracyjnej, zgodnie z którą administracja może korzystać z władztwa tylko do

celów wyrażonych w ustawie i tylko z motywów dopuszczonych przez ustawę; działanie zgodne z

prawem, ale podjęte w celu niemoralnym jest traktowane jako bezprawne i może być

zaskarżone do sądu administracyjnego (skarga pour exces de pouvoir)



W prawie cywilnym spór toczy się o prawo istniejące skonkretyzowane przez same strony (np. w

drodze umowy) i dlatego doręczenie pozwu petryfikuje elementy sprawy cywilnej (litis

contestatio).

W PA strony nie kształtują sprawy administracyjnej, ale wyznacza je relacja fakt-prawo, która

jest zmienna w czasie. Wynika to stąd, że normy PA są bezwzględnie obowiązujące, a przed

zaistnieniem sprawy nie były w żaden sposób konkretyzowane. Normy PA powinny być

stosowane zatem na podstawie stanu prawnego i faktycznego w momencie ich stosowania

(wydawania aktu administracyjnego - nawet w II instancji).

Elementy składowe decyzji (z punktu widzenia procesu decydowania):

1. Rozstrzygnięcie (osnowa decyzji) - odpowiednik sentencji wyroku sądowego; formułuje

normę indywidualną zbudowaną przez organ stosujący prawo; zazwyczaj brzmi: "zezwala się",

"przydziela się", "przyznaje się", "nakłada się", "orzeka się o", "udziela się", "postanawia się o",

"wyraża się zgodę", "nakazuje się", "zakazuje się", "stwierdza się", "określa się", "cofa się",

"uchyla się"

2. Uzasadnienie - realizuje postulaty jawności i przekonywania (doprowadza do dobrowolnego

wykonania decyzji przez adresata)

- faktyczne (fakty oraz przyczyny odmówienia innym dowodom wiarygodności i mocy

dowodowej)

- prawne (przyczyny wyboru przepisów prawa oraz sposób wykładni)

Zawarcie w uzasadnieniu treści merytorycznych stanowi pewną wadę, ale uzasadnienie jest

integralną częścią decyzji i przesądzenie w nim o treści uprawnień/obowiązków adresata wiąże

tak samo jak przesądzenie o nich w części zwanej rozstrzygnięciem. Dlatego możliwe jest

zaskarżenie decyzji wyłącznie z powodu jej uzasadnienia, a także dyskwalifikowanie jej ze

względu na niepowiązanie rozstrzygnięcia z uzasadnieniem.

Elementy dodatkowe decyzji (wymagane przez przepis szczegółowy prawa materialnego):

1. Warunki (możliwość dodania warunku nie jest kwestią uznania organu i zawsze powinna

wynikać z prawa materialnego):

a) decyzja zaczyna obowiązywać (warunek zawieszający)



b) decyzja kończy swoją moc obowiązującą (warunek rozwiązujący)

2. Termin:

a) określający moment początkowy obowiązywania decyzji (swoisty warunek zawieszający

związany z upływem czasu)

b) określający moment ustania mocy obowiązującej

3. Zlecenie (zawiera je decyzja uprawniająca; do skorzystania z uprawnienia wymaga

jednoczesnego wykonywania określonego obowiązku; w razie niewykonywania obowiązku

uprawnienie może wygasnąć)

Akt administracyjny (decyzja) obowiązuje, bo czerpie moc obowiązującą z normy oraz z

władztwa administracyjnego przysługującego organowi go wydającemu. Zatem akt

administracyjny obowiązuje tak samo jak norma będąca jego podstawą.

(110 KPA) Organ administracji publicznej, który wydał decyzję, jest nią związany od chwili jej

doręczenia lub ogłoszenia, o ile kodeks nie stanowi inaczej.

Organ, poza wyjątkami ustawowymi, nie może uchylić ani zmienić wydanego przez siebie aktu

administracyjnego, a z jego wydaniem nabywa konkretne uprawnienia i obowiązki.

Obowiązywanie prawidłowego aktu administracyjnego (inaczej: trwałość decyzji

administracyjnej, moc wiążąca decyzji administracyjnej w czasie, stabilizacja decyzji

administracyjnej)

Akt administracyjny obowiązuje i wiąże tak długo, aż ulegnie istotnej modyfikacji któryś z

elementów decydujących o identyczności skonkretyzowanego tym aktem stosunku prawnego.

Modyfikacja powoduje obiektywną utratę mocy obowiązującej (wygaśnięcie).

O wygaśnięciu zawsze decyduje prawo - może to nastąpić z takich czynników:

1) akt wykonany, a z jego treści wynika jednorazowość wykonania (np. rozbiórka budynku)

2) adresat przestał istnieć, a prawo nie przewiduje sukcesji

3) przedmiot przestał istnieć



4) upłynął termin, na jaki akt administracyjny został wydany

5) spełnił się warunek rozwiązujący, pod jakim akt administracyjny został wydany

6) nowe prawo (przepisy wprowadzające lub przejściowe) przewiduje wygaśnięcie aktów

wydanych na podstawie prawa dotychczasowego

7) zmiana stanu faktycznego prowadząca do konieczności skonkretyzowania normy za pomocą

aktu o innej treści

Akt nieostateczny - akt, w stosunku do którego otwarta jest możliwośc wniesienia zwykłego

środka prawnego (odwołania) zgodnie z zasadą dwuinstancyjności

Akt ostateczny - akt, w stosunku do którego nie można się odwołać

Akt jest ostateczny, gdy: (1) ustawodawca nie przewidział odwołania jako wyjątek od zasady

dwuinstancyjności; (2) bezskutecznie minął termin do wniesienia odwołania; (3) dany akt został

wydany w II instancji na skutek wniesienia odwołania.

Akt nieostateczny i akt ostateczny wiążą tak samo w sensie materialnym! Jednakże w sensie

procesowym widoczny jest brak przymiotu trwałości aktu nieostatecznego (może być zmieniony

lub uchylony oraz zasada niewykonywania ze 130 KPA).

(130 KPA) Przed upływem terminu do wniesienia odwołania decyzja nie ulega wykonaniu.

Wniesienie odwołania w terminie wstrzymuje wykonanie decyzji. Przepisów nie stosuje się w

przypadkach, gdy: (1) decyzji został nadany rygor natychmiastowej wykonalności (art. 108); (2)

decyzja podlega natychmiastowemu wykonaniu z mocy ustawy. Ponadto decyzja podlega

wykonaniu przed upływem terminu do wniesienia odwołania, gdy jest zgodna z żądaniem

wszystkich stron.

(16 KPA) Decyzje, od których nie służy odwołanie w administracyjnym toku instancji lub wniosek

o ponowne rozpatrzenie sprawy, są ostateczne. Uchylenie lub zmiana takich decyzji,

stwierdzenie ich nieważności oraz wznowienie postępowania może nastąpić tylko w

przypadkach przewidzianych w kodeksie lub ustawach szczególnych. Decyzje mogą być

zaskarżane do sądu administracyjnego z powodu ich niezgodności z prawem, na zasadach i w

trybie określonych w odrębnych ustawach.

Wniesienie odwołanie powoduje, że wydana decyzja (akt nieostateczny) może już nigdy nie

być wykonana, bo może być zastąpiona decyzją organu odwoławczego, która będzie od razu

wykonalna!



Akt nieprawomocny - akt, w stosunku do którego istnieje możliwość zaskarżenia do WSA

Akt prawomocny - akt, którego nie można zaskarżyć do WSA

Akt jest prawomocny, gdy: (1) ustawodawca nie wprowadził możliwości zaskarżenia; (2)

bezskutecznie minął termin do wniesienia skargi; (3) skarga została oddalona, a wyrok sądowy

oddalający skargę jest prawomocny.

Punkty (1) i (2) to tzw. prawomocność formalna (niezaskarżalność aktu).

Punkt (3) to tzw. prawomocność materialna (całkowita niemożność wzruszenia aktu w zakresie,

w jakim jest to możliwe przed WSA wynikająca z dokonania już oceny przez sąd).

Zasada trwałości aktów ostatecznych (z 16 KPA) dotyczy:

a) aktów ostatecznych i nieprawomocnych

b) aktów prawomocnych formalnie

c) aktów prawomocnych materalnie (poza kontrolą legalności, tj. poza zakresem kompetencji

WSA)

Wobec aktów nieostatecznych zasada trwałości nie obowiązuje, bo organ II instancji może

pozbawić akt mocy prawie zawsze, bo sam orzeka po raz drugi w sprawie administracyjnej.

Nabycie prawa z decyzji - trwałe i realne rozszerzenie sfery prawnej strony stosunku

administracyjnoprawnego wynikające, np. z decyzji zwalniającej z generalnych zakazów, decyzji

zwalniająej z obowiązków, decyzji przyznającej konkretne uprawnienia, a także (wbrew

pozorom) z decyzji określającej obowiązki (np. ustalenie obowiązku podatkowego w wymiarze

niższym od maksymalnego ustawowego)

Wymóg wyrażania zgody --> (155 KPA) Decyzja ostateczna, na mocy której strona nabyła prawo,

może być w każdym czasie za zgodą strony uchylona lub zmieniona przez organ administracji

publicznej, który ją wydał, jeżeli przepisy szczególne nie sprzeciwiają się uchyleniu lub zmianie

takiej decyzji i przemawia za tym interes społeczny lub słuszny interes strony.

Odstępstwa od ochrony praw nabytych:



(161 KPA) Minister może uchylić lub zmienić w niezbędnym zakresie każdą decyzję ostateczną,

jeżeli w inny sposób nie można usunąć stanu zagrażającego życiu lub zdrowiu ludzkiemu albo

zapobiec poważnym szkodom dla gospodarki narodowej lub dla ważnych interesów Państwa.

Uprawnienia w stosunku do decyzji wydanych przez organy jednostek samorządu

terytorialnego w sprawach należących do zadań z zakresu administracji rządowej przysługują

również wojewodzie. Stronie, która poniosła szkodę na skutek uchylenia lub zmiany decyzji,

służy roszczenie o odszkodowanie za poniesioną rzeczywistą szkodę od organu, który uchylił

lub zmienił decyzję; organ ten, w drodze decyzji, orzeka również o odszkodowaniu. Roszczenie o

odszkodowanie przedawnia się z upływem trzech lat od dnia, w którym stała się ostateczna

decyzja uchylająca lub zmieniająca decyzję.

(145 KPA) W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:

1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazałysię fałszywe;

2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega

wyłączeniu;4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące

w dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od

oceny przyjętej przy wydaniu decyzji;8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało

następnie uchylone lub zmienione.Z tych przyczyn postępowanie może być wznowione również przed stwierdzeniem sfałszowania

dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innego organu, jeżelisfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowieniepostępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowialudzkiego albo poważnej szkody dla interesu społecznego.

Z powyższych można wznowić postępowanie także w przypadku, gdy postępowanie przedsądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływu czasu lub z innychprzyczyn określonych w przepisach prawa.

Wadliwość aktu administracyjnego - niezgodność z obowiązującymi normami prawa

materialnego i procesowego

Teoria gradacji wad - wady można podzielić na istotne i nieistotne; tylko istotne mają wpływ na



moc wiążącą aktu administracyjnego; wady nieistotne można sprostować bez żadnych

konsekwencji dla obowiązywania aktu

Wady istotne:

a) powodujące wzruszalność (możliwość uchylenia lub zmiany aktu; nie mają bezpośredniego

wpływu na obowiązywanie; akt uchylający jest aktem konstytutywnym i obowiązuje ex nunc)

b) powodujące nieważność (zaprzecza mocy obowiązującej aktu):

- koncepcja bezwzględnej nieważności (nie obowiązuje od momentu jego wydania)

- koncepcja unieważnialności (domniemanie ważności; powinien być wyeliminowany z obrotu

prawnego aktem deklaratoryjnym obowiązującym ex tunc stwierdzającym, że akt był obarczony

wadą od początku i nie wywoływał skutków prawnych)

Kategoria tzw. nieaktów (actus nullus, akty pozorne) - akt administracyjny obarczony

najbardziej kwalifikowaną wadą uznawany jest za nieistniejący

Teoria ekwiwalencji wad - wszystkie wady mają jednakową wartość, o ile przepis nie stanowi

inaczej i wszystkie powinny być traktowane jako przyczyna nieważności (normatywizm);

(156 KPA) Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:

1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną;4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli od dnia

jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołałanieodwracalne skutki prawne.

Stylizacja 156 KPA sugeruje wybór koncepcji unieważnialności.



W orzecznictwie cywilnym długo było tak, że sąd władny i zobowiązany był do odmawianiadecyzjom administracyjnym wszelkiego znaczenia w procesie, jeśli były obciążone pewnymipodstawowymi wadami. W 1964r. SN przyjął wtedy koncepcję domniemania ważności aktuadministracyjnego i uznał, że sądy powszechne są związane również decyzjami wadliwymi doczasu stwierdzenia ich nieważności przez organ administracyjny. Z zasady tej SN wyłączył aktywydane z oczywistym naruszeniem właściwości i akty wydane bez przeprowadzeniapostępowania.

(107 KPA) Decyzja powinna zawierać: oznaczenie organu administracji publicznej, datę wydania,oznaczenie strony lub stron, powołanie podstawy prawnej, rozstrzygnięcie, uzasadnieniefaktyczne i prawne, pouczenie, czy i w jakim trybie służy od niej odwołanie, podpis z podaniemimienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby upoważnionej do wydania decyzji lub,jeżeli decyzja wydana została w formie dokumentu elektronicznego, powinna być opatrzonabezpiecznym podpisem elektronicznym weryfikowanym za pomocą ważnego kwalifikowanegocertyfikatu. Decyzja, w stosunku do której może być wniesione powództwo do sądupowszechnego lub skarga do sądu administracyjnego, powinna zawierać ponadto pouczenie odopuszczalności wniesienia powództwa lub skargi. Przepisy szczególne mogą określać takżeinne składniki, które powinna zawierać decyzja. Uzasadnienie faktyczne decyzji powinno wszczególności zawierać wskazanie faktów, które organ uznał za udowodnione, dowodów, naktórych się oparł, oraz przyczyn, z powodu których innym dowodom odmówił wiarygodności imocy dowodowej, zaś uzasadnienie prawne - wyjaśnienie podstawy prawnej decyzji, zprzytoczeniem przepisów prawa. Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia onaw całości żądanie strony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stronoraz decyzji wydanych na skutek odwołania. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzjirównież w przypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikałamożliwość zaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwaPaństwa lub porządek publiczny.

A. Oznaczenie organu administracji publicznej --> brak powoduje nieistnienie aktu; jeśliwskazany organ jest niewłaściwy, to decyzja podlega stwierdzeniu nieważności zgodnie z 156KPA)

B. Data wydania (data nie ma raczej znaczenia, bo przepisy procesowe nakazują obliczanieterminu do wniesienia odwołania od daty ogłoszenia/doręczenia; data jest ważna z tejprzyczyny, że pozwala określić stan faktyczny i prawny przy jej formułowaniu) --> brak jest wadą,którą można uzupełnić bez wpływu na obowiązywanie aktu

C. Oznaczenie stron --> brak powoduje nieistnienie aktu; jeśli została skierowana do osobyniebędącej stroną w sprawie, to podlega stwierdzeniu nieważności zgodnie z 156 KPA

D. Powołanie podstawy prawnej (o legalności aktu administracyjnego nie decyduje powołaniepodstawy prawnej, ale jej obiektywne istnienie) --> wydanie bez podstawy prawnej podlega



stwierdzeniu nieważności zgodnie z 156 KPA; brak powołania podstawy może być uzupełnionybez wpływu na obowiązywanie aktu

E. Rozstrzygnięcie --> brak powoduje nieistnienie aktu

(111 KPA) Strona może w terminie czternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzjizażądać jej uzupełnienia co do rozstrzygnięcia bądź co do prawa odwołania, wniesienia wstosunku do decyzji powództwa do sądu powszechnego lub skargi do sądu administracyjnegoalbo sprostowania zamieszczonego w decyzji pouczenia w tych kwestiach. Organ administracjipublicznej, który wydał decyzję, może ją uzupełnić lub sprostować z urzędu w terminieczternastu dni od dnia doręczenia lub ogłoszenia decyzji. Uzupełnienie lub odmowauzupełnienia decyzji następuje w formie postanowienia. W przypadku wydania postanowieniatermin dla strony do wniesienia odwołania, powództwa lub skargi biegnie od dnia jegodoręczenia lub ogłoszenia.

F. Uzasadnienie faktyczne i prawne --> brak nie wpływu na obowiązywanie

(107 KPA) Można odstąpić od uzasadnienia decyzji, gdy uwzględnia ona w całości żądaniestrony; nie dotyczy to jednak decyzji rozstrzygających sporne interesy stron oraz decyzjiwydanych na skutek odwołania. Organ może odstąpić od uzasadnienia decyzji również wprzypadkach, w których z dotychczasowych przepisów ustawowych wynikała możliwośćzaniechania lub ograniczenia uzasadnienia ze względu na interes bezpieczeństwa Państwa lubporządek publiczny.

G. Pouczenie o środkach prawnych --> brak nie wpływa na obowiązywanie; można uzupełnić wg111 KPA

H. Podpis z podaniem imienia i nazwiska oraz stanowiska służbowego osoby uprawnionej dowydania decyzji --> brak PODPISU powoduje nieistnienie aktu; brak pozostałych elementów niepowoduje tak radykalnych skutków (choć nie pozwala to ocenić czy decyzję wydała osobaodpowiednio umocowana)

I. Elementy dodatkowe wyznaczone przez przepisy szczególne --> nawet jeśli są obligatoryjne, tonie można przyjąć uznania za akt nieistniejący lub podstawy do stwierdzenia nieważności

NSA wyróżnia czetery podstawowe elementy decydujące o istnieniu decyzji administracyjnej--> (1) oznaczenie organu, (2) oznaczenie stron, (3) rozstrzygnięcie, (4) podpis



Etapy funkcjonowania PA:

1) Stanowienie2) Stosowanie3) Wykonywanie (egzekwowanie)

Stosunek egzekucyjny - powstaje w momencie ostatecznego skonkretyzowania obowiązkuadministracyjnego między organem administracji publicznej (organem egzekucyjnym) azobowiązanym; zawiera w sobie uprawnienie organu administracyjnego do zastosowaniaprzymusu w razie niewykonania dobrowolnie obowiązku

Ustawa z 1966r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji

(Art. 1) Czynność egzekucyjna - wszelkie podejmowane przez organ egzekucyjny działaniazmierzające do zastosowania lub zrealizowania środka egzekucyjnego

Czynności egzekucyjne:a) akty egzekucyjne (postanowienia wydawane w trakcie postępowania egzekucyjnego)b) czynności materialno-techniczne (wysyłanie pism, upomnień i ponagleń, przeszukanie,otwarcie, odebranie rzeczy, przymus bezpośredni)

(Art. 17) O ile przepisy niniejszej ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzygnięcie i zajmowane przezorgan egzekucyjny lub wierzyciela stanowisko w sprawach dotyczących postępowaniaegzekucyjnego następuje w formie postanowienia.

Np.: postanowienie przesądzające o prowadzeniu postępowanie egzekucyjnego, postanowienieo zawieszeniu/umorzeniu postępowania egzekucyjnego, postanowienie rozstrzygające środkiprawne wnoszone przez zobowiązanego, postanowienie o zastosowaniu poszczególnychśrodków egzekucyjnych

Postanowienia w postępowaniu egzekucyjnym są tzw. aktami administracyjnymi procesowymi,ale przyczyniają się wprost do realizacji obowiązków materialnoprawnych, a także mogąpowodować nowe obowiązki (np. postanowienie o nałożeniu grzywny w celu przymuszenia).

Tzw. działania bezpośrednie zobowiązujące (działania tworzące konkretne sytuacje dlaobywateli) - jednocześnie generalne (jak akt generalny i abstrakcyjny) i konkretne (jak aktadministracyjny, który jest indywidualny i konkretny)



Upoważnienie do działań bezpośrednio zobowiązujących znajduje się w wielu dziedzinach PA.Na przykładzie PORD:1. Obowiązki określa ustawa (np. nakaz ruchu prawostronnego, dopuszczalna prędkość)2. Obowiązki określają sygnały świetlne i znaki drogowe 3. Obowiązki określają polecenia i sygnały kierujące ruchem i uprawnione do jego kontroli

Sygnały świetlne i znaki drogowe są generalne i konkretne (każdy, kto znalazł się w konkretnymstanie faktycznym w określonym miejscu).

Czynnością bezpośrednio zobowiązującą jest całość składająca się z: (1) rozstrzygnięcia oobowiązkach (przesądzenie o ustawieniu znaku w konkretnym miejscu) oraz (2) nadaniarozstrzygnięciu technicznego wymiaru (fizyczne ustawienie znaku).W procesie konkretyzacji abstrakcyjnej i generalnej normy PA zostaje pominięty etapsformułowania aktu administracyjnego indywidualnego i konkretnego (decyzjiadministracyjnej). Indywidualizacja obowiązków wynika z sytuacji faktycznej, w której znalazłsię adresat. Stwierdzenie, że miała miejsce sytuacja faktyczna i ktoś stał się adresatem normynie jest odrębnym aktem administracyjnym!Konkretność ich polega na tym, że odnoszą się nie do klasy zachowań/sytuacji, ale konkretnegozachowania w konkretnym miejscu.

Działania bezpośrednio obowiązujące indywidualne - obowiązki określane w drodze działańindywidualnych i konkretnych (znak lizakiem czy gwizdek ratownika zastępuje typowy aktadministracyjny)

KPA został stworzony dla wydawania decyzji administracyjnych (załatwiania sprawindywidualnych), więc nie może być wykorzystany do ochrony podmiotów, które są adresatamiaktów generalnych, choćby miały konkretny charakter! Pozostaje więc droga skarg i wniosków(dział VIII KPA). Wydaje się jednak, że dopuszczalna jest skarga do WSA.

Kategorie działań dwustronnych:1) umowa cywilnoprawna (nie jest to oczywiście działanie administracyjnoprawne)2) porozumienie administracyjne (podmioty należące do administracji publicznej)3) umowa administracyjna (podmiot należący do administracji + podmiot zewnętrzny)4) ugoda administracyjna (podmiot zewnętrzny przed organem administracji)5) przyrzeczenie administracyjne (tylko pewne cechy właściwe dla działań dwustronnych)

Umowa cywilnoprawna - organy administracji reprezentują państwo również jako podmiotprawa cywilnego, a organy administracyjne JST występują w imieniu JST, które posiadająosobowość prawną. Często akt administracyjny wyznacza pole do zawarcia określonej umowylub wydanie aktu administracyjnego zależy od wcześniejszej umowy lub jej braku. Zdarza się, że



ustawa wymaga zawarcia umowy, a dopiero brak jej zawarcia (np. brak zgody podmiotuzewnętrznego) prowadzi do wydania aktu administracyjnego. Ustawa może też określać obszary,w których organy administracji publicznej mogą prowadzić DG.

Porozumienie ma wiele znaczeń ("wydanie decyzji administracyjnej w porozumieniu"; strukturaorganizacyjna stworzona na podstawie innej czynności prawnej; samodzielna czynność prawna,tj. forma działania)

Porozumienie administracyjne - forma, za pomocą której podmioty administracji publicznej(organy administracyjne, ale i jednostki organizacyjne) podejmują współdziałanie przyrealizowaniu zadań administracji publicznej i wspólnie realizują całość lub część swoichkompetencji; porozumienie może być więc traktowane jak element kierownictwa, koordynacjilub współdziałania

Porozumienie może być prawnie skuteczne tylko w ramach przyznanych im kompetencji.Porozumienie ma związek ze sferą wewnętrzną.Podmioty porozumienia stają się wobec siebie równorzędne w zakresie objętymporozumieniem (zanikają między nimi w tym zakresie stosunki zależności i nadzoru).

Podstawa prawna - normy ustrojowe (swoboda zawarcia) oraz normy kompetencyjne(możliwość działania)

W obowiązującym stanie prawnym wykluczona jest kontrola porozumień przez WSA (pozostajekontrola przed jednostki nadrzędne nad uczestnikami - ale nie zawsze można wyznaczyćpodmiot jednocześnie nadrzędny wobec wszystkich).Z istoty porozumienia wynika niemożność stosowania przymusu (służą tu odpowiedzialnośćcywilna strony, odpowiedzialność organizacyjna i służbowa, środki nadzoru).

W prawie polskim dominują porozumienia polegające na powierzaniu zadań administracyjnych(a także upodabnianie ich do umowy cywilnoprawnej w dziedzinie zamówień publicznych).

Przykłady porozumień:a) Komunalne (międzygminne i między powiatami)

--> (74 USG) Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej znich określonych przez nie zadań publicznych.

--> (73 USP) Powiaty mogą zawierać porozumienia w sprawie powierzenia jednemu z nichprowadzenia zadań publicznych.

b) O wykonanie zadań z zakresu administracji rządowej (tzw. zadania powierzone; przenosząkompetencje administracyjne; porozumienie tej kategorii jest zatem aktem prawa miejscowego,bo zawiera normy powszechnie obowiązujące)



--> (8 USG) Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również napodstawie porozumienia z organami tej administracji.

--> (5 USP) Powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawiewykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej.

c) Powierzenie JST przez organ administracji rządowej prowadzenia instytucji państwowej

--> (Art. 21a ustawy z 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej)Minister lub kierownik urzędu centralnego administracji rządowej może powierzyć jednostcesamorządu terytorialnego, za jej zgodą, prowadzenie instytucji kultury. Instytucja takapozostaje państwową instytucją kultury i otrzymuje konieczne do wykonania zadań środkifinansowe. Minister lub kierownik urzędu centralnego administracji rządowej może przekazaćjednostce samorządu terytorialnego, na jej wniosek, państwową instytucję kultury w celuwykonywania zadań własnych tej jednostki samorządu terytorialnego w zakresie działalnościkulturalnej. Przekazanie następuje w drodze umowy. Jednostka samorządu terytorialnego,będąca organizatorem instytucji kultury, może przekazać tę instytucję innej jednostcesamorządu terytorialnego, na jej wniosek, w celu wykonywania zadań własnych w zakresiedziałalności kulturalnej. Przekazanie następuje w drodze umowy. Warunkiem niezbędnymprzekazania jest wykazanie przez jednostkę samorządu terytorialnego, że posiada programdziałania oraz środki na prowadzenie instytucji kultury, którą przejmuje. Umowa stanowipodstawę do wykreślenia instytucji kultury z rejestru prowadzonego przez organizatoraprzekazującego instytucję kultury i wpisania do rejestru prowadzonego przez organizatora,któremu instytucja kultury została przekazana. Pracownicy przekazanej instytucji kultury stająsię pracownikami samorządowej instytucji kultury tej jednostki samorządu terytorialnego, którejinstytucja ta została przekazana, z zachowaniem dotychczasowych warunków pracy i płacy.

d) Dotyczące powierzania zadań JST innym JST

--> (8 USG) Gmina może wykonywać zadania z zakresu właściwości powiatu oraz zadania zzakresu właściwości województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorząduterytorialnego.

--> (5 USP) Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadańpublicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, naktórego obszarze znajduje się terytorium powiatu.

--> (8 USW) Województwo może zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnegosamorządu terytorialnego z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia



prowadzenia zadań publicznych.

e) Kontrakt wojewódzki (między RM a samorządem województwa)

f) Dotyczące powierzania funkcji reprezentowania SP w postępowaniach administracyjnych isądowych

- co do zasady robi to wojewoda (wyjątkowo organy administracji rządowej zespolonej lubniezespolonej); w kwestii zadań zleconych lub powierzonych JST robią to JST; organyadministracji rządowej mogą powierzać tę funkcję JST lub innym samorządowym osobomprawnym w drodze porozumienia

g) Oparte na szczegółowych przepisach prawa materialnego

--> (Art. 27 ustawy z 1987r. o państwowych instytucjach filmowych) Państwowa instytucjafilmowa, na wniosek sejmiku województwa, może być przekazana do prowadzeniasamorządowi województwa na zasadach określonych w porozumieniu ministra właściwego dospraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego z zarządem województwa.

--> (Art. 62 ustawy z 1991r. o systemie oświaty) Utworzenie zespołu, w którego skład wchodząszkoły lub placówki albo szkoły i placówki prowadzone przez różne organy, może nastąpić pozawarciu porozumienia między tymi organami. Porozumienie powinno określać, który zorganów będzie wykonywać zadania organu prowadzącego, sposób finansowania oraz trybrozwiązania zespołu.

Umowa administracyjna (nie może być zastąpiona umową cywilnoprawną, bo ta nie odpowiadastosunkom administracyjnoprwanym, a ochrona sądu cywilnego nie odpowiada wieludziedzinom prawa administracyjnego.

--> (Art. 61 ustawy z 1994r. o autostradach płatnych oraz KFD) Generalny Dyrektor DrógKrajowych i Autostrad albo drogowa spółka specjalnego przeznaczenia zawiera ze spółkąumowę o budowę i eksploatację albo wyłącznie eksploatację autostrady.

--> (Ustawa z 2004r. Prawo zamówień publicznych) umowy w sprawie prowadzenia usług,dostaw lub robót budowlanych (wraz z rozstrzyganiem sporów przez arbitrów)



Umowa administracyjna w Niemczech (Verwaltungsvertrag) - umowa powodująca powstanie,zmianę lub zniesienia stosunku prawnego w dziedzinie prawa publicznego

Cechy:a. służy wykonaniu norm prawnych prawa publicznego (np. porozumienia w postępowaniuwywłaszczeniowym dotyczące kompensacji szkód)b. zobowiązuje do wydania aktu administracyjnego lub normatywnego/podjęcia czynnościwładczej (np. pozwolenie na budowę w zamian za zobowiązanie do przejęcia kosztówutrzymania infrastruktury)c. określa publicznoprawne uprawnienie lub obowiązek, ewentualnie zwalnia (obowiązekutrzymywania miejsca parkingowego na działce)

Umowa administracyjna tym różni się od aktu administracyjnego, że powstaje w drodzeporozumienia organu i obywatela! Jest ona bliska aktowi administracyjnemu wydanemu zwarunkiem/zleceniem oraz aktowi administracyjnemu będącego zgodą/przyrzeczeniem.

Rodzaje umów niemieckich:a) koordynacyjne (między stronami równorzędnymi prawnie; takie polskie porozumienia)b) subordynacyjne (między stronami w stosunku podległości)

W Niemczech umowa administracyjna jest równa aktowi administracyjnemu. Jestniedopuszczalna tylko wtedy, gdy ustawa wyraźnie jej zabrania.Umowa musi mieć formę pisemną i zawierać zgodę osób trzecich, jeśli dotyczy sfer ich praw iobowiązków. Jej masowość sprawia, że zbliża się do aktu administracyjnego przez używanie tzw.umów typizowanych (zredagowanych na z góry przygotowanych formularzach do podpisu).Sądy administracyjne są właściwe dla rozpatrywania sporów z umowy. Umowa administracyjnawystępuje też we Francji (stworzona przez doktrynę i orzecznictwo).

Europejska koncepcja partnerstwa publiczno-prywatnego (od 2004r.) - wg wytycznych KEwspółpraca sektora publicznego i prywatnego może polegać na kontraktach na usługi,kontraktach na obsługę i zarządzenia, na dzierżawie, koncesjach i sprzedaży majątku.

Ustawa z 2008r. o parnerstwie publiczno-prywatnym

(Art. 2) Podmiotem publicznym jest jednostka sektora finansów publicznych lub osoba prawnautworzona w celu zaspokojania potrzeb o charakterze powszechnym niemających charakteruprzemysłowego ani handlowego.

(Art. 7) Przez umowę o partnerstwie publiczno-prywatnym partner prywatny zobowiązuje się dorealizacji przedsięwzięcia za wynagrodzeniem oraz poniesienia w całości albo w części wydatkówna jego realizację lub poniesienia ich przez osobę trzecią, a podmiot publiczny zobowiązuje się



do współdziałania w osiągnięciu celu przedsięwzięcia, w szczególności poprzez wniesieniewkładu własnego.

(Art. 8) Podmiot publiczny ma prawo do bieżącej kontroli realizacji przedsięwzięcia przezpartnera prywatnego. Zasady i szczegółowy tryb przeprowadzania kontroli określa umowa opartnerstwie publiczno-prywatnym.

(Art. 14) Umowa o partnerstwie publiczno-prywatnym może przewidywać, że w celu jejwykonania podmiot publiczny i partner prywatny zawiążą spółkę kapitałową, spółkękomandytową lub komandytowo-akcyjną.

Parterstwo jest umową cywilnoprawną i dlatego nie podlega kontroli WSA.

Ustawa z 2007r. o przygotowaniu finałowego turnieju ME w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012

(Art. 7) W celu przygotowania i wykonania przedsięwzięć Euro 2012 Skarb Państwa tworzyspółki z ograniczoną odpowiedzialnością, zwane dalej "spółkami celowymi".

(Art. 17) Powierzenie spółce celowej zadań związanych z przygotowaniem lub wykonywaniemalbo koordynowaniem i kontrolą przedsięwzięć Euro 2012 oraz innych przygotowań dofinałowego turnieju Mistrzostw Europy w Piłce Nożnej UEFA EURO 2012 następuje w drodzeumowy zawartej pomiędzy ministrem właściwym do spraw kultury fizycznej a spółką celową.Zadania związane z przygotowaniem lub wykonaniem przedsięwzięć Euro 2012 może powierzyćspółce celowej, w drodze umowy, również:1) jednostka samorządu terytorialnego;2) inny organ administracji rządowej niż określony w ust. 1 reprezentujący Skarb Państwa;3) przedsiębiorca prowadzący działalność gospodarczą w zakresie transportu publicznego.

Ustawa z 2009r. o koncesji na roboty budowlane lub usługi

--> kontrola WSA (!)

(Art. 3) Ustawę stosuje się do zawierania umowy koncesji przez:1) organy władzy publicznej, w tym organy administracji rządowej;2) jednostki samorządu terytorialnego oraz ich związki;3) państwowe jednostki budżetowe.

(Art. 27) Zainteresowanemu podmiotowi, który ma lub miał interes w zawarciu umowy koncesjii który poniósł lub może ponieść szkodę w wyniku czynności podjętych przezkoncesjodawcę z naruszeniem przepisów ustawy, przysługuje prawo do wniesienia skargi dosądu administracyjnego.



(Art. 29) Wniesienie skargi na czynność wyboru oferty najkorzystniejszej wstrzymuje prawo dozawarcia umowy z oferentem, którego oferta została uznana za najkorzystniejszą, do czasuogłoszenia orzeczenia w sprawie przez wojewódzki sąd administracyjny. Na wniosekkoncesjodawcy, wojewódzki sąd administracyjny na posiedzeniu niejawnym, może, wdrodze postanowienia, wyrazić zgodę na zawarcie umowy koncesji. Wyrażenie zgody jestdopuszczalne, jeżeli negatywne konsekwencje wstrzymania zawarcia umowy dla interesupublicznego mogłyby przewyższyć wynikające z tego korzyści dla ochrony wszystkichinteresów, co do których zachodzi prawdopodobieństwo doznania uszczerbku w wynikuczynności podjętych przez koncesjodawcę w postępowaniu o zawarcie umowy koncesji.

Ustawa z 1996r. o gospodarce komunalnej

(Art. 3) Jednostki samorządu terytorialnego w drodze umowy mogą powierzać wykonywaniezadań z zakresu gospodarki komunalnej osobom fizycznym, osobom prawnym lub jednostkomorganizacyjnym nieposiadającym osobowości prawnej.

Ugoda administracyjna

W Polsce - układ pomiędzy stronami postępowania administracyjnego zawierany przedorganem prowadzącym to postępowanie i zatwierdzany przez ten organ, zastępujący decyzjęadministracyjną, która ma być wydana

W Niemczech (Vergleichsvertrag) - między organem administracji a obywatelem;wyeliminowanie w drodze obustronnych ustępstw niepewności dotyczącej rzeczywistego stanufaktycznego lub prawnego w danej sytuacji prawnej

Wprowadzona w 1980r. do KPA z powodów propagandowych (łagodzenie przymusupaństwowego i realizacja postulatu maksymalnej judycjalizacji postępowaniaadministracyjnego).

Ustawa z 2001r. Prawo wodne

--> krok w tył, bo dawniej nie zatwierdzano ugody w formie decyzji!

(Art. 30) Właściciele gruntów mogą, w drodze pisemnej ugody, ustalić zmiany stanu wody nagruntach, jeżeli zmiany te nie wpłyną szkodliwie na inne nieruchomości lub na gospodarkę



wodną; ugoda nie może dotyczyć wprowadzania ścieków do wód lub do ziemi. Realizacjapostanowień ugody jest możliwa po zatwierdzeniu, w drodze decyzji, odpowiednio przezwójta, burmistrza lub prezydenta miasta; z wnioskiem o zatwierdzenie ugody występująumawiający się właściciele gruntów.

(13 KPA) Sprawy, w których uczestniczą strony o spornych interesach, mogą być załatwiane wdrodze ugody sporządzonej przed organem administracji publicznej (ugoda administracyjna).Organ administracji publicznej, przed którym toczy się postępowanie w sprawie, powinien wtych przypadkach podejmować czynności skłaniające strony do zawarcia ugody.

(114 KPA) W sprawie, w której toczy się postępowanie przed organem administracji publicznej,strony mogą zawrzeć ugodę - jeżeli przemawia za tym charakter sprawy, przyczyni się to douproszczenia lub przyspieszenia postępowania i nie sprzeciwia się temu przepis.

(115 KPA) Ugoda może być zawarta przed organem administracji publicznej, przed którym toczysię postępowanie w pierwszej instancji lub postępowanie odwoławcze, do czasu wydania przezorgan decyzji w sprawie.

(116 KPA) Organ administracji publicznej odroczy wydanie decyzji i wyznaczy stronom termindo zawarcia ugody, jeżeli złożą one zgodne oświadczenie o zamiarze jej zawarcia. W przypadkuzawiadomienia przez jedną ze stron o odstąpieniu od zamiaru zawarcia ugody lubniedotrzymania przez strony terminu wyznaczonego organ administracji publicznej załatwiasprawę w drodze decyzji.

(117 KPA) Ugodę sporządza się w formie pisemnej. Powinna ona zawierać: oznaczenie organu,przed którym została zawarta, datę sporządzenia, oznaczenie stron, przedmiot i treść ugody,wzmiankę o jej odczytaniu i przyjęciu, podpisy stron oraz podpis pracownika organuadministracji publicznej, upoważnionego do sporządzenia ugody. Organ administracji publicznejutrwala fakt zawarcia ugody w aktach sprawy, w formie protokołu podpisanego przez osobęupoważnioną do sporządzenia ugody.

(118 KPA) Ugoda wymaga zatwierdzenia przez organ administracji publicznej, przed którymzostała zawarta. Jeżeli ugoda dotyczy kwestii, których rozstrzygnięcie wymaga zajęciastanowiska przez inny organ, stosuje się odpowiednio przepis art. 106. Organ administracjipublicznej odmówi zatwierdzenia ugody zawartej z naruszeniem prawa, nieuwzględniającejstanowiska organu albo naruszającej interes społeczny bądź słuszny interes stron.

(119 KPA) Zatwierdzenie bądź odmowa zatwierdzenia ugody następuje w drodzepostanowienia, na które służy zażalenie; postanowienie w tej sprawie powinno być wydane wciągu siedmiu dni od dnia zawarcia ugody. W przypadku gdy ugoda zawarta została w tokupostępowania odwoławczego, z dniem, w którym stało się ostateczne postanowieniezatwierdzające ugodę, traci moc decyzja organu pierwszej instancji, o czym zamieszcza sięwzmiankę w tym postanowieniu. Łącznie z postanowieniem zatwierdzającym ugodę doręcza się



stronom odpis ugody.

(120 KPA) Ugoda staje się wykonalna z dniem, w którym postanowienie o jej zatwierdzeniustało się ostateczne. Organ administracji publicznej, przed którym została zawarta ugoda,potwierdza jej wykonalność na egzemplarzu ugody.

(121 KPA) Zatwierdzona ugoda wywiera takie same skutki, jak decyzja wydana w tokupostępowania administracyjnego.

(122 KPA) W sprawach nieuregulowanych w niniejszym rozdziale do ugody i postanowienia wsprawie jej zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia stosuje się odpowiednio przepisydotyczące decyzji.

Ugodę zawierają strony (nie organ i strona). Ugodę muszą zawrzeć wszystkie stronypostępowania. Ugoda jest możliwa, gdy nie sprzeciwia się jej przepis prawa.

Przyrzeczenie administracyjne - oświadczenie organu administracji publicznej, w którymzobowiązuje się do konkretnego zachowania w przyszłości (np. do wydania aktuadministracyjnego o danej treści); w zamian za to zobowiązanie wymagane są zwykle działaniaze strony podmiotu zewnętrznego lub spełnienie przez niego warunków

Promesa - przyrzeka się udzielenie koncesji na prowadzenie DG od spełnienia warunkówwykonywania tej działalności; promesa obowiązuje w określonym okresie, w którym nie możnaodmówić udzielenia koncesji

Promesa zwykła - podmiot spełnia już wszystkie warunki ustawowePromesa warunkowa - wydawana pod innym warunkiem spełnienia wymagań ustawowych

Ustawa z 2004r. o swobodzie DG

--> (Art. 60) Przedsiębiorca, który zamierza podjąć działalność gospodarczą wymagającąuzyskania koncesji, może ubiegać się o przyrzeczenie wydania koncesji, zwane dalej "promesą".W promesie uzależnia się udzielenie koncesji od spełnienia warunków wykonywania działalnościgospodarczej wymagającej uzyskania koncesji. W promesie ustala się okres jej ważności, z tymże nie może on być krótszy niż 6 miesięcy. W okresie ważności promesy nie można odmówićudzielenia koncesji na wykonywanie działalności gospodarczej określonej w promesie, chyba że:1) uległy zmianie dane zawarte we wniosku o udzielenie promesy;2) wnioskodawca nie spełnił wszystkich warunków określonych w promesie;3) wnioskodawca nie spełnia warunków ustawowych/podanych do wiadomości lub istnieje

zagrożenie obronności lub bezpieczeństwa państwa lub obywateli



Ustawa z 2000r. o repatriacji

--> (Art. 11) Osobie, która nie posiada zapewnionego w Rzeczypospolitej Polskiej lokalumieszkalnego i utrzymania, a spełnia pozostałe warunki do uzyskania wizy krajowej w celurepatriacji, konsul wydaje decyzję o przyrzeczeniu wydania wizy wjazdowej w celurepatriacji.

Działania faktyczne administracjia) społeczno-organizatorskie (reagowanie na zmieniające się zjawiska życia społeczno-

gospodarczego oraz organizowanie życia obywateli i ich aktywizacja; odpowiednik działańorganizacji społecznych; np. spotkanie z mieszkańcami w charakterze akcji informacyjnej obudowie autostrady)

b) materialno-techniczne (instrumenty, za pomocą których przygotowuje się działania prawne, aktóre same bezpośrednio skutków prawnych nie wywołują; np. prowadzenie ewidencji ikartotek, wysyłka poczty, zakładanie baz komputerowych, budowa urządzeń publicznych,utrzymanie czystości)

Działania materialno-techniczne wywołujące pośrednie skutki prawne - zaistniała sytuacjauprawnia organ (funkcjonariusza) do podjęcia czynności, za pomocą której otworzy sięskutek prawny tej normy prawnej, która upoważniła go do działania; np. odebranie rzeczy,blokada kół, badanie trzeźwości kierowcy, szczepienie obowiązkowe, ewakuacja,rozproszenie nielegalnego zgromadzenia, rejestracja pojazdu lub DG, doręczeniezawiadomienia o obowiązkowym uczestnictwie w rozprawie administracyjnej

Milczenie - przewidziane przez ustawę bierne zachowanie organu

Ustawa z 1994r. Prawo budowlane --> Milczenie powoduje skutek w postaci uzyskania prawa doprowadzenia robót budowlanych --> (Art. 30) Zgłoszenia budowy należy dokonać przedterminem zamierzonego rozpoczęcia robót budowlanych. Właściwy organ, w terminie 30dni od dnia doręczenia zgłoszenia , może, w drodze decyzji, wnieść sprzeciw. Dowykonywania robót budowlanych można przystąpić, jeżeli organ nie wniósł sprzeciwu w



tym terminie.

Bezczynność - organ nie realizuje obowiązku (nie czyni użytku z kompetencji) bez upoważnieniaustawowego

Mówi się o bezczynności dot. konkretnej kompetencji, a nie całej kompetencji organu!

(35 KPA) Organy administracji publicznej obowiązane są załatwiać sprawy bez zbędnej zwłoki.Niezwłocznie powinny być załatwiane sprawy, które mogą być rozpatrzone w oparciu odowody przedstawione przez stronę łącznie z żądaniem wszczęcia postępowania lub woparciu o fakty i dowody powszechnie znane albo znane z urzędu organowi, przed którymtoczy się postępowanie, bądź możliwe do ustalenia na podstawie danych, którymirozporządza ten organ. Załatwienie sprawy wymagającej postępowania wyjaśniającegopowinno nastąpić nie później niż w ciągu miesiąca, a sprawy szczególnie skomplikowanej -nie później niż w ciągu dwóch miesięcy od dnia wszczęcia postępowania, zaś wpostępowaniu odwoławczym - w ciągu miesiąca od dnia otrzymania odwołania. Przepisyszczególne mogą określać inne terminy. Do terminów określonych w przepisachpoprzedzających nie wlicza się terminów przewidzianych w przepisach prawa dla dokonaniaokreślonych czynności, okresów zawieszenia postępowania oraz okresów opóźnieńspowodowanych z winy strony albo z przyczyn niezależnych od organu.

Zasada sygnalizacji --> (36 KPA) O każdym przypadku niezałatwienia sprawy w terminieokreślonym w art. 35 lub w przepisach szczególnych organ administracji publicznej jestobowiązany zawiadomić strony, podając przyczyny zwłoki i wskazując nowy terminzałatwienia sprawy. Ten sam obowiązek ciąży na organie administracji publicznej również wprzypadku zwłoki w załatwieniu sprawy z przyczyn niezależnych od organu.

(37 KPA) Na niezałatwienie sprawy w terminie określonym w art. 35, w przepisachszczególnych, ustalonym w myśl art. 36 lub na przewlekłe prowadzenie postępowaniastronie służy zażalenie do organu wyższego stopnia, a jeżeli nie ma takiego organu -wezwanie do usunięcia naruszenia prawa. Organ, uznając zażalenie za uzasadnione,wyznacza dodatkowy termin załatwienia sprawy oraz zarządza wyjaśnienie przyczyn iustalenie osób winnych niezałatwienia sprawy w terminie, a w razie potrzeby takżepodjęcie środków zapobiegających naruszaniu terminów załatwiania spraw w przyszłości.Organ stwierdza jednocześnie, czy niezałatwienie sprawy w terminie miało miejsce zrażącym naruszeniem prawa.



(38 KPA) Pracownik organu administracji publicznej, który z nieuzasadnionych przyczyn niezałatwił sprawy w terminie lub nie dopełnił obowiązku wynikającego z art. 36 albo niezałatwił sprawy w dodatkowym terminie ustalonym w myśl art. 37 podlegaodpowiedzialności porządkowej lub dyscyplinarnej albo innej odpowiedzialnościprzewidzianej w przepisach prawa.

(3 PPSA) Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosująśrodki określone w ustawie. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądyadministracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na bezczynność lub przewlekłeprowadzenie postępowania (nie dotyczy aktów prawa miejscowego organów JST iterenowych organów administracji rządowej i aktów nadzoru nad JST).

(149 PPSA) Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzeniepostępowania przez organy zobowiązuje organ do wydania w określonym terminie aktulub interpretacji lub dokonania czynności lub stwierdzenia albo uznania uprawnienia lubobowiązku wynikających z przepisów prawa. Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynnośćlub przewlekłe prowadzenie postępowania miały miejsce z rażącym naruszeniem prawa.Sąd, w przypadku może ponadto orzec z urzędu albo na wniosek strony o wymierzeniuorganowi grzywny do wysokości dziesięciokrotnego przeciętnego wynagrodzeniamiesięcznego w gospodarce narodowej w roku poprzednim, ogłaszanego przez PrezesaGłównego Urzędu Statystycznego na podstawie odrębnych przepisów.

Inne rozwiązania dot. bezczynności:

Wg rozporządzenia Prezydenta RP z 22 marca 1928r. o postępowaniu administracyjnemfunkcjonowała zasada dewolucji (przekroczenie terminu załatwienia sprawy oznaczałoprzekazanie jej organowi wyższego stopnia, przy czym organ ten działał jako I instancja).

Wg systemu francuskiego funkcjonuje zasada fikcji decyzji negatywnej (niezałatwienie sprawyw terminie traktuje się jako decyzję negatywną, wobec której przysługują odpowiednieśrodki prawne, takie jak wobec decyzji).

Zasada fikcji decyzji pozytywnej

--> Ustawa z 1991r. o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej(Art. 36) Odwołanie od decyzji podlega rozpoznaniu w terminie 7 dni od dnia wniesienia

odwołania. Niewydanie decyzji w tym terminie oznacza zgodę na odbycie imprezy.

Od 2011r. w KPA jest "zażalenie do organu wyższego stopnia (gdy nie ma takiego organu:



wezwanie do usunięcia naruszenia prawa) na przewlekłe prowadzenie postępowania".

Bezczynność pojawia się wtedy, gdy decyzja nie została wydana w przewidzianym terminie.Nie ma definicji przewlekłości postępowania. Poza tym jest to jednak kwestia głównie

procesowa.

(101a USG) Gdy organ gminy nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przezpodejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich, można - pobezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć do WSA. Wówczas WSAmoże nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego,na koszt i ryzyko gminy.

(88 USP) Gdy organ powiatu nie wykonuje czynności nakazanych prawem albo przezpodejmowane czynności prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich, można - pobezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć do WSA. Wówczas WSAmoże nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego,na koszt i ryzyko powiatu.

(91 USW) Gdy organ samorządu województwa nie wykonuje czynności nakazanych prawemalbo, przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne, narusza prawa osób trzecich,można - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć do WSA .Wówczas WSA może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności narzecz skarżącego.

Przyjmuje się, że skarga może dotyczyć działalności uchwałodawczej rady i zarządu orazwydawania zarządzeń przez wójta w zakresie, w jakim przepisy wymagają wydanietakiego aktu. Nie wiadomo jednak, kiedy powstaje bezczynność.

Nieuregulowane są obszary trudności i zahamowań w wydawaniu przepisów wykonawczych(także obowiązkowych)!

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------"Spór sądowoadministracyjny" polega na tym, że adresat aktu (działania) zarzuca organowi

administracji publicznej niezgodność aktu (działania) z prawem. Prawo publiczne (bezwzględnie

obowiązujące) i sam akt (działanie) istnieją obiektywnie w momencie wszczęcia "sporu", dlatego

argumenty stron mają drugorzędne znaczenie. Nie można spierać się o obiektywnie istniejące i

obowiązujące prawo - co najwyżej o jego wykładnię lub sposób zastosowania.

Sądownictwo administracyjne - specjalny sąd wyznacza merytorycznie prawidłowy kierunek

działania administracji publicznej

Sądowa kontrola administracji - obojętnie jaki sąd kontroluje, ale nie działa merytorycznie



Polski sąd administracyjny tylko kontroluje administrację publiczną - nie może jej zastępować

(wchodzić w obręb władzy wykonawczej).

