गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय...

57

Transcript of गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय...

Page 1: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व
Page 2: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय फाररलाइ

गगबब हाुंखीफीर आबुुं नाम APFBC( ए पप एप बब भस) आसाम हाग्रामा आरी जजब रीिीमयारर सीलाइनाय सांरैिा बबथाांखि

(Assam Project on Forest and Biodiversity Conservation)

AFD (ए एप दद) एजेन्से फ्रान्स दे देभेलपमेन्ट (Agence France de Développement)

BPL (बब पप एल) गीररब ससमा हाांिी गाहायनन (Below Poverty Line)

BTC (बब थथ सस) बडलेण्ट गाविुांथायारर ओनसील (Bodoland Territorial Council )

COMPELO (कमपेल) जीबीर फिसा बबथाांखि आरी जजउ राहा बाांहीनायनन थािाय दाजानाय देरससन गौथमु

(Consortium for Micro Planning and Enhancing Livelihood Opportunities) EPA (ई पप ए) जागायजेननाय माविारर (Entry Point Activities )

GIS (जज आइ एस) भुमिौराङारर िारर राहा(Geographical Information System )

Ha हेक्टर (Hectare )

IIE (आइ आइ ई) भारतयारर िालाांथगयारर आिाद (Indian Institute of Entrepreneurship )

EDC (ई दद सस) आबहावा जौगाथाय आिाद(Eco Development Committee )

Kg (के जज) सेर (Kilogram )

Km (के एम) फकिःसमिः(Kilometre )

Manas NP (एम एन पप) मानास हायुांङारर हाग्रामा(Manas National Park )

Manas TP (एम गथ पप) मानास मीसा बबथाांखि (Manas Tiger Project)

NGO (एन जज अ) सरिारर नांयै िसांथान(Non-Governmental Organization )

NTFP (एन दट एप पप) काथ नांयै हाग्रामा ददहुनजा मुवा(Non Timber Forest Product )

PDS(पप दद एस) राइजीआरर रानस्ाांनाय राहा (Public Distribution System)

PRA (पप आर ए) गासमयारर बाहागी लाग्रानन रुजुथाय (Participatory Rural Appraisal)

Rs. (आर एस) भारतारर राां (Indian Rupees)

SHG (एस ओस जज) गाविौसुांथानाय हानजा (Self Help Group)

VCDC (भि भस दद भस) गासम ओनसील जौगाथाय आिाद (Village Council Development Committee )

Page 3: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

सानजा महेनद्रपुर जथाय सालायग्रा आफाद

क`क्राझार हाग्रामायारर बाहागी, बडलेण्ट गावखुथायारर ओनसील हाग्रामा बेंखन

जीबीर फफसा-थाुंखख 10 नन थाखाय

[जजउ राहा जौगाथाय थाुंखख आरी हाग्रामा जौगाथाय थाुंखख]

नायिाांबबलाइनन िाररलाइ

1. ससनायथथ ................................................................................................... i

2. गासम समाज – राांिाजन्थआरर बेिेवथथ .................................................... ii -v

3. जजउ राहा िाबुिीरनन बबजजरथथ .................................................... vi -ix

4. जजउ राहा जौगाथाय थाांखि .............................................................x- xi

5. सानजा महेनद्र JFMC नन हाग्रामा जौगाथाय थाांखि ................. xii-xxv

6. उफ्रा िाररलाइ ............................................................................... xxvi-liii

Page 4: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व
Page 5: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

i

1. भसनायगथ

मावबबथाुंखखनन सीमीन्दीयै आसाम हाग्रामा आरी रीिीमयारर जजब सीलाइनाय सांरैिा बबथाांखि (ए,पप,एप,बब,सस)नन थाांखियानी जादीां मीनसे ओनसीलनन अरनबाररनन सायाव सीनारनानै थानाय माहाररिीरिौ बाहागी लाहीनानै हाग्रामा आरी हाग्रामानन नांयै सम्पदिीरनन बाहायथायनन गेजेरजीां बबसीरनन जजउ राहािौ थथ िालामनी थािाय गीनाां राहा लानायजीां लीगीसे मािासे गनायजाथावथाव बबथाांखिनन गेजेरजीां आसामाव थामीनथा गीनाां हाग्रामा रीिीमयारर जजब सांरैिा आरी दैदेननायनन राहा लानाय । बबथाांखिनन नीजीरानी जादीां,हाग्रामानन सायाव सीनारनानै थानाय माहाररिीरनन मदद लानानै बबसीरनन जजउ राहा आरी रीिीमयारर जजब सांरैिाजीां लीगीसे थामीनथा गीनाां बाहायथायनन गेजेरजीां हाग्रामा सांरैिा आरी गुबुांले जानी हमनाय आबहावािौ बीिाांफिननाय ।

बे बबथाांखिनन ससम अनसुांथाय बावहरदीां,एजेन्से फ्रान्स दे देभेलपमेन्ट एबा फ्रानस देभेलपमेन्ट एजेनसस आ, बेजीां मदद हीिादीांआसाम सरिारआ । बबथाांखिनन माविारर,माविुां नाय नायबबजजरनाय समानथाय आरी थामथथम िालामनायिौ लािानानै गासै रीिीमनन िामाननिीरनन बबबानिौ लादीां, आसाम हाग्रामा आरी जजब रीिीमयारर सीलाइनाय सांरैिा बबथाांखि (Assam Project on Forest and Biodiversity

Conservation) बबिानआ ।

जीबीर फफसा बबथाुंखख आरी जजउ राहा जौगाथाय

जानी हाथावना हाथायनन(बाजार)सायाव सीनारना बेसेन थथ िालामनायनन गेजेरजीां जजउ राहानन मावनाय-दाांनाय जौगानायिौ िालाांथगयारर महर हीनाय, ददहुन जानाय बेसादिीरनन नाांगौ बायदद बेसेन दाजाबदेरनानै बायनाय-िाननायनन सायाव गीनाांथथ हीनाय जादीां । सुबुां अनजजमा बाांनायनन लीगी लीगी हाग्रामायारर सम्पदनन सायाव नारससन जानाया बाांबीनायनन जाहीनाव बे बायदद राहा लानाया गीनाांथार जाना िैदीां। जानीहाथावना हाथाय(बाजार)नन सायाव नीजीर लाखिनानै आथथिालाव मीननी हाथावना हाग्रा आरी रीिीमयारी जजब बेसाद िीरनन बेसेन दाजाबदेरनायनन राहा ददहुननायाबी गीनाांथथ जाना िैदीां। हाग्रामा ओनसीलयारर जजउ राहानन अनगायैबी जजउ राहानन गुबुन लामा नाथगरनाय आरी सीली बाांहीनायनन राहा लानायनन गेजेरजीां माहाररनन सीद्रीमािीरनन रीांगौथथ बाांहीनायाबी गीनाांथार।

बबथाांखिनन गेजेरजीां जीबीर फिसा माविारर आरी जजउ राहा जौगा हीनाय हाबािारर माविुां नी थािाय भारत िालाांथगयारर िसांथान(IIE)गुवाहाटी आरी हादरयारी गासमयारी जौगािाां बबिान (RGVN) िौ लीगीसे लािानानै मीनसे गौथुम दाना हीनाय जादीां।बे गौथुमनन मुांिौ दीननाय जादीां- जीबीर फिसा बबथाांखि आरी जजउ राहानन िाबु बाांहीनाय देरससन गौथुम, गुसुांङै COMPELO । बबथाांखिनन बीसीनिानथथ बायददयै बे जीबीर फिसा बबथाांखियाव सरजाबिानानै दां, गासम आरी हाग्रामा जौगाथाय जजउ राहानन गेजेरजीां गुबुन-गुबुन िामानन माविुां नायजीां लीगीसे हाग्रा ओनसीलनन सायाव सीनारना थानाय सुबुांिीरनन जजउ राहा बबजजरनायाव हेिाजाब आरी गनायजाथावथाव हाग्रामानन सामलायनाय । हाग्रामा जौगानाय आरी जजउ राहा जौगानाय मीनैिौबी बे बबथाांखियाव सरजाबना लानाय जादीां।

सानजा महेनद्रपुर JFMC नन थाखाय जीबीर फफसा थाुंखख

बे िीरमान बबलाइआ जीांनी सानजा महेनद्रपुर JFMC नन जीबीर फिसा थाांखििौ िीरमायथथयी, बे सानजा महेनद्रपुरा आसामनन क`क्राझार जजल्लायाव । बे JFMC आ थारैनी हलथुगाव FDA (MAEB) आरी आथथिालनन क`क्राझार APFBC , S.F बाहागीनन ससङाव गायसनजानाय । उननन िीन्दीयाव बे ओनसीलनन सुबुां समाजनन सायाव गुवारै िीरमायथथनाय जागीन ।

बे जीबीर फिसा थाांखििौ सुबुां समाजनन हौवािीरजीां लीगीसे आइजी सीद्रीमािीरिौबी लानानै दािुां नाय जादीां। नैबे िीरमान बबलाइआ गासमयारर बाहागी लाग्रानन रुजुथाय (PRA) आरी गुवाहानत(IIE)नन सीद्रीमािीरजीां लीगीसे थाांनाय जुन दाननन 2016 माइथायिासल सुजुनाय जादीां। बे जीबीर फिसा बबथाांखििौ(आइ आइ ई)नन नेमिानथथ बायददयै दािुां नाय जादीां। 2016 माइथायनन जुलाई, दानाव बे िीरमान बबलाइ सायाव गुवारै सावरायनाय जायी आरी बेिौ मीकथाां महर हीनानै आजावना लानाय जायी।

Page 6: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

ii

2. गाभम समाज-राुंखाजन्थआरर बेिेवथथ

जायगा झारबारर िीन्दी, हलथगुाव बाहागीनन ससांङाव थाांनाय गीदीननफ्रायनी रायजी जाबीनाय गासमिौ सामलायनी थािाय सानजा महेनद्रपुर जथाइ हाग्रामा सालायथगरर आिाद (JFMC)िौ दाबीनाय जादीांमीन । बे JFMCआव गीग्लैनाय ओनसीला आसामनन क`क्राझार जजल्ला, महेनद्रपुर VCDC,

दथमा ररभेन्यू बेंिननन ससङाव गीग्लैयी ।

Appendix(उफ्रा)-1 याव गासमनन मान सावगारीिौ ददनथथनाय जादीां ।

गुबै फीरमायगथ बे JFMC नन गुबै िीरमायथथिौ गाहायाव ददनथथनाय जाबाय ।

फाररलाइ-A: JFMC नन गुबै िीरमायथथ

JFMC नन मुुं सानजा महेनद्रपुर

थाथाय बड

Revenue गाभमनन मुुं हाग्रामायारर गासम

गाभमफनसायट/VCDC नन मुां महेनद्रपुर VCDC

खाजीना खाुंग्रा मावख दथमा जजल्ला क`क्राझार

हाग्रामा खीन्दी हलथुगाव ओन्सील , JFMC-SF बाहागीनन

ददजन्थनाय हाग्रामा थाथाय झारबारर

हाग्रामा Beat झारबारर

गायसननाय माइथाय 2007

JFMC बेंखननन फीरमायगथ गाहायाव हीनायबादद

साहा: हाग्रामा लाइिाां गायनाय

खीला: महेनद्रपुर गुदद िरायसासल

सीनाब: गासमनन लामा

सानजा: सामिा दैमा

फुखा : JFMC नन सलरथुम आरी PRA उनसीलीांनन समाव सावरायनाय सम 2016 माइथायनन जुन दान ।

थािादेरनाय -1 सलरथुमिौ िाररलाइ-1याव हीनाय जादीां, उफ्रायाव हीनाय दां ।

मावफुुं आफादनन सुुंद भसनायगथ आरी सरासनस्रा आफाद

माविुां आिादनन सुांद ससनायथथ आरी JFMC नन सरासनस्ा आिादिौ गाहायनन िाररलाइआव हीनाय जाबाय।

फाररलाइ-B: माविुां आिाद आरी सरासनस्ा आिादनन सुांद ससनायथथ

आफादगगररनन मुुं Bhimsing Narzary

नेहाथाररनन मुुं Dilip Sarkar

राुंगगररनन मुुं गैया मावफुुं आफाद सीद्रीमानन अनजजमा

हौवा: 3 दहन्जाव: 8

सरासनस्रा आफादनन सीद्रीमाफीरनन अनजजमा

44 ( निरनन गुदद ददजन्थनाय )

िुां िा: JFMC नन सलरथमुिीर

Page 7: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

iii

नखर आरी सुबुुं अनजजमानन दाथाय

बे गासमनन गासै निरिीर गां 44, बबनननी गां 42 निरा गीररब ससमा हाांिीनन (BPL)निरिीर । बे गासमयाव गांसेबी आइजीां जीां िुांजानाय निर गैया । गासै सुबुां अनजजमा 220 सा, बबनननी 115 सा आ हौवा आरी 105

सा आ दहन्जाव । बे गासमनन गासै सुबुांयानी िाररयाव सीजानाय सुबुांहारर (ST) ।

िाररलाइ-2 नन सलरथुम- I िौ बे बबथथांयाव मीनथथनी थािाय नायजागीन ।

बबननफ्राय रीिा जायीदद:

(1) निरसेयाव गड़ दहसाबै सा 5 सीद्रीमा ।

(2) आथीननन रुजुनायाव बे गासमयाव 913 आइजीयाव 1000 हौवािीर । सीलीुंथाय आरी आदबफीरनन जौगाथाय

