ABC OpenOffice Ux Pl

Wydawnictwo Helionul. Kociuszki 1c44-100 Gliwicetel. 032 230 98 63e-mail: [email protected]

ABC OpenOffice.ux.plAutor: Adam JaronickiISBN: 978-83-246-0944-4Format: B5, stron: okoo 200

OpenOffice.org to najpopularniejszy i najbardziej rozbudowany pakiet aplikacji biurowych o otwartym dostpie do kodu rdowego. W jego skad wchodz midzy innymi: edytor tekstu Writer, arkusz kalkulacyjny Calc i program Impress sucydo tworzenia prezentacji. Wszystkie te aplikacje daj podobne moliwoci co ich komercyjne odpowiedniki autorstwa Microsoftu i skadaj si na pakiet programw, ktry zaspokoi potrzeby kadego uytkownika. OpenOffice dostpny jest w wersjachdla rnych systemw operacyjnych, dziki czemu dokumenty utworzone na przykadw systemie Windows mona wygodnie otwiera i modyfikowa w Linuksie.

Ksika ABC OpenOffice to przystpne wprowadzenie w wiat najbardziej zaawansowanego bezpatnego pakietu oprogramowania biurowego. Dziki niej dowiesz si, jak zainstalowa i skonfigurowa OpenOfficea, oraz poznasz sposoby pracyz najwaniejszymi programami wchodzcymi w jego skad. Nauczysz si sprawnie tworzy i edytowa dokumenty za pomoc edytora tekstu Writer, zarzdza danymi przy uyciu arkusza kalkulacyjnego Calc, projektowa grafik wektorow w programie Draw i przygotowywa atrakcyjne prezentacje w aplikacji Impress.

Instalowanie pakietu OpenOffice Tworzenie dokumentw w edytorze tekstu Writer Zarzdzanie danymi w arkuszu kalkulacyjnym Calc Projektowanie obrazw w aplikacji Draw Przygotowywanie prezentacji multimedialnych w programie Impress Tworzenie formu matematycznych w aplikacji Math

Otwrz si na niesamowite moliwoci darmowego pakietu OpenOffice!

SPIS TRECI

1 Zaczynamy ................................................................... 13Funkcjonalny pakiet biurowy ....................................................... 13

Wysoka jako za darmo ......................................................... 13Skadniki pakietu ..................................................................... 14Licencjonowanie ...................................................................... 14

Pobieranie plikw instalacyjnych ................................................. 15Instalator pakietu OpenOffice ................................................. 15rodowisko uruchomieniowe JRE .......................................... 15

Instalacja ........................................................................................ 16rodowisko Java Runtime Environment ................................ 16Pakiet OpenOffice .................................................................... 16

Startujemy ..................................................................................... 18Uruchamianie programw skadowych .................................. 18Modu szybkiego uruchamiania .............................................. 19Skrty na pulpicie .................................................................... 20Polecenie Uruchom .............................................................. 21

2 Writer poprawna edycja tekstu ................................ 23Dostosowanie rodowiska pracy .................................................. 24

Wygld interfejsu ..................................................................... 24Granice tekstu .......................................................................... 27Panele dodatkowe .................................................................... 28

Wpisywanie tekstu ........................................................................ 29Obsuga klawiatury ................................................................. 30Reguy wpisywania tekstu ...................................................... 31Struktura dokumentu .............................................................. 33Tryb zastpowania starego tekstu nowym ............................ 35Cofnij/Ponw ............................................................................ 36

ABC OpenOffice.ux.pl

6

Zapisywanie dokumentu ................................................................37Zapisywanie nowego dokumentu ............................................37Format zapisu dokumentu .......................................................40Otwieranie dokumentw w formacie Microsoft .....................42Eksport do formatu PDF ..........................................................43Tworzenie nowych dokumentw ............................................44

Narzdzia wspomagajce edycj ...................................................45Autokorekta ..............................................................................45Sprawdzanie pisowni ...............................................................48Sownik wyrazw bliskoznacznych ........................................50Dokument w jzyku obcym ......................................................50

Usprawnianie edycji .......................................................................53Przygotowanie dokumentu do dalszych wicze ...................53Nawigacja i zaznaczanie fragmentw dokumentu .................54Mechanizm schowka ................................................................56Metoda przecignij i upu ......................................................58Znajdowanie i zamiana elementw dokumentu .....................60

3 Writer efektowny format i usprawnianie prac ...........63Formatowanie znakw ..................................................................64

Korzystanie z paska narzdzi ...................................................64Ustawienia zaawansowane w oknie dialogowym ..................65

Formatowanie akapitw ................................................................67Wyrwnanie akapitu ................................................................67Wcicia akapitu ........................................................................69Odstpy od gry, od dou i wewntrz akapitu ........................70Podsumowanie ..........................................................................72

Krawdzie i to ...............................................................................72Krawdzie akapitu ....................................................................73To akapitu ................................................................................74Krawdzie i to strony ..............................................................77

Malarz formatw ...........................................................................77Tryb jednokrotny ......................................................................78Tryb cigy ................................................................................78

Automatyzacja formatowania poprzez style ................................79Korzystanie ze stylw wbudowanych .....................................79Style uytkownika ....................................................................80

Sterowanie przepywem tekstu .....................................................83Spacja nierozdzielajca ............................................................83cznik nierozdzielajcy ..........................................................84Dzielenie wyrazw w akapicie ................................................85Rczny podzia wiersza ............................................................86Rczny podzia strony ..............................................................87Przepyw wierszy akapitu pomidzy stronami .......................88

Numerowanie i wypunktowanie akapitw ..................................89Korzystanie z paskw narzdzi ...............................................89Niestandardowe ustawienia numeracji ...................................92Wypunktowanie .......................................................................94

Spis treci

7

Kolumny typu gazetowego ............................................................ 95Kolumny w caym dokumencie ............................................... 95Rczny podzia kolumny ......................................................... 96Kolumny we fragmencie dokumentu ...................................... 96