Niby nie można zaliczać sądów administracyjnych do władzy wykonawczej, bo nikt nie jest w

stanie sądzić sam siebie. Jednakże wychodzą one z pewnością poza obręby judykatywy (także

przez prawo sędziowskie, tj. "czynności ustawodawcze"). Są też z całą pewnością elementem

judykatywy (władztwo sądowe, niezawisłość, nietykalność, gwarancje procesowe stron,

prawomocność).

Francja - sąd administracyjny jest zaliczany do władzy wykonawczej (administracji) i ma pewne

kompetencje merytoryczne

Niemcy i Polska - sąd administracyjny jedynie kontroluje (eliminuje, wstrzymuje wykonanie,

wydaje wiążące wskazówki do dalszego postępowania)

Sąd administracyjny nie prowadzi przemijających konfliktów pokoleń (jak cywilny), ale prowadzi

zawsze jeden i ten sam proces administracji (włącza się w proces administrowania i stosowania

prawa).

Cel sądownictwa administracyjnego:

a) bezpośredni - kontrola i rozstrzyganie (nieabstrakcyjne)

b) pośredni - ochrona przyjętych wartości (eliminowanie zjawisk negatywnych i ochrona zjawisk

pozytywnych)

Obiektywne kryterium ochrony - kontrola i ocena administracji

Subiektywne kryterium ochrony - sąd działa zawsze na podstawie skargi (zasada skargowości),

a więc tylko z racji na impuls zewnętrzny pochodzący od podmiotu reprezentującego

subiektywne interesy.

(175 KRP) Wymiar sprawiedliwości w Rzeczypospolitej Polskiej sprawują Sąd Najwyższy, sądy



powszechne, sądy administracyjne oraz sądy wojskowe.

(1 PUSA) Sądy administracyjne sprawują wymiar sprawiedliwości przez kontrolę działalności

administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporów kompetencyjnych i o właściwość między

organami jednostek samorządu terytorialnego, samorządowymi kolegiami odwoławczymi i

między tymi organami a organami administracji rządowej.

Sąd administracyjny wydając orzeczenie nie ustala dyspozycji normy PA, ale akceptuje

dokonaną jej konkretyzację lub eliminuje ją z obrotu prawnego (sąd z zasady nie podejmuje

rozstrzygnięcia merytorycznego w PA, dlatego ciężko mówić tutaj o wymiarze sprawiedliwości

rozumianym przedmiotowo jako rozwiązywaniu sporów). Wobec tego sąd administracyjny jest

wymiarem sprawiedliwości tylko w sensie podmiotowym (wg 175 KRP).

Systemy:

1) angielski (jednolitość sądownictwa wynikająca z jednolitości prawa, tj. nieprzeciwstawiania

sobie prawa prywatnego i publicznego; kontrolę sprawują przede wszystkim sądy powszechne;

istnieją szczególne trybunały o charakterze quasi-sądowym wydające czasami decyzje

administracyjne, ale ich wyroki niemające mocy precedensów są poddane kontroli sądów

powszechnych; w Sądzie Najwyższym funkcjonuje wydział administarcyjny "Administrative

Court")

2) francuski (tutaj powstało sądownictwo administracyjne; sądownictwo jest formalnie częścią

administracji; najwyższy organ sądownictwa - Rada Stanu/Conseil d'Etat jest kierowany przez

premiera; system wywodzący się z zasady precedensu - dopiero w 2001r. skodyfikowano kodeks

sądownictwa; przedmiotem kontroli są wszelkie działania administracji; sądy mają kompetencje

merytoryczne i dlatego nie trzeba wyczerpywać administracyjnego toku instancji)

3) niemiecki (wg Grundgesetz skargę na naruszenie prawa przez administrację publiczną

rozpatruje sąd powszechny, chyba że ustawa stanowi inaczej; sądy nie mają kompetencji

merytorycznych, choć wyjątkowo mogą zmienić zaskarżoną decyzję; do skargi niezbędne jest

wyczerpanie administracyjnego toku instancji)

Systemy oparte na sądach powszechnych (oczywiście jedynie częściowo) - UK, Irlandia, Dania,

Czechy, Słowacja, Węgry, Hiszpania

Systemy oparte na sądach administracyjnych (zaliczanych do judykatywy) - Polska, Niemcy,



Austria, Szwecja, Litwa

Systemy oparte na sądach administracyjnych (zaliczanych do władzy administracyjnej) - Francja,

Belgia, Włochy, Grecja

Historia Polski

1. Sądownictwo administracyjne powstało na wzór Austrii.

2. Mimo konstytucyjnej zapowiedzi nie zrealizowano dwuszczeblowości sądownictwa -

podstawową cechą było istnienie jednego sądu - Najwyższy Trybunał Administracyjny (1922)

3. Po wojnie istniał "nadzór prokuratorski".

4. W 1956r. w Komisji Kodyfikacyjnej utworzono zespół do opracowania projektu ustawy

(Rozmaryn, Zimmermann, Litwin). Prace zostały przerwane decyzją władz politycznych PRL.

5. W 1980r. powołano NSA (jeden szczebel jak NTA, ale działał w ośrodkach zamiejscowych).

6. W 1990r. rozszerzono kompetencje NSA przez wprowadzenie klauzuli generalnej.

7. Zgodnie z 184 KRP weszła w życie w 2004r. zasadnicza reforma (WSA).

8. Do 2004r. SN miał kompetencje nadzoru jurysdykcyjnego nad NSA.

(184 KRP) Naczelny Sąd Administracyjny oraz inne sądy administracyjne sprawują, w zakresie

określonym w ustawie, kontrolę działalności administracji publicznej. Kontrola ta obejmuje

również orzekanie o zgodności z ustawami uchwał organów samorządu terytorialnego i aktów

normatywnych terenowych organów administracji rządowej.

We Francji struktura jest trójszczeblowa (międzydepartamentalne trybunały administracyjne z

domniemaniem kompetencji; sądy apelacyjne dla spraw, w których rozstrzygnięcie zależy od

oceny faktów; Rada Stanu działająca także jako I lub II instancja), a obok działają Izby

Obrachunkowe.

W Niemczech struktura trójszczeblowa wynika z federalnego charakteru państwa (sądy

administracyjne; wyższe sądy administracyjne, Federalny Sąd Administracyjny badający tylko



legalność i działający także jako I lub II instancja), a obok działają sądy socjalne i finansowe.

Sądy administracyjne w Polsce nie są powiązane z resortem sprawiedliwości (minister nie ma

żadnych kompetencji i wykonuje je Prezes NSA). RM ma nieliczne kompetencje (np. określanie i

pobieranie wpisu od skargi i opłat kancelaryjnych).

(5 PUSA) Sędziów sądów administracyjnych do pełnienia urzędu na stanowiskusędziowskim powołuje Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Krajowej RadySądownictwa.

(15 PUSA) Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego informuje PrezydentaRzeczypospolitej Polskiej i Krajową Radę Sądownictwa o działalności sądów administracyjnych.Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego informuje Prezesa Rady Ministrów o problemachfunkcjonowania administracji publicznej wynikających ze spraw rozpatrywanych przez sądyadministracyjne.

(16 PUSA) Wojewódzki sąd administracyjny tworzy się dla jednego województwa lub dlawiększej liczby województw. Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek PrezesaNaczelnego Sądu Administracyjnego, w drodze rozporządzenia, tworzy i znosi wojewódzkiesądy administracyjne oraz ustala ich siedziby i obszar właściwości, a także może tworzyć, pozasiedzibą sądu, i znosić wydziały zamiejscowe tych sądów.

(17 PUSA) Wojewódzki sąd administracyjny dzieli się na wydziały, które tworzy i znosiPrezes Naczelnego Sądu Administracyjnego.

(19 PUSA) Organami wojewódzkiego sądu administracyjnego są: prezes sądu,zgromadzenie ogólne sędziów wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwane dalej"zgromadzeniem ogólnym", oraz kolegium wojewódzkiego sądu administracyjnego, zwanedalej "kolegium sądu".

(22 PUSA) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określi, w drodze rozporządzenia,szczegółowy tryb wykonywania nadzoru nad działalnością administracyjną wojewódzkichsądów administracyjnych przez organy i osoby do tego wyznaczone. Określając szczegółowytryb wykonywania nadzoru należy uwzględnić, że nadzór ma służyć sprawnemu i rzetelnemuwykonywaniu zadań powierzonych sądowi. --> Rozporządzenie określa szczegółowy trybwykonywania nadzoru nad działalnością administracyjną wojewódzkich sądówadministracyjnych osobiście przez Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego, wiceprezesów



oraz innych sędziów i pracowników tego Sądu, a także przez prezesów wojewódzkich sądówadministracyjnych, wiceprezesów i przewodniczących wydziałów tych sądów.

(23 PUSA) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej ustala, w drodze rozporządzenia, regulaminokreślający szczegółowo tryb wewnętrznego urzędowania wojewódzkich sądówadministracyjnych.

(28 PUSA) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej określa, w drodze rozporządzenia,stanowiska i wymagane kwalifikacje urzędników sądowych oraz pracowników wojewódzkichsądów administracyjnych, a także szczegółowe zasady wynagradzania.

(32 PUSA) Naczelny Sąd Administracyjny ma siedzibę w Warszawie.

(33 PUSA) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Zgromadzenia OgólnegoSędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, ustala, w drodze rozporządzenia, liczbę stanowisksędziowskich w Naczelnym Sądzie Administracyjnym, w tym liczbę wiceprezesów tego Sądu.

(39 PUSA) Naczelny Sąd Administracyjny dzieli się na: Izbę Finansową, Izbę Gospodarczą iIzbę Ogólnoadministracyjną.

(41 PUSA) Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego, za zgodą Kolegium Naczelnego SąduAdministracyjnego, tworzy i znosi wydziały w Izbach.

(44 PUSA) Prezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego powołuje PrezydentRzeczypospolitej Polskiej na sześcioletnią kadencję spośród dwóch kandydatówprzedstawionych przez Zgromadzenie Ogólne Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego.

(45 PUSA) Wiceprezesa Naczelnego Sądu Administracyjnego powołuje na pięcioletniąkadencję Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, na wniosek Prezesa Naczelnego SąduAdministracyjnego, złożony za zgodą Zgromadzenia Ogólnego Sędziów Naczelnego SąduAdministracyjnego.

(13 PPSA) Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej, w drodze rozporządzenia, może przekazaćwojewódzkiemu sądowi administracyjnemu rozpoznawanie spraw określonego rodzajunależących do właściwości innego wojewódzkiego sądu administracyjnego, jeżeli wymagają tegowzględy celowości.

Systemy wg przemiotu ochrony:

a) system ochrony prawa podmiotowego

np. Art. 49 rozporządzenia PRP o NTA "Do zaskarżenia orzeczenia lub zarządzenia przed NTA



uprawniony jest każdy kto twierdzi, że naruszono jego prawa lub że go obciążono obowiązkiembez podstawy prawnej.

b) system ochrony prawa przedmiotowego (obiektywnego porządku prawnego) - skargęskłada dowolny podmiot (actio popularis) - w skrajnym ujęciu sąd działa bez skargi (z urzędu)

Obecnie rozszerza się system ochrony prawa przedmiotowego przez pojęcia uprawnienia lubinteresu prawnego (którego naruszenie - w przeciwieństwie do PPP nie zawsze jest naruszeniemobiektywnego porządku prawnego).

System francuski - spory o naruszenie PPP + spory na tle naruszenia prawa przedmiotowego;szeroka interpretacja interesu prawnego (np. interes obywatela w tym, żeby administracjianależycie działała)

System niemiecki - głównie PPP, ale rozszerza się sferę ochrony prawa przedmiotowego

System angielski - zasada nec ultra vires (upoważnienie sądu do kontroli czy akt administracjipublicznej jest intra vires, czyli czy mieści się w zakresie jurdysdykcji organu); ultra vires jestnawet nieracjonalność aktu; przyczyną wkroczenia sądu może być też naruszenie "naturaljustice"

Przedmiot ochrony w Polsce:

Obiektywny porządek prawny --> (1 PUSA) Sądy administracyjne sprawują wymiarsprawiedliwości przez kontrolę działalności administracji publicznej oraz rozstrzyganie sporówkompetencyjnych i o właściwość między organami jednostek samorządu terytorialnego,samorządowymi kolegiami odwoławczymi i między tymi organami a organami administracjirządowej. Kontrola sprawowana jest pod względem zgodności z prawem, jeżeli ustawy niestanowią inaczej.

Naruszenie obiektywnego porządku prawnego --> (145 PPSA) Sąd uwzględniając skargę nadecyzję lub postanowienie:1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego,c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik

sprawy;2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą

przyczyny określone;3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodzą



przyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach.

Niezwiązanie zarzutami i wnioskami skargi --> (134 PPSA) Sąd rozstrzyga w granicachdanej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami i wnioskami skargi oraz powołanąpodstawą prawną. Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba żestwierdzi naruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lubczynności.

Polska ustawa chroni obiektywny porządek prawny w fazie wyrokowania, a interes prawny(uprawnienie) w fazie zaskarżania. Sprawia to praktyczne trudności, bo na końcu skarżącydowiaduje się, że swoją skargę na przesłankach subiektywnych rozpatrywano na podstawiekryteriów obiektywnych.

(50 PPSA) Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny,prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społeczna wzakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innych osób,jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym. Uprawnionym do wniesienia skargi jestrównież inny podmiot, któremu ustawy przyznają prawo do wniesienia skargi.

Przykład z ustawy szczególnej --> (101 USG) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostałynaruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresuadministracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia -zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

Podmioty w postępowaniu przed sądem administracyjnym - ma ono charakterkontradyktoryjny, więc występują podmiot czynny (skarżący) i podmiot bierny (organ, którywydał zaskarżony akt/podjął zaskarżoną czynność).

Legitymacja skargowa - w odróżnieniu od pojęć "zdolność sądowa" czy "zdolność procesowa"ma ono materialnoprawny charaktter i oznacza prawo do bycia stroną w konkretnympostępowaniu sądowym ze względu na jego treść

Sposoby formułowania legitymacji skargowej:

1) "każdy, kto sądzi, że naruszono przedmiot ochrony"

2) "każdy, czyjego przedmiot ochrony obiektywnie naruszono"

3) "każdy, kto ma interes prawny w tym, aby sąd działał"

4) "każdy, kto jest adresatem aktu"



5) "każdy, kto był stroną (miał interes prawny w wydaniu aktu)"

6) "każdy, kto dąży do określonego zachowania sądu"

7) "każdy, kto pozostaje w określonej sytuacji prawnej/faktycznej"

Status podmiotu czynnego może wyjątkowo wynikać z przesłanek nienależących do materialnejlegitymacji skargowej (prawo do wniesienia skargi prokuratora, RPO czy organizacji społecznej).

Status podmiotu czynnego może też wynikać z ustaw szczególnych (oparcie legitymacjiskargowej na fakcie naruszenia interesu prawnego albo na upoważnieniu jednej osoby wimieniu innych, których interes prawny/uprawnienie zostały naruszone).

Podmiot bierny --> (32 PPSA) W postępowaniu w sprawie sądowoadministracyjnej stronami sąskarżący oraz organ, którego działanie, bezczynność lub przewlekle prowadzenie postępowaniajest przedmiotem skargi.

Inne podmioty - zasada kontradyktoryjności nie pozwala na stwierdzenie, że mogąwystępować więcej niż dwie strony

(33 PPSA) Osoba, która brała udział w postępowaniu administracyjnym, a nie wniosłaskargi, jeżeli wynik postępowania sądowego dotyczy jej interesu prawnego, jest uczestnikiemtego postępowania na prawach strony. Udział w charakterze uczestnika może zgłosić równieżosoba, która nie brała udziału w postępowaniu administracyjnym, jeżeli wynik tegopostępowania dotyczy jej interesu prawnego, a także organizacja społeczna w sprawachinnych osób, jeżeli sprawa dotyczy zakresu jej statutowej działalności. Na postanowienie oodmowie dopuszczenia do udziału w sprawie przysługuje zażalenie.

Przedmiot (zakres):

a) zaskarżenia/kontroli (katalog aktów lub czynności)

b) rozpoznania (zespół elementów badanych)

c) wyrokowania (zespół elementów treściowych orzeczenia sądu)



Określenie zakresu zaskarżenia:

1) enumeracja

2) klauzula generalna

- doktryna aktów rządowych (wyłączone są kategorie działań z uwagi na rangęorganu/przedmiot ogólnopaństwowy)

- doktryna immunitetu (wyłączone są niektóre organy, np. głowa państwa)

- doktryna szczególnych stosunków władczych (wyłączone są sprawy dot. zależności zakładowejlub służbowej)

System francuski - klauzula generalna; możliwość zaskarżenia milczenia administracji(traktowanego jako akt negatywny)

Sfery sądownictwa administracyjnego we Francji:

1) Spory o prawa (sąd merytorycznie orzeka o istnieniu, treści i skutkach PPP, tj. reguluje treśćstosunku prawnego między administracją a skarżącym; contentieux de pleine juridiction; procesjest wytoczony praktycznie organowi, a nie aktowi; np. sprawy o odpowiedzialność materialnąpaństwa za szkody wyrządzone obywatelom)

2) Spory o legalność (sąd orzeka o legalności szeroko rozumianego aktu administracyjnego;proces jest wytoczony aktowi; wyjątkami są akty mieszane - wydawane przez egzekutywę zorganem niepodlegającym kontroli, np. parlamentem; contentieux de l'exces de pouvoir lubcontentieux de l'annulation)

3) Postępowanie interpretacyjne

4) Postępowanie represyjne

System niemiecki - klauzula generalna; nie ma znaczenia forma aktu, ale fakt naruszenia prawskarżącego lub obiektywnego porzadku prawnego; droga sądowoadministracyjna jest właściwaw sporach publicznoprawnych o charakterze niekonstytucyjnym, chyba że przekazano jewyraźnie innym sądom



Polska:

a) W międzywojniu --> (Art. 3 NTA) NTA rozpoznaje skargi na orzeczenia i zarządzenia ostatecznew toku postępowania administracyjnego.

(Art. 6 NTA) Spod orzecznictwa NTA wyłącza się: (1) sprawy podlegające właściwości sądówpowszechnych lub szczególnych oraz sprawy rozpoznawane przez ogólne zgromadzenia lubkolegia administracyjne wszelkich sądów, (2) sprawy, w których władze administracyjneuprawnione są do rozstrzygania wg swobodnego uznania, (3) sprawy mianowania na publiczneurzędy i stanowiska, o ile nie dotyczą naruszenia prawa ich obsadzania lub przedstawiania na niekandydatów, (4) sprawy dotyczące reprezentacji Państwa i obywateli wobec państw i władzobcych oraz sprawy bezpośrednio z nimi związane, (5) sprawy dotyczące działań wojennych,ustroju siły zbrojnej i mobilizacji, z wyjątkiem spraw zaopatrzenia i uzupełnienia armii, (6)sprawy dot. odpowiedzialności służbowej, (7) inne sprawy, jeśli przepisy szczególne takstanowią.

b) Po 1980r. --> Od utworzenia NSA obowiązywała zasada enumeracji przez kategorie (nieuwzględniano, np. spraw paszportowych ani powszechnego obowiązku obrony)

c) Obecnie --> Klauzula generalna niewyrażona expressis verbis

(3 PPSA) Sądy administracyjne sprawują kontrolę działalności administracji publicznej i stosująśrodki określone w ustawie. Kontrola działalności administracji publicznej przez sądyadministracyjne obejmuje orzekanie w sprawach skarg na:1) decyzje administracyjne;2) postanowienia wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo

kończące postępowanie, a także na postanowienia rozstrzygające sprawę co do istoty;3) postanowienia wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy

zażalenie;4) inne niż określone w pkt 1-3 akty lub czynności z zakresu administracji publicznej dotyczące

uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa;4a) pisemne interpretacje przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych

sprawach;5) akty prawa miejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych

organów administracji rządowej;6) akty organów jednostek samorządu terytorialnego i ich związków, inne niż określone w pkt

5, podejmowane w sprawach z zakresu administracji publicznej;7) akty nadzoru nad działalnością organów jednostek samorządu terytorialnego;8) bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w przypadkach określonych w pkt

1-4a.Sądy administracyjne orzekają także w sprawach, w których przepisy ustaw szczególnych

przewidują sądową kontrolę, i stosują środki określone w tych przepisach.



Działania administracji publicznej podlegające zaskarżeniu (wg 3 PPSA):

a) decyzja administracyjna (należy przyjąć, że wszystkie te, które są indywidualne, konkretne,jednostronne i zewnętrzne; zaskarżona może być tylko decyzja ostateczna i w zasadziewyłącznie taka, wobec której wyczerpano środki zaskarżenia w postępowaniuadministracyjnym; ustawa nie ogranicza zaskarżania decyzji wydawanych w ramach uznaniaadministracyjnego ani decyzji kasacyjnych - tj. decyzji uchylających decyzję I instancji iprzekazujących sprawę do ponownego rozpatrzenia przez I instancję)

(52 PPSA) Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły oneskarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosiprokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka. Przez wyczerpanieśrodków zaskarżenia należy rozumieć sytuację, w której stronie nie przysługuje żaden środekzaskarżenia, taki jak zażalenie, odwołanie lub wniosek o ponowne rozpatrzenie sprawy,przewidziany w ustawie. Jeżeli ustawa nie przewiduje środków zaskarżenia w sprawie będącejprzedmiotem skargi, skargę na akty lub czynności można wnieść po uprzednim wezwaniu napiśmie właściwego organu - w terminie czternastu dni od dnia, w którym skarżący dowiedziałsię lub mógł się dowiedzieć o wydaniu aktu lub podjęciu innej czynności - do usunięcianaruszenia prawa.

b) postanowienie administracyjne (jest to z zasady akt procesowy wydawany w tokupostępowania administracyjnego; wyjątkowo może rozstrzygać o istocie sprawy, np.postanowienie o zajęciu stanowiska przez inny organ administracyjny lub kończyć postępowanie,np. postanowienie stwierdzające niedopuszczalność odwołania)

Można zaskarżyć jedynie:

1) wydane w postępowaniu administracyjnym, na które służy zażalenie albo rozstrzygającesprawę co do istoty

2) wydane w postępowaniu egzekucyjnym i zabezpieczającym, na które służy zażalenie

c) niebędące decyzjami/postanowieniami akty lub czynności z zakresu administracji publicznejdot. uprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa

Cechy: akty lub czynności; nie-decyzja i nie-postanowienie (nie bada się nazwy, ale materialnąistotę); charakter publicznoprawny; nie chodzi o działania formułujące uprawnienia lubobowiązki, ale o takie, które są związane z uprawnieniami/obowiązkami już istniejącymi; nie-indywidualne (dla szerszej ochrony)



Przykłady: działania bezpośrednio zobowiązujące administrację publiczną (np. znaki drogowe),akty rejestracji, odmowy przyjęcia do zakładu administracyjnego, pozbawienie praw korzystaniaz usług zakładu administracyjnego

d) pisemne interpretacja przepisów prawa podatkowego wydawane w indywidualnych sprawach

e) akty prawa miejscowego

Rozwinięcie z ustaw samorządowych (z ograniczeniem "z zakresu administracji publicznej";każdy akt prawa miejscowego powszechnie obowiązuje, więc chyba już to wystarcza dozaliczenia go do zakresu administracji publicznej):

(101 USG) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lubzarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może- po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie dosądu administracyjnego.

(87 USP) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przezorgan powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznymwezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

(90 USW) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawamiejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznymwezwaniu organu samorządu województwa, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia -zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

(63 WARW) Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawamiejscowego, wydanym przez wojewodę lub organ niezespolonej administracji rządowej, wsprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu organu, którywydał przepis, lub organu upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru do usunięcianaruszenia, zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

Skargę na akt prawa miejscowego wydany przez organ samorządu terytorialnego może wnieśćteż organ nadzoru i dla tej skargi nie ma ograniczenia do spraw z zakresu administracjipublicznej.

f) inne akty organów JST i ich związków

Ogólnie można stwierdzić, że skarga nie przysługuje na akty, które stanowią oświadcenie woli



w sferze majątkowej danej JST oraz na akty, które stanowią upoważnienie do złożenia takiegooświadczenia ("nie z zakresu administracji publicznej"). Trzeba jednak brać pod uwagę to, że zpunktu widzenia zasady państwa prawnego do uchwał/zarządzeń naruszających interesprawny/uprawnienie nienależących do zakresu administracji publicznej można zaliczyć tylko teobjęte kognicją sądów powszechnych.

g) akty nadzoru

Nieścisłości terminologiczne: "Akt nadzoru" w PPSA a "Rozstrzygnięcie organu nadzorczego" wustawach samorządowych

(98 USG) Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy, a także stanowisko zajęteprzez inny organ podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności zprawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia. Przepis stosuje się odpowiednio dorozstrzygnięć dotyczących organów związków i porozumień międzygminnych. Do złożenia skargiuprawniona jest gmina lub związek międzygminny, których interes prawny, uprawnienie albokompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenieorganu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

(85 USP) Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące powiatu, a także stanowiskozajęte podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności z prawem, wterminie 30 dni od dnia ich doręczenia. Przepis stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięćdotyczących organów związków i porozumień powiatów. Do złożenia skargi uprawniony jestpowiat lub związek powiatów, którego interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostałynaruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała organu, który podjął uchwałę lubktórego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

(86 USW) Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące województwa, a takżestanowisko zajęte podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodności zprawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia. Do złożenia skargi jest uprawnionewojewództwo. Podstawą wniesienia skargi jest uchwała sejmiku województwa. Do złożeniaskargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały sejmiku województwa,doręczone po upływie kadencji sejmiku, uprawniony jest sejmik województwa następnejkadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego sejmiku. Do złożenia skargiuprawnione jest województwo, którego interes prawny, uprawnienie albo kompetencjazostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała organu, który podjął uchwałę lubktórego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.



h) bezczynność i przewlekłe prowadzenie postępowania

Dotyczy decyzji, postanowień, aktów i czynności z zakresu administracji publicznej dotyczącychuprawnień lub obowiązków wynikających z przepisów prawa oraz pisemnych interpretacjiprzepisów prawa podatkowego wydawanych w indywidualnych sprawach.

Nie dotyczy aktów prawa miejscowego oraz uchwał i zarządzeń organów samorząduterytorialnego, ale lukę zapełniają ustawy samorządowe.

(101a USG) Przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonujeczynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktycznenarusza prawa osób trzecich. Wówczas sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoruwykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko gminy.

(88 USP) Przepisy art. 87 stosuje się odpowiednio, gdy organ powiatu nie wykonujeczynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktycznenarusza prawa osób trzecich. Wówczas sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoruwykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko powiatu.

(91 USW) Przepisy art. 90 stosuje się odpowiednio, gdy organ samorządu województwa niewykonuje czynności nakazanych prawem albo, przez podejmowane czynności prawne lubfaktyczne, narusza prawa osób trzecich. Wówczas sąd administracyjny może nakazać organowinadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

i) inne (odesłanie do przepisów szczególnych z art. 3.3 PPSA)

- 101a USG, 88 USP, 91 USW --> "Narusza prawa osób trzecich" --> wydaje się, że chodzi odziałania społeczno-organizacyjne i materialno-techniczne (ochrona prawa do uzyskaniainformacji o funkcjonowaniu JST)

- 98 USG, 95 USP, 96 USW --> "Stanowisko zajęte podlega zaskarżeniu do WSA z powoduniezgodności z prawem"

- zaskarżenie umowy o koncesji na roboty budowlane i usługi

- akty nadzoru, uchwały organów samorządu zawodowego



Enumeracja negatywna

(5 PPSA) Sądy administracyjne nie są właściwe w sprawach:1) wynikających z nadrzędności i podległości organizacyjnej w stosunkach między organami

administracji publicznej;2) wynikających z podległości służbowej między przełożonymi i podwładnymi;3) odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do pełnienia funkcji w organach

administracji publicznej, chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika zprzepisów prawa;

4) wiz wydawanych przez konsulów, z wyjątkiem wiz wydanych cudzoziemcowi będącemuczłonkiem rodziny obywatela państwa członkowskiego Unii Europejskiej, państwaczłonkowskiego Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu (EFTA) - strony umowy oEuropejskim Obszarze Gospodarczym lub Konfederacji Szwajcarskiej, w rozumieniu art. 2pkt 4 ustawy z dnia 14 lipca 2006 r. o wjeździe na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej,pobycie oraz wyjeździe z tego terytorium obywateli państw członkowskich Unii Europejskieji członków ich rodzin (Dz. U. Nr 144, poz. 1043, z późn. zm.);

5) zezwoleń na przekraczanie granicy w ramach małego ruchu granicznego wydawanychprzez konsulów.

Samo mianowanie/powołanie powinno być traktowane jako decyzja administracyjna ipodlegać skardze na podstawie 3 PPSA.

W punkcie (1) nie mieszczą się akty zakładowe. Można je podzielić na:

a) wywołujące skutki zewnętrzne (nawiązujące, np. przyjęcie i odmowa przyjęcia na studia;zmieniające, np. przeniesienie na inny rodzaj studiów; rozwiązujące, np. przyznanie dyplomu iskreślenie z listy studentów) --> powinny być traktowane jak decyzja (i dlatego podlegająskardze)

b) akty zakładowe sensu stricto --> nie mogą być przedmiotem skargi

Nie ma podstaw, aby przedmiotem skargi mogły być zakładowe akty generalne (statut,regulamin), co świadczy o braku kompletności ochrony.



Inne obszary działania sądu

(4 PPSA) Sądy administracyjne rozstrzygają spory o właściwość między organami jednosteksamorządu terytorialnego i między samorządowymi kolegiami odwoławczymi, o ile odrębnaustawa nie stanowi inaczej, oraz spory kompetencyjne między organami tych jednostek aorganami administracji rządowej.

Spór kompetencyjny - obiektywnie istniejąca sytuacja prawna, w której co do zakresu działaniaorganów państwowych zachodzi rozbieżność poglądów

Spór pozytywny - dwa twierdzenia o kompetencji

Spór negatywny - dwa twierdzenia o niekompetencji

Spór abstrakcyjny - niezwiązany z konkretną sprawą

Spór konkretny - związany ze sprawą

W Polsce możliwe są tylko spory konkretne (literatura i orzecznictwo).

(166 KRP) Spory kompetencyjne między organami samorządu terytorialnego i administracjirządowej rozstrzygają sądy administracyjne.

(22 KPA) Spory kompetencyjne między organami jednostek samorządu terytorialnego aorganami administracji rządowej rozstrzyga sąd administracyjny.

Uchwałodawstwo sądowoadministracyjne - wykonuje wyłącznie NSA w składzie 7 sędziów, wskładzie całej Izby lub w pełnym składzie

(36 PUSA) Prezes Naczelnego Sądu Administracyjnego może wystąpić o podjęcie przezNaczelny Sąd Administracyjny uchwały wyjaśniającej przepisy prawne, których stosowaniewywołało rozbieżności w orzecznictwie sądów administracyjnych. --> Także ProkuratorGeneralny i RPO mogą wystąpić!

(269 PPSA) Jeżeli jakikolwiek skład sądu administracyjnego rozpoznający sprawę niepodziela stanowiska zajętego w uchwale składu siedmiu sędziów, całej Izby albo w uchwale



pełnego składu Naczelnego Sądu Administracyjnego, przedstawia powstałe zagadnienie prawnedo rozstrzygnięcia odpowiedniemu składowi. Wówczas skład siedmiu sędziów, skład Izby lubpełny skład Naczelnego Sądu Administracyjnego podejmuje ponowną uchwałę. Nie możnaodmówić podjęcia uchwały. Jeżeli skład jednej Izby Naczelnego Sądu Administracyjnegowyjaśniający zagadnienie prawne nie podziela stanowiska zajętego w uchwale innej Izby,przedstawia to zagadnienie do rozstrzygnięcia pełnemu składowi Naczelnego SąduAdministracyjnego.

Uchwały powinny mieć charakter generalny (oderwany od realiów konkretnej sprawy). Niemają one bezpośredniej mocy wiążącej w konkretnej sprawie. Jednakże ustawa przewidujemożliwość zakwestionowania zawartego w uchwale wyjaśnienia przepisów przez składorzekający sądu rozpoznający konkretną sprawę.

(187 PPSA) Jeżeli przy rozpoznawaniu skargi kasacyjnej wyłoni się zagadnienie prawnebudzące poważne wątpliwości, Naczelny Sąd Administracyjny może odroczyć rozpoznaniesprawy i przedstawić to zagadnienie do rozstrzygnięcia składowi siedmiu sędziów tego Sądu.Uchwała składu siedmiu sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego jest w danej sprawiewiążąca. Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów może przejąć sprawę dorozpoznania.

Skarga

a) system jednoskargowy (skarga uniwersalna wobe każdego aktu z tego samego powodu i wtym samym celu)

b) system wieloskargowy (większa liczb skarg zróżnicowanych ze względu na przedmiot ochrony iz uwagi na zróżnicowanie działań sądu)

Francja - skarga o uchylenie aktu, skarga o przekroczenie władzy (recours pour exces depouvoir), wnioski w postępowaniach interpretacyjnym i represyjnym

Niemcy - skarga o uchylenie niezgodnego z prawem aktu administracyjnego (Anfechtungsklage),skarga o zobowiązanie w celu wydania aktu administracyjnego (Verplfichtungsklage), skarga naniedziałanie administracji (Untaetigkeitsklage), skarga o stwierdzenie stosunku prawnego(Feststellungsklage), skarga o ukształtowanie sytuacji prawnej (Gestaltungsklage), skarga o



świadczenie niepolegające na wydaniu aktu administracyjnego (Leistungsklage)

Wielka Brytania - remedies uruchamiają działania sądu, który może zachować się różnie(orders); podstawowym remedium jest odwołanie (appeal), na które sąd może uchylić lubzmienić decyzję; innym remedium jest rewizja (review), która powoduje kontrole intra vires -sąd wówczas nie ma kompetencji reformacyjnych.

Polska - system jednoskargowy (skarga na decyzję nie różni się od skargi na uchwałę czy innedziałanie administracji); skarga jest impulsem do działania sądu (zasada skargowości); różnicewystępują w zakresie legitymacji do wnoszenia lub warunków dopuszczalności

Wspólne cechy każdej skargi:

- wnosi się po wyczerpaniu środków odwoławczych (chyba że skarży prokurator/RPO)

- w razie braku środków odwoławczych należy wezwać organ do usunięcia naruszenia prawa(lub naruszenia interesu prawnego bądź uprawnienia skarżącego)

- zawiera wskazanie zaskarżonego aktu, oznaczenie organu i określenie naruszenia prawa lubinteresu prawnego (to ostatnie jest formalne, bo sąd nie jest związany zarzutami i wnioskamiskargi) --> ONSA: określenie naruszenia nie musi być szczegółowe

Przedmiotem rozpoznania jest sprawa sądowoadministracyjna

(1 PPSA) Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi normuje postępowaniesądowe w sprawach z zakresu kontroli działalności administracji publicznej oraz w innychsprawach, do których jego przepisy stosuje się z mocy ustaw szczególnych (sprawysądowoadministracyjne).

(1 KPA)Kodeks postępowania administracyjnego normuje postępowanie:1) przed organami administracji publicznej w należących do właściwości tych organów

sprawach indywidualnych rozstrzyganych w drodze decyzji administracyjnych.

Działanie sądu polega na kontroli wcześniej wydanego aktu lub badaniu bezczynności. Jeżeliaktem jest decyzja, to wcześniejsza sprawa była "sprawą indywidualną" w rozumieniu KPA, awięc nie sprawą o charakterze formalnym, ale sprawą o treści materialnej. Jeżeli nie była todecyzja, to wprawdzie nie załatwia się wówczas sprawy indywidualnej, ale akt prawie zawsze (zwyjątkiem procesowych) jest aktem nawiązującym materialny stosunek administracyjnoprawny.Skoro więc sąd przeprowadza kontrolę aktu w sprawie o znaczeniu i treści materialnoprawnej, toon sam działa w tej sprawie, ale ma inny cel (kontrola konkretyzacji).



(134 PPSA) Sąd rozstrzyga w granicach danej sprawy nie będąc jednak związany zarzutami iwnioskami skargi oraz powołaną podstawą prawną.

System polski nie pozwala na merytoryczne rozstrzyganie sprawy. Sąd jest związany w istociewszystkim tym, co ustalił organ. Sąd musi bowiem bazować na stanie faktycznym i prawnymistniejącym w dacie wydania zaskarżonego aktu (nie może kierować się przesłankami -normami/faktami - powstałymi po tej dacie).

Przedmiot orzekania

Sposoby rozumienia legalności:

a) zgodność z PPP

b) zgodność z uprawnieniami (prawami nabytymi)

c) zgodność z interesem prawnym

d) zgodność z obiektywnym porządkiem prawnym

Według klasycznych ujęć jakiekolwiek koncesje legalności na rzecz celowości są wsądownictwie administracyjnym niedopuszczalne. Kryterium to jest dopuszczane innymisposobami:

a) detournement de pouvoir (kryterium moralności administracyjnej)

b) ONSA: legalność celu (wymaga się od sądu badania nie tylko zgodności z konkretną normą,ale także z celem, dla którego norma powstała

Wyrok - podstawowe orzeczenie sądowe



Postanowienie - w sprawach procesowych oraz wtedy, gdy skarga podlega odrzuceniu zewzględów formalnych

Polski sąd wydaje wyroki o charakterze kasacyjnym (utrzymuje w mocy lub eliminuje akt).

Polski system wprowadza zasadę kasacyjnego orzekania sądu drugiej instancji (NSA).

Szerokość orzekania:

a) wyrok oddalający skargę (niestwierdzone naruszenie!)

b) wyrok uwzględniający skargę

(145 PPSA) Sąd uwzględniając skargę na decyzję lub postanowienie:1) uchyla decyzję lub postanowienie w całości albo w części, jeżeli stwierdzi:

a) naruszenie prawa materialnego, które miało wpływ na wynik sprawy,b) naruszenie prawa dające podstawę do wznowienia postępowania administracyjnego

(katalog z 145 i 145 a KPA),c) inne naruszenie przepisów postępowania, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na wynik

sprawy;2) stwierdza nieważność decyzji lub postanowienia w całości lub w części, jeżeli zachodzą

przyczyny określone w art. 156 Kodeksu postępowania administracyjnego lub w innychprzepisach;

3) stwierdza wydanie decyzji lub postanowienia z naruszeniem prawa, jeżeli zachodząprzyczyny określone w Kodeksie postępowania administracyjnego lub w innych przepisach(pomimo kwalifikowanej wady nie można stwierdzić nieważności albo uchylić w wypadkachuzasadniających wznowienie postępowania)

(156 KPA) Organ administracji publicznej stwierdza nieważność decyzji, która:1) wydana została z naruszeniem przepisów o właściwości;2) wydana została bez podstawy prawnej lub z rażącym naruszeniem prawa;3) dotyczy sprawy już poprzednio rozstrzygniętej inną decyzją ostateczną;4) została skierowana do osoby niebędącej stroną w sprawie;5) była niewykonalna w dniu jej wydania i jej niewykonalność ma charakter trwały;6) w razie jej wykonania wywołałaby czyn zagrożony karą;7) zawiera wadę powodującą jej nieważność z mocy prawa.

Nie stwierdza się nieważności decyzji z przyczyn wymienionych w § 1 pkt 1, 3, 4 i 7, jeżeli oddnia jej doręczenia lub ogłoszenia upłynęło dziesięć lat, a także gdy decyzja wywołała



nieodwracalne skutki prawne.

(145 KPA) W sprawie zakończonej decyzją ostateczną wznawia się postępowanie, jeżeli:1) dowody, na których podstawie ustalono istotne dla sprawy okoliczności faktyczne, okazały

się fałszywe;2) decyzja wydana została w wyniku przestępstwa;3) decyzja wydana została przez pracownika lub organ administracji publicznej, który podlega

wyłączeniu stosownie do art. 24, 25 i 27;4) strona bez własnej winy nie brała udziału w postępowaniu;5) wyjdą na jaw istotne dla sprawy nowe okoliczności faktyczne lub nowe dowody istniejące w

dniu wydania decyzji, nieznane organowi, który wydał decyzję;6) decyzja wydana została bez uzyskania wymaganego prawem stanowiska innego organu;7) zagadnienie wstępne zostało rozstrzygnięte przez właściwy organ lub sąd odmiennie od

oceny przyjętej przy wydaniu decyzji (art. 100 § 2);8) decyzja została wydana w oparciu o inną decyzję lub orzeczenie sądu, które zostało

następnie uchylone lub zmienione.Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 postępowanie może być wznowione również przed

stwierdzeniem sfałszowania dowodu lub popełnienia przestępstwa orzeczeniem sądu lub innegoorganu, jeżeli sfałszowanie dowodu lub popełnienie przestępstwa jest oczywiste, a wznowieniepostępowania jest niezbędne dla uniknięcia niebezpieczeństwa dla życia lub zdrowia ludzkiegoalbo poważnej szkody dla interesu społecznego.

Z przyczyn określonych w § 1 pkt 1 i 2 można wznowić postępowanie także w przypadku,gdy postępowanie przed sądem lub innym organem nie może być wszczęte na skutek upływuczasu lub z innych przyczyn określonych w przepisach prawa.

(145a KPA) Można żądać wznowienia postępowania również w przypadku, gdy TrybunałKonstytucyjny orzekł o niezgodności aktu normatywnego z Konstytucją, umowąmiędzynarodową lub z ustawą, na podstawie którego została wydana decyzja. Skargę owznowienie wnosi się w terminie jednego miesiąca od dnia wejścia w życie orzeczeniaTrybunału Konstytucyjnego.

Inne akty i czynności oraz interpretacje --> (146 PPSA) Sąd, uwzględniając skargę na akt lubczynność, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 4 i 4a, uchyla ten akt lub interpretację albo stwierdzabezskuteczność czynności. W takich sprawach sąd może w wyroku uznać uprawnienie lubobowiązek wynikające z przepisów prawa. --> wyjątkowe wprowadzenie kompetencjimerytorycznej (uznanie jest deklaratoryjnym potwierdzeniem uprawnienia/obowiązkuwynikającego z przepisów prawa i w tym zakresie sąd zastępuje administrację).



"Stwierdza bezskuteczność czynności" (bo kwestionując czynność, musimy zakwestionowaćjej skutki)

(147 PPSA) Sąd uwzględniając skargę na uchwałę lub akt, o których mowa w art. 3 § 2 pkt 5i 6, stwierdza nieważność tej uchwały lub aktu w całości lub w części albo stwierdza, że zostaływydane z naruszeniem prawa, jeżeli przepis szczególny wyłącza stwierdzenie ich nieważności.Rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych, wydane na podstawie uchwały lub aktu podlegająwzruszeniu w trybie określonym w postępowaniu administracyjnym albo w postępowaniuszczególnym.

(148 PPSA) Sąd uwzględniając skargę jednostki samorządu terytorialnego na akt nadzoruuchyla ten akt.

(149 PPSA) Sąd, uwzględniając skargę na bezczynność lub przewlekłe prowadzeniepostępowania przez organy w sprawach określonych w art. 3 § 2 pkt 1-4a, zobowiązuje orgando wydania w określonym terminie aktu lub interpretacji lub dokonania czynności lubstwierdzenia albo uznania uprawnienia lub obowiązku wynikających z przepisów prawa.Jednocześnie sąd stwierdza, czy bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania miałymiejsce z rażącym naruszeniem prawa. Wówczas sąd może ponadto orzec z urzędu albo nawniosek strony o wymierzeniu organowi grzywny w wysokości określonej w art. 154 § 6.

149 PPSA ukazuje problematyczność braku merytorycznych kompetencji sądu.

Głębokość orzekania

Sąd może wypowiadać się wobec aktów/czynności niezaskarżonych, ale poprzedzającychzaskarżone akt/czynność w tej samej sprawie (zaskarżony akt nie jest przecież pierwszą decyzjąw danej sprawie). Uchylenie tylko zaskarżonej decyzji pociągnęłoby za sobą odzyskanie mocyprzez decyzję poprzednią (która też mogła być wadliwa).

(135 PPSA) Sąd stosuje przewidziane ustawą środki w celu usunięcia naruszenia prawa wstosunku do aktów lub czynności wydanych lub podjętych we wszystkich postępowaniachprowadzonych w granicach sprawy, której dotyczy skarga, jeżeli jest to niezbędne dlakońcowego jej załatwienia.



Nietrafna jest interpretacja, że oddalenie skargi na akt potwierdza legalność poprzedzających doaktów (nie należą one do zwykłego zakresu orzekania i sąd nie może uwzględnić skargi na akttylko dlatego, że akty poprzednie były nielegalne).

Zakaz reformationis in peius - niemożność orzeczenia sądowego drugiej instancji na niekorzyśćpodmiotu składającego środek zaskarżenia

(134 PPSA) Sąd nie może wydać orzeczenia na niekorzyść skarżącego, chyba że stwierdzinaruszenie prawa skutkujące stwierdzeniem nieważności zaskarżonego aktu lub czynności.

Zakaz ten jest nieporozumieniem w kontrolnym modelu sądownictwa, bo ogranicza zasadaniezwiązania sądu granicami skargi oraz podstawową funkcję sądu (eliminowanie aktówniezgodnych z prawem). Warto zauważyć, że sąd nieorzekający merytorycznie nie ustala niczyichpraw/obowiązków i dlatego nie może pogorszyć niczyjej sytuacji prawnej (oczywiście zmianasytuacji prawnej następuje przez uchylenie, ale o takie uchylenie wnosi skarżący). O pogorszeniumożna więc mówić, gdy sąd zareaguje ostrzej niż zabiegała o to strona (uchyli w całości, a stronachciała w części). Ponadto stosunki adminstracyjnoprawne są niewymierne i ustalenie mniej lubbardziej korzystnych skutków może być wykluczone.

Dwuinstancyjność - od wyroku WSA służy skarga kasacyjna do NSA, który uruchamia jedyniekasacyjne kompetencje NSA (może uchylić i przekazać sprawę do ponownego rozpatrzenia).Nie ratuje sytuacji ustawa z 2004r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawyw postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki.

Prowadząc ponowne postępowanie i zmierzając do wydania aktu po wyroku uchylającym aktpoprzedni organ administracyjny jest związany oceną prawną (zwłaszcza wykładnią) iwskazaniami co do dalszego postępowania wyrażonymi w wyroku. Działanie niezgodne zoceną/wskazówkami interpretuje się jako rażące naruszenie prawa wywołujące obowiązekstwierdzenia nieważności kolejnego aktu.

(154 PPSA) W razie niewykonania wyroku uwzględniającego skargę na bezczynność lubprzewlekłe prowadzenie postępowania oraz w razie bezczynności organu lub przewlekłegoprowadzenia postępowania po wyroku uchylającym lub stwierdzającym nieważność aktu lubczynności strona, po uprzednim pisemnym wezwaniu właściwego organu do wykonania wyrokulub załatwienia sprawy, może wnieść skargę w tym przedmiocie, żądając wymierzenia temuorganowi grzywny. Sąd wówczas może ponadto orzec o istnieniu lub nieistnieniu uprawnienialub obowiązku, jeżeli pozwala na to charakter sprawy oraz niebudzące uzasadnionychwątpliwości okoliczności jej stanu faktycznego i prawnego. Jednocześnie sąd stwierdza, czy



bezczynność organu lub przewlekłe prowadzenie postępowania przez organ miały miejsce zrażącym naruszeniem prawa.

(188 PPSA) Jeżeli nie ma naruszeń przepisów postępowania, które mogły mieć istotny wpływ nawynik sprawy, a zachodzi jedynie naruszenie prawa materialnego, Naczelny SądAdministracyjny może uchylić zaskarżone orzeczenie i rozpoznać skargę. W tym przypadku Sądorzeka na podstawie stanu faktycznego przyjętego w zaskarżonym wyroku. --> możliwoścwydania orzeczenia merytorycznego (zamiast organu)-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

System kontroli administracji:

a) kontrola zewnętrzna

b) kontrola wewnętrzna

Problem z przydzieleniem do kontroli wewnętrznej:

- kontrola organów administracji rządowej nad samorządową

- kontrola wyspecjalizowanych organów administracji publicznej nad innymi organami

administracji

Podział z uwagi na podmiot kontrolujący:

1. Kontrola społeczna

2. Kontrola parlamentarna oraz podobna: (2a) organów stanowiących i kontrolnych JST

3. Kontrola sądowa (także TK)

4. Kontrola prokuratorska

5. Kontrola RPO

6. Kontrola wewnątrz administracji publicznej (inspekcje pionów organizacyjnych)

7. Kontrola organów administracji rządowej sprawujących nadzór nad samorządem



terytorialnym

8. Kontrola instancyjna (organów odwoławczych w postępowaniu administracyjnym)

9. Kontrola resortowa (organów wyższego stopnia w zhierarchizowanych pionach administracji

publicznej)

Podział z uwagi na zakres kontroli:

1. Zupełna (wszystkie działania jednostki kontrolowanej)

2. Ograniczona (konkretne działanie lub kategoria działań organu administracyjnego)

Podział z uwagi na czas kontroli:

1. Wstępna (ex ante) - poprzedza czynność kontrolowaną

2. Faktyczna - równoległa do czynności kontrolowanej

3. Następna (ex post) - po zakończeniu czynności kontrolowanej

Podział z uwagi na inicjatywę kontroli:

1. Oficjalna (z urzędu) - przeprowadzają ją organy, których wyłączną kompetencją jest kontrola

(ale także tutaj impuls do rozpoczęcia kontroli może pochodzić z zewnątrz); wniosek obywateli o

uruchomienie form kontroli doprowadzi - z formalnego punktu widzenia - do kontroli z urzędu

2. Na wniosek innego podmiotu

Cechy kontroli:

a. bezstronność (obiektywność) - np. przez gwarancję zwolnienia organu kontrolującego z

odpowiedzialności za działania organu kontrolowanego



b. fachowość - dorównywanie wiedzą podmiotowi kontrolowanemu i wybór odpowiednich

instrumentów kontroli; dlatego kontrola społeczna polega raczej na inicjatywie kontrolnej, a nie

na rzeczywistym kontrolowaniu

c. aktywność (sprawność, rzetelność, dociekliwość)

d. efektywność - ustawodawca powinien przewidzieć odpowiednie instrumenty; zbyteczna

ostrość może przeobrazić kontrolę w nadzór, co często jest niepożądane

e. proporcjonalność - nieutrudnianie bieżącego wykonywania zadań

Kontrola zewnętrzna

1. Parlamentarna

(95 KRP) Sejm sprawuje kontrolę nad działalnością Rady Ministrów w zakresie określonym

przepisami Konstytucji i ustaw.

Sejm kontroluje przez debatę budżetową i dyskusję nad udzieleniem absolutorium, a także

przez komisje sejmowe (rozpatrywanie sprawozdań ministrów) i komisje śledcze.

Posłowie mają prawo podejmowania interwencji w organach administracji publicznej,

składania interpelacji, zapytań poselskich i pytań w sprawach bieżących (podobnie jak

senatorowie).

2. Państwowa

- rozumienie ścisłe (wszelkie formy kontroli prowadzonej przez specjalnie upoważnione organy

państwowe - od Sejmu przez NIK do sądów i inspekcji)

- rozumienie historyczne i tradycyjne --> NIK, Ustawa z 1921r. o Kontroli Państwowej

(202 KRP) Najwyższa Izba Kontroli jest naczelnym organem kontroli państwowej. Najwyższa

Izba Kontroli podlega Sejmowi. Najwyższa Izba Kontroli działa na zasadach kolegialności.