गासै सुबुां अनजजमानन सायाव 45.90% सुबुांफ्रा सीलीांथाय गीनाां हीनना समथथनी मीनदीां । समाजनन गीबाांससन मानससफ्रानी िरायसासलनन सीलीांथाय दां । गुबुन िारसेजीां, िायिा निराव गीजौ थािी सीलीांथायनन लीगीसे कलेजनन सीलीांथाय मीननाय सीद्रीमािीरबी दां।

जजउ राहा आदबिीरिौ गुबुन गुबुन बबथथांयाव सरासनस्ायैनी सीलीांबीदीां जेरै- नेमिानथथजीां आरी नेम गैयै िानथथजीां । बे JFMC नन बेंिनाव नेम गैयै िानथथजीां आदब जौगानाया गीदी-गीदायनन बायददयैनी सीसलबीदीां । गासमनन मानससिीरिौ गाहायाव मुांिनाय बबथथांयाव गीदी-गीदायनन आदब िायदाजीांनी िामानन मावनाय नुनी मीनी । (a) दानाय-लुनाय । (b) आबाद मावनाय ।

(c) जजब-जुनार फिससनाय । (d) लाथा-एमिौ फिससनाय।

सरकारा आदब जौगानाय बबथथांयाव गीख्ीांयै हादरनाांयैनी आरी रायजीनाांयैनी बबबान लाबीदीांब्लाबी, बे ओनसीलनन सुबुांफ्रा िाथथ-िालायाव जानाय आदब जौगानाय हाबािाररननफ्राय नाांगौ बायददयै िाबु मीनी हायािै ।

हा बे बबथाांखि ओनसीलनन हा रीिीमिौ गाहायाव हीनाय जाबाय :

िुलुां गीनाां हा बालाजीां बुांिबनाय हासारगीनाां आरी ओनसीला समान । हाजी ओनसील गैया ।

बे िारनैबी रीिीमनन हाया बायदद रीिीमनन आबाद आरी बबिाां-लाइिाांनन थािाय साबजाथाव, बबनन हाया हासार गीनाां हीनानै गनायजािानाय ।

दै बे ओनसीला सामिा दैमा ननफ्राय दै बीनाय जायी , जाय दैमाया उलथापानन ननफ्राय गौराां ससम माशभानदार ओनसीलननफ्राय आरी बुरलुांबीथुर दैमानन िीला बाहागीआव बीहैलाांङी ।

बारहावा: बबदुुं आरी अखा हानाय

गीलीम बीथीरनन समाव बे ओनसीलनन बाांससन दुांथाया जादीां 38 ° C आरी गीजाां बीथीरनन समाव िमससन दुांथाया जादीां 9 ° C ।

बीसीरयारर अिा हानायनन बबबाांआ 3000 mm ससमाव । अिा हानाय बीथीराव 2 बाहागीनन 3 बाहागी अिाया (जुन, दानननफ्राय सेबथेम्बर) दानससम हायी । अिा हानाय दानयाव बे ओनसीला 90% बाहागीयानी ससदीम जाना थायी आरी मेसें बीथीराव 30% नन ससङाव ससदीमै थायी।

हाग्रामा आरी रीखीमारर जजब

जायगानन हाग्रामािीरिौ गुवारैनी थािी रानदीांमीन जेरै गाहाय भुटान ओनसीलनन गीबाांयैनी गलाइमीनदेर रीदीमनाय हाग्रामा । गाहाय बबिाांनन रीिीमिीरा जाबाय साल, बाहेरा, ननम, जजया, ससस,ु आजार, ससमुल, भेलिर, ियार, िरस, िरइ बायदद बायदद । बे हाग्रामायाव मािासे NTFP रीिीमिौ बाांहीनी हायी जेरै गीथाां मैगां-थाइगांिीर,बबबार बारै लाइिाां,मुसलआरर लाइिाांिीर । गासमनन दीन्नाय हाग्रामायारर ओनसीलाव औवा गैया ।

बबनन सीमीन्दै थादेरिानाय गुवार बेिेवथथिौ (हाग्रामा जौगािाां थाांखि) आव हीनाय जादीां।

हा बाहायनायनन बबददनगथ दाजाबदेर-2 याव गासमनन हा बाहायनाय बबददनथथिौ हीनाय जादीां । हा बाहायनायनन बबददनथथया गाहायाव मुांिनाय बायददिः

िसलनन हा: 40.73 % , गासमनन बबिाां गायनाय: 14.46 %

थाथाय: 10.64 % , दैसा: 1.87 % ( दांिाां ओनसीलाव गीग्लैनाय दै ) , लामा: 1.59%

Page 8: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

iv

हानन बबगीमा हा गीनाां गैयै निरनन रीिीमिौ फाररलाइ-3 नन सलरथुम-1 याव गाहायाव मुांिनाय बायदद हीनाय जादीां: • 4.5 % निरा हा गैजायै (2 HH) ।

• 95.4 % निरा बाांङाइलु (marginal) थािीनन आबादाररिीर (िमावनी 2 हेक्टर) (42 HH ) ।

• फिसा आरी थगददर थािीिीरनन निरिीर गैया हीनना समथथदीां ।

जुनार फफभसनाय गासमनन गासै फिससजानाय जुनारनन अनजजमाआ जादीां 681 । निरनन गाहाय जुनार फिससनायनन रीिीमिौ हीनाय जाबायिः

मीसौ: 197

बीरमा: 56

अमा: 67

दाउमा-दाउसा : 341

फाररलाइ-4 नन सलरथुम-1 जीां गीजौयाव मुांिनायिौ रुजुना नायजायी । गाभमनन गुदद दाथाय आरी जगाजग राहाफीर

जायखिजाया सुबुां समाजानी गुदद दाथायनन सायाव सीनारनानैसी गनायजाथावथाव जजउ राहा िाबुिीरिौ मीनी। आथथिालनन गासमनन गुदद दाथायनन थासाररया गीजीनथावना नङा । फाररलाइ -5 नन सलरथुम-1 आव आथथिालनन गुदद दाथायिौ िीरमायथथनाय जादीां ।

गीजौनन िाररलाइ ननफ्राय गासमनन गुदद दाथायिीरिौ सुांदयै गाहायाव िीरमायनी हायी ददिः

भमगथुंगायारर गुदद दाथाय : गासमआररफ्रा समथथांगायारर गुदद दाथायननफ्राय जानगाराव दां, जेरैिः- पाक्का लामािीर, मीजब्लबयारर, लीांनाय दै जगायनाय, बायदद बायदद ।

सीलीुंथाय आरी सावभस्रयारर खाबुफीर : गासमयावहाय बाङाइल` थािीनन सीलीांथाय आरी सावसस्यारर िाबुिीर दां । रायजी हानथामेलानन आांिाल आरी साइकेलनन दारैसी जायगायाव बेरायनी हायी ।

सरकारर मावखफीर : जेरै गासम िनसायट मावि`, िाजना मावि`, हाग्रामा बबत मावि` बायदद बायददिौ बे ओनसीलनन सािाथथ-बािाथथयाव नुनी मीनी आरी बे रीिा िीरमायीदद बे गासमनन रायजीफ्रा सानफ्रामबी ओजीां-ओजा हानथथनाांगौयाव रायजी हानथामेलानन सायाव सीनारनाय जाया ।

राुंयारर सीदेरनाय: सीदेरजानाय िाबुिीर जेरै- बेंक ,लाइजाम मावि, बायददिीरिौ बे ओनसीलानन सािाथथ-बािाथथयाव नुनी मीनी । बेिायनी बे समाजनन सुबुांफ्रा बेंक एकाउन्् एबा पसटेल सेसभांसनन राहा गैया।

आबादारर फसलफीर बे गासमनन आबादाररया मावनाय िसलिीरिौ फाररलाइ-6 नन सलरथुम-1 याव गुवारै हीनाय जादीां। गाहायाव मुांिनायिीरानी बे ओनसीलनन गुबै ददहुन जानाय आबादिः

काररफ आबाद: मायसासल माय , था सीमसल (yam), हायजें, सभण्डी । रबब आबाद : बेसर, ससबबां, आलु ।

उफेरा आबाद : िाथी, िानथाल, ग`ममाय बायदद बायदद ।

बाांससन आबादयानी अिानन सायाव सीनारनाय ।

Page 9: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

v

आबाद ददहुनायनन महर

फाररलाइ -7 नन सलरथुम-1 िौ गासमयाव मावनाय िसल ददहुनथाय आरी बाांहीनायनन जुनै गुवारै समनथथनी लीबबा लाजायी ।

बाांससन निर अनजजमायानी गीसी हीथाबनानै आबाद िालामी जेरै- माय आरी बेसर आबादिीरिौ ।

आबादिीरनन ददहुनथाय आरी मुलामिािौ ददनथथनाय जाबाय :

(a) माय: ददहुनजानाय 55 MT मुलामिा 1.9 MT /ha

(b) बेसर: ददहुनजानाय 5 MT kg मुलामिा 1.2 MT/ha

जुनारनन आदार मीनथावना

बे गासमनन जुनारनन आदार मीनथावनानन जाहीना फाररलाइ-8 नन सलरथुम-1 नन सायाव सीनारनाय जादीां। बे िाररलायाव गासमनन जुनारिीरनन आदार मीनथावनानन गुबै िुां िािीरिौ गाहायाव मुांिनाय बायदद ददनथथनाय जाबाय :

(a) हाग्रामायाव गाांसी जानाय ।

(b) निरनन सेवना थानाय दािीर-दाला ।

(c) आबादनन नारा । हाथायफीर ( Markets ) फाररलाइ-9 नन सलरथुम-1याव ओनसीलाव थानाय गुबुन-गुबुन हाथायिीरिौ ददनथथिुां दीां । गाहायाव मुांिनायफ्रा

बे समाज ओनसीलआररनन बाहायनाय गुबै हाथायिीर ।

(a) गेलामाल / पप दद एस: झारबारर 4 फकिःसमिः गीजानाव (गुबनु गासमनन ससांङाव) ।

(b) सप्तायारर / सप्तायाव िेबनै हाथाय: झारबारर 4 फकिःसमिः गीजानाव ।

(c) गाहाय हाथाय: पाटगाव 8 फकिःसमिः गीजानाव । दै सम्पदफीर दै सम्पदनन बागै फाररलाइ-10 नन सलरथुम-1याव मुांिनाय जाबाय । गाहाय दै सम्पदनन िुां िािीरिौ गाहायाव

मुांिनाय जाबायिः-

(a) दमिल (दैनन िुां िा:अरायथा / Seasonal)

(b) दैिर (दैनन िुां िा:अरायथा / Seasonal)

(c) नाला (दैनन िुां िा: Perennial / बीथीरआरर)

गीही बाहायनाय फाररलाइ -11 नन सलरथुम-1 याव ओनसीलनन गीही बाहायनायिौ मुांिनाय जाबाय । गाहायाव िाररयै ददनथथनाय बायदद । (a) बन बाहायग्रा निर: गां- 42 ददहुनायनन राहा: हाग्रामा ।

(b) ओांिाम सांग्रा गेस बाहायग्रा निर: गां-12 मीननायनन राहा : गेस रानग्रा बबिान । (c) सानमीजब्लब गीही बाहायग्रा निर: गां- 31 मीननायनन राहा : गेवलाां हाथाय ।

समाज- राुंखाजन्थयारी मजाादा

समाजनन दाथायः बे गासमआ थ्राइबेल माहारर सुबुांिीर थाग्रा िुसल । बबसीरनन गेजेराव हारर थािीनन िाररिानथथ गैया । समाजिौ गीथौयै बाहागीिीर िालामनाय गैया । दहन्जाव माहाररिौबी समानै नायनाय जायी ।

राुंखाजन्थयारर हालीद: राांिाजन्थयारर हालीद साबजाथाव नांङा । सुबुांिीरनन जजउिाांनायनन गुबै राहायानी जादीां- आबाद मावनाय, सानफ्रीमबी िामला मावनाय, लाथा-एमिौ फिससनाय बायदद बायदद । बे गासमयाव सानै सरकारर साफक्र मावनाय (िीरीांथगरर) । बाांससन निरनन बीसीरसेनन िामायनाया 15,000 रीजा राांननफ्राय 35,000

राांनन गेजेराव । ओनसीलनन गीबाां लाइमीनफ्रानी जजउ राहानन थािाय गुबुन जायगायाव थाहैदीां । उफ्रा िाररयाव बबनन सीमीन्दै िीरमायनाय जादीां ।

मानसावगाररफीर उफ्रा-1 बबलाइयाव गाहायनन मानसावगाररिौ ददनथथनाय जादीां (PRA) उनसीलीांनननन सायाव।

• गासम मानसावगारर ।

• गासम समाज मानसावगारर ( PRA सीद्रीमािीर आरी बेजीां लीगीसे मुां )।

• गासम समप्दनन मानसावगारी ।

Page 10: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

vi

3. जजउराहा खाबुफीरनन बबजजरगथ

PRA उनसीलीुंनन गेजेरजीुं सायखजानाय थाखीफीर:

PRA उनसीलीुं

गुवाहानत IIE ननफ्राय सानजा महेनद्रपुर गासम ससम मीनसे हानजा िैनानै PRA उनसीलीांिौ गाहायाव हीनाय बायदद िालामिैयी:

अक्ट: 8 जुन, 2016, जायगा : JFMC आफादगगररनन न`, सानजा महेनद्रपुर । बाहागीलाग्राफीरनन अनजजमा : 57

बाहागी लाग्रा थान्दैफीर: JFMC नन मावि` सीद्रीमािीर, गावबुरा, समाजनन सीद्रीमािीर, हाग्रामा बबिाननन बबबानथगररिीर, आरी गुबुन गुबुन सीद्रीमा ।