Praca z tabelami ............................................................................ 97Struktura tabeli ........................................................................ 98Formatowanie tabeli .............................................................. 100Waciwoci tabeli ................................................................. 104

Tabulatory i tabulacje ................................................................. 105Korzystanie z tabulatorw domylnych ............................... 105Wstawianie wasnych tabulatorw ...................................... 106

Osadzanie obiektw graficznych ................................................ 108Wykorzystanie map bitowych .............................................. 108Wykorzystanie obiektw wektorowych ............................... 111

Obiekty tekstowe ......................................................................... 111Pola tekstowe ......................................................................... 112Ramki ..................................................................................... 113Fontwork ................................................................................ 115

Automatyczny spis treci ............................................................ 118Przygotowanie struktury dokumentu .................................. 118Generowanie spisu treci ...................................................... 120Formatowanie ........................................................................ 122Wykorzystanie stylw wasnych .......................................... 122

Nagwki i stopki ......................................................................... 123Edycja obszarw .................................................................... 124Wstawianie informacji zmiennych numer strony ........... 125

Przypisy ....................................................................................... 126Przypisy dolne ........................................................................ 126Przypisy kocowe .................................................................. 127Niestandardowe formatowanie przypisw .......................... 127

Drukowanie ................................................................................. 127Podgld wydruku ................................................................... 127Opcje wydruku ....................................................................... 128Wydruk jednostronny z opraw ............................................ 129Wydruk dwustronny z opraw ............................................. 129Broszura ................................................................................. 130

4 Calc edycja i formatowanie danychw arkuszu kalkulacyjnym ........................................... 131Zastosowania programu Calc ...................................................... 131Przygotowanie do pracy .............................................................. 132

Uruchamianie programu ....................................................... 132Konfiguracja rodowiska pracy ............................................. 133

Edycja danych w arkuszu ........................................................... 135Komrkowa struktura arkusza .......................................... 135Wpisywanie danych tekstowych i liczbowych .................... 136Poprawianie danych .............................................................. 139Zarzdzanie arkuszami w skoroszycie ................................. 140


8

Zapisywanie i otwieranie skoroszytw .......................................143Zapisywanie skoroszytu w formacie OpenDocument ...........143Obsuga formatu Microsoft ....................................................144Konwertowanie zawartoci skoroszytu do formatu PDF

oraz HTML ............................................................................144Import i eksport danych (z i do formatu tekstowego) ..........145

Praca nad struktur tabeli ...........................................................147Szybka nawigacja w obszarze arkusza ..................................147Zaznaczanie obszarw arkusza .............................................148Dostosowanie rozmiarw kolumn i wierszy .........................150Usuwanie i dodawanie kolumn i wierszy .............................152Ukrywanie kolumn i wierszy .................................................154Scalanie komrek ....................................................................154

Usprawnianie edycji .....................................................................155Kopiowanie i przenoszenie za porednictwem schowka ......155Szybkie kopiowanie i przenoszenie metod

przecignij i upu ................................................................156Automatyczne przeszukiwanie i zamiana zawartoci

komrek ................................................................................157Listy sortowania ...........................................................................158

Generowanie serii liczb ..........................................................159Szybkie generowanie nazw miesicy i dni tygodnia ............160Tworzenie wasnych list sortowania ....................................161

Formatowanie liczb ......................................................................162Szybka zmiana postaci liczby ................................................163Dostosowanie formatu liczbowego ........................................166Format daty ............................................................................168

Zmiana wygldu komrek ...........................................................169Rozmieszczenie zawartoci w obszarze komrki .................170To i krawdzie komrek ........................................................174Formatowanie znakw ...........................................................175Malarz formatw i style .........................................................177Autoformatowanie ..................................................................178

Drukowanie zawartoci arkusza .................................................178Podgld wydruku ....................................................................179Okrelanie zakresu wydruku .................................................179Powtarzanie informacji w nagwkach i stopkach ...............181Opcje wydruku ........................................................................182

5 Calc obliczenia, porzdkowanie danych i wykresy ...183Automatyzacja oblicze wprowadzanie formu ....................183

Podstawowe operacje obliczeniowe ......................................184Kolejno dziaa ....................................................................188Szybkie kopiowanie formu ...................................................189Skd pochodzi wynik formuy, czyli o ledzeniu odwoa .....190Zastpowanie formu wartociami staymi ...........................191

Spis treci

9

Wprowadzanie funkcji ................................................................ 192Autosumowanie ..................................................................... 192Kreator funkcji ....................................................................... 193Ponowny wybr funkcji poprzez pasek formuy ................. 195

Zaokrglanie liczb ........................................................................ 196Niecisoci w obliczeniach? ................................................. 196Okrelanie dokadnoci liczb wystpujcych w formuach ... 197Zaokrglanie liczb poprzez funkcj ....................................... 198

Adresowanie wzgldne i bezwzgldne ....................................... 199Ruchome i nieruchome adresy w formuach ........................ 199Stosowanie adresacji bezwzgldnej ...................................... 200

Automatyczne podejmowanie decyzji ........................................ 202Funkcja warunkowa .............................................................. 202Formatowanie warunkowe, czyli sygnalizacja

automatyczna ...................................................................... 205Porzdkowanie tabeli danych ..................................................... 206

Sortowanie ............................................................................. 207Filtrowanie ............................................................................. 207Podsumowywanie grup ......................................................... 209

Wizualizacja danych na wykresach ........................................... 211Wstawianie wykresu ............................................................. 211Formatowanie wykresu ......................................................... 213Precyzyjny dobr danych rdowych .................................. 214Wykres koowy ...................................................................... 214

6 Draw projektowanie grafiki wektorowej ................. 217Moliwoci programu .................................................................. 217Wektor a bitmapa ........................................................................ 218Przygotowanie do pracy .............................................................. 219