(204 KRP) Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi: (1) analizę wykonania budżetu państwa



i założeń polityki pieniężnej, (2) opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów, (3)

informacje o wynikach kontroli, wnioski i wystąpienia, określone w ustawie. Najwyższa Izba

Kontroli przedstawia Sejmowi coroczne sprawozdanie ze swojej działalności.

(7 NIK) Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Sejmowi:

1) analizę wykonania budżetu państwa i założeń polityki pieniężnej;2) opinię w przedmiocie absolutorium dla Rady Ministrów;3) informacje o wynikach kontroli zleconych przez Sejm lub jego organy;4) informacje o wynikach kontroli przeprowadzonych na wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej

Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz innych ważniejszych kontroli;5) wnioski w sprawie rozpatrzenia przez Sejm określonych problemów związanych z

działalnością organów wykonujących zadania publiczne;6) wystąpienia zawierające wynikające z kontroli zarzuty, dotyczące działalności osób

wchodzących w skład Rady Ministrów, kierujących urzędami centralnymi, PrezesaNarodowego Banku Polskiego i osób kierujących instytucjami, o których mowa w art. 4 ust.1;

6a) analizę wykorzystania wynikających z kontroli wniosków dotyczących stanowienia lubstosowania prawa;

(8 NIK) Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej informacje o

wynikach kontroli przeprowadzonych na jego wniosek oraz informacje o wynikach kontroli

przeprowadzonych na zlecenie Sejmu lub jego organów, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, a

także o wynikach innych ważniejszych kontroli. Najwyższa Izba Kontroli przedkłada Prezesowi

Rady Ministrów informacje o wynikach kontroli przeprowadzonych na jego wniosek oraz

informacje o wynikach kontroli przedkładane Sejmowi i Prezydentowi Rzeczypospolitej Polskiej.

(9 NIK) Najwyższa Izba Kontroli może przedkładać: (1) właściwym wojewodom informacje o

wynikach ważniejszych kontroli dotyczących działalności terenowych organów administracji

rządowej; (2) właściwym wojewodom i organom jednostek samorządu terytorialnego

informacje o wynikach ważniejszych kontroli dotyczących działalności samorządu terytorialnego.

(206 KRP) Prezes Najwyższej Izby Kontroli nie może być bez uprzedniej zgody Sejmu pociągnięty

do odpowiedzialności karnej ani pozbawiony wolności. Prezes Najwyższej Izby Kontroli nie

może być zatrzymany lub aresztowany, z wyjątkiem ujęcia go na gorącym uczynku przestępstwa i

jeżeli jego zatrzymanie jest niezbędne do zapewnienia prawidłowego toku postępowania. O

zatrzymaniu niezwłocznie powiadamia się Marszałka Sejmu, który może nakazać

natychmiastowe zwolnienie zatrzymanego.

(25 NIK) Organizację wewnętrzną Najwyższej Izby Kontroli, w tym siedziby delegatur i zakres ich

właściwości terytorialnej oraz zasady udzielania przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli

upoważnień do załatwiania spraw i podejmowania decyzji w jego imieniu, określa statut



Najwyższej Izby Kontroli nadawany w drodze zarządzenia przez Marszałka Sejmu, na wniosek

Prezesa Najwyższej Izby Kontroli po zasięgnięciu opinii właściwej komisji sejmowej.

(205 KRP) (205 KRP) Prezes Najwyższej Izby Kontroli jest powoływany przez Sejm za zgodą

Senatu na 6 lat i może być ponownie powołany tylko raz.

(14 NIK) Prezesa Najwyższej Izby Kontroli - na wniosek Marszałka Sejmu lub grupy co najmniej

35 posłów - powołuje Sejm bezwzględną większością głosów za zgodą Senatu. Senat podejmuje

uchwałę w sprawie powołania Prezesa Najwyższej Izby Kontroli w ciągu miesiąca od dnia

otrzymania uchwały Sejmu. Niepodjęcie uchwały w tym terminie oznacza wyrażenie zgody

przez Senat. Jeżeli Senat odmawia wyrażenia zgody na powołanie Prezesa Najwyższej Izby

Kontroli, Sejm powołuje na stanowisko Prezesa Najwyższej Izby Kontroli inną osobę.

(11 NIK) Prezes Najwyższej Izby Kontroli może występować do Trybunału Konstytucyjnego z

wnioskami o:

1) stwierdzenie zgodności ustaw i umów międzynarodowych z Konstytucją;2) stwierdzenie zgodności ustaw z ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi, których

ratyfikacja wymagała uprzedniej zgody wyrażonej w ustawie;3) stwierdzenie zgodności przepisów prawa, wydawanych przez centralne organy państwowe,

z Konstytucją, ratyfikowanymi umowami międzynarodowymi i ustawami;4) stwierdzenie zgodności z Konstytucją celów lub działalności partii politycznych;5) rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego pomiędzy centralnymi konstytucyjnymi organami

państwa.

(11a NIK) Prezes Najwyższej Izby Kontroli może wystąpić do Marszałka Sejmu o skierowanie doPrezesa Rady Ministrów wniosku o zajęcie stanowiska wobec wynikających z kontroliwniosków dotyczących stanowienia lub stosowania prawa. Stanowisko wraz zuzasadnieniem Prezes Rady Ministrów przedkłada Marszałkowi Sejmu w terminie 60 dni oddnia otrzymania wniosku. Uznając w stanowisku potrzebę zmian w przepisach powszechnieobowiązującego prawa, określa się termin podjęcia prac legislacyjnych w zakresie tychzmian oraz organ odpowiedzialny za opracowanie projektu odpowiednich przepisów.

(20 NIK) Prezes Najwyższej Izby Kontroli bierze udział w posiedzeniach Sejmu.

Nazwanie NIK organem naczelnym ma specyficzne znaczenie, bo:

a) NIK nie jest organem administracji publicznej

b) wewnętrzna organizacja NIK jest zdekocentrowana (NIK nie jest organem naczelnym wobec



wewnętrznych jednostek organizacyjnych) --> (25 NIK) Jednostkami organizacyjnymi Najwyższej

Izby Kontroli są departamenty, delegatury i biura.

c) różne organy kontroli, rewizji i inspekcji są ustawowo zobowiązane do współpracy z NIK (ale

nie oznacza to ich hierarchicznego podporządkowania) --> (12 NIK) Organy kontroli, rewizji,

inspekcji, działające w administracji rządowej i samorządzie terytorialnym, współpracują z

Najwyższą Izbą Kontroli i są obowiązane do: (1) udostępniania Najwyższej Izbie Kontroli, na jej

wniosek, wyników kontroli przeprowadzonych przez te organy; (2) przeprowadzania określonych

kontroli wspólnie pod kierownictwem Najwyższej Izby Kontroli; (3) przeprowadzania kontroli

doraźnych na zlecenie Najwyższej Izby Kontroli.

(203 KRP) Najwyższa Izba Kontroli kontroluje działalność organów administracji rządowej,

Narodowego Banku Polskiego, państwowych osób prawnych i innych państwowych jednostek

organizacyjnych z punktu widzenia legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

Najwyższa Izba Kontroli może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego,

komunalnych osób prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych z punktu

widzenia legalności, gospodarności i rzetelności. Najwyższa Izba Kontroli może również

kontrolować z punktu widzenia legalności i gospodarności działalność innych jednostek

organizacyjnych i podmiotów gospodarczych w zakresie, w jakim wykorzystują one majątek lub

środki państwowe lub komunalne oraz wywiązują się z zobowiązań finansowych na rzecz

państwa.

1) Kontroluje działalność organów administracji rządowej, NBP, państwowych osób prawnych i

innych państwowych jednostek organizacyjnych - legalność, gospodarność, celowość,

rzetelność

2) Może kontrolować działalność organów samorządu terytorialnego, komunalnych osób

prawnych i innych komunalnych jednostek organizacyjnych - legalność, gospodarność,

rzetelność

3) Może kontrolować działalność innych jednostek organizacyjnych i podmiotów gospodarczych

w zakresie wykorzystywania majątku lub środków państwowych lub komunalnych oraz

wywiązywania się ze zobowiązań finansowych na rzecz państwa - legalność, gospodarność

W punkcie (2) brak celowości, bo ograniczałoby to samodzielność i swobodę JST.

W punkcie (3) obok braku celowości jest brak rzetelności, bo rzetelność działania podmiotów



prywatnych nie może być oceniana w formach kontroli państwowej.

(4 NIK) Najwyższa Izba Kontroli (z punktu widzenia 4 kryteriów z wyjątkiem sądów, trybunałów i

Krajowego Biura Wyborczego) kontroluje wykonanie budżetu, realizację zadań audytu

wewnętrznego, gospodarkę finansową i majątkową Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu,

Kancelarii Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Sądu Najwyższego, Naczelnego Sądu

Administracyjnego, Krajowej Rady Sądownictwa, Trybunału Konstytucyjnego, Rzecznika Praw

Obywatelskich, Rzecznika Praw Dziecka, Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji, Generalnego

Inspektora Ochrony Danych Osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni

przeciwko Narodowi Polskiemu, Krajowego Biura Wyborczego oraz Państwowej Inspekcji Pracy.

Na zlecenie Sejmu Najwyższa Izba Kontroli przeprowadza kontrolę działalności Kancelarii

Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Kancelarii Sejmu, Kancelarii Senatu, Krajowej Rady

Radiofonii i Telewizji, Rzecznika Praw Dziecka, Generalnego Inspektora Ochrony Danych

Osobowych, Instytutu Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi

Polskiemu oraz Państwowej Inspekcji Pracy. Kontrolę działalności Kancelarii Prezydenta

Rzeczypospolitej Polskiej Najwyższa Izba Kontroli przeprowadza również na wniosek Prezydenta

Rzeczypospolitej Polskiej, a Kancelarii Senatu na wniosek Senatu.

Kontrola NIK jest przedmiotowa, tj. podlega jej działanie, a nie sam organ czy jednostka

organizacyjna!

(6 NIK) Najwyższa Izba Kontroli podejmuje kontrole na zlecenie Sejmu lub jego organów, na

wniosek Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, Prezesa Rady Ministrów oraz z własnej

inicjatywy. Najwyższa Izba Kontroli wykonuje swoje zadania na podstawie rocznego planu

pracy, który przedkłada Sejmowi; może też przeprowadzać kontrole doraźne.

Należy interpretować to szeroko w celu umożliwienia samego uruchamiania kontroli przez

podmioty, a nie tylko w ramach kontroli już przeprowadzanej --> (41 NIK) Każdy może złożyć

kontrolerowi ustne lub pisemne oświadczenie dotyczące przedmiotu kontroli. Warunkiem

przyjęcia pisemnego oświadczenia jest wskazanie osoby składającej oświadczenie i jej podpis.

Kontroler nie może odmówić przyjęcia oświadczenia, jeżeli ma ono związek z przedmiotem

kontroli. Z przyjęcia ustnego oświadczenia sporządza się protokół.



(28 NIK) Postępowanie kontrolne ma na celu ustalenie stanu faktycznego w zakresie

działalności jednostek poddanych kontroli, rzetelne jego udokumentowanie i dokonanie

oceny kontrolowanej działalności według kryteriów.

(28a NIK) Kontrolę ujętą w rocznym planie pracy Najwyższej Izby Kontroli prowadzi się według

programu kontroli zatwierdzonego przez Prezesa lub wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli.

Kontrolę doraźną prowadzi się za zgodą Prezesa lub wiceprezesa Najwyższej Izby Kontroli

według tematyki kontroli zatwierdzonej przez dyrektora właściwej jednostki kontrolnej. Jeżeli

kontrola doraźna prowadzona jest przez kilka jednostek kontrolnych, tematykę kontroli

zatwierdza dyrektor jednostki koordynującej kontrolę. Program kontroli i tematyka kontroli są

dokumentami chronionymi tajemnicą kontrolerską, udostępnianymi pracownikom Najwyższej

Izby Kontroli w związku z wykonywaniem zadań służbowych. Innym osobom program kontroli

lub tematyka kontroli może zostać udostępniona w uzasadnionych przypadkach za zgodą

Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.

(30 NIK) Kontrolę przeprowadzają pracownicy Najwyższej Izby Kontroli, zwani dalej

"kontrolerami". Kontrolę mogą przeprowadzać również: Prezes Najwyższej Izby Kontroli,

wiceprezesi oraz dyrektor generalny Najwyższej Izby Kontroli. Prezes Najwyższej Izby Kontroli,

wiceprezesi, dyrektor generalny oraz kontrolerzy wyższego stopnia przeprowadzają kontrolę na

podstawie legitymacji służbowej, a kontrolerzy na podstawie legitymacji służbowej i

upoważnienia do przeprowadzenia kontroli. Kontrolę spraw lub dokumentów zawierających

informacje niejawne oznaczone jako ściśle tajne przeprowadza się na podstawie legitymacji

służbowej i odrębnego upoważnienia wydanego przez Prezesa Najwyższej Izby Kontroli.

(32 NIK) Postępowanie kontrolne prowadzone jest w siedzibie jednostki kontrolowanej oraz w

miejscach i czasie wykonywania jej zadań, a jeżeli tego wymaga dobro kontroli - również w

dniach wolnych od pracy i poza godzinami pracy. Postępowanie kontrolne lub poszczególne jego

czynności przeprowadza się w miarę potrzeby również w siedzibie jednostki organizacyjnej

Najwyższej Izby Kontroli.

(33 NIK) Kontroler jest upoważniony do swobodnego poruszania się na terenie jednostki

kontrolowanej bez obowiązku uzyskiwania przepustki oraz zwolniony jest od rewizji osobistej,

jeżeli przewiduje ją wewnętrzny regulamin jednostki kontrolowanej. Kierownik jednostki

kontrolowanej zapewnia kontrolerowi warunki i środki niezbędne do sprawnego

przeprowadzenia kontroli, w szczególności niezwłoczne przedstawianie do kontroli żądanych

dokumentów i materiałów, terminowe udzielanie wyjaśnień przez pracowników jednostki,

udostępnianie urządzeń technicznych oraz środków transportu z ich obsługą, a w miarę

możliwości oddzielnych pomieszczeń z odpowiednim wyposażeniem.

(42 NIK) Kontroler może wezwać pracownika jednostki kontrolowanej lub inną osobę do



stawienia się w wyznaczonym miejscu i czasie w celu złożenia zeznań w charakterze świadka.

(29 NIK) Dla realizacji celu postępowania kontrolnego:

1) kierownicy jednostek mają obowiązek niezwłocznie przedkładać na żądanie Najwyższej IzbyKontroli wszelkie dokumenty i materiały, w tym na nośnikach elektronicznych, niezbędne doprzygotowania lub przeprowadzenia kontroli, a także umożliwić dostęp do baz danych, zzachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej;

2) upoważnieni przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli mają prawo do:a) swobodnego wstępu do obiektów i pomieszczeń jednostek kontrolowanych,b) wglądu do wszelkich dokumentów związanych z działalnością jednostek kontrolowanych,

pobierania oraz zabezpieczania dokumentów i innych materiałów dowodowych, zzachowaniem przepisów o tajemnicy ustawowo chronionej,

c) przeprowadzania oględzin obiektów, składników majątkowych i przebiegu określonychczynności,

d) wzywania i przesłuchiwania świadków,e) żądania udzielenia wyjaśnień przez osoby, które wykonują lub wykonywały pracę na

podstawie stosunku pracy lub innej umowy w jednostkach kontrolowanych,f) zasięgania w związku z przygotowywaną lub przeprowadzaną kontrolą informacji oraz

żądania dokumentów od jednostek niekontrolowanych, a także żądania wyjaśnień odpracowników tych jednostek,

g) korzystania z pomocy biegłych i specjalistów,h) zwoływania narad w związku z przeprowadzaną kontrolą,i) przetwarzania danych osobowych, z wyjątkiem danych ujawniających poglądy

polityczne, przekonania religijne lub filozoficzne, jak również danych o kodziegenetycznym, nałogach lub życiu seksualnym.

Dostęp Najwyższej Izby Kontroli do dokumentów i materiałów potrzebnych do ustaleniastanu faktycznego w zakresie kontrolowanej działalności lecz zawierających informacjestanowiące tajemnicę ustawowo chronioną może być wyłączony lub ograniczony jedyniena podstawie innych ustaw.

(35b NIK) Kontroler sporządza protokół z przeprowadzenia czynności dowodowej, gdy ustawatak stanowi. W innych przypadkach kontroler może sporządzić notatkę służbową albo wydrukpotwierdzający przekazanie informacji w formie elektronicznej. Protokół oraz każdą jego stronępodpisują wszystkie osoby biorące udział w czynności dowodowej. Przed podpisaniem protokołukontroler daje go do przeczytania osobom biorącym udział w czynności dowodowej lubodczytuje go, czyniąc o tym wzmiankę. Osoby biorące udział w czynności dowodowej, przedpodpisaniem protokołu mogą żądać sprostowania jego treści i zamieszczenia w nim informacjidotyczących ich praw lub interesów.

(52 NIK) Kontroler ma prawo zwołać w toku kontroli, w szczególnie uzasadnionych



okolicznościach, naradę z pracownikami jednostki kontrolowanej dla omówienia kwestiizwiązanych z przeprowadzaną kontrolą. O planowanym zwołaniu narady kontroler uprzedzakierownika jednostki kontrolowanej, uzgadniając z nim czas i miejsce narady.

(53 NIK) Kontroler przygotowuje wystąpienie pokontrolne, które zawiera:1) numer i tytuł kontroli;2) imię i nazwisko oraz stanowisko służbowe kontrolera, nazwę właściwej jednostki kontrolnej

oraz numer i datę upoważnienia do przeprowadzenia kontroli;3) oznaczenie jednostki kontrolowanej, jej adres oraz imię i nazwisko kierownika;4) zwięzły opis ustalonego stanu faktycznego i ocenę kontrolowanej działalności, w tym

ustalone, na podstawie materiałów dowodowych znajdujących się w aktach kontroli,nieprawidłowości i ich przyczyny, zakres i skutki oraz osoby za nie odpowiedzialne;

5) uwagi i wnioski w sprawie usunięcia stwierdzonych nieprawidłowości;6) wzmiankę o przekazaniu informacji, o których mowa w art. 51 ust. 1, oraz wzmiankę o

podjętych w związku z tym działaniach zapobiegających i ich skutkach do czasu zakończeniakontroli albo o niepodjęciu takich działań;

7) pouczenie o prawie zgłoszenia zastrzeżeń, o których mowa w art. 54.

(54 NIK) Kierownikowi jednostki kontrolowanej przysługuje prawo zgłoszeniaumotywowanych zastrzeżeń do wystąpienia pokontrolnego, w terminie 21 dni od dnia jegoprzekazania. Dyrektor właściwej jednostki kontrolnej odmawia przyjęcia zastrzeżeń, jeżelizostały one zgłoszone przez osobę nieuprawnioną lub po upływie terminu lub sąniedopuszczalne z mocy ustawy, i informuje o tym zgłaszającego.

(62 NIK) Kierownik jednostki kontrolowanej jest obowiązany, w terminie określonym wwystąpieniu, nie krótszym niż 14 dni od dnia otrzymania wystąpienia pokontrolnego, a wprzypadku wniesienia zastrzeżeń, od dnia otrzymania uchwały o oddaleniu zastrzeżeń wcałości lub zmienionego wystąpienia pokontrolnego, poinformować Najwyższą IzbęKontroli o sposobie wykorzystania uwag i wykonania wniosków sformułowanych wwystąpieniu pokontrolnym oraz o podjętych działaniach lub przyczynach niepodjęcia tychdziałań.

3. Kontrola sądów i trybunałów

a) Kontrola sądów administracyjnychb) TK orzeka w sprawach zgodności przepisów prawa wydawanych przez centralne organypaństwowe z KRP, ratyfikowanymi UM i ustawami.



c) TS kontroluje Prezydenta RP, Prezesa RM i członków RM, Prezesa NBP, Prezesa NIK, członkówKRRiT, Naczelnego Dowódcę Sił Zbrojnych, posłów i senatorów.d) Sądy powszechne, sądy ubezpieczeń społecznych, sąd ochrony konkurencji i konsumentów

4. Kontrola prokuratorska

Wg wzorów radzieckich prokurator był najważniejszym podmiotem zewnętrznej kontroli działańadministracji publicznej. Używano wtedy sformułowania "nadzór prokuratorski", któregoistnienie było podstawowym argumentem przeciwko sądom administracyjnym.

Choć nie istnieją żadne powiązania strukturalne między prokuraturą a administracją publicznąto dyskusyjne jest zaliczanie jej do kontroli zewnętrznej.

Ustawa z 1985r. o prokuraturze --> (Art. 2) Zadaniem prokuratury jest strzeżeniepraworządności oraz czuwanie nad ściganiem przestępstw.

(Art. 3) Zadania określone w art. 2 Prokurator Generalny i podlegli mu prokuratorzywykonują przez:3) podejmowanie środków przewidzianych prawem, zmierzających do prawidłowego i

jednolitego stosowania prawa w postępowaniu sądowym, administracyjnym, w sprawach owykroczenia oraz w innych postępowaniach;

6) zaskarżanie do sądu niezgodnych z prawem decyzji administracyjnych oraz udział wpostępowaniu sądowym w sprawach zgodności z prawem takich decyzji;

(Art. 5) Jeżeli uchwała organu samorządu terytorialnego albo rozporządzenie wojewody sąniezgodne z prawem, prokurator zwraca się do organu, który je wydał, o ich zmianę lubuchylenie albo kieruje wniosek o ich uchylenie do właściwego organu nadzoru; wwypadku uchwały organu samorządu terytorialnego prokurator może także wystąpić ostwierdzenie jej nieważności do sądu administracyjnego.

(8 PPSA) Prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wziąć udział w każdym toczącymsię postępowaniu, a także wnieść skargę, skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę owznowienie postępowania, jeżeli według ich oceny wymagają tego ochronapraworządności lub praw człowieka i obywatela. W takim przypadku przysługują im prawastrony.

(50 PPSA) Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny,prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacjaspołeczna w zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesówprawnych innych osób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.

(52 PPSA) Skargę można wnieść po wyczerpaniu środków zaskarżenia, jeżeli służyły one



skarżącemu w postępowaniu przed organem właściwym w sprawie, chyba że skargę wnosiprokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik Praw Dziecka.

(53 PPSA) Skargę wnosi się w terminie trzydziestu dni od dnia doręczenia skarżącemurozstrzygnięcia w sprawie. Prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich lub Rzecznik PrawDziecka mogą wnieść skargę w terminie sześciu miesięcy od dnia doręczenia stronierozstrzygnięcia w sprawie indywidualnej, a w pozostałych przypadkach w terminie sześciumiesięcy od dnia wejścia w życie aktu lub podjęcia innej czynności uzasadniającejwniesienie skargi. Termin ten nie ma zastosowania do wnoszenia skarg na akty prawamiejscowego organów jednostek samorządu terytorialnego i terenowych organówadministracji rządowej.

(182 KPA) Prokuratorowi służy prawo zwrócenia się do właściwego organu administracjipublicznej o wszczęcie postępowania w celu usunięcia stanu niezgodnego z prawem.

(183 KPA) Prokuratorowi służy prawo udziału w każdym stadium postępowania w celuzapewnienia, aby postępowanie i rozstrzygnięcie sprawy było zgodne z prawem. Organadministracji publicznej zawiadamia prokuratora o wszczęciu postępowania oraz otoczącym się postępowaniu w każdym przypadku, gdy uzna udział prokuratora wpostępowaniu za potrzebny.

(184 KPA) Prokuratorowi służy prawo wniesienia sprzeciwu od decyzji ostatecznej, jeżeliprzepisy kodeksu lub przepisy szczególne przewidują wznowienie postępowania,stwierdzenie nieważności decyzji albo jej uchylenie lub zmianę. Prokurator wnosi sprzeciwdo organu właściwego do wznowienia postępowania, stwierdzenia nieważności decyzji albojej uchylenia lub zmiany.

(185 KPA) Sprzeciw prokuratora powinien być rozpatrzony i załatwiony w terminie trzydziestudni od daty jego wniesienia.

(186 KPA) W przypadku wniesienia sprzeciwu przez prokuratora właściwy organ administracjipublicznej wszczyna w sprawie postępowanie z urzędu, zawiadamiając o tym strony.

(187 KPA) W przypadku wniesienia przez prokuratora sprzeciwu organ administracji publicznej,do którego sprzeciw wniesiono, obowiązany jest niezwłocznie rozpatrzyć, czy zachodzipotrzeba wstrzymania wykonania decyzji do chwili załatwienia sprzeciwu.

(188 KPA) Prokuratorowi, który bierze udział w postępowaniu w przypadkach określonych w art.182-184, służą prawa strony.

(189 KPA) Prokurator, który wniósł skargę na decyzję organu administracji publicznej do sąduadministracyjnego, nie może z tych samych przyczyn wnieść sprzeciwu.



5. Kontrola RPO

Ustawa z 1987r. o RPO

(Art. 1) W sprawach o ochronę wolności i praw człowieka i obywatela Rzecznik bada, czywskutek działania lub zaniechania organów, organizacji i instytucji, obowiązanych doprzestrzegania i realizacji tych wolności i praw, nie nastąpiło naruszenie prawa, a takżezasad współżycia i sprawiedliwości społecznej.

(Art. 3) Rzecznika powołuje Sejm za zgodą Senatu na wniosek Marszałka Sejmu albo grupy 35posłów.

(Art. 5) Kadencja Rzecznika trwa pięć lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed Sejmem. Tasama osoba nie może być Rzecznikiem więcej niż przez dwie kadencje.

(Art. 9) Podjęcie czynności przez Rzecznika następuje:1) na wniosek obywateli lub ich organizacji;2) na wniosek organów samorządów;2a) na wniosek Rzecznika Praw Dziecka;3) z własnej inicjatywy.

(Art. 11) Rzecznik po zapoznaniu się z każdym skierowanym do niego wnioskiem może:1) podjąć sprawę,2) poprzestać na wskazaniu wnioskodawcy przysługujących mu środków działania,3) przekazać sprawę według właściwości,4) nie podjąć sprawy- zawiadamiając o tym wnioskodawcę i osobę, której sprawa dotyczy.W zakresie realizacji zasady równego traktowania między podmiotami prywatnymi Rzecznikmoże podjąć działania, o których mowa w ust. 1 pkt 2.

(Art. 12) Podejmując sprawę Rzecznik może:1) samodzielnie prowadzić postępowanie wyjaśniające;2) zwrócić się o zbadanie sprawy lub jej części do właściwych organów, w szczególnościorganów nadzoru, prokuratury, kontroli państwowej, zawodowej lub społecznej;3) zwrócić się do Sejmu o zlecenie Najwyższej Izbie Kontroli przeprowadzenia kontroli dlazbadania określonej sprawy lub jej części.

(Art. 14) Po zbadaniu sprawy Rzecznik może:



1) wyjaśnić wnioskodawcy, że nie stwierdził naruszenia wolności i praw człowieka i obywatela;2) skierować wystąpienie do organu, organizacji lub instytucji, w których działalności

stwierdził naruszenie wolności i praw człowieka i obywatela; wystąpienie takie nie możenaruszać niezawisłości sędziowskiej;

3) zwrócić się do organu nadrzędnego nad jednostką, o której mowa w pkt 2, z wnioskiem ozastosowanie środków przewidzianych w przepisach prawa;

4) żądać wszczęcia postępowania w sprawach cywilnych, jak również wziąć udział w każdymtoczącym się już postępowaniu - na prawach przysługujących prokuratorowi;

5) żądać wszczęcia przez uprawnionego oskarżyciela postępowania przygotowawczego wsprawach o przestępstwa ścigane z urzędu;

6) zwrócić się o wszczęcie postępowania administracyjnego, wnosić skargi do sąduadministracyjnego, a także uczestniczyć w tych postępowaniach - na prawachprzysługujących prokuratorowi;

7) wystąpić z wnioskiem o ukaranie, a także o uchylenie prawomocnego rozstrzygnięcia wpostępowaniu w sprawach o wykroczenia, na zasadach i w trybie określonych wodrębnych przepisach;

8) wnieść kasację lub rewizję nadzwyczajną od prawomocnego orzeczenia, na zasadach i wtrybie określonych w odrębnych przepisach.

(Art. 16) W związku z rozpatrywanymi sprawami Rzecznik może przedstawiać właściwymorganom, organizacjom i instytucjom oceny i wnioski zmierzające do zapewnieniaskutecznej ochrony wolności i praw człowieka i obywatela i usprawnienia trybu załatwianiaich spraw.Rzecznik może również:

1) występować do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczejbądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących wolności ipraw człowieka i obywatela;

2) występować do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskami w sprawach, o których mowa wart. 188 Konstytucji;

3) zgłosić udział w postępowaniu przed Trybunałem Konstytucyjnym w sprawach skargkonstytucyjnych i brać udział w tym postępowaniu;

4) występować z wnioskami do Sądu Najwyższego o podjęcie uchwały mającej na celuwyjaśnienie przepisów prawnych budzących wątpliwości w praktyce lub którychstosowanie wywołało rozbieżności w orzecznictwie.W przypadku wystąpienia przez Rzecznika do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem, o

którym mowa w pkt 2, informuje on o tym Rzecznika Praw Dziecka, jeżeli wniosek dotyczy prawdziecka.

(Art. 17) . Organ, organizacja lub instytucja, do których zwróci się Rzecznik, obowiązane są znim współdziałać i udzielać mu pomocy, a w szczególności:1) zapewniać dostęp do akt i dokumentów na zasadach określonych w art. 13;2) udzielać Rzecznikowi żądanych przez niego informacji i wyjaśnień;3) udzielać wyjaśnień dotyczących podstawy faktycznej i prawnej swoich rozstrzygnięć;4) ustosunkowywać się do ogólnych ocen, uwag i opinii Rzecznika.

Rzecznik może określić termin, w jakim powinny być dokonane czynności.



(8 PPSA) Prokurator oraz Rzecznik Praw Obywatelskich mogą wziąć udział w każdym toczącymsię postępowaniu, a także wnieść skargę, skargę kasacyjną, zażalenie oraz skargę owznowienie postępowania, jeżeli według ich oceny wymagają tego ochronapraworządności lub praw człowieka i obywatela. W takim przypadku przysługują im prawastrony.

6. Inne rodzaje kontroli sprawowanej przez pozaadministracyjne organy państwowe:a) RPDb) GIODO (podległy Sejmowi; jest on jednocześnie organem administracyjnym) - prowadzi

kontrolę zgodności przetwarzania danych z przeisami o ochronie danych osobowych,wydaje decyzje administracyjne i rozpatruje skargi, prowadzi rejestr zbioru danych; możekontrolować zarejestrowane zbiory danych w w miejscach ich zlokalizowania

c) Państwowa Inspekcja Pracy (podległa Sejmowi; realizuje ona normy prawa pracy, a nie PA)

7. Kontrola obywatelskaa) wybory, referenda, udział w pracach jednostek pomocniczych samorządu (np. zebrania

wiejskiego)b) udział organizacji społecznych w postępowaniu administracyjnym/sądowoadministracyjnym

oraz uprawnienia opiniodawcze związków zawodowychc) skargi i wnioski z działu VIII KPA

(9 PPSA) Organizacja społeczna, w zakresie swojej działalności statutowej, może brać udział wpostępowaniu w przypadkach określonych w niniejszej ustawie.

(25 PPSA) Zdolność sądową mają także państwowe i samorządowe jednostki organizacyjnenieposiadające osobowości prawnej oraz organizacje społeczne nieposiadająceosobowości prawnej.

(50 PPSA) Uprawnionym do wniesienia skargi jest każdy, kto ma w tym interes prawny,prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich, Rzecznik Praw Dziecka oraz organizacja społecznaw zakresie jej statutowej działalności, w sprawach dotyczących interesów prawnych innychosób, jeżeli brała udział w postępowaniu administracyjnym.



(63 KRP) Każdy ma prawo składać petycje, wnioski i skargi w interesie publicznym, własnymlub innej osoby za jej zgodą do organów władzy publicznej oraz do organizacji i instytucjispołecznych w związku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresuadministracji publicznej. Tryb rozpatrywania petycji, wniosków i skarg określa ustawa.

Skargę wnosi się w zasadzie do organu wyższego stopnia.

(221 KPA) Petycje, skargi i wnioski mogą być składane do organizacji i instytucji społecznych wzwiązku z wykonywanymi przez nie zadaniami zleconymi z zakresu administracji publicznej.Petycje, skargi i wnioski można składać w interesie publicznym, własnym lub innej osobyza jej zgodą.

(227 KPA) Przedmiotem skargi może być w szczególności zaniedbanie lub nienależytewykonywanie zadań przez właściwe organy albo przez ich pracowników, naruszeniepraworządności lub interesów skarżących, a także przewlekłe lub biurokratycznezałatwianie spraw.

(231 KPA) Jeżeli organ, który otrzymał skargę, nie jest właściwy do jej rozpatrzenia, obowiązanyjest niezwłocznie, nie później jednak niż w terminie siedmiu dni, przekazać ją właściwemuorganowi, zawiadamiając równocześnie o tym skarżącego, albo wskazać mu właściwyorgan.

(233 KPA) Skarga w sprawie indywidualnej, która nie była i nie jest przedmiotem postępowaniaadministracyjnego, powoduje wszczęcie postępowania, jeżeli została złożona przez stronę.Jeżeli skarga taka pochodzi od innej osoby, może spowodować wszczęcie postępowaniaadministracyjnego z urzędu, chyba że przepisy wymagają do wszczęcia postępowaniażądania strony.

(237 KPA) Organ właściwy do załatwienia skargi powinien załatwić skargę bez zbędnej zwłoki,nie później jednak niż w ciągu miesiąca. Posłowie na Sejm, senatorowie i radni, którzywnieśli skargę we własnym imieniu albo przekazali do załatwienia skargę innej osoby,powinni być zawiadomieni o sposobie załatwienia skargi, a gdy jej załatwienie wymagazebrania dowodów, informacji lub wyjaśnień - także o stanie rozpatrzenia skargi, najpóźniejw terminie czternastu dni od dnia jej wniesienia albo przekazania. O sposobie załatwieniaskargi zawiadamia się skarżącego.

(241 KPA) Przedmiotem wniosku mogą być w szczególności sprawy ulepszenia organizacji,wzmocnienia praworządności, usprawnienia pracy i zapobiegania nadużyciom, ochronywłasności, lepszego zaspokajania potrzeb ludności.



(248 KPA) Skargi i wnioski przekazane przez redakcje prasowe, radiowe i telewizyjne doorganów właściwych w myśl art. 228-230 i 242 podlegają rozpatrzeniu i załatwieniu wtrybie określonym w przepisach rozdziałów 2 i 3 niniejszego działu. Właściwy organzawiadamia w przepisanym terminie o sposobie załatwienia skargi lub wniosku albo o ichprzekazaniu innemu organowi w celu załatwienia również redakcję, jeżeli zażądała takiegozawiadomienia.

Ustawa z 1985r. Prawo prasowe(Art. 6) Organy państwowe, przedsiębiorstwa państwowe i inne państwowe jednostki

organizacyjne oraz organizacje spółdzielcze są obowiązane do udzielenia odpowiedzi naprzekazaną im krytykę prasową bez zbędnej zwłoki, nie później jednak niż w ciągumiesiąca.

Ustawa z 2001r. o dostępie do informacji publicznej(Art. 3) Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienia do:1) uzyskania informacji publicznej, w tym uzyskania informacji przetworzonej w takim zakresie,

w jakim jest to szczególnie istotne dla interesu publicznego;2) wglądu do dokumentów urzędowych;3) dostępu do posiedzeń kolegialnych organów władzy publicznej pochodzących z

powszechnych wyborów.Prawo do informacji publicznej obejmuje uprawnienie do niezwłocznego uzyskania informacji

publicznej zawierającej aktualną wiedzę o sprawach publicznych.

Kontrola wewnętrzna

1. W administracji rządowej

Ustawa z 2011r. o kontroli w administracji rządowej

(Art. 6) Prezes Rady Ministrów kontroluje organy lub jednostki administracji rządowej, atakże jednostki im podległe lub przez nie nadzorowane.

Szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów kontroluje instytucje gospodarki budżetowej przez



niego utworzone oraz podmioty, które otrzymały dotację z części budżetu państwa, którejdysponentem jest Kancelaria Prezesa Rady Ministrów.

Minister, kierownik urzędu centralnego lub przewodniczący komitetu wchodzącego w składRady Ministrów kontroluje:

1) podległe mu lub przez niego nadzorowane organy lub jednostki organizacyjne;2) jednostki podległe organom, o których mowa w pkt 1, lub przez nie nadzorowane;3) podmioty, które otrzymały środki budżetowe z części budżetu państwa, której jest

dysponentem.

Wojewoda kontroluje:1) organy rządowej administracji zespolonej w województwie;2) jednostki podległe organom, o których mowa w pkt 1, lub przez nie nadzorowane;3) organy samorządu terytorialnego;4) podmioty, które otrzymały dotację z części budżetu państwa, której dysponentem jest

wojewoda.

Organy administracji zespolonej i niezespolonej kontrolują:1) podległe im lub przez nie nadzorowane organy lub jednostki organizacyjne;2) jednostki podległe organom, o których mowa w pkt 1, lub przez nie nadzorowane.

(Art. 8) Prezes Rady Ministrów jest organem właściwym w sprawach koordynowania kontroli,w tym zarządzanej przez inne organy administracji rządowej.

(Art. 4) Jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej, kontrolę przeprowadza się podwzględem legalności, gospodarności, celowości i rzetelności.

(Art. 11) Kontrolę przeprowadza się w trybie zwykłym lub uproszczonym.

(Art. 12) Kontrolę prowadzi się zgodnie z okresowym planem kontroli, opracowanym przezkierownika komórki do spraw kontroli i zatwierdzonym przez kierownika jednostkikontrolującej. Kierownik jednostki kontrolującej może zarządzić przeprowadzenie kontrolinieprzewidzianej okresowym planem kontroli.

Uprawnienia i kontrola przebiega podobnie jak w NIK. Do projektu wystąpienia pokontrolnegomożna zgłaszać zastrzeżenia, a do wystąpienia pokontrolnego już nie.

(Art. 51) W przypadkach uzasadnionych charakterem sprawy lub pilnością przeprowadzeniaczynności kontrolnych można zarządzić przeprowadzenie kontroli w trybie uproszczonym.Kontrola w trybie uproszczonym może być zarządzona w szczególności w razie potrzeby:

1) sporządzenia informacji dla kierownika jednostki kontrolującej;2) sprawdzenia informacji zawartych w skargach i wnioskach;



3) dokonania analizy dokumentów otrzymanych z jednostek kontrolowanych.

(Art. 52) Kontrola w trybie uproszczonym kończy się sporządzeniem sprawozdania z kontroli,zawierającego opis ustalonego stanu faktycznego oraz jego ocenę, a także, w razie potrzeby,zalecenia lub wnioski dotyczące usunięcia nieprawidłowości lub usprawnieniafunkcjonowania jednostki kontrolowanej. Sprawozdanie podpisuje kierownik jednostkikontrolującej.

2. Inne formy kontroli wewnętrzneja) międzyresortowa (różne resorty lub działy)b) resortowa Odmianą kontroli resortowej jest kontrola instancyjna w postępowaniu administracyjnym.

Kontrolę międzyresortową wykonują specjalnie powołane organy (inspekcja, nadzór, dozór),które mają status swoistych organów administracji publicznej. Są częścią jakiejś strukturyresortowej, a ich działania należą do konkretnego działu administracji, ale przywykonywaniu kontroli mogą przekraczać ramy organizacyjne czy nawet ramy administracjirządowej (przez kontrolę podmiotów samorządu terytorialnego). Mają zatemnieograniczoną kontrolę podmiotową i ograniczoną kontrolę przedmiotową. Organy temogą stosować środki przymusu, środki egzekucyjne, kary, a nawet wydawać decyzjeadministracyjne wobec podmiotów kontrolowanych.

Np.: 1) Państwowa Inspekcja Sanitarna (GIS, państwowy wojewódzki inspektor sanitarny, państwowy

powiatowy inspektor sanitarny, państwowy graniczny inspektor sanitarny)2) Inspekcja Handlowa (Prezes UOKiK, wojewódzki inspektor inspekcji handlowej)3) Główny Urząd Nadzoru Budowlanego (Główny Inspektor Nadzoru Budowlanego, wojewódzki

inspektor nadzoru budowlanego, powiatowy inspektor nadzoru budowlanego)4) Inne, np. Główny Inspektorat Weterynarii, Państwowa Inspekcja Ochrony Roślin i

Nasiennictwa5) inne organy (kontrola skarbowa, dozór techniczny, nadzór bankowy, nadzór geodezyjny)

Wyodrębnienie kontroli resortowej jest wątpliwe (z uwagi na decentralizację i odejście odkoncepcji resortu). Sama adminsitracja rządowa jest jednak strukturą scentralizowaną, wktórej organy wyższego stopnia wykonują nadzór hierarchiczny (w praktyce przez specjalnekomórki organizacyjne w ministerstwach).



Kontrola instancyjna - zawsze uzależniona od incjatywy strony (dotyczy decyzji, w stosunku doktórych wniesiono odwołanie); organ odwoławczy ma jednak kompetencje merytoryczne(może wydać w sprawie własną decyzję)

-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

EKSL (Strasburg, 1985 - Polska od 94r.)

PRźAMBUŁA

Państwa członkowskie Rady źuropy, sygnatariusze niniejszej Karty,

zwa ywszy, i celem Rady źuropy jest zacie nienie wi zi pomi dzy państwami członkowskimi w celu ochrony i urzeczywistnienia idei oraz zasad, które stanowi ich wspólny dorobek;

zwa ywszy, e jednym ze rodków słu cych do realizacji tego celu jest zawieranie umów w dziedzinie administracji;

zwa ywszy, e społeczno ci lokalne stanowi jedn z zasadniczych podstaw ustroju demokratycznego;

zwa ywszy, e prawo obywateli do uczestnictwa w kierowaniu sprawami publicznymi jest jedn z demokratycznych zasad, wspólnych dla wszystkich państw członkowskich Rady Europy;

przekonane, e to wła nie na szczeblu lokalnym prawo to mo e być realizowane w sposób najbardziej bezpo redni;

przekonane, e istnienie społeczno ci lokalnych wyposa onych w rzeczywiste uprawnienia stwarza warunki dla zarz dzania skutecznego i pozostaj cego zarazem w bezpo redniej blisko ci obywatela;

wiadome faktu, e ochrona i ugruntowanie samorz du terytorialnego w poszczególnych krajach źuropy przyczyniaj si w powa nym stopniu do budowy źuropy w oparciu o zasady demokracji i decentralizacji władzyś

przyznaj c, e jest to mo liwe przy zało eniu, e społeczno ci lokalne wyposa one s w organy decyzyjne ukonstytuowane w sposób demokratyczny i korzystaj z szerokiej autonomii odno nie do kompetencji, sposobów ich wykonywania oraz rodków niezb dnych do realizacji ich zadań,

uzgodniły, co nast pujeŚ

Artykuł 1

Strony zobowi zuj si do uznania poni szych artykułów za wi ce w sposób i w zakresie przewidzianym w artykule 12 niniejszej Karty.

CZ Ć I

Artykuł 2

Podstawa konstytucyjna i prawna samorządu lokalnego

Zasada samorz dno ci lokalnej musi być uznana w prawie wewn trznym oraz, w miar mo liwo ci, w Konstytucji.

Artykuł 3

Koncepcja samorządu lokalnego

1. Samorz d lokalny oznacza prawo i zdolno ć społeczno ci lokalnych, w granicach okre lonych prawem, do kierowania i zarz dzania zasadnicz cz ci spraw publicznych na ich własn odpowiedzialno ć i w interesie ich mieszkańców.

2. Prawo to jest realizowane przez rady lub zgromadzenia, w których skład wchodz członkowie wybierani w wyborach wolnych, tajnych, równych, bezpo rednich i powszechnych i które mog dysponować organami wykonawczymi im podlegaj cymi. Przepis ten nie wyklucza mo liwo ci odwołania si do zgromadzeń obywateli, referendum lub ka dej innej formy bezpo redniego uczestnictwa obywateli, je li ustawa dopuszcza takie rozwi zanie.

Artykuł 4

Zakres działania samorządu lokalnego

1. Podstawowe kompetencje społeczno ci lokalnych s okre lone w Konstytucji lub w ustawie. To postanowienie nie wyklucza jednak e mo liwo ci przyznania społeczno ciom lokalnym uprawnień niezb dnych do realizacji specyficznych zadań, zgodnie z prawem.

2. Społeczno ci lokalne maj - w zakresie okre lonym prawem - pełn swobod działania w ka dej sprawie, która nie jest wył czona z ich kompetencji lub nie wchodzi w zakres kompetencji innych organów władzy.

3. Generalnie odpowiedzialno ć za sprawy publiczne powinny ponosić przede wszystkim te organy władzy, które znajduj si najbli ej obywateli. Powierzaj c te funkcje innemu organowi władzy, nale y uwzgl dnić zakres i charakter zadania oraz wymogi efektywno ci i gospodarno ci.

4. Kompetencje przyznane społeczno ciom lokalnym powinny być w zasadzie całkowite i wył czne i mog zostać zakwestionowane lub ograniczone przez inny organ władzy, centralny lub regionalny, jedynie w zakresie przewidzianym prawem.

5. W przypadku delegowania kompetencji społeczno ciom lokalnym przez organy władzy centralnej lub regionalnej, powinny one, w miar mo liwo ci, mieć pełn swobod dostosowania sposobu wykonywania tych kompetencji do warunków miejscowych.

6. Społeczno ci lokalne powinny być konsultowane o tyle, o ile jest to mo liwe, we wła ciwym czasie i w odpowiednim trybie, w trakcie opracowywania planów oraz podejmowania decyzji we wszystkich sprawach bezpo rednio ich dotycz cych.

Artykuł 5

Ochrona granic społeczno ci lokalnych

Ka da zmiana granic społeczno ci lokalnej wymaga uprzedniego przeprowadzenia konsultacji z zainteresowan społeczno ci , mo liwie w drodze referendum, je li ustawa na to zezwala.

Artykuł 6

Dostosowanie struktur i rodków administracyjnych do zadań społeczno ci lokalnych

1. Je li bardziej ogólne postanowienia ustawy nie stanowi inaczej, społeczno ci lokalne powinny móc samodzielnie ustalać sw wewn trzn struktur administracyjn , tworz c jednostki dostosowane do specyficznych potrzeb i umo liwiaj ce skuteczne zarz dzanie.

2. Status pracowników samorz dowych powinien umo liwiać zatrudnianie pracowników

wysoko wykwalifikowanych, w oparciu o kryterium umiej tno ci i kompetencji; w tym celu nale y przewidzieć odpowiednie zasady szkolenia, wynagradzania oraz mo liwo ci awansu zawodowego.

Artykuł 7

Warunki wykonywania uprawnień na szczeblu lokalnym

1. Status przedstawicieli wybieranych do władz lokalnych powinien zapewniać swobodne wykonywanie ich mandatu.

2. Status ten powinien zapewnić wyrównanie finansowe odpowiednio do kosztów poniesionych w zwi zku z wykonywaniem mandatu oraz, w razie potrzeby, wyrównanie finansowe za utracone zyski lub te wynagrodzenie za wykonan prac , jak równie odpowiednie ubezpieczenie społeczne.

3. Żunkcje lub działania nie daj ce si pogodzić z mandatem przedstawiciela wybranego do władz lokalnych mog być okre lone jedynie przez ustaw lub wynikać z podstawowych zasad prawnych.

Artykuł 8

Kontrola administracyjna działalno ci społeczno ci lokalnych

1. Wszelka kontrola administracyjna społeczno ci lokalnych mo e być dokonywana wył cznie w sposób oraz w przypadkach przewidzianych w Konstytucji lub w ustawie.

2. Wszelka kontrola administracyjna działalno ci społeczno ci lokalnych powinna w zasadzie mieć na celu jedynie zapewnienie przestrzegania prawa i zasad konstytucyjnych. Kontrola administracyjna mo e jednak e obejmować kontrol celowo ci realizowan przez organ wy szego szczebla w odniesieniu do zadań, których wykonanie zostało społeczno ciom lokalnym delegowane.

3. Kontrola administracyjna społeczno ci lokalnych powinna być sprawowana z zachowaniem proporcji mi dzy zakresem interwencji ze strony organu kontroli a znaczeniem interesów, które ma on chronić.

Artykuł 9

Zasady finansowe społeczno ci lokalnych

1. Społeczno ci lokalne maj prawo, w ramach narodowej polityki gospodarczej, do posiadania własnych wystarczaj cych zasobów finansowych, którymi mog swobodnie dysponować w ramach wykonywania swych uprawnień.

2. Wysoko ć zasobów finansowych społeczno ci lokalnych powinna być dostosowana do zakresu uprawnień przyznanych im przez Konstytucj lub przez prawo.

3. Przynajmniej cz ć zasobów finansowych społeczno ci lokalnych powinna pochodzić z opłat i podatków lokalnych, których wysoko ć społeczno ci te maj prawo ustalać, w zakresie okre lonym ustaw .

4. Systemy finansowe, na jakich opieraj si zasoby pozostaj ce do dyspozycji społeczno ci lokalnych, powinny być wystarczaj co zró nicowane i elastyczne, aby mogły w miar mo liwo ci odpowiadać rzeczywistym zmianom zachodz cym w poziomie kosztów zwi zanych z wykonywaniem uprawnień.

5. Ochrona społeczno ci lokalnych, finansowo słabszych, wymaga zastosowania procedur wyrównawczych lub działań równowa cych, maj cych na celu korygowanie skutków nierównego podziału potencjalnych ródeł dochodów, a tak e wydatków, jakie te społeczno ci ponosz . Procedury lub działania tego typu nie powinny ograniczać swobody podejmowania decyzji przez społeczno ci lokalne w zakresie ich uprawnień własnych.

6. Społeczno ci lokalne powinny być konsultowane, w odpowiednim trybie, co do form przyznania im zasobów pochodz cych z redystrybucji dochodów.

7. O ile jest to mo liwe, subwencje przyznane społeczno ciom lokalnym nie powinny być przeznaczane na finansowanie specyficznych projektów. Przyznanie subwencji nie mo e zagra ać podstawowej wolno ci społeczno ci lokalnej do swobodnego prowadzenia własnej polityki w zakresie przyznanych jej uprawnień.

8. Dla potrzeb finansowania nakładów inwestycyjnych społeczno ci lokalne powinny mieć dost p do krajowego rynku kapitałowego, w granicach okre lonych prawem.

Artykuł 10

Prawo społeczno ci lokalnych do zrzeszania si

1. Wykonuj c swoje uprawnienia, społeczno ci lokalne maj prawo współpracować z innymi społeczno ciami lokalnymi oraz zrzeszać si z nimi - w granicach okre lonych prawem - w celu realizacji zadań, które stanowi przedmiot ich wspólnego zainteresowania.

2. Prawo społeczno ci lokalnych do przyst pienia do stowarzyszenia w celu ochrony i rozwijania wspólnych interesów oraz prawo do przyst pienia do mi dzynarodowego stowarzyszenia społeczno ci lokalnych b dzie uznane w ka dym państwie.

