บทควำมวิจัย...

ทรงศกด รกพวงa บทคดยอ

การวจยครงนมวตถประสงคเพอศกษาประเภท กระบวนการสราง และผลทเกดจากเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน วธด าเนนการวจยเปนรปแบบเชงคณภาพ ผลการวจยพบวา เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน จดอยในประเภทเครอขายเชงประเดนกจกรรม ซงใชประเดนกจกรรมหรอสถานการณทเกดขนเปนปจจยหลกในการรวมกลม โดยมองขามมตในเชงพนท ส าหรบกระบวนการสรางเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน สามารถแบงออกไดเปน 4 ขนตอน ไดแก 1) ขนกอตงเครอขาย 2) ขนด าเนนการ 3) ขนพฒนาและรกษาเครอขาย และ 4) ขนขยายเครอขาย ในดานผลทเกดจากเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน แบงออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานสงคม ดานเศรษฐกจ และดานการเมอง

ค ำส ำคญ นกวงมาราธอน ประเภทเครอขายทางสงคม กระบวนการสรางเครอขายทางสงคม ผลทเกดจากเครอขายทางสงคม aนกศกษาปรญญาโท คณะพฒนาสงคมและสงแวดลอม สถาบนบณฑตพฒนบรหารศาสตร E-mail: [email protected] วนทรบบทความ: 28 สงหาคม 2561 วนทแกไขบทความ: 26 ตลาคม 2561 และวนตอบรบบทความ: 28 ตลาคม 2561

บทควำมวจย

เครอขำยทำงสงคมของกลมนกวงมำรำธอน

เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน96

Vol .21 No.1 / 2019Journal of Soc ia lDevelopment

Songsak Rakpuanga Abstract

The research is to examine a social network of a marathon runner group in the light of its types, processes, and impacts. This paper proceeds with qualitative method. It found that the aforementioned group is classified as an activity-based network. The major factors of creating a network are an identical preference and a social circumstance, regardless of location. In addition, a network establishment can be divided into four stages namely, 1) primary settlement, 2) management, 3) improvement and maintenance, as well as 4) expansion. The network exerts social, economic, and political impacts.

Keywords: Marathon Runners, Types of Social Network, Formation of Social Network, Social Network Impacts

aMaster Student, School of Social and Environmental Development National Institute of Development Administration, E-mail: [email protected] Received: 28 August 2018, Revised: 26 October 2018, Accepted: 28 October 2018

Research

Social Network of Marathon Runners

97ทรงศกด รกพวง

ปท 21 ฉบบท 1 / 2562วารสารพ ฒนาส งคม

บทน ำ โลกในยคปจจบนมการเปลยนแปลงอยางรวดเรวในทกมต ทงทางสงคม เศรษฐกจ การเมองและเทคโนโลย สงผลท าใหประเทศตางๆ ทวโลกตองพงพาอาศยซงกนและกน มความเชอมโยงระหวางกนมากขน ทงนเพราะการพฒนาทางดานเทคโนโลยจงท าใหการตดตอสอสารมความทนสมย กาวหนา สามารถตดตอสอสารกนไดอยางรวดเรว ดวยเหตนเครอขายทางสงคมจงมความส าคญอยางยงในโลกยคปจจบน โดยการสรางเครอขายทางสงคม ท าใหมการตดตอสอสารทกอใหเกดการสนบสนนใหมการแลกเปลยนขอมลขาวสารและการรวมมอกนดวยความสมครใจ และอ านวยความสะดวกใหสมาชกในเครอขายมความสมพนธทดตอกน ทงนอาจเรมตนจากผคนในกลม องคกรเลกๆ ทรวมกนสรางชมชนแนวปฏบตของตนเองขนมาใหม เพอเปนการสรางความรสกผกพนเปนพวกเดยวกน หรอมแรงปรารถนาทจะท าสงใดสงหนงรวมกน ดวยความคาดหวงและการก าหนดกจกรรมของกลมตนและวฒนธรรมใหม ภายใตเงอนไขทท าใหเครอขายนนมอตลกษณ เปนทประจกษมการสรางพนททางสงคมใหกบฝายตางๆ ไดเขามามสวนรวมในกจกรรมเหลานน (Kaikaew, 2013, pp. 1-3)

การสรางเครอขายทางสงคมในปจจบนเกดขนไดหลากหลายวธ ซงการสรางเครอขายทางสงคมผานการเลนกฬาถอไดวาเปนสงทนาสนใจ เนองจากกฬามความส าคญอยางยงตอการพฒนาคณภาพชวตของประชาชน ทงในดานสขภาพ พลานามย และดานจตใจ ซงเปนปจจยทส าคญทท าใหประชาชนสามารถพฒนาคณภาพชวตของตนเอง ครอบครว ชมชน และสงคม น าไปสการมสวนรวมในการพฒนาเศรษฐกจ สงคม การเมองไดอยางมประสทธภาพ (Vilairat, 2014) ดวยเหตนกฬาจงถกน าไปใชเปนเครองมอเพอสรางความเขมแขงใหกบครอบครวและชมชน โดยในประเทศทพฒนาแลวทวโลกอาศยกระบวนการของกฬาเพอสรางสรรคสงดๆ ใหเกดขน อาท น ากฬามาสรางใหเกดการมสวนรวม สรางเครอขายชมชน ตลอดจนการสรางจตส านกในการด ารงชวตทมคณธรรม มร ะเบยบวนย มความรบผดชอบตอหนาท เคารพในสทธของตนเองและผอน อนเปนรากฐานทดของสงคม ทงนองคการของประเทศตางๆ ทวโลก จงไดสนบสนนใหมการใชกฬาเพอเปนเครองมอในการสงเสรมคณภาพชวตของประชากร ดงนนการกฬาจงมสวนส าคญตอการพฒนาศกยภาพของคนใหมความสมบรณดานรางกาย สงคม อารมณและจตใจ มความพรอมในการรองรบการเปลยนแปลง โดยการเลนกฬาและออกก าลงกายของประชาชนไทย จากการส ารวจของส านกงานสถตแหงชาตเกยวกบพฤตกรรมการออกก าลงกายของประชากรในป 2546, 2547 และ 2550 พบวาประชาชนมแนวโนมของการออกก าลงกายเพมขน คอ จากรอยละ 29.0 รอยละ 29.1 และรอยละ 29.6 ตามล าดบ โดยผชายมอตราการออกก าลงกายสงกวาผหญง และผทอาศยอยในเขตเทศบาลมอตราการออกก าลงกายสงกวานอกเขต อยางไรกตาม พบวาผหญงและผทอาศยอย นอกเขตเทศบาลมแนวโนมของการออกก าลงกายเพมขน คอ ผหญงเพมขนจากรอยละ 25.3 เปนรอยละ 26.7 และผทอาศยอยนอกเขตเทศบาลเพมขนจากรอยละ 25.8 เปนรอยละ 27.9 ในป 2546 และ 2550 ตามล าดบ ในขณะทผชายและผทอาศยอยในเขตเทศบาลมอตราการออกก าลงกายคอนขางคงท (National Statistical Office [NSO], 2008) จากทไดกลาวไปขางตนจะเหนไดวา การกฬามสวนส าคญตอการพฒนาศกยภาพของมนษยใหมความสมบรณทางดานรางกาย สงคม อารมณและจตใจ อกทงสามารถน ามาใชเปนเครองมอในการสรางเครอขายทางสงคมไดอยางดเยยม



ปจจบนการวงมาราธอนเปนกฬาทไดรบความนยมมาก โดยทผานมาการจดการแขงขนวงมาราธอนในประเทศไทยไดรบการพฒนามาโดยตลอด จนในปจจบนพบวาการจดการแขงขนวงมาราธอนในประเทศไทยทวประเทศ รวม 9 ภมภาค 76 จงหวด และกรงเทพมหานคร มมากกวา 300 สนามตอป ไดแก สนามมาราธอน ม 15-20 สนามตอป สนามฮาลฟมาราธอน ม 50-75 สนามตอป สนามมนมาราธอน ม 150-175 สนามตอป และสนามเดนวงเพอสขภาพ มมากกวา 250-300 สนามตอป เปนตน ซงมผเขารวมการแขงขน ประมาณ 750-5,000 คนตอสนาม (Aieophuket, 2014, pp. 2-4) จากขอมลทไดกลาวไปขางตนจะพบวาการวงมาราธอน เปนกฬาทไดรบความนยมอยางมากในหมผทรกในการออกก าลงกาย เนองจากการวงมาราธอนเปนกฬาทท าใหน าหนกตวคงท รางกายแขงแรง เกดการเรยนรความอดทนขณะวง และชวยใหการท างานของกลามเนอมความเหมาะสม สามารถเลนไดทกเพศ ทกวย อกทงเปนกฬาทมผเขารวมเปนจ านวนมากในการแขงขนแตละครง ท าใหไดพบเจอผคน ไดสรางสมพนธภาพจนกอใหเกดเพอนใหมอยเสมอ ซงการวงมาราธอนนอกจากเปนการใชเวลาวางใหเกดประโยชนและออกก าลงกายเพอสขภาพแลว ในอกแงมมหนงการวงมาราธอนสามารถสรางสรรคใหเกดสงดๆ ในสงคมและสงเสรมใหเกดแนวทางในการสรางเครอขายทางสงคมได ตวอยางทเหนไดชดเจน คอ การจดโครงการกาวคนละกาว ครงท 2 เพอ 11 โรงพยาบาลศนยทวประเทศ ซงมวตถประสงคเพอเปนก าลงใจใหกบแพทย พยาบาล และบคลากรทางการแพทย และเปนแรงบนดาลใจใหคนไทยหนมาดแลสขภาพออกก าลงกายดวยการวง (Kongmalai, April 5, 2018, interviewed) อกทงเพอระดมทนทรพยในการจดซอเครองมอแพทยทยงขาดแคลนใหกบโรงพยาบาลศนยทง 11 แหงทวประเทศ โดยสรปยอดบรจาคหลงจากเสรจสนโครงการเปนจ านวนเงนทงสนประมาณ 1,380 ลานบาท ซงโครงการกาวคนละกาวนน น าวงโดยนกรองชอดงของเมองไทย “นายอาทวราห คงมาลย” หรอ “ตน บอดสแลม”