PRA नन थाुंखख PRA नन गुबै थाांखियानी जादीां ओनसीलाव थानाय निरिीरनन हालीदिौ मीनथथनाय आरी बबसीरनन गुदद थाथायिौ मीनथथनानै जायगानन सुबुांिीरनन जजउ राहा जौगाहीनायजीां लीगीसे हाग्रामा जौगाहीनायनन थाांखि लानाय।

PRA आव बाहायनाय खायदाफीर आरी बबननफ्राय मीन्नी हानाय सुलुुंफीर

गीबाां रीिीमनन िायदािीर बाहायनाय जायी आरी बबननफ्राय मीननाय सुलुांफ्रानी जाबायिः

समाजनन मान सावगारर एरनाय सम्िथथनन रुजुथाय

नायबबजजरनायनन समिारर

जजउ राहानन बीथीर सीमीन्दै भेन नक्सा (Venn Diagram) ।

उफ्रा-3 याव सुलुांिीरिौ गुवारै बेिेवनाय जादीां

थाखी राननाय गाहायाव मुांिनायिीरिौ थािी राननाय उनसीलीां िालामनाय जाबाय:

• जजउ राहा आरी सीली जौगाहीनाय

• जागायजेननाय माविारर (EPA)

उफ्रा -3 गीजौननिौ गुवारै बेिेवनाय । बेननफ्राय रीिा जायीदद-

जजउ राहा आरी सीली जौगाहीनायनन थािी राननाय - 1. दानाय- लुनाय

2. जजब-जुनार/अमा फिससनाय

3. लाथा एमिौ फिससनाय (इनदद िुनदुां थुननाय) 4. गारर सालायनाय

EPA नन थािी राननाय

थाखी थाखी राननाय बाददयै गाभमनन(EPA)

गुवारै बेखेवगथ

(उफ्रा-3 याव थादेरफानाय गुवारै फीरमायगथ)

थुबुर राुंनन मीननी हाथावना राहा /बबफान

1. समाजयारर आिादसासल

जथुमा सलांनायाव साांग्राां जानाांगीन पनसायट आरी गासम जौगाथाय बबिान

2. मीजब्लबयारर मीनफ्रीमबी निर ससम सान मीजब्लबनन िाबुिीर

APFBC

3. लीांनाय दै दमिल बानायनाय ( िमैब्लाबी गां 15 )

EPA APFBC/NRDWP

4. ना फिससनाय थािानाय िखख्िीरनन जौगािाांहीफिननाय

ना फिससनाय बबिान

5. िरायसासल गीजौ गुदद िरायसासल SSA / गुदद सीलीांथाय बबिान

Page 11: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

vii

• जजउराहा हाबािाररिीरिौ जौगाहीनी थािाय बाहायनी गीनाां बेसेन नै लाख राांिौ EPA नन थुबबल राांननफ्राय जगायथारनाांगौ ।

• एसेल` राांनन िरसायाव JFMC ससमानन ससांङाव समाजयारर िामानन मावग्रा न`जीां लीगीसे JFMCनन माविसल गाइसनानै जाहाथे आइजें-आइला मेससन बायददिीरिौ िजनाय आरी थथसननाय िामाननिीरिौ माविुां नी हायी।

• साधारन समाजनन जजउ राहानन हाबािाररिीरिौ जौगाहीनी थािाय EPA नन थुबबल राांननफ्राय एसेल` राांनन िरसायाव जजब-जुनार फिससनायनन न` लुनाांगौ ।

जजउ राहानन खाबुफीर

जजउ राहानन िाबुिीरिौ गाहायाव मुांिनाय बायददयै मीननी हादीां:

▪ आबाद आरी बबिाां-लाइिाां गायनाय। ▪ जुनार फिससनाय । ▪ एन दट एि पप (NTFP )। ▪ आदब जौगाथाय । ▪ दाहारनन िाबु ।

गीजौआव मुांिनाय आयदािीरनन सायाव गाहायाव गुवारै सावरायनाय जादीां ।

आबाद आरी बबफाुं-लाइफाुं गायनाय

फाररलाइ-12 नन सलरथुम-2 याव आबाद आरी बबिाां-लाइिाां बाररनन िाबुिीरिौ नायिाांनी हायी ।

गुबै हेंथाफीरानी जाबाय:

(a) हासार बाहायनायाव हेव िालामनाय आरी एमिौ थैनाय मुसल बाहायनी रीङै ।

(b) दै जगायनाय राहानन आांिाल ।

(c) आबाद मावनी थािाय गुदद दाथायनन आांिाल, गीदान आबादारर आयजें-आइलािीरनन आांिाल, जेरै- पावार दटलार, टे्रकटर बायदद-बायदद ।

(d) गीजौ थािीनन गीगी आबादनन जीलै बाहायैनन थािाय आरी बायदद बायदद ।

खाबुनन बबगथुंफीर:

(a) एमिौ-एनला िीथैनाय मुसलिौ मीजाांयै बाहायनाय। (b) गीदान बाहाय बबथगयानजीां आबाद मावनाय ।

(c) गीजौ दाथायारर थािीनन सीलीांथाय माविारर । गासमयाररफ्रा गीदीननफ्रायनी आबाद मावनायनन आदबिौ रीांिायी। बबसीरनी नाांगौ िासल रीांगीथथ आदबनन थािीयाव िीसाबिाबावनाय ।

बीसीनयारर मावफाररफीर :

• टे्रक्टर बाहायनायनन सायाव आदब लानाय ।

• आबादारी सीली जौगा हीनाय हाबािारर ।

• गीजौ थािीनन गीगी आरी हाइबिट जीलै बाहायनाय आरी िहा िालामग्रा एमिौ हीबथानायनन सायाव सीलीांथाय लानाय।

Page 12: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

viii

जजब-जुनार फफभसनाय

फाररलाइ-13 याव जजब-जुनार फिससनायनन बबथथांयाव मीनी हानाय िाबुिीरिौ दाजाबदेरनाय जादीां।

गुबै हेंथाफीर:

(a) राांिाजन्थआरर आांिालनन थािाय हाथाय ननफ्राय आदार बायनी हायै ।

(b) बबिाांिीरनन आदार आरी आबादनन नारािीरिौ 3 ननफ्राय 6 दानससमल` मीननी हानाय। गासै बीसीरनन थािाय गीथाां आदारननबी राहा गैया ।

(c) जुनार िाहामसासलनन आांिाल।

(d) जजब-जुनार फिससनायनन बबथथांयाव मीजाां थगयाननन आांिाल ।

खाबुफीर :

(a) जजब-जुनार फिससनायननफ्राय मीनी हानाय गीजौ थािीनन मुलामिा ।

(b) गायिेर िाननी थािाय साबजाथाव हाथायनन राहा जेरै क`क्राझार जजल्ला ।

बीसीनयारर मावफाररफीर :

(a) अमा फिससनाय । (b) दावमा-दावसा फिससनाय ।

NWFP NWFP नन िाबुिीरिौ फाररलाइ-14 नन सलरथुम-2 आव िाररिनाय जाबाय ।

गुबै हेंथाफीर:

(a) NWFP नन िमबबबाांनन मीनथावना । (b) आदब-िायदा समथथनायनन िाबु गैयै ।

(c) बानायग्रा जायगा गैया ।

खाबुफीर:

(a) हासार गीनाां सीन गीग्लैना थानाय हा मीनथावना ।

बीसीनयारर मावफारर :

(a)आदारनन लाइिाां गाइनाय । (b)मुसलयारर लाइिाां गाइनाय बायदद बायदद ।

Page 13: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

ix

जुननया सीलीिीर सीली जौगाहीनी थािाय गीनाांथथ जानाय िाबुिीरिौ फाररलाइ -15 नन सलरथुम -2 आव हीनाय जादीां ।

गुबै हेंथाफीर :

(a) ददहुनथायिौ बाांहीनी हायैनन थािाय ।

(b) ददहुनथायनन रीिीमनन सायाव बबजजरसांनायनन राहा गीयैनन थािाय ।

(c) TQM आदबनन आांिाल ।

खाबुफीर :

(a) मीजाां जगाजग राहा जगायनाय ।

(b) सीलीगीरीांिीरनन िीरीांथाय हीनाय ।

(c) सरिारर िसांथान िीरननफ्राय राांआरर अनसुांथाय लानाय ।

बीसीनयारर मावफारर :

• गीदान आयजें-आयलानन सायाव सीलीांथाय हीनाय ।

• गासमआरर िीरनी गीदान बाहाय बबथगयान जगायनाय।

• सीली जौगाहीनाय आरी गीदान ददहुनथाय बाांहीनायनन सायाव िीरीांथाय हीनाय।

• गीथाां मुांवा दीनथुमनायनन गांसे बेंक (bank)गायसननाय ।

• बायग्रानन बबबाां बाांहीनानै ददहुनथायिौ िसांथानआरर बायग्रािीरजीां बायि` हीनाय। दाहारनन खाबुफीर फाररलाइ -16 नन सलरथुम-2 याव बबननबागै सावरायनाय जाबाय ।

गुबै हेंथाफीरानी जाबाय:

(a) गीग्लैसीनाय राांिाजन्थयारर हालीद ।

(b) राां दाहार हीग्रािीरा दाबबनाय गीजौ थािीनन सुद ।

खाबुनन बबगथुंफीर:

(a) गीदान राांआरर िसांथान गायसननाय ।

(b) गीगी साांग्राांथथ ।

बीसीनयारर मावफाररफीर :

(a) ओनसीलनन सेराव गीदान राांआरर िसांथान गायसननाय । आदब-खायदाजीुं आखाइ हीनाय

जजउ राहा जौगानाय थाांखिनन आदब-िायदाजीां आिाइ हीनायिीरनन गुसुांयै बीसीनयारर माविाररिीर-

1. आबाद आरी बबफाुं-लाइफाुं गायनाय: टे्रक्टर बाहायनायनन सायाव आदब लानाय, आबादारी सीली जौगा हीनाय हाबािारर , गीजौ थािीनन गीगी आरी हाइबिट जीलै बाहायनाय आरी िहा िालामग्रा एमिौ हीबथानायनन सायाव सीलीांथाय लानाय।

2.जुनार फफभसनाय : अमा फिससनाय, दावमा-दावसा फिससनाय आरी गायिेरनन मुवा बानायनाय ।

3.NWFP : आदार लाइिाांिीरनन बबिाां-लाइिाां गाइनाय,मुसलयारर लाइिाां गाइनाय बायदद बायदद । 4. जुननया सीलीफीर: गीदान आयजें-आयलानन सायाव सीलीांथाय हीनाय, गासमआरर िीरनी गीदान बाहाय बबथगयान

जगायनाय, सीली जौगाहीनाय आरी गीदान ददहुनथाय बाांहीनायनन सायाव िीरीांथाय हीनाय, गीथाां मुांवा दीनथुमनायनन गांसे बेंक (bank)गायसननाय, बायग्रानन बबबाां बाांहीनानै ददहुनथायिौ िसांथानआरर बायग्रािीरजीां बायि हीनाय ।

5. दाहारनन खाबु : ओनसीलनन सेराव गीदान राांआरर िसांथान गायसननाय ।

Page 14: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

x

4. जजउ राहा जौगाथाय थाुंखख

जजउ राहा खाबुफीरनन सायाव बबजजरनाय

जजउ राहा िाबुिीरनन सायाव बबजजरनाय दाथायिौ दानायाव गाहायाव हीनाय बबजजरनायनन िानथथिीरनन हेिाजाब लानाय जादीां :

A) जजउ राहानन सम्िथथ ।

B) जजउ राहानन सीमीनदी गीनाां बबथथां ।

C) जानीहाथाव जजउ राहानन सायाव थािी राननाय ।

PRA उनसीलीांनन समाव DFDI (ददपारतमेनत अि िानददां िर इनतारनेसनेल देब्लाबमेन) नन आजावथावना जजउ राहानन दाथायिौ बाहायनानै सानजा महेनद्रपुर JFMC नन जजउ राहानन थासाररिौ बबजजरनाय जायी । JFMC ओनसीलनन थािानाय जजउ राहानन थासाररिौ गाहायाव हीनाय िीथा मथै मुांिनाय जाबायिः • समथथांगायारर धीन

• देहायारर धीन

• समाजयारर धीन

• सुबुांयारर धीन

• राांिाजन्थयारर धीन

भमगथुंगायारर धीन सानजा महेनद्रपुर JFMC नन मैिीम समथथांगायारर धीना जाबाय ससराांनन थथिानाय हाग्रामा आरी गांसे दैमा जेरै सामिा ।

बाांससन सुबुांआनी हाग्रानन बन, गीथाां आदार,काथ बायदद बायददनन सायाव सीनारी । गासमयाररिीरा दैमानन दैिौ आबाद मावनाय आरी जजब-जुनार फिससनायनन थािाय बाहायी ।

(10, 11 िाररलाइ आरी FDP नन 3 नां िाररलाइिौ गीबाां मीनथथनी थािाय हेिाजाब लानी हायी )

देहायारर धीन सानजा महेनद्रपुर JFMC नन बाांससन निरानी आबाद मावनायनन हाबािाररयाव बाहागी लािायी आरी 2

हेक्टर आबादनन हाजीां बाांयाइलु आबादाररफ्रा आबाद मावी । िाररलाइ 3/ उफ्रा 6 आव हा बबगीमानन बबददनथथिौ गुवारै बेिेवनाय जादीां । गासमनन गासै निरानी थुररनन न`िीर आरी बेयाव गांसेबी पाक्का आरी IAY न`िीर गैया । गीहीनन गुबुन गुबुन िुां िा जेरै- हाग्रामायारर बबबाां,केराससन,मीजब्लब, LPG आरी केनदेल नन गेजेराव बे गासमनन सुबुांफ्रा बन आरी केराससनिौलसी निरनन िामाननयाव बाहायी ।