Uruchamianie programu ....................................................... 219Konfiguracja rodowiska pracy ............................................. 219Szybka zmiana powikszenia rysunku ................................. 221

Tworzenie kompozycji ................................................................ 223Rysowanie figur ..................................................................... 223Edycja podstawowa ............................................................... 225Kolejno obiektw ................................................................ 228Kopiowanie i przenoszenie obiektw ................................... 229Precyzyjne pozycjonowanie .................................................. 230Zmiana wygldu (waciwoci) obiektw ............................. 232Praca z bitmapami ................................................................. 234

Zapisywanie i eksport rysunkw ................................................ 236Rysunek OpenDocument ....................................................... 236Eksportowanie do innych formatw graficznych ................ 237

Aranacje obiektw ..................................................................... 237Grupowanie obiektw ........................................................... 237Automatyczne wyrwnywanie (rozmieszczanie) obiektw .... 238Duplikowanie obiektw ........................................................ 240


10

Morfing (pynne przeksztacenie) ..........................................241Modyfikacje ............................................................................242

Schematy blokowe i rysunki techniczne .....................................244

7 Impress atrakcyjne i dynamiczne prezentacje ..........247Zrozumie i wykorzysta si przekazu ......................................247

Elementy prezentacji ..............................................................247Do czego suy prezentacja ....................................................248Z jakich materiaw skada si prezentacja ..........................248

Pierwsza prezentacja ...................................................................249Kreowanie prezentacji na bazie szablonw ..........................249Konfiguracja rodowiska pracy .............................................253Zmiana treci slajdw .............................................................255Efekt kocowy, czyli pokaz ...................................................255

Zapisywanie, eksport i import prezentacji ..................................256Prezentacja OpenDocument ...................................................256Obsuga formatu Microsoft ....................................................257Eksport prezentacji ................................................................257

Tworzenie prezentacji od podstaw .............................................259Szablon wzorcowy ..................................................................259Ukad slajdu ............................................................................260Mechanizmy wspomagajce edycj .......................................260Formatowanie pl tekstowych ..............................................262Zarzdzanie slajdami prezentacji ..........................................262

Rozbudowywanie prezentacji .....................................................265Listy wypunktowane i numerowane .....................................265Rysunki i napisy ozdobne ......................................................266Prezentacja danych w tabeli ..................................................267Edycja i formatowanie wykresu ............................................267Schematy organizacyjne i diagramy ......................................269Wstawianie obiektw multimedialnych ...............................269Uzupenianie slajdw notatkami prelegenta .........................270Przygotowanie materiaw informacyjnych

dla publicznoci ....................................................................271Formatowanie prezentacji ...........................................................271

Zastosowanie szablonu slajdw .............................................272Wzorzec slajdu ........................................................................273Zapisywanie wasnego szablonu ............................................275Elementy powtarzalne na slajdach ........................................275

Drukowanie elementw prezentacji ...........................................276Wybr elementw do drukowania ........................................276

Prezentacja interaktywna odnoniki do zasobwzewntrznych oraz slajdw .......................................................277

Hipercza do zasobw zewntrznych ..................................277Elementy interaktywne ..........................................................279

Animowanie prezentacji ..............................................................281Przejcia slajdw ....................................................................281Animowanie poszczeglnych obiektw slajdu ......................283

Spis treci

11

Przygotowanie i prowadzenie pokazu ........................................ 291Automatyczne tempo prezentacji ......................................... 291Wybr slajdw do pokazu niestandardowego ...................... 292Opcje pokazu .......................................................................... 293

8 Math wygodna edycja formu .................................. 295Osadzanie formu w dokumencie ............................................... 295

Konfiguracja edytora rwna ............................................... 296Edycja formu .............................................................................. 297

Skadnia formu ..................................................................... 297Zapisywanie formu ............................................................... 300Kolejno dziaa ................................................................... 300Przykady ............................................................................... 300System pomocy ...................................................................... 303

Formatowanie formu ................................................................. 304Zmiana wygldu znakw ...................................................... 304Pozycjonowanie znakw ....................................................... 304

Skorowidz .................................................................. 307

4CALC EDYCJAI FORMATOWANIE

DANYCHW ARKUSZU

KALKULACYJNYM

Zastosowaniaprogramu CalcModu Calc wchodzcy w skad pakietu Open-Office to w peni funkcjonalny arkusz kalkulacyjny,wyposaony w zaawansowane mechanizmy obrb-ki danych, przyspieszajce i upraszczajce Twojprac.


132

Arkusz kalkulacyjny Calc umoliwia wprowadzanie, przechowywanie i czytelneprezentowanie informacji oraz automatyzacj oblicze dokonywanych na baziezgromadzonych danych. Funkcje sortowania, filtrowania i podsumowywania da-nych pozwalaj szybko uporzdkowa zawart w arkuszu baz danych. Znacznieuatwiony zosta proces generowania wykresw i dostosowywania ich do charak-teru danych liczbowych, ktre s na tym wykresie przedstawiane.

Korzystajc z programu Calc, nawet pocztkujcy uytkownik moe z powodze-niem prowadzi prost ewidencj (np. sprzeday, zakupw, przebiegu pojazdu),przygotowa kosztorys i na bieco modyfikowa zawarte w nim dane (obserwu-jc wyniki symulacji finansowych). Dietetyk, komponujc jadospis, skalkulujekoszty i kalorie posiku. Logistyk, uwzgldniajc czas i odlego, zaplanuje trasprzejazdu. Calc umoliwia rwnie zapisywanie wynikw pomiarw, testw czyankiet oraz dalsz ich obrbk statystyczn oraz wizualizacj (tworzenie wykre-sw). W rodowisku Calc mog powstawa rwnie elektroniczne formularzedokumentw takich jak faktury czy zamwienia.