จากปรากฎการณดงกลาวสะทอนใหเหนวากฬาวงมาราธอนสามารถเสรมสรางใหเกดความรวมมอกนในดานตางๆ ไดอยางมประสทธภาพ สรางโอกาสในการแลกเปลยนเรยนรและท าใหเกดกจกรรมรวมกน ซงขนตอนและกระบวนการทกอใหเกดความส าเรจดงทไดกลาวไปขางตนนน จะตองอาศยเครอขายทางสงคมทมประสทธภาพ กลาวคอ มการแลกเปลยนเรยนร แลกเปลยนขอมลขาวสาร ประสบการณ แลวพฒนาไปสการวางแผนรวมกน ด าเนนกจกรรมรวมกน ดวยเหตนผวจยจงสนใจทจะศกษาเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน เพอเปนแนวทางในการพฒนาการสรางเครอขายทางสงคมตอไป

วตถประสงคกำรวจย

1. เพอศกษาประเภทของเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน 2. เพอศกษากระบวนการสรางเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน 3. เพอศกษาผลทเกดจากเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน



ทบทวนวรรณกรรม มนษยเปนสตวสงคมทไมสามารถด ารงชวตอยไดเพยงล าพง โดยตงแตอดตจนถงปจจบนมนษย

จะมการพงพาอาศยกนอยเสมอ เรมตงแตครอบครว กลมเพอน ไปจนถงกลมตางๆ  ทางสงคม ซงขนอยกบสภาพแวดลอมทจะตองเขามามบทบาทเกยวของ ดงนน กลม หมายถง การทบคคลตงแต 2 คนขนไปมารวมกน ซงมความเกยวของสมพนธกน โดยกระท าการอยางใดอยางหนงรวมกน และมเปาประสงคหรอจดมงหมายอนหนงอนเดยวกน เพอจะด าเนนการใหบรรลวตถประสงคเหลานนรวมกน (Rangsom, 2009, p.19) ทงน กลมแบงออกเปน 2 ประเภทหลก ไดแก ประเภทแรก คอ กลมทเปนทางการ ซงเปนการรวมกลมกน โดยมแบบแผนโครงสราง และการแบงอ านาจหนาทกนอยางชดเจน โดยอยภายใตกฎระเบยบ ขอบงคบ และกลมประเภททสอง คอ กลมทไมเปนทางการ ซงการรวมกลมของสมาชกนนเกดขนจากความสนใจในเรองทคลายคลงกนและมารวมตวกน โดยมความสมพนธทตงอยบนพนฐานของความเปนกนเอง ทงนจะไมเนนกฎระเบยบ ขอบงคบ แตจะใชคานยมหรอกตกาเปนหลกในการอยรวมกน (Somsiriwong, 1989, pp. 66-67)

แนวคดเกยวกบเครอขำยทำงสงคม

เครอขายทางสงคม หมายถง รปแบบความสมพนธทางสงคมของบคคล กลม องคการ ทมความเกยวของเชอมโยงกน มการประสานความรวมมอกน และมการท ากจกรรมรวมกน โดยผานกระบวนการแลกเปลยนเรยนร การตดตอสอสาร การมสวนรวมของสมาชก เพอเสรมสรางพลงและสามารถแกไขปญหาทเกดขนได โดยอยภายใตการมเปาหมายหรอวตถประสงคอนหนงอนเดยวกน (Budsritha, 2014, p. 13) ทงน การแบงประเภทเครอขาย เพอประโยชนในการจ าแนกกลมคนทมอยใหงายตอการท าความเขาใจ ดงนนประเภทของเครอขายจงมความแตกตางกนไปตามค านยามและกจกรรมทแตละกลมหรอผใชกจกรรมเครอขายก าหนดขน ทงนไดมนกวชาการและนกวจยไดจ าแนกเครอขายทางสงคมไวหลายประเภท สรปไดดงน

เครอขำยเชงพนท คอ การรวมตวกนของกลมทอาศยพนทรปธรรมหรอพนทด าเนนการเปนปจจยหลกในการท างานรวมกน เปนกระบวนการพฒนาทอาศยกจกรรมทเกดขนในพนทเปาหมายน าทาง (Apakaro, 2004, pp. 85-97) โดยยดเอาพนทเปนทตงแหงความส าเรจในการท างานรวมกนของทกฝาย โดยลกษณะและโครงสรางของเครอขายเชงพนทนน สามารถจดลกษณะโครงสรางความสมพนธไดหลายระดบตามพนทและกจกรรมทเกดขน อกทงยงมการแบงพนทตามความส าคญของทรพยากรธรรมชาต (Ratnatilaka Na Bhuket, 2009, pp. 311-312) โดยกจกรรมของเครอขายเชงพนทนนจะอาศยพนททางกายภาพเปนฐานก าหนดกจกรรมและประเดนปญหา (Ponsri, 2007, pp. 264-265) สวนดานความสมพนธจะมลกษณะกระบวนการท างานทงในแนวดงและแนวราบ โดยมการรวมศนยกจกรรมเขาสสวนกลางในระดบพนทขนาดใหญ และมศนยประสานยอยในพนทขนาดเลก (Viset & Boonserm, 2004, p. 34)



เครอขำยเชงประเดนกจกรรม ไดแก เครอขายทใชประเดนกจกรรม หรอสถานการณทเกดขนเปนปจจยหลกในการรวมกลม โดยมองขามมตในเชงพนท ม งเนนการจดการในประเดนกจกรรมนนๆ อยางจรงจง และพฒนาใหเกดความรวมมอกบภาคอนๆ ทเกยวของ (Apakaro, 2004, pp. 85-97) โดยเครอขายเชงประเดนกจกรรมนน สวนใหญเกดจากประเดนปญหาและความสนใจของผทท างานในกจกรรมนนๆ แลวหาแนวรวมและพฒนาเครอขายขนมา ดงนน กจกรรมความสมพนธของเครอขายจงเกดขนจากการรวมตวกนของหลายๆ ฝายทตองการจะแกไขประเดนปญหาเหลานนและใชความเปนเครอขายนน เปนเครองมอในการพฒนากจกรรม ทงนกจกรรมการท างานของเครอขายเชงประเดนกจกรรม (Nirathon, 2000, pp. 21-22) สวนใหญจะมลกษณะการท างานแบบแนวราบ เพราะเกดจากความสนใจในประเดนเดยวกนของบคคล กลม องคการ ในขณะทความสมพนธมทงแนวดงและแนวราบ แตโดยสวนใหญเปนแนวราบ (Apakaro, 2004, pp. 85-97)

เครอขำยแบงตำมโครงสรำงหนำท ไดแก เครอขายทเกดขนโดยอาศยภารกจ และการกอตวของกล มผลประโยชนในส งคมเปนแนวทางในการแบง เครอขาย ซ งอาจแบง เปนเครอขายภาครฐ ภาคเอกชน โดยมงเนนการด าเนนการภายใตวตถประสงคและเปาหมายหลกของหนวยงานหรอโครงสรางหลกของกลมผลประโยชนนนๆ (Chareonwongsak, 2000, p. 28) ดานลกษณะและโครงสรางของเครอขายประเภทน มการกอตวตามภารกจของกลมผลประโยชน โดยกลมผลประโยชนอาจใหการสนบสนนในการจดตงเครอขายหรอเขาไปเสรมสรางใหเกดกระบวนการเรยนร และมกระบวนการพฒนาทสอดคลองกบภารกจ และเปาหมายหลกของกลม (Techaatik et al, 1994, pp. 665-678) แนวคดเกยวกบกระบวนกำรสรำงเครอขำยทำงสงคม