बेददब्लाबी,मािासे निराव LPG दां,नाथाय सीनारथाया जीबीर िम।(10,11फाररलाइखौ हेफाजाब लानी हायी)। बे JFMC ओनसीलनन ससङाव गुदद िरायसासलल` नुनी मीनदीां । JFMC ससमानन जीबीर िाथथयाव आथथिालाव गांसे गेजेर िरायसासल दां। आथथिालाव गुबुन सीलीांथाय िसांथान गैया। (5 िाररलाइिौ हेिाजाब लानी हायी) । दैनन िुां िािीरा जाबाय, 32 निरहा दमिल आरी 10 निरहा दैिरिीर मीननायनन लामा दां।

समाजयारर धीन गासमनन सुबुांिीरा गावसीर मीननी हानाय मुलामिा,सरानस्ा िामानन आरी बबिावथथ (roles)सायाव साांग्राांथथ गीयैनन जाहीनाव JFMC नन हाबािाररफ्राव आबुांयै बाहागी लाया । बे गासमयाव गांनैल` दहन्जाविीरनन गावसुथा हानजा (SHG) दां। थेवबी, बे गासमयाव लाइमीन आिाद गैया आरी गासमनन ससांङाव गांसे थानसासल दां।

सुबुुंयारर धीन बे JFMC नन गासै सुबुां अनजजमानन 45.90 जौिीन्दी सुबुांआ सीलीांथाय दां आरी 7 जौिीन्दी सुबुांया गीजौ गुदद थािी िरायसासलनन सीलीांथाय मीननाय । (11 िाररलाइिौ हेिाजाब लानी हायी) । FINANCAPI

Page 15: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xi

राुंखाजन्थयारर धीन बे JFMC ओनसीलाव एबा िाथथ-िालानन ओनसीलिीराव गांसेबी सरकारर बेंक (bank)एबा दाहार हीनाय िामानन नन िसांथानिीर गैया । थेवबी, गासमयाररिीरा नेमिाजन्थ गैयै हानजािीर ननफ्राय आरी बाहाथग-िुरमािीर बायदद बायदद ननफ्राय राांनन हीलाय-लालाइ िालामी ।

42 सुबुां अनजजमाहा िालाांथगयारर बेंक(bank)नन account दां, नाथाय बबसीरनन गेजेराव बेंकननफ्राय मीनी हानाय राांिाजन्थयारर हेिाजाबनन बागै साांग्राांथथ गैया।

जजउ राहानन सीमीनदी गीनाुं बबगथुं

सानजा महेनद्रपुर JFMC ओनसीलनन जजउ राहानन िामाननिीरिौ गाहायाव हीनाय बबजजरनायनन िानथथिीरनन सायाव सीनारनानै ससनायथथनाय जाबाय :

(a) JFMC ओनसीलनन गासै आरजजनायाव मीनसे थथ जजउ राहा माविाररनन गेजेरजीां अनसुांथाय हीनाय। (b) मीनसे थथ जजउ राहा माविाररयाव िामायग्रा हानजानन बाहागी लानायनन जौिीनदी । (c) जानीहाथाव जजउ राहा माविाररिीरनन थािी राननाय ।

मुलामफा सीरजजनायनन मावफाररफीर

गासमनन गाहाय मुलामिा सीरजजनायनन माविाररिीर थाांखिआ जाबाय- फामा बाहागी: 1.दाउमा-दाउसा आरी अमा फिससनाय ।

2. एमिौ लाथा फिससनाय ।

3.बबिाां-लाइिाां गायनाय ।

फामा नुंयै बाहागी: 1.दानाय / लुनाय ।

2.गारर सालायनाय ।

3. मीजब्लबयारर ।

गावसुुंथा हानजानन मावफाररफीर

गासमनन गावसुांथा हानजाया गाहायाव हीनाय माविाररिीर बायदद बबथाांखि लानी हायी- 1. गावसीरिौ साांग्राांथथ िालामनाय ।

2.थथयारर िालामनाय आरी हानजा दानाय । 3. गासमआररिीरनन जजउ राहा माविाररिीराव जयै बाहागी लाहीनाय ।

ददनगथफुुं दावबायनायफीर

ददनथथिुां दावबायनायिौ गाहायाव हीनाय माविारर बायददयै लानाय जायी- फुुं खा : फाररलाइ- 34 नन सलरथुम- 4

मावनीगथखानाय गुबै राव

उनन बबलाइयाव हीनाय बाददयै ।

सरजाबलायनाय

गाहायाव हीनाय भारत सरकारनन बबथाांखििीरजीां आगुयै मावनी लानाय हाबािाररिीरिौ सरजाबिाजानी हानी हागौ-

(a) नेश्वनेल रुरेल ् एम ्प्लइमेन्् गेर-्एन ्टी जककम ्(NREGS)-गासमयाररिीरनन िामानन नन थािाय। (b) राशथथ्रअ` फक्रनि सभकास ज`जना (RKVY)-आबादारर आरी बेजीां सरजाबिानाय िामाननिीरनन जौगािाांनन

थािाय । (c) राशथथ्रअ ` फक्रनि ससनशाय ज`जना (RKSY)- दै सानरायजीां लीगीसे गीजौ जायगाननफ्राय दै जगायनायिौ जौगािाां हीनाय ।

(d) नेश्वनेल रुरेल ् लाइभ-्सल-हु ु़ड् समश्वन ्(NRLM) (e) जककलस डडभे`लप ्मेन्् जककम्स (SDS) (f) गुबुन बबथाांखििीर जायिीर गासमयारर जजउराहािौ जौगािाांहीनायाव अरजाथाव । (g) MGNREGA/DRDA, Fishery, PHE बायदद बायदद ।

गीजौनन सरजाबलायनायिीरजीां थािानाय माविाररनन उनफिथाया बाांनायजीां लीगीसे मावबबथाांखिनन उन समफ्रावबी थथिानाय माविाररनन िामाननिीरा गीबाव समहालागै आजावजानायाव मदद िालामगीन ।

Page 16: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xii

5. सानजा महेनद्रपरु JFMCनन हाग्रामा जौगाथाय थाुंखख

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन जीबीर फिसा थाांखिनन बाहागी बाददयै गासम ओनसीलाव PRAनन उनसीलीांनन गुबै बेिेवथथनन सायाव सीनारनानै बे हाग्रामा जौगािाां थाांखििौ थथयारर िालामनाय जादीां । बे माविाररनन थाांखिआ जाबाय गनायजाथावथाव सांरैिा आरी जजब रीिीमयारर सीलाइनायनन बेसेन, आबहावानन िासलथाय आरी JFMCनी सरजाबनाहीनाय हाग्रामानन गीख्ीां ददहुनजाथाविीरिौ जेब्ला समाजनी बाहायनी आरी जजउराहा िुांनायाव नाांनाय मुवाफ्रािौ गनायजाथावथाव हुदाजीां मीननी हायी ।

1. JFMC हाग्रामाफीरनन थाथाइ

जीबीर फिसा थाांखिआ गाहायाव हीनाय सानजा महेनद्रपरु JFMCनन JFM हाग्रामानन बाहागीिौ गनायनानै लायी :

(a) हाग्रामा ओनसीलिौ हाग्रामा बबिाना JFMCनी गथायना हीदीां ।

(b) गायिानाय ओनसील / समाजनन हा ओनसीलाव आरी गुबुन हाग्रामानन समथथिानाय ओनसीलनन बायजी ओनसील गायनीगीनाां ।

JFMC हाग्रामानन गीजौआव हीनाय मीननैबी बाहागीनन थाथाइिौ ससांङाव सुांदयै सावरायनाय जाबाय ।

1.1. हाग्रामा आरी बबसीरनन हालीदफीर

JFMCनी गथायना हीनाय हाग्रामा ओनसीलनन गुबै थाथाइिौ िाररलाइ-3.1नन मावनी गीनाां हाबािारर -3(‘हाग्रामा जौगािाां थाांखि’), नन ससांङाव हीनाय जाबाय,जायिौ उफ्रा दहसाबै बे जीबीर फिसा थाांखियाव ससथाबिानाय जादीां । गायनाय आरी गायगीन ओनसीलिौ गनायनानै सानजा महेनद्रपुर JFMC हाग्रामानन हालीदनन गुबै राविौ गाहायाव हीनाय जाबाय ।

िाररलाइ -1: सानजा महेनद्रपुर JFMC हाग्रामानन हालीद

ससनायथथ JFMC

हाग्रामानन ओनसील

(हेक्टर)

गासमननफ्राय गीजान

(फकिःसमिः)

हाग्रामानन हालीद [मीजाां-हाग्रामायाव सुबुां गुबुांथथया बाांद्रायानी 40% आरी नांङाब्ला गाजि थािीनन ]

समाजजीां गलेगले बाहायजानायनन बबबाां

[2-3 m / 3-6 m / 6-9

m / Over 9 m]

(A) गथायना हीनाय हाग्रामा

RF / PF नन मुां: RF बबट:झारबारर िथा:

30 हेक्टर 0.25 फकिःसमिः ओनसील: - गाजि थािीनन सप्तासेयाव िेबसे

(B) गुबुन फाइफाुं गायखानाय ओनसील

जायगा: हाग्रामानन रीिीम : VF /

गुबुन

45 हेक्टर

(FDAनन ससांङाव)

0.25 फकिःसमिः ओनसील -:- मीजाां सप्तासेयाव िेबसे

गासै 75 हेक्टर मीजाां ओनसील: -45 हेक्टर

गाजि ओनसील: 30

हेक्टर

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ 3.1 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय। बेिौ नुनीमीनीदद सानजा महेनद्रपुर JFMC हाग्रामािीरनन ससांङाव थानाय 75 हेक्टर, बबनननी 45 हेक्टरा मीजाां आरी 30 हेक्टरा गाजि।

Page 17: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xiii

1.2. हाग्रामा हानन रीखीम

JFMCनन हाग्रामािीरा गीजा हा रीिीमाव गायसनजानाय । हाग्रामा हा रीिीमिीरनन िायिा जीबीर गीनाांथथ गाहाय बाथ्रािीरिौ गाहाइनन िाररलाइयाव हीनाय जाबाय।

फाररलाइ -2: सानजा महेनद्रपुर JFMC हाग्रामा हानन रीखीम

भसमा हाुंखी गथायना हीनाय हाग्रामाफीरनन थाथाइ गुबुन फाइफाुं गायखानाय ओनसीलनन थाथाइ

हासारनन एिे जौथाय गीजौ गीजौ

हा िुरिानायनन थाथाइ हा िुरिानाय गैया हा िुरिानाय गैया

नुजाथथनाय:

(a) िुलुांहा गैया गैया

(b) हािु दाबले (Mud-flat ) गैया गैया

(c) गीदानै बारायनाय हा गैया गैया

(d) बाला िुलुां हा गैया गैया

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, ‘B. हाग्रामा हानन रीिीम’ / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय ।

JFMCनन थािाय हाग्रामा हा रीिीमिीरनन िायिा जीबीर गीनाांथथ गुबै बाथ्रािीरिौ गाहाइयाव हीनाय जाबाय:

(a) हासार गीनाां गीजा गाबनन हामा हा । (b) एसे ससगाांससम हालागै हा िुरिानाय गैथआ ।

(c) िुलुांहा, हािु दाबले, गीदानै बारायनाय हा, बाला हािुलुां नुजाथथनाय गैया । 1.3. थाखानाय बबफाुं- लाइफाुंफीरनन सीरजजथाय ।

JFMC हाग्रामायाव थािानाय बबिाां- लाइिाांिीरनन सीरजजथायिौ गाहायाव हीनाय जाबाय। नैबेिौ नीजीरबीजायीदद जायगानन हाग्रामािौ रीदीमनाय ससदीमा थािीयाव राननाय जादीां ।

फाररलाइ-3: सानजा महेनद्रपुर JFMCनन थािानाय बबिाां- लाइिाांिीरनन सीरजजथाय ।

भसमा हाुंखी जायगायाव नाम लाइफाुं बबगगयाननन नाम

गाहाय हाग्रामानन रीिीमिीर दटक (सेगुन) Tectona Grandis

साल Shorea Robusta

लीगीआररिीर घरा ननम Melia azedarach

िरइ Albizia Procera

आजार Lagrslroomia Specia

गाहाइ थुबजा लाइिाां धेखिया Ferns

झारमानन बान Atropa belladonna

मुसलयारर लाइिाांिीर आमला Phyllanthus emblica

दहसलिा Terminalia chebula

बहेरा Terminalia bellirica

भमरा Terminalia belerica

ददहुनायिीर - -

गुबुन आरी माबािीर दांब्ला औवा Bambusoideae

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, ‘C. थािानाय जजब आरी बबिाां- लाइिाांिीरनन सीरजजथाय’ / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय ।

Page 18: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xiv

2. हाग्रामा जौगाथाय थाुंखखनन थाखाय आरी गुबुन बबहीमाफीर ।

गाहायनन लेंङाइ िीन्दीिीरा सानजा महेनद्रपुर JFMCनन हाग्रामा जौगाथाय थाांखिनन थािाय आरी गबुुन बबहीमािीरनन सायाव सावरायनायजायी ।

2.1. JFMC नन गीजाम सुंरैखा राहा ।

गाहायाव सानजा महेनद्रपुर JFMCजीां गीदीनी दाजानाय सांरैिानन राहािीरिौ सावरायनाय जाबाय ।

(a) लीब्बा थानाय निरनन अनजजमािीर : 75

(b) लीब्बा थानाय सुबुांिीरनन अनजजमा : 170

(c) राहािीरनन गुबै बाथ्रा : लीगीआरर रीिीमिीर आरी गुब ैदांिाांिीरिौ गायनाय, गायनाय ओनसीलाव मीसौ-मैसी िीरिौ गाांसी जाहीआ, बेआइननन हा सेिनाय आरी दांिाां दाननायिौ हीबथानाय आरी बायदद बायदद ।