Przygotowanie do pracy

Uruchamianie programu

Aby uruchomi arkusz kalkulacyjny Calc skorzystaj z jednego z poniszych spo-sobw:

1. Kliknij przycisk Start i wska podmenu Wszystkie programy (lub Programy,jeli w systemie Windows zostaa wybrana opcja Klasyczne menu start).Nastpnie rozwi grup OpenOffice.ux.pl 2.1.0 i kliknij OpenOffice.ux.pl Calc.

2. Kliknij prawym przyciskiem myszy ikon Szybkie uruchamianie widocznw zasobniku systemowym, a nastpnie wybierz opcj Arkusz kalkulacyjny.

3. Przy korzystaniu z polecenia Uruchom w oknie Uruchamianie umiewpis soffice -calc.

4. Jeli ktra z aplikacji skadowych pakietu OpenOffice jest ju uruchomiona,wwczas wska menu Plik/Nowy/Arkusz kalkulacyjny lub kliknij strzakikony Nowy i wybierz opcj Arkusz kalkulacyjny.

Calc edycja i formatowanie danych w arkuszu kalkulacyjnym

133

Konfiguracja rodowiska pracy

Zaraz po uruchomieniu OpenOffice Calc upewnij si, e okno programu zostaozmaksymalizowane, co zapewni Ci waciw przestrze robocz. Jeli jest topierwsze uruchomienie programu Calc od momentu zainstalowania pakietu Open-Office, to rodowisko pracy jest skonfigurowane poprawnie i mona od razu przy-stpi do edycji i formatowania danych w arkuszu. Jeli natomiast rodowiskoprogramu Calc zostao zmienione, wwczas zastosuj si do poniszych wskazwek.

Widok arkusza

Otwrz menu Widok i upewnij si, e zostaa wybrana opcja Normalny. Alterna-tywny widok o nazwie Podgld podziau stron zostanie uyty pniej i dotyczybdzie jedynie przygotowania arkusza do wydruku.

Paski narzdzi i pozostae elementy okna

Otwrz ponownie menu Widok i upewnij si, czy zosta uaktywniony Pasek for-muy, Pasek stanu oraz Nagwki kolumn i wierszy. Wywietlenie nagwkwwierszy (oznaczonych kolejno liczbami 1, 2, 3, ) oraz nagwkw kolumn (po-czwszy od kolejnych liter alfabetu A, B, C, ) uatwi Ci w przyszoci nawigacjw obszarze arkusza oraz ledzenie odwoa wystpujcych w formuach.

Otwrz raz jeszcze menu Widok i rozwi podmenu Paski narzdzi. Uaktywnijpaski narzdzi Standardowy oraz Formatowanie. Wszystkie pozostae paski(oprcz elementu Pasek formuy!) wycz. Zaaranuj pooenie paskw narzdziw ten sposb, aby poniej menu gwnego znalaz si pasek narzdzi Standardowy,a bezporednio pod nim pasek narzdzi Formatowanie (takie wanie jest do-mylne rozoenie tych paskw).

Przed rozpoczciem edycji arkusza upewnij si, e spord trzech zakadek arku-szy widocznych u dou okna, aktywna pozostaje zakadka Arkusz1.

Od tego momentu OpenOffice Calc jest przygotowany do pracy (rysunek 4.1).

Zmiana powikszenia

Podobnie jak w przypadku edytora Writer, moesz zmieni biece powikszeniearkusza, otwierajc menu Widok i wybierajc opcj Powikszenie lub klikajcikon Powikszenie znajdujc si na pasku narzdzi Standardowy. Inny sposbto kliknicie prawym przyciskiem myszy w obszarze wskanika powikszeniana pasku stanu i wybranie stopnia powikszenia z menu kontekstowego.


134

Rysunek 4.1. Okno programu Calc: 1 menu gwne, 2 pasek narzdziStandardowy, 3 pasek narzdzi Formatowanie, 4 pasek formuy,5 nagwki kolumn, 6 nagwki wierszy, 7 pasek stanu,8 zakadki arkuszy, 9 pionowy suwak przewijania, 10 poziomysuwak przewijania, 11 obszar roboczy arkusza zoony z komrek

Jeli ktry z elementw okna jest nadal niewidoczny, otwrzmenu Narzdzia i wybierz Opcje, za po otwarciu okna Opcjerozwi ga OpenOffice.ux.pl Calc i przejd do podgazi Widok.Opcja Linie siatki naleca do sekcji rodki wizualne powinnapozostawa uaktywniona. Upewnij si rwnie, e w sekcji Oknoaktywne s opcje Nagwki kolumn/wierszy, Poziomy pasekprzewijania, Pionowy pasek przewijania oraz Karty arkuszy(rysunek 4.2).

Zdecydowanie najszybszym sposobem na przeskalowanie powikszenia arkuszajest przytrzymanie klawisza Ctrl na klawiaturze i rwnoczesne przekrcaniepokrta myszy (tzw. scrolling).


135

Rysunek 4.2. Szczegowe ustawienia dotyczce wygldu okna w programie Calc

Edycja danych w arkuszu

Komrkowa struktura arkusza

Obszar roboczy arkusza zoony jest z komrek, do ktrych wprowadza si war-toci stae (np. liczby lub tekst) lub tzw. formuy. Komrki arkusza, poukadaneregularnie w poziomie i pionie, tworz kolumny i wiersze arkusza. Kada komrkanaley do jednego, wybranego wiersza oraz do jednej z kolumn.

Po ustawieniu kursora myszy w obszarze komrki (widocznego w postaci strzakiprzechylonej w lewo) i jednokrotnym klikniciu lewym przyciskiem myszy nast-puje przejcie do tej komrki, czyli jej uaktywnienie. Komrka aktywna otoczonajest pogrubionymi krawdziami, nagwki biecego wiersza i biecej kolumnyzostaj wyrnione, a adres komrki uwidacznia si w polu Obszar arkusza poo-onym po lewej stronie paska formuy (rysunek 4.3).