กระบวนการสรางเครอขายทางสงคมเปนขนตอนทจะน าไปสการกอตวเปนเครอขายในรปแบบตางๆ อนจะกอใหเกดการประสานความรวมมอ มการท ากจกรรมรวมกน ผานกระบวนการแลกเปลยนเรยนร การตดตอสอสาร การมสวนรวมของสมาชก การใหการสนบสนน ตลอดจนการชวยเหลอซงกนและกน โดยกระบวนการในการสรางเครอขายทางสงคมสามารถแบงออกได เปน 4 ขนตอน (Chareonwongsak, 2000, p. 61) ดงน

ขนแรก คอ ขนกอตงเครอขาย กลาวคอ การสรางความตระหนกในการสรางเครอขาย โดยพจารณาถงความจ าเปนและความส าคญในการสรางเครอขาย ความเหมาะสมในการเขารวมเครอขาย วตถประสงคในการกอตงเครอขาย รวมไปถงการแสวงหาบคคล กลม หรอองคการทจะเขารวมเปนสมาชก โดยจะตองสรางความคนเคย การยอมรบ และความไววางใจ รวมถงการปลกจตส านกเพออยากจะมาแกปญหาและพฒนารวมกน จากนนจงจดตงเครอขาย โดยการสรางแนวความคด จดมงหมาย วตถประสงครวมกน นอกจากนตองพจารณาถงผลของเครอขาย วาสงเสรมประโยชนดานใดบาง และระยะเวลาในการเขารวมเปนเครอขายนานเทาใด

ขนทสอง คอ ขนด าเนนการ กลาวคอ การก าหนดกจกรรม บทบาทหนาท ความรบผดชอบ และทศทางในการด าเนนตามนโยบายแผนงาน หรอกจกรรมของเครอขาย โดยจดท าระบบกลไกการท างาน



เชน ระบบการสอสารการประสานงาน การสนบสนน และการระดมและจดสรรทรพยากรของเครอขาย เปนตน โดยมการแบงปนใชทรพยากรรวมกน มการตกลงในเรองการบรหารจดการเครอขาย อกทงตองมการปรบกระบวนการท างานใหเออตอประโยชนของเครอขาย ทงน เครอขายจะตองมความรเพยงพอทจะท ากจกรรม ดงนนจงตองเสรมความรทจ าเปน อาจมการแลกเปลยนความรทงภายในและภายนอกเครอขาย เรยกวาเปนกลมศกษาเรยนร และเปนทมาของการสรางเครอขายการจดการความร

ขนทสาม คอ ขนพฒนาและรกษาเครอขาย กลาวคอ การสรางความรสกความเปนเจาของและความเปนอนหนงอนเดยวกนระหวางสมาชกเครอขาย โดยการรกษาความสมพนธ ก ารจงใจ การสนบสนนในดานตางๆ การจดกจกรรมของเครอขายอยางตอเนอง เพอใหเกดการพฒนากระบวนการจดการเครอขาย ทงนอาจมการจดฝกอบรมสมมนา หรอจดกจกรรมเพอเพมศกยภาพและความร รวมไปถงแสวงหาและสรางผน ารนใหมเพอด าเนนกจกรรมในอนาคต นอกจากนควรมการตดตามและประเมนผลเครอขายอยางสม าเสมอ เพอปรบปรง แกไขและพฒนาการด าเนนงานของเครอขาย

และขนตอนสดทาย คอ ขนขยายเครอขาย กลาวคอ การขยายกจกรรมของเครอขายทงในการแลกเปลยน การระดมทรพยากร การพฒนาและถายทอดประสบการณและองคความรไปสองคการหรอหนวยงานอน ๆ ทงน เมอผลงานรปธรรมของเครอขายปรากฏชดเจนกจะท าใหความสมพนธในเครอขายแนนแฟนมากขน อยากทจะเรยนรรวมกน และขยายกจกรรมหรอขยายกลมเครอขายออกไปใหกวางขวางมากยงขน แนวคดเกยวกบผลของเครอขำยทำงสงคม 

เมอมการเกดขนของเครอขายทางสงคม ไมวาจะเปนเครอขายประเภทใดกตาม เครอขายในแตละประเภทนนจะตองมกระบวนการท างานของเครอขาย ซงสงทไดรบนอกเหนอจากผลส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวแลว ในอกแงมมหนงเครอขายทางสงคมจะกอใหเกดผลสมฤทธของความเปนเครอขาย ซงจะสงผลใหเกดกระบวนการเรยนรและการพฒนาอยางตอเนอง (Apakaro, 2004, p. 106) โดยผลทเกดจากเครอขายทางสงคม สามารถแบงออกไดเปน 3 ดาน ไดแก ดานสงคม ดานเศรษฐกจ และดานการเมอง ดงน

ผลของเครอขำยทำงสงคมดำนสงคม ประการแรก คอ ผลในดานการเกดกระบวนการเรยนร ซงไมวาจะเปนปจเจกบคคลและผทเขามาด าเนนงานรวมกบเครอขาย สงหนงทถอวาเปนกระบวนการเรยนรและเปนทนภายในตวเอง คอ ทกคนมความร ความสามารถ และมประสบการณมากขน หลงจากทไดมการแลกเปลยนเรยนรและมการท างานรวมกน โดยกระบวนการเรยนรนนจะชวยใหบคคลและองคการไดมการปรบตวในการแสวงหาความรใหม วธการใหม และแนวรวมใหมอยางตอเนอง (Apakaro, 2004, p. 107) ซงจะเชอมโยงไปสการแลกเปลยนสารสนเทศและความรย ง เครอขายม อตราการหมนเวยนแลกเปล ยน (Velocity of exchange) สารสนเทศและความรระหวางสมาชกมากขนเทาใด เครอขายนนกจะยงเกดการเรยนรระหวางกนมากขนเทานน เพราะการแลกเปลยนประสบการณ หรอบทเรยนใหมๆ ทคนพบขนมาจะชวยตอยอดความคด



และความรระหวางสมาชกเครอขาย ซงเปนผลใหการท างานในดานตางๆ ของเครอขายมประสทธภาพมากขน และจะน าไปสการเกดประสทธผลในการด าเนนงาน ประการทสอง ผลในดานการกอใหเกดเวทกลางในการประสานงานรวมกน กลาวคอ เครอขายทางสงคมเปนชองทางหนงทกอใหเกดการประสานความเขาใจระหวางกนในดานตางๆ ทงดานวตถประสงค ดานขอบขาย ดานแผนการท างาน ดานวธการท างาน ตลอดจนแนวทางปฏบตใหไปในทศทางเดยวกน ซงจะกอใหเกดความรวมมอรวมใจ (Budsritha, 2014, p. 36) อนจะสงผลใหเกดความชวยเหลอกนในสงคม โดยทายทสดนเครอขายทางสงคมอาจเปนจดเรมตนทกอใหเกดภาคประชาสงคมขนได ประการทสาม ผลในดานการกอใหเกดการพงพาตนเอง เมอเครอขายมกระบวนการท างานทเขมแขงและสามารถแกไขปญหาของเครอขายไดแลว เครอขายและสมาชกในเครอขายกสามารถทจะพงพาตนเองได โดยในการพงพาตนเองนน เปนทงการพงพาในเรองของทน ทรพยากร ความร และการจดการ ทจะน าไปสการพฒนาสงคมและการพฒนาศกยภาพของเครอขายทตอเนอง ตวอยางเชน กลมเกษตรกรทท างานดานเกษตรกรรมทางเลอกและเกษตรอนทรยทรวมกนผลตและจ าหนายผลตภณฑปลอดสารเคมใหแกผบรโภค และพฒนากลมตนเองเปนเครอขายเกษตรกรรมทางเลอก ทสามารถพงพาตนเองไดในดานเศรษฐกจและสงคม (Apakaro, 2004, pp. 106-107) ผลของเครอขำยทำงสงคมดำนเศรษฐกจ ผลของเครอขายทางสงคมดานเศรษฐกจ คอ ผลในดานการเกดการจดการทรพยากรในทองถนในสงคมไทยเครอขายทเกดขนสวนใหญนน มกจะเปนเครอขายในเชงพนท ทภาคประชาชนไดรวมกนกอตวขน โดยมองเหนความส าคญในการแกไขปญหาในระดบทองถน โดยเฉพาะการจดการทรพยากร ไมวาจะเปนดน น า ปาลมน า ซงหากไมมการรวมกลมกน กระบวนการดงกลาวอาจไมเกดขน สดทายกกลายเปนปญหาทยากตอการแกไข ดงนน การรวมกลมเปนเครอขายจงถอไดวาเปนความส าเรจของเครอขายในการทจะรวมกนพฒนาและจดการกบทรพยากรในทองถน ซงเครอขายเพอการจดการทรพยากรในทองถนนมพลงการขบเคลอนในหลาย ๆ พนท เชน เครอขายสงแวดลอมในอ าเภอแมเมาะ จงหวดล าปาง เปนตน (Apakaro, 2004, p. 107) ทงนหากมการจดการทรพยากรในทองถนอยางเปนรปธรรมกจะน ามาซงรายไดทเพมขนของเครอขายและทองถนนนๆ อกดวย  ผลของเครอขำยทำงสงคมดำนกำรเมอง ประการแรก คอ ผลในดานการเพมโอกาสในการแกไขปญหา โดยกลมเครอขายจ านวนไมนอยเชนกน ทพยายามผลกดนในการแกไขปญหาภายในกลมองคการของตน แตสวนหนงไมประสบความส าเรจ เนองจากปญหาทประสบอยนนเปนปญหาทสลบซบซอนและเกยวของกบกลมองคการอน หรอเปนปญหาอนๆ การรวมกลมและการประสานงานกบภาคเครอขายทเกยวของ จงเปนการเพมโอกาสในการแกไขปญหา เพราะเปนการระดมความคดเหน และความรวมมอจากฝายตาง ๆ ทจะน าไปสการแกไขปญหาอยางเปนรปธรรม (Apakaro, 2004, p. 106) ซงหากไมมการรวมตวเปนเครอขายแลว โอกาสในการแกไขปญหานนอาจไมไดรบการตอบสนองเพราะขาดแนวรวมในการด าเนนงาน 