(d) जायखिजाया गाइसनजािानाय राहािीर: गैया ।

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, ‘JFMC थाथाइ - viii + ix’ / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी JFMC नन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय ।

2.2. हाग्रामायारर ददहुनथायखौ नखरनन थाखाय गीनाुंगथ ।

हाग्रामायारर ददहुनथायनन सायाव निराव बाहायनी थािाय जायगानन समाजआ सीनारनाय गीनाांथथिौ गाहायनन िाररलाइयाव हीनाय जाबाय ।

फाररलाइ -4 (A): हाग्रामायारर ददहुनथायखौ सानजा महेनद्रपुर JFMC नन नखराररफीरनन गीनाुंगथ । हाग्रामायारर ददहुनथायनन मुुं

नखरनन नाुंनाय गड़ बे समाव बीरै मीननी हादीुं

फुुं खा

नाुंनायनन खेब प्राय खागथ-खागथ बबबाुं

बन सानफ्रीमबी एिेयै सानफ्रीमबी 6-7 kg बबिाांनन दालाइिीरिौ दाननाय

बबिाां-लाइिाां गायनाय ओनसील

निरनन थािाय काथ - - - -

बायददससना बाहायनी थािाय फिसा काथ

- - - -

दानदा / औवा गले-गलेयै 2-3 माससक - -

हाग्रामा ननफ्राय आदार राहा गैया - - -

NTFP राहा गैया - - -

गुबुन - - - -

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3.2 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय ।

Page 19: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xv

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन गां 75 निर । गीजौनन िाररलाइननफ्राय आरी नैबे निरनन अनजजमा, बेननफ्राय हमदाांनी हायीदद हाग्रामायारर ददहुनथायिौ निराव बाहायनी थािाय सानजा महेनद्रपुर गासमया गासै बीसीराररनन गीनाांथथिौ गाहायाव हीनाय जाबाय ।

फाररलाइ-4 (B): हाग्रामायारर ददहुनथायनन गासै नखरनन गीनाुंगथ - सानजा महेनद्रपुर JFMCनन गासै नखरफीर ।

हाग्रामायारर ददहुनथायनन मुुं

समाजआररनन नाुंगौगथ (केजज/

बीसीरारर) (*)

बबबुुंगथ

बन बीसीरारर 120000 फ्राइ गीबाांयैनी बन दालाइिीरनन बाहायनाय निरनन थािाय दानिायनाय दांिाां

30-40 थगददर दांिाांनन गुददिीर सालनन बाहायनाय, सेगुन काथजीां बानायनाय

बायददससना बाहायनी थािाय फिसा दानिायनाय दांिाां

50 फिसा दांिाांनन गुददिीर, थगददर दालाइिीर

सालनन बाहायनाय,सेगुननन नाांगीलिीर बानायनाय

दानदा / औवा 1000 औवा बेरा, िाननाय

हाग्रामा ननफ्राय आदार गीबाां बबबाांङै राहा गैया -

NTFP गीबाां बबबाांङै राहा गैया -

गुबुन राहा गैया -

फुुं खा: िाररलाइ - 4(A) गीजौयाव आरी समाज सलरथुमननफ्राय मीननाय गासै निरनन अनजजमा (*) = गड़ ैनिरनन नाांनाय फ्राय िाथथ-िाथथयै बबबाां (िाररलाइ-4 ननफ्राय (A) x 74 निरिीर ।

2.3. गाभमआररफीरनन हाग्रामायारर ददहुनथायखौ बुथुमनाय आरी बायनाय-फाननाय ।

निर निराव बाहायनायनन अनगायैबी,समाजयाररफ्रा हाग्रामाआरर ददहुनथायिौ बुथुमनानै जायगानन हाथायाव बायनाय-िाननायावबी सीनारी । सानजा महेनद्रपुर JFMC गासमयाररनन हाग्रामायारर ददहुनथायनन बुथुमनाय आरी बायनाय-िाननायिौ गाहायनन िाररलाइयाव हीनाय जाबाय ।

फाररलाइ -5 (A): सानजा महेनद्रपुर JFMC गासमयाररनन हाग्रामायारर ददहुनथायनन बुथुमनाय आरी बायनाय-िाननाय ।

हाग्रामायारर ददहुनथायनन मुुं

बायनाय-फाननायनन थाखाय बुथुमनाय बुथुमनायनन जायगा

बीथीर / दानफीर बुथुमबायथाग्रा नखरफीरनन अनजजमा

बबबाुंनन गड़।बुथुमखाुंनाय (केजज)

बन दिुाां बीथीर / गीजाां बीथीर

70 बीसीरफ्रीमबी 100-150 kg बबिाां-लाइिाांनन बागान

निरनन थािाय दानिायनाय दांिाां

दिुाां बीथीर / गीजाां बीथीर

- - -

बायददससना बाहायनी थािाय फिसा दानिायनाय दांिाां

दिुाां बीथीर / गीजाां बीथीर

- - -

औवा बीसीरनाांयै 75 बीसीरफ्रीमबी 10-15

थुख्ािीर

बबिाां-लाइिाांनन बागान

दानदा - - - -

हाग्रामा ननफ्राय आदार - - - -

NTFP - - - -

गुबुन - - - -

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3.3 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

गीजौनन सीमीन्दीजीां, गाहायनन िाररलाइआ थादेरिानाय बानजाथाव िीरमायथथिौ हीगीन ।

Page 20: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xvi

फाररलाइ -5 (B): हाग्रायारर ददहुनथायनन बुथुमनाय आरी बायनाय-फाननाय- थादेरफानाय फीरमायगथ [सानजा महेनद्रपुर JFMC]

हाग्रामायारर ददहुनथायनन मुुं गीबाुंद्राय बायनाय-फाननाय

बीरै बायनाय-फाननाय

हाग्रामायारर ददहुनथाय फाननायननफ्राय नखरफ्रीमबी मीननी हानाय मुलाम्फा गड़ (Average)

बन 100-150 kg

निरफ्रीमबी जायगानन हाथायाव िाननाय

500-800

निरनन थािाय दानिायनाय दांिाां हाथाय गैया हाथाय गैया हाथाय गैया

बायददससना बाहायनी थािाय फिसा दानिायनाय दांिाां

हाथाय गैया हाथाय गैया हाथाय गैया

औवा 10-15 निरफ्रीमबी जायगानन हाथायाव िाननाय

500-1000

दानदा राहा गैया हाथाय गैया हाथाय गैया

हाग्रामा ननफ्राय आदार हाथाय गैया हाथाय गैया हाथाय गैया

NTFP राहा गैया राहा गैया राहा गैया

गुबुन राहा गैया राहा गैया राहा गैया

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 4 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

2.4. हाग्रामायारर ददहुनथायनन गासै गीनाुंगथ - नखर आरी बायनाय-फाननायनन ।

सानजा महेनद्रपुर JFMC समाज सीद्रीमािीरनन हाग्रामा ददहुनथायनन गासै गीनाांथथनन गुबै राविौ गाहायाव हीनाय जाबाय– आगीलनन लेंङाइ-िीन्दी िीरमायथथनन सायाव सीनारनानै ।

फाररलाइ -6: सानजा महेनद्रपुर JFMC गासमयाररिीरनन हाग्रामायारर ददहुनथायनन गासै गीनाांथथनन ।

हाग्रामायारर ददहुनथायनन मुुं समाजआररनन नाुंगौगथ (केजज/ बीसीरारर)

िाररलाइ-4(B) ननफ्राय

गीबाुंद्राय बायनाय-फाननाय (Kg)

िाररलाइ 5(B) ननफ्राय

गासै गीनाुंगथ (Kg)

बन 130000 10000 140000

निरनन थािाय दानिायनाय दांिाां

- - -

बायददससना बाहायनी थािाय फिसा दानिायनाय दांिाां

- - -

औवा 1000 थखु्ािीर 150 थखु्ािीर 1150 थखु्ािीर

दानदा - - -

हाग्रामा ननफ्राय आदार - - -

NTFP - - -

गुबुन - - -

फुुं खा: िाररलाइ 4 (B) आरी 5 (B) नन बे िीन्दीिौ, आगीलनन बबलाइयाव हीनाय दां ।

Page 21: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xvii

3. हाग्रामा हीबथानायनन जजुंगाभसनी गीनाुं आयदा ।

3.1. हीबथानाय जेंनाफीर ।

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन हाग्रामा हीबथानायनन जजुंगाभसनी गीनाुं आयदानन गुबै बाथ्राखौ गाहायाव हीनाय जाबाय।

फाररलाइ -7: सानजा महेनद्रपुर JFMCनन हीबथानाय जेंनाफीर । जेंनानन रीखीमफीर सीमीनदी गीनाुं (नुंगौ / नुंङा) सानजाथाव (नुंगौ / नुंङा) जायगानन जुनारिीर गाांसी जानाय नुंगौ नुंगौ

गुबुन ओनसीलननफ्राय जुनारिीर गाांसी जानाय

नुंगौ नुंगौ

बेआइननन काथ दाननाय नुंङा नुंङा

काथनन ससिाव नुंङा नुंङा

जािबथायजीां अर िामनाय नुंङा नुंङा

हाग्रामानन हािौ दिलिालामनाय नुंङा नुंङा

गुबुनिीर नुंङा नुंङा फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 5 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

बेननफ्राय, बेिौ नुनी मीनीदद JFMC आ सानजाथावना हाग्रामा रैिाथथनन मीगा-मीथग जानाांनायफ्रा जादीां: (a) जायगानन जुनारिीर गाांसी जानाय ।

(b) बेआइननन हाग्रामा िीजीबस्ाांनाय ।

3.2. हाग्रामानन गाहायथाखीयाव फैनाुंनायनन जाहीनफीर ।

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन हाग्रामा गाहायथािीयाव िैनाांनायनन जाहीनिीरिौ गाहायाव हीनाय जाबाय:

(a) बेआइननन दानिायनाय दांिाां । [फुुं खा:मावनी गीनाां हाबािारर-3, िाररलाइ-3.6/ हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय]।

4. हाग्रामा जौगाथाय थाुंखखयाव थाफादेरनाय गाहाय गुदद मुवाफीर ।

गाहाइनन लेंङाइ िीन्दीयाव सानजा महेनद्रपुर JFMC हाग्रामा जौगाथायनन गाहाय थािादेरनाय गुदद मुवािीरिौ सावरायनाय जादीां,जेरै रैिाथथनन थाांखििीर,हाग्रामा जौगाथाय(जीथीनलानाय),िुसल जौगानाय,सालाइनाय आरी बायदद रीिीमनन िामानन मावनायिीर।

4.1. रैखागथ थाुंखख

गाहायाव हीनाय रैिाथथ थाांखिया, ससगाांनन लेंङाइ-िीन्दी 3.1 आव सावरायजािानाय जेंनािीरननफ्राय सानजा महेनद्रपुर JFMC

नन हाग्रामा रैिाथथनन राहािीरिौ सावरायनाय जायी ।

Page 22: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xviii

फाररलाइ -8: सानजा महेनद्रपुर JFMC नन रैखागथ थाुंखख रैखागथनन खामानन

[िाररलाइ 3.7 ननफ्राय आबुां िालामनाांगौ मावनी गीनाां हाबािारर (Proforma)-3

जेरै बाहायजाथावना]

हाग्रामा ओनसीलनन जायगा

राहाफीरखौ गथ मुुंखनाय

[लावथाय,

ओनसील, महर बायदद बायदद]

सम गीनाुंगथ हीनाय

[गीजौ / गेजेर /

गाहाइ]

समाजयारर बेरा ससमा गायनाय ओनसीलनन ससमा थथक िालामनाय

गाांसी जानाय बीथीर

गीजौ

अर रैिाथथ हाग्रामा ससांङाव - गीरान गरम एबा गीलीम बीथीर

गीजौ

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 7 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

बेननफ्राय, नैबेिौ नुनी मीनीदद सानजा महेनद्रपुर JFMCजीां सानजाथाव रैिाथथ राहािीरनन बबथाांखि नाजावनाांगौिीरा (गीजौ/गेजेर गीनाांथथ हीनायजीां)गाहायाव हीनायिीर बायदद।

(a) समाजयारर बेरा ।

(b) अर िामनायनन रैिाथथ ।

4.2. मावफुुं नाय (Operations) थाुंखखनन रीखीमफीर ।

सानजा महेनद्रपुर JFMC हाग्रामानन गाहाय थािीयाव िैनाय ओनसीलिीरिौ िाहामनी थािाय माविुां नाय थाांखिनन रीिीमिीरिौ गाहायाव हीनाय जाबाय।

फाररलाइ -9: सानजा महेनद्रपुर JFMCनन माविुां नाय (Operations) थाांखिनन रीिीमिीर ।

फाहामनाय (Treatment ) गीनाुंगथ (नुंगौ / नुंङा)

JFMCनन बबबान

(नुंगौ / नुंङा) माब्ला खालामनी

हागीन दान / बीसीर

फाहामनी थाुंखखनाय गुवार ओनसील (हेक्टर)

हाग्रामानन गाहाय थािीयाव िैनायिौ गाइसनफिननाय

नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा

दमिाां मुरा दानस्ाांनायिौ हीबथानाय नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा

दैनन दाथायजीां िाहामनाय नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा दैनन बबलीिीर नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा गाांसी आरी गाांसीयारर आबाद नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा औवा गाइनाय नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा बेगर िीनाय नुंगौ नुंगौ जुन -जुलाई