3. Społeczno ci lokalne mog współpracować ze społeczno ciami innych państw na warunkach przewidzianych prawem.

Artykuł 11

Prawna ochrona samorządu lokalnego

Społeczno ci lokalne maj prawo do odwołania na drodze s dowej w celu zapewnienia swobodnego wykonywania uprawnień oraz poszanowania zasad samorz dno ci lokalnej, przewidzianych w Konstytucji lub w prawie wewn trznym.

UST PÓW W KARCIź JźST 30. KA DA Zź STRON ZOBOWI ZUJź SI DO UZNANIA ZA

WI Cź CO NAJMNIźJ 20 UST PÓW KARTY, Z KTÓRYCH CO NAJMNIźJ 10 ZOSTANIź WYBRANź SPO RÓD TYCH ZAZNACZONYCH NA CZERWONO.

Artykuł 13

Społeczno ci, do których Karta ma zastosowanie

Zasady samorz dno ci lokalnej zawarte w niniejszej Karcie maj zastosowanie do wszystkich kategorii społeczno ci lokalnych istniej cych na terytorium Strony. Jednak e ka da ze Stron mo e - w momencie składania dokumentu ratyfikacyjnego, przyj cia lub zatwierdzenia - wskazać te kategorie społeczno ci lokalnych lub regionalnych, do których zamierza ograniczyć stosowanie niniejszej Karty, lub te, do których Karta nie b dzie miała zastosowania. Strona mo e równie wł czyć inne kategorie społeczno ci lokalnych lub regionalnych do zakresu stosowania Karty w drodze pó niejszego powiadomienia o tym Sekretarza Generalnego Rady Europy.

Artykuł 15

Podpisanie, ratyfikacja, wej cie w życie

1. Niniejsza Karta jest otwarta do podpisu dla państw członkowskich Rady źuropy. Podlega ratyfikacji, przyj ciu lub zatwierdzeniu. Dokument ratyfikacyjny, przyj cia lub zatwierdzenia zostanie zdeponowany u Sekretarza Generalnego Rady Europy.

2. Niniejsza Karta wejdzie w ycie w pierwszym dniu miesi ca nast puj cego po upływie trzech miesi cy od dnia wyra enia zgody na zwi zanie si Kart przez cztery państwa członkowskie Rady źuropy, zgodnie z przepisem poprzedniego ust pu.

3. W stosunku do ka dego państwa członkowskiego, które wyrazi w pó niejszym terminie zgod na zwi zanie si Kart , wejdzie ona w ycie w pierwszym dniu miesi ca nast puj cego po upływie trzech miesi cy od dnia zło enia dokumentu ratyfikacyjnego, przyj cia lub zatwierdzenia.

Artykuł 16

Klauzula terytorialna

1. Ka de państwo mo e przy podpisywaniu albo w momencie składania dokumentu ratyfikacyjnego, przyj cia, zatwierdzenia lub przyst pienia okre lić terytorium lub terytoria, na których Karta b dzie stosowana.

2. Ka de państwo mo e w jakimkolwiek pó niejszym terminie, w drodze o wiadczenia skierowanego do Sekretarza Generalnego Rady Europy, rozszerzyć stosowanie niniejszej Karty na ka de inne terytorium wskazane w tym o wiadczeniu. W stosunku do tego terytorium Karta wejdzie w ycie pierwszego dnia miesi ca nast puj cego po upływie trzech miesi cy od dnia otrzymania o wiadczenia przez Sekretarza Generalnego.

3. Ka de o wiadczenie sporz dzone na podstawie przepisów dwóch poprzednich ust pów mo e być wycofane odno nie do ka dego terytorium wskazanego w tym o wiadczeniu, w drodze powiadomienia skierowanego do Sekretarza Generalnego. Wycofanie to nabierze mocy pierwszego dnia nast puj cego po upływie sze ciu miesi cy od dnia otrzymania powiadomienia przez Sekretarza Generalnego.

Artykuł 17

Wypowiedzenie

1. adne państwo nie mo e wypowiedzieć niniejszej Karty przed upływem pi ciu lat od dnia wej cia dla niego w ycie niniejszej Karty. Sekretarz Generalny Rady Europy zostanie powiadomiony o wypowiedzeniu z sze ciomiesi cznym wyprzedzeniem. Wypowiedzenie takie nie wpływa na wa no ć Karty w stosunku do innych Stron, pod warunkiem e ich liczba nie b dzie mniejsza ni cztery.

2. Ka da Strona mo e zgodnie z przepisami zawartymi w poprzednim ust pie wypowiedzieć ka dy z przyj tych ust pów cz ci I Karty, pod warunkiem e liczba i kategoria ust pów, do których przestrzegania Strona b dzie zobowi zana, s zgodne z przepisem artykułu 12 ust p 1. W stosunku do ka dej Strony, która w wyniku wypowiedzenia którego ust pu nie zastosuje si do przepisu artykułu 12 ust p 1, przyjmuje si , e Strona ta wypowiedziała tak e Kart .

Po zaznajomieniu si z powy sz Kart , w imieniu Rzeczypospolitej Polskiej o wiadczam, eŚ

- została ona uznana za słuszn w cało ci, jak i ka de z postanowień w niej zawartych, - jest przyj ta, ratyfikowana i potwierdzona, - b dzie niezmiennie zachowywana. Na dowód czego wydany został akt niniejszy, opatrzony piecz ci Rzeczypospolitej

Polskiej. Dano w Warszawie dnia 26 kwietnia 1993 r.

Ustawa z 1994r. o SKO

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Samorządowe kolegia odwoławcze, zwane dalej "kolegiami", są organami wy szego stopnia, w rozumieniu przepisów KPA i Ordynacji podatkowej w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej nale ących do wła ciwo ci jednostek samorządu terytorialnego, je eli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Na zasadach okre lonych w odrębnych ustawach kolegia orzekają w innych sprawach ni wymienione w ust. 1.

Art. 2. W sprawach, o których mowa w art. 1 ust. 1, kolegia są organami wła ciwymi w szczególno ci do rozpatrywania odwołań od decyzji, za aleń na postanowienia, ądań wznowienia postępowania lub do stwierdzania niewa no ci decyzji.

Art. 2a. 1. Obszar wła ciwo ci miejscowej kolegium okre la, w drodze rozporządzenia, Prezes Rady Ministrów, na wniosek Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.

2. Organem wy szego stopnia w stosunku do organów samorządu województwa jest kolegium mające siedzibę w mie cie będącym siedzibą władz samorządu województwa.

Art. 3. Kolegia są państwowymi jednostkami bud etowymi.

Art. 3a. 1. Nadzór nad działalno cią administracyjną kolegiów sprawuje Prezes Rady Ministrów.

2. Prezes Rady Ministrów mo e powierzyć wykonywanie nadzoru, o którym mowa w ust. 1, ministrowi wła ciwemu do spraw administracji publicznej.

3. (uchylony) 4. Sprawowanie nadzoru nad działalno cią administracyjną kolegiów polega w

szczególno ci naŚ 1) przeprowadzaniu kontroli organizacji i warunków pracy kolegiów, w tym na badaniu:

a) prawidłowo ci stosowania przepisów regulaminu organizacyjnego, b) terminowo ci załatwiania spraw oraz stanu zaległo ci, ze szczególnym

uwzględnieniem spraw, w których postępowanie administracyjne trwa dłu ej ni 6 miesięcy,

c) prowadzenia ksiąg i innych urządzeń ewidencyjnych oraz rzetelno ci sporządzania informacji o działalno ci kolegium,

2) analizie rocznych informacji o działalno ci kolegium, 3) rozpatrywaniu skarg na pozaorzeczniczą działalno ć kolegiów, 4) badaniu zachowania trybu i wymogów wyłaniania kandydatów na prezesa kolegium, 5) badaniu zachowania trybu i wymogów wyłaniania kandydatów na członków kolegium, 6) badaniu prawidłowo ci przeprowadzonego postępowania wyja niającego w celu ustalenia

okoliczno ci faktycznych i prawnych uzasadniających odwołanie prezesa kolegium, 7) badaniu prawidłowo ci przeprowadzonego postępowania wyja niającego i postępowania

dyscyplinarnego w celu ustalenia okoliczno ci faktycznych i prawnych uzasadniających ukaranie członka kolegium. 5. Organ nadzoru sprawuje nadzór nad kolegiami przy pomocy komórki organizacyjnej

wła ciwej do spraw nadzoru lub wła ciwej do spraw kontroli.

Rozdział 2

Ustrój kolegiów

Art. 4. 1. Organami kolegium sąŚ 1) zgromadzenie ogólne kolegium, 2) prezes kolegium.

2. W skład kolegium wchodząŚ prezes, wiceprezes oraz pozostali członkowie. 3. Członkostwo w kolegium ma charakter etatowy lub pozaetatowy. 4. Liczbę członków kolegium okre la zgromadzenie ogólne kolegium na wniosek prezesa

kolegium. 5. Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Krajowej Reprezentacji Samorządowych

Kolegiów Odwoławczych, okre li, w drodze rozporządzenia, maksymalną liczbę etatowych członków kolegium.

Art. 5. 1. Prezes Rady Ministrów na wniosek zgromadzenia ogólnego kolegium powołuje prezesa kolegium spo ród dwóch kandydatów będących etatowymi członkami kolegium.

2. Zgromadzenie ogólne kolegium dokonuje wyboru kandydatów na prezesa kolegium w głosowaniu tajnym, bezwzględną większo cią głosów, w obecno ci co najmniej 3/5 swojego składu. W przypadku uzyskania wymaganej większo ci głosów przez więcej ni dwóch kandydatów, wnioskiem zostają objęci dwaj kandydaci, którzy uzyskali kolejno najwy szą liczbę głosów. W przypadku uzyskania wymaganej większo ci głosów przez jednego kandydata lub nieuzyskania wymaganej większo ci przez adnego kandydata, zarządza się ponownie głosowanie w celu wyłonienia odpowiednio jednego lub dwóch kandydatów. Kandydatem lub kandydatami zostają te osoby, które uzyskały kolejno największą liczbę głosów.

3. Kadencja prezesa kolegium trwa 6 lat licząc od dnia powołania. 4. Po upływie kadencji dotychczasowy prezes pełni swoje obowiązki do czasu powołania

nowego prezesa kolegium. 5. Zgromadzenie ogólne kolegium w sprawie, o której mowa w ust. 2, zwołuje się w

terminie przypadającym w ciągu 30 dni od dnia upływu kadencji prezesa kolegium. O terminie zwołania zgromadzenia prezes lub wiceprezes kolegium zawiadamia przewodniczącego Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.

6. Przewodniczący Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych ogłasza, w siedzibach samorządowych kolegiów odwoławczych, informację o terminie zwołania zgromadzenia ogólnego kolegium w sprawie wyboru kandydatów na prezesa kolegium oraz o przewidzianym w regulaminie organizacyjnym trybie zgłaszania kandydatów na to stanowisko.

Art. 6. 1. Odwołanie prezesa kolegium następuje w przypadkuŚ 1) zło enia rezygnacji ze stanowiska, 2) skazania prawomocnym wyrokiem, orzeczonym za przestępstwo popełnione z winy

umy lnej, 3) gdy przestał spełniać warunki okre lone w art. 7 ust. 1 pkt 1. 4) (uchylony).

1a. Prezes Rady Ministrów mo e odwołać prezesa kolegium w przypadku stwierdzenia przez ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej powtarzającego się naruszania prawa podczas wykonywania obowiązków lub uchylania się od ich wykonywania.

2. Prezesa kolegium odwołuje Prezes Rady Ministrów. 3. Odwołanie prezesa kolegium z przyczyny, o której mowa w ust. 1a, następuje na

wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej po przeprowadzeniu, z udziałem zainteresowanego i po zasięgnięciu opinii zgromadzenia ogólnego kolegium, postępowania wyja niającego, w którym ustala się występowanie okoliczno ci wymienionych w tym przepisie.

4. Decyzję o odwołaniu, wraz z uzasadnieniem, doręcza się zainteresowanemu. Na decyzję o odwołaniu zainteresowanemu słu y prawo wniesienia skargi do sądu

administracyjnego w terminie 14 dni od dnia jej doręczenia. Wniesienie skargi wstrzymuje odwołanie ze stanowiska. Sąd administracyjny wyznacza rozprawę w tej sprawie w terminie przypadającym w ciągu 30 dni od dnia przekazania odpowiedzi na skargę.

5. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 4, stosuje się odpowiednio przepisy o zaskar aniu do sądu decyzji administracyjnych. Przepisów art. 52 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. Nr 153, poz. 1270) nie stosuje się.

6. W razie prawomocnego odwołania prezesa kolegium, wiceprezes kolegium zwołuje niezwłocznie zgromadzenie ogólne kolegium w sprawie, o której mowa w art. 5 ust. 2. Przepisy art. 5 ust. 5 i 6 stosuje się odpowiednio.

7. Po upływie kadencji prezesa kolegium albo odwołaniu prezesa kolegium w związku ze zło oną rezygnacją jego dotychczasowy stosunek pracy przekształca się - na jego wniosek - w stosunek pracy etatowego członka kolegium, w którym pełnił funkcję albo w którym był zatrudniony przed objęciem stanowiska prezesa.

8. W przypadku gdy przekształcenie stosunku pracy prezesa kolegium powodowałoby przekroczenie liczby członków kolegium, o której mowa w art. 4 ust. 5, albo wynikającej z bud etu państwa liczby etatów kalkulacyjnych i limitu rodków na wynagrodzenia, liczby te zwiększa się o jeden, a uzupełnienie rodków na wynagrodzenia następuje z rezerwy bud etu państwa przeznaczonej na sfinansowanie nieprzewidzianych zmian organizacyjnych.

Art. 7. 1. Etatowym członkiem kolegium mo e być osoba, któraŚ 1) ma obywatelstwo polskie i korzysta z pełni praw publicznych, 2) ukończyła magisterskie studia prawnicze lub administracyjne, 3) wykazuje się wysokim poziomem wiedzy prawniczej w zakresie administracji publicznej

oraz ma do wiadczenie zawodowe, 4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem, orzeczonym za przestępstwo popełnione z

winy umy lnej. 1a. Pozaetatowym członkiem kolegium mo e być osoba spełniająca wymagania

okre lone w ust. 1 pkt 1, 3 i 4, je eli ma wy sze wykształcenie. 2. Członka kolegium powołuje Prezes Rady Ministrów, na wniosek prezesa kolegium,

zgłoszony po uzyskaniu opinii zgromadzenia ogólnego kolegium, przyjętej w głosowaniu tajnym, większo cią głosów, w obecno ci co najmniej połowy jego składu.

3. Kandydatów na członków kolegium przedstawia jego prezes. 4. Powołanie etatowych członków kolegium następuje na czas nieokre lony. 5. Wiceprezesa powołuje, spo ród etatowych członków kolegium, i odwołuje Prezes Rady

Ministrów na wniosek prezesa kolegium. 6. Odwołanie członka kolegium następuje na wniosek prezesa kolegium w przypadkach

okre lonych w art. 6 ust. 1 pkt 1-3 i w razie prawomocnego orzeczenia kary wykluczenia ze składu kolegium przez wła ciwą komisję dyscyplinarną.

7. Pozaetatowi członkowie kolegium wybierani są na okres 6 lat, z tym e co 3 lata następuje wybór połowy ich składu.

8. Prezes kolegium oraz etatowi członkowie kolegium nie mogą nale eć do partii politycznej ani prowadzić działalno ci politycznej.

Art. 8. 1. Kandydatów na członków kolegium wyłania się w drodze konkursu. 2. Konkurs ogłasza prezes kolegium, który przewodniczy pracom komisji konkursowej. 3. W skład komisji konkursowej oprócz prezesa kolegium wchodzi dwóch członków

wybranych przez zgromadzenie ogólne kolegium. 4. W miarę potrzeby, konkurs przeprowadza się równie w związku z konieczno cią

uzupełnienia składu kolegium, w szczególno ci gdy został on zmniejszony z powodów, o których mowa w art. 6 ust. 1. Nowi pozaetatowi członkowie są wybierani na okres do końca kadencji ustalonej zgodnie z art. 7 ust. 7.

5. Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych, okre li, w drodze rozporządzenia, tryb przeprowadzania konkursu

na członków kolegium.

Art. 9. 1. Członkostwa w kolegium nie mo na łączyć z: 1) mandatem posła lub senatora, 2) mandatem radnego lub członkostwem w organie wykonawczym jednostki samorządu

terytorialnego, 3) zatrudnieniem w urzędzie gminy, starostwie lub urzędzie marszałkowskim, 4) członkostwem w kolegium regionalnej izby obrachunkowej.

2. Etatowego członkostwa kolegium nie mo na łączyć równie z zatrudnieniem na stanowisku sędziego i prokuratora oraz zatrudnieniem w tym samym województwie w administracji państwowej.

3. Członek kolegium mo e być, na jego wniosek lub za jego zgodą, przeniesiony do innego kolegium. Przeniesienie następuje na podstawie decyzji prezesa kolegium, do którego członek ten ma być przyjęty, podjętej w porozumieniu z prezesem tego kolegium, którego był członkiem.

Art. 10. 1. Członkowie kolegium w zakresie wykonywania czynno ci okre lonych ustawą korzystają z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

2. Pozaetatowym członkom kolegium, którzy ulegli wypadkowi w czasie wykonywania czynno ci okre lonych ustawą, przysługujeŚ 1) renta inwalidzka - w razie zaliczenia do jednej z grup inwalidów, 2) jednorazowe odszkodowanie - w razie zaliczenia do I lub II grupy inwalidów.

3. Członkom rodziny osób, które zmarły wskutek wypadków przy pracy okre lonych w ust. 2, przysługuje renta rodzinna oraz jednorazowe odszkodowanie.

4. wiadczenia wymienione w ust. 2 i 3 wypłaca Zakład Ubezpieczeń Społecznych z Żunduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 10a. Członkostwo w kolegium ustaje z powoduŚ 1) mierci, 2) odwołania, 3) przeniesienia do innego kolegium, 4) trwałej utraty zdolno ci fizycznej lub psychicznej do pracy na zajmowanym stanowisku,

stwierdzonej orzeczeniem lekarza orzecznika Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.

Art. 11. 1. Prezes kolegium kieruje pracami kolegium, a w szczególno ciŚ 1) reprezentuje kolegium na zewnątrz, 2) przedkłada, po przyjęciu przez zgromadzenie ogólne kolegium, Prezesowi Rady

Ministrów, ministrowi wła ciwemu do spraw administracji publicznej i sejmikowi województwa roczną informację o działalno ci kolegium w terminie do końca I kwartału roku następującego po roku objętym informacją,

3) opracowuje projekt regulaminu organizacyjnego kolegium, 4) zgłasza wniosek o ustalenie liczby członków kolegium, 5) ogłasza konkurs na członków kolegium, 6) przewodniczy pracom komisji konkursowej, 7) przedstawia kandydatów na członków kolegium wyłonionych w drodze konkursu, 8) występuje z wnioskami o powołanie i o odwołanie wiceprezesa kolegium oraz członka

kolegium, 9) czuwa nad jednolito cią orzecznictwa oraz sprawno cią pracy kolegium, 10) wyznacza przewodniczących składów orzekających.

2. Prezes kolegium wykonuje równie czynno ci przewidziane przepisami prawa dla organów administracji publicznej, niezastrze one dla składu orzekającego.

Art. 12. 1. Zgromadzenie ogólne kolegium zwołuje prezes kolegium co najmniej dwa razy w roku. Zgromadzenie zwołuje się tak e na pisemny wniosek co najmniej połowy

członków kolegium w terminie 14 dni od dnia jego zło enia. Zgromadzeniu ogólnemu kolegium przewodniczy prezes kolegium.

2. W skład zgromadzenia ogólnego kolegium wchodzą osoby, o których mowa w art. 4 ust. 2.

3. Do wła ciwo ci zgromadzenia ogólnego kolegium nale yŚ 1) uchwalanie regulaminu organizacyjnego kolegium, 2) wybór członków komisji konkursowej zgodnie z art. 8 ust. 3, 3) przyjmowanie rocznej informacji o działalno ci kolegium, 3a) wybór kandydatów na prezesa kolegium, 4) podejmowanie uchwał w innych sprawach przewidzianych przepisami prawa lub

przedstawionych przez prezesa kolegium. 4. Z zastrze eniem przepisu art. 5 ust. 2, uchwały zgromadzenia ogólnego kolegium

zapadają większo cią głosów, w obecno ci co najmniej połowy składu kolegium. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos prezesa kolegium.

Art. 13. Obsługę kancelaryjno-biurową kolegium zapewnia biuro kolegium.

Art. 14. Wojewoda zapewnia kolegium mo liwo ć korzystania z niezbędnych lokali, za odpłatno cią nie przekraczającą kosztów ponoszonych faktycznie na ich utrzymanie.

Art. 15. 1. (skre lony). 2. Prezes kolegium nawiązuje i rozwiązuje stosunek pracy:

1) na podstawie powołania - z etatowymi członkami kolegium, 2) na podstawie umowy o pracę - z pracownikami biura kolegium.

3. Podstawą rozwiązania stosunku pracy etatowego członka kolegium jest ustanie członkostwa wskutek odwołania.

4. Pozaetatowi członkowie kolegium otrzymują wynagrodzenie za udział w posiedzeniach oraz zwrot kosztów podró y.

5. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady wynagradzania prezesa, wiceprezesa i pozostałych członków kolegium oraz szczegółowe zasady wynagradzania pracowników biura kolegium.

6. Wynagrodzenie zasadnicze prezesa, wiceprezesa i etatowych członków kolegium stanowi wielokrotno ć kwoty bazowej, której wysoko ć ustaloną według odrębnych zasad okre la ustawa bud etowa. Wysoko ć wynagrodzenia jest ró nicowana ze względu na sta pracy i pełnioną funkcję.

7. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, wielokrotno ć kwoty bazowej, o której mowa w ust. 6. Wielokrotno ć ta nie mo e być mniejsza ni 3,0.

Art. 16. 1. Prezes kolegium dokonuje, w imieniu kolegium, czynno ci z zakresu prawa pracy wobec etatowych członków kolegium i pracowników biura kolegium.

2. W sprawach nieuregulowanych w ustawie, dotyczących stosunku pracy etatowych członków kolegium i pracowników biura kolegium, mają odpowiednie zastosowanie przepisy o pracownikach samorządowych.

Art. 16a. Członek kolegium podlega odpowiedzialno ci dyscyplinarnej w związku z postępowaniem uchybiającym jego obowiązkom lub godno ci zawodowej.

Art. 16b. 1. Karami dyscyplinarnymi sąŚ 1) upomnienie, 2) nagana, 3) nagana z ostrze eniem, 4) wykluczenie ze składu kolegium.

2. Odpis orzeczenia kary dyscyplinarnej wraz z uzasadnieniem włącza się do akt osobowych członka kolegium.

Art. 16c. 1. W sprawach dyscyplinarnych członków kolegiów orzekająŚ 1) w pierwszej instancji - komisja dyscyplinarna kolegium, 2) w drugiej instancji - komisja dyscyplinarna przy Krajowej Reprezentacji Samorządowych

Kolegiów Odwoławczych. 2. Komisje dyscyplinarne składają się z trzech etatowych członków kolegiów. 3. Tryb wyboru etatowych członków kolegiów do komisji dyscyplinarnych okre li

regulamin uchwalony przez Krajową Reprezentację Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.

4. Komisje dyscyplinarne są niezawisłe w zakresie orzecznictwa dyscyplinarnego i nie są związane rozstrzygnięciami innych organów stosujących prawo, z wyjątkiem prawomocnego skazującego wyroku sądu, oraz samodzielnie rozstrzygają wszelkie zagadnienia faktyczne i prawne.

Art. 16d. 1. Postępowanie dyscyplinarne wszczyna komisja dyscyplinarna pierwszej instancji na wniosek prezesa kolegium.

2. Prezes kolegium oraz Krajowa Reprezentacja Samorządowych Kolegiów Odwoławczych mogą powoływać, spo ród etatowych członków kolegiów, rzeczników dyscyplinarnych, do których nale y prowadzenie w ich imieniu postępowania wyja niającego oraz popieranie przed komisją dyscyplinarną wniosku o ukaranie.

3. Wymierzenie za ten sam czyn kary w postępowaniu karnym lub w postępowaniu w sprawach o wykroczenia nie stanowi przeszkody do wszczęcia postępowania przed komisją dyscyplinarną.

4. Komisja dyscyplinarna wydaje orzeczenie po przeprowadzeniu rozprawy oraz po wysłuchaniu uczestników postępowania.

5. Obwiniony członek etatowy kolegium ma prawo do korzystania z pomocy wybranego przez siebie obrońcy. W przypadku obwinionych członków pozaetatowych kolegium, je eli nie wybiorą sobie obrońcy, przewodniczący składu orzekającego wyznacza obrońcę z urzędu spo ród członków etatowych kolegium.

6. Od orzeczenia komisji dyscyplinarnej kolegium ka da ze stron mo e odwołać się do komisji dyscyplinarnej przy Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych w ciągu 14 dni od dnia doręczenia orzeczenia.

7. Od orzeczeń komisji dyscyplinarnej przy Krajowej Reprezentacji Samorządowych Kolegiów Odwoławczych stronom słu y odwołanie do wła ciwego ze względu na miejsce zamieszkania obwinionego sądu apelacyjnego - sądu pracy i ubezpieczeń społecznych.

8. Do rozpatrzenia odwołania stosuje się przepisy Kodeksu postępowania cywilnego o apelacji. Od orzeczenia sądu apelacyjnego skarga kasacyjna nie przysługuje.

Art. 16e. 1. Postępowanie dyscyplinarne nie mo e być wszczęte po upływie 4 miesięcy od dnia powzięcia przez wła ciwy organ wiadomo ci o popełnieniu czynu uzasadniającego nało enie kary i po upływie 3 lat od dnia popełnienia tego czynu. Je eli czyn stanowi przestępstwo, okres ten nie mo e być krótszy od okresu przedawnienia cigania tego przestępstwa.

2. Kary dyscyplinarne ulegają zatarciu po upływie 3 lat od dnia doręczenia ukaranemu prawomocnego orzeczenia o ukaraniu, je eli w tym okresie nie został on ponownie ukarany dyscyplinarnie lub sądownie.

3. Do wzywania i przesłuchiwania obwinionego, wiadków i biegłych oraz przeprowadzania innych dowodów w postępowaniu wyja niającym i dyscyplinarnym stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania karnego.

4. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb postępowania wyja niającego i postępowania dyscyplinarnego oraz wykonywania kar dyscyplinarnych i ich zatarcia.

Rozdział 3

Zasady działania kolegium

Art. 17. 1. Orzeczenia kolegium zapadają po przeprowadzeniu rozprawy lub na posiedzeniu niejawnym. Orzeczenia kolegium, z zastrze eniem art. 79 ust. 5, 6 i 9, art. 80 ust. 1 i 3 oraz art. 81 ust. 1 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomo ciami (Dz. U. z 2000 r. Nr 46, poz. 543), wydawane są w formie decyzji albo postanowień.

2. Kolegium wydaje orzeczenia po odbyciu niejawnej narady składu orzekającego, obejmującej dyskusję oraz głosowanie nad orzeczeniem i zasadniczymi motywami rozstrzygnięcia. Sprawę przedstawia członek kolegium wyznaczony jako jej sprawozdawca.

3. Orzeczenia zapadają większo cią głosów. Członek składu orzekającego nie mo e wstrzymać się od głosu.

4. Członek składu orzekającego, który został przegłosowany, ma prawo zgłosić przy podpisywaniu orzeczenia zdanie odrębne, uzasadniając je na pi mie w terminie 7 dni od dnia odbycia narady.

5. Orzeczenia kolegium podpisują wszyscy członkowie składu nie wyłączając przegłosowanego.

Art. 18. 1. Kolegium orzeka w składzie trzyosobowym, chyba e przepisy szczególne stanowią inaczej. Składowi orzekającemu przewodniczy prezes lub etatowy członek kolegium.

2. Zasady wyznaczania składów orzekających okre la regulamin, o którym mowa w art. 12 ust. 3 pkt 1.

3. Członkowie kolegium nieposiadający wykształcenia prawniczego lub administracyjnego są wyznaczani do składów orzekających z uwzględnieniem ich kwalifikacji zawodowych.

Art. 18a. W postępowaniu przed kolegium nie mo e reprezentować strony: 1) adwokat wykonujący zawód w kancelarii adwokackiej, zespole adwokackim oraz w

spółce jawnej lub cywilnej z wyłącznym udziałem adwokatów lub adwokatów i radców prawnych albo w spółce komandytowej, w której komplementariuszami są wyłącznie adwokaci lub adwokaci i radcowie prawni, przy czym wyłącznym przedmiotem działalno ci takich spółek jest wiadczenie pomocy prawnej,

2) radca prawny wykonujący zawód w kancelarii radcy prawnego oraz w spółce jawnej lub cywilnej z wyłącznym udziałem radców prawnych lub radców prawnych i adwokatów albo w spółce komandytowej, w której komplementariuszami są wyłącznie radcowie prawni lub radcowie prawni i adwokaci, przy czym wyłącznym przedmiotem działalno ci takich spółek jest wiadczenie pomocy prawnej,

3) doradca podatkowy wykonujący zawód w spółce niemającej osobowo ci prawnej z wyłącznym udziałem doradców podatkowych

- w których członkiem, wspólnikiem, udziałowcem lub komplementariuszem jest etatowy członek kolegium.

Art. 19. 1. Do wykonywania przez kolegium zadań, o których mowa w art. 1 i 2, stosuje się przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego oraz Ordynacji podatkowej, z uwzględnieniem przepisów niniejszej ustawy.

2. W szczególno ci kolegium jest uprawnione do: 1) ądania niezbędnych dla wydania orzeczenia informacji i dokumentów dotyczących

działalno ci organów jednostek samorządu terytorialnego, 2) wglądu w dokumentację związaną z załatwieniem spraw, o których mowa w art. 1 i 2.

3. ądając wglądu w dokumentację związaną z załatwieniem sprawy, członek kolegium przedkłada wła ciwemu organowi imienne upowa nienie podpisane przez prezesa kolegium. Upowa nienie załącza się do akt sprawy.

Art. 20. 1. W przypadku stwierdzenia istotnych uchybień w pracy organu jednostki samorządu terytorialnego, prezes kolegium wydaje postanowienie sygnalizacyjne, którego odpisy przekazuje organowi jednostki samorządu terytorialnego i, odrębnie, komisji rewizyjnej odpowiednio rady gminy, powiatu albo sejmiku województwa oraz wła ciwemu wojewodzie.

2. Postanowienie, o którym mowa w ust. 1, stanowi podstawę do wszczęcia postępowania dyscyplinarnego w stosunku do pracowników samorządowych, je eli ich działanie lub zaniechanie jest przyczyną powstania uchybień w pracy organu jednostki samorządu terytorialnego.

3. Wła ciwe organy powiadamiają kolegium w terminie 30 dni o zajętym stanowisku.

Art. 21. 1. Przy orzekaniu członkowie składów orzekających kolegium są związani wyłącznie przepisami powszechnie obowiązującego prawa.

2. Kontrolę orzecznictwa kolegiów sprawuje sąd administracyjny.

Art. 22. (skre lony).

Art. 23. Zgromadzeni na wspólnym posiedzeniu prezesi kolegiów tworzą, z mocy prawa, Krajową Reprezentację Samorządowych Kolegiów Odwoławczych.

Art. 24. 1. Do zadań zgromadzenia, o którym mowa w art. 23, nale yŚ 1) wymiana do wiadczeń w zakresie organizacji i funkcjonowania kolegiów, a tak e ich

działalno ci orzeczniczej, 2) opiniowanie projektów aktów prawnych w szczególno ci dotyczących kolegiów i

postępowania administracyjnego, 3) okre lenie zasad organizacji prac zgromadzenia oraz podejmowanie uchwał w innych

istotnych sprawach dotyczących kolegiów. 2. Obsługę zgromadzenia zapewnia, ka dorazowo, biuro kolegium, w którego siedzibie

odbywa się posiedzenie zgromadzenia.

Art. 29. 1. Kolegia odwoławcze przy sejmikach samorządowych, działające na podstawie dotychczasowych przepisów, stają się, z dniem wej cia w ycie ustawy, samorządowymi kolegiami odwoławczymi.

Ustawa z 1990r. o SG

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Mieszkańcy gminy tworzą z mocy prawa wspólnotę samorządową. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o gminie, należy przez to rozumieć wspólnotę

samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Art. 2. 1. Gmina wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialno ć.

2. Gmina posiada osobowo ć prawną. 3. Samodzielno ć gminy podlega ochronie sądowej.

Art. 3. 1. O ustroju gminy stanowi jej statut. 2. Projekt statutu gminy powyżej 300.000 mieszkańców podlega uzgodnieniu z

Prezesem Rady Ministrów na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej. 3. W sprawach spornych rozstrzyga Rada Ministrów.

Art. 4. 1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia: 1) tworzy, łączy, dzieli i znosi gminy oraz ustala ich granice; 2) nadaje gminie lub miejscowo ci status miasta i ustala jego granice; 3) ustala i zmienia nazwy gmin oraz siedziby ich władz.

2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane także na wniosek zainteresowanej rady gminy.

3. Ustalenie i zmiana granic gmin dokonywane są w sposób zapewniający gminie terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolno ć wykonywania zadań publicznych.

4. Nadanie gminie lub miejscowo ci statusu miasta, ustalenie jego granic i ich zmiana dokonywane są w sposób uwzględniający infrastrukturę społeczną i techniczną oraz układ urbanistyczny i charakter zabudowy.

5. Zmiany, o których mowa w ust. 1, następują z dniem 1 stycznia.

Art. 4a. 1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, wymaga zasięgnięcia przez ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej opinii zainteresowanych rad gmin, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmian granic gmin naruszających granice powiatów lub województw - dodatkowo opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Konsultacje z mieszkańcami w sprawach zmiany granic gmin lub granic miasta polegającej na wyłączeniu obszaru lub czę ci obszaru jednostki pomocniczej gminy i jego włączeniu do sąsiedniej jednostki pomocniczej tej gminy lub do sąsiedniej gminy mogą zostać ograniczone do: 1) mieszkańców jednostki pomocniczej gminy objętych zmianą - przez odpowiednie rady

gmin; 2) mieszkańców gmin objętych zmianą naruszającą granice powiatów lub województw -

przez odpowiednie rady powiatów lub sejmiki województw. 3. W przypadku niewyrażenia opinii, o której mowa w ust. 1, w terminie 3 miesięcy od

dnia otrzymania wystąpienia o opinię, wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony.

4. W przypadku przeprowadzenia referendum lokalnego w sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy, o którym mowa w art. 4c, konsultacji z mieszkańcami, o których mowa w ust. 1 i 2, nie przeprowadza się.

Art. 4b. 1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4 ust. 1, na wniosek rady gminy wymaga: 1) wniosku rady gminy poprzedzonego przeprowadzeniem przez tę radę konsultacji z

mieszkańcami, wraz z uzasadnieniem oraz niezbędnymi dokumentami, mapami i informacjami potwierdzającymi zasadno ć wnioskuś

2) opinii rad gmin objętych wnioskiem, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmiany granic gminy naruszającej granice powiatów lub województw - opinii odpowiednich rad powiatów lub sejmików województw;

3) opinii wojewody wła ciwego dla gminy lub gmin objętych wnioskiem. 2. Do wniosku i opinii, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 4a ust. 2 i 3 stosuje się

odpowiednio. 3. Rada gminy występuje z wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, do ministra wła ciwego

do spraw administracji publicznej za po rednictwem wojewody, w terminie do dnia 31 marca.

4. Rada Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy składaniu wniosków, o których mowa w ust. 1, oraz dokumenty, które należy dołączyć do wniosku.

Art. 4c. 1. W sprawie utworzenia, połączenia, podziału i zniesienia gminy oraz ustalenia granic gminy może być przeprowadzone referendum lokalne z inicjatywy mieszkańców.

2. Z inicjatywą przeprowadzenia referendum, o którym mowa w ust. 1, wystąpić może jedynie grupa co najmniej 15 obywateli, o której mowa w art. 11 ust. 1a ustawy z dnia 15 wrze nia 2000 r. o referendum lokalnym (Dz. U. Nr 88, poz. 985, z późn. zm.).

3. Referendum, o którym mowa w ust. 1, nie przeprowadza się, jeżeli z analizy przeprowadzonej przed referendum wynika, iż na skutek podziału lub ustalenia nowych granic gminy: 1) dochody podatkowe na mieszkańca gminy w zmienionych granicach lub gminy

utworzonej byłyby niższe od najniższych dochodów podatkowych na mieszkańca ustalonych dla poszczególnych gmin zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (Dz. U. z 2010 r. Nr 80, poz. 526, z późn. zm.)ś

2) gmina w zmienionych granicach lub gmina utworzona byłaby mniejsza od najmniejszej pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego ogłoszenie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4. 4. Analizy, o której mowa w ust. 3, dokonuje wła ciwy wojewoda. 5. W przypadku przeprowadzania z inicjatywy mieszkańców referendum, o którym

mowa w ust. 1, pytanie zawarte we wniosku, o którym mowa w art. 15 ust. 2 ustawy z dnia 15 wrze nia 2000 r. o referendum lokalnym, powinno okre lać szczegółowo proponowane zmiany w podziale terytorialnym państwa.

6. Wojewoda przekazuje ministrowi wła ciwemu do spraw administracji publicznej informację o publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym protokołu wyniku referendum, o którym mowa w ust. 1.

Art. 4d. Rada Ministrów nie przeprowadza zmian, o których mowa w art. 4 ust. 1 pkt 1, jeżeliŚ 1) dochody podatkowe na mieszkańca gminy w zmienionych granicach lub gminy

utworzonej byłyby niższe od najniższych dochodów podatkowych na mieszkańca ustalonych dla poszczególnych gmin zgodnie z ustawą z dnia 13 listopada 2003 r. o dochodach jednostek samorządu terytorialnegoś

2) gmina w zmienionych granicach lub gmina utworzona byłaby mniejsza od najmniejszej

pod względem liczby mieszkańców gminy w Polsce według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedzającego ogłoszenie rozporządzenia, o którym mowa w art. 4.

Art. 4e. 1. W przypadku tworzenia nowej gminy Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej wyznacza pełnomocnika do spraw utworzenia gminy spo ród pracowników podległych wojewodzie albo pracowników urzędu gminy, której obszar wchodzi w skład nowo tworzonej gminy.

2. Do czasu utworzenia nowej gminy zadaniem pełnomocnika, o którym mowa w ust. 1, jest przygotowanie organizacyjne i prawne gminy do wykonywania zadań publicznych.

3. Z dniem utworzenia gminy pełnomocnik, o którym mowa w ust. 1, przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji jej organów do czasu wyboru nowych organów gminy.

Art. 4f. Jeżeli w wyniku zmian w podziale terytorialnym państwa rada gminy została z mocy prawa rozwiązana na podstawie art. 390 § 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.), Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej wyznacza osobę, która wykonuje zadania i kompetencje rady gminy do czasu wyboru nowej rady.

Art. 5. 1. Gmina może tworzyć jednostki pomocniczeŚ sołectwa oraz dzielnice, osiedla i inne. Jednostką pomocniczą może być również położone na terenie gminy miasto.

2. Jednostkę pomocniczą tworzy rada gminy, w drodze uchwały, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami lub z ich inicjatywy.

3. Zasady tworzenia, łączenia, podziału oraz znoszenia jednostki pomocniczej okre la statut gminy.

4. (uchylony).

Art. 5a. 1. W wypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla gminy mogą być przeprowadzane na jej terytorium konsultacje z mieszkańcami gminy.

2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami gminy okre la uchwała rady gminy.

Art. 5b. 1. Gmina podejmuje działania na rzecz wspierania i upowszechniania idei samorządowej w ród mieszkańców gminy, w tym zwłaszcza w ród młodzieży.

2. Rada gminy na wniosek zainteresowanych rodowisk może wyrazić zgodę na utworzenie młodzieżowej rady gminy mającej charakter konsultacyjny.

3. Rada gminy, powołując młodzieżową radę gminy, nadaje jej statut okre lający tryb wyboru jej członków i zasady działania.

Art. 5c. 1. Gmina sprzyja solidarno ci międzypokoleniowej oraz tworzy warunki do pobudzania aktywno ci obywatelskiej osób starszych w społeczno ci lokalnej.

2. Rada gminy, z własnej inicjatywy lub na wniosek zainteresowanych rodowisk, może utworzyć gminną radę seniorów.

3. Gminna rada seniorów ma charakter konsultacyjny, doradczy i inicjatywny. 4. Gminna rada seniorów składa się z przedstawicieli osób starszych oraz przedstawicieli

podmiotów działających na rzecz osób starszych, w szczególno ci przedstawicieli organizacji pozarządowych oraz podmiotów prowadzących uniwersytety trzeciego wieku.

5. Rada gminy, powołując gminną radę seniorów, nadaje jej statut okre lający tryb wyboru jej członków i zasady działania, dążąc do wykorzystania potencjału działających organizacji osób starszych oraz podmiotów działających na rzecz osób starszych, a także zapewnienia sprawnego sposobu wyboru członków gminnej rady seniorów.

6. Rada gminy może w statucie jednostki pomocniczej upoważnić ją do utworzenia rady seniorów jednostki pomocniczej. Przepisy ust. 3-5 stosuje się odpowiednio.

Rozdział 2

Zakres działania i zadania gminy

Art. 6. 1. Do zakresu działania gminy należą wszystkie sprawy publiczne o znaczeniu lokalnym, niezastrzeżone ustawami na rzecz innych podmiotów.

2. Jeżeli ustawy nie stanowią inaczej, rozstrzyganie w sprawach, o których mowa w ust. 1, należy do gminy.

Art. 7. 1. Zaspokajanie zbiorowych potrzeb wspólnoty należy do zadań własnych gminy. W szczególno ci zadania własne obejmują sprawyŚ 1) ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomo ciami, ochrony rodowiska i przyrody oraz

gospodarki wodnej; 2) gminnych dróg, ulic, mostów, placów oraz organizacji ruchu drogowego; 3) wodociągów i zaopatrzenia w wodę, kanalizacji, usuwania i oczyszczania cieków

komunalnych, utrzymania czysto ci i porządku oraz urządzeń sanitarnych, wysypisk i unieszkodliwiania odpadów komunalnych, zaopatrzenia w energię elektryczną i cieplną oraz gaz;

3a) działalno ci w zakresie telekomunikacjiś 4) lokalnego transportu zbiorowego; 5) ochrony zdrowia; 6) pomocy społecznej, w tym o rodków i zakładów opiekuńczychś 6a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczejś 7) gminnego budownictwa mieszkaniowego; 8) edukacji publicznej; 9) kultury, w tym bibliotek gminnych i innych instytucji kultury oraz ochrony zabytków i

opieki nad zabytkami; 10) kultury fizycznej i turystyki, w tym terenów rekreacyjnych i urządzeń sportowychś 11) targowisk i hal targowych; 12) zieleni gminnej i zadrzewieńś 13) cmentarzy gminnych; 14) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli oraz ochrony przeciwpożarowej i

przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania gminnego magazynu przeciwpowodziowego;

15) utrzymania gminnych obiektów i urządzeń użyteczno ci publicznej oraz obiektów administracyjnych;

16) polityki prorodzinnej, w tym zapewnienia kobietom w ciąży opieki socjalnej, medycznej i prawnej;

17) wspierania i upowszechniania idei samorządowej, w tym tworzenia warunków do działania i rozwoju jednostek pomocniczych i wdrażania programów pobudzania aktywno ci obywatelskiejś

18) promocji gminy; 19) współpracy i działalno ci na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów

wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ci pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.)ś

20) współpracy ze społeczno ciami lokalnymi i regionalnymi innych państw. 2. Ustawy okre lają, które zadania własne gminy mają charakter obowiązkowy. 3. Przekazanie gminie, w drodze ustawy, nowych zadań własnych wymaga zapewnienia

koniecznych rodków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów własnych gminy lub subwencji. Przepis art. 8 ust. 4 i 5 stosuje się odpowiednio.

Art. 8. 1. Ustawy mogą nakładać na gminę obowiązek wykonywania zadań zleconych z zakresu administracji rządowej, a także z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

2. Zadania z zakresu administracji rządowej gmina może wykonywać również na podstawie porozumienia z organami tej administracji.

2a. Gmina może wykonywać zadania z zakresu wła ciwo ci powiatu oraz zadania z zakresu wła ciwo ci województwa na podstawie porozumień z tymi jednostkami samorządu terytorialnego.

2b. Spory majątkowe wynikłe z porozumień, o których mowa w ust. 2 i 2a oraz w porozumieniach międzygminnych, rozpatruje sąd powszechny.

3. Gmina otrzymuje rodki finansowe w wysoko ci koniecznej do wykonania zadań, o których mowa w ust. 1, 2 i 2a.

4. Szczegółowe zasady i terminy przekazywania rodków finansowych, o których mowa w ust. 3, okre lają ustawy nakładające na gminy obowiązek wykonywania zadań zleconych lub zawarte porozumienia.

5. W przypadku niedotrzymania terminów, o których mowa w ust. 4, gminie przysługują odsetki w wysoko ci ustalonej dla zaległo ci podatkowych.

Art. 8a. (utracił moc).

Art. 9. 1. W celu wykonywania zadań gmina może tworzyć jednostki organizacyjne, a także zawierać umowy z innymi podmiotami, w tym z organizacjami pozarządowymi.

2. Gmina oraz inna gminna osoba prawna może prowadzić działalno ć gospodarczą wykraczającą poza zadania o charakterze użyteczno ci publicznej wyłącznie w przypadkach okre lonych w odrębnej ustawie.

3. Formy prowadzenia gospodarki gminnej, w tym wykonywania przez gminę zadań o charakterze użyteczno ci publicznej, okre la odrębna ustawa.

4. Zadaniami użyteczno ci publicznej, w rozumieniu ustawy, są zadania własne gminy, okre lone w art. 7 ust. 1, których celem jest bieżące i nieprzerwane zaspokajanie zbiorowych potrzeb ludno ci w drodze wiadczenia usług powszechnie dostępnych.

Art. 10. 1. Wykonywanie zadań publicznych może być realizowane w drodze współdziałania między jednostkami samorządu terytorialnego.

2. Gminy, związki międzygminne oraz stowarzyszenia jednostek samorządu terytorialnego mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Rozdział 3

Władze gminy

Art. 11. 1. Mieszkańcy gminy podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (poprzez wybory i referendum) lub za po rednictwem organów gminy.

2. (uchylony).

Art. 11a. 1. Organami gminy sąŚ 1) rada gminy; 2) wójt (burmistrz, prezydent miasta).

2. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do rady gminy oraz wyboru wójta (burmistrza, prezydenta miasta) okre lają odrębne ustawy.

3. Ilekroć w ustawie jest mowa o wójcie, należy przez to rozumieć także burmistrza oraz prezydenta miasta.

Art. 11b. 1. Działalno ć organów gminy jest jawna. Ograniczenia jawno ci mogą wynikać wyłącznie z ustaw.

2. Jawno ć działania organów gminy obejmuje w szczególno ci prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady gminy i posiedzenia jej komisji, a także

dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów gminy i komisji rady gminy.

3. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich okre la statut gminy.

Art. 12. Zasady i tryb przeprowadzania referendum gminnego okre la odrębna ustawa.

Art. 13. (uchylony).

Art. 14. Uchwały rady gminy zapadają zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu jawnym, chyba że ustawa stanowi inaczej.

Art. 15. 1. Z zastrzeżeniem art. 12 organem stanowiącym i kontrolnym w gminie jest rada gminy.

2. Jeżeli siedziba rady gminy znajduje się w mie cie położonym na terytorium tej gminy, rada nosi nazwę rady miejskiej.

Art. 16. Kadencja rady gminy trwa 4 lata licząc od dnia wyboru.

Art. 17. W skład rady wchodzą radni w liczbie: 1) piętnastu w gminach do 20.000 mieszkańców, 2) dwudziestu jeden w gminach do 50.000 mieszkańców, 3) dwudziestu trzech w gminach do 100.000 mieszkańców, 4) dwudziestu pięciu w gminach do 200.000 mieszkańców oraz po trzech na każde dalsze

rozpoczęte 100.000 mieszkańców, nie więcej jednak niż czterdziestu pięciu radnych.

Art. 18. 1. Do wła ciwo ci rady gminy należą wszystkie sprawy pozostające w zakresie działania gminy, o ile ustawy nie stanowią inaczej.

2. Do wyłącznej wła ciwo ci rady gminy należyŚ 1) uchwalanie statutu gminy; 2) ustalanie wynagrodzenia wójta, stanowienie o kierunkach jego działania oraz

przyjmowanie sprawozdań z jego działalno ciś 3) powoływanie i odwoływanie skarbnika gminy, który jest głównym księgowym budżetu -

na wniosek wójta; 4) uchwalanie budżetu gminy, rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz

podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium z tego tytułuś

5) uchwalanie studium uwarunkowań i kierunków zagospodarowania przestrzennego gminy oraz miejscowych planów zagospodarowania przestrzennego;

6) uchwalanie programów gospodarczych; 6a) przyjmowanie programów rozwoju w trybie okre lonym w przepisach o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju; 7) ustalanie zakresu działania jednostek pomocniczych, zasad przekazywania im

składników mienia do korzystania oraz zasad przekazywania rodków budżetowych na realizację zadań przez te jednostkiś

8) podejmowanie uchwał w sprawach podatków i opłat w granicach okre lonych w odrębnych ustawachś

9) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych gminy, przekraczających zakres zwykłego zarządu, dotyczącychŚ a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomo ci oraz ich wydzierżawiania lub

wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczejś uchwała rady gminy jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomo ćś do czasu okre lenia

zasad wójt może dokonywać tych czynno ci wyłącznie za zgodą rady gminy, b) emitowania obligacji oraz okre lania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu przez

wójta, c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, d) ustalania maksymalnej wysoko ci pożyczek i kredytów krótkoterminowych

zaciąganych przez wójta w roku budżetowym, e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o warto ci

przekraczającej granicę ustalaną corocznie przez radę gminy, f) tworzenia i przystępowania do spółek i spółdzielni oraz rozwiązywania i występowania

z nich, g) okre lania zasad wnoszenia, cofania i zbywania udziałów i akcji przez wójta, h) tworzenia, likwidacji i reorganizacji przedsiębiorstw, zakładów i innych gminnych

jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątek, i) ustalania maksymalnej wysoko ci pożyczek i poręczeń udzielanych przez wójta w roku

budżetowymś 10) okre lanie wysoko ci sumy, do której wójt może samodzielnie zaciągać zobowiązania; 11) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań, o których mowa w art. 8 ust. 2 i 2a; 12) podejmowanie uchwał w sprawach współdziałania z innymi gminami oraz wydzielanie na

ten cel odpowiedniego majątkuś 12a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społeczno ciami lokalnymi i

regionalnymi innych państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczno ci lokalnych i regionalnychś

13) podejmowanie uchwał w sprawach herbu gminy, nazw ulic i placów będących drogami publicznymi lub nazw dróg wewnętrznych w rozumieniu ustawy z dnia 21 marca 1985 r. o drogach publicznych (Dz. U. z 2013 r. poz. 260), a także wznoszenia pomnikówś

14) nadawanie honorowego obywatelstwa gminy; 14a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i

studentów; 15) stanowienie w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady gminy.

3. (uchylony). 4. (uchylony).

Art. 18a. 1. Rada gminy kontroluje działalno ć wójta, gminnych jednostek organizacyjnych oraz jednostek pomocniczych gminy; w tym celu powołuje komisję rewizyjną.

2. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje, o których mowa w art. 19 ust. 1.

3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu gminy i występuje z wnioskiem do rady gminy w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium wójtowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.

4. Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez radę w zakresie kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień kontrolnych innych komisji, powoływanych przez radę gminy na podstawie art. 21 ust. 1.

5. Zasady i tryb działania komisji rewizyjnej okre la statut gminy.

Art. 19. 1. Rada gminy wybiera ze swego grona przewodniczącego i 1-3 wiceprzewodniczących bezwzględną większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

2. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecno ci przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.

3. (uchylony).

4. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczących następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy w trybie okre lonym w ust. 1.

5. W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego rada podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

6. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 5, w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji przez radę gminy z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.

7. W przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania, sesję rady gminy w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja zwoływana jest na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

8. Sesję rady gminy, o której mowa w ust. 7, do czasu wyboru przewodniczącego prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji, który wyraził zgodę na prowadzenie sesji.

Art. 20. 1. Rada gminy obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał.

1a. Rada gminy może wprowadzić zmiany w porządku bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu rady.

2. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze kraju.

2a. (uchylony). 2b. W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba, którą

Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego. Przepis ust. 2 stosuje się odpowiednio.

2c. Pierwszą sesję nowo wybranej rady gminy, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.

3. Na wniosek wójta lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady gminy przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wniosek o zwołanie sesji powinien spełniać wymogi okre lone w ust. 1 w zdaniu drugim.

4. Do zmiany porządku obrad sesji zwołanej w trybie okre lonym w ust. 3 stosuje się przepis ust. 1a, z tym że dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy.

5. Na wniosek wójta przewodniczący rady gminy jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad najbliższej sesji rady gminy projekt uchwały, jeżeli wpłynął on do rady gminy co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.

Art. 21. 1. Rada gminy ze swojego grona może powoływać stałe i doraźne komisje do okre lonych zadań, ustalając przedmiot działania oraz skład osobowy.

2. (uchylony). 3. Komisje podlegają radzie gminy, przedkładają jej plan pracy oraz sprawozdania z

działalno ci. 4. W posiedzeniach komisji mogą uczestniczyć radni niebędący jej członkami. Mogą oni

zabierać głos w dyskusji i składać wnioski bez prawa udziału w głosowaniu.

Art. 22. 1. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy organów gminy okre la statut gminy.

2. Statut gminy podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Art. 23. 1. Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej

gminy. Radny utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególno ci przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców gminy postulaty i przedstawia je organom gminy do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.

2. Radni mogą tworzyć kluby radnych, działające na zasadach okre lonych w statucie gminy.

Art. 23a. 1. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu radni składają lubowanieŚ "Wierny Konstytucji i prawu Rzeczypospolitej Polskiej, lubuję uroczy cie obowiązki

radnego sprawować godnie, rzetelnie i uczciwie, mając na względzie dobro mojej gminy i jej mieszkańców".

2. lubowanie odbywa się w ten sposób, że po odczytaniu roty wywołani kolejno radni powstają i wypowiadają słowo " lubuję". lubowanie może być złożone z dodaniem zdania: "Tak mi dopomóż Bóg".

3. Radni nieobecni na pierwszej sesji rady gminy oraz radni, którzy uzyskali mandat w czasie trwania kadencji, składają lubowanie na pierwszej sesji, na której są obecni.

4. (uchylony).

Art. 24. Radny jest obowiązany brać udział w pracach rady gminy i jej komisji oraz innych instytucji samorządowych, do których został wybrany lub desygnowany.

Art. 24a. 1. Z radnym nie może być nawiązywany stosunek pracy w urzędzie gminy, w której radny uzyskał mandat.

2. Radny nie może pełnić funkcji kierownika gminnej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy.


Art. 24b. 1. Osoba wybrana na radnego nie może wykonywać pracy w ramach stosunku pracy w urzędzie gminy, w której uzyskała mandat, oraz wykonywać funkcji kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej tej gminy. Przed przystąpieniem do wykonywania mandatu osoba ta obowiązana jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez wła ciwy organ wyborczy.

2. Radny, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wyga nięciu.

3. Radny otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas okre lony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego urlopu.

4. W przypadku radnego wykonującego funkcję kierownika lub jego zastępcy w jednostce organizacyjnej, przejętej lub utworzonej przez gminę w czasie kadencji, termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki.

5. Niezłożenie przez radnego wniosku, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.

6. Przepisy ust. 1-5 stosuje się odpowiednio w przypadku obsadzenia mandatu rady w drodze uchwały rady gminy podjętej na podstawie przepisów ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy.

Art. 24c. Po wyga nięciu mandatu pracodawca przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny otrzymywałby, gdyby nie przysługujący urlop bezpłatny. Radny zgłasza gotowo ć przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wyga nięcia mandatu.

Art. 24d. Wójt nie może powierzyć radnemu gminy, w której radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Art. 24e. 1. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 23a ust. 1.

2. Radni nie mogą powoływać się na swój mandat w związku z podjętymi dodatkowymi zajęciami bądź działalno cią gospodarczą prowadzoną na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami.

Art. 24f. 1. Radni nie mogą prowadzić działalno ci gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego gminy, w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalno cią lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalno ci.

1a. Jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalno ć gospodarczą, o której mowa w ust. 1, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej działalno ci gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia lubowania. Niewypełnienie obowiązku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, stanowi podstawę do stwierdzenia wyga nięcia mandatu radnego w trybie art. 383 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6.

2. Radni i ich małżonkowie oraz małżonkowie wójtów, zastępców wójtów, sekretarzy gminy, skarbników gminy, kierowników jednostek organizacyjnych gminy oraz osób zarządzających i członków organów zarządzających gminnymi osobami prawnymi nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje są z mocy prawa nieważne.

3. (uchylony). 4. Jeżeli wybór lub powołanie, o których mowa w ust. 2, nastąpiły przed rozpoczęciem

wykonywania mandatu radnego albo dniem wyboru wójta lub przed zatrudnieniem na stanowisku sekretarza gminy, powołaniem na stanowisko zastępcy wójta, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy oraz osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną, osoby, o których mowa w ust. 2, są obowiązane zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia lubowania przez radnego albo wójta czy też od dnia zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub powołania na stanowisko. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji osoba, o której mowa w ust. 2, traci je z mocy prawa po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

5. Radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach prawa handlowego z udziałem gminnych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją rady gminy, a w razie niezbycia ich nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i dwóch lat po jego wyga nięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru).

6. (uchylony).

Art. 24g. (uchylony).

Art. 24h. 1. Radny, wójt, zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani do złożenia o wiadczenia o swoim stanie majątkowym, zwanego dalej "o wiadczeniem majątkowym". O wiadczenie majątkowe dotyczy ich majątku odrębnego oraz majątku objętego małżeńską wspólno cią majątkową. O wiadczenie majątkowe zawiera informacje oŚ 1) zasobach pieniężnych, nieruchomo ciach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych

oraz o nabyciu od Skarbu Państwa, innej państwowej osoby prawnej, jednostek samorządu terytorialnego, ich związków lub od komunalnej osoby prawnej mienia, które podlegało zbyciu w drodze przetargu, a także dane o prowadzeniu działalno ci gospodarczej oraz dotyczące zajmowania stanowisk w spółkach handlowychś

2) dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalno ci zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułu;

3) mieniu ruchomym o warto ci powyżej 10.000 złotychś 4) zobowiązaniach pieniężnych o warto ci powyżej 10.000 złotych, w tym zaciągniętych

kredytach i pożyczkach oraz warunkach, na jakich zostały udzielone. 2. Osoba składająca o wiadczenie majątkowe okre la w nim przynależno ć

poszczególnych składników majątkowych, dochodów i zobowiązań do majątku odrębnego i majątku objętego małżeńską wspólno cią majątkową.

3. O wiadczenie majątkowe wraz z kopią swojego zeznania o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) za rok poprzedni i jego korektą składają w dwóch egzemplarzach: 1) radny - przewodniczącemu rady gminy; 2) wójt, przewodniczący rady gminy - wojewodzie; 3) zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej

gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta - wójtowi. 4. Radny i wójt składają pierwsze o wiadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia

złożenia lubowania. Do pierwszego o wiadczenia majątkowego radny jest obowiązany dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalno ci gospodarczej z wykorzystaniem mienia gminy, w której uzyskał mandat, a wójt informację o zaprzestaniu prowadzenia działalno ci gospodarczej, jeżeli taką działalno ć prowadzili przed dniem wyboru. Kolejne o wiadczenia majątkowe są składane przez radnego i wójta co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji.

5. Zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta składają pierwsze o wiadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia powołania na stanowisko lub od dnia zatrudnienia. Do pierwszego o wiadczenia majątkowego zastępca wójta, sekretarz gminy, skarbnik gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta są obowiązani dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalno ci gospodarczej, jeżeli prowadzili ją przed dniem powołania lub zatrudnienia. Kolejne o wiadczenia majątkowe są składane przez nich co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę.

5a. Jeżeli terminy okre lone w ust. 4 lub 5 nie zostaną dotrzymane, odpowiednio, przewodniczący rady gminy, wojewoda lub wójt w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia niedotrzymania terminu wzywa osobę, która nie złożyła o wiadczenia do jego niezwłocznego złożenia wyznaczając dodatkowy czternastodniowy termin. Termin ten liczy się od dnia skutecznego dostarczenia wezwania.

6. Analizy danych zawartych w o wiadczeniu majątkowym dokonują osoby, którym złożono o wiadczenie majątkowe. Osoby, którym złożono o wiadczenie majątkowe, przekazują jeden egzemplarz urzędowi skarbowemu wła ciwemu ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej o wiadczenie majątkowe. O wiadczenie majątkowe przechowuje się przez 6 lat.

7. Analizy danych zawartych w o wiadczeniu majątkowym dokonuje również urząd skarbowy wła ciwy ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej o wiadczenie majątkowe. Analizując o wiadczenie majątkowe, urząd skarbowy uwzględnia również zeznanie o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) małżonka osoby składającej o wiadczenie.

8. Podmiot dokonujący analizy, o której mowa w ust. 6 i 7, jest uprawniony do porównania tre ci analizowanego o wiadczenia majątkowego oraz załączonej kopii zeznania o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) z tre cią uprzednio złożonych

o wiadczeń majątkowych oraz z dołączonymi do nich kopiami zeznań o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT).

9. W przypadku podejrzenia, że osoba składająca o wiadczenie majątkowe podała w nim nieprawdę lub zataiła prawdę, podmiot dokonujący analizy o wiadczenia występuje do dyrektora urzędu kontroli skarbowej wła ciwego ze względu na miejsce zamieszkania osoby składającej o wiadczenie z wnioskiem o kontrolę jej o wiadczenia majątkowego.

10. W przypadku odmowy wszczęcia kontroli o wiadczenia majątkowego podmiotowi, który złożył wniosek w tej sprawie, przysługuje odwołanie do Generalnego Inspektora Kontroli Skarbowej.

11. Do postępowania w sprawie kontroli o wiadczenia majątkowego stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 28 wrze nia 1991 r. o kontroli skarbowej (Dz. U. z 2011 r. Nr 41, poz. 214, z późn. zm.) dotyczące kontroli o wiadczeń majątkowych osób zatrudnionych lub pełniących służbę w jednostkach organizacyjnych podległych ministrowi wła ciwemu do spraw finansów publicznych.

12. Podmiot dokonujący analizy o wiadczeń majątkowych w terminie do dnia 30 października każdego roku przedstawia radzie gminy informację o: 1) osobach, które nie złożyły o wiadczenia majątkowego lub złożyły je po terminie; 2) nieprawidłowo ciach stwierdzonych w analizowanych o wiadczeniach majątkowych wraz

z ich opisem i wskazaniem osób, które złożyły nieprawidłowe o wiadczeniaś 3) działaniach podjętych w związku z nieprawidłowo ciami stwierdzonymi w analizowanych

o wiadczeniach majątkowych. 13. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, wzór formularza

o wiadczenia majątkowego radnego oraz wzór formularza o wiadczenia majątkowego wójta, zastępcy wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej gminy, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu wójta, uwzględniając zakazy okre lone w odniesieniu do tych osób w przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalno ci gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z późn. zm.).

Art. 24i. 1. Informacje zawarte w o wiadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego o wiadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomo ci.

2. Wojewoda i przewodniczący rady gminy przekazują wójtowi kopie o wiadczeń majątkowych, które im złożono.

3. Jawne informacje zawarte w o wiadczeniach majątkowych są udostępniane w Biuletynie Informacji Publicznej, o którym mowa w ustawie z dnia 6 wrze nia 2001 r. o dostępie do informacji publicznej (Dz. U. Nr 112, poz. 1198, z późn. zm.).

Art. 24j. (uchylony).

Art. 24k. 1. Niezłożenie o wiadczenia majątkowego mimo upływu dodatkowego terminu, o którym mowa w art. 24h ust. 5a przez: 1) radnego lub wójta - powoduje wyga nięcie mandatu w trybie odpowiednio art. 383 lub

art. 492 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6, 2) zastępcę wójta, sekretarza gminy, skarbnika gminy, kierownika jednostki organizacyjnej

gminy, osobę zarządzającą i członka organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osobę wydającą decyzje administracyjne w imieniu wójta - powoduje utratę ich wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone o wiadczenie do dnia złożenia o wiadczenia. 2. Jeżeli skarbnik gminy nie złoży w terminie o wiadczenia majątkowego, rada gminy

odwołuje go, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia o wiadczenia.

3. Jeżeli sekretarz gminy, zastępca wójta, kierownik jednostki organizacyjnej gminy,

osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta nie złożą w terminie o wiadczenia majątkowego, wła ciwy organ odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia o wiadczenia.

4. Odwołanie i rozwiązanie umowy o pracę w trybie okre lonym w ust. 2 i 3 jest równoznaczne z rozwiązaniem umowy o pracę bez wypowiedzenia na podstawie art. 52 § 1 pkt 1 Kodeksu pracy.

Art. 24l. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w o wiadczeniu majątkowym, powoduje odpowiedzialno ć na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego.

Art. 24m. 1. Wójt, zastępca wójta, skarbnik gminy, sekretarz gminy, kierownik jednostki organizacyjnej gminy, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego gminną osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu wójta w trakcie pełnienia funkcji lub trwania zatrudnienia oraz przez okres 3 lat po zakończeniu pełnienia funkcji lub ustaniu zatrudnienia nie mogą przyjąć jakiegokolwiek wiadczenia o charakterze majątkowym, nieodpłatnie lub odpłatnie w wysoko ci niższej od jego rzeczywistej warto ci od podmiotu lub podmiotu od niego zależnego, jeżeli biorąc udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych jego dotyczących mieli bezpo redni wpływ na jego tre ć.

2. Podmiotem zależnym w rozumieniu ust. 1 jest podmiot, w którym: 1) przedsiębiorca posiada bezpo rednio lub po rednio większo ć głosów w jego organach,

także na podstawie porozumień z innymi wspólnikami i akcjonariuszamiś 2) przedsiębiorca jest uprawniony do powoływania albo odwoływania większo ci członków

organów zarządzających podmiotu zależnegoś 3) więcej niż połowa członków zarządu przedsiębiorcy jest jednocze nie członkami zarządu

albo osobami pełniącymi funkcje kierownicze w podmiocie pozostającym z przedsiębiorcą w stosunku zależno ci. 3. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, nie dotyczy nabycia przedmiotu lub usługi

dostępnych w ramach publicznej oferty, a także nie dotyczy przedmiotów zwyczajowo wykorzystywanych w celach reklamowych i promocyjnych oraz nagród przyznawanych w konkursach na działalno ć artystyczną.

Art. 25. 1. W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

2. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady gminy, której jest członkiem. Rada gminy odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.

3. Pracodawca obowiązany jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia mu brania udziału w pracach organów gminy.

4. Na zasadach ustalonych przez radę gminy radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych.

5. (uchylony). 6. Wysoko ć diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca

łącznie półtorakrotno ci kwoty bazowej okre lonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431 i Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1456).

7. Rada Ministrów okre la, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysoko ć diet przysługujących radnemu w ciągu miesiąca, uwzględniając liczbę mieszkańców gminy, przy czym kwota wymieniona w ust. 6 oznacza maksymalną wysoko ć diet w gminach o największej liczbie mieszkańców.

8. Rada gminy przy ustalaniu wysoko ci diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione

przez radnego. 9. (uchylony). 10. Minister wła ciwy do spraw administracji publicznej okre li, w drodze

rozporządzenia, sposób ustalania należno ci z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych, uwzględniając celowo ć zwrotu rzeczywi cie poniesionych wydatków związanych z wykonywaniem mandatu oraz ułatwienie dokonywania rozliczeń.

Art. 25a. Radny nie może brać udziału w głosowaniu w radzie ani w komisji, jeżeli dotyczy ono jego interesu prawnego.

Art. 25b. Mandatu radnego gminy nie można łączyć zŚ 1) mandatem posła lub senatoraś 2) wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody; 3) członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.

Art. 26. 1. Organem wykonawczym gminy jest wójt. 2. Kadencja wójta rozpoczyna się w dniu rozpoczęcia kadencji rady gminy lub wyboru go

przez radę gminy i upływa z dniem upływu kadencji rady gminy. 2a. Wójtem (burmistrzem, prezydentem miasta) nie może być osoba, która nie jest

obywatelem polskim. 3. Burmistrz jest organem wykonawczym w gminie, w której siedziba władz znajduje się

w mie cie położonym na terytorium tej gminy. 4. W miastach powyżej 100.000 mieszkańców organem wykonawczym jest prezydent

miasta. Dotyczy to również miast, w których do dnia wej cia w życie niniejszej ustawy prezydent miasta był organem wykonawczo-zarządzającym.

5. (uchylony).

Art. 26a. 1. Wójt, w drodze zarządzenia, powołuje oraz odwołuje swojego zastępcę lub zastępców i okre la ich liczbę.

2. Liczba zastępców wójta nie może być większa niżŚ 1) jeden w gminach do 20.000 mieszkańcówś 2) dwóch w gminach do 100.000 mieszkańcówś 3) trzech w gminach do 200.000 mieszkańcówś 4) czterech w gminach powyżej 200.000 mieszkańców.

3. W przypadku gdy okre lona przez wójta liczba jego zastępców jest większa niż jeden, w zarządzeniu, o którym mowa w ust. 1, wójt wskazuje imiennie pierwszego i kolejnych zastępców.

Art. 27. Funkcji wójta oraz jego zastępcy nie można łączyć zŚ 1) funkcją wójta lub jego zastępcy w innej gminieś 2) członkostwem w organach jednostek samorządu terytorialnego, w tym w gminie, w

której jest wójtem lub zastępcą wójtaś 3) zatrudnieniem w administracji rządowejś 4) mandatem posła lub senatora.

Art. 28. Do wójta i jego zastępców stosuje się odpowiednio przepis art. 24e ust. 1.

Art. 28a. 1. Uchwała rady gminy w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium, podjęta po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji, jest równoznaczna z podjęciem inicjatywy przeprowadzenia referendum w sprawie odwołania wójta. Przed podjęciem uchwały w sprawie udzielenia wójtowi absolutorium rada gminy zapoznaje się z wnioskiem i opinią, o których mowa w art. 18a ust. 3.

2. Uchwałę w sprawie absolutorium rada gminy podejmuje bezwzględną większo cią

głosów ustawowego składu rady gminy. 3. Rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie

odwołania wójta z przyczyny okre lonej w ust. 1 na sesji zwołanej nie wcze niej niż po upływie 14 dni od dnia podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia wójtowi absolutorium.

4. Przed podjęciem uchwały, o której mowa w ust. 3, rada gminy zapoznaje się z opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały rady gminy o nieudzieleniu wójtowi absolutorium oraz wysłuchuje wyja nień wójta.

5. Uchwałę, o której mowa w ust. 3, rada gminy podejmuje bezwzględną wiekszo cią głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu imiennym.

Art. 28b. 1. Rada gminy, po upływie 9 miesięcy od dnia wyboru wójta i nie później niż na 9 miesięcy przed zakończeniem kadencji, może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta z przyczyny innej niż nieudzielenie wójtowi absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady.

2. Wniosek, o którym mowa w ust. 1, wymaga formy pisemnej i uzasadnienia przyczyny odwołania oraz podlega zaopiniowaniu przez komisję rewizyjną.

3. Rada gminy może podjąć uchwałę o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta na sesji zwołanej nie wcze niej niż po upływie 14 dni od dnia złożenia wniosku, o którym mowa w ust. 1.

4. Uchwałę, o której mowa w ust. 3, rada gminy podejmuje większo cią co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu imiennym.

Art. 28c. Jeżeli zgłoszony w trybie art. 28b wniosek o podjęcie uchwały o przeprowadzeniu referendum w sprawie odwołania wójta nie uzyskał wymaganej większo ci głosów, kolejny wniosek może być zgłoszony w tym trybie nie wcze niej niż po upływie 12 miesięcy od poprzedniego głosowania.

Art. 28d. 1. W przypadku wyga nięcia mandatu wójta przed upływem kadencji, przeprowadza się wybory przedterminowe na zasadach okre lonych w ustawie, o której mowa w art. 24b ust. 6.

2. Wyborów nie przeprowadza się, jeżeli data wyborów przedterminowych miałaby przypa ć w okresie 6 miesięcy przed zakończeniem kadencji wójta. Wyborów przedterminowych nie przeprowadza się także wtedy, jeżeli data wyborów miałaby przypa ć w okresie dłuższym niż 6 a krótszym niż 12 miesięcy przed zakończeniem kadencji wójta i rada w terminie 30 dni od dnia podjęcia uchwały stwierdzającej wyga nięcie mandatu wójta podejmie uchwałę o nieprzeprowadzaniu wyborów.

Art. 28e. Wyga nięcie mandatu wójta przed upływem kadencji jest równoznaczne z odwołaniem jego zastępcy lub zastępców.

Art. 28f. 1. W przypadku wyga nięcia mandatu wójta przed upływem kadencji jego funkcję, do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta, pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

2. W przypadku wyga nięcia mandatu wójta w czasie pełnienia funkcji przez osobę, o której mowa w art. 28h, osoba ta pełni funkcję wójta do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta.

Art. 28g. 1. W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej jedną z następujących okoliczno ciŚ 1) tymczasowym aresztowaniem, 2) odbywaniem kary pozbawienia wolno ci wymierzonej za przestępstwo nieumy lne, 3) odbywaniem kary aresztu, 4) niezdolno cią do pracy z powodu choroby trwającej powyżej 30 dni, 5) zawieszeniem w czynno ciach służbowych

- jego zadania i kompetencje przejmuje zastępca, a w gminach, w których powołano więcej niż jednego zastępcę - pierwszy zastępca.

2. Jeżeli nie powołano zastępcy albo pierwszego zastępcy w trybie okre lonym w art. 26a, to w przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowanej przez jedną z okoliczno ci, o których mowa w ust. 1, zadania i kompetencje wójta przejmuje osoba, o której mowa w art. 28h.

3. W przypadku przemijającej przeszkody w wykonywaniu zadań i kompetencji przez zastępcę albo pierwszego zastępcę, spowodowanej przez jedną z okoliczno ci, o których mowa w ust. 1, zadania i kompetencje wójta przejmuje osoba, o której mowa w art. 28h.

3a. W przypadku gdy przemijająca przeszkoda w wykonywaniu zadań i kompetencji wójta spowodowana przez jedną z okoliczno ci, o których mowa w ust. 1, zaistnieje przed złożeniem przez wójta lubowania, zadania i kompetencje wójta przejmuje osoba, o której mowa w art. 28h.

4. Potwierdzeniem zaistnienia okoliczno ci, o których mowa w ust. 1, są odpowiednioŚ 1) zawiadomienie pracodawcy, o którym mowa w art. 261 § 3 Kodeksu postępowania

karnego - w przypadku okoliczno ci, o której mowa w ust. 1 pkt 1ś 2) wezwanie sądu do odbycia kary pozbawienia wolno ci albo aresztu - w przypadku

okoliczno ci, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3ś 3) za wiadczenie lekarskie, o którym mowa w ustawie z dnia 25 czerwca 1999 r. o

wiadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa (Dz. U. z 2010 r. Nr 77, poz. 512, z późn. zm.) - w przypadku okoliczno ci, o której mowa w ust. 1 pkt 4;

4) postanowienie prokuratora albo postanowienie sądu o zastosowaniu rodka zapobiegawczego w postaci zawieszenia w czynno ciach służbowych, o którym mowa w art. 276 ustawy z dnia 6 czerwca 1997 r. - Kodeks postępowania karnego (Dz. U. Nr 89, poz. 555, z późn. zm.9)) - w przypadku okoliczno ci, o której mowa w ust. 1 pkt 5. 5. Wezwania, o których mowa w ust. 4 pkt 2, sąd przesyła przewodniczącemu rady. 5a. Postanowienia, o których mowa w ust. 4 pkt 4, sąd lub prokurator przesyła

przewodniczącemu rady. 6. Zastępca, pierwszy zastępca albo osoba, o której mowa w art. 28h, wykonuje zadania

i kompetencje wójta: 1) od dnia zatrzymania do dnia zwolnienia - w przypadku okoliczno ci, o której mowa w

ust. 1 pkt 1, 2) od dnia wskazanego w wezwaniu do stawienia się w zakładzie karnym do dnia zwolnienia

- w przypadku okoliczno ci, o których mowa w ust. 1 pkt 2 i 3, 3) w okresie wskazanym w za wiadczeniu lekarskim - w przypadku okoliczno ci, o której

mowa w ust. 1 pkt 4, 4) w okresie zawieszenia w czynno ciach służbowych - w przypadku okoliczno ci, o której

mowa w ust. 1 pkt 5 - jednak nie dłużej niż do dnia wyga nięcia mandatu wójta.

7. W terminie 48 godzin od powzięcia wiadomo ci o zaistnieniu jednej z okoliczno ci, o których mowa w ust. 1, przewodniczący rady pisemnie informuje wojewodę o zaistnieniu takiej okoliczno ci i: 1) przejęciu zadań i kompetencji wójta przez zastępcę albo pierwszego zastępcę albo 2) konieczno ci wyznaczenia osoby, o której mowa w art. 28h - w związku z przepisem ust.

2, albo 3) konieczno ci wyznaczenia osoby, o której mowa w art. 28 h - w związku z przepisem

ust. 3.

Art. 28h. W przypadkach, o których mowa w art. 28g ust. 2, 3 i 3a, Prezes Rady Ministrów, na wniosek wojewody przekazany niezwłocznie za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która przejmie wykonywanie zadań i kompetencji wójta.

Art. 29. 1. Po upływie kadencji wójta pełni on swoją funkcję do czasu objęcia obowiązków przez nowo wybranego wójta albo osobę, którą Prezes Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji wójta.

2. Po upływie kadencji wójta, zastępca wójta pełni swoje obowiązki do czasu objęcia obowiązków przez nowo powołanego zastępcę wójta.

Art. 29a. 1. Objęcie obowiązków przez wójta następuje z chwilą złożenia wobec rady gminy lubowania o następującej tre ciŚ

"Obejmując urząd wójta (burmistrza, prezydenta) gminy (miasta), uroczy cie lubuję, że dochowam wierno ci prawu, a powierzony mi urząd sprawować będę tylko dla dobra publicznego i pomy lno ci mieszkańców gminy (miasta)." lubowanie może być złożone z dodaniem zdaniaŚ "Tak mi dopomóż Bóg."

2. W celu złożenia przez wójta lubowania komisarz wyborczy zwołuje sesję rady na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia ogłoszenia zbiorczych wyników wyborów wójtów na obszarze kraju.

3. Jeżeli sesja zwołana w trybie okre lonym w ust. 2 nie odbyła się, wójt składa lubowanie o tre ci okre lonej w ust. 1 przed wła ciwym terytorialnie komisarzem

wyborczym. Złożenie lubowania wójt potwierdza podpisem pod tre cią lubowania. Akt lubowania komisarz wyborczy przesyła niezwłocznie przewodniczącemu rady. Informację o

dacie złożenia lubowania komisarz wyborczy podaje do publicznej wiadomo ci mieszkańców gminy w formie komunikatu w Biuletynie Informacji Publicznej w terminie 14 dni od dnia złożenia lubowania.

4. Uchylanie się od złożenia lubowania w terminie 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów wójta jest równoznaczne z odmową złożenia lubowania.

Art. 30. 1. Wójt wykonuje uchwały rady gminy i zadania gminy okre lone przepisami prawa.

2. Do zadań wójta należy w szczególno ciŚ 1) przygotowywanie projektów uchwał rady gminy; 1a) opracowywanie programów rozwoju w trybie okre lonym w przepisach o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju; 2) okre lanie sposobu wykonywania uchwałś 3) gospodarowanie mieniem komunalnym; 4) wykonywanie budżetu; 5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników gminnych jednostek organizacyjnych; 6) (uchylony).

3. W realizacji zadań własnych gminy wójt podlega wyłącznie radzie gminy.

Art. 31. Wójt kieruje bieżącymi sprawami gminy oraz reprezentuje ją na zewnątrz.

Art. 31a. Wójt opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

Art. 31b. 1. Jeżeli w inny sposób nie można usunąć bezpo redniego niebezpieczeństwa dla życia ludzi lub dla mienia, wójt może zarządzić ewakuację z obszarów bezpo rednio zagrożonych.

2. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej wójt działa na zasadach okre lonych w odrębnych przepisach.


Art. 33. 1. Wójt wykonuje zadania przy pomocy urzędu gminy. 2. Organizację i zasady funkcjonowania urzędu gminy okre la regulamin organizacyjny,

nadany przez wójta w drodze zarządzenia.

3. Kierownikiem urzędu jest wójt. 4. Wójt może powierzyć prowadzenie okre lonych spraw gminy w swoim imieniu

zastępcy wójta lub sekretarzowi gminy. 5. Kierownik urzędu wykonuje uprawnienia zwierzchnika służbowego w stosunku do

pracowników urzędu oraz kierowników gminnych jednostek organizacyjnych. 6. Status prawny pracowników samorządowych okre la odrębna ustawa.


Art. 35. 1. Organizację i zakres działania jednostki pomocniczej okre la rada gminy odrębnym statutem, po przeprowadzeniu konsultacji z mieszkańcami.

2. Statut może przewidywać powołanie jednostki niższego rzędu w ramach jednostki pomocniczej.

3. Statut jednostki pomocniczej okre la w szczególno ciŚ 1) nazwę i obszar jednostki pomocniczejś 2) zasady i tryb wyborów organów jednostki pomocniczej; 3) organizację i zadania organów jednostki pomocniczejś 4) zakres zadań przekazywanych jednostce przez gminę oraz sposób ich realizacjiś 5) zakres i formy kontroli oraz nadzoru organów gminy nad działalno cią organów jednostki

pomocniczej.

Art. 36. 1. Organem uchwałodawczym w sołectwie jest zebranie wiejskie, a wykonawczym - sołtys. Działalno ć sołtysa wspomaga rada sołecka.

2. Sołtys oraz członkowie rady sołeckiej wybierani są w głosowaniu tajnym, bezpo rednim, spo ród nieograniczonej liczby kandydatów, przez stałych mieszkańców sołectwa uprawnionych do głosowania.

3. Sołtys korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

Art. 37. 1. Organem uchwałodawczym w dzielnicy (osiedlu) jest rada o liczbie członków ustalonej według art. 17, nie więcej jednak niż 21.

2. Organem wykonawczym w dzielnicy (osiedlu) jest zarząd. Na czele zarządu stoi przewodniczący.

3. Przewodniczący zarządu korzysta z ochrony prawnej przysługującej funkcjonariuszom publicznym.

4. Statut osiedla może ustalić, że w osiedlu organem uchwałodawczym jest ogólne zebranie mieszkańców. Ogólne zebranie wybiera zarząd osiedlaś art. 36 ust. 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 37a. Przewodniczący organu wykonawczego jednostki pomocniczej może uczestniczyć w pracach rady gminy na zasadach okre lonych w statucie gminy, bez prawa udziału w głosowaniu. Przewodniczący rady gminy jest każdorazowo zobowiązany do zawiadamiania, na takich samych zasadach jak radnych, przewodniczącego organu wykonawczego jednostki pomocniczej o sesji rady gminy.

Art. 37b. 1. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich przewodniczącemu organu wykonawczego jednostki pomocniczej będzie przysługiwała dieta oraz zwrot kosztów podróży służbowej.

2. Rada gminy może ustanowić zasady, na jakich członkom organu wykonawczego jednostki pomocniczej oraz członkom rady dzielnicy (osiedla), rady sołeckiej, będzie przysługiwała dieta lub zwrot kosztów podróży służbowej.

Art. 38. Odrębno ci ustroju gmin, które wykonują zadania o szczególnym charakterze, okre lają wła ciwe ustawy. Dotyczy to w szczególno ci gmin uzdrowiskowych.

Art. 39. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje wójt, o ile przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Wójt może upoważnić swoich zastępców lub innych pracowników urzędu gminy do wydawania decyzji administracyjnych, o których mowa w ust. 1, w imieniu wójta.

3. (uchylony). 4. Do załatwiania indywidualnych spraw z zakresu administracji publicznej rada gminy

może upoważnić również organ wykonawczy jednostki pomocniczej oraz organy jednostek i podmiotów, o których mowa w art. 9 ust. 1.

5. Od decyzji wydanej przez wójta lub organ, o którym mowa w ust. 4, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art. 39a. (uchylony).

Rozdział 4

Akty prawa miejscowego stanowionego przez gminę

Art. 40. 1. Na podstawie upoważnień ustawowych gminie przysługuje prawo stanowienia aktów prawa miejscowego obowiązujących na obszarze gminy.

2. Na podstawie niniejszej ustawy organy gminy mogą wydawać akty prawa miejscowego w zakresie: 1) wewnętrznego ustroju gminy oraz jednostek pomocniczychś 2) organizacji urzędów i instytucji gminnychś 3) zasad zarządu mieniem gminyś 4) zasad i trybu korzystania z gminnych obiektów i urządzeń użyteczno ci publicznej.

3. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących rada gminy może wydawać przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne dla ochrony życia lub zdrowia obywateli oraz dla zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

4. Przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 3, mogą przewidywać za ich naruszanie karę grzywny wymierzaną w trybie i na zasadach okre lonych w prawie o wykroczeniach.

Art. 41. 1. Akty prawa miejscowego ustanawia rada gminy w formie uchwały. 2. W przypadku niecierpiącym zwłoki przepisy porządkowe może wydać wójt, w formie

zarządzenia. 3. Zarządzenie, o którym mowa w ust. 2, podlega zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady

gminy. Traci ono moc w razie odmowy zatwierdzenia bądź nieprzedstawienia do zatwierdzenia na najbliższej sesji rady.

4. W razie nieprzedstawienia do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia zarządzenia rada gminy okre la termin utraty jego mocy obowiązującej.

5. Wójt przesyła przepisy porządkowe do wiadomo ci wójtom sąsiednich gmin i staro cie powiatu, w którym leży gmina, następnego dnia po ich ustanowieniu.

Art. 42. Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego okre la ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 i Nr 232, poz. 1378).

Rozdział 5

Mienie komunalne

Art. 43. Mieniem komunalnym jest własno ć i inne prawa majątkowe należące do poszczególnych gmin i ich związków oraz mienie innych gminnych osób prawnych, w tym przedsiębiorstw.

Art. 44. Nabycie mienia komunalnego następujeŚ 1) na podstawie ustawy - Przepisy wprowadzające ustawę o samorządzie terytorialnymś 2) przez przekazanie gminie mienia w związku z utworzeniem lub zmianą granic gminy w

trybie, o którym mowa w art. 4; przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych gmin, a w razie braku porozumienia - decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej;

3) w wyniku przekazania przez administrację rządową na zasadach okre lonych przez Radę Ministrów w drodze rozporządzeniaś

4) w wyniku własnej działalno ci gospodarczej; 5) przez inne czynno ci prawne; 6) w innych przypadkach okre lonych odrębnymi przepisami.

Art. 45. 1. Podmioty mienia komunalnego samodzielnie decydują o przeznaczeniu i sposobie wykorzystania składników majątkowych, przy zachowaniu wymogów zawartych w odrębnych przepisach prawa.

2. (uchylony).

Art. 46. 1. O wiadczenie woli w imieniu gminy w zakresie zarządu mieniem składa jednoosobowo wójt albo działający na podstawie jego upoważnienia zastępca wójta samodzielnie albo wraz z inną upoważnioną przez wójta osobą.

2. (uchylony). 3. Jeżeli czynno ć prawna może spowodować powstanie zobowiązań pieniężnych, do jej

skuteczno ci potrzebna jest kontrasygnata skarbnika gminy (głównego księgowego budżetu) lub osoby przez niego upoważnionej.

4. Skarbnik gminy (główny księgowy budżetu), który odmówił kontrasygnaty, dokona jej jednak na pisemne polecenie zwierzchnika, powiadamiając o tym radę gminy oraz regionalną izbę obrachunkową.

Art. 47. 1. Kierownicy jednostek organizacyjnych gminy nieposiadających osobowo ci prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez wójta.

2. (uchylony).

Art. 48. 1. Jednostka pomocnicza zarządza i korzysta z mienia komunalnego oraz rozporządza dochodami z tego źródła w zakresie okre lonym w statucie. Statut ustala również zakres czynno ci dokonywanych samodzielnie przez jednostkę pomocniczą w zakresie przysługującego jej mienia.

1a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do jednostki niższego rzędu, o której mowa w art. 35 ust. 2.

2. Rada gminy nie może uszczuplić dotychczasowych praw sołectw do korzystania z mienia bez zgody zebrania wiejskiego.

3. Wszystkie przysługujące dotychczas mieszkańcom wsi prawa własno ci, użytkowania lub inne prawa rzeczowe i majątkowe, zwane dalej mieniem gminnym, pozostają nienaruszone.

4. Do mienia gminnego mają zastosowanie, z zastrzeżeniem ust. 3, przepisy dotyczące mienia komunalnego.

Art. 49. 1. Gmina nie ponosi odpowiedzialno ci za zobowiązania innych gminnych osób prawnych, a te nie ponoszą odpowiedzialno ci za zobowiązania gminy.

2. W przypadku zniesienia lub podziału gminy odpowiedzialno ć za jej zobowiązania ponoszą solidarnie gminy, które przejęły jej mienie.

Art. 50. Obowiązkiem osób uczestniczących w zarządzaniu mieniem komunalnym jest zachowanie szczególnej staranno ci przy wykonywaniu zarządu zgodnie z przeznaczeniem tego mienia i jego ochrona.

Rozdział 6

Gminna gospodarka finansowa

Art. 51. 1. Gmina samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na podstawie uchwały budżetowej gminy.

2. (uchylony). 3. Statut gminy okre la uprawnienia jednostki pomocniczej do prowadzenia gospodarki

finansowej w ramach budżetu gminy.



Art. 54. 1. Dochody gminy są okre lone w odrębnych ustawach. 2. Dochodami gminy mogą być także wpływy z samoopodatkowania mieszkańców.

Samoopodatkowanie może nastąpić wyłącznie w drodze referendum gminnego, o którym mowa w art. 2 ust. 2 pkt 2 ustawy z dnia 15 wrze nia 2000 r. o referendum lokalnym.




Art. 58. 1. Uchwały i zarządzenia organów gminy dotyczące zobowiązań finansowych wskazują źródła, z których zobowiązania te zostaną pokryte.

2. Uchwały rady gminy, o których mowa w ust. 1, zapadają bezwzględną większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady.

Art. 59. Dyspozycja rodkami pieniężnymi gminy jest oddzielona od kasowego jej wykonania.

2. (uchylony).

Art. 60. 1. Za prawidłową gospodarkę finansową gminy odpowiada wójt. 2. Wójtowi gminy przysługuje wyłączne prawo:

1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminyś

2) emitowania papierów warto ciowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radę gminy;

3) dokonywania wydatków budżetowych; 4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie gminy; 5) dysponowania rezerwami budżetu gminy; 6) blokowania rodków budżetowych, w przypadkach okre lonych ustawą.

Art. 61. 1. Gospodarka finansowa gminy jest jawna. 2. Wójt niezwłocznie ogłasza uchwałę budżetową i sprawozdanie z jej wykonania w

trybie przewidzianym dla aktów prawa miejscowego. 3. Wójt informuje mieszkańców gminy o założeniach projektu budżetu, kierunkach

polityki społecznej i gospodarczej oraz wykorzystywaniu rodków budżetowych.

Art. 62. Kontrolę gospodarki finansowej gmin i związków sprawują regionalne izby obrachunkowe.

2. (uchylony).


Rozdział 7

Związki i porozumienia międzygminne

Art. 64. 1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych gminy mogą tworzyć związki międzygminne.

2. Uchwały o utworzeniu związku podejmują rady zainteresowanych gmin. 3. Prawa i obowiązki gmin uczestniczących w związku międzygminnym, związane z

wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.

4. Obowiązek utworzenia związku może być nałożony tylko w drodze ustawy, która okre la zadania związku i tryb zatwierdzenia jego statutu.

5. Do związków międzygminnych stosuje się odpowiednio art. 8 ust. 2-5 i art. 39 ust. 4.

Art. 65. 1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialno ć.

2. Związek posiada osobowo ć prawną.

Art. 66. Gmina informuje wojewodę o zamiarze przystąpienia do związku.

Art. 67. 1. Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych gmin bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu rady gminy.

2. Statut związku powinien okre laćŚ 1) nazwę i siedzibę związkuś 2) uczestników i czas trwania związkuś 3) zadania związkuś 4) organy związku, ich strukturę, zakres i tryb działaniaś 5) zasady korzystania z obiektów i urządzeń związkuś 6) zasady udziału w kosztach wspólnej działalno ci, zyskach i pokrywania strat związkuś 7) zasady przystępowania i występowania członków oraz zasady rozliczeń majątkowych; 8) zasady likwidacji związkuś 9) inne zasady okre lające współdziałanie.

3. Zmiana statutu następuje w trybie przewidzianym dla jego ustanowienia.

Art. 68. 1. Rejestr związków prowadzi minister wła ciwy do spraw administracji publicznej.

2. Związek nabywa osobowo ć prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu. 3. Minister wła ciwy do spraw administracji publicznej okre li, w drodze rozporządzenia,

sposób prowadzenia rejestru związków międzygminnych oraz ogłaszania statutów związków, uwzględniając dokumentację niezbędną do wpisania związku do rejestru, dane podlegające wpisaniu oraz sposób dokonywania zmian wpisów w rejestrze.

Art. 69. 1. Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku, zwane dalej zgromadzeniem.

2. W zakresie zadań zleconych związkowi zgromadzenie wykonuje kompetencje przysługujące radzie gminy.

3. Do zgromadzenia związku stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące rady gminy.

Art. 70. 1. W skład zgromadzenia wchodzą wójtowie gmin uczestniczących w związku. 2. Na wniosek wójta rada gminy może powierzyć reprezentowanie gminy w

zgromadzeniu zastępcy wójta albo radnemu. 3. Statut może przyznawać okre lonym gminom więcej niż jeden głos w zgromadzeniu.

Dodatkowych przedstawicieli wyznacza zainteresowana rada gminy.

Art. 71. Uchwały zgromadzenia są podejmowane bezwzględną większo cią głosów statutowej liczby członków zgromadzenia.

Art. 72. 1. Członek zgromadzenia może wnie ć pisemny sprzeciw w stosunku do uchwały zgromadzenia w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia.

2. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie uchwały i wymaga ponownego rozpatrzenia sprawy.

3. Sprzeciw nie może być zgłoszony do uchwały podjętej w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy.

4. Przepisów ust. 1-3 nie stosuje się do związków międzygminnych utworzonych na podstawie art. 64 ust. 4.

Art. 73. 1. Organem wykonawczym związku jest zarząd. 2. Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spo ród jego

członków. 3. O ile statut tak stanowi, dopuszczalny jest wybór członków zarządu spoza członków

zgromadzenia w liczbie nieprzekraczającej 1/3 składu zarządu związku. 4. (uchylony). 5. (uchylony).

Art. 73a. 1. Do gospodarki finansowej związku międzygminnego stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce finansowej gmin.

2. Plan finansowy związku uchwala zgromadzenie związku.

Art. 74. 1. Gminy mogą zawierać porozumienia międzygminne w sprawie powierzenia jednej z nich okre lonych przez nie zadań publicznych.

2. Gmina wykonująca zadania publiczne objęte porozumieniem przejmuje prawa i obowiązki pozostałych gmin, związane z powierzonymi jej zadaniami, a gminy te mają obowiązek udziału w kosztach realizacji powierzonego zadania.


Rozdział 8

(uchylony)

Rozdział 9

Stowarzyszenia gmin

Art. 84. 1. W celu wspierania idei samorządu terytorialnego oraz obrony wspólnych interesów, gminy mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z powiatami i województwami.

2. Organizację, zadania oraz tryb pracy stowarzyszenia okre la jego statut. 3. Do stowarzyszeń gmin stosuje się odpowiednio przepisy Prawa o stowarzyszeniach, z

tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli.

Art. 84a. Zasady przystępowania gminy do międzynarodowych zrzeszeń społeczno ci lokalnych i regionalnych okre lają odrębne przepisy.

Rozdział 10

Nadzór nad działalnością gminną

Art. 85. Nadzór nad działalno cią gminną sprawowany jest na podstawie kryterium zgodno ci z prawem.

Art. 86. Organami nadzoru są Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa.

Art. 87. Organy nadzoru mogą wkraczać w działalno ć gminną tylko w przypadkach okre lonych ustawami.

Art. 88. Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania gminy, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych.

Art. 89. 1. Jeżeli prawo uzależnia ważno ć rozstrzygnięcia organu gminy od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 1a.

1a. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

2. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 lub 1a, nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez gminę, z upływem terminu okre lonego w ust. 1 lub 1a.

3. Do zatwierdzania, uzgadniania lub opiniowania przez organy gminy rozstrzygnięć innych organów przepisy ust. 1, 1a i 2 stosuje się odpowiednio.

Art. 90. 1. Wójt obowiązany jest do przedłożenia wojewodzie uchwał rady gminy w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Akty ustanawiające przepisy porządkowe wójt przekazuje w ciągu 2 dni od ich ustanowienia.

2. Wójt przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej, na zasadach okre lonych w ust. 1, uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium oraz inne uchwały rady gminy i zarządzenia wójta objęte zakresem nadzoru regionalnej izby obrachunkowej.

Art. 91. 1. Uchwała lub zarządzenie organu gminy sprzeczne z prawem są nieważne. O nieważno ci uchwały lub zarządzenia w cało ci lub w czę ci orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały lub zarządzenia, w trybie okre lonym w art. 90.

2. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważno ci uchwały lub zarządzenia albo w toku tego postępowania, może wstrzymać ich wykonanie.

2a. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do uchwały lub zarządzenia o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego.

3. Rozstrzygnięcie nadzorcze powinno zawierać uzasadnienie faktyczne i prawne oraz pouczenie o dopuszczalno ci wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

4. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważno ci uchwały lub zarządzenia, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę lub zarządzenie wydano z naruszeniem prawa.

5. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego stosuje się odpowiednio.

Art. 92. 1. Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważno ci uchwały lub zarządzenia organu gminy wstrzymuje ich wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważno ci, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do uchwały lub zarządzenia o zaskarżeniu

rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego.

Art. 92a. W przypadku złożenia przez organ gminy skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sąd administracyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skargi do sądu.

Art. 93. 1. Po upływie terminu wskazanego w art. 91 ust. 1 organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważno ci uchwały lub zarządzenia organu gminy. W tym przypadku organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały lub zarządzenia należy do sądu.

Art. 94. 1. Nie stwierdza się nieważno ci uchwały lub zarządzenia organu gminy po upływie jednego roku od dnia ich podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały lub zarządzenia w terminie okre lonym w art. 90 ust. 1, albo jeżeli są one aktem prawa miejscowego.

2. Jeżeli nie stwierdzono nieważno ci uchwały lub zarządzenia z powodu upływu terminu okre lonego w ust. 1, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważno ci, sąd administracyjny orzeka o ich niezgodno ci z prawem. Uchwała lub zarządzenie tracą moc prawną z dniem orzeczenia o ich niezgodno ci z prawem. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego co do skutków takiego orzeczenia stosuje się odpowiednio.


Art. 96. 1. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę gminy Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę gminy. W przypadku rozwiązania rady gminy Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru rady gminy pełni jej funkcję.

2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się wójt, wojewoda wzywa wójta do zaprzestania naruszeń, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o odwołanie wójta. W przypadku odwołania wójta Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która do czasu wyboru wójta pełni jego funkcję.

Art. 97. 1. W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczno ci w wykonywaniu zadań publicznych przez organy gminy, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy gminy i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do dwóch lat, nie dłużej jednak niż do wyboru rady oraz wójta na kolejną kadencję.

2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom gminy i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji gminy.

3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody, zgłoszony za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej.

4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji organów gminy z dniem powołania.

Art. 98. 1. Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące gminy, w tym rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 96 ust. 2 i art. 97 ust. 1, a także stanowisko zajęte w trybie art. 89, podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodno ci z prawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć dotyczących organów

związków i porozumień międzygminnych. 3. Do złożenia skargi uprawniona jest gmina lub związek międzygminny, których interes

prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała lub zarządzenie organu, który podjął uchwałę lub zarządzenie albo którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

3a. Do złożenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały rady gminy, doręczone po upływie kadencji rady, uprawniona jest rada gminy następnej kadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady.

4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio przepisy o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

5. Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi bądź z datą oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.

Art. 98a. 1. Jeżeli wła ciwy organ gminy, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 383 § 2 i 6 oraz art. 492 § 2 i 5 ustawy, o której mowa w art. 24b ust. 6, oraz art. 5 ust. 2 i 3 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalno ci gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie dotyczącym odpowiednio wyga nięcia mandatu radnego, wyga nięcia mandatu wójta, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę z zastępcą wójta, sekretarzem gminy, skarbnikiem gminy, kierownikiem jednostki organizacyjnej gminy i osobą zarządzającą lub członkiem organu zarządzającego gminną osobą prawną, nie podejmuje uchwały, nie odwołuje ze stanowiska lub nie rozwiązuje umowy o pracę, wojewoda wzywa organ gminy do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni.

1a. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do obowiązków, o których mowa w art. 6a ustawy z dnia 21 listopada 2008 r. o pracownikach samorządowych (Dz. U. Nr 223, poz. 1458, z późn. zm.).

2. W razie bezskutecznego upływu terminu okre lonego w ust. 1, wojewoda, po powiadomieniu ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, wydaje zarządzenie zastępcze.

3. Przepis art. 98 stosuje się odpowiednio, z tym że uprawniona do złożenia skargi jest również osoba, której interesu prawnego lub uprawnienia dotyczy zarządzenie zastępcze.

Art. 99. 1. (uchylony). 1a. Przepisy o nadzorze nad gminami stosuje się odpowiednio do związków i porozumień

międzygminnych. 2. W sprawach związków i porozumień międzygminnych, wykraczających poza granice

województwa, organy nadzorcze działają w zakresie swojej wła ciwo ci miejscowej i za po rednictwem organów nadzorczych wła ciwych ze względu na siedzibę władz związku lub porozumienia, chyba że statut związku lub porozumienie przekazuje uprawnienia nadzorcze Prezesowi Rady Ministrów.