ประการทสอง ผลในดานการเกดกระบวนการผลกดนเชงนโยบาย กลาวคอ เครอขายสามารถทจะเปนผปลกกระแสบางเรอง เพอปลกใหสงคมเกดความตนตวในเรองนนๆ และอาจรวมถงการขยายผลออกไปในวงกวางขนไดดวย ทงนขนอยกบระดบความกวางและความเขมแขงของเครอขาย รวมไปถงความสามารถของเครอขายในการครอบคลมกลมคนหลกๆ ของสงคม ความตอเนองของกจกรรม และความเปนเอกภาพในการรวมมอ (Budsritha, 2014, p. 35) ซงปจจบนประเดนปญหาสาธารณะจ านวนไมนอยทเกดขนและสามารถน าไปสขอยตดวยพลงของเครอขายและการจดการในเชงนโยบาย ตวอยางเชน การรวมตวกลมองคการเครอขายทท างานในดานทรพยากรธรรมชาตและสงแวดลอมทพยายามผลกดน พระราชบญญตปาชมชนฉบบประชาชนใหมการน าเสนอตอการพจารณาของรฐสภา และการจดท ามาตรฐานการจดการดานสงแวดลอมของประเทศ เปนตน กระบวนการดงกลาวถอไดวาเปนพลงของเครอขายในการรวมผลกดนประเดนปญหาเชงนโยบาย เพราะวาปญหาบางปญหานนมความเกยวของกบหลายฝาย ซงบางครงไมสามารถทจะแกไขดวยพลงของเครอขายและชมชนทองถน ดงนน การเชอมประสานกบเครอขายและภาคอนๆ จงท าใหเครอขายมอ านาจในการตอรองทสงขน และหากยงมการศกษาวเคราะหขอมลและเสนอขอมลอยางถกตองแลว กระบวนการนนกจะน าไปสการแกไขปญหาเชงนโยบายได  และประการสดทาย ผลในดานการเกดอ านาจหรอพลงอ านาจทแฝงอย เกดขนจากการรวมตวของกลมองคการและเครอขาย อ านาจหรอการตอรองนจะไมมการเกดขนได หากไมมการรวมกลมองคการตาง ๆ เขาดวยกน พลงอ านาจของการรวมกลมนบางครงอาจไมสงผลทเปนรปธรรมโดยตรง แตเปนพลงหรอประโยชนในทางออมทบรรดากลมหรอเครอขายอนๆ  ใหความเกรงใจและสามารถน ามาเปนการตอรองในดานเศรษฐกจ สงคม และการเมอง (Apakaro, 2004, p. 107) แนวคดน ำในกำรวจย



วธด ำเนนกำรวจย การศกษาในครงน ผวจยใชวธวจยเชงคณภาพ โดยใชการสมภาษณเชงลก ( In-depth Interview) เปนวธการหลกในการเกบรวบรวมขอมล คดเลอกกลมเปาหมายและผใหขอมลทส าคญ (Key Informants) โดยใชวธการแบบลกโซ (Snowball Sampling) โดยอาศยการแนะน าของหนวยตวอยางทไดเกบขอมลไปแลว กลาวคอ ผวจยเลอกผใหขอมลส าคญทมความเชยวชาญในประเดนการสรางเครอขายของกลมนกวงมาราธอน มากอน 1 คน แลวใหผใหขอมลทส าคญทานนนระบรายชอผใหขอมลทส าคญทานตอไป จากนนจงใหผใหขอมลทส าคญทานใหม ระบชอผเชยวชาญทานตอไป จนกระทงไดกลมผใหขอมลทส าคญครบตามจ านวนทตองการ ซงเกณฑในการคดเลอกผใหขอมลทส าคญใชการพจารณาจากการเปนแกนน าของกลมนกวงในเครอขายตาง ๆ และการมประสบการณดานการวงไมนอยกวา 2 ป รวมถงความเชยวชาญในดานการวงและการมบทบาทส าคญในโครงการกาวคนละกาว โดยกลมเปาหมายและผใหขอมลทส าคญในการศกษาครงนมจ านวนทงสน 15 คน ประกอบดวย แกนน านกกฬาวงมาราธอน จ านวน 9 คน ผด าเนนการจดการแขงขนวงมาราธอน จ านวน 3 คน และผใหการสนบสนนการจดการแขงขนวงมาราธอน จ านวน 3 คน อกทงใชวธการสงเกตแบบมสวนรวม (Participant Observation) โดยการเขารวมกจกรรมดานการวงมาราธอน รวมรบร รบฟง และรบทราบขอมลตาง ๆ กบกลมผใหขอมลทส าคญ ตลอดจนศกษาขอมลทตยภม (Secondary Data) ผานเอกสารวชาการ วทยานพนธ รายงานการวจยทเกยวของ และสออเลกทรอนกสมาประกอบในการศกษาครงนดวย เพอใหการศกษาในครงนมความสมบรณยงขน นอกจากนใชการตรวจสอบขอมลดวยวธการแบบสามเสา (Triangulation) และการวเคราะหขอมลตามหลกของการวจยเชงคณภาพ โดยเรมจากการน าขอมลทไดจากการสมภาษณเชงลก การจดบนทก รวมถงการสงเกตในวาระตางๆ กบผใหขอมลทส าคญมาวเคราะหเนอหา ดวยการจ าแนกขอมลเปนหมวดหมตามประเดนและหวขอ จากนนน ามาวเคราะหตความตามหลกตรรกะ (Logical Reasoning) เทยบเคยงกบแนวคด ทฤษฎ ควบคบรบท สดทายจงน าขอมลมาสงเคราะหผล และเขยนสรปผลการศกษาโดยการบรรยายเชงพรรณนา(Description) เพอตอบวตถประสงคของการศกษา ผลกำรวจย ประเภทเครอขำยทำงสงคมของกลมนกวงมำรำธอน

ประเภทเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน สามารถอธบายจาก 3 ประเดนหลก ไดแก 1) สาเหตของการรวมกลมกนของกลมนกวงมาราธอน 2) ลกษณะความสมพนธของสมาชกกลมนกวงมาราธอน และ 3) ลกษณะการด าเนนงานของกลมนกวงมาราธอน ซงประเดนดงกลาวจะท าใหเหนความเชอมโยงของกลมผานรปแบบความสมพนธของสมาชกภายในกลมวามรปแบบความสมพนธในลกษณะใด อกทงจะท าใหทราบถงวตถประสงคหลกในการรวมกลม รวมถงไดเหนลกษณะการด าเนนงานของกลมผานการจดกจกรรมตาง ๆ ของสมาชกภายในกลม อนจะสงผลใหทราบถงประเภทเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน

สำเหตของกำรรวมกลมกนของกลมนกวงมำรำธอน



สาเหตของการรวมกลมกนของกลมนกวงมาราธอน แบงออกเปน 3 ประเดน คอ 1) ความสนใจในประเดนเดยวกนหรอมจดมงหมายทเหมอนกน คอ การรกและชนชอบดานการ

วงเพอสงเสรมใหตนเองมสขภาพรางกายทแขงแรงและมจตใจทสมบรณ รวมไปถงไดพบเจอเพอนนกวงทงคนเกาและคนใหม (Jiroajvanichakorn, November 24, 2017, interviewed)

2) ความตองการแบงปนและสงตอสงด ๆ ใหกบผอน เนองจากมองวาการสงตอเปนเรองส าคญทควรตองปลกฝงคานยมดงกลาวใหกบคนในสงคม โดยหากสงคมไทยเปนสงคมแหงการใหและการแบงปน สงเหลานจะชวยสงเสรมใหสงคมไทยมบรรยากาศทดในการอยรวมกน รวมถงสงคมไทยจะมความนาอยมากยงขน (Supasap, October 18, 2017, interviewed)