रीदा आरी खिसलनाय, दानसनाय आरी गाइनाय नुंगौ नुंगौ जुन –जुलाई

दानसिाफिननाय आरी थिा गाइनायजीां िाहामनाय नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा बेरा नुंगौ नुंगौ नभेम्बर – िेिुआरर NTFP 50 हेक्टर

समाजयारर बेरा नुंगौ नुंगौ जुन –जुलाई 100 हेक्टर

गुबुन हाबािाररिीर नुंङा नुंङा नुंङा नुंङा फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 9 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

Page 23: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xix

बेननफ्राय, नैबेिौ नुनी मीनीदद गाहायनन िाहामनाय माविुां िीर (operations) जायिौ सानजा महेनद्रपुर JFMCनन हाग्रामा ओनसीलाव थाांखिनाय जादीां ।

(a) बेगर िीनाय ।

(b) रीदा आरी खिसलनाय, दानसनाय आरी गाइनाय ।

(c) बेरा ।

(d) समाजयारर बेरा ।

4.3. हाग्रामा जौगाथाय थाुंखख – दावगानाय खामाननफीर आरी सीरजजथाय ।

गीजौजीां सीमीन्दी गीनाां बानजाथाव गुवार बेिेवनायिौ गाहायनन िाररलाइयाव हीनाय जाबाय ।

फाररलाइ -10: सानजा महेनद्रपुर JFMC आव हाग्रामा जौगाथायनन थाुंखखनाय । फाहामनाय (Treatment ) दुंफा गाइनायनन

भसुंनन खीन्दी ओनसील हेक्टराव

बेंखन गाइनायखौ

गीनाुंगथ हीनाय

रीखीमफीर गुवारगथ

(भमटार x

भमटार)

समथथांगायारर हेिाजाबजीां जािाांिाफिनाय

(लानदाां जायगायाव गायनायजीां)

साल, सेगुन,

गामारर, 4m x 4m

बेंिन गाइनाय 200 गीजौ साल,

सेगुन,

गामारर, ससच्च,

3m x 3m; 2m x 2m

ननम, आमला, बाहेरािीरनन गाइनाय (मुसलयारर लाइिाांिीर गाइनाय)

50 गीजौ NTFP 2m x 2m

जौगाहीनाय लाइिाां गाइनाय - -

थीांजीांयै लाइिाां गाइनाय - - - -

गुबुन - - - -

गासै ओनसील (हेक्टरनन ससांङाव ) 250 - - -

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 8 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

Page 24: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xx

4.4. हाग्रामा जौगाथाय – मावफुुं थाुंखख

साल गलायमीनदेर आरी लीगी बबफाुंफीरनन बेंखन दमफाुं गाइनायनन मावफुुं थाुंखख । दमिाां गाइनायनन मुां : साल गलायमीनदेर आरी लीगी बबिाांिीरनन बेंिन दांिाां गाइनाय

दांमिाां गाइनायनन थथसम : 2016-17 ननफ्राय to 2025-26 ससम (10 बीसीर)

दांमिाां गाइनायनन ओनसील : 100 हेक्टर

गुवारथथ : 3m X 3 m-1100 हेक्टर िायाव दांिाां िुसल

गायगीन दांिाां िुसलनन अनजजमा : 110000 (44000 फ्राय िाथथ-िाथथ।बीसीराव)

बेंिनिीरनन अनजजमा : 4 अनजजमािीर (मीनिायाव 25 हेक्टर )

रीिीमिीर :साल; लीगीयारर-गामबारर,सससु, थथटासाब,बायदद बायदद ।

हारिीर : APFBCS जीां गनायथथ मीननाय बाददयै (मीनफ्रीमबी नै बीसीरनन उनाव 20% बाांनाांगौ)

राुंखाजन्थयारर बीसीर

हाबाफाररफीर

2016-17

जौगािाांबीफिननी थिाय जुथे गीनाां जायगा सायिनाय – समथथांगायारर राहाजीां बेगर गीग्लैनायनन सम्भावनािौ नायबबजजरनाय-जजब जजबबनन आिुथायाव हेंथािीरिौ थथ िालामनाय - 100 हेक्टरनन िमनांयै ओनसील,ददभसम्बर-जानुवारर दानाव हानन ससमा थथ िालामनाय,हािौ 4 बेंिनाव बाहागी िालामनाय,हानन जौगाथाय,हानन िामानन मावनाय @ Rs 1000/हेक्टर ।

2017-18* बेंिन गाइनाय 3m x 3m, 1111 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपिल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

2018-19*

बेंिन गाइनाय 3m x 3m, 1111 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

थगबब गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2019-20*

बेंिन गाइनाय 3m x 3m, 1111 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

नैथथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2020-21*

बेंिन गाइनाय 3m x 3m, 1111 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

थामथथ गाांसी रजनाय 2021-22* 4थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2022-13* 5थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2023-24* 6थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2024-25* 7थथ गाांसी रजनाय

2025-26* 8थथ गाांसी रजनाय

* दमिाां-लाइिाांिौ गीगी लाखिनी थािाय बाांद्राय रीजािौ सेरेंगा िालामनाय िामाननिौ दमिाां गाइनायनन मीनफ्रीमबी 5 बीसीरनन उनै-उनै लानाांगौ ।

Page 25: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxi

गलाइमीनदेर सीमखीर लाइफाुं गाइनायनन बेंखन दमफाुं गाइनाय मावफुुं थाुंखख–लीगीयारर दमफाुं सेगुन,

बन आरी औवा । दमिाां गाइनायनन मुां : गलाइमीनदेर सीमिीर लाइिाां गाइनायनन बेंिन दमिाां गाइनाय- लीगीयारर दमिाां सेगुन, बन

आरी औवा । दमिाां गाइनायनन थथसम : 2016-17 ननफ्राय 2025-26 ससम (10 बीसीर)

दांमिाां गाइनायनन ओनसील : 100 हेक्टर

गुवारथथ : 2m X 2 m-2500 हेक्टर िायाव दांिाां िुसल

गायगीन दांिाां िुसलनन अनजजमा : 2,50,000 (62,500) फ्राय िाथथ-िाथथ।बीसीराव)

बेंिनिीरनन अनजजमा : 4 अनजजमािीर (मीनिायाव 25 हेक्टर) रीिीमिीर :सेगुन; आजार-लीगीयारर, िराइ, ियार, ससच्च,जजया, अरजुन, घरा ननम, औवा

(जादट, िाक, भलका, बबजजसल),बायदद बायदद

हारिीर : APFBCS जीां गनायथथ मीननाय बाददयै (मीनफ्रीमबी नै बीसीरनन उनाव 20% बाांनाांगौ)

राुंखाजन्थयारर बीसीर

हाबाफाररफीर

2016-17

जौगािाांबीफिननी थिाय जुथे गीनाां जायगा सायिनाय – समथथांगायारर राहाजीां बेगर गीग्लैनायनन सम्भावनािौ नायबबजजरनाय-जजब जजबबनन आिुथायाव हेंथािीरिौ थथ िालामनाय - 100 हेक्टरनन िमनांयै ओनसील,ददभसम्बर-जानुवारर दानाव हानन ससमा थथ िालामनाय,हािौ 4 बेंिनाव बाहागी िालामनाय,हानन जौगाथाय,हानन िामानन मावनाय @ Rs 1000/हेक्टर ।

2017-18* बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

2018-19*

बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

1थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2019-20*

बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

2थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2020-21*

बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय

3थथ गाांसी रजनाय

2021-22* 4थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2022-13* 5थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2023-24* 6थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थैनाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2024-25* 7थथ गाांसी रजनाय

2025-26* 8थथ गाांसी रजनाय

* दमिाां-लाइिाांिौ गीगी लाखिनी थािाय बाांद्राय रीजािौ सेरेंगा िालामनाय िामाननिौ दमिाां गाइनायनन मीनफ्रीमबी 5 बीसीरनन उनै-उनै लानाांगौ ।

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 10 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

Page 26: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxii

काथ नुंङै हाग्रामा ददहुनथायनन बेंखन लाइफाुं गाइनायनन थाखाय मावफुुं थाुंखख । दमिाां गाइनायनन मुां : NTFP दमिाां गाइनाय

दमिाां गाइनायनन थथसम : 2016-17 ननफ्राय to 2025-26 ससम (10 बीसीर)

दमिाां गाइनायनन ओनसील

: 50 हेक्टर

गुवारथथ : 2m X 2 m-2500 हेक्टर िायाव दांिाां िुसल

गायगीन दांिाां िुसलनन

अनजजमा

: 1,25,000 (31,250) फ्राय िाथथ-िाथथ।बीसीराव)

बेंिनिीरनन अनजजमा : 4 अनजजमािीर (मीनिायाव 25 हेक्टर )

रीिीमिीर : आमला,दहसलिा, भमरा, बहेरा,थाइजौ, गुवाभा, ननम, अरजुन,बायदद बायदद

राुंखाजन्थयारर बीसीर

हाबाफाररफीर

2016-17

जौगािाांबीफिननी थिाय जुथे गीनाां जायगा सायिनाय – समथथांगायारर राहाजीां बेगर गीग्लैनायनन सम्भावनािौ नायबबजजरनाय-जजब जजबबनन आिथुायाव हेंथािीरिौ थथ िालामनाय - 50 हेक्टरनन िमनांयै ओनसील,ददभसम्बर-जानुवारर दानाव हानन ससमा थथ िालामनाय,हािौ 4 बेंिनाव बाहागी िालामनाय,हानन जौगाथाय,हानन िामानन मावनाय @ Rs 1000/हेक्टर, 3 सुगीनाां तारनन बेरा 2800

RM @ Rs56.36/RM । 2017-18* बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां

ससनायथथजानाय ।

2018-19*

बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय ।

1थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थनैाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2019-20*

बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय।

2थथ गाांसी रजनाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थनैाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय

2020-21*

बेंिन गाइनाय 2m x 2m, 2500 लाइिाांिीर /हेक्टर- एपप्रल-जुननन बीथीर समाव; ओनसीलिौ GPSजीां ससनायथथजानाय ।

3थथ गाांसी रजनाय आरी बबजौ दानस`नाय (Prunning)

2021-22* 4थथ गाांसी रजनाय आरी बबजौ दानस`नाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थनैाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय ।

2022-13* 5थथ गाांसी रजनाय आरी बबजौ दानस`नाय; ससगाांनन बीसीराव गायलाांनाय थनैाय एबा नीरजजया दांिाां िुसलिौ गायिाफिननाय ।

2023-24* 6थथ गाांसी रजनाय आरी बबजौ दानस`नाय

2024-25* 7थथ गाांसी रजनाय

2025-26* 8थथ गाांसी रजनाय

Page 27: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxiii

4.5. बबफाुं फुभल जावयैनायनन जौगाथाय थाुंखख ।

सानजा महेनद्रपुर JFMC बबिाां िुसल जावयैनाय जौगाथायनन थाांखिआ गाहायाव हीनाय बायदद रीिीमनन बबिाां िुसल जावयैनायनन सायाव सीनारी ।

(a) JFMCनन सुबुांिीरनन बबिाां िुसल जावयैनाय (लीगीसे बबिानारर बबिाां िुसल जावयैनाय) गुवार बेिेवथथिौ गाहायाव हीनाय जाबाय ।

JFMCनन बबफाुं फुभल जावयैनायफीर । गाहायनन िाररलाइया सानजा महेनद्रपुर JFMC बबिाां िुसल जावयैनायनन गुवार बेिेवथथिौ हीदीां । JFMC नन हाबािाररयाव बबिानारर बबिाां िुसल जावयैनायाबी लीगीसे दां ।

फाररलाइ -11 (A): सानजा महेनद्रपुर JFMCनन बबिाां िुसल जावयैनायिीर बबफाुं फुभल जावयैनायनन जायगा

रीखीमफीर

जौथायनन बीसीर फुभलनन अनजजमा बबबुुंगथफीर

गासमनन गेजेरावनी

गाहाय – साल, सेगुन

2016-17

37000 2017-18 नन गायनी गीनाां हाबािाररयाव दांिा िुसल जगायनाय

गामबाररनन लीगीयारर ,

ससच्च, दटथासाप, बायदद बायदद

37000

NTFP 50000

गाहाय– साल , सेगुन

2017-18

37000

2018-19 नन गायनी गीनाां हाबािाररयाव दांिा िुसल

जगायनाय

गामबाररनन लीगीयारर ,

ससच्च, दटथासाप,

घराननम, ियार,बायदद बायदद

37000

NTFP 45000

गाहाय– साल , सेगुन

2018-19

37000

2019-20 नन गायनी गीनाां हाबािाररयाव दांिा िुसल

जगायनाय

गामबाररनन लीगीयारर ,

ससच्च, दटथासाप,

घराननम, ियार,बायदद बायदद

37000

NTFP 40000

गाहाय– साल , सेगुन 2019-20 37000

2020-21 नन गायनी गीनाां हाबािाररयाव दांिा िुसल

जगायनाय

गामबाररनन लीगीयारर ,

ससच्च, दटथासाप,

घराननम, ियार,बायदद बायदद

37000

NTFP 40000

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 11 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

Page 28: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxiv

4.6. जीथीनलानायनन थाुंखख - 10 बीसीर ।

सानजा महेनद्रपुरJFMC आव बबिाां िुसल गाइनायिौ जीथीनलानायनन थाांखििौ गाहायाव हीनाय जाबाय।बेयी 10 बीसीरससम सीसलगीन।