Zmiana aktywnej komrki na komrk ssiedni moe by rwnie dokonywanaza porednictwem klawiatury, przy wykorzystaniu strzaek kursora: w gr, w d,w lewo, w prawo.


136

Rysunek 4.3.

Adres aktywnejkomrkiwidocznyna pasku formuy

Szybkie przejcie do odlegej komrki moe by zrealizowanepoprzez kliknicie pola Obszar arkusza na pasku formuy,wykasowanie jego dotychczasowej zawartoci, wpisanie nowegoadresu (np. c10) i nacinicie klawisza Enter. Jeli wpisany adresby poprawny, zostanie uaktywniona komrka o zadeklarowanymadresie. Dodatkowo maa litera w adresie zostanie automatyczniezamieniona na wielk liter.

Wpisywanie danych tekstowych i liczbowych

Zawarto komrki moe by wartoci sta lub zmienn. Jeli do wybranej ko-mrki arkusza wprowadzisz liczb lub tekst, wwczas bd one niezmienne i nie-zalene od innych komrek arkusza. W przypadku wprowadzenia do komrki tzw.formuy warto generowana w komrce bdzie zmienna (zalena od wartociinnych komrek, do ktrych odwouje si ta formua).

Najczciej wprowadzenie do komrki wartoci staej (zarwno tekstowej, jaki liczbowej) dokonywane jest przy uyciu klawiatury lub odbywa si w wynikuskopiowania zawartoci pochodzcej z innej komrki. W przyszoci przewiczyszrwnie wypenianie arkusza zestawem liczb wygenerowanych automatycznie.

Po uaktywnieniu wybranej komrki arkusza wpisz z klawiatury tekst Ewidencjakosztw i nacinij klawisz Enter. Kiedy zatwierdzisz biecy wpis, uaktywnionazostanie komrka pooona poniej dotychczas edytowanej komrki. Jeli zawar-to komrki przekracza jej szeroko, wwczas tekst wywietlany w komrcepoycza sobie nieco przestrzeni z ssiedniej komrki (rysunek 4.4).

Rysunek 4.4. Rozprzestrzenianie zawartoci komrki do komrki ssiedniej


137

Jeli po wpisaniu zawartoci komrki naciniesz na klawiaturzeklawisz Tab, nastpi przejcie do komrki pooonej na prawowzgldem komrki dotychczas biecej. Warto wic korzystaz tego sposobu, jeli wypeniasz komrki pooone w tym samymwierszu.

Jeli komrka nie mieszczca w sobie caej treci ssiaduje z inn niepust komr-k, wwczas nadmiar jej treci zostaje ukryty, a przy krawdzi komrki pojawiasi symbol czerwonej, trjktnej strzaki (rysunek 4.5). W przyszoci koniecznebdzie poszerzenie komrki (czyli de facto caej kolumny, do ktrej ona naley)lub scalenie danej komrki z komrkami ssiednimi.

Rysunek 4.5. Ukrycie nadmiaru tekstu w komrce B3, w przypadku gdy ssiedniakomrka C3 nie jest pusta

Tekst w komrce domylnie wyrwnywany jest do jej lewejkrawdzi. Natomiast po wpisaniu liczby zostaje ona domylniewyrwnana do prawej krawdzi komrki.

Jeli zachodzi konieczno wpisania liczby niecakowitej, wwczas separatoremmusi by znak przecinka.

Wpisanie wicej ni dwch cyfr po przecinku spowodujewywietlenie liczby w postaci zaokrglonej. W przyszoci,formatujc arkusz, bdziesz mg zmienia ilo miejsc poprzecinku w wywietlanych liczbach.

Jeli zamiast znaku przecinka wstawisz znak kropki, Calc potraktuje wpisany ze-staw znakw jako tekst. W takim przypadku pozornie liczbowa zawarto komrkinie bdzie uwzgldniana w dalszych obliczeniach. Widomym znakiem tego, e Calcnie traktuje wpisu w komrce jako liczby, lecz jako tekst, jest domylne wyrw-nanie zawartoci komrki do strony lewej (rysunek 4.6).


138

Rysunek 4.6. Przykady stosowania poprawnego i niepoprawnego znaku separatoraprzy wpisywaniu liczb

Takie wyrwnanie powinno by dla Ciebie zawsze sygnaem ostrzegawczymi sprowokowa Ci do uwanego przeanalizowania skadni znakw wpisanychdo komrki. Natomiast wyrwnywanie na si zawartoci komrki do strony pra-wej bez poprawienia wpisu nie rozwizuje problemu, a wprost przeciwnie utrudni w przyszoci zlokalizowanie bdu!

Innym bdem, na ktry naley uczuli wszystkich uytkownikw arkusza kalku-lacyjnego, jest wpisanie wielkiej litery O zamiast cyfry zero. Rwnie w takimprzypadku wpis, potraktowany jako zwyky tekst, zostanie ostrzegawczo wy-rwnany do strony lewej (rysunek 4.7).

Rysunek 4.7. Przykad bdu polegajcego na wpisaniu duej litery O zamiast cyfryzero (zawarto komrki nie jest traktowana jak liczba, lecz jak tekst)

Jeli liczba wpisana do komrki przekracza jej szeroko (np. z uwagi na sporilo cyfr, duy rozmiar czcionki, ma szeroko kolumny), wwczas w obszarzekomrki zamiast liczby, czy choby jej fragmentu, zostanie wywietlony symbol### (rysunek 4.8). W takim przypadku konieczne bdzie poszerzenie komrki (czylikolumny, w ktrej wystpuje) lub scalenie jej z komrkami ssiednimi.