3) การไดรบการเชญชวนจากเพอนหรอคนรอบขางใหเขารวมเปนสมาชกของกลมนกวงมาราธอน โดยสมาชกแตละคนมความเตมใจทจะมารวมกลมและท ากจกรรมรวมกน โดยอาศยการมสวนรวมและการลงมอปฏบตจรง ซงไมไดมการบงคบแตอยางใด บางคนมารวมกลมเปนเครอขายดวยความชอบสวนตว แตบางคนมารวมกลมโดยการชกชวนจากเพอน ญาตพนอง หรอสมาชกในกลม (Lertsukittipongsa, December 5, 2017, interviewed)

ลกษณะควำมสมพนธของสมำชกกลมนกวงมำรำธอน เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน มลกษณะความสมพนธ 2 รปแบบ คอ แนวราบ ใน

รปแบบลกษณะความสมพนธทไมเปนทางการ และแนวดง ในรปแบบลกษณะความสมพนธทเปนทางการ แตทงน โดยสวนใหญของเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนจะเนนความสมพนธในลกษณะทไมเปนทางการ เนองจากกลมนกวงมาราธอนเปนผทรกอสระ มลกษณะนสยเอออาทร ชอบชวยเหลอ มความเปนกนเอง สงผลใหสมาชกในเครอขายอยกนแบบพนอง ถอยทถอยอาศย ไมเนนการบงคบกน เนนความเทาเทยม รบฟงความคดเหนซงกนและกน รวมถงมการแบงปนความรและประสบการณใหกนอยเสมอ ซงอยบนพนฐานของความไววางใจ (Supasap, October 18, 2017, interviewed) แตอยางไรกตามยงพบวา ลกษณะความสมพนธของสมาชกกลมนกวงมาราธอน บางเครอขายมลกษณะแนวดงในรปแบบลกษณะความสมพนธทเปนทางการ กลาวคอ ความสมพนธของสมาชกกลมนกวงมาราธอนในชวงแรกมลกษณะแนวราบ ในรปแบบความสมพนธทไมเปนทางการ จนกระทงเมอกลมเกดการพฒนาไปสการจดตงเปนชมรม โดยมการจดตงคณะกรรมการมาด ารงต าแหนงตางๆ เชน ประธาน รองประธาน เหรญญก เลขานการ ฝายปฏคม เปนตน ซงการแบงโครงสรางหนาทนนจะสงผลใหเครอขายมรปแบบความสมพนธในลกษณะท เปนทางการเขามาเกยวของ แตอยางไรกตามสมาชกในกลมจะยงคงความสมพนธในรปแบบทไมเปนทางการไว คอ อยกนแบบพนอง ชวยเหลอซงกนและกน ไมเนนสายการบงคบบญชา (Sangkapo, October 25, 2017, interviewed)

ลกษณะกำรด ำเนนงำนของกลมนกวงมำรำธอน ลกษณะการด าเนนงานของกลมนกวงมาราธอน แบงออกเปน 2 รปแบบ คอ แนวราบ ใน

รปแบบลกษณะการด าเนนงานทไมเปนทางการ และแนวดง ในรปแบบลกษณะการด าเนนงานทเปนทางการ แตทงน โดยสวนใหญจะเนนการท างานแบบแนวราบ ในรปแบบลกษณะการด าเนนงานทไมเปนทางการ โดยภายในเครอขายอาจจะมการก าหนดต าแหนงสายการบงคบบญชาทเปนรปธรรม แตอยางไร



กตามในการด าเนนกจกรรมของเครอขายนน จะไมเนนใหความส าคญกบสายการบงคบบญชา ในทางกลบกนจะใหความส าคญกบการท างานทอยบนพนฐานความเทาเทยม ชวยเหลอ เกอกล เนนการสรางสมพนธภาพทด โดยเปดโอกาสใหสมาชก ทกคนไดแสดงความคดเหนไดอยางเตมท มเวทในการแลกเปลยนเรยนร เนนการท างานดวยจตอาสาตามความถนดของสมาชก โดยใชระบบความสมครใจ ไมเนนการบงคบ ซงเหลานท าใหในการด าเนนงานจงอาจไมมการแบงบทบาทหนาทกนอยางชดเจน ทงนเพอรกษาบรรยากาศของการอยรวมกนบนพนฐานความสมพนธทด (Samutthong, October 17, 2017, interviewed)

จากผลการศกษาทง 3 ประเดน พบวา เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน ใชประเดนกจกรรมหรอสถานการณทเกดขนเปนปจจยหลกในการรวมกลม โดยมองขามมตในเชงพนท อกทงในการรวมกลมสวนใหญเกดจากความสนใจในประเดนเดยวกน คอ ความสนใจในดานการวง ซงไมไดเกดจากการสนบสนนของกลมผลประโยชน ในดานความสมพนธของสมาชกในเครอขาย มทงแนวดงและแนวราบ แตสวนใหญจะเนนความสมพนธในแนวราบทไมเปนทางการ เนนความเทาเทยม รบฟงความคดเหนซงกนและกน ในดานลกษณะการด าเนนงาน สวนใหญเนนการท างานแนวราบในรปแบบลกษณะการด าเนนงานทไมเปนทางการ สงผลใหเนนการท างานดวยจตอาสาตามความถนดของสมาชก โดยท างานรวมกนบนพนฐานการชวยเหลอ เกอกลกน มากกวาการท างานแบบสายการบงคบบญชา ดงนน จงสรปไดวา เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนจดอยในประเภท “เครอขายเชงประเดนกจกรรม”

กระบวนกำรสรำงเครอขำยทำงสงคมของกลมนกวงมำรำธอน

กระบวนการสรางเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน สามารถแบงออกไดเปน 4 ขนตอน ดงน

1) ขนกอตงเครอขาย กลาวคอ การสรางความตระหนกในการสรางเครอขาย โดยพจารณาถงความส าคญในการสรางเครอขาย ความเหมาะสมในการเขารวมเครอขาย วตถประสงคในการกอตงเครอขาย รวมไปถงการแสวงหาบคคล กลม หรอองคการทจะเขารวมเปนสมาชก จากนนจงจดตงเครอขาย โดยการสรางแนวความคด จดมงหมาย วตถประสงครวมกน ซงวตถประสงครวมของกลมนกวงมาราธอน คอ การไดออกก าลงกายดวยการวง เพอสงเสรมใหตนเองมสขภาพรางกายทแขงแรงและมจตใจทสมบรณ อกทงเพอความตองการแบงปนและสงตอสงด ๆ ใหกบผอน รวมไปถงไดพบเจอเพอนนกวงทงคนเกาและคนใหม โดยสมาชกแตละคนมความเตมใจทจะมารวมกลมกน บางคนมารวมกลมเปนเครอขายดวยความชอบสวนตว แตบางคนมารวมกลมโดยการชกชวนจากเพอน ญาตพนอง หรอสมาชกในกลม (Saonuam, January 31, 2018, interviewed)

2) ขนด าเนนการ กลาวคอ การก าหนดบทบาท หนาท ความรบผดชอบ และทศทางในการด าเนนนโยบายแผนงาน หรอกจกรรมของเครอขาย โดยจดท าระบบกลไกการท างาน เชน ระบบการสอสาร การประสานงาน การสนบสนน และการระดมและจดสรรทรพยากรของเครอขาย เปนตน ซงลกษณะการด าเนนงานของกลมนกวงมาราธอน แบงออกเปน 2 รปแบบ คอ แนวราบ ในรปแบบลกษณะการด าเนนงานทไมเปนทางการ และแนวดง ในรปแบบลกษณะการด าเนนงานทเปนทางการ แตทงนสวนใหญเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนจะเนนการด าเนนงานในรปแบบแนวราบ เนองจากกลม



นกวงมาราธอนมความสมพนธทเปนกนเอง ไมเนนความเปนทางการ สงผลใหในการด าเนนงานจงเนนการท างานดวยจตอาสาตามความถนดของสมาชก ท างานรวมกนบนพนฐานการชวยเหลอเกอกลกน มากกวาการท างานแบบสายการบงคบบญชา สวนลกษณะความสมพนธทงแนวดงและแนวราบ แตโดยสวนใหญจะเนนแบบแนวราบในรปแบบลกษณะความสมพนธทไมเปนทางการ ซงลกษณะความสมพนธในรปแบบทไมเปนทางการนแสดงใหเหนถง ความเทาเทยมกนของสมาชก รบฟงความคดเหนซงกนและกน เนนการมปฏสมพนธทดตอกน (Tiammek, November 14, 2017, interviewed)