(A) काथनन रीखीमफीर- साल, सेगुन आरी लीगीयाररफीर ।

फाररलाइ -12 (A): सानजा महेनद्रपुर JFMCनन बबफाुं गायनाय जीथीनलानायनन थाुंखख

बीसीरफीर फाहामनाय

2016-17 ननफ्राय 2025-26 ससम माविुां बबथाांखियाव हीनाय बाददयै साल गलाइमीनदेरजीां लीगीयारर बबिाांिीरनन बेंिन बबिाां गाइनाय

2016-17 ननफ्राय 2025-26 ससम माविुां बबथाांखियाव हीनाय बाददयै सेगुनजीां लीगीयारर बबिाांिीर, बननन बबिाां आरी औवा बबिाांिीरनन गलाइमीनदेर गीथाां बबिाां गाइनाय ।

फुुं खा: हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

(B) औवा

फाररलाइ -12 (B): सानजा महेनद्रपुर JFMCआव औवा बबफाुं गाइनायनन जीथीनलानाय थाुंखख

बीसीरफीर फाहामनाय 2016-17 ननफ्राय 2025-26 ससम माविुां बबथाांखियाव हीनाय बाददयै सेगुनजीां लीगीयारर बबिाांिीर, बननन बबिाां

आरी औवा बबिाांिीरनन गलाइमीनदेर गीथाां बबिाां गाइनाय ।

फुुं खा: हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

(C) खाममीन बननन बबफाुं गाइनाय

फाररलाइ -12 (C): सानजा महेनद्रपुर JFMCआव खाममीन बननन बबफाुं गाइनायनन जीथीनलानाय थाुंखख

बीसीरफीर फाहामनाय 2016-17 ननफ्राय 2025-26 ससम माविुां बबथाांखियाव हीनाय बाददयै सेगुनजीां लीगीयारर बबिाांिीर, बननन बबिाां

आरी औवा बबिाांिीरनन गलाइमीनदेर गीथाां बबिाां गाइनाय ।

फुुं खा: हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

(D) NTFP / मुभलयारर बबफाुं गायनाय

फाररलाइ-12 (D): सानजा महेनद्रपुर JFMC आव NTFP / मुभलयारर बबफाुं गायनायनन जीथीनलानाय थाुंखख

बीसीरफीर फाहामनाय 2016-17 ननफ्राय 2025-26 ससम काथ नांङै हाग्रामा ददहुनथायनन बेंिन बबिाां गायनायनन थािाय माविुां थाांखि

फुुं खा: हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

4.7. बायदद रीखीम खामानन मावनायफीरनन थाुंखख।

सानजा महेनद्रपुर JFMC आव बायदद रीखीम खामानन मावनायफीरनन थाुंखखखौ गाहायाव हीनाय जाबाय।

फाररलाइ -13): सानजा महेनद्रपुर JFMCआव बायदद रीखीम खामानन मावनायफीर

खामानन मावनायफीर गीनाुंगथ (नुंगौ / नुंङा) बबबान दान / बीसीर ओनसील (हेक्टर)

बेबायदद थाांखि गैया - - - -

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 13 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

Page 29: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxv

5. आसाफाररथाव मुलाम्फाफीर ।

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन सीद्रीमािीरजीां सांरैिा हीजानाय हाग्रामाननफ्राय आरी लीगीसे गास ै बेबकथािीरिौ गावनन गेजेराव रानज्लायनाय राहाननथािाय आसािाररथाव मुलाम्िािौ नैबे लेंङाय िीन्दीयानी जगायना हीयी ।

5.1. बन आरी गाुंसीननफ्राय आसाफाररथाव मुलाम्फाफीर ।

गीजौननिौ सानजा महेनद्रपुर JFMCनन थािाय गाहायाव िाररलाइजीां हीनाय जाबाय। नैबे हाग्रामा जौगािाां थाांखिनन ससांङाव बबनन सीद्रीमािीरजीां सांरैिा हीजानाय हाग्रामाननफ्राय मुलाम्िािीरिौ आसािारर जायी ।

फाररलाइ -14: सानजा महेनद्रपुर JFMCनन सीद्रीमािीरजीां सांरैिा हीजानाय हाग्रामाननफ्राय आसािाररथाव मुलाम्िािीर

आयदा (Item) दान बीसीर (फीरमायग्रा) बबबाुं

बन गासै बीसीरनाांयै 2020-21 ससगाांनन बीसीरै निरसेयाव 2 कुन्टेल है

निरनन थािाय काथ गासै बीसीरनाांयै 2025-26 ससगाांनन बीसीरै निरसेयाव 2-3 दांिाांनन थखु्ा

बायददससना बाहायनी थािाय फिसा काथ गासै बीसीरनाांयै 2025-26 ससगाांनन बीसीरै निरसेयाव 6-7 दांिाांनन थखु्ा

औवा 2017-18 ससगाांनन गां- 100 थखु्ािीर

दानदा - - -

गाांसी आरी हाग्रामा दांिािीरननफ्राय आदार

NTFP जुन – जुलाई 2021-22 ससगाांनन 1 MT

हाजजरा बबिाां गायनाय आरी गाांसी रजनाय बीथीर

2016-17 ससगाांनन -

गुबुन - - -

फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 14 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

5.2. राहाफीरखौ रानज्लायनाय

मुलाम्िानन थािाय राहािीर रानज्लायनायिौ सानजा महेनद्रपुर JFMC सीद्रीमानी गाहायाव ददजन्थनाय जादीां । फाररलाइ -15: सानजा महेनद्रपुर JFMC नन थाखाय राहाफीरखौ रानज्लायनाय।

खाजन्थ आयदाफीर

समानै राननाय जाथीां काथ नांङै हाग्रामा ददहुनथाय (NTFP) सीद्रीमािीरनन उदाांयै जगायनाय जाथीां बन

गुबुन िाजन्थिीर काथ नांङै हाग्रामा ददहुनथाय (NTFP)नन िामानन माविुां नाय फुुं खा: मावनी गीनाां हाबािारर -3, िाररलाइ-3. 15 / हाग्रामा बबिानाव मावग्रा सीद्रीमा आरी समाजनन सीद्रीमािीरजीां सावरायनाय।

Page 30: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxvi

उफ्राफीरनन फाररलाइ

उफ्रा फारर नुं मीखाुं बबलाइ बबलाइ नुं

1 मानसावगाररफीर xxvii-xxix

गासमनन मानसावगारर xxvii

गासम समाजनन मानसावगारर xxviii

गासम सम्पदिीरनन मानसावगारर xxix

2 गाभमनन हा बाहायनाय मान सावगारर(GIS) xxx

3 PRA उनसीलीुं xxxi

समाजारर मानसावगारर एरनाय xxxi-xxxiii

धीनसमिनतनन थािी राननाय xxxiii-xxxiv

बबजजरना नाइफिनायनन समिारर xxxiv-xxxv

जजउ राहा माविाररनन बीथीरारर मानसावगारर एरनाय xxxvi-xxxvii

भेन नक्सा (Venn Diagram ) xxxviii

िापादट ( Chapatti) xxxix

सायिजानाय थािीिीरिः मुलाम्िा गीनाां जजउराहा आरी EPA माविारर xl

4 सावगाररफीर xli-xlii

5 JFMC सीद्रीमािीरनन िाररलाइ xliv

6 िाररलाइ आबुां िालामनाय मावनी गीनाां हाबािारर (नां -1 ननफ्राय -4 ससम)

िाररलाइ नां 1 ननफ्राय 37

xlv-lii

7 जजउराहा सीमजजनाय हाबािाररिीरनन थािाय दान मीनग्रािीरनन ससनाय जानायनन िाररलाइ।

liii

Page 31: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxvii

उफ्रा 1

गाभमनन मानसावगारर:

Page 32: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxviii

समाज मानसावगारर:

Page 33: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxix

सम्फदनन मानसावगारर:

Page 34: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxx

उफ्रा 2

गाभमनन हा बाहायनाय मान सावगारर(GIS)

Page 35: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxi

उफ्रा 3

PRA मावफारर

PRAनन जायगा आरी समफारर :

बाहागी लाग्राफीरनन अनजजमा : 60

सम : 11.30 pm, 8th June 2016

थावनन : JFMCनन आिादथगरर न`

िाररलाइ – 3.1 सानजा महेनद्रपुर JFMC नन ससांयाव थानाय गासमिीरनन सुांद ससनायथथ । फारर नुं गाभमनन मुुं नखरनन अनजजमा सुबुुं अनजजमा

गासै हौवा दहन्जाव

1 सानजा महेनद्रपुर 44 220 115 105

िुिा:िीथार नायददांनाय

गुबुन गुबुन PRA िायदा बाहायनानै PRA उनसीलीां मावनाया जाबाय:

a) समाजयारर मानसावगारर एरनाय

b) सम्िथथनन रुजुथाय

c) बबजजरना नाइफिनायनन समिारर

d) बीथीरारर बबजजरनाय (e) िापानत नक्सा ( Chapatti diagram)

3.1 समाजयारर मानसावगारर एरनाय :

सानजा महेनद्रपुर JFMC नन समाज-राांिाजन्थयारर थाथायिौ बेरिाांहीनी थािाय समाजयारर मान सावगाररनन हेिाजाब लानानै निरिीरनन महर,िरायसासलनन अनजजमा, समाजनन गुदद दाथाय आरी बबसीरनन गेजेराव धीरीम ससबबनाय आरी िीथायनायिौ िीरमायनाय जादीां । बबथाांखिनन बागै साांग्राांथथ मावबादािौ आगीललावनी माविाांबाय । बबननिायनी मानससफ्रा PRA िाररिानथथयाव गीरलैयैनी समाजयारर आिादसासलयाव िौसेयै िैदीांमीन । समनन आांिालनन थािाय गासम दावबायथथांनाय हाबािाररिौ दीनथनाय जादीांमीन।गासमयाररफ्रा मानसावगारर एरनाय हाबािाररयाव गीख्ीांयै आरी गीसी िुससयै बाहागी लादीांमीन।

थगबब थगबबयाव गासमनन सुबुांिीरिौ गासमनन गुबै लामानन सावगाररिौ एरनी हीनाय जादीांमीन आरी बबनन उनाव बबथाांमीनिौ गावसीरनन निरिीरनन आरी गीनाां समाजयारर जायगािीरजीां लीगीसे सरकारर माविुसलिीरनन मान सावगाररिौ PRA

हानजानन मदद लानानै एरनी हीनाय जादीांमीन । गाव गीसी जानानै सानै सुबुांआ बे हाबािाररयाव गासमयारर आरी हानजािौ मदद हेिाजाब हीिैदीांमीन । गासै गासमयाररफ्रानी गावसीरनन निरिीरिौ मान सावगाररयाव ददनथथना हीदीांमीन । उनाव बे मानसावगारर एरनाय हानजा सीद्रीमािीरा बबसीरनन निर जेरैबायदद पाक्का,आद्रा पाक्का,IAY आरी थुरर न` िीरिौ जगायना बबददनथथनन सीमीन्दै िीरमायथथना हीयी।

Page 36: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxii

िाररलाइ 3.2: गासमनन सीमीन्दै िीरमायथथ

समाजयारर फीरमायगथ

गाभम सानजा महेनद्रपुर

गासै सुबुां अनजजमा 220

हौवा 115

दहन्जाव 105

गासै निरनन अनजजमा 44

िािा न` नन अनजजमा 0

थुरर न` नन अनजजमा 44

आद्रा िािा न` 0

हा भसनायगथनन भसमा दालाांिीर 2

नाला 14

दैमा 1

समाजआरर हेन्द पाम्प ( Hand pump ) 5

दैिर 3

दमिल 15

गेलेग्रा गाांसीयारर िीथार 1

समाजयारर मान सावगारर नाथगरसांनाय:

समाजयारर मानसावगारर एरनायाव बाहागी लाग्राफ्रा सांना मीननाय बाददब्ला गासै 44 निरिीरानी थुरर निर एबा गीथाां निरिीर । गीररब ससमा ससांयाव(BPL)गीग्लैनाय गासमयाव गांसेबी आद्रा पाक्का निर आरी IAY निर गैयामीन। बे िीरमायैदद सीरकारनन IAY बबथाांखिया बे ओनसील गासमनन गीरीब सुबुांिीरनन ससम नाांगौ रीिीमै हेिाजाब हीनी हायािै ।

निरिीरजीां लीगीसे गीनाां जायगा जेरै- िरायसासलिीर,गेलेग्रा िीथार, दैिर,थानसासल, दमिल आरी दालाांिीर बाइददिौबी मान सावगाररआव ददनथथनाय जादीां।

गासमयाररिीरनन गाहाय दैनन िुां िािीरा जादीां- समाजआरर दमिल आरी दैसािीर आरी गासमयाररिीरनन थािाय सानफ्रीमबी ददनाव बाहायग्रा दैमा । नाथाय बे दैिौ 4-6 दानससमल` मीनी (दैज्लाां बीथीरनन समाव) ।

सीलीांथायनन थािाय गासमयाव गांसे गुदद िरायलासल दां । नाथाय गीजौ गुदद आरी गीजौससन सीलीांथायनन थािाय झारबारर ससम थाांनी गीनाां जायी, गासम ननफ्राय 4 फकिःसमिः गीजानाव । गासमयाव गांसे अांगनबादद समरु दां नाथाय थारैनी गीसी नाांनाय गुदद गीनाां िाबुिीर समरुयाव गैयामीन।

गासैबी सुबुां समाजयानी बड` आरी ST हाररनन । गासै गासमयाररिीरानी दहन्द ुधीरीमनन ।

Page 37: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxiii

भमगथनी गीनाुं :

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन गासमयाव मीजब्लबआररनन राहा गैया। थेवबी, बबसीरी मािासे जनथ्रनन मीजब्लबयारर जेंना गीनाांथथ जानाय मािासेफ्रा सान मीजब्लबनन गीही बाहायी । बे JFMC गासमयाव गासमयाररिीरहा LPGनन जगाजग गैया। निरिीरा दाससमबी हाग्रामानन सायाव सीनारी आरी बबसीर सांनायनन थािाय बन बाहायी।