Rysunek 4.8. W przypadku liczby nie mieszczcej si w komrce Calc wywietlasymbole, ktre to sygnalizuj


139

Poprawianie danych

Wycofywanie zmian

Uaktywnienie niepustej komrki i rozpoczcie wpisywania dowolnej sekwencjiznakw z klawiatury wymazuje dotychczasow zawarto komrki. Jeli uznasz,e wstawienie nowego wpisu odbyo si zbyt pochopnie, nacinij na klawiaturzeklawisz Esc, dziki czemu przywrcisz poprzedni zawarto komrki.

W przypadku gdy po dokonaniu nowego wpisu zdye ju zatwierdzi zmian(np. nacisnwszy klawisz Enter lub Tab), jedynym sposobem na przywrceniepoprzedniej zawartoci komrki pozostaje wycofanie si z ostatnio wykonanejoperacji. Aby to uczyni, otwrz menu Edycja i wybierz funkcj Cofnij lub kliknijikon Cofnij pooon na pasku narzdzi Standardowy.

Precyzyjna edycja zawartoci komrek

Nie zawsze zastpienie starej treci komrki cakiem now jest najmniej praco-chonnym rozwizaniem. Czsto zdarza si, i dotychczasow zawarto komrkichcesz jedynie uzupeni bd zredukowa. W takim przypadku tryb nadpisy-wania, czyli automatycznego usuwania dotychczasowej zawartoci komrki moeby zastpiony przez edycj o charakterze selektywnym.

Aby dokona edycji selektywnej, przejd do wybranej komrki zawierajcej tekst,a nastpnie kliknij kursorem myszy w obszarze pola Wiersz wprowadzania poo-onego na pasku formuy. Po pojawieniu si mrugajcego kursora tekstowego do-konaj edycji wpisu i nacinij klawisz Enter (rysunek 4.9).

Rysunek 4.9. Edycja zawartoci komrki przy wykorzystaniu paska formuy

Calc umoliwia rwnie dokonywanie selektywnej edycji bezporednio w komrce.W tym celu kliknij dwukrotnie lewym przyciskiem myszy w obszarze wybranejkomrki lub po uaktywnieniu wybranej komrki nacinij na klawiaturze klawiszfunkcyjny F2. Kiedy znajdziesz si w trybie edycji, znikn pogrubione dotychczaskrawdzie komrki, a w jej obszarze pojawi si mrugajcy kursor tekstowy (rysu-nek 4.10). Po dokonaniu precyzyjnej edycji nacinij klawisz Enter.


140

Rysunek 4.10.

Selektywnaedycja zawartocikomrkibezporedniow komrce

Wielka lub maa litera na pocztku komrki

Jeli do komrki arkusza wpiszesz tekst rozpoczynajcy si od maej litery, ww-czas Calc automatycznie zmieni j na liter wielk. Nie zawsze takie dziaanieautokorekty jest podane. Aby to zmieni, otwrz menu Narzdzia i wybierzfunkcj Autokorekta, a nastpnie w oknie Autokorekta przejd do zakadki Opcjei wycz opcj Pocztek kadego zdania wielk liter.

Sposobem na zmuszenie programu Calc do zaakceptowaniamaej litery na pocztku treci wstawionej do wybranej komrkijest wpisanie tekstu z poprzedzajcym go znakiem apostrofu.

Usuwanie zawartoci komrek

Aby usun zawarto komrki, uaktywnij wybran komrk, a nastpnie nacinijna klawiaturze kombinacj klawiszy Shift+Del. Natomiast nacinicie samegoklawisza Del spowoduje otwarcie okna dialogowego, umoliwiajcego usunicieposzczeglnych elementw przypisanych do komrki. Aby usun tre komrki,pozostawiajc rwnoczenie jej dotychczasowy wygld, zaznacz wszystkie opcjeoprcz Usu wszystko oraz Formaty i kliknij przycisk OK. Aby wykona t samoperacj bez otwierania okna dialogowego, nacinij kombinacj klawiszy Ctrl+Del.

Zarzdzanie arkuszami w skoroszycie

Kadorazowo po uruchomieniu programu Calc rozpoczynasz prac w dokumencie,ktry przypomina kartk papieru w kratk (a raczej w prostokty, czyli komrki).Dokument ten okrelamy mianem skoroszytu. Domylnie kady nowy skoroszytskada si z trzech tzw. arkuszy, ktre s odpowiednikami papierowych kartekwpinanych do koonotatnika.

Zarzdzanie arkuszami odbywa si poprzez przyciski nawigacyjne oraz zakad-ki arkuszy pooone u dou okna, poniej zasadniczego obszaru roboczego (ry-sunek 4.11).


141

Rysunek 4.11. Zakadki arkuszy wchodzcych w skad skoroszytu

Arkusz biecy

Kliknicie zakadki wybranego arkusza powoduje zmian biecego arkusza. Znikawic zawarto obszaru roboczego poprzedniego arkusza, a pojawia si obszarnowy cakowicie pusty.

Zmiana nazwy arkusza

Aby zachowa czytelno skoroszytu, zoonego z wielu arkuszy, powinienenadawa arkuszom nazwy odpowiadajce ich zawartoci. Aby to uczyni, kliknijprawym przyciskiem myszy kart wybranego arkusza i z menu kontekstowegowybierz funkcj Zmie nazw (rysunek 4.12).

Rysunek 4.12.

Zmiana nazwyarkusza

W oknie Zmie nazw arkusza wpisz stosown fraz i kliknij przycisk OK. Zmie-niona nazwa arkusza bdzie widoczna w obszarze zakadek arkuszy.

Zmiana kolejnoci arkuszy

Calc umoliwia przenoszenie arkuszy, czyli de facto zmian ich kolejnoci. Aby touczyni, ustaw kursor myszy na zakadce wybranego arkusza (np. Inne), wcinijlewy przycisk myszy i rozpocznij przeciganie zakadki arkusza w lewo lub prawo.Zwolnij przycisk myszy w momencie, gdy kursor znajdzie si pomidzy dwomainnymi, wybranymi zakadkami (np. Wydatki i Dochody) (rysunek 4.13).