3) ขนพฒนาและรกษาเครอขาย กลาวคอ หลงจากทสมาชกภายในกลมไดด าเนนกจกรรมรวมกน มการสรางความสมพนธทดตอกนแลว หลงจากนนเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนจะมกระบวนการสรางความรสกความเปนเจาของและความเปนอนหนงอนเดยวกนใหกบสมาชก ผานการจดกจกรรมเชงอบรม เพอการเพมศกยภาพของเครอขาย ซงไดรบการสนบสนนจากส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) และสมาพนธชมรมเดนวงเพอสขภาพไทย ทใหการสนบสนนทงในดานงบประมาณ องคความร และเรองอนๆ ตามความตองการของเครอขาย ทงนในการด าเนนงานตามขนตอนดงกลาวมการด าเนนการอยางตอเนอง โดยมการตดตามและประเมนผลเครอขายอยางสม าเสมอ เพอปรบปรง แกไข และพฒนาการด าเนนงานของเครอขายใหเกดการตอยอดควบคไปกบการพฒนาทเทาทนตอสถานการณในปจจบนทเปลยนแปลงไปอยางรวดเรว ทงนเพอรกษาใหเครอขายสามารถด าเนนกจกรรมตอไปได บนพนฐานของความยงยน (Nateethanasarn, December 7, 2017, interviewed)

4) ขนขยายเครอขาย กลาวคอ การขยายกจกรรมของเครอขายทงในการแลกเปลยน การระดมทรพยากร การพฒนาและถายทอดประสบการณและองคความรไปสองคการหรอหนวยงานอนๆ โดยเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนมการประสานงานกบเครอขายอน เชน เครอขายชมรมจกรยาน เครอขายฟตบอล เครอขายชางภาพ เครอขายดานการทองเทยว เปนตน ทงนเพอการแลกเปลยนเรยนรประสบการณซงกนและกน รวมไปถงการตอยอดองคความรและขยายเครอขายใหเกดความเชอมโยงกบทกภาคสวนในสงคม (Chanpongsri, December 9, 2017, interviewed)

ผลทเกดจำกเครอขำยทำงสงคมของกลมนกวงมำรำธอน

ผลทเกดจากเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน แบงออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานสงคม ดานเศรษฐกจ และดานการเมอง ดงน

ผลดำนสงคม ดานสงคม พบวา การวงกอใหเกดการสรางมตรภาพทดระหวางนกวงดวยกนเอง ทงนกวงหนา

เกาและนกวงหนาใหม ทงนเนองจากการวงเปนการออกก าลงกายทชวยสงเสรมใหนกวงมสขภาพทแขงแรง จงท าใหบางคนหนมาออกก าลงกายดวยการวงและตระหนกกบการดแลสขภาพของตนเองมากยงขน (Tiammek, November 14, 2017, interviewed) อกทงการวงเปนเครองมอทชวยสงเสรมใหเกดการปลกฝงคานยมทดใหกบสงคมไทย อาท การเสยสละ การใหและการแบงปน เปนตน โดยปจจบนมการจดงานวงการกศลเพอชวยเหลอกลมตาง ๆ ในสงคมทขาดโอกาส รวมถงใชการวงเปนสอกลาง เพอ



ระดมทนในการชวยเหลอสงคมในดานตาง ๆ เชน การจดโครงการกาวคนละกาว เพอระดมทนทรพยในการจดซอเครองมอแพทยทยงขาดแคลนใหกบโรงพยาบาล และเพอเปนก าลงใจใหกบบคลากรทางการแพทย รวมถงเปนแรงบนดาลใจใหคนไทยหนมาดแลสขภาพดวยการออกก าลงกาย (Kongmalai, April 5, 2018, interviewed) นอกจากนยงพบอกวา การวงเปรยบเสมอนเวทกลางในการประสานงานรวมกน โดยใชการจดกจกรรมเปนชองทางทกอใหเกดการประสานความเขาใจระหวางกนในดานตางๆ อนจะสงผลใหเกดกระบวนการเรยนร โดยกระบวนการเรยนรนนจะชวยใหบคคลและองคการไดมการปรบตวในการแสวงหาความรใหม และแนวรวมใหมอยางตอเนอง เพอพฒนาใหเกดความรวมมอในการท ากจกรรมเพอชวยเหลอสงคม ซงตวอยางทเหนไดชด คอ การจดงานวงเทรล CompressportUTN100 ณ อ าเภอปว จงหวดนาน ซงหลงจากเสรจกจกรรมงานวง ผจดไดมการรวบรวมเงนไปบรจาคใหกบพนทและไดน าเงนสวนหนงไปสรางสนามเดกเลนใหกบโรงพยาบาลบอเกลอ จงหวดนาน ซงเปนความตองการของโรงพยาบาลเองทอยากจดตงสนามเดกเลนไวใหบรการแกเดกทมารบการรกษาพยาบาล อกทงมการแจกทนการศกษาใหกบนกเรยนทอ าเภอปว จงหวดนาน รวมถงมการน าสงของไปบรจาคใหกบคนในชมชน โดยกจกรรมเหลานเปนหนงในความตองการของพนทและสอดคลองกบความตองการของผจดงานทตองการคนก าไรสสงคม (Jantawong, October 25, 2017, interviewed) นอกจากน การวงกอใหเกดความสามคค ความเปนน าหนงใจเดยวกนของคนในสงคม โดยผลสมฤทธจากโครงการกาวคนละกาวเปนตวอยางทดของสงคมทแสดงใหเหนถงความมงมนเพอประโยชนสวนรวม ดวยการระดมทนจ านวนหนงชวยเหลอจดซออปกรณทางการแพทยมอบใหกบโรงพยาบาล ซงความส าเรจจะเกดขนไมได หากขาดพลงน าใจ ความสามคค และการมสวนรวมของพนองประชาชนทวทงประเทศ รวมถงความรวมมอรวมใจจากทกฝายทเกยวของทงจากหนวยงานภาครฐและภาคเอกชน

ผลดำนเศรษฐกจ เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน สงเสรมใหเกดการสรางอาชพและรายได ชวย

ขบเคลอนเศรษฐกจ กระตนใหเกดการจบจายใชสอย โดยจากการรวบรวมสถตการจดงานวงทวประเทศ ซงไดรวบรวมการแขงขนวงทกระดบ พบวา ป พ.ศ.2560 มจ านวนทงสน 696 รายการ เฉลยเดอนละ 58 รายการ หรอสปดาหละ 13 รายการ เพมขนถง 225 รายการจากป พ.ศ.2559 ทมการจดแขงขน 471 รายการ (BLT Bangkok, 2017) ทงนหากพจารณาในดานงบประมาณการจดงานวงจะพบวา งบประมาณขนต าในการจดงานวงระยะมนมาราธอน ประมาณ 800,000 แสนบาท/ครง สวนระยะฮาลฟมาราธอน ประมาณ 2,000,000 ลานบาท/ครง และระยะมาราธอน ประมาณ 5,000,000 ลานบาท/ครง โดยในป พ.ศ.2560 มเงนสะพดไมต ากวา 560-3,500 ลานบาท ซงงบประมาณในการจดแขงขนกจะน าไปใชจายในสวนตางๆ ทงเสอประจ าการแขงขน เหรยญทระลก ของรางวล คาน าดม อาหาร อปกรณตาง ๆ รวมถงคาเบยเลยงเจาหนาททเกยวของตงแตกรรมการไปจนถงพนกงานท าความสะอาด ซงตองใชเจาหนาทเปนจ านวนมาก กอใหเกดการกระจายรายไดภายในประเทศไดอยางมหาศาล และกลบคนมาเปนภาษใหภาครฐในเกอบทกดาน (Jiroajvanichakorn, November 24, 2017, interviewed) นอกจากนยงพบ อกวา เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนชวยสงเสรมในดานการทองเทยวควบคไปกบการพฒนาดานเศรษฐกจ โดยเมอมการจดงานวงจะสงผลใหเกดการสรางรายไดในพนทหรอชมชนนน ๆ เชน การจด



งานวงเทรล CompressportUTN100 ณ อ าเภอปว จงหวดนาน ชาวบานน าสนคาออกมาจ าหนาย ซงเปนการสรางอาชพและท าใหคนในชมชนมรายไดเพมมากขน รวมถงเหรยญรางวลทใชแจกเปนของทระลกในงานครงน จดท าโดยใชผาทอทผลตโดยชาวบาน และมการจดใหนกวงพกโฮมสเตยของชาวบาน เพอเปนการสงเสรมรายไดใหกบคนในชมชน (Jantawong, October 25, 2017, interviewed)