Art. 100. Postępowanie sądowe, o którym mowa w artykułach poprzedzających, jest wolne od opłat sądowych.

Art. 101. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą lub zarządzeniem podjętymi przez organ gminy w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia - zaskarżyć uchwałę lub zarządzenie do sądu administracyjnego.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i skargę oddalił.

2a. Skargę na uchwałę lub zarządzenie, o których mowa w ust. 1, można wnie ć do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców gminy, którzy na to wyrażą pisemną zgodę.

3. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.

4. W sprawach, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio art. 94.

Art. 101a. 1. Przepisy art. 101 stosuje się odpowiednio, gdy organ gminy nie wykonuje czynno ci nakazanych prawem albo przez podejmowane czynno ci prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynno ci na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko gminy.

Art. 102. Przepisów rozdziału niniejszego nie stosuje się do decyzji indywidualnych w sprawach z zakresu administracji publicznej, wydawanych przez organy gmin, ich związków lub samorządowe kolegia odwoławcze. Kontrolę instancyjną w tym zakresie oraz nadzór pozainstancyjny i kontrolę sprawowaną przez sąd okre lają przepisy odrębne.

Art. 102a. W sprawach, o których mowa w niniejszym rozdziale, nie stosuje się przepisów art. 52 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, 1101 i 1529).

Ustawa z 1998r. o SP

Art. 1. 1. Mieszkańcy powiatu tworzą z mocy prawa lokalną wspólnotę samorządową. 2. Ilekroć w ustawie jest mowa o powiecie, należy przez to rozumieć lokalną wspólnotę

samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Art. 2. 1. Powiat wykonuje okre lone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialno ć.

2. Powiat ma osobowo ć prawną. 3. Samodzielno ć powiatu podlega ochronie sądowej. 4. O ustroju powiatu stanowi jego statut. 5. (uchylony).

Art. 3. 1. Rada Ministrów, w drodze rozporządzeniaŚ 1) tworzy, łączy, dzieli i znosi powiaty oraz ustala ich granice; 2) ustala i zmienia nazwy powiatów oraz siedziby ich władz.

2. Rozporządzenie, o którym mowa w ust. 1, może być wydane także na wniosek zainteresowanej rady powiatu, rady miasta na prawach powiatu lub rady gminy.

3. Ustalenie granic powiatu następuje poprzez wskazanie gmin wchodzących w skład powiatu, a zmiana jego granic dokonywana jest w sposób zapewniający powiatowi terytorium możliwie jednorodne ze względu na układ osadniczy i przestrzenny, uwzględniający więzi społeczne, gospodarcze i kulturowe oraz zapewniający zdolno ć wykonywania zadań publicznych.

4. Przez łączenie powiatów należy również rozumieć połączenie miasta na prawach powiatu z powiatem mającym siedzibę władz w tym mie cie. Z dniem połączenia wygasają prawa powiatu posiadane dotychczas przez miasto.

5. Przez dzielenie powiatów należy również rozumieć wyłączenie jednej lub więcej gmin z terytorium powiatu z jednoczesnym: 1) włączeniem tej gminy lub gmin do innego powiatu; 2) utworzeniem powiatu z tych gmin albo z tych gmin i miasta na prawach powiatu; z

dniem utworzenia powiatu wygasają prawa powiatu posiadane dotychczas przez miastoś 3) przywróceniem statusu miasta na prawach powiatu miastu, które w trybie ust. 4 zostało

połączone z powiatem mającym siedzibę władz w tym mie cie. 6. Zmiany, o których mowa w ust. 1, następują z dniem 1 stycznia.

Art. 3a. 1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1, wymaga zasięgnięcia przez ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej opinii zainteresowanych rad powiatów albo rady miasta na prawach powiatu i rady powiatu - poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmian granic powiatów naruszających granice województw - dodatkowo opinii odpowiednich sejmików województw. Minister wła ciwy do spraw administracji publicznej może wystąpić także o opinie zainteresowanych rad gmin; w tym przypadku nie jest konieczne przeprowadzenie konsultacji z mieszkańcami gminy.

2. Konsultacje z mieszkańcami dotyczące, naruszającej granice województw, zmiany granic powiatów albo powiatu i miasta na prawach powiatu w sprawach, o których mowa w art. 3 ust. 3 i 4 - jeżeli zmiana granic wynika z wyłączenia tylko jednej gminy lub miasta na prawach powiatu - mogą zostać ograniczone przez sejmiki województw do mieszkańców odpowiedniego powiatu lub miasta na prawach powiatu objętego zmianą.

3. W przypadku niewyrażenia opinii, o której mowa w ust. 1, w terminie 3 miesięcy od dnia otrzymania wystąpienia o opinię, wymóg zasięgnięcia opinii uznaje się za spełniony.

Art. 3b. 1. Wydanie rozporządzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1, na wniosek odpowiednio rady powiatu, rady miasta na prawach powiatu lub rady gminy wymaga: 1) wniosku rady powiatu, rady miasta na prawach powiatu lub rady gminy poprzedzonego

przeprowadzeniem przez tę radę konsultacji z mieszkańcami, wraz z uzasadnieniem oraz niezbędnymi dokumentami, mapami i informacjami potwierdzającymi zasadno ć wniosku;

2) opinii odpowiednio rad powiatów lub rady miasta na prawach powiatu objętych wnioskiem, poprzedzonych przeprowadzeniem przez te rady konsultacji z mieszkańcami, a w przypadku zmiany granic powiatu naruszającej granice województw - opinii sejmików województw;

3) opinii rad gmin, których dotyczy wniosek; 4) opinii wojewody wła ciwego dla powiatu lub miasta na prawach powiatu objętego

wnioskiem. 2. Do wniosku i opinii, o których mowa w ust. 1, przepisy art. 3a ust. 2 i 3 stosuje się

odpowiednio. 3. Rada powiatu, rada miasta na prawach powiatu lub rada gminy występuje z

wnioskiem, o którym mowa w ust. 1, do ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej za po rednictwem wojewody, w terminie do dnia 31 marca.

4. Rada Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, tryb postępowania przy składaniu wniosków, o których mowa w ust. 1, oraz dokumenty, które należy dołączyć do wniosku.

Art. 3c. W przypadku uzyskania zgody na połączenie miasta na prawach powiatu z powiatem mającym siedzibę władz w tym mie cie lub utworzenie powiatu, w którego skład wejdzie dotychczasowe miasto na prawach powiatu, wyrażonej we wniosku lub opinii rady powiatu lub rady miasta na prawach powiatu oraz w wyniku przeprowadzonych przez te rady konsultacji z mieszkańcami, Rada Ministrów obowiązana jest dokonać tego połączenia lub utworzenia powiatu, w drodze rozporządzenia, o którym mowa w art. 3 ust. 1.

Art. 3d. 1. W przypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla powiatu mogą być przeprowadzane na jego terytorium konsultacje z mieszkańcami powiatu.

2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami powiatu okre la uchwała rady powiatu.

Rozdział 2

Zakres działania i zadania powiatu

Art. 4. 1. Powiat wykonuje okre lone ustawami zadania publiczne o charakterze ponadgminnym w zakresie: 1) edukacji publicznej; 2) promocji i ochrony zdrowia; 3) pomocy społecznejś 3a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczejś 4) polityki prorodzinnej; 5) wspierania osób niepełnosprawnychś 6) transportu zbiorowego i dróg publicznych; 7) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 8) kultury fizycznej i turystyki; 9) geodezji, kartografii i katastru; 10) gospodarki nieruchomo ciamiś 11) administracji architektoniczno-budowlanej; 12) gospodarki wodnej; 13) ochrony rodowiska i przyrodyś 14) rolnictwa, le nictwa i rybactwa ródlądowegoś

15) porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateliś 16) ochrony przeciwpowodziowej, w tym wyposażenia i utrzymania powiatowego magazynu

przeciwpowodziowego, przeciwpożarowej i zapobiegania innym nadzwyczajnym zagrożeniom życia i zdrowia ludzi oraz rodowiskaś

17) przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji lokalnego rynku pracyś 18) ochrony praw konsumenta; 19) utrzymania powiatowych obiektów i urządzeń użyteczno ci publicznej oraz obiektów

administracyjnych; 20) obronno ciś 21) promocji powiatu; 22) współpracy i działalno ci na rzecz organizacji pozarządowych oraz podmiotów

wymienionych w art. 3 ust. 3 ustawy z dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ci pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.)ś

23) działalno ci w zakresie telekomunikacji. 2. Do zadań publicznych powiatu należy również zapewnienie wykonywania okre lonych

w ustawach zadań i kompetencji kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży. 3. Ustawy mogą okre lać inne zadania powiatu. 4. Ustawy mogą okre lać niektóre sprawy należące do zakresu działania powiatu jako

zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez powiat. 5. Powiat na uzasadniony wniosek zainteresowanej gminy przekazuje jej zadania z

zakresu swojej wła ciwo ci na warunkach ustalonych w porozumieniu. 6. Zadania powiatu nie mogą naruszać zakresu działania gmin.

Art. 4a. Ustawy mogą nakładać na powiat obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Art. 5. 1. Powiat może zawierać z organami administracji rządowej porozumienia w sprawie wykonywania zadań publicznych z zakresu administracji rządowej.

2. Powiat może zawierać porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych z jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego, a także z województwem, na którego obszarze znajduje się terytorium powiatu.

3. Porozumienia, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

4. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594).

Art. 6. 1. W celu wykonywania zadań powiat może tworzyć jednostki organizacyjne i zawierać umowy z innymi podmiotami.

2. Powiat nie może prowadzić działalno ci gospodarczej wykraczającej poza zadania o charakterze użyteczno ci publicznej.

Art. 7. 1. Ustawy okre lają przypadki, w których wła ciwe organy administracji rządowej mogą nałożyć na powiat obowiązek wykonania okre lonych czynno ci w zakresie należącym do zadań powiatu, związanych z usuwaniem bezpo rednich zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronno cią.

2. Jeżeli działania związane z usuwaniem zagrożeń dla bezpieczeństwa i porządku publicznego oraz z obronno cią przeprowadza się w ramach zorganizowanej akcji, nałożenie obowiązku może dotyczyć wykonania czynno ci, o których mowa w ust. 1, również poza terenem powiatu.

3. Za czynno ci, o których mowa w ust. 2, powiatowi przysługuje zwrot koniecznych wydatków i nakładów wraz z ustawowymi odsetkami od organu administracji, który nałożył obowiązek wykonania tych czynno ci.

Art. 7a. Powiaty, związki i stowarzyszenia powiatów mogą sobie wzajemnie bądź innym

jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Rozdział 3

Władze powiatu

Art. 8. 1. Mieszkańcy powiatu podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym - poprzez wybory i referendum powiatowe - lub za po rednictwem organów powiatu.

2. Organami powiatu sąŚ 1) rada powiatu; 2) zarząd powiatu.

Art. 8a. 1. Działalno ć organów powiatu jest jawna. Ograniczenia jawno ci mogą wynikać wyłącznie z ustaw.

2. Jawno ć działania organów powiatu obejmuje w szczególno ci prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje rady powiatu i posiedzenia jej komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów powiatu i komisji rady powiatu.

3. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich okre la statut powiatu.

Art. 9. 1. Rada powiatu jest organem stanowiącym i kontrolnym powiatu, z zastrzeżeniem przepisów o referendum powiatowym.

2. Kadencja rady trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. 3. Radni wybierani są w wyborach bezpo rednich. Zasady i tryb przeprowadzania

wyborów do rady powiatu okre la odrębna ustawa. 4. W skład rady powiatu wchodzą radni w liczbie piętnastu w powiatach liczących do

40 000 mieszkańców oraz po dwóch na każde kolejne rozpoczęte 20 000 mieszkańców, ale nie więcej niż dwudziestu dziewięciu radnych.

Art. 10. 1. Odwołanie rady powiatu przed upływem kadencji następuje w drodze referendum powiatowego.

2. Zasady i tryb przeprowadzania referendum powiatowego okre la odrębna ustawa.


Art. 12. Do wyłącznej wła ciwo ci rady powiatu należyŚ 1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w tym statutu powiatu; 2) wybór i odwołanie zarządu oraz ustalanie wynagrodzenia jego przewodniczącego; 3) powoływanie i odwoływanie, na wniosek starosty, skarbnika powiatu, będącego głównym

księgowym budżetu powiatu; 4) stanowienie o kierunkach działania zarządu powiatu oraz rozpatrywanie sprawozdań z

działalno ci zarządu, w tym z działalno ci finansowejś 5) uchwalanie budżetu powiatu; 6) rozpatrywanie sprawozdania z wykonania budżetu oraz podejmowanie uchwały w

sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium dla zarządu z tego tytułuś 7) podejmowanie uchwał w sprawach wysoko ci podatków i opłat w granicach okre lonych

ustawami; 8) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych powiatu dotyczącychŚ

a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomo ci oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczejś uchwała rady powiatu jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomo ćś do czasu okre lenia zasad zarząd może dokonywać tych czynno ci wyłącznie za zgodą rady

powiatu, b) emitowania obligacji oraz okre lania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu, c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, d) ustalania maksymalnej wysoko ci pożyczek i kredytów krótkoterminowych

zaciąganych przez zarząd oraz maksymalnej wysoko ci pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd w roku budżetowym,

e) zobowiązań w zakresie podejmowania inwestycji i remontów o warto ci przekraczającej granicę ustaloną corocznie przez radę,

f) tworzenia i przystępowania do związków, stowarzyszeń, fundacji i spółdzielni oraz ich rozwiązywania lub występowania z nich,

g) tworzenia i przystępowania do spółek, ich rozwiązywania i występowania z nich oraz okre lania zasad wnoszenia wkładów oraz obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,

h) współdziałania z innymi powiatami i z gminami, jeżeli związane jest to z konieczno cią wydzielenia majątku,

i) tworzenia, przekształcania i likwidacji jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątekś

8a) podejmowanie uchwał w sprawie przyjęcia zadań z zakresu administracji rządowej oraz w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych, o których mowa w art. 5ś

9) okre lanie wysoko ci sumy, do której zarząd może samodzielnie zaciągać zobowiązania; 9a) podejmowanie uchwał w sprawach współpracy ze społeczno ciami lokalnymi innych

państw oraz przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń społeczno ci lokalnychś 9b) uchwalanie powiatowego programu zapobiegania przestępczo ci oraz ochrony

bezpieczeństwa obywateli i porządku publicznego; 9c) uchwalanie powiatowego programu przeciwdziałania bezrobociu oraz aktywizacji

lokalnego rynku pracy; 9ca) przyjmowanie programów rozwoju w trybie okre lonym w przepisach o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju; 9d) dokonywanie oceny stanu bezpieczeństwa przeciwpożarowego i zabezpieczenia

przeciwpowodziowego powiatu; 10) podejmowanie uchwał w sprawach herbu powiatu i flagi powiatu; 10a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i

studentów; 11) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami do kompetencji rady

powiatu.

Art. 13. 1. Uchwały rady i zarządu powiatu zapadają zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady (zarządu), w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

2. Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z przyjęciem uchwały o nieudzieleniu zarządowi absolutorium.

Art. 14. 1. Rada powiatu wybiera ze swego grona przewodniczącego i jednego lub dwóch wiceprzewodniczących bezwzględną większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

2. Radny wchodzący w skład zarządu nie może pełnić funkcji, o których mowa w ust. 1. 3. Zadaniem przewodniczącego jest wyłącznie organizowanie pracy rady oraz

prowadzenie obrad rady. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecno ci przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.

4. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczącego rady następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady powiatu, w trybie okre lonym w ust. 1.

5. W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego rada podejmuje

uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji zwykłą większo cią głosów, nie później niż w ciągu jednego miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

6. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 5, w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji przez radę z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.

7. W przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania, sesję rady powiatu w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja zwoływana jest na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

8. Sesję rady powiatu, o której mowa w ust. 7, do czasu wyboru przewodniczącego prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji, który wyraził zgodę na prowadzenie sesji.

Art. 15. 1. Rada powiatu obraduje na sesjach zwoływanych przez przewodniczącego rady powiatu w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał.

2. Rada powiatu może wprowadzić zmiany w porządku bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu rady.

3. Pierwszą sesję nowo wybranej rady powiatu zwołuje komisarz wyborczy na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze kraju.

4. (uchylony). 5. W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes

Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.

6. Pierwszą sesję nowo wybranej rady powiatu, do czasu wyboru przewodniczącego rady, prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.

7. Na wniosek zarządu lub co najmniej 1/4 ustawowego składu rady powiatu przewodniczący obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wniosek o zwołanie sesji powinien spełniać wymogi okre lone w ust. 1.

8. Do zmiany porządku obrad sesji zwołanej w trybie okre lonym w ust. 7 stosuje się przepis ust. 2, z tym że dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy.

9. Na wniosek starosty przewodniczący rady powiatu jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad najbliższej sesji rady powiatu projekt uchwały, jeżeli wnioskodawcą jest zarząd powiatu, a projekt wpłynął do rady powiatu co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji rady.

Art. 16. 1. Rada powiatu kontroluje działalno ć zarządu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną.

2. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów, z wyjątkiem radnych pełniących funkcje, o których mowa w art. 14 ust. 1, oraz będących członkami zarządu.

3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu powiatu i występuje z wnioskiem do rady powiatu w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi. Wniosek w sprawie absolutorium podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.

4. Komisja rewizyjna wykonuje inne zadania zlecone przez radę powiatu w zakresie kontroli. Uprawnienie to nie narusza uprawnień kontrolnych innych komisji powoływanych przez radę na podstawie art. 17.

Art. 17. 1. Rada powiatu może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do okre lonych zadań, ustalając przedmiot ich działania oraz skład osobowy.

2. Komisje podlegają radzie powiatu w całym zakresie swojej działalno ci, przedkładają

jej swoje plany pracy i sprawozdania z działalno ci. 3. Radny pobiera diety z tytułu członkostwa w nie więcej niż dwóch komisjach.

Art. 18. Radni mogą tworzyć kluby radnych.

Art. 19. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy rady i komisji powoływanych przez radę, a także zasady tworzenia klubów radnych, okre la statut.

Art. 20. 1. Radny przed objęciem mandatu składa lubowanieŚ "Uroczy cie lubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerenno ci i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomy lno ci Ojczyzny, wspólnoty samorządowej powiatu i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej". lubowanie może być złożone z dodaniem zdaniaŚ

"Tak mi dopomóż Bóg". 2. (uchylony). 3. Radny nieobecny na pierwszej sesji rady powiatu oraz radny, który uzyskał mandat w

czasie trwania kadencji, składa lubowanie na pierwszej sesji, na której jest obecny.

Art. 21. 1. Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej powiatu. Radny utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególno ci przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców powiatu postulaty i przedstawia je organom powiatu do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.

2. Radny obowiązany jest brać udział w pracach organów powiatu oraz powiatowych jednostek organizacyjnych, do których został wybrany lub desygnowany.

3. W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Przepis ten stosuje się również do osób wchodzących w skład zarządu niebędących radnymi.

4. Na zasadach ustalonych przez radę powiatu, z zastrzeżeniem ust. 5, radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. Rada powiatu przy ustalaniu wysoko ci diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego.

4a. Dieta nie przysługuje radnemu pełniącemu odpłatnie funkcję członka zarządu w powiecie, w którym uzyskał mandat.

5. Wysoko ć diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca łącznie półtorakrotno ci kwoty bazowej okre lonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431 i Nr 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1456).

5a. Rada Ministrów okre la, w drodze rozporządzenia, maksymalną wysoko ć diet przysługujących radnemu w ciągu miesiąca, uwzględniając liczbę mieszkańców powiatów.

5b. Minister wła ciwy do spraw administracji publicznej okre li, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania należno ci z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych, uwzględniając celowo ć zwrotu rzeczywi cie poniesionych wydatków związanych z wykonywaniem mandatu oraz ułatwienie dokonywania rozliczeń.

6. (uchylony). 7. Radny nie może brać udziału w głosowaniu, jeżeli dotyczy to jego interesu prawnego. 8. Mandatu radnego powiatu nie można łączyć zŚ

1) mandatem posła lub senatoraś 2) wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody; 3) członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.

Art. 22. 1. Pracodawca obowiązany jest zwolnić radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia radnemu brania udziału w pracach organów powiatu.

2. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody rady powiatu, której radny jest członkiem. Rada powiatu odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem przez radnego mandatu.

Art. 23. 1. Z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w starostwie powiatowym powiatu, w którym radny uzyskał mandat.

2. Radny nie może pełnić funkcji kierownika powiatowej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy.

3. Przepis ust. 1 nie dotyczy radnych wybranych do zarządu, z którymi stosunek pracy nawiązywany jest na podstawie wyboru.

4. Nawiązanie przez radnego stosunku pracy, o którym mowa w ust. 1 i 2, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.

5. Zarząd powiatu lub starosta nie może powierzyć radnemu powiatu, w którym radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Art. 24. 1. Radny, który przed uzyskaniem mandatu wykonywał pracę w ramach stosunku pracy w starostwie powiatowym lub pełnił funkcję kierownika jednostki organizacyjnej tego powiatu, w którym uzyskał mandat, obowiązany jest złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez wła ciwy organ wyborczy, przed złożeniem lubowania, o którym mowa w art. 20 ust. 1.

2. Radny, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu.

3. Radny, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy zawarty na czas okre lony, który ustałby przed terminem wyga nięcia mandatu, przedłuża się do 3 miesięcy po upływie tego terminu.

4. W odniesieniu do radnego pełniącego funkcję kierownika jednostki organizacyjnej przejętej lub utworzonej przez powiat w czasie kadencji termin, o którym mowa w ust. 1, upływa po 6 miesiącach od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki.


Art. 25. Po wyga nięciu mandatu radnego, o którym mowa w art. 24, odpowiednio starostwo powiatowe lub powiatowa jednostka organizacyjna przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Radny zgłasza gotowo ć przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wyga nięcia mandatu.

Art. 25a. 1. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 20 ust. 1.


Art. 25b. 1. Radni nie mogą prowadzić działalno ci gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia powiatu, w którym radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalno cią lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalno ci.

2. Jeżeli radny przed rozpoczęciem wykonywania mandatu prowadził działalno ć gospodarczą, o której mowa w ust. 1, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej działalno ci gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia lubowania. Niewypełnienie obowiązku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, stanowi podstawę do stwierdzenia wyga nięcia mandatu radnego w trybie art. 383 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.).

3. Radni i ich małżonkowie oraz małżonkowie członków zarządu powiatu, sekretarzy powiatu, skarbników powiatu, kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz osób zarządzających i członków organów zarządzających powiatowymi osobami prawnymi nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem powiatowych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje są z mocy prawa nieważne.

4. Jeżeli wybór lub powołanie, o których mowa w ust. 3, nastąpiły przed rozpoczęciem wykonywania mandatu radnego albo dniem wyboru członka zarządu powiatu lub przed zatrudnieniem na stanowisku sekretarza powiatu, powołaniem skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu oraz osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną, osoby, o których mowa w ust. 3, są obowiązane zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia lubowania przez radnego albo od dnia wyboru, zatrudnienia na podstawie umowy o pracę lub powołania na stanowisko. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji osoba, o której mowa w ust. 3, traci je z mocy prawa po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

5. Radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach handlowych z udziałem powiatowych osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją rady powiatu, a w razie niezbycia ich nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i 2 lat po jego wyga nięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru).

Art. 25c. 1. Radny, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty są obowiązani do złożenia o wiadczenia o swoim stanie majątkowym, zwanego dalej "o wiadczeniem majątkowym". O wiadczenie majątkowe dotyczy ich majątku odrębnego oraz majątku objętego małżeńską wspólno cią majątkową. O wiadczenie majątkowe zawiera informacje oŚ 1) zasobach pieniężnych, nieruchomo ciach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych


2) dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalno ci zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułuś




3. O wiadczenie majątkowe wraz z kopią swojego zeznania o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) za rok poprzedni i jego korektą składają w dwóch egzemplarzach: 1) radny - przewodniczącemu rady powiatuś 2) starosta, przewodniczący rady powiatu - wojewodzie; 3) wicestarosta, członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik

jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty - staro cie. 4. Radny składa pierwsze o wiadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia złożenia

lubowania. Do pierwszego o wiadczenia majątkowego radny jest obowiązany dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalno ci gospodarczej z wykorzystaniem mienia powiatu, w którym uzyskał mandat, jeżeli taką działalno ć prowadził przed dniem wyboru. Kolejne o wiadczenia majątkowe są składane przez radnego co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji.

5. Członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty składają pierwsze o wiadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia wyboru lub powołania na stanowisko albo od dnia zatrudnienia. Do pierwszego o wiadczenia majątkowego członek zarządu powiatu, sekretarz powiatu, skarbnik powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty są obowiązani dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalno ci gospodarczej, jeżeli prowadzili ją przed dniem wyboru, powołania lub zatrudnienia. Kolejne o wiadczenia majątkowe są składane przez nich co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę.

5a. Jeżeli terminy okre lone w ust. 4 lub 5 nie zostaną dotrzymane, odpowiednio, przewodniczący rady powiatu, wojewoda lub starosta w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia niedotrzymania terminu wzywa osobę, która nie złożyła o wiadczenia do jego niezwłocznego złożenia wyznaczając dodatkowy czternastodniowy termin. Termin ten liczy się od dnia skutecznego dostarczenia wezwania.



8. Podmiot dokonujący analizy, o której mowa w ust. 6 i 7, jest uprawniony do porównania tre ci analizowanego o wiadczenia majątkowego oraz załączonej kopii zeznania o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) z tre cią uprzednio złożonych o wiadczeń majątkowych oraz z dołączonymi do nich kopiami zeznań o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT).




12. Podmiot dokonujący analizy o wiadczeń majątkowych w terminie do dnia 30 października każdego roku przedstawia radzie powiatu informację o: 1) osobach, które nie złożyły o wiadczenia majątkowego lub złożyły je po terminie;

2) nieprawidłowo ciach stwierdzonych w analizowanych o wiadczeniach majątkowych wraz z ich opisem i wskazaniem osób, które złożyły nieprawidłowe o wiadczeniaś

3) działaniach podjętych w związku z nieprawidłowo ciami stwierdzonymi w analizowanych o wiadczeniach majątkowych. 13. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, wzór formularza

o wiadczenia majątkowego radnego oraz wzór formularza o wiadczenia majątkowego członka zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki organizacyjnej powiatu, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu starosty, uwzględniając zakazy okre lone w odniesieniu do tych osób w przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalno ci gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z późn. zm.).

Art. 25d. 1. Informacje zawarte w o wiadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego o wiadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomo ci.

2. Wojewoda i przewodniczący rady powiatu przekazują staro cie kopie o wiadczeń majątkowych, które im złożono.


Art. 25e. (uchylony).

Art. 25f. 1. Niezłożenie o wiadczenia majątkowego mimo upływu dodatkowego terminu, o którym mowa w art. 25c ust. 5a przez: 1) radnego - powoduje wyga nięcie mandatu w trybie art. 190 ustawy, o której mowa w

art. 25b ust. 2; 2) członka zarządu powiatu, sekretarza powiatu, skarbnika powiatu, kierownika jednostki

organizacyjnej powiatu, osobę zarządzającą, i członka organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osobę wydającą decyzje administracyjne w imieniu starosty - powoduje utratę ich wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone o wiadczenie do dnia złożenia o wiadczenia. 2. Jeżeli członek zarządu powiatu lub skarbnik powiatu nie złożą w terminie

o wiadczenia majątkowego, rada powiatu odwołuje ich, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia o wiadczenia.

3. Jeżeli sekretarz powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty nie złożą w terminie o wiadczenia majątkowego, wła ciwy organ odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia o wiadczenia.


Art. 25g. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w o wiadczeniu majątkowym, powoduje odpowiedzialno ć na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego.

Art. 25h. 1. Członek zarządu powiatu, skarbnik powiatu, sekretarz powiatu, kierownik jednostki organizacyjnej powiatu, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego powiatową osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu starosty w trakcie pełnienia funkcji lub trwania zatrudnienia oraz przez okres 3 lat po zakończeniu pełnienia funkcji lub ustaniu zatrudnienia nie mogą przyjąć jakiegokolwiek wiadczenia o charakterze majątkowym, nieodpłatnie lub odpłatnie w wysoko ci niższej od jego

rzeczywistej warto ci od podmiotu lub podmiotu od niego zależnego, jeżeli biorąc udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych jego dotyczących mieli bezpo redni wpływ na jego tre ć.

2. Podmiotem zależnym w rozumieniu ust. 1 jest podmiot, w którymŚ 1) przedsiębiorca posiada bezpo rednio lub po rednio większo ć głosów w jego organach,





Art. 26. 1. Zarząd powiatu jest organem wykonawczym powiatu. 2. W skład zarządu powiatu wchodzą starosta jako jego przewodniczący, wicestarosta i

pozostali członkowie. 2a. Członkiem zarządu powiatu nie może być osoba, która nie jest obywatelem polskim. 3. Członkostwa w zarządzie powiatu nie można łączyć z członkostwem w organie innej

jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora. Utrata członkostwa w zarządzie powiatu następuje w dniu wyboru lub zatrudnienia.

4. Do zarządu i członków zarządu stosuje się odpowiednio art. 21 ust. 7.

Art. 27. 1. Rada powiatu wybiera zarząd w liczbie od 3 do 5 osób, w tym starostę i wicestarostę, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez wła ciwy organ wyborczy, z uwzględnieniem ust. 2 i 3. Liczbę członków zarządu okre la w statucie rada powiatu.

2. Rada powiatu wybiera starostę bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

3. Rada powiatu wybiera wicestarostę oraz pozostałych członków zarządu na wniosek starosty zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

Art. 28. Zarząd powiatu działa do dnia wyboru nowego zarządu, z zastrzeżeniem art. 29 ust. 5.

Art. 29. 1. Jeżeli rada powiatu nie dokona wyboru zarządu w terminie okre lonym w art. 27 ust. 1, ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

2. Informację o rozwiązaniu rady powiatu z przyczyny okre lonej w ust. 1 wojewoda niezwłocznie podaje do wiadomo ci w sposób zwyczajowo przyjęty na obszarze powiatu oraz ogłasza w formie obwieszczenia w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

3. Po rozwiązaniu rady powiatu z przyczyny okre lonej w ust. 1 przeprowadza się wybory przedterminowe.

3a. Do czasu wyboru zarządu przez nową radę Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która w tym okresie pełni funkcję organów powiatu.

4. Jeżeli rada powiatu, wybrana w wyniku wyborów przedterminowych, o których mowa w ust. 3, nie dokona wyboru zarządu w terminie okre lonym w art. 27 ust. 1, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Informację o rozwiązaniu rady podaje się do wiadomo ci w trybie okre lonym w ust. 2.

5. W przypadku, o którym mowa w ust. 4, nie przeprowadza się wyborów

przedterminowych. Do dnia wyborów rady powiatu na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu powiatu zadania i kompetencje rady i zarządu przejmuje komisarz rządowy ustanowiony przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej.

6. Organy powiatu ulegają rozwiązaniu z mocy prawa również w przypadkach okre lonych w art. 390 § 1 pkt 3 oraz § 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy.

7. W przypadku zmian w podziale terytorialnym państwa, których skutki okre la art. 390 § 5 i 8 ustawy, o której mowa w ust. 6, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 2-5 z uwzględnieniem zasady, że osobę, która w tym okresie pełni funkcję organów powiatu, wyznacza się dla każdego z powiatów powstałych w wyniku zmian w podziale terytorialnym państwa.

Art. 30. 1. Uchwała rady powiatu w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd powiatu został odwołany z innej przyczyny.

1a. Uchwałę w sprawie absolutorium rada powiatu podejmuje bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu rady powiatu.

2. Rada powiatu rozpoznaje sprawę odwołania zarządu z przyczyny, o której mowa w ust. 1, na sesji zwołanej nie wcze niej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały w sprawie nieudzielenia zarządowi absolutorium. Po zapoznaniu się z opiniami, o których mowa w art. 16 ust. 3, oraz z uchwałą regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały rady powiatu o nieudzieleniu zarządowi absolutorium, rada powiatu może odwołać zarząd większo cią co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

Art. 31. 1. Rada powiatu może odwołać starostę z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu rady.


3. Odwołanie starosty następuje większo cią co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym. Głosowanie w sprawie odwołania rada powiatu przeprowadza po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej na następnej sesji po tej, na której zgłoszono wniosek o odwołanie, nie wcze niej jednak niż po upływie 1 miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku. Jeżeli wniosek o odwołanie starosty nie uzyskał wymaganej większo ci głosów, kolejny wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcze niej niż po upływie 6 miesięcy od poprzedniego głosowania.

4. Odwołanie starosty albo złożenie przez niego rezygnacji jest, odpowiednio, równoznaczne z odwołaniem całego zarządu powiatu albo złożeniem rezygnacji przez cały zarząd powiatu.

5. Rada powiatu może na uzasadniony wniosek starosty odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu rady, w głosowaniu tajnym.

Art. 31a. 1. W przypadku złożenia rezygnacji przez starostę jej przyjęcie następuje zwykłą większo cią głosów.

2. W przypadku rezygnacji starosty rada powiatu na najbliższej sesji podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji całego zarządu.

3. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 2, jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym odbyła się sesja rady powiatu, o której mowa w ust. 2.

Art. 31b. 1. W przypadku odwołania albo rezygnacji całego zarządu rada powiatu dokonuje wyboru nowego zarządu w trybie, o którym mowa w art. 27, odpowiednio, w ciągu 3 miesięcy od dnia odwołania albo od dnia przyjęcia rezygnacji. W przypadku niedokonania

wyboru nowego zarządu w terminie 3 miesięcy od dnia odwołania albo od dnia przyjęcia rezygnacji, przepisy art. 29 stosuje się odpowiednio.

2. W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, rada powiatu dokonuje wyboru nowego członka zarządu w terminie 1 miesiąca od dnia odwołania.

3. Odwołany zarząd powiatu lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków. Rada powiatu może zwolnić członka zarządu z tego obowiązku.

4. Przepis ust. 3 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio w przypadku złożenia rezygnacji przez cały zarząd.

Art. 31c. 1. W przypadku złożenia rezygnacji z członkostwa w zarządzie przez członka niebędącego jego przewodniczącym, rada powiatu podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji i zwolnieniu z pełnienia obowiązków członka zarządu zwykłą większo cią głosów nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

2. Niepodjęcie przez radę powiatu uchwały w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.

3. W przypadku złożenia rezygnacji przez członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, starosta obowiązany jest, najpóźniej w ciągu 1 miesiąca od dnia przyjęcia rezygnacji lub upływu okresu, o którym mowa w ust. 2, przedstawić radzie powiatu nową kandydaturę na członka zarządu.

Art. 32. 1. Zarząd powiatu wykonuje uchwały rady powiatu i zadania powiatu okre lone przepisami prawa.

2. Do zadań zarządu powiatu należy w szczególno ciŚ 1) przygotowywanie projektów uchwał rady; 2) wykonywanie uchwał rady; 2a) opracowywanie programów rozwoju w trybie okre lonym w przepisach o zasadach

prowadzenia polityki rozwoju; 3) gospodarowanie mieniem powiatu; 4) wykonywanie budżetu powiatu; 5) zatrudnianie i zwalnianie kierowników jednostek organizacyjnych powiatu.

3. W realizacji zadań zarząd powiatu podlega wyłącznie radzie powiatu. 4. Organizację wewnętrzną oraz tryb pracy zarządu okre la statut powiatu.

Art. 33. Zarząd wykonuje zadania powiatu przy pomocy starostwa powiatowego oraz jednostek organizacyjnych powiatu, w tym powiatowego urzędu pracy.

Art. 33a. 1. Kierownicy powiatowych służb, inspekcji i straży wykonują okre lone w ustawach zadania i kompetencje przy pomocy jednostek organizacyjnych - komend i inspektoratów.

2. Jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży może tworzyć, przekształcać i likwidować wojewoda, na wniosek starosty, zaopiniowany przez wła ciwego kierownika zespolonej służby, inspekcji lub straży wojewódzkiej, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

3. Jednostki organizacyjne, o których mowa w ust. 2, z wyjątkiem jednostek organizacyjnych Policji, są powiatowymi jednostkami budżetowymi w rozumieniu przepisów ustawy z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. z 2003 r. Nr 15, poz.

148, z późn. zm.). 4. Szczególne warunki lub zasady powoływania, odwoływania oraz tryb zatrudniania i

zwalniania kierowników i pracowników powiatowych służb, inspekcji i straży okre lają odrębne ustawy.

Art. 33b. Powiatową administrację zespoloną stanowiąŚ

1) starostwo powiatowe; 2) powiatowy urząd pracy, będący jednostką organizacyjną powiatuś 3) jednostki organizacyjne stanowiące aparat pomocniczy kierowników powiatowych służb,

inspekcji i straży.

Art. 34. 1. Starosta organizuje pracę zarządu powiatu i starostwa powiatowego, kieruje bieżącymi sprawami powiatu oraz reprezentuje powiat na zewnątrz.

1a. Starosta opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy.

1b. W przypadku wprowadzenia stanu klęski żywiołowej starosta działa na zasadach okre lonych w odrębnych przepisach.

2. W sprawach niecierpiących zwłoki, związanych z zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpo rednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne starosta podejmuje niezbędne czynno ci należące do wła ciwo ci zarządu powiatu. Nie dotyczy to wydawania przepisów porządkowych w przypadku, o którym mowa w art. 42 ust. 2.

3. Czynno ci, o których mowa w ust. 2, wymagają przedstawienia do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu powiatu.

Art. 35. 1. Organizację i zasady funkcjonowania starostwa powiatowego okre la regulamin organizacyjny uchwalony przez radę powiatu na wniosek zarządu powiatu.

2. Starosta jest kierownikiem starostwa powiatowego oraz zwierzchnikiem służbowym pracowników starostwa i kierowników jednostek organizacyjnych powiatu oraz zwierzchnikiem powiatowych służb, inspekcji i straży.

3. Starosta sprawując zwierzchnictwo w stosunku do powiatowych służb, inspekcji i strażyŚ 1) powołuje i odwołuje kierowników tych jednostek, w uzgodnieniu z wojewodą, a także

wykonuje wobec nich czynno ci w sprawach z zakresu prawa pracy, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczejś

2) zatwierdza programy ich działania; 3) uzgadnia wspólne działanie tych jednostek na obszarze powiatu; 4) w sytuacjach szczególnych kieruje wspólnymi działaniami tych jednostek; 5) zleca w uzasadnionych przypadkach przeprowadzenie kontroli.

Art. 36. 1. Organizację i zasady funkcjonowania jednostek organizacyjnych powiatu okre lają regulaminy organizacyjne uchwalone przez zarząd powiatu, chyba że przepisy odrębne stanowią inaczej.

2. Status prawny pracowników starostwa powiatowego i jednostek organizacyjnych powiatu okre la odrębna ustawa.

Art. 37. 1. Rada powiatu powołuje i odwołuje skarbnika powiatu na wniosek starosty. 2. Sekretarz i skarbnik uczestniczą w pracach zarządu powiatu oraz mogą uczestniczyć

w obradach rady powiatu i jej komisji z głosem doradczym.

Art. 38. 1. W indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej należących do wła ciwo ci powiatu decyzje wydaje starosta, chyba że przepisy szczególne przewidują wydawanie decyzji przez zarząd powiatu.

2. Starosta może upoważnić wicestarostę, poszczególnych członków zarządu powiatu, pracowników starostwa, powiatowych służb, inspekcji i straży oraz kierowników jednostek organizacyjnych powiatu do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. Decyzje wydane przez zarząd powiatu z zakresu administracji publicznej podpisuje starosta. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.

3. Od decyzji, o których mowa w ust. 1 i 2, służy odwołanie do samorządowego

kolegium odwoławczego, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej.

Art. 38a. 1. W celu realizacji zadań starosty w zakresie zwierzchnictwa nad powiatowymi służbami, inspekcjami i strażami oraz zadań okre lonych w ustawach w zakresie porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, tworzy się komisję bezpieczeństwa i porządku, zwaną dalej "komisją".

2. Do zadań komisji należyŚ 1) ocena zagrożeń porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatuś 2) opiniowanie pracy Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży, a także

jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateliś

3) przygotowywanie projektu powiatowego programu zapobiegania przestępczo ci oraz porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli;

4) opiniowanie projektów innych programów współdziałania Policji i innych powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych wykonujących na terenie powiatu zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateliś

5) opiniowanie projektu budżetu powiatu - w zakresie, o którym mowa w pkt 1; 6) opiniowanie projektów aktów prawa miejscowego i innych dokumentów w sprawach

związanych z wykonywaniem zadań, o których mowa w pkt 1, 2 i 4ś 7) opiniowanie, zleconych przez starostę, innych niż wymienione w pkt 2 i pkt 4-6

zagadnień dotyczących porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli. 3. Prezydent miasta na prawach powiatu i starosta powiatu graniczącego z takim

miastem mogą utworzyć, w drodze porozumienia, wspólną komisję dla miasta na prawach powiatu oraz powiatu graniczącego z takim miastem. W takim przypadku prezydent miasta i starosta współprzewodniczą komisji.

4. Porozumienie, o którym mowa w ust. 3, okre la w szczególno ciŚ 1) tryb powoływania członków komisji, o których mowa w ust. 5 pkt 2-4; 2) zasady pokrywania kosztów działania komisji oraz zwrotu członkom komisji i osobom

powołanym do udziału w jej pracach wydatków rzeczywi cie poniesionych w związku z udziałem w pracach komisjiś

3) zasady obsługi administracyjno-biurowej komisji. 5. W skład komisji wchodziŚ

1) starosta jako przewodniczący komisjiś 2) dwóch radnych delegowanych przez radę powiatu; 3) trzy osoby powołane przez starostę spo ród osób wyróżniających się wiedzą o

problemach będących przedmiotem prac komisji oraz cieszących się w ród miejscowej społeczno ci osobistym autorytetem i zaufaniem publicznym, w szczególno ci przedstawicieli samorządów gminnych, organizacji pozarządowych, pracowników o wiaty, a także instytucji zajmujących się zwalczaniem zjawisk patologii społecznych i zapobieganiem bezrobociu;

4) dwóch przedstawicieli delegowanych przez komendanta powiatowego (miejskiego) Policji, a w przypadku m.st. Warszawy delegowanych przez Komendanta Stołecznego Policji. 6. W pracach komisji uczestniczy także prokurator wskazany przez wła ciwego

prokuratora okręgowego. 7. Starosta może powołać do udziału w pracach komisji funkcjonariuszy i pracowników

innych niż Policja powiatowych służb, inspekcji i straży oraz pracowników innych organów administracji publicznej wykonujących zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli na terenie powiatu.

8. Funkcjonariusze i pracownicy, o których mowa w ust. 7, uczestniczą w pracach komisji z głosem doradczym.

9. Kadencja komisji trwa 3 lata. 10. Odwołanie członka komisji przed upływem kadencji przez organ, który go powołał

lub delegował, jest możliwe jedynie z ważnych powodów, które podaje się na pi mie.

Członkostwo w komisji radnego delegowanego przez radę powiatu ustaje zawsze z wyga nięciem jego mandatu.

11. W przypadku mierci, odwołania lub rezygnacji członka komisji przed upływem kadencji, organ, który go powołał lub delegował, powołuje lub deleguje nowego członka komisji na okres pozostały do upływu kadencji poprzedniego członka.

Art. 38b. 1. Przewodniczący komisji, w celu wykonania zadań komisji, może żądać od Policji oraz innych powiatowych służb, inspekcji i straży, a także od powiatowych i gminnych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu porządku publicznego i bezpieczeństwa obywateli, dokumentów i informacji o ich pracy, z wyjątkiem akt personalnych pracowników i funkcjonariuszy, materiałów operacyjno-rozpoznawczych lub dochodzeniowo- ledczych oraz akt w indywidualnych sprawach administracyjnych.

2. Komisja przy wykonywaniu swoich zadań może współpracować z samorządami gmin z terenu powiatu, a także ze stowarzyszeniami, fundacjami, ko ciołami i związkami wyznaniowymi oraz innymi organizacjami i instytucjami.

3. Nie później niż do końca stycznia następnego roku kalendarzowego starosta składa radzie powiatu sprawozdanie z działalno ci komisji za rok ubiegły. Sprawozdanie starosty ogłasza się w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Art. 38c. 1. Koszty działania komisji pokrywa się ze rodków własnych budżetu powiatu. Rada powiatu okre li zasady zwrotu członkom komisji i osobom powołanym do udziału w jej pracach wydatków rzeczywi cie poniesionych w związku z udziałem w pracach komisji, stosując odpowiednio przepisy o zwrocie kosztów podróży służbowych dla radnych powiatu.

2. Obsługę administracyjno-biurową komisji zapewnia starostwo.


Rozdział 4

Akty prawa miejscowego stanowione przez powiat

Art. 40. 1. Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach rada powiatu stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze powiatu.

2. Akty prawa miejscowego stanowione są w szczególno ci w sprawachŚ 1) wymagających uregulowania w statucieś 2) porządkowych, o których mowa w art. 41ś 3) szczególnego trybu zarządzania mieniem powiatuś 4) zasad i trybu korzystania z powiatowych obiektów i urządzeń użyteczno ci publicznej.

Art. 41. 1. W zakresie nieuregulowanym w odrębnych ustawach lub innych przepisach powszechnie obowiązujących, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, rada powiatu może wydawać powiatowe przepisy porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia obywateli, ochrony rodowiska naturalnego albo do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego, o ile przyczyny te występują na obszarze więcej niż jednej gminy.

2. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 1, mogą przewidywać za ich naruszenie kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach okre lonych w prawie o wykroczeniach.

Art. 42. 1. Akty prawa miejscowego powiatu stanowi rada powiatu w formie uchwały, jeżeli ustawa upoważniająca do wydania aktu nie stanowi inaczej.

2. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w art. 41, w przypadkach niecierpiących zwłoki, może wydać zarząd.

3. Powiatowe przepisy porządkowe, o których mowa w ust. 2, podlegają zatwierdzeniu na najbliższej sesji rady powiatu. Tracą one moc w razie nieprzedłożenia ich do zatwierdzenia lub odmowy zatwierdzenia. Termin utraty mocy obowiązującej okre la rada powiatu.

4. Starosta przesyła przepisy porządkowe do wiadomo ci organom wykonawczym gmin położonych na obszarze powiatu i starostom sąsiednich powiatów następnego dnia po ich ustanowieniu.

Art. 43. 1. (uchylony). 2. Akty prawa miejscowego podpisuje niezwłocznie po ich uchwaleniu przewodniczący

rady powiatu i kieruje do publikacji. 3. (uchylony). 4. (uchylony).

Art. 44. Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego okre la ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 i Nr 232, poz. 1378).


Rozdział 5

Mienie powiatu

Art. 46. 1. Mieniem powiatu jest własno ć i inne prawa majątkowe nabyte przez powiat lub inne powiatowe osoby prawne.

2. Powiatowymi osobami prawnymi, poza powiatem, są samorządowe jednostki organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez powiat.

3. Powiat jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia powiatu nienależącego do innych powiatowych osób prawnych.

Art. 47. 1. Nabycie mienia przez powiat następujeŚ 1) na podstawie odrębnej ustawy, z zastrzeżeniem, że nie stanowi ono mienia jakiejkolwiek

gminy; 2) przez przekazanie w związku z utworzeniem lub zmianą granic powiatu w trybie art. 3;

przekazanie mienia następuje w drodze porozumienia zainteresowanych powiatów, a w razie braku porozumienia - decyzją Prezesa Rady Ministrów, podjętą na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznejś

3) w wyniku przejęcia od Skarbu Państwa na podstawie porozumienia, z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczeniaś

4) przez inne czynno ci prawneś 5) w innych przypadkach okre lonych odrębnymi przepisami.

2. Rada Ministrów, w drodze rozporządzenia, okre liŚ 1) tryb przekazywania mienia przez Skarb Państwa powiatom, z uwzględnieniem potrzeb w

zakresie wykonywania zadań powiatówś 2) kategorie mienia wyłączonego z przekazywania powiatom, przeznaczonego na

zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczenia.

Art. 48. 1. O wiadczenie woli w sprawach majątkowych w imieniu powiatu składają dwaj członkowie zarządu lub jeden członek zarządu i osoba upoważniona przez zarząd.

2. Zarząd może upoważnić pracowników starostwa, kierowników powiatowych służb, inspekcji i straży oraz jednostek organizacyjnych powiatu do składania o wiadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalno ci powiatu.

3. Jeżeli czynno ć prawna może spowodować powstanie zobowiązań majątkowych, do jej skuteczno ci potrzebna jest kontrasygnata skarbnika powiatu lub osoby przez niego upoważnionej.

4. Skarbnik powiatu, który odmówił kontrasygnaty, ma jednak obowiązek jej dokonania na pisemne polecenie starosty, przy równoczesnym powiadomieniu o tym rady powiatu i regionalnej izby obrachunkowej.

Art. 49. Powiat nie ponosi odpowiedzialno ci za zobowiązania innych powiatowych osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Inne powiatowe osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialno ci za zobowiązania powiatu.

Art. 50. Zarząd i ochrona mienia powiatu powinny być wykonywane ze szczególną staranno cią.

Rozdział 6

Finanse powiatu

Art. 51. 1. Powiat samodzielnie prowadzi gospodarkę finansową na postawie uchwały budżetowej.



Art. 53. Rada powiatu, okre lając tryb prac nad projektem uchwały budżetowej, uwzględnia w szczególno ci obowiązki powiatowych służb, inspekcji i straży w toku prac nad tym projektem.



Art. 56. 1. (uchylony). 2. (uchylony). 3. Przekazywanie powiatowi, w drodze ustawy, nowych zadań wymaga zapewnienia

rodków finansowych koniecznych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów.




Art. 60. 1. Za prawidłowe wykonanie budżetu powiatu odpowiada zarząd powiatu. 2. Zarządowi powiatu przysługuje wyłączne prawoŚ

1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach wydatków, w ramach upoważnień udzielonych przez radę powiatuś

2) emitowania papierów warto ciowych, w ramach upoważnień udzielonych przez radę powiatu;


4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie powiatu; 5) dysponowania rezerwą budżetu powiatu; 6) blokowania rodków budżetowych, w przypadkach okre lonych ustawą.

Art. 61. Gospodarka rodkami finansowymi znajdującymi się w dyspozycji powiatu jest jawna. Wymóg jawno ci jest spełniany w szczególno ci przezŚ 1) jawno ć debaty budżetowej; 2) opublikowanie uchwały budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu powiatu; 3) przedstawienie pełnego wykazu kwot dotacji celowych udzielanych z budżetu powiatu; 4) ujawnienie sprawozdania zarządu z działań, o których mowa w art. 60 ust. 2 pkt 1 i 2.


Art. 63. Dyspozycja rodkami pieniężnymi powiatu jest oddzielona od jej kasowego wykonania.

Art. 64. 1. Kontrolę gospodarki finansowej powiatu sprawuje regionalna izba obrachunkowa.

2. (uchylony).

Rozdział 7

Związki, stowarzyszenia i porozumienia powiatów

Art. 65. 1. W celu wspólnego wykonywania zadań publicznych, w tym wydawania decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej, powiaty mogą tworzyć związki z innymi powiatami.