हाग्रामा गाहाइ थािीयाव िैनायनन थािाय हाग्रामा बबिाना लीबा लाखियी , बबसीरी बाहायनी थािाय हाग्रामाव बन बुथुमी ।

गुदद सावसस्यारर समरुजीां लाइजामि माविुसलिीरिौ JFMC ननफ्राय 4 फकिःसमिः गीजानाव थानाय झारबाररयाव थानायिौ नुनी मीनी । गासमआररफ्रा देहा आनजादनन थािाय गीलाव लामा हानथथनी गीनाां जायी।

बे JFMC आव समाज आिादसासलनन राहा गैया जेराव बायदद रीिीमनन मेलिीर जायी । गाहाय मेलिीरा जेरै-ग्राम पनिावट मेल,गासमनन गाहाय मेलिीर,हाग्रामा बबिाननन मेलिीर,आरी गुबुन राजिानथथ सीमीनदै मेलिीर । बबननिायनी,बे गासमनन मीनसे गाहाय गीनाांथथिीर ।

जाय जजब-जुनार फिससनी हानाय निरा जुनारिीरनन थािाय आदारनन राहािीरिौ ओनसीलनन हाग्रामा सम्िदनन सायाव सीनारी । JFMC नन मीननै गासमआ िसलनन नारा, बबिाांिीरनन आदार, गीथाां आदार आरी गाांसीिीरनन सायाव आबुांयै सीनारी।िीथाराव थालाांनाय बेसादफ्रा जाबाय आबाद थथसलयाव आबादिौ ददिाांनायनन उनाव थालाांनाय आद्रािीर।बे थालाांनाय बेसादफ्रा जाबाय फिथाय बबलाइ बबबारनन थारा,गम बाइददनन नारा,बबलाइिीर आरी सबाय-मथर बायददनन बेगरिीर।

बेहाय एसे गाांसीबारर दां जेरावहाय गासमआररफ्रा मीसौ-मैसीिौ फिससयी।बे िीथारफ्रा बाांद्रायानी 6

दानससमहालागैल थायी।बीथीरारर गासी रजनाया सहाय िालामी जेब्ला िायिा जायगानन गाांसीबाररयाव जाहीनानै आलदा जायगािौ दीनथनायाव गासी रजिाांफिनहीनी हायी।

सानजा महेनद्रपुर JFMCनन गासमआररफ्रा सप्ताआरर हाथाय जानी थािाय 8 फकिःसमिः गीजान लामा हानथथनानै पाटगावनन हाथायससम थाांनाांगौ जायी ।निरनन गीनाां बेसादिीर जेरै-दी-दीिील,आसान,ससजीम आरी लेिाबबलाइ रेबगन बायदद मुननहारर मुवािीरिौ गुबुन गुबुन गलायाव िाननाय जायी।

3.2 सम्फगथनन थाखी राननाय:

सम्पथथनन थािी राननाय एबा आिुथथयै थािी राननाया, समाजनन सीद्रीमािीरिौ सम्पथथयाररनन गुबुन गुबुन थािीिीरिौ बबजजरसांनाय हाबािाररयाव बाहागी लािायी । बे माविाररनन गेजेरजीां बबजजरसांग्राफ्रा बबथाांखि मुलाम्िाथगररिीरनन समाज-राांिाजन्थआरर थािी राननायिौ थथ िालामी, बेजीां लीगीसे ओनसीलनन सुबुांिीरनन आबुां बबजजरथथ आरी सम्पथथिीरिौबी रीिायै ददनथथना हीयी।

गाहायनन आदबिीरनन गेजेरजीां सम्पथथनन थािी रानायिौ माविुां नी हायी -

a) हानन बबगीमा b) थाांना थानायनन राहा

बेबायददनी 4.55 जौिीन्दी सुबुांआ गीररब, बबनननी 95.45 जौिीन्दीिौ गेजेर थािीनन समथथमीनी आरी धीहीननिौ 0 जौिीन्दी बाहागी हीनना समथथमीनी । गीरीब थािीनन बाांससन मानससफ्रानी नेम मथेयै ददन हाजजरा िामला मावनाय जाया, बबसीर एिमब्ला मालायिीरनन हािौ आदद लानायी ।

Page 38: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxiv

सावगारर 3.1:सम्फगथ थाखी राननाय

Wealth Ranking Analysis

poor

middle class

rich

3.3 बबजजरना नायफफनायनन समफारर :

गीदीनन गीनाां जाररसमनयारर जाथायिीरिौ समनथथनी थािाय हानजाया बबजजरना नाइफिनायनन समिारर लायी । ओनसीलनन थाथायिीरनन बागै मीनथथनी थािाय हानजानन सीद्रीमािीरा गावबुरा, बैसी गीरा सुबुांिीरजीां सावरायलायी। लीगीसे बे जाथायिीरजीां माबाइदद मीगा-मीथग जाबीदीां आरी गासम जौगानायाव बे जाथायिीरनन गीहीमा माबाइदद, बेिौ मीनथथनी थािाय गासमनन लाइमीनिीरजीांबी सावरायलायी । समिारर बबजजरसांनायनन उनाव जीां मीननी हानाय जाथायिौ गाहायाव मुांिनाय जाबाय ।

5 %

middle class 95 %

poor

rich 0 %

Page 39: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxv

फाररलाइ 3.3: बबजजरना नायफफनायनन समफारर

माइथाय जाथाय रीखीम

1947 गासमआ बिथथसिीरजीां गायसनजानायमीन लुनाय

1947 बे गासमनन मानससफ्रा दथमा, बालहाइबारर,ससािाता आरी बायदद जायगाननफ्राय िैना थािैनाय ।

लुनाय

1947 थानसासल गायसनदीांमीन लुनाय

1950 बानिा दैमािौ हीबथानानै सामुिा दैमािौ सीरजजनाय जादीांमीन।

लुनाय

1978 गासमयाव गीिाब दैनन बाना आबहावा

1980 गासमयाव गीिाब दैनन बाना आबहावा 1980-1987 दांिाां दानस्ाांनाय आबहावा

1982-83 गासमनन थगबब साखख् मावनाय िीरीांथगरर समाज

1986 झारबाररनन हाग्रामा िीन्दी माविुसलआ ABSUनन जाांखख्थायाव िारिीमायी। ,

समाज

1990 सामुिा दैमायाव दैनन आांिाल आबहावा 1995 दै आांिालनन थािाय गासमयाव आबाद मावनाय जाया। आबहावा

1995 दै आांिालनन थािाय गासमयाव आबाद मावनाय जाया। आबहावा

1996 & 1998 क`क्राझार जजल्लायाव हाररमायारर दाांङाबाजज जादीांमीन।

समाज

2006-07 PWDनन लामा बानायनाय बानायनाय

2007 JFMC गायसननाय समाज

2009 थगबब माय सौग्रा समल जागायदीांमीन । समाज

2015 गासमयाव दैनन आांिाल आबहावा

1947 माइथायाव दथमा,बालहाइबारर,ससािाता गासमनन मानससफ्रा बे जायगायाव िैनानै सानजा महेनद्रपुर मुांङै गासम गांसे गाइसनिैयी। जायगा नागारना िैनायनन गुबै जाहीनफ्रा जाबाय हानन आांिाल,दै आरी िामला मावनी थािाय। 2006-07 माइथायाव गासमनन लामािौ PWDआ बानायदीांमीन।

बे गासमयाव गेदेर मीनसे जेंनाजीां मीगा-मीथग जानाांगौजानाया जाबाय बीसीरनाांयै दैनन आांिाल जानाय। बे जाहीननन थािायनी आबाद मावनायिौ 1995 आरी 2004 माइथायनन समाव नुनीमीनािैमीन। बावहाय 1978 आरी 1980 माइथायाव गीिाब दैबाना जादीांमीन आरी गासमनन मानससफ्रा गाजियै िहा जादीांमीन । इां 2007 माइथायाव दानन जथाइ हाग्रामा सामलायथगरर आिादिौ(JFMC) गाइसनदीांमीन।

सीलीुंनाय:

• गासमआ सािाथथनन गासमनन हा गैयै आांिालिौ सुिुां नी थािाय दाजादीांमीन।

• इां 2006 माइथायाव थगबब गावसुांथा हानजा(SHG)दानायनन उनननफ्राय गासमआररफ्रा िायिा समाजआरर िामानन मावजेनी जेरै- JFMC (2007) दानाय ।

Page 40: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxvi

3.4 जजउ राहा मावफाररनन बीथीरआरर मान सावगारर एरनाय :

ओनसीलनन सुबुांफ्रा सुजुनानै ददहुननाय बीथीरारर िाररलाइआ बबसीरनन गीसी गुदुांयै लानाय बीथीरारर माविाररिीरनन सायाव िैनी हानाय हेंथा एबा गाजि गीहीमिीरिौ ददनथथना हीदीां ।

हानजायारर सावरायनायनन सायाव आयदािीरिौ आिुथथयै लादीां(मीननाय िीरमायथथिौ हेिाजाब हीनी), बीथीरारर िाररलाइिौ जेब्लाबी हा नन सायाव अन्थाय एबा बेगरिीरिौ नाांगौ बादद जायगायाव बाहायनानै सुजुनाय जादीां ।

बीथीरारर बाांनाय आरी िमायनायिौ ददनथथिुां नी थािाय सरासनस्ा ग्राि हाांिीनन मदद लानाय जादीां । बीथीरारर सीलाइ-सल जानाय सावगारर आरी थासाररिौ िीरमायनी थािाय मीनसे िाररलाइ बीसीरसेनन थािाय जथायनी हायी। अिा हानाय, िसलनन थािी, िामलानन बेसेन,िामलानन बबबाां,गुबुनाव िामानन मावहैनाय, सुबुां बेराम जानायनन जाथाय,िरसानन बबबाां बायदद बायदद । गीनाां समिारर जेरै, िुजा-िीरबी बे गासैिौबी बीथीरारर सीलाइ-सल िाररलाइयाव सलरथुमनी हायी ।

बीथीरारर मान सावगाररयाव बीथीराव जानाय गुबुन-गुबुन आबादिीरिौ सरजाबना लानी हायी । बीथीरारर मान सावगाररयाव जीां आबादनन िसल आरी समिाररनन रीिीमथाम माविारर थामदहनबा िीनाय, आबाद मावनाय, आबाद दैिाांनाय आरी बीसीरनन गासै आबादिौ रीिायै िीरमायनी हायी ।

बीथीरारर मानसावगारर ननफ्राय मीनथथनी हाबायदद बे ओनसीलनन गाहाय आबादफ्रानी जादीां-माइसासल माय,जुांिाम,हायजें,भेनदद ,ससबबां, थाइबें फिथाइ , था सीमसल आरी गुबुन गुबुन । बबनन अनगायैबी गेवलाां हानजायारर सावरायनाय (FGD) ननफ्राय बे (JFMC) ओनसीलनन गुबुन गुबुन गाहाय जजउ राहािीरा जादीां- जजब-जुनार फिससनाय(अमा,दावमा-दावसा फिससनाय),दानाय-लुनाय, सानफ्रीमबी िामला मावनाय, राज-समकरी मावनाय, राइदीां आरी औवानन दानाय लुनायनन आदब, काथ-समकरी । बेिीर हाबाया महराव बीथीरारर नांङाब्लाबी बेिीरिौ बीथीरारर मानसावगाररयाव ददनथथनाय जादीां।

सावगारर 3.2: सानजा महेनद्रपुर JFMCनन बीथीरआरर मानसावगारर

Page 41: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxvii

फाररलाइ 3.4 बीथीरारर आबादनन बबददनथथ

बाहागीफीर

रीखीमफीर

मावनायनन सम

आबाद मावनाय

फीनाय/गायनाय आबाद ददखाुंनाय हानाय / फुनाय

मायसासल May-June July-Aug Oct-Nov

था सीमसल Feb-March Oct-Nov Dec-Jan

बेसर October February March-April

ससबबां August/September November December/January

हायजें April-May Oct-Dec June-Sep

एमिौ लाथा फिससनाय बीसीरनाुंयै आबाद माव ै

दानाय-लुनाय

बीसीरनाुंयै

जजब-जुनार फिससनाय

सानफ्रीमबी िामला मावनाय

दिान हीनाय

काथ-समकरी

सरकारर साफक्र मावग्रा

Page 42: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxviii

3.6 Venn Diagram & Chapatti Diagram:

Page 43: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xxxix

Page 44: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xl

सायखजानाय थाखीफीर: मुलामफा गीनाुं जजउ राहा आरी EPA मावफारर -

Page 45: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xli

उफ्रा 4

सावगाररफीर

PRA माविारर

गासमजीां मीनसे सावगारर

Page 46: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xlii

PRA माविारर

गासमयाररिीरजीां साांग्राांथथ

Page 47: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xliii

जीबथा समाज मानसावगारर

समाज मानसावगारर

Page 48: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xliv

उफ्रा 5

JFMC सीद्रीमाफीरनन फाररलाइ

Page 49: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xlv

उफ्रा 6 (भलरथुम I)

फाररलाइ 1: गाभमनन गुदद बबथुं :

फाररलाइ 1: JFMC नन गुदद बबथुं िारर नां

JFMC नन मुां गायसननाय माइथाय

माविुां आिाद सीद्रीमानन अनजजमा

आिादथगरर नन मुां

नेहाथाररनन मुां गासमआरर जौगाथायनन थुबबलाव धीन

निर एबा सुबुांनन दारै बबहीमा

समाजआरर बेरा