142

Rysunek 4.13. Przenoszenie arkusza metod przecignij i upu

Szybkie kopiowanie arkusza

Bardzo uyteczna jest moliwo kopiowania arkuszy. Jeli przygotowae arkuszopisujcy wydatki za stycze, wwczas moesz skopiowa go wielokrotnie i wy-peni danymi pochodzcymi z kolejnych miesicy. Nie tracisz przy tym czasu napowielanie tych samych prac zwizanych z formatowaniem arkusza i wprowa-dzaniem do niego formu obliczeniowych.

Aby skopiowa arkusz, kliknij prawym przyciskiem myszy zakadk wybranegoarkusza i z menu kontekstowego wybierz funkcj Przenie/Kopiuj. W okniePrzenie/Kopiuj arkusz uaktywnij opcj Kopiuj. Nowo skopiowany arkusz odzie-dziczy nazw swojego poprzednika uzupenion o dopisek, wiadczcy o jegokolejnym numerze.

Usuwanie arkusza

Jeli ktry z arkuszy skoroszytu okae si zbdny, wwczas moesz go usun.W tym celu kliknij prawym przyciskiem myszy kart wybranego arkusza i z menukontekstowego wybierz funkcj Usu. Po wywietleniu si pytania Czy napewno chcesz ostatecznie usun biece arkusze? kliknij przycisk Tak.

Nowy arkusz w skoroszycie

Trzy arkusze umieszczane domylnie w nowym skoroszycie mog okaza si nie-wystarczajce. Aby doda kolejne arkusze, kliknij prawym przyciskiem myszyzakadk dowolnego arkusza i z menu kontekstowego wybierz funkcj Wstaw.Po otwarciu okna Wstaw arkusz w polu Pozycja okrel miejsce jego wstawieniawzgldem arkusza biecego. Wypenij pole Nazwa. Moesz rwnie zwikszywarto ustawion w polu Liczba arkuszy.

Wygodna nawigacja

W przypadku wikszej liczby arkuszy umieszczonych w pojedynczym skoroszycie,warto poszerzy obszar przeznaczony na wywietlanie zakadek arkuszy. Aby touczyni, przecignij w prawo krawd umieszczon pomidzy zakadkami arkuszya poziomym paskiem przewijania.

Przechodzenie do wybranych arkuszy uatwi Ci rwnie przyciski nawigacyjnepooone na lewo od zakadek arkuszy (rysunek 4.14).


143

Rysunek 4.14. Przyciski nawigacyjne i zakadki arkuszy

Zapisywanie i otwieranie skoroszytw

Zapisywanie skoroszytu w formacie OpenDocument

Zapisywanie skoroszytu dotyczy zmian dokonanych we wszystkich jego arkuszachi odbywa si na takich samych zasadach jak w przypadku dokumentu tworzonegow edytorze Writer.

Aby zapisa nowo utworzony skoroszyt, otwrz menu Plik i wybierz funkcj Za-pisz lub Zapisz jako, lub kliknij ikon Zapisz na pasku narzdzi Standardowy. Pootwarciu okna Zapisywanie jako przejd do foldera docelowego, a w polu Nazwapliku umie stosowny wpis. Upewnij si, e na licie Zapisz jako typ zostaa wy-brana opcja Arkusz kalkulacyjny OpenDocument (.ods) oraz e opcja Automatycznerozszerzenie nazwy pliku jest uaktywniona. Po klikniciu przycisku Zapisz w fol-derze docelowym zostanie utworzony plik o charakterystycznej ikonie oraz roz-szerzeniu .ods (OpenDocument Sheet) (rysunek 4.15).

Rysunek 4.15. Plik skoroszytu utworzonego w OpenOffice Calc widoczny w okniefoldera


144

Pusty skoroszyt moe by rwnie utworzony bezporednio w oknie foldera po-przez kliknicie prawym przyciskiem myszy w obszarze roboczym okna i wska-zanie w menu kontekstowym opcji Nowy/OpenDocument Arkusz kalkulacyjny.W oknie foldera pojawi si plik o nazwie Nowy OpenDocument Arkusz kalkula-cyjny.ods.

Obsuga formatu Microsoft

Zapisywanie skoroszytu w formacie MS Excel

OpenOffice Calc umoliwia zapisywanie skoroszytu w formacie Microsoft Office.Aby to uczyni, w oknie Zapisywanie jako rozwi list Zapisz jako typ i wybierzopcj Microsoft Excel 97/2000/XP (.ppt).

Poniewa zmiana formatu z macierzystego .ods na .xlsmoe doprowadzi do utraty pewnych elementw zawartychw arkuszach, wic warto przed zapisaniem skoroszytuw formacie MS Excel zachowa najpierw wszystkie nowowprowadzone zmiany w macierzystym formacie OpenOfficeCalc.

Otwieranie skoroszytu MS Excel

Jeli dysponujesz skoroszytem zapisanym w formacie Microsoft Excel, moeszotworzy go i podda edycji w programie OpenOffice Calc. W tym celu otwrzfolder zawierajcy plik skoroszytu o rozszerzeniu .xls, kliknij go prawym przy-ciskiem myszy i z menu kontekstowego wybierz funkcj Otwrz za pomoc/Open-Office.ux.pl.

Po otwarciu skoroszytu Microsoft moesz zapisa go w formacie OpenDocumenti, poczwszy od tego momentu, stosowa ten format przy zapisywaniu kolejnychwersji skoroszytu.

Konwertowanie zawartoci skoroszytu do formatu PDF oraz HTML

Aby uatwi elektroniczn dystrybucj informacji, Calc zosta wyposaonyw konwertery, ktre umoliwiaj szybki eksport zawartoci skoroszytu do jed-nego z kilku popularnych formatw stosowanych przy elektronicznej wymianiedokumentw.