2. Uchwały o utworzeniu związku, przystąpieniu do związku lub wystąpieniu ze związku podejmują rady zainteresowanych powiatów.

3. Prawa i obowiązki powiatów uczestniczących w związku, związane z wykonywaniem zadań przekazanych związkowi, przechodzą na związek z dniem ogłoszenia statutu związku.

4. Do związków powiatów stosuje się odpowiednio art. 38.

Art. 66. 1. Związek wykonuje zadania publiczne w imieniu własnym i na własną odpowiedzialno ć.

2. Związek ma osobowo ć prawną.

Art. 67. 1. Utworzenie związku wymaga przyjęcia jego statutu przez rady zainteresowanych powiatów bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu rady powiatu.

2. Statut związku powinien okre laćŚ 1) nazwę i siedzibę związkuś 2) członków i czas trwania związkuś 3) zadania związkuś 4) organy związku, ich strukturę, zakres i tryb działaniaś 5) zasady korzystania z obiektów i urządzeń związkuś 6) zasady udziału w kosztach wspólnej działalno ci, zyskach i pokrywania strat związkuś 7) zasady przystępowania i występowania członków oraz zasady rozliczeń majątkowychś 8) zasady likwidacji związkuś 9) tryb wprowadzania zmian w statucie związkuś 10) inne zasady okre lające współdziałanie.

Art. 68. 1. Rejestr związków prowadzi minister wła ciwy do spraw administracji publicznej.

2. Związek nabywa osobowo ć prawną po zarejestrowaniu, z dniem ogłoszenia statutu. 3. Na decyzję o odmowie wpisania do rejestru przysługuje skarga do sądu

administracyjnego. 4. Minister wła ciwy do spraw administracji publicznej okre li, w drodze rozporządzenia,

sposób prowadzenia rejestru związków powiatów oraz ogłaszania statutów związków, uwzględniając dokumentację niezbędną do wpisania związku do rejestru, dane podlegające wpisowi oraz sposób wykonywania zmian wpisów w rejestrze.

Art. 69. 1. Organem stanowiącym i kontrolnym związku jest zgromadzenie związku, zwane dalej "zgromadzeniem".

2. W skład zgromadzenia wchodzi po dwóch reprezentantów powiatów uczestniczących w związku. Zasady reprezentacji powiatu w związku okre la rada powiatu.

Art. 70. 1. Uchwały zgromadzenia podejmowane są bezwzględną większo cią głosów statutowej liczby członków zgromadzenia.

2. Członek zgromadzenia może wnie ć pisemny sprzeciw wraz z uzasadnieniem w stosunku do uchwały zgromadzenia w ciągu 7 dni od dnia jej podjęcia.

3. Wniesienie sprzeciwu wstrzymuje wykonanie uchwały i wymaga ponownego rozpatrzenia sprawy.

4. Sprzeciwu nie można zgłosić wobec uchwały podjętej w wyniku ponownego rozpatrzenia sprawy.

Art. 71. 1. Organem wykonawczym związku jest zarząd. 2. Zarząd związku jest powoływany i odwoływany przez zgromadzenie spo ród członków

zgromadzenia. 3. O ile statut tak stanowi, dopuszczalny jest wybór członków zarządu spoza członków

zgromadzenia w liczbie nieprzekraczającej 1/3 składu zarządu związku.

Art. 72. 1. Do gospodarki finansowej związku powiatów stosuje się odpowiednio przepisy o gospodarce finansowej powiatu.

2. Plan finansowy związku uchwala zgromadzenie związku.

Art. 73. 1. Powiaty mogą zawierać porozumienia w sprawie powierzenia jednemu z nich prowadzenia zadań publicznych.

2. W zakresie nieuregulowanym tre cią porozumienia do porozumień, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy dotyczące związków powiatów.

Art. 74. Miasto na prawach powiatu może tworzyć związki i zawierać porozumienia komunalne z gminami.

Art. 75. 1. Powiaty mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z gminami i województwami.

2. Do stowarzyszeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z późn. zm.), z tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli.

Art. 75a. Zasady przystępowania powiatu do międzynarodowych zrzeszeń społeczno ci lokalnych i regionalnych okre lają odrębne przepisy.

Rozdział 8

Nadzór nad działalnością powiatu

Art. 76. 1. Nadzór nad działalno cią powiatu sprawuje Prezes Rady Ministrów oraz wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa.

2. Organy nadzoru mogą wkraczać w działalno ć powiatu tylko w przypadkach okre lonych ustawami.

3. Nadzór nad związkiem powiatów sprawuje wojewoda wła ciwy dla siedziby związku.

Art. 77. Nadzór nad wykonywaniem zadań powiatu sprawowany jest na podstawie kryterium zgodno ci z prawem.

Art. 77a. Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych dotyczących organizacji i funkcjonowania powiatu, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych.

Art. 77b. 1. Jeżeli prawo uzależnia ważno ć rozstrzygnięcia organu powiatu od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

3. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez powiat, z upływem terminu okre lonego w ust. 1 lub 2.

4. Do zatwierdzania, uzgadniania lub opiniowania przez organy powiatu rozstrzygnięć innych organów przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

Art. 78. 1. Starosta zobowiązany jest do przedłożenia wojewodzie uchwał rady w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. Uchwały organów powiatu w sprawie wydania przepisów porządkowych podlegają przekazaniu w ciągu dwóch dni od ich podjęcia.

2. Starosta przedkłada regionalnej izbie obrachunkowej, na zasadach okre lonych w ust. 1, uchwałę budżetową, uchwałę w sprawie absolutorium dla zarządu oraz inne uchwały objęte zakresem nadzoru izby.

Art. 79. 1. Uchwała organu powiatu sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważno ci uchwały w cało ci lub w czę ci orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia jej doręczenia organowi nadzoru.

2. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważno ci uchwały lub w toku tego postępowania, może wstrzymać wykonanie uchwały.

2a. Przepisu ust. 2 nie stosuje się do uchwały o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego.


4. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważno ci uchwały, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę wydano z naruszeniem prawa.


Art. 80. 1. Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważno ci uchwały organu powiatu wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważno ci, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.

2. Przepisu ust. 1 nie stosuje się do uchwały o zaskarżeniu rozstrzygnięcia nadzorczego do sądu administracyjnego.

Art. 80a. W przypadku złożenia przez organ powiatu skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sąd administracyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skargi do sądu.

Art. 81. 1. Po upływie terminu, o którym mowa w art. 79 ust. 1, organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważno ci uchwały organu powiatu. W tym przypadku organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

2. W przypadku, o którym mowa w ust. 1, wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały należy do sądu.

Art. 82. 1. Nie stwierdza się nieważno ci uchwały organu powiatu po upływie 1 roku od dnia jej podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały w terminie, o którym mowa w art. 78 ust. 1, albo jeżeli uchwała jest aktem prawa miejscowego.

2. Jeżeli nie stwierdzono nieważno ci uchwały z powodu upływu terminu okre lonego w ust. 1, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważno ci, sąd administracyjny orzeka niezgodno ci uchwały z prawem. Uchwała taka traci moc prawną z dniem orzeczenia o jej niezgodno ci z prawem. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego co do skutków takiego orzeczenia stosuje się odpowiednio.

Art. 83. 1. W razie powtarzającego się naruszenia przez radę powiatu Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać radę powiatu. Rozwiązanie rady równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów powiatu. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych organów powiatu pełni funkcję tych organów.

2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd powiatu, wojewoda wzywa radę powiatu do zastosowania niezbędnych rodków, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku - za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu powiatu. W razie rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcję zarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 84. 1. W razie nierokującego nadziei na szybką poprawę i przedłużającego się braku skuteczno ci w wykonywaniu zadań publicznych przez organy powiatu, Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy powiatu i ustanowić zarząd komisaryczny na okres do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu przez radę kolejnej kadencji.

2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom powiatu i wezwaniu ich do niezwłocznego przedłożenia programu poprawy sytuacji.

3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody zgłoszony za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej.

4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencji organów powiatu z dniem powołania.

Art. 85. 1. Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące powiatu, w tym rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 83 ust. 2 i art. 84 ust. 1, a także stanowisko zajęte w trybie art. 77b, podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodno ci z prawem, w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia.

2. Przepis ust. 1 stosuje się odpowiednio do rozstrzygnięć dotyczących organów związków i porozumień powiatów.

3. Do złożenia skargi uprawniony jest powiat lub związek powiatów, którego interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała organu, który podjął uchwałę lub którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

3a. Do złożenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały rady powiatu, doręczone po upływie kadencji rady, uprawniona jest rada powiatu następnej kadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego rady.

4. Do postępowania w sprawach, o których mowa w ust. 1 i 2, stosuje się odpowiednio

przepisy o zaskarżaniu do sądu administracyjnego decyzji w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej.

5. Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne z upływem terminu do wniesienia skargi albo z dniem oddalenia lub odrzucenia skargi przez sąd.

Art. 85a. 1. Jeżeli wła ciwy organ powiatu, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 383 § 2 i 6 ustawy, o której mowa w art. 29 ust. 6, oraz art. 5 ust. 2, 3 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalno ci gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie dotyczącym odpowiednio wyga nięcia mandatu radnego, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę z członkiem zarządu powiatu, sekretarzem powiatu, skarbnikiem powiatu, kierownikiem jednostki organizacyjnej powiatu i osobą zarządzającą lub członkiem organu zarządzającego powiatową osobą prawną, nie podejmuje uchwały, nie odwołuje ze stanowiska albo nie rozwiązuje umowy o pracę, wojewoda wzywa organ powiatu do podjęcia odpowiedniego aktu w terminie 30 dni.




Art. 86. Postępowanie sądowe, o którym mowa w artykułach poprzedzających, jest wolne od opłat sądowych.

Art. 87. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone uchwałą podjętą przez organ powiatu w sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu do usunięcia naruszenia, zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.


3. Skargę na uchwałę, o której mowa w ust. 1, można wnie ć do sądu administracyjnego w imieniu własnym lub reprezentując grupę mieszkańców powiatu, którzy na to wyrażą pisemną zgodę.


Art. 88. 1. Przepisy art. 87 stosuje się odpowiednio, gdy organ powiatu nie wykonuje czynno ci nakazanych prawem albo przez podejmowane czynno ci prawne lub faktyczne narusza prawa osób trzecich.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynno ci na rzecz skarżącego, na koszt i ryzyko powiatu.

Art. 89. Przepisów tego rozdziału nie stosuje się do decyzji indywidualnych w sprawach z zakresu administracji publicznej, wydawanych przez organy powiatów oraz związki powiatów. Kontrolę instancyjną w tym zakresie oraz nadzór pozainstancyjny, a także kontrolę sprawowaną przez sąd okre lają odrębne przepisy.

Art. 90. Przepisy tego rozdziału mają zastosowanie również do związków i porozumień, o których mowa w ustawie.

Art. 90a. W sprawach, o których mowa w niniejszym rozdziale, nie stosuje się przepisów art. 52 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, 1101 i 1529).

Rozdział 9

Miasta na prawach powiatu

Art. 91. Prawa powiatu przysługują miastom, które w dniu 31 grudnia 1998 r. liczyły więcej niż 100.000 mieszkańców, a także miastom, które z tym dniem przestały być siedzibami wojewodów, chyba że na wniosek wła ciwej rady miejskiej odstąpiono od nadania miastu praw powiatu, oraz tym, którym nadano status miasta na prawach powiatu, przy dokonywaniu pierwszego podziału administracyjnego kraju na powiaty.

Art. 92. 1. Funkcje organów powiatu w miastach na prawach powiatu sprawuje: 1) rada miasta; 2) prezydent miasta.

2. Miasto na prawach powiatu jest gminą wykonującą zadania powiatu na zasadach okre lonych w tej ustawie.

3. Ustrój i działanie organów miasta na prawach powiatu, w tym nazwę, skład, liczebno ć oraz ich powoływanie i odwoływanie, a także zasady sprawowania nadzoru okre la ustawa o samorządzie gminnym.

Ustawa z 1998r. o SW

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 1. 1. Mieszkańcy województwa tworzą z mocy prawa regionalną wspólnotę samorządową.

2. Ilekroć w ustawie jest mowa o województwie lub samorządzie województwa, należy przez to rozumieć regionalną wspólnotę samorządową oraz odpowiednie terytorium.

Art. 2. 1. Organy samorządu województwa działają na podstawie i w granicach okre lonych przez ustawy.

2. Do zakresu działania samorządu województwa należy wykonywanie zadań publicznych o charakterze wojewódzkim, niezastrzeżonych ustawami na rzecz organów administracji rządowej.

Art. 3. Administracja samorządowa w województwie jest zespolona w jednym urzędzie i pod jednym zwierzchnikiem.

Art. 4. 1. Zakres działania samorządu województwa nie narusza samodzielno ci powiatu i gminy.

2. Organy samorządu województwa nie stanowią wobec powiatu i gminy organów nadzoru lub kontroli oraz nie są organami wyższego stopnia w postępowaniu administracyjnym.

Art. 5. 1. Mieszkańcy województwa podejmują rozstrzygnięcia w głosowaniu powszechnym (w drodze wyborów i referendum) lub za po rednictwem organów samorządu województwa.

2. (uchylony). 3. (uchylony). 4. (uchylony). 5. Zasady i tryb przeprowadzania referendum okre la odrębna ustawa.

Art. 6. 1. Samorząd województwaŚ 1) wykonuje okre lone ustawami zadania publiczne w imieniu własnym i na własną

odpowiedzialno ćś 2) dysponuje mieniem wojewódzkim; 3) prowadzi samodzielnie gospodarkę finansową na podstawie budżetu.

2. Województwo ma osobowo ć prawną. 3. Samodzielno ć województwa podlega ochronie sądowej.

Art. 7. 1. Ustrój województwa jako jednostki samorządu terytorialnego okre la statut województwa uchwalony po uzgodnieniu z Prezesem Rady Ministrów.

2. Statut i jego zmiany podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Art. 8. 1. W celu wykonywania zadań województwo tworzy wojewódzkie samorządowe jednostki organizacyjne oraz może zawierać umowy z innymi podmiotami.

2. Województwo może zawierać z innymi województwami oraz jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa porozumienia w sprawie powierzenia prowadzenia zadań publicznych.

3. Do porozumień stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. z 2013 r. poz. 594).

4. Porozumienia, o których mowa w ust. 2, podlegają ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Art. 8a. Województwa mogą sobie wzajemnie bądź innym jednostkom samorządu terytorialnego udzielać pomocy, w tym pomocy finansowej.

Art. 8b. 1. Województwa mogą tworzyć stowarzyszenia, w tym również z gminami i powiatami.

2. Do stowarzyszeń, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy ustawy z dnia 7 kwietnia 1989 r. - Prawo o stowarzyszeniach (Dz. U. z 2001 r. Nr 79, poz. 855, z późn. zm.), z tym że dla założenia stowarzyszenia wymaganych jest co najmniej 3 założycieli.

Art. 9. Samorząd województwa, na podstawie upoważnień ustawowych, stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa.

Art. 10. Odrębna ustawa okre la siedziby władz samorządu województwa.

Art. 10a. 1. W przypadkach przewidzianych ustawą oraz w innych sprawach ważnych dla województwa mogą być przeprowadzane na jego terytorium konsultacje z mieszkańcami województwa.

2. Zasady i tryb przeprowadzania konsultacji z mieszkańcami województwa okre la uchwała sejmiku województwa.

Rozdział 2

Zakres działalności

Art. 11. 1. Samorząd województwa okre la strategię rozwoju województwa, uwzględniającą w szczególno ci następujące cele: 1) pielęgnowanie polsko ci oraz rozwój i kształtowanie wiadomo ci narodowej,

obywatelskiej i kulturowej mieszkańców, a także pielęgnowanie i rozwijanie tożsamo ci lokalnej;

2) pobudzanie aktywno ci gospodarczejś 3) podnoszenie poziomu konkurencyjno ci i innowacyjno ci gospodarki województwaś 4) zachowanie warto ci rodowiska kulturowego i przyrodniczego przy uwzględnieniu

potrzeb przyszłych pokoleńś 5) kształtowanie i utrzymanie ładu przestrzennego.

1a. (uchylony). 1b. W strategii rozwoju województwa wydziela się okres niewykraczający poza okres

objęty aktualnie obowiązującą redniookresową strategią rozwoju kraju. 1c. Strategia rozwoju województwa zawiera:

1) diagnozę sytuacji społeczno-gospodarczej województwa; 2) okre lenie celów strategicznych polityki rozwoju województwaś 3) okre lenie kierunków działań podejmowanych przez samorząd województwa dla

osiągnięcia celów strategicznych polityki rozwoju województwaś 4) (uchylony); 5) (uchylony).

1d. Strategia rozwoju województwa uwzględnia cele redniookresowej strategii rozwoju kraju, krajowej strategii rozwoju regionalnego, odpowiednich strategii ponadregionalnych, a także cele i kierunki koncepcji przestrzennego zagospodarowania kraju.

1e. Strategia rozwoju województwa może być zaktualizowana w każdym czasie, jeżeli

wymaga tego sytuacja społeczno-gospodarcza lub przestrzenna województwa. Do aktualizacji stosuje się odpowiednio ust. 1-1da, art. 12 i art. 12a oraz art. 6, art. 6a, art. 10a i art. 13 ustawy z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

2. Samorząd województwa prowadzi politykę rozwoju województwa, na którą składa sięŚ 1) tworzenie warunków rozwoju gospodarczego, w tym kreowanie rynku pracy; 2) utrzymanie i rozbudowa infrastruktury społecznej i technicznej o znaczeniu

wojewódzkim; 3) pozyskiwanie i łączenie rodków finansowych: publicznych i prywatnych, w celu realizacji

zadań z zakresu użyteczno ci publicznejś 4) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz podnoszenia poziomu wykształcenia

obywateli; 5) racjonalne korzystanie z zasobów przyrody oraz kształtowanie rodowiska naturalnego,

zgodnie z zasadą zrównoważonego rozwojuś 6) wspieranie rozwoju nauki i współpracy między sferą nauki i gospodarki, popieranie

postępu technologicznego oraz innowacjiś 7) wspieranie rozwoju kultury oraz sprawowanie opieki nad dziedzictwem kulturowym i

jego racjonalne wykorzystywanie; 8) promocja walorów i możliwo ci rozwojowych województwa; 9) wspieranie i prowadzenie działań na rzecz integracji społecznej i przeciwdziałania

wykluczeniu społecznemu. 3. Strategia rozwoju województwa jest realizowana przez programy rozwoju,

regionalny program operacyjny, program służący realizacji umowy partnerstwa i kontrakt terytorialny, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju.

4. Samorząd województwa, z własnej inicjatywy lub na wniosek samorządu gminnego lub samorządu powiatowego, może występować o dofinansowanie realizacji programów rozwoju, regionalnego programu operacyjnego oraz programu służącego realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójno ci, opracowanego przez zarząd województwa, rodkami budżetu państwa i rodkami pochodzącymi z budżetu Unii Europejskiej oraz innymi rodkami pochodzącymi ze źródeł zagranicznych, w trybie okre lonym w odrębnych

przepisach. 5. Wykonywanie zadań związanych z rozwojem regionalnym na obszarze województwa

należy do samorządu województwa. Zasady finansowania rozwoju regionalnego oraz źródła dochodów województwa w tym zakresie okre lają odrębne ustawy.

Art. 12. 1. Samorząd województwa, przy formułowaniu strategii rozwoju województwa i realizacji polityki jego rozwoju, współpracuje w szczególno ci z: 1) jednostkami lokalnego samorządu terytorialnego z obszaru województwa oraz z

samorządem gospodarczym i zawodowymś 2) administracją rządową, szczególnie z wojewodąś 3) innymi województwami; 4) organizacjami pozarządowymi oraz podmiotami wymienionymi w art. 3 ust. 3 ustawy z

dnia 24 kwietnia 2003 r. o działalno ci pożytku publicznego i o wolontariacie (Dz. U. z 2010 r. Nr 234, poz. 1536, z późn. zm.),

5) szkołami wyższymi i jednostkami naukowo-badawczymi. 6) (uchylony).

2. Wykonując zadania okre lone w ust. 1, samorząd województwa może również współpracować z organizacjami międzynarodowymi i regionami innych państw, zwłaszcza sąsiednich.

Art. 12a. 1. Sejmik województwa okre la zasady, tryb i harmonogram opracowania strategii rozwoju województwa, uwzględniając w szczególno ciŚ 1) zadania organów samorządu województwa przy okre laniu strategii rozwoju

województwa;

2) tryb i zasady współpracy z podmiotami wymienionymi w art. 12. 2. Uchwała sejmiku województwa dotycząca spraw wymienionych w ust. 1 podlega

publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

Art. 13. 1. W sferze użyteczno ci publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialno cią, spółki akcyjne lub spółdzielnie, a także może przystępować do takich spółek lub spółdzielni.

2. Poza sferą użyteczno ci publicznej województwo może tworzyć spółki z ograniczoną odpowiedzialno cią i spółki akcyjne oraz przystępować do nich, jeżeli działalno ć spółek polega na wykonywaniu czynno ci promocyjnych, edukacyjnych, wydawniczych oraz na wykonywaniu działalno ci w zakresie telekomunikacji służących rozwojowi województwa.

Art. 14. 1. Samorząd województwa wykonuje zadania o charakterze wojewódzkim okre lone ustawami, w szczególno ci w zakresieŚ 1) edukacji publicznej, w tym szkolnictwa wyższegoś 2) promocji i ochrony zdrowia; 3) kultury oraz ochrony zabytków i opieki nad zabytkami; 4) pomocy społecznejś 4a) wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczejś 5) polityki prorodzinnej; 6) modernizacji terenów wiejskich; 7) zagospodarowania przestrzennego; 8) ochrony rodowiskaś 9) gospodarki wodnej, w tym ochrony przeciwpowodziowej, a w szczególno ci wyposażenia

i utrzymania wojewódzkich magazynów przeciwpowodziowych; 10) transportu zbiorowego i dróg publicznych; 11) kultury fizycznej i turystyki; 12) ochrony praw konsumentów; 13) obronno ciś 14) bezpieczeństwa publicznegoś 15) przeciwdziałania bezrobociu i aktywizacji lokalnego rynku pracyś 15a) działalno ci w zakresie telekomunikacjiś 16) ochrony roszczeń pracowniczych w razie niewypłacalno ci pracodawcy.

2. Ustawy mogą okre lać sprawy należące do zakresu działania województwa jako zadania z zakresu administracji rządowej, wykonywane przez zarząd województwa.

3. Ustawy mogą nakładać na województwo obowiązek wykonywania zadań z zakresu organizacji przygotowań i przeprowadzenia wyborów powszechnych oraz referendów.

Rozdział 3

Władze samorządu województwa

Art. 15. Organami samorządu województwa sąŚ 1) sejmik województwa, 2) zarząd województwa.

Art. 15a. 1. Działalno ć organów województwa jest jawna. Ograniczenia jawno ci mogą wynikać wyłącznie z ustaw.

2. Jawno ć działania organów województwa obejmuje w szczególno ci prawo obywateli do uzyskiwania informacji, wstępu na sesje sejmiku województwa i posiedzenia jego komisji, a także dostępu do dokumentów wynikających z wykonywania zadań publicznych, w tym protokołów posiedzeń organów województwa i komisji sejmiku województwa.

3. Zasady dostępu do dokumentów i korzystania z nich okre la statut województwa.

Art. 16. 1. Sejmik województwa jest organem stanowiącym i kontrolnym województwa. 2. Kadencja sejmiku województwa trwa 4 lata, licząc od dnia wyborów. 3. W skład sejmiku województwa wchodzą radni wybrani w wyborach bezpo rednich w

liczbie trzydziestu w województwach liczących do 2.000.000 mieszkańców oraz po trzech radnych na każde kolejne rozpoczęte 500.000 mieszkańców.

4. Zasady i tryb przeprowadzania wyborów do sejmiku województwa okre la odrębna ustawa.

Art. 17. W sprawie odwołania sejmiku województwa przed upływem kadencji rozstrzyga się wyłącznie w drodze referendum wojewódzkiego.

Art. 18. Do wyłącznej wła ciwo ci sejmiku województwa należyŚ 1) stanowienie aktów prawa miejscowego, w szczególno ciŚ

a) statutu województwa, b) zasad gospodarowania mieniem wojewódzkim, c) zasad i trybu korzystania z wojewódzkich obiektów i urządzeń użyteczno ci

publicznej; 2) uchwalanie strategii rozwoju województwa; 3) uchwalanie planu zagospodarowania przestrzennego; 4) podejmowanie uchwały w sprawie trybu prac nad projektem uchwały budżetowej; 5) podejmowanie uchwały w sprawie szczegółowo ci układu wykonawczego budżetu

województwa, z zastrzeżeniem, że szczegółowo ć ta nie może być mniejsza niż okre lona w odrębnych przepisachś

6) uchwalanie budżetu województwa; 7) okre lanie zasad udzielania dotacji przedmiotowych i podmiotowych z budżetu

województwa; 8) (uchylony); 9) rozpatrywanie sprawozdań z wykonania budżetu województwa, sprawozdań finansowych

województwa oraz sprawozdań z wykonywania wieloletnich programów województwa; 10) podejmowanie uchwały w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi

województwa z tytułu wykonania budżetu województwaś 11) uchwalanie, w granicach okre lonych ustawami, przepisów dotyczących podatków i opłat

lokalnych; 12) podejmowanie uchwał w sprawie powierzenia zadań samorządu województwa innym

jednostkom samorządu terytorialnego; 13) uchwalanie "Priorytetów współpracy zagranicznej województwa"ś 14) podejmowanie uchwał w sprawie uczestnictwa w międzynarodowych zrzeszeniach

regionalnych i innych formach współpracy regionalnejś 15) wybór i odwołanie zarządu województwa oraz ustalanie wynagrodzenia marszałka

województwa; 16) rozpatrywanie sprawozdań z działalno ci zarządu województwa, w tym w szczególno ci z

działalno ci finansowej i realizacji programów, o których mowa w pkt 2; 17) powoływanie i odwoływanie, na wniosek marszałka województwa, skarbnika

województwa, który jest głównym księgowym budżetu województwaś 18) podejmowanie uchwał w sprawie tworzenia stowarzyszeń i fundacji oraz ich

rozwiązywania, a także przystępowania do nich lub występowania z nichś 19) podejmowanie uchwał w sprawach majątkowych województwa dotyczących:

a) zasad nabywania, zbywania i obciążania nieruchomo ci oraz ich wydzierżawiania lub wynajmowania na czas oznaczony dłuższy niż 3 lata lub na czas nieoznaczony, o ile ustawy szczególne nie stanowią inaczejś uchwała sejmiku województwa jest wymagana również w przypadku, gdy po umowie zawartej na czas oznaczony do 3 lat strony zawierają kolejne umowy, których przedmiotem jest ta sama nieruchomo ćś do czasu okre lenia zasad zarząd może dokonywać tych czynno ci wyłącznie za zgodą sejmiku województwa,

b) emitowania obligacji oraz okre lania zasad ich zbywania, nabywania i wykupu, c) zaciągania długoterminowych pożyczek i kredytów, d) ustalania maksymalnej wysoko ci pożyczek i kredytów krótkoterminowych

zaciąganych przez zarząd województwa oraz maksymalnej wysoko ci pożyczek i poręczeń udzielanych przez zarząd województwa w roku budżetowym,

e) tworzenia spółek prawa handlowego lub spółdzielni i przystępowania do nich oraz okre lania zasad wnoszenia wkładów, a także obejmowania, nabywania i zbywania udziałów i akcji,

f) tworzenia, przekształcania i likwidowania wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz wyposażania ich w majątekś

19a) podejmowanie uchwał w sprawie zasad udzielania stypendiów dla uczniów i studentów;

20) podejmowanie uchwał w innych sprawach zastrzeżonych ustawami i statutem województwa do kompetencji sejmiku województwa;

21) uchwalanie przepisów dotyczących organizacji wewnętrznej oraz trybu pracy organów samorządu województwa.

Art. 19. 1. Uchwały sejmiku województwa zapadają zwykłą większo cią głosów, w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu jawnym lub jawnym imiennym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

2. (uchylony). 3. Odrzucenie w głosowaniu uchwały o udzieleniu absolutorium jest równoznaczne z

przyjęciem uchwały o nieudzieleniu absolutorium.

Art. 20. 1. Sejmik województwa wybiera ze swojego grona przewodniczącego oraz nie więcej niż 3 wiceprzewodniczących, bezwzględną większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

2. Przewodniczący i wiceprzewodniczący sejmiku województwa nie mogą wchodzić w skład zarządu województwa.

3. Zadaniem przewodniczącego sejmiku województwa jest wyłącznie organizowanie pracy sejmiku oraz prowadzenie obrad sejmiku. Przewodniczący może wyznaczyć do wykonywania swoich zadań wiceprzewodniczącego. W przypadku nieobecno ci przewodniczącego i niewyznaczenia wiceprzewodniczącego, zadania przewodniczącego wykonuje wiceprzewodniczący najstarszy wiekiem.

4. Odwołanie przewodniczącego i wiceprzewodniczącego sejmiku województwa następuje na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku województwa, w trybie okre lonym w ust. 1.

5. W przypadku rezygnacji przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego, sejmik województwa podejmuje uchwałę w sprawie przyjęcia tej rezygnacji, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

6. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 5, w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji przez przewodniczącego lub wiceprzewodniczącego jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji przez sejmik województwa z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.

7. W przypadku odwołania lub przyjęcia rezygnacji przewodniczącego i wiceprzewodniczących oraz niewybrania w ich miejsce osób do pełnienia tych funkcji w terminie 30 dni od dnia przyjęcia rezygnacji albo od dnia odwołania, sesję sejmiku województwa w celu wyboru przewodniczącego, zwołuje wojewoda. Sesja zwoływana jest na dzień przypadający w ciągu 7 dni po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

8. Sesję sejmiku województwa, o której mowa w ust. 7, do czasu wyboru przewodniczącego prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji, który wyraził zgodę na prowadzenie sesji.

Art. 21. 1. Sejmik województwa obraduje na sesjach zwoływanych przez

przewodniczącego sejmiku w miarę potrzeby, nie rzadziej jednak niż raz na kwartał. Do zawiadomienia o zwołaniu sesji dołącza się porządek obrad wraz z projektami uchwał.

2. Sejmik województwa może wprowadzić zmiany w porządku obrad bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu sejmiku.

3. Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku województwa zwołuje komisarz wyborczy wła ciwy w zakresie wykonywania czynno ci o charakterze ogólnowojewódzkim na dzień przypadający w ciągu 7 dni po ogłoszeniu zbiorczych wyników wyborów do rad na obszarze kraju.

4. (uchylony). 5. W przypadku wyborów przedterminowych pierwszą sesję zwołuje osoba, którą Prezes

Rady Ministrów wyznaczył do pełnienia funkcji organów jednostki samorządu terytorialnego. Przepis ust. 3 stosuje się odpowiednio.

6. Pierwszą sesję nowo wybranego sejmiku województwa do czasu wyboru przewodniczącego sejmiku prowadzi najstarszy wiekiem radny obecny na sesji.

7. Na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku województwa przewodniczący sejmiku obowiązany jest zwołać sesję na dzień przypadający w ciągu 7 dni od dnia złożenia wniosku. Wniosek o zwołanie sesji powinien spełniać wymogi okre lone w ust. 1.

8. Do zmiany porządku obrad sesji zwołanej w trybie okre lonym w ust. 7 stosuje się przepis ust. 2, z tym że dodatkowo wymagana jest zgoda wnioskodawcy.

9. Na wniosek marszałka województwa przewodniczący sejmiku województwa jest obowiązany wprowadzić do porządku obrad najbliższej sesji sejmiku projekt uchwały, jeżeli wnioskodawcą jest zarząd województwa, a projekt wpłynął do sejmiku co najmniej 7 dni przed dniem rozpoczęcia sesji sejmiku.

Art. 22. 1. Radny przed objęciem mandatu składa lubowanieŚ "Uroczy cie lubuję rzetelnie i sumiennie wykonywać obowiązki wobec Narodu Polskiego, strzec suwerenno ci i interesów Państwa Polskiego, czynić wszystko dla pomy lno ci Ojczyzny, wspólnoty samorządowej województwa i dobra obywateli, przestrzegać Konstytucji i innych praw Rzeczypospolitej Polskiej". lubowanie może być złożone z dodaniem zdania "Tak mi dopomóż Bóg".

2. (uchylony). 3. Radny nieobecny na pierwszej sesji sejmiku województwa oraz radny, który uzyskał

mandat w czasie trwania kadencji, składa lubowanie na pierwszej sesji, na której jest obecny.

Art. 23. 1. Radny obowiązany jest kierować się dobrem wspólnoty samorządowej województwa. Radny utrzymuje stałą więź z mieszkańcami oraz ich organizacjami, a w szczególno ci przyjmuje zgłaszane przez mieszkańców województwa postulaty i przedstawia je organom województwa do rozpatrzenia, nie jest jednak związany instrukcjami wyborców.

2. W związku z wykonywaniem mandatu radny korzysta z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych. Przepis ten stosuje się również do osób wchodzących w skład zarządu niebędących radnymi.

3. Radny jest obowiązany brać udział w pracach organów samorządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych, do których został wybrany lub desygnowany.

4. Mandatu radnego województwa nie można łączyć zŚ 1) mandatem posła lub senatoraś 2) wykonywaniem funkcji wojewody lub wicewojewody; 3) członkostwem w organie innej jednostki samorządu terytorialnego.

Art. 24. 1. Radny nie może wchodzić w stosunki cywilnoprawne w sprawach majątkowych z województwem lub wojewódzkimi samorządowymi jednostkami organizacyjnymi, z wyjątkiem stosunków prawnych wynikających z korzystania z

powszechnie dostępnych usług na warunkach ogólnych oraz stosunku najmu pomieszczeń do własnych celów mieszkaniowych lub własnej działalno ci gospodarczej oraz dzierżawy, a także innych prawnych form korzystania z nieruchomo ci, jeżeli najem, dzierżawa lub użytkowanie są oparte na warunkach ustalonych powszechnie dla danego typu czynno ci prawnych.

2. Radny nie może brać udziału w głosowaniu w sprawach, o których mowa w ust. 1, jeżeli dotyczy to jego interesu prawnego.

3. Radnemu przysługują diety oraz zwrot kosztów podróży służbowych. 4. (uchylony). 5. Wysoko ć diet przysługujących radnemu nie może przekroczyć w ciągu miesiąca

łącznie półtorakrotno ci kwoty bazowej okre lonej w ustawie budżetowej dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe na podstawie przepisów ustawy z dnia 23 grudnia 1999 r. o kształtowaniu wynagrodzeń w państwowej sferze budżetowej oraz o zmianie niektórych ustaw (Dz. U. z 2011 r. Nr 79, poz. 431 i 291, poz. 1707 oraz z 2012 r. poz. 1456).

6. Sejmik województwa przy ustalaniu wysoko ci diet radnych bierze pod uwagę funkcje pełnione przez radnego.

7. Dieta nie przysługuje radnemu pełniącemu odpłatnie funkcję członka zarządu w województwie, w którym uzyskał mandat.

8. Minister wła ciwy do spraw administracji publicznej okre li, w drodze rozporządzenia, sposób ustalania należno ci z tytułu zwrotu kosztów podróży służbowych radnych, uwzględniając celowo ć zwrotu rzeczywi cie poniesionych wydatków związanych z wykonywaniem mandatu oraz ułatwienie dokonywania rozliczeń.

Art. 25. 1. Z radnym nie może być nawiązany stosunek pracy w urzędzie marszałkowskim w tym województwie, w którym radny uzyskał mandat. Przepis ten nie dotyczy radnych wybranych do zarządu województwa, z którymi stosunek pracy jest nawiązywany na podstawie wyboru.

2. Radny nie może pełnić funkcji kierownika wojewódzkiej jednostki organizacyjnej oraz jego zastępcy.

3. Nawiązanie przez radnego stosunku pracy, o którym mowa w ust. 1 i 2, jest równoznaczne ze zrzeczeniem się mandatu.

4. Zarząd województwa lub marszałek województwa nie może powierzyć radnemu województwa, w którym radny uzyskał mandat, wykonywania pracy na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Art. 26. 1. Radny, który przed uzyskaniem mandatu pozostawał w stosunku pracy w urzędzie marszałkowskim lub był zatrudniony na stanowisku kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej w tym województwie, w którym uzyskał mandat, jest obowiązany złożyć wniosek o urlop bezpłatny w terminie 7 dni od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez wła ciwy organ wyborczy, przed złożeniem lubowania, o którym mowa w art. 22 ust. 1.

2. Radny, o którym mowa w ust. 1, otrzymuje urlop bezpłatny na okres sprawowania mandatu oraz 3 miesięcy po jego wyga nięciu.

3. Radny otrzymuje urlop bezpłatny bez względu na rodzaj i okres trwania stosunku pracy. Stosunek pracy nawiązany na czas okre lony, który ustałby przed terminem zakończenia urlopu bezpłatnego, przedłuża się do 3 miesięcy po zakończeniu tego urlopu.

4. W przypadku radnego zatrudnionego na stanowisku kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej przejętej lub utworzonej przez województwo w czasie kadencji termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 6 miesięcy od dnia przejęcia lub utworzenia tej jednostki.


6. Po wyga nięciu mandatu radnego w trybie ust. 2, urząd marszałkowski lub

wojewódzka samorządowa jednostka organizacyjna przywraca radnego do pracy na tym samym lub równorzędnym stanowisku pracy, z wynagrodzeniem odpowiadającym wynagrodzeniu, jakie radny otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu bezpłatnego. Radny jest obowiązany zgłosić gotowo ć przystąpienia do pracy w terminie 7 dni od dnia wyga nięcia mandatu.

Art. 27. 1. Pracodawca jest obowiązany zwalniać radnego od pracy zawodowej w celu umożliwienia radnemu brania udziału w pracach sejmiku województwa i jego komisji oraz zarządu województwa.

2. Rozwiązanie z radnym stosunku pracy wymaga uprzedniej zgody sejmiku województwa, którego radny jest członkiem. Sejmik województwa odmówi zgody na rozwiązanie stosunku pracy z radnym, jeżeli podstawą rozwiązania tego stosunku są zdarzenia związane z wykonywaniem mandatu przez tego radnego.

Art. 27a. 1. Radni nie mogą podejmować dodatkowych zajęć ani otrzymywać darowizn mogących podważyć zaufanie wyborców do wykonywania mandatu zgodnie z art. 22 ust. 1.


Art. 27b. 1. Radni nie mogą prowadzić działalno ci gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia województwa, w którym radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalno cią lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalno ci.

2. Jeżeli radny, przed rozpoczęciem wykonywania mandatu, prowadził działalno ć gospodarczą, o której mowa w ust. 1, jest obowiązany do zaprzestania prowadzenia tej działalno ci gospodarczej w ciągu 3 miesięcy od dnia złożenia lubowania. Niewypełnienie obowiązku, o którym mowa w zdaniu pierwszym, stanowi podstawę do stwierdzenia wyga nięcia mandatu radnego w trybie art. 383 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy (Dz. U. Nr 21, poz. 112, z późn. zm.).

3. Radni i ich małżonkowie oraz małżonkowie członków zarządu województwa, skarbników województwa, sekretarzy województwa, kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych oraz osób zarządzających i członków organów zarządzających wojewódzkimi osobami prawnymi nie mogą być członkami władz zarządzających lub kontrolnych i rewizyjnych ani pełnomocnikami spółek handlowych z udziałem wojewódzkich osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Wybór lub powołanie tych osób na te funkcje są z mocy prawa nieważne.

4. Jeżeli wybór lub powołanie, o których mowa w ust. 3, nastąpiły przed rozpoczęciem wykonywania mandatu radnego albo dniem wyboru członka zarządu województwa lub przed zatrudnieniem na stanowisku sekretarza województwa, powołaniem na stanowisko skarbnika województwa, kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej oraz osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną, osoby, o których mowa w ust. 3, są obowiązane zrzec się stanowiska lub funkcji w terminie 3 miesięcy od dnia złożenia lubowania przez radnego albo od dnia wyboru, zatrudnienia lub powołania na stanowisko. W razie niezrzeczenia się stanowiska lub funkcji osoba, o której mowa w ust. 3, traci je z mocy prawa po upływie terminu, o którym mowa w zdaniu pierwszym.

5. Radni nie mogą posiadać pakietu większego niż 10% udziałów lub akcji w spółkach handlowych z udziałem wojewódzkich osób prawnych lub przedsiębiorców, w których uczestniczą takie osoby. Udziały lub akcje przekraczające ten pakiet powinny być zbyte przez radnego przed pierwszą sesją sejmiku województwa, a w razie niezbycia ich nie uczestniczą one przez okres sprawowania mandatu i 2 lat po jego wyga nięciu w wykonywaniu przysługujących im uprawnień (prawa głosu, prawa do dywidendy, prawa do podziału majątku, prawa poboru).

Art. 27c. 1. Radny, członek zarządu województwa, skarbnik województwa, sekretarz województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa są obowiązani do złożenia o wiadczenia o swoim stanie majątkowym, zwanego dalej "o wiadczeniem majątkowym". O wiadczenie majątkowe dotyczy ich majątku odrębnego oraz majątku objętego małżeńską wspólno cią majątkową. O wiadczenie majątkowe zawiera informacje oŚ 1) zasobach pieniężnych, nieruchomo ciach, udziałach i akcjach w spółkach handlowych


2) dochodach osiąganych z tytułu zatrudnienia lub innej działalno ci zarobkowej lub zajęć, z podaniem kwot uzyskiwanych z każdego tytułuś




3. O wiadczenie majątkowe wraz z kopią swojego zeznania o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) za rok poprzedni i jego korektą składają w dwóch egzemplarzach: 1) radny - przewodniczącemu sejmiku województwa; 2) marszałek województwa, przewodniczący sejmiku województwa – wojewodzie; 3) wicemarszałek województwa, członek zarządu województwa, sekretarz województwa,

skarbnik województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa - marszałkowi województwa. 4. Radny składa pierwsze o wiadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia złożenia

lubowania. Do pierwszego o wiadczenia majątkowego radny jest obowiązany dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalno ci gospodarczej z wykorzystaniem mienia województwa, w którym uzyskał mandat, jeżeli taką działalno ć prowadził przed dniem wyboru. Kolejne o wiadczenia majątkowe są składane przez radnego co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz na 2 miesiące przed upływem kadencji.

5. Członek zarządu województwa, skarbnik województwa, sekretarz województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa składają pierwsze o wiadczenie majątkowe w terminie 30 dni od dnia wyboru lub powołania na stanowisko albo od dnia zatrudnienia na podstawie umowy o pracę. Do pierwszego o wiadczenia majątkowego członek zarządu województwa, skarbnik województwa, sekretarz województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa są obowiązani dołączyć informację o sposobie i terminie zaprzestania prowadzenia działalno ci gospodarczej, jeżeli prowadzili ją przed dniem wyboru, powołania lub zatrudnienia. Kolejne o wiadczenia majątkowe są składane przez nich co roku do dnia 30 kwietnia, według stanu na dzień 31 grudnia roku poprzedniego, oraz w dniu odwołania ze stanowiska lub rozwiązania umowy o pracę.

5a. Jeżeli terminy okre lone w ust. 4 lub 5 nie zostaną dotrzymane, odpowiednio, przewodniczący sejmiku województwa, wojewoda lub marszałek województwa w terminie 14 dni od dnia stwierdzenia niedotrzymania terminu wzywa osobę, która nie złożyła

o wiadczenia do jego niezwłocznego złożenia wyznaczając dodatkowy czternastodniowy termin. Termin ten liczy się od dnia skutecznego dostarczenia wezwania.



8. Podmiot dokonujący analizy, o której mowa w ust. 6 i 7, jest uprawniony do porównania tre ci analizowanego o wiadczenia majątkowego oraz załączonej kopii zeznania o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT) z tre cią uprzednio złożonych o wiadczeń majątkowych oraz z dołączonymi do nich kopiami zeznań o wysoko ci osiągniętego dochodu w roku podatkowym (PIT).




12. Podmiot dokonujący analizy o wiadczeń majątkowych w terminie do dnia 30 października każdego roku przedstawia sejmikowi województwa informację oŚ 1) osobach, które nie złożyły o wiadczenia majątkowego lub złożyły je po terminie; 2) nieprawidłowo ciach stwierdzonych w analizowanych o wiadczeniach majątkowych wraz

z ich opisem i wskazaniem osób, które złożyły nieprawidłowe o wiadczeniaś 3) działaniach podjętych w związku z nieprawidłowo ciami stwierdzonymi w analizowanych

o wiadczeniach majątkowych. 13. Prezes Rady Ministrów okre li, w drodze rozporządzenia, wzór formularza

o wiadczenia majątkowego radnego oraz wzór formularza o wiadczenia majątkowego członka zarządu województwa, skarbnika województwa, sekretarza województwa, kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoby zarządzającej i członka organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoby wydającej decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa, uwzględniając zakazy okre lone w odniesieniu do tych osób w przepisach ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalno ci gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne (Dz. U. z 2006 r. Nr 216, poz. 1584, z późn. zm.).

Art. 27d. 1. Informacje zawarte w o wiadczeniu majątkowym są jawne, z wyłączeniem informacji o adresie zamieszkania składającego o wiadczenie oraz o miejscu położenia nieruchomo ci.

2. Wojewoda i przewodniczący sejmiku województwa przekazują marszałkowi województwa kopie o wiadczeń majątkowych, które im złożono.


Art. 27e. (uchylony).

Art. 27f. 1. Niezłożenie o wiadczenia majątkowego mimo upływu dodatkowego terminu, o którym mowa w art. 27c ust. 5a przez: 1) radnego - powoduje wyga nięcie mandatu w trybie art. 190 ustawy, o której mowa w

art. 27b ust. 2, 2) członka zarządu województwa, skarbnika województwa, sekretarza województwa,

kierownika wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osobę zarządzającą i członka organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osobę wydającą decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa - powoduje utratę ich wynagrodzenia za okres od dnia, w którym powinno być złożone o wiadczenie, do dnia złożenia o wiadczenia. 2. Jeżeli członek zarządu województwa lub skarbnik województwa, nie złożą w terminie

o wiadczenia majątkowego, sejmik województwa odwołuje ich, w drodze uchwały, najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia o wiadczenia.

3. Jeżeli sekretarz województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa nie złożą w terminie o wiadczenia majątkowego, wła ciwy organ odwołuje ich albo rozwiązuje z nimi umowę o pracę najpóźniej po upływie 30 dni od dnia, w którym upłynął termin do złożenia o wiadczenia.


Art. 27g. Podanie nieprawdy lub zatajenie prawdy w o wiadczeniu majątkowym, powoduje odpowiedzialno ć na podstawie art. 233 § 1 Kodeksu karnego.

Art. 27h. 1. Członek zarządu województwa, skarbnik województwa, sekretarz województwa, kierownik wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej, osoba zarządzająca i członek organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną oraz osoba wydająca decyzje administracyjne w imieniu marszałka województwa w trakcie pełnienia funkcji lub trwania zatrudnienia oraz przez okres 3 lat po zakończeniu pełnienia funkcji lub ustaniu zatrudnienia nie mogą przyjąć jakiegokolwiek wiadczenia o charakterze majątkowym, nieodpłatnie lub odpłatnie, w wysoko ci niższej od jego rzeczywistej warto ci od podmiotu lub podmiotu od niego zależnego, jeżeli, biorąc udział w wydaniu rozstrzygnięcia w sprawach indywidualnych jego dotyczących, mieli bezpo redni wpływ na jego tre ć.

2. Podmiotem zależnym w rozumieniu ust. 1 jest podmiot, w którymŚ 1) przedsiębiorca posiada bezpo rednio lub po rednio większo ć głosów w jego organach,





Art. 28. 1. Sejmik województwa może powoływać ze swojego grona stałe i doraźne komisje do wykonywania okre lonych zadań.

2. Statut województwa okre la przedmiot działania, zakres zadań, zasady dotyczące

składu, organizację wewnętrzną i tryb pracy komisji powoływanych przez sejmik województwa.

Art. 29. Radni mogą tworzyć kluby radnych działające na zasadach okre lonych w statucie województwa.

Art. 30. 1. Sejmik województwa kontroluje działalno ć zarządu województwa oraz wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych. W tym celu powołuje komisję rewizyjną.

2. W skład komisji rewizyjnej wchodzą radni, w tym przedstawiciele wszystkich klubów. Członkostwa w komisji rewizyjnej nie można łączyć z funkcjami marszałka województwa, przewodniczącego i wiceprzewodniczących sejmiku województwa oraz radnych będących członkami zarządu województwa.

3. Komisja rewizyjna opiniuje wykonanie budżetu i występuje z wnioskiem do sejmiku województwa w sprawie udzielenia lub nieudzielenia absolutorium zarządowi województwa. Wniosek ten podlega zaopiniowaniu przez regionalną izbę obrachunkową.

Art. 31. 1. Zarząd województwa jest organem wykonawczym województwa. 2. W skład zarządu województwa, liczącego 5 osób, wchodzi marszałek województwa

jako jego przewodniczący, wicemarszałek lub 2 wicemarszałków i pozostali członkowie. 2a. Członkiem zarządu województwa nie może być osoba, która nie jest obywatelem

polskim. 3. Członkostwa w zarządzie województwa nie można łączyć z członkostwem w organie

innej jednostki samorządu terytorialnego oraz z zatrudnieniem w administracji rządowej, a także z mandatem posła i senatora. Utrata członkostwa w zarządzie województwa następuje w dniu wyboru lub zatrudnienia.

4. Uchwały zarządu województwa zapadają zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu zarządu w głosowaniu jawnym, chyba że przepisy ustawy stanowią inaczej.

5. W przypadku równej liczby głosów rozstrzyga głos marszałka województwa.

Art. 32. 1. Sejmik województwa wybiera zarząd województwa, w tym marszałka województwa i nie więcej niż 2 wicemarszałków, w ciągu 3 miesięcy od dnia ogłoszenia wyników wyborów przez wła ciwy organ wyborczy, z uwzględnieniem ust. 2 i 3.

2. Sejmik województwa wybiera marszałka województwa bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

3. Sejmik województwa wybiera wicemarszałków oraz pozostałych członków zarządu na wniosek marszałka zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

4. Marszałek, wicemarszałkowie i pozostali członkowie zarządu województwa mogą być wybrani spoza składu sejmiku województwa.

5. Do członków zarządu województwa wybranych spoza składu sejmiku województwa stosuje się odpowiednio przepisy art. 24 ust. 1 i 2.

Art. 33. 1. Jeżeli sejmik województwa nie dokona wyboru zarządu województwa w terminie okre lonym w art. 32 ust. 1, ulega rozwiązaniu z mocy prawa.

2. Informację o rozwiązaniu sejmiku województwa z przyczyny okre lonej w ust. 1 wojewoda podaje do publicznej wiadomo ci w rodkach masowego przekazu i ogłasza, w formie obwieszczenia, w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

3. Po rozwiązaniu sejmiku województwa z przyczyny okre lonej w ust. 1 przeprowadza się wybory przedterminowe.

4. Do czasu wyboru zarządu przez nowy sejmik Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, wyznacza osobę, która w tym okresie pełni funkcję organów samorządu województwa.