ผลดำนกำรเมอง ดานการเมองพบวา ในการรวมกลมเครอขายนน ชวยเพมพลงอ านาจในการตอรองใหกบ

เครอขาย สงผลใหในการตดตอ ประสานงานกบเครอขายอนหรอหนวยงานอนสามารถท าไดสะดวก รวดเรว และมประสทธภาพมากยงขน อกทงในการรวมกลมเปนเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนยงสามารถผลกดนใหเกดนโยบายขนได เพราะเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนสามารถทจะปลกกระแสใหสงคมเกดความตนตวในเรองสขภาพ ตามทส านกงานกองทนสนบสนนการสรางเสรมสขภาพ (สสส.) ไดจดการประชมนานาชาต ISPAH เพอสงเสรมกจกรรมทางกาย จนทายทสดไดน าไปสการเสนอแนวทางใหกบคณะรฐมนตร ซงนายกรฐมนตรไดเลงเหนถงประโยชนจากการออกก าลงกาย จงไดมนโยบายสงเสรมการออกก าลงกายทกบายวนพธขน โดยใหทกกระทรวง ทบวง กรม น านโยบายดงกลาวไปถอปฏบต ซงกระบวนการดงกลาวถอไดวาเปนพลงของเครอขายในการรวมผลกดนประเดนเชงนโยบาย เพราะวาประเดนปญหาบางประการนนมความเกยวของกบหลายฝาย ดงนนตองอาศยการเชอมประสานกบเครอขายและภาคอนๆ ทจะท าใหเครอขายมอ านาจในการตอรองทสงขน ส ดท ายจ งน า ไปส กระบวนการผลกดน ใน เช งนโยบายไ ด (Tiammek, November 14, 2017, interviewed) นอกจากน หากพจารณาถงปรากฏการณโครงการกาวคนละกาวของตน บอดสแลม จะพบวา เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนสงผลเกดการสรางบรรยากาศของความสามคค และความรวมมอรวมใจของประชาชนในสงคม รวมถงทกภาคสวนและทกฝายทางการเมอง ซงใหความรวมมอและสนบสนนโครงการโดยไมแบงฝายกน อนน ามาสความปรองดองและหยดความขดแยงทางการเมองในชวขณะ ตวอยางทเหนไดชดคอ การวงผานจงหวดตางๆ ตงแตภาคใตจนถงภาคเหนอของประเทศไทย ไดรบการตอนรบอยางดจากประชาชนคนไทยทกพนททกจงหวด โดยเฉพาะในพนท 3 จงหวดชายแดนภาคใตทยงคงปญหาเรองความสงบในพนท แตโครงการกาวคนละกาวไดสรางรอยยมและความสามคคใหคนไทยในพนทดงกลาว โดยการวงของตน บอดสแลม ท าใหเหนรอยยมทแสดงออกถงความสขอยางยงแทจรงของชาวบานในพนททออกมาใหก าลงใจและรวมสมทบเงนเขาโครงการ ท าใหเหนบรรยายกาศของการทพนองประชาชนตางพากนออกมาบรจาคเงนและสงก าลงใจ โดยไมไดมการแบงแยกเพศ เชอชาต และศาสนา ดงนนในการวงครงนจงไมใชการวงเพอระดมทนชวยเหลอโรงพยาบาลเพยงอยางเดยว แตยงชวยสรางรอยยม ความสามคคใหกบคนไทย และทส าคญไดสรางความปรองดองหรอแมกระทงลดความขดแยงทางการเมอง ท าใหสงคมไทยมบรรยากาศความสขใจ แบบทไมสามารถประเมนคาได (Kongmalai, April 5, 2018, interviewed)

สรปและอภปรำยผล



เครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนจดอยในประเภทเครอขายเชงประเดนกจกรรม ทใชประเดนกจกรรมหรอสถานการณทเกดขนเปนปจจยหลกในการรวมกลม โดยมองขามมตในเชงพนท มงเนนการจดการในประเดนกจกรรมนน ๆ อยางจรงจง และพฒนาใหเกดความรวมมอกบภาคอน ๆ ทเกยวของ อกทงในการรวมกลมเกดจากความสนใจในประเดนเดยวกน คอ ความสนใจในดานการวง ซงภายหลงไดหาแนวรวมและรวมกนพฒนาเครอขาย ผานการท ากจกรรมรวมกน อาท การซอมวง การจดงานวงเพอการกศล รวมไปถงการท ากจกรรมเพอสงคมผานการวง ในดานความสมพนธของสมาชกในเครอขายมทงในรปแบบแนวดงและแนวราบ แตโดยสวนใหญจะเนนความสมพนธในรปแบบแนวราบทไมเปนทางการ เพราะกลมนกวงมาราธอนเปนผทรกอสระ มลกษณะนสยเอออาทร ชอบชวยเหลอ มความเปนกนเอง สงผลใหสมาชกในเครอขายอยกนแบบพนอง ถอยทถอยอาศย ไมเนนการบงคบกน เนนความเทาเทยม รบฟงความคดเหนซงกนและกน รวมถงมการแบงปนความรและประสบการณใหกนอยเสมอ นอกจากนยงพบอกวา ลกษณะการด าเนนงานของสมาชกในเครอขาย โดยสวนใหญเนนการท างานในแนวราบในรปแบบลกษณะการด าเนนงานทไมเปนทางการ สงผลใหเนนการท างานดวยจตอาสาตามความถนดของสมาชก โดยท างานรวมกนบนพนฐานการชวยเหลอ เกอกลกน มากกวาการท างานแบบสายการบงคบบญชา ทงนเพอรกษาบรรยากาศของการอยรวมกนบนพนฐานความสมพนธทด ซงสอดคลองกบการจ าแนกประเภทเครอขายตามแนวคดของ (Apakaro, 2004, pp. 85-97) ทกลาววา เครอขายเชงประเดนกจกรรม เปนเครอขายทใชประเดนกจกรรมหรอสถานการณทเกดขนเปนปจจยหลกในการรวมกลม โดยมองขามมตในเชงพนท มงเนนการจดการในประเดนกจกรรมนน ๆ อยางจรงจง และพฒนาใหเกดความรวมมอกบภาคอนๆ ทเกยวของ โดยใชวธการทหลากหลายในการสรางโอกาสและการแกไขปญหา ทงนกจกรรมการท างานของเครอขายเชงประเดนนน สวนใหญจะมลกษณะการท างานแบบแนวราบ เพราะเกดจากความสนใจในประเดนเดยวกน ในขณะทความสมพนธมทงแนวดงและแนวราบ

ในสวนกระบวนการสรางเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน ม 4 ขนตอน ไดแก 1) ขนกอตงเครอขาย 2) ขนด าเนนการ 3) ขนพฒนาและรกษาเครอขาย และ 4) ขนขยายเครอขาย ซงคลายคลงกบแนวคดของ (Nirathon, 2000, pp. 36-41) ทไดจ าแนกกระบวนการสรางเครอขายออกเปน 5 ขนตอน ไดแก 1) ขนตระหนกถงความจ าเปนในการสรางเครอขาย (Realization) เพอทท างานใหบรรลเปาหมาย รวมทงพจารณาองคการตางๆ ทเหนวาเหมาะสมเขาเปนเครอขายในการท างาน 2) ขนการตดตอกบองคการทจะเปนสมาชกหรอภาคเครอขาย (Courtship) ซงเปนความตองการและอยากทจะท ากจกรรมรวมกน โดยจะตองสรางความคนเคย และการยอมรบ รวมทงความไววางใจ 3) ขนการสรางพนธะกรณรวมกน (Commitment) เปนการสรางความผกพน ตกลงทจะท างานรวมกน โดยกลมจะตองมความรเพยงพอทจะท ากจกรรม จงตองเสรมความรทจ าเปน อาจมการแลกเปลยนทงภายในและภายนอกเครอขาย 4) ขนการพฒนาความสมพนธ (Building) เปนสรางผลงานรปธรรมรวมกน โดยมการแบงปน ใชทรพยากรรวมกน มการตกลงในเรองการบรหารจดการเครอขาย ก าหนดกจกรรมและบทบาท มการปรบกระบวนการท างานใหเออตอประโยชนของเครอขาย และ 5) ขนการเรยนรรวมกนและ ขยายผล เมอผลงานรปธรรมของเครอขายปรากฏชดเจนกจะท าใหความสมพนธในเครอขายแนนแฟนมากขน อยากทจะเรยนรรวมกน และขยายกจกรรมหรอขยายกลมออกไป



ส าหรบผลทเกดจากเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน แบงออกเปน 3 ดาน ไดแก ดานสงคม ดานเศรษฐกจ และดานการเมอง ทงนพบวาสอดคลองกบแนวคดของ (Apakaro, 2004, p. 106) ทกลาวถงผลทเกดจากเครอขายทางสงคม โดยแบงผลของเครอขายออกไดเปน 3 ดานเชนเดยวกน ไดแก 1) ดานสงคม กอใหเกดผลในดานการเกดกระบวนการเรยนร หลงจากทไดมการแลกเปลยนเรยนรและมการท างานรวมกน โดยกระบวนการเรยนรนนชวยใหบคคลและองคการไดมการปรบตวในการแสวงหาความรใหม และแนวรวมใหมอยางตอเนอง อกทงกอใหเกดเวทกลางในการประสานงานรวมกน กลาวคอ เครอขายทางสงคมเปนชองทางหนงทกอใหเกดการประสานความเขาใจระหวางกนในดานตาง ๆ ซงจะกอใหเกดความรวมมอรวมใจ อนจะสงผลใหเกดความชวยเหลอกนในสงคม 2) ดานเศรษฐกจ กลาวคอ การรวมกลมเปนเครอขายจงถอไดวาเปนความส าเรจของเครอขายในการทจะรวมกนพฒนาและจดการกบทรพยากรในทองถน ทงนหากมการจดการทรพยากรในทองถนอยางเปนรปธรรมกจะน ามาซงรายไดทเพมขนของเครอขายและทองถนนนๆ อกดวย และ 3) ดานการเมอง กลาวคอ การมเครอขายจงเปนการเพมโอกาสในการแกไขปญหา เพราะเปนการระดมความคดเหน และความรวมมอจากฝายตาง ๆ ทจะน าไปสการแกไขปญหาอยางเปนรปธรรม ซงถาไมมการรวมตวเปนเครอขายแลว โอกาสในการแกไขปญหานนอาจไมไดรบการตอบสนองเพราะขาดแนวรวมในการด าเนนงาน อกทงท าใหเกดกระบวนการผลกดนเชงนโยบาย โดยเครอขายสามารถทจะเปนผปลกกระแสบางเรอง เพอปลกใหสงคมเกดความตนตวในเรองนน ๆ

จากผลการศกษาในการวจยครงนเปนประเดนทนาสนใจ เนองจากปจจบนการวงไดรบกระแสความนยมมาก แตการศกษาเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนยงไมเปนทกวางขวาง ดงนนผวจยคาดหวงวาจะเปนประโยชนตอการน าผลการศกษาไปเปนแนวปฏบตในการก าหนดนโยบาย หรอวางแผนการบรหารจดการเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอน รวมถงเครอขายอน ๆ เพอใหเกดประโยชนและมประสทธภาพมากทสด เพราะเครอขายทางสงคมเปรยบเสมอนตาขายทรอยรดเชอมโยงบคคล กลม และองคการเขาดวยกน ซงในปจจบนเครอขายทางสงคมเปนสงทมความส าคญตอการด ารงชวตและการท างานของมนษยเปนอยางยง ทงนเมอมการเกดขนของเครอขายทางสงคม ไมวาจะเปนเครอขายประเภทใดกตาม เครอขายในแตละประเภทนนจะตองมกระบวนการท างานของเครอขาย ซงสงทไดรบนอกเหนอจากผลส าเรจตามวตถประสงคและเปาหมายทก าหนดไวแลว ในอกแงมมหนงเครอขายทางสงคมจะกอใหเกดผลสมฤทธของความเปนเครอขาย ซงจะสงผลใหเกดกระบวนการเรยนร เพมโอกาสในการแกไขปญหา เกดการพงพาตนเองรวมไปถงเกดอ านาจหรอพลงในการตอรอง ซงทายทสดแลวเครอขายทางสงคมอาจกอใหเกดกระบวนการผลกดนในเชงนโยบายทชวยกระตนใหเกดการพฒนาสงคมในดานตาง ๆ ไดอยางตอเนอง

ขอเสนอแนะ



ขอเสนอแนะเชงนโยบำย 1) รฐบาลควรก าหนดนโยบายปรบปรงสถานทออกก าลงกายใหมความพรอมและเหมาะสมทงใน

ดานความปลอดภยและดานโครงสรางพนฐาน เชน การจดเจาหนาทดแลดานความปลอดภยใหเหมาะสมกบขนาดของสถานท ความสวางของไฟฟาในเวลากลางคน ความเพยงพอของจ านวนหองสขา ความพรอมของอปกรณ เปนตน เพอสงเสรมการสรางเครอขายทางสงคมของกลมนกวงมาราธอนและสงเสรมการสรางเครอขายทางสงคมจากการเลนกฬาประเภทอน ๆ

2) รฐบาลควรสงเสรมใหมการลดหยอนภาษจากการซอสนคาเกยวกบการออกก าลงกายและอปกรณกฬา เพอดงดดใหประชาชนหนมาใสใจในการดแลสขภาพดวยการออกก าลงกายทมากขน อนจะน าไปสการสรางเครอขายทางสงคมจากการเลนกฬาได

3) รฐบาลควรจดกจกรรมหรอโครงการทสนบสนนใหเกดเวทในการแลกเปลยนเรยนรดานเครอขายทางสงคม เพอกระตนใหเครอขายทางสงคมตาง ๆ เกดการจดการความร อนจะน าไปสการสรางใหเกดความเขมแขงของเครอขายทางสงคมอยางยงยน ขอเสนอแนะเพอกำรวจยครงถดไป 1) ควรศกษาเครอขายทางสงคมผานกฬาประเภทอน ๆ เชน กอลฟ แบดมนตน เจทสก บาสเกตบอล เปนตน เพอเปนแนวทางในตอยอด พฒนา และปรบปรงใหเครอขายทางสงคมตางๆ มประสทธภาพมากยงขน

2) ควรศกษาความเชอมโยงระหวางเครอขายประเภทตาง ๆ เพอตอยอดการพฒนานโยบายในการสนบสนนเครอขายทางสงคมในประเทศไทย 3) ควรศกษาการมสวนรวมในการสนบสนน สงเสรม และการพฒนางานเครอขายทางสงคมของหนวยงานภาครฐและเอกชนอยางเปนรปธรรม เอกสำรอำงอง Aieophuket, C. (2014). Application of Analytical Hierarchy Process for Investigating Satisfaction

Factors in Organizing a Marathon Running Event. [in Thai]. Kasetsart University, Bangkok. Apakaro, S. P. (2004). Network: Nature Knowledge and Management. Bangkok: [ in Thai].

Duan Tula Printing House. BLT Bangkok, ( 2017) . National Economic and Social Development Board. [ in Thai] .

Retrieved from http://www.bltbangkok.com/CoverStory Budsritha, P. (2014). Network construction and network management in the dissemination

of Buddhism. Amphoe Thung Saliam Sukhothai Province. [in Thai]. National Institute of Development Administration, Bangkok.

Chanpongsri, S. (interviewed, December 9, 2017) Chareonwongsak, K. ( 2000) . Network Management: Key Strategies for the Success of

Educational Reform. Bangkok: [in Thai]. Future Institute for Development Studies.



International Association of Athletics Federations (2015) . Participant Statistics. [ in Thai] . Retrieved from http://www.chombuengmarathon.com/th/past_static

Jantawong, S. (interviewed, October 25, 2017) Jiroajvanichakorn, R. (interviewed, November 24, 2017) Kaikaew, T. (2013). The Social Network-Making: A Case Study of Amateur Soccer Players in the

Northern Bangkok Area. [in Thai]. National Institute of Development Administration, Bangkok. Keawthep, K. (1995). Community Cultural Work Tool. Bangkok: [in Thai]. Catholic Council of Thailand

for Development. Kongmalai, A. (interviewed, April 5, 2018) Lertsukittipongsa, P. (interviewed, December 5, 2017) Nateethanasarn, K. (interviewed, December 7, 2017) National Statistical Office (2008). The 2007 Exercise Behavior Survey. [ in Thai]. Retrieved

from http://service.nso.go.th/nso/nsopublish/service/survey/excerRep50.pdf Nirathon, N. (2000). Networking: Some Considerations. Bangkok: [in Thai]. Thammasat University. Ponsri, S. (2007). Learning Network in Community Development. Bangkok: [in Thai]. I.O. Printing House. Rangsom, P. (2009). Marketing and opportunities of bamboo wicker housewife group Rai Lak Thong

Phanat Nikhom Chonburi. [in Thai]. National Institute of Development Administration, Bangkok. Ratnatilaka Na Bhuket, P. (2009) . Organization and management. Nonthaburi: [ in Thai] .

Think Beyond Book. Samutthong, I. (interviewed, October 17, 2017) Sangkapo, S. (interviewed, October 25, 2017) Saonuam, P. (interviewed, January 31, 2018) Somsiriwong, K. (1989). Group and group work in general promotion principles. Bangkok:

[in Thai]. Kasetsart University Promotion and Training Center. Supasap, T. (interviewed, October 10, 2017) Techaatik, S. et al (1994) . Potential and network of villager’s leaders, guides and directions for

developing villagers' leaders to solve rural problems. Bangkok: [in Thai]. Chareon Karnpim. Tiammek, N. (interviewed, November 14, 2017) Vilairat, P. ( 2014) . Sport for Health: How Good for Us. [ in Thai] . Retrieved from

https://www.pantown.com/group.php?display=content&id=36749&name=content70&area3 Viset, S. & Boonserm, N. (2004). Community watershed management. Bangkok: [ in Thai].

Duan Tula Printing House.

บทควำมวิจัย...

Documents

Transcript of บทควำมวิจัย...