145

Zapisanie zawartoci biecego arkusza w formie strony internetowej jestwygodnym sposobem na umieszczenie wybranych danych w Internecie. Aby touczyni, wska menu Plik/Zapisz jako, za po otwarciu okna Zapisywanie jakorozwi list Zapisz jako typ i wybierz opcj Dokument HTML (OpenOffice.orgCalc). W polu Nazwa pliku wpisz nazw generowanego dokumentu HTML (np.dane) i kliknij przycisk Zapisz. Po pojawieniu si komunikatu o moliwoci utratyelementw arkusza kliknij przycisk Tak.

Jeli zechcesz zapisa zawarto biecego arkusza w formacie pliku PDF, ww-czas po otwarciu menu Plik wybierz funkcj Eksportuj jako PDF.

Dane pochodzce z arkusza, a zapisane w postaci stroninternetowych oraz plikw PDF, nie mog by poddawane dalszejedycji. Jeeli zatem zajdzie konieczno poprawienia danych,bdziesz musia otworzy bazowy skoroszyt .ods, dokona w nimstosownych zmian i zapisa je w tyme pliku, a nastpnie razjeszcze wykona zapis w formacie HTML lub PDF.

Import i eksport danych (z i do formatu tekstowego)

Posugiwanie si czystymi plikami tekstowymi jest czsto spotykanym sposo-bem sucym do wymiany danych pomidzy rnymi programami. Zamy, edysponujesz arkuszem wypenionym danymi liczbowymi oraz tekstowymi (ry-sunek 4.16).

Rysunek 4.16. Przykadowy arkusz zawierajcy dane liczbowe oraz opisujce jeetykiety tekstowe

Eksport do pliku tekstowego

Eksport danych do pliku tekstowego jest podobny do zapisywania arkuszaw postaci dokumentu HTML. Aby wygenerowa tekstowy odpowiednik zawarto-ci biecego arkusza, otwrz menu Plik i wybierz funkcj Zapisz jako, a na-stpnie w oknie Zapisywanie jako rozwi list Zapisz jako typ i wybierz opcjTekst CSV (.csv). W razie potrzeby skoryguj zawarto pola Nazwa pliku i kliknij


146

przycisk Zapisz. Jeli zostanie wywietlony komunikat o moliwoci utraty ele-mentw arkusza, kliknij przycisk Tak.

Kiedy pojawi si okno dialogowe Eksport plikw tekstowych, upewnij si, ew polu Zestaw znakw zosta wybrany wariant Europa rodkowa (Windows-1250/WinLatin 2). Nastpnie rozwi list Separator pola i domylny znak przecinkazastp znakiem rednika. Dziki temu unikniesz niejednoznacznoci w przypadku,gdy w pliku tekstowym wystpi liczby niecakowite, zawierajce znak przecinkadziesitnego. Na licie Separator tekstu pozostaw znak cudzysowu. Opcja Zapiszzawarto komrki jak przedstawiono powinna by aktywna, za opcja Staaszeroko tekstu nieaktywna (rysunek 4.17).

Rysunek 4.17. Ustawianie opcji eksportu danych do pliku tekstowego

Po klikniciu przycisku Zapisz zostanie wywietlony komunikat o eksporcie za-wartoci jedynie biecego arkusza.

Korzystajc z programu Notatnik, otwrz plik .csv. Zauwa, e pomidzy danymipochodzcymi z komrek tego samego wiersza zostay umieszczone znaki red-nikw, za wartociom tekstowym towarzysz cudzysowy (rysunek 4.18).

Rysunek 4.18.

Plik tekstowyCSV stanowicyodzwierciedleniezawartociwyeksportowa-nego arkusza


147

Import z pliku tekstowego

Jeli zamierzasz dokona importu danych tekstowych i osadzi je w arkuszu,wwczas po odszukaniu pliku tekstowego z rozszerzeniem .csv kliknij go prawymprzyciskiem myszy i wybierz funkcj Otwrz za pomoc/OpenOffice.ux.pl.

Po otwarciu okna Import tekstu ustaw opcje importu. W szczeglnoci zwruwag na dobr waciwego znaku separatora (w naszym przypadku naley uak-tywni opcj rednik i koniecznie wyczy opcj Przecinek).

Praca nad struktur tabeli

Szybka nawigacja w obszarze arkusza

Przechodzenie do wybranej komrki arkusza poprzez klikanie w jej obszarze lubte zmiana komrki aktywnej poprzez naciskanie klawiszy ze strzakami kursorwmoe by dodatkowo uzupeniane naciskaniem kombinacji klawiszy, ktre przy-spiesz przechodzenie do bardziej odlegych komrek.

Po uruchomieniu programu Calc i znalezieniu si w cakowicie pustym skoroszycieaktywn komrk jest komrka o adresie A1, stanowica pocztek (lewy grnyrg) pierwszego z trzech arkuszy. Aby przenie zaznaczenie do ostatniej komrkiw tym samym (a wic w naszym przypadku pierwszym) wierszu, przytrzymaj kla-wisz Ctrl i nacinij rwnoczenie na klawiaturze strzak kursora w prawo. W tensposb uaktywniona zostaje komrka naleca cay czas do pierwszego wiersza,a rwnoczenie do ostatniej kolumny arkusza (oznaczonej symbolem IV).

Oznaczenie IV nie jest liczb rzymsk, lecz stanowi kombinacjdwch liter stanowicych identyfikator kolumny o numerze 256.Skd takie zestawienie znakw? Kolejne kolumny w arkuszuoznaczone literami A, B itd. szybko wyczerpuj wszystkie literyalfabetu. Po kolumnie Z nastpuj zatem kolumny AA, AB itd.Za kolumn AZ rozpoczyna si kolejna seria kolumn BA, potemBB itd. Ostatnia kolumna IV naley wic do serii kolumn, ktrychdwuliterowe oznaczenia rozpoczynaj si od litery I.

ABC OpenOffice Ux Pl

Documents

Transcript of ABC OpenOffice Ux Pl