5. Jeżeli sejmik województwa wybrany w wyniku wyborów przedterminowych, o których mowa w ust. 3, nie dokona wyboru zarządu w terminie okre lonym w art. 32 ust. 1, ulega rozwiązaniu z mocy prawa. Informację o rozwiązaniu sejmiku podaje się do wiadomo ci w trybie okre lonym w ust. 2.

6. W przypadku okre lonym w ust. 5 nie przeprowadza się wyborów przedterminowych. Do dnia wyboru sejmiku województwa na kolejną kadencję oraz wyboru zarządu województwa zadania i kompetencje organów samorządu województwa przejmuje komisarz rządowy ustanowiony przez Prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej.

7. Organy województwa ulegają rozwiązaniu z mocy prawa również w przypadkach okre lonych w art. 390 § 1 pkt 3 oraz § 5 ustawy z dnia 5 stycznia 2011 r. - Kodeks wyborczy.

8. W przypadku zmian w podziale terytorialnym państwa, których skutki okre la art. 390 § 5 oraz § 8 ustawy, o której mowa w ust. 7, stosuje się odpowiednio przepisy ust. 2-6 z uwzględnieniem zasady, że osobę, która w tym okresie pełni funkcję organów województwa, wyznacza się dla każdego z województw powstałych w wyniku zmian w podziale terytorialnym państwa.

Art. 34. 1. Uchwała sejmiku województwa w sprawie nieudzielenia zarządowi województwa absolutorium jest równoznaczna ze złożeniem wniosku o odwołanie zarządu województwa, chyba że po zakończeniu roku budżetowego zarząd województwa został odwołany z innej przyczyny.

1a. Uchwałę w sprawie absolutorium sejmik województwa podejmuje bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu sejmiku województwa.

2. Sejmik województwa rozpoznaje sprawę odwołania zarządu województwa z przyczyny okre lonej w ust. 1 na sesji zwołanej nie wcze niej niż po upływie 14 dni od podjęcia uchwały o nieudzieleniu zarządowi województwa absolutorium.

3. Sejmik województwa, po zapoznaniu się z wnioskiem komisji rewizyjnej i opinią regionalnej izby obrachunkowej w sprawie uchwały sejmiku województwa o nieudzieleniu zarządowi województwa absolutorium, może odwołać zarząd województwa większo cią co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

4. (uchylony).



Art. 37. 1. Sejmik województwa może odwołać marszałka województwa z innej przyczyny niż nieudzielenie absolutorium jedynie na wniosek co najmniej 1/4 ustawowego składu sejmiku.


3. Odwołanie marszałka województwa następuje większo cią co najmniej 3/5 głosów ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym. Głosowanie w sprawie odwołania sejmik województwa przeprowadza po zapoznaniu się z opinią komisji rewizyjnej na następnej sesji po tej, na której zgłoszono wniosek o odwołanie, nie wcze niej jednak niż po upływie 1 miesiąca od dnia zgłoszenia wniosku. Jeżeli wniosek o odwołanie marszałka województwa nie uzyskał wymaganej większo ci głosów, kolejny wniosek o odwołanie może być zgłoszony nie wcze niej niż po upływie 6 miesięcy od poprzedniego głosowania.

4. Odwołanie marszałka województwa albo złożenie przez niego rezygnacji jest, odpowiednio, równoznaczne z odwołaniem całego zarządu województwa albo złożeniem rezygnacji przez cały zarząd województwa.

5. Sejmik województwa może na uzasadniony wniosek marszałka województwa odwołać poszczególnych członków zarządu zwykłą większo cią głosów w obecno ci co najmniej

połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

Art. 38. 1. W przypadku złożenia rezygnacji przez marszałka województwa jej przyjęcie następuje zwykłą większo cią głosów.

2. W przypadku rezygnacji marszałka województwa sejmik województwa na najbliższej sesji podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji całego zarządu.

3. Niepodjęcie uchwały, o której mowa w ust. 2, jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym odbyła się sesja sejmiku województwa, o której mowa w ust. 2.

Art. 39. 1. W przypadku odwołania albo rezygnacji całego zarządu sejmik województwa dokonuje wyboru nowego zarządu w trybie, o którym mowa w art. 32, odpowiednio, w ciągu 3 miesięcy od dnia odwołania albo od dnia przyjęcia rezygnacji. W przypadku niedokonania wyboru nowego zarządu w terminie 3 miesięcy od dnia odwołania albo od dnia przyjęcia rezygnacji, przepisy art. 33 stosuje się odpowiednio.

2. W przypadku odwołania członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym, sejmik województwa dokonuje wyboru nowego członka zarządu w terminie 1 miesiąca od dnia odwołania.

3. Odwołany zarząd województwa lub jego poszczególni członkowie pełnią dotychczasowe obowiązki do czasu wyboru nowego zarządu lub poszczególnych jego członków. Sejmik województwa może zwolnić członka zarządu z tego obowiązku.

4. Przepis ust. 3 zdanie pierwsze stosuje się odpowiednio w przypadku złożenia rezygnacji przez cały zarząd.

Art. 40. 1. W przypadku złożenia rezygnacji z członkostwa w zarządzie przez członka niebędącego jego przewodniczącym, sejmik województwa podejmuje uchwałę o przyjęciu rezygnacji i zwolnieniu z pełnienia obowiązków członka zarządu zwykłą większo cią głosów, nie później niż w ciągu 1 miesiąca od dnia złożenia rezygnacji.

2. Niepodjęcie przez sejmik województwa uchwały w terminie, o którym mowa w ust. 1, jest równoznaczne z przyjęciem rezygnacji z upływem ostatniego dnia miesiąca, w którym powinna być podjęta uchwała.

3. W przypadku złożenia rezygnacji przez członka zarządu niebędącego jego przewodniczącym marszałek województwa obowiązany jest, najpóźniej w ciągu 1 miesiąca od dnia przyjęcia rezygnacji lub upływu okresu, o którym mowa w ust. 2, przedstawić sejmikowi województwa nową kandydaturę na członka zarządu.

Art. 41. 1. Zarząd województwa wykonuje zadania należące do samorządu województwa, niezastrzeżone na rzecz sejmiku województwa i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

2. Do zadań zarządu województwa należy w szczególno ciŚ 1) wykonywanie uchwał sejmiku województwa; 2) gospodarowanie mieniem województwa, w tym wykonywanie praw z akcji i udziałów

posiadanych przez województwo; 3) przygotowywanie projektu i wykonywanie budżetu województwa; 4) przygotowywanie projektów strategii rozwoju województwa i innych strategii rozwoju,

planu zagospodarowania przestrzennego, regionalnych programów operacyjnych, programów służących realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójno ci oraz ich wykonywanie;

4a) monitorowanie i analizowanie procesów rozwojowych w układzie przestrzennym oraz strategii rozwoju województwa, regionalnych programów operacyjnych, programów rozwoju i programów służących realizacji umowy partnerstwa w zakresie polityki spójno ci oraz kontraktu terytorialnego, o których mowa w ustawie z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju;

5) organizowanie współpracy ze strukturami samorządu regionalnego w innych krajach i z

międzynarodowymi zrzeszeniami regionalnymi; 6) kierowanie, koordynowanie i kontrolowanie działalno ci wojewódzkich samorządowych

jednostek organizacyjnych, w tym zatrudnianie i zwalnianie kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych;

7) uchwalanie regulaminu organizacyjnego urzędu marszałkowskiego. 3. Zasady i tryb działania zarządu województwa okre la statut województwa.

Art. 42. Po upływie kadencji sejmiku województwa zarząd województwa działa do dnia wyboru nowego zarządu województwa.

Art. 43. 1. Marszałek województwa organizuje pracę zarządu województwa i urzędu marszałkowskiego, kieruje bieżącymi sprawami województwa oraz reprezentuje województwo na zewnątrz.

2. W sprawach niecierpiących zwłoki, związanych z bezpo rednim zagrożeniem interesu publicznego, zagrażających bezpo rednio zdrowiu i życiu oraz w sprawach mogących spowodować znaczne straty materialne marszałek województwa podejmuje niezbędne czynno ci należące do wła ciwo ci zarządu województwa. Czynno ci podjęte w tym trybie wymagają przedstawienia do zatwierdzenia na najbliższym posiedzeniu zarządu województwa.

3. Marszałek województwa jest kierownikiem urzędu marszałkowskiego, zwierzchnikiem służbowym pracowników tego urzędu i kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych.

Art. 44. 1. Sejmik województwa powołuje i odwołuje skarbnika województwa (głównego księgowego budżetu województwa), na wniosek marszałka województwa, bezwzględną większo cią głosów, w obecno ci co najmniej połowy ustawowego składu sejmiku, w głosowaniu tajnym.

2. Skarbnik województwa uczestniczy w pracach oraz obradach zarządu województwa i sejmiku województwa z głosem doradczym.

Art. 45. 1. Zarząd województwa wykonuje zadania województwa przy pomocy urzędu marszałkowskiego i wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych lub wojewódzkich osób prawnych.

2. Status prawny pracowników samorządu województwa okre la odrębna ustawa.

Art. 46. 1. Decyzje w indywidualnych sprawach z zakresu administracji publicznej wydaje marszałek województwa, jeżeli przepisy szczególne nie stanowią inaczej.

2. Marszałek województwa może upoważnić wicemarszałków, pozostałych członków zarządu województwa, pracowników urzędu marszałkowskiego oraz kierowników wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych do wydawania w jego imieniu decyzji, o których mowa w ust. 1.

2a. Decyzje wydane przez zarząd województwa w sprawach z zakresu administracji publicznej podpisuje marszałek. W decyzji wymienia się imiona i nazwiska członków zarządu, którzy brali udział w wydaniu decyzji.

3. Od decyzji, o których mowa w ust. 1, służy odwołanie do samorządowego kolegium odwoławczego, a w sprawach powierzonych na podstawie porozumienia z wojewodą - do wła ciwego ministra.

4. (uchylony).

Rozdział 4

Mienie samorządu województwa

Art. 47. 1. Mieniem województwa jest własno ć i inne prawa majątkowe nabyte przez

województwo lub inne wojewódzkie osoby prawne. 2. Wojewódzkimi osobami prawnymi, poza województwem, są samorządowe jednostki

organizacyjne, którym ustawy przyznają wprost taki status, oraz te osoby prawne, które mogą być tworzone na podstawie odrębnych ustaw wyłącznie przez województwo.

3. Województwo jest w stosunkach cywilnoprawnych podmiotem praw i obowiązków, które dotyczą mienia województwa nienależącego do innych wojewódzkich osób prawnych.

Art. 48. Nabycie mienia województwa następuje na zasadach okre lonych w Kodeksie cywilnym i innych ustawach, a także w drodze przekazania mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych na zasadach okre lonych w niniejszej ustawie.

Art. 49. 1. Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego realizacji zadań województwa, w szczególno ci okre lonych w art. 14, następuje na podstawie decyzji administracyjnej wojewody wydawanej z urzędu, z zastrzeżeniem art. 50.

2. Organem odwoławczym od decyzji, o której mowa w ust. 1, jest minister wła ciwy do spraw Skarbu Państwa.

3. Nabycie mienia jest nieodpłatne i następuje z dniem, w którym decyzja o jego przekazaniu stała się ostateczna.

Art. 50. 1. Przekazanie województwu mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych, służącego wykonywaniu zadań gospodarczych przekraczających zakres użyteczno ci publicznej, może nastąpić na wniosek zarządu województwa, jeżeli mienie to służyć ma realizacji strategii rozwoju województwa i regionalnych programów operacyjnych, z wyłączeniem mienia przeznaczonego na zaspokojenie roszczeń reprywatyzacyjnych oraz realizację programu powszechnego uwłaszczenia.

2. Przekazanie mienia okre lonego w ust. 1 następuje nieodpłatnie, w trybie wła ciwym dla przenoszenia nabywanych praw, z tym że przekazanie własno ci i innych praw do rzeczy następuje na podstawie ostatecznej decyzji ministra wła ciwego do spraw Skarbu Państwa.

3. Odmowa przekazania mienia, o którym mowa w ust. 1, następuje w drodze ostatecznej decyzji ministra wła ciwego do spraw Skarbu Państwa.

Art. 51. 1. Nabycie przekazywanego mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych następuje wraz z obciążeniami, które powinny być ujawnione w decyzji o przekazaniu.

2. Ujawnienie obciążeń nie narusza praw osób trzecich. 3. Przepisów ust. 1 i 2 nie stosuje się do zobowiązań Skarbu Państwa oraz państwowych

osób prawnych, wynikających z działalno ci organów i instytucji władających przekazywanym mieniem, powstałych przed dniem jego przejęcia przez województwo.

Art. 52. Przekazanie mienia Skarbu Państwa oraz mienia Skarbu Państwa będącego we władaniu państwowych osób prawnych województwu jest wolne od podatków i opłat.

Art. 53. Do postępowania w sprawie przekazania mienia, w drodze decyzji, stosuje się odpowiednio przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego.

Art. 54. 1. Ostateczna decyzja o przekazaniu województwu praw, które są lub mogą być ujawnione w księdze wieczystej, stanowi podstawę wpisu w księdze.

2. Postępowanie w przedmiocie wpisu jest wolne od opłat sądowych.

Art. 55. Prawa majątkowe województwa, nienależące do innych wojewódzkich osób prawnych, wykonuje zarząd województwa.

Art. 56. 1. Kierownicy wojewódzkich samorządowych jednostek organizacyjnych niemających osobowo ci prawnej działają jednoosobowo na podstawie pełnomocnictwa udzielonego przez zarząd województwa.

2. Do czynno ci przekraczających zakres pełnomocnictwa wymagana jest zgoda, w formie uchwały, zarządu województwa.

Art. 57. 1. O wiadczenia woli w imieniu województwa składa marszałek województwa wraz z członkiem zarządu województwa, chyba że statut województwa stanowi inaczej.

2. Sejmik województwa może udzielić marszałkowi upoważnienia do składania jednoosobowo o wiadczeń woli, innych niż przewidywane w statucie województwa.

3. Czynno ć prawna, z której wynika zobowiązanie pieniężne, wymaga do jej skuteczno ci kontrasygnaty głównego księgowego budżetu województwa lub osoby przez niego upoważnionej.

4. Główny księgowy budżetu województwa, który odmówi kontrasygnaty, dokonuje jej jednak na pisemne polecenie marszałka województwa, informując równocze nie o tym sejmik województwa oraz regionalną izbę obrachunkową.

5. Zarząd województwa może upoważnić pracowników urzędu marszałkowskiego do składania o wiadczeń woli związanych z prowadzeniem bieżącej działalno ci województwa.

Art. 58. 1. Wojewódzkie osoby prawne samodzielnie decydują, w granicach ustaw, o sposobie wykonywania należących do nich praw majątkowych, z tym że nieodpłatne rozporządzenie mieniem oraz zbycieŚ 1) nieruchomo ci służącej do powszechnego użytku lub bezpo redniego zaspokajania

potrzeb publicznych, 2) przedmiotów posiadających szczególną warto ć naukową, historyczną, kulturalną lub

przyrodniczą - wymaga zgody, w formie uchwały, zarządu województwa.

2. Zgody zarządu województwa wymaga także zmiana przeznaczenia składników mienia okre lonego w ust. 1 pkt 1 i 2.

3. Uchwały zarządu województwa, o których mowa w ust. 1 i 2, podlegają nadzorowi, o którym mowa w rozdziale 7 ustawy.

Art. 59. 1. W przypadku zbycia przez województwo lub inną wojewódzką osobę prawną przedmiotów posiadających szczególną warto ć naukową, historyczną, kulturalną lub przyrodniczą Skarbowi Państwa przysługuje prawo pierwokupu lub wykupu wykonywane na zasadach okre lonych w Kodeksie cywilnym.

2. Mienie nabyte nieodpłatnie od Skarbu Państwa podlega, w przypadkach okre lonych w ust. 1, zwrotowi na jego rzecz, jeżeli uprawniony organ państwowy wystąpi z żądaniem zwrotu.

Art. 60. Województwo nie ponosi odpowiedzialno ci za zobowiązania innych wojewódzkich osób prawnych, chyba że przepis szczególny stanowi inaczej. Inne wojewódzkie osoby prawne nie ponoszą odpowiedzialno ci za zobowiązania województwa.

Rozdział 5

Finanse samorządu województwa

Art. 61. Uchwała budżetowa jest podstawą samodzielnej gospodarki finansowej województwa.






Art. 67. 1. (uchylony). 2. (uchylony). 3. Przekazanie województwu, w drodze ustawy, nowych zadań wymaga zapewnienia

koniecznych rodków finansowych na ich realizację w postaci zwiększenia dochodów.



Art. 70. 1. Za prawidłowe wykonanie budżetu województwa odpowiada zarząd województwa.

2. Zarządowi województwa przysługuje wyłączne prawo: 1) zaciągania zobowiązań mających pokrycie w ustalonych w uchwale budżetowej kwotach

wydatków, w ramach upoważnień udzielanych przez sejmik województwaś 2) emitowania papierów warto ciowych, w ramach upoważnień udzielanych przez sejmik

województwa; 3) dokonywania wydatków budżetowych; 4) zgłaszania propozycji zmian w budżecie województwa; 5) dysponowania rezerwami budżetu województwa; 6) blokowania rodków budżetowych, w przypadkach okre lonych ustawą.


Art. 72. Gospodarka rodkami finansowymi znajdującymi się w dyspozycji samorządu województwa jest jawna. Wymóg jawno ci jest spełniany między innymi przezŚ 1) zachowanie jawno ci debaty budżetowejś 2) opublikowanie uchwały budżetowej oraz sprawozdań z wykonania budżetu

województwa; 3) przedstawianie pełnego wykazu kwot dotacji celowych udzielanych z budżetu

województwa; 4) (uchylony).


Art. 74. Dyspozycja rodkami pieniężnymi województwa jest oddzielona od jej kasowego wykonania.

Rozdział 6

Współpraca zagraniczna

Art. 75. Sejmik województwa uchwala "Priorytety współpracy zagranicznej województwa", okre lająceŚ 1) główne cele współpracy zagranicznejś 2) priorytety geograficzne przyszłej współpracyś 3) zamierzenia co do przystępowania do międzynarodowych zrzeszeń regionalnych.

Art. 76. 1. Współpraca województwa ze społeczno ciami regionalnymi innych państw

prowadzona jest zgodnie z prawem wewnętrznym, polityką zagraniczną państwa i jego międzynarodowymi zobowiązaniami, w granicach zadań i kompetencji województwa.

2. Województwo uczestniczy w działalno ci międzynarodowych instytucji regionalnych oraz jest w nich reprezentowane na zasadach okre lonych w porozumieniu zawartym przez ogólnokrajowe organizacje zrzeszające jednostki samorządu terytorialnego.

3. Zasady przystępowania województwa do międzynarodowych zrzeszeń społeczno ci lokalnych i regionalnych okre lają odrębne przepisy.

Art. 77. 1. "Priorytety współpracy zagranicznej województwa" mogą być uchwalane oraz inicjatywy zagraniczne województwa, w tym w szczególno ci projekty umów o współpracy regionalnej, mogą być podejmowane za zgodą ministra wła ciwego do spraw zagranicznych.

2. Uchwały, o których mowa w ust. 1, zapadają bezwzględną większo cią głosów ustawowego składu sejmiku województwa.

3. Uchwała oraz zawarte umowy o współpracy regionalnej, o których mowa w ust. 1, przesyłane są przez marszałka województwa do ministra wła ciwego do spraw zagranicznych oraz ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej.

Rozdział 7

Nadzór nad działalnością samorządu województwa

Art. 78. 1. Nadzór nad działalno cią samorządu województwa sprawuje Prezes Rady Ministrów i wojewoda, a w zakresie spraw finansowych - regionalna izba obrachunkowa.

2. Organy nadzoru mogą wkraczać w działalno ć województwa tylko w przypadkach okre lonych ustawami.

Art. 79. Nadzór nad wykonywaniem zadań województwa jest sprawowany na podstawie kryterium zgodno ci z prawem.

Art. 80. Organy nadzoru mają prawo żądania informacji i danych, dotyczących organizacji i funkcjonowania województwa, niezbędnych do wykonywania przysługujących im uprawnień nadzorczych.

Art. 80a. 1. Jeżeli prawo uzależnia ważno ć rozstrzygnięcia organu samorządu województwa od jego zatwierdzenia, uzgodnienia lub zaopiniowania przez inny organ, zajęcie stanowiska przez ten organ powinno nastąpić nie później niż w ciągu 14 dni od dnia doręczenia tego rozstrzygnięcia lub jego projektu, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Termin, o którym mowa w ust. 1, wynosi 30 dni, jeżeli zatwierdzenie, uzgodnienie lub zaopiniowanie wymagane jest od organu stanowiącego jednostki samorządu terytorialnego.

3. Jeżeli organ, o którym mowa w ust. 1 i 2, nie zajmie stanowiska w sprawie, rozstrzygnięcie uważa się za przyjęte w brzmieniu przedłożonym przez województwo, z upływem terminu okre lonego w ust. 1 lub 2.

4. Do zatwierdzania, uzgadniania lub opiniowania przez organy samorządu województwa rozstrzygnięć innych organów przepisy ust. 1-3 stosuje się odpowiednio.

Art. 81. Marszałek województwa przedstawia wojewodzie uchwały sejmiku województwa oraz uchwały zarządu województwa podlegające nadzorowi w ciągu 7 dni od dnia ich podjęcia. W tym samym terminie marszałek województwa przedstawia regionalnej izbie obrachunkowej uchwały objęte zakresem nadzoru izby.

Art. 82. 1. Uchwała organu samorządu województwa sprzeczna z prawem jest nieważna. O nieważno ci uchwały w cało ci lub w czę ci orzeka organ nadzoru w terminie nie dłuższym niż 30 dni od dnia doręczenia uchwały w trybie okre lonym w art. 81.

2. Organ nadzoru, wszczynając postępowanie w sprawie stwierdzenia nieważno ci uchwały lub w toku tego postępowania, może wstrzymać jej wykonanie.



5. W przypadku nieistotnego naruszenia prawa organ nadzoru nie stwierdza nieważno ci uchwały, ograniczając się do wskazania, iż uchwałę wydano z naruszeniem prawa.


Art. 82a. 1. Stwierdzenie przez organ nadzoru nieważno ci uchwały organu samorządu województwa wstrzymuje jej wykonanie z mocy prawa w zakresie objętym stwierdzeniem nieważno ci, z dniem doręczenia rozstrzygnięcia nadzorczego.


Art. 82b. W przypadku złożenia przez organ samorządu województwa skargi na rozstrzygnięcie nadzorcze, sąd administracyjny wyznacza rozprawę nie później niż w ciągu 30 dni od dnia wpłynięcia skargi do sądu.

Art. 82c. 1. Po upływie terminu wskazanego w art. 82 ust. 1, organ nadzoru nie może we własnym zakresie stwierdzić nieważno ci uchwały organu samorządu województwa. W tym przypadku organ nadzoru może zaskarżyć uchwałę do sądu administracyjnego.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, wydanie postanowienia o wstrzymaniu wykonania uchwały należy do sądu.

Art. 83. 1. Nie stwierdza się nieważno ci uchwały organu samorządu województwa po upływie jednego roku od dnia jej podjęcia, chyba że uchybiono obowiązkowi przedłożenia uchwały w terminie okre lonym w art. 81, albo jeżeli uchwała jest aktem prawa miejscowego.

2. Jeżeli nie stwierdzono nieważno ci uchwały z powodu upływu terminu okre lonego w ust. 1, a istnieją przesłanki stwierdzenia nieważno ci, sąd administracyjny orzeka o niezgodno ci uchwały z prawem. Uchwała taka traci moc prawną z dniem orzeczenia o jej niezgodno ci z prawem. Przepisy Kodeksu postępowania administracyjnego co do skutków takiego orzeczenia stosuje się odpowiednio.

Art. 84. 1. W razie powtarzającego się naruszenia przez sejmik województwa Konstytucji lub ustaw, Sejm, na wniosek Prezesa Rady Ministrów, może w drodze uchwały rozwiązać sejmik województwa. Rozwiązanie sejmiku województwa równoznaczne jest z rozwiązaniem wszystkich organów samorządu województwa. Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej wyznacza wówczas osobę, która do czasu wyborów nowych organów samorządu województwa pełni funkcję tych organów.

2. Jeżeli powtarzającego się naruszenia Konstytucji lub ustaw dopuszcza się zarząd województwa, wojewoda wzywa sejmik województwa do zastosowania niezbędnych rodków, a jeżeli wezwanie to nie odnosi skutku - za po rednictwem ministra wła ciwego do

spraw administracji publicznej - występuje z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozwiązanie zarządu województwa. W razie rozwiązania zarządu, do czasu wyboru nowego zarządu, funkcje zarządu pełni osoba wyznaczona przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 85. 1. W razie nierokującego szybkiej poprawy i przedłużającego się braku skuteczno ci w wykonywaniu zadań publicznych przez organy samorządu województwa Prezes Rady Ministrów, na wniosek ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej, może zawiesić organy samorządu województwa i ustanowić zarząd komisaryczny na okres

do 2 lat, nie dłużej jednak niż do wyboru zarządu województwa przez sejmik województwa nowej kadencji.

2. Ustanowienie zarządu komisarycznego może nastąpić po uprzednim przedstawieniu zarzutów organom samorządu województwa i wezwaniu ich do niezwłocznego przedstawienia programu poprawy sytuacji województwa.

3. Komisarza rządowego powołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody, zgłoszony za po rednictwem ministra wła ciwego do spraw administracji publicznej.

4. Komisarz rządowy przejmuje wykonywanie zadań i kompetencje organów samorządu województwa z dniem powołania.

Art. 86. 1. Rozstrzygnięcia organu nadzorczego dotyczące województwa, w tym rozstrzygnięcia, o których mowa w art. 84 ust. 2 i art. 85 ust. 1, a także stanowisko zajęte w trybie art. 80a, podlegają zaskarżeniu do sądu administracyjnego z powodu niezgodno ci z prawem w terminie 30 dni od dnia ich doręczenia.

2. Do złożenia skargi jest uprawnione województwo. Podstawą wniesienia skargi jest uchwała sejmiku województwa.

2a. Do złożenia skargi na rozstrzygnięcie organu nadzorczego, dotyczące uchwały sejmiku województwa, doręczone po upływie kadencji sejmiku, uprawniony jest sejmik województwa następnej kadencji w terminie 30 dni od dnia wyboru przewodniczącego sejmiku.

3. Do złożenia skargi uprawnione jest województwo, którego interes prawny, uprawnienie albo kompetencja zostały naruszone. Podstawą do wniesienia skargi jest uchwała organu, który podjął uchwałę lub którego dotyczy rozstrzygnięcie nadzorcze.

4. Rozstrzygnięcia nadzorcze stają się prawomocne po upływie terminu przewidzianego na wniesienie skargi albo z dniem oddalenia skargi lub odrzucenia jej przez sąd.

Art. 86a. 1. Jeżeli wła ciwy organ województwa, wbrew obowiązkowi wynikającemu z przepisów art. 383 § 2 i 6 ustawy, o której mowa w art. 33 ust. 7, oraz art. 5 ust. 2, 3 i 5 ustawy z dnia 21 sierpnia 1997 r. o ograniczeniu prowadzenia działalno ci gospodarczej przez osoby pełniące funkcje publiczne, w zakresie dotyczącym odpowiednio wyga nięcia mandatu radnego, odwołania ze stanowiska albo rozwiązania umowy o pracę z członkiem zarządu województwa, sekretarzem województwa, skarbnikiem województwa, kierownikiem wojewódzkiej samorządowej jednostki organizacyjnej i osobą zarządzającą lub członkiem organu zarządzającego wojewódzką osobą prawną, nie podejmuje uchwały, nie odwołuje ze stanowiska albo nie rozwiązuje umowy o pracę, wojewoda wzywa organ województwa do podjęcia uchwały w terminie 30 dni.




Art. 87. Postępowania sądowe, o których mowa w art. 82 i 86, są wolne od opłat sądowych.

Art. 88. Przepisów niniejszego rozdziału nie stosuje się do decyzji indywidualnych w sprawach z zakresu administracji publicznej, wydawanych przez organy samorządu województwa. Kontrolę instancyjną w tym zakresie oraz nadzór pozainstancyjny i kontrolę sprawowaną przez sąd okre lają przepisy odrębne.

Art. 88a. W sprawach, o których mowa w niniejszym rozdziale, nie stosuje się

przepisów art. 52 § 3 i 4 ustawy z dnia 30 sierpnia 2002 r. - Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi (Dz. U. z 2012 r. poz. 270, 1101 i 1529).

Rozdział 8

Akty prawa miejscowego stanowionego przez samorząd województwa

Art. 89. 1. Na podstawie tej ustawy oraz na podstawie upoważnień udzielonych w innych ustawach i w ich granicach sejmik województwa stanowi akty prawa miejscowego obowiązujące na obszarze województwa lub jego czę ci.

2. Przewodniczący sejmiku województwa podpisuje akty prawa miejscowego, przyjęte przez sejmik województwa, niezwłocznie po ich uchwaleniu i kieruje je do publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

3. Publikacji w wojewódzkim dzienniku urzędowym podlega także uchwała budżetu województwa oraz sprawozdanie z wykonania budżetu województwa.

4. Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego okre la ustawa z dnia 20 lipca 2000 r. o ogłaszaniu aktów normatywnych i niektórych innych aktów prawnych (Dz. U. z 2011 r. Nr 197, poz. 1172 i Nr 232, poz. 1378).

5. (uchylony).

Art. 90. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym w sprawie z zakresu administracji publicznej, może - po bezskutecznym wezwaniu organu samorządu województwa, który wydał przepis, do usunięcia naruszenia - zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.

2. (uchylony). 3. Przepisu ust. 1 nie stosuje się, jeżeli w sprawie orzekał już sąd administracyjny i

skargę oddalił. 4. W sprawie wezwania do usunięcia naruszenia stosuje się przepisy o terminach

załatwiania spraw w postępowaniu administracyjnym.

Art. 91. 1. Przepisy art. 90 stosuje się odpowiednio, gdy organ samorządu województwa nie wykonuje czynno ci nakazanych prawem albo, przez podejmowane czynno ci prawne lub faktyczne, narusza prawa osób trzecich.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynno ci na rzecz skarżącego.

USTAWA Z 2009R. O WOJEWODZIE I ADMINISTRACJI RZ DOWEJ W WOJEWÓDZTWIE

Rozdział 1

Przepisy ogólne

Art. 2. Zadania administracji rządowej w województwie wykonują: 1) wojewoda; 2) organy rządowej administracji zespolonej w województwie, w tym kierownicy

zespolonych służb, inspekcji i straży; 3) organy niezespolonej administracji rządowej; 4) jednostki samorządu terytorialnego i ich związki, jeżeli wykonywanie przez nie zadań

administracji rządowej wynika z odrębnych ustaw lub z zawartego porozumienia; 5) starosta, jeżeli wykonywanie przez niego zadań administracji rządowej wynika z

odrębnych ustaw; 6) inne podmioty, jeżeli wykonywanie przez nie zadań administracji rządowej wynika z

odrębnych ustaw.

Art. 3. 1. Wojewoda jest: 1) przedstawicielem Rady Ministrów w województwie; 2) zwierzchnikiem rządowej administracji zespolonej w województwie; 3) organem rządowej administracji zespolonej w województwie; 4) organem nadzoru nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków

pod względem legalności, z zastrzeżeniem ust. 2; 5) organem administracji rządowej w województwie, do którego właściwości należą

wszystkie sprawy z zakresu administracji rządowej w województwie niezastrzeżone w odrębnych ustawach do właściwości innych organów tej administracji;

6) reprezentantem Skarbu Państwa, w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

7) organem wyższego stopnia w rozumieniu KPA. 2. Wojewoda kontroluje pod względem legalności, gospodarności i rzetelności

wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej.

3. Zadania i kompetencje wojewody w stanach nadzwyczajnych określają odrębne ustawy.

Art. 6. 1. Wojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek ministra właściwego do spraw administracji publicznej.

2. Na stanowisko wojewody może być powołana osoba, która: 1) posiada obywatelstwo polskie; 2) posiada tytuł zawodowy magistra lub tytuł równorzędny; 3) posiada 3-letni staż pracy w zakresie kierowania zespołami ludzkimi; 4) nie była skazana prawomocnym wyrokiem sądu za umyślne przestępstwo ścigane z

oskarżenia publicznego lub umyślne przestępstwo skarbowe; 5) korzysta z pełni praw publicznych;

6) cieszy się nieposzlakowaną opinią.

Art. 7. 1. Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy wicewojewody albo I i II wicewojewody.

2. Wicewojewodę powołuje i odwołuje Prezes Rady Ministrów na wniosek wojewody. Na stanowisko wicewojewody może być powołana osoba spełniająca wymogi określone w art. 6 ust. 2.

3. Wojewoda określa, w formie zarządzenia, zakres kompetencji i zadań wykonywanych przez wicewojewodów.

4. Jeżeli wojewoda nie pełni obowiązków służbowych, zakres zastępstwa wicewojewody, a w przypadku powołania dwóch wicewojewodów - I wicewojewody, rozciąga się na wszystkie kompetencje wojewody.

Art. 8. 1. Prezes Rady Ministrów kieruje działalnością wojewody, w szczególności wydając w tym zakresie wytyczne i polecenia, żądając przekazania sprawozdań z działalności wojewody oraz dokonując okresowej oceny jego pracy.

2. Prezes Rady Ministrów sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z polityką Rady Ministrów.

3. Minister właściwy do spraw administracji publicznej sprawuje nadzór nad działalnością wojewody na podstawie kryterium zgodności jego działania z powszechnie obowiązującym prawem, a także pod względem rzetelności i gospodarności.

4. Przepis ust. 3 nie narusza uprawnień właściwych ministrów w stosunku do wojewody, określonych w ustawie z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

Art. 9. 1. Właściwy minister wykonuje swoje uprawnienia wobec wojewody w zakresie i na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

2. Wojewoda jest obowiązany do udzielania właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej, w wyznaczonym terminie, żądanych przez niego informacji i wyjaśnień.

Art. 10. Spory między wojewodami oraz między wojewodą a członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej rozstrzyga Prezes Rady Ministrów.

Art. 11. Prezes Rady Ministrów może upoważnić ministra właściwego do spraw administracji publicznej do wykonywania, w jego imieniu, przysługujących mu wobec wojewody uprawnień, z wyjątkiem powoływania i odwoływania wojewody oraz rozstrzygania sporów między wojewodą a członkiem Rady Ministrów lub centralnym organem administracji rządowej.

Art. 12. Wojewoda sprawuje nadzór nad działalnością jednostek samorządu terytorialnego i ich związków na zasadach określonych w odrębnych ustawach.

Art. 13. 1. Wojewoda wykonuje zadania przy pomocy urzędu wojewódzkiego oraz organów rządowej administracji zespolonej w województwie.

2. Dyrektor generalny urzędu wojewódzkiego zapewnia jego prawidłowe funkcjonowanie. Prawa i obowiązki dyrektora generalnego urzędu określa odrębna ustawa.

Art. 14. W celu usprawnienia działania organów rządowej administracji zespolonej w województwie wojewoda może tworzyć delegatury urzędu wojewódzkiego.

Art. 15. 1. Wojewoda nadaje urzędowi wojewódzkiemu statut podlegający zatwierdzeniu przez Prezesa Rady Ministrów, z zastrzeżeniem ust. 5. Statut jest ogłaszany w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

2. W skład urzędu wojewódzkiego wchodzą komórki organizacyjne:

1) wydziały - do realizacji merytorycznych zadań urzędu; 2) biura - do realizacji zadań w zakresie obsługi urzędu; 3) oddziały jako komórki organizacyjne wewnątrz komórek wymienionych w pkt 1 i 2.

3. Statut urzędu wojewódzkiego określa w szczególności: 1) nazwę i siedzibę urzędu; 2) nazwy stanowisk dyrektorów wydziałów; 3) nazwy wydziałów oraz innych komórek organizacyjnych urzędu; 4) zakresy działania wydziałów i innych komórek organizacyjnych urzędu oraz, jeżeli

odrębne ustawy tak stanowią, zakres kompetencji przypisanych określonym w ustawach stanowiskom lub funkcjom urzędowym;

5) nazwy, siedziby i zakresy działania delegatur, o których mowa w art. 14; 6) inne sprawy istotne dla organizacji i funkcjonowania urzędu.

4. Wykaz jednostek organizacyjnych podporządkowanych wojewodzie lub przez niego nadzorowanych stanowi załącznik do statutu urzędu wojewódzkiego.

5. Zmiana statutu urzędu wojewódzkiego polegająca na aktualizacji wykazu jednostek podporządkowanych wojewodzie lub przez niego nadzorowanych nie wymaga zatwierdzenia przez Prezesa Rady Ministrów.

Art. 16. Szczegółową organizację oraz tryb pracy urzędu wojewódzkiego określa regulamin ustalony przez wojewodę w drodze zarządzenia.

Art. 17. Wojewoda, w celu realizacji powierzonych mu zadań, wydaje zarządzenia.

Art. 18. 1. W przypadkach uzasadnionych szczególnymi potrzebami wojewoda może ustanowić, na czas oznaczony, swojego pełnomocnika do prowadzenia spraw w zakresie określonym w pełnomocnictwie.

2. Wojewoda może tworzyć zespoły doradcze.

Art. 19. Wojewoda może upoważnić na piśmie pracowników urzędu wojewódzkiego, niezatrudnionych w urzędach obsługujących inne organy rządowej administracji zespolonej w województwie, do załatwiania określonych spraw w jego imieniu i na jego odpowiedzialność, w ustalonym zakresie, a w szczególności do wydawania decyzji administracyjnych, postanowień i zaświadczeń, z tym że upoważnienie nie może dotyczyć wstrzymania egzekucji administracyjnej, o której mowa w art. 27 ust. 1.

Art. 20. 1. Wojewoda może powierzyć prowadzenie, w jego imieniu, niektórych spraw z zakresu swojej właściwości jednostkom samorządu terytorialnego lub organom innych samorządów działających na obszarze województwa, kierownikom państwowych i samorządowych osób prawnych oraz innych państwowych jednostek organizacyjnych funkcjonujących w województwie.

2. Powierzenie następuje na podstawie porozumienia wojewody odpowiednio z organem wykonawczym jednostki samorządu terytorialnego, właściwym organem innego samorządu lub kierownikiem państwowej i samorządowej osoby prawnej albo innej państwowej jednostki organizacyjnej, o których mowa w ust. 1. Porozumienie, wraz ze stanowiącymi jego integralną część załącznikami, podlega ogłoszeniu w wojewódzkim dzienniku urzędowym.

3. W porozumieniu, o którym mowa w ust. 2, określa się zasady sprawowania przez wojewodę kontroli nad prawidłowym wykonywaniem powierzonych zadań.

Art. 21. (uchylony)

Rozdział 2

Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów

Art. 22. Wojewoda odpowiada za wykonywanie polityki Rady Ministrów w województwie, a w szczególności: 1) dostosowuje do miejscowych warunków cele polityki Rady Ministrów oraz, w zakresie i

na zasadach określonych w odrębnych ustawach, koordynuje i kontroluje wykonanie wynikających stąd zadań;

2) zapewnia współdziałanie wszystkich organów administracji rządowej i samorządowej działających w województwie i kieruje ich działalnością w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków, na zasadach określonych w odrębnych ustawach;

3) dokonuje oceny stanu zabezpieczenia przeciwpowodziowego województwa, opracowuje plan operacyjny ochrony przed powodzią oraz ogłasza i odwołuje pogotowie i alarm przeciwpowodziowy;

4) wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa oraz zarządzania kryzysowego, wynikające z odrębnych ustaw;

5) przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących województwa;

6) wykonuje inne zadania określone w odrębnych ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów i Prezesa Rady Ministrów.

Art. 23. 1. Wojewoda: 1) reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w czasie oficjalnych

wizyt składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych; 2) współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji

rządowych i pozarządowych, na zasadach określonych przez ministra właściwego do spraw zagranicznych. 2. Wojewoda jest informowany o służbowym pobycie członków Rady Ministrów w

województwie.

Art. 24. Wojewoda reprezentuje w swoich wystąpieniach stanowisko zgodne z ustaleniami przyjętymi przez Radę Ministrów.

Art. 25. 1. Wojewoda może wydawać polecenia obowiązujące wszystkie organy administracji rządowej działające w województwie, a w sytuacjach nadzwyczajnych, o których mowa w art. 22 pkt 2, obowiązujące również organy samorządu terytorialnego. O wydanych poleceniach wojewoda niezwłocznie informuje właściwego ministra.

1a. Sytuacjami nadzwyczajnymi, o których mowa w ust. 1, są również sytuacje kryzysowe w rozumieniu ustawy z dnia 26 kwietnia 2007 r. o zarządzaniu kryzysowym (Dz. U. z 2013 r. poz. 1166).

2. Polecenia, o których mowa w ust. 1, nie mogą dotyczyć rozstrzygnięć co do istoty sprawy załatwianej w drodze decyzji administracyjnej, a także nie mogą dotyczyć czynności operacyjno-rozpoznawczych, dochodzeniowo-śledczych oraz czynności z zakresu ścigania wykroczeń.

3. Właściwy minister może wstrzymać wykonanie poleceń, o których mowa w ust. 1, wydanych organom niezespolonej administracji rządowej i wystąpić z wnioskiem do Prezesa Rady Ministrów o rozstrzygnięcie sporu, przedstawiając jednocześnie stanowisko w sprawie.

Art. 26. 1. Wojewoda w zakresie zadań administracji rządowej realizowanych w województwie ma prawo żądania od organów administracji rządowej działających w województwie bieżących informacji i wyjaśnień o ich działalności, w tym w sprawach prowadzonych na podstawie ustawy z dnia 14 czerwca 1960 r. - Kodeks postępowania administracyjnego.

2. Z uwzględnieniem przepisów o ochronie informacji niejawnych lub innych tajemnic prawnie chronionych wojewoda ma prawo wglądu w tok każdej sprawy prowadzonej w województwie przez organy administracji rządowej, a także przez organy samorządu terytorialnego w zakresie zadań przejętych na podstawie porozumienia lub zadań zleconych.

Art. 27. 1. Wojewoda może, w drodze decyzji administracyjnej, wstrzymać egzekucję administracyjną.

2. Wstrzymanie egzekucji administracyjnej, z zastrzeżeniem ust. 4, może nastąpić w szczególnie uzasadnionych przypadkach, na czas określony, i może dotyczyć czynności każdego organu prowadzącego egzekucję administracyjną.

3. O wstrzymaniu egzekucji administracyjnej wojewoda informuje ministra właściwego w sprawie postępowania, w związku z którym toczy się egzekucja administracyjna.

4. Wstrzymanie przez wojewodę egzekucji administracyjnej obowiązków o charakterze pieniężnym może być dokonane w odniesieniu do tej samej należności tylko jednorazowo, na okres nie dłuższy niż 30 dni.

5. O wstrzymaniu egzekucji administracyjnej, o której mowa w ust. 4, wojewoda niezwłocznie zawiadamia również ministra właściwego do spraw finansów publicznych, z podaniem przyczyny jej wstrzymania.

Rozdział 3

Kontrola prowadzona przez wojewodę

Art. 28. 1. Wojewoda kontroluje: 1) wykonywanie przez organy rządowej administracji zespolonej w województwie zadań

wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz wytycznych i poleceń Prezesa Rady Ministrów;

2) wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne podmioty zadań z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy lub porozumienia z organami administracji rządowej. 2. Wojewoda w szczególnie uzasadnionych przypadkach może kontrolować sposób

wykonywania przez organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie zadań wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie upoważnień w nich zawartych.

3. Kontrola, o której mowa w ust. 1 i 2, wykonywana jest pod względem: 1) legalności, gospodarności, celowości i rzetelności - w odniesieniu do działalności organów

administracji rządowej oraz innych podmiotów; 2) legalności, gospodarności i rzetelności - w odniesieniu do działalności organów

samorządu terytorialnego.

Art. 29. (uchylony)

Art. 30. (uchylony)

Art. 31. (uchylony)

Art. 32. (uchylony)

Art. 33. (uchylony)

Art. 34. (uchylony)

Art. 35. (uchylony)

Art. 36. (uchylony)

Art. 37. (uchylony)

Art. 38. (uchylony)

Art. 39. (uchylony)

Art. 40. (uchylony)

Art. 41. (uchylony)

Art. 42. (uchylony)

Art. 43. (uchylony)

Art. 44. (uchylony)

Art. 45. (uchylony)

Art. 46. (uchylony)

Art. 47. (uchylony)

Art. 48. (uchylony)

Art. 49. (uchylony)

Art. 50. (uchylony)

Rozdział 4

Rz dowa administracja zespolona w województwie

Art. 51. Wojewoda jako zwierzchnik rządowej administracji zespolonej w województwie: 1) kieruje nią i koordynuje jej działalność; 2) kontroluje jej działalność; 3) zapewnia warunki skutecznego jej działania; 4) ponosi odpowiedzialność za rezultaty jej działania.

Art. 52. Tryb powoływania i odwoływania organów rządowej administracji zespolonej w województwie określają odrębne ustawy.

Art. 53. 1. Organy rządowej administracji zespolonej w województwie wykonują swoje zadania i kompetencje przy pomocy urzędu wojewódzkiego, chyba że odrębna ustawa stanowi inaczej.

2. Szczegółową organizację rządowej administracji zespolonej w województwie określa statut urzędu wojewódzkiego.

3. Do obsługi zadań organów rządowej administracji zespolonej nieposiadających własnego aparatu pomocniczego tworzy się w urzędzie wojewódzkim wydzielone komórki organizacyjne.

4. Regulaminy urzędów obsługujących organy rządowej administracji zespolonej są zatwierdzane przez wojewodę.

Art. 54. W celu usprawnienia działania organów rządowej administracji zespolonej w województwie wojewoda może tworzyć delegatury urzędów je obsługujących.

Art. 55. Organy rządowej administracji zespolonej w województwie przekazują wojewodzie informacje o wynikach prowadzonych, na podstawie odrębnych ustaw, kontroli ich dotyczących.

Rozdział 5

Niezespolona administracja rz dowa

Art. 56. 1. Organami niezespolonej administracji rządowej są terenowe organy administracji rządowej podporządkowane właściwemu ministrowi lub centralnemu organowi administracji rządowej oraz kierownicy państwowych osób prawnych i kierownicy innych państwowych jednostek organizacyjnych wykonujących zadania z zakresu administracji rządowej w województwie: 1) szefowie wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowi komendanci uzupełnień; 2) dyrektorzy izb celnych i naczelnicy urzędów celnych; 3) dyrektorzy izb skarbowych, naczelnicy urzędów skarbowych, dyrektorzy urzędów

kontroli skarbowej; 4) dyrektorzy okręgowych urzędów górniczych i dyrektor Specjalistycznego Urzędu

Górniczego; 5) dyrektorzy okręgowych urzędów miar i naczelnicy obwodowych urzędów miar; 6) dyrektorzy okręgowych urzędów probierczych; 7) dyrektorzy regionalnych zarządów gospodarki wodnej; 8) dyrektorzy urzędów morskich; 9) dyrektorzy urzędów statystycznych; 10) dyrektorzy urzędów żeglugi śródlądowej; 11) graniczni i powiatowi lekarze weterynarii; 12) komendanci oddziałów Straży Granicznej, komendanci placówek i dywizjonów Straży

Granicznej; 13) okręgowi inspektorzy rybołówstwa morskiego; 14) państwowi graniczni inspektorzy sanitarni; 15) regionalni dyrektorzy ochrony środowiska.

2. Powoływanie i odwoływanie organów niezespolonej administracji rządowej następuje na podstawie odrębnych ustaw.

Art. 57. Ustanowienie organów niezespolonej administracji rządowej może następować wyłącznie w drodze ustawy, jeżeli jest to uzasadnione ogólnopaństwowym charakterem wykonywanych zadań lub terytorialnym zasięgiem działania przekraczającym obszar jednego województwa.

Art. 58. 1. Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są obowiązane do składania wojewodzie rocznych informacji o swojej działalności w województwie, do końca lutego każdego roku.

2. W przypadku gdy obszar działalności organu przekracza obszar jednego województwa, informację, o której mowa w ust. 1, składa się wszystkim właściwym wojewodom.

Rozdział 6

Akty prawa miejscowego stanowione przez wojewodę oraz organy niezespolonej administracji rz dowej

Art. 59. 1. Na podstawie i w granicach upoważnień zawartych w ustawach wojewoda oraz organy niezespolonej administracji rządowej stanowią akty prawa miejscowego obowiązujące w województwie lub jego części.

2. Organy niezespolonej administracji rządowej działające w województwie są obowiązane do uzgadniania z wojewodą projektów aktów prawa miejscowego stanowionych przez te organy na podstawie odrębnych przepisów.

Art. 60. 1. W zakresie nieuregulowanym w przepisach powszechnie obowiązujących wojewoda może wydawać rozporządzenia porządkowe, jeżeli jest to niezbędne do ochrony życia, zdrowia lub mienia oraz do zapewnienia porządku, spokoju i bezpieczeństwa publicznego.

2. Rozporządzenia porządkowe mogą przewidywać, za naruszenie ich przepisów, kary grzywny wymierzane w trybie i na zasadach określonych w ustawie z dnia 20 maja 1971 r. - Kodeks wykroczeń (Dz. U. z 2013 r. poz. 482, z późn. zm.).

3. Rozporządzenie porządkowe wojewoda przekazuje niezwłocznie Prezesowi Rady Ministrów, marszałkowi województwa, starostom, prezydentom miast, burmistrzom i wójtom, na których terenie rozporządzenie ma być stosowane.

Art. 61. 1. Prezes Rady Ministrów uchyla, w trybie nadzoru, akty prawa miejscowego, w tym rozporządzenia porządkowe, ustanowione przez wojewodę lub organy niezespolonej administracji rządowej, jeżeli są one niezgodne z ustawami lub aktami wydanymi w celu ich wykonania, a także może je uchylać z powodu niezgodności z polityką Rady Ministrów lub naruszenia zasad rzetelności i gospodarności.

2. Prezes Rady Ministrów określi, w drodze rozporządzenia, tryb kontroli aktów prawa miejscowego ustanowionych przez wojewodę i organy niezespolonej administracji rządowej, biorąc pod uwagę konieczność zapewnienia ich zgodności z przepisami powszechnie obowiązującymi oraz polityką Rady Ministrów.

Art. 62. Zasady i tryb ogłaszania aktów prawa miejscowego oraz wydawania wojewódzkiego dziennika urzędowego określają odrębne przepisy.

Art. 63. 1. Każdy, czyj interes prawny lub uprawnienie zostały naruszone przepisem aktu prawa miejscowego, wydanym przez wojewodę lub organ niezespolonej administracji rządowej, w sprawie z zakresu administracji publicznej, może, po bezskutecznym wezwaniu organu, który wydał przepis, lub organu upoważnionego do uchylenia przepisu w trybie nadzoru do usunięcia naruszenia, zaskarżyć przepis do sądu administracyjnego.



Art. 64. 1. Przepis art. 63 stosuje się odpowiednio, gdy wojewoda lub organy niezespolonej administracji rządowej nie wykonują czynności nakazanych prawem albo przez podejmowane czynności prawne lub faktyczne naruszają prawa osób trzecich.

2. W przypadkach, o których mowa w ust. 1, sąd administracyjny może nakazać organowi nadzoru wykonanie niezbędnych czynności na rzecz skarżącego.

Administrative Law for Students

Documents

Transcript of Administrative Law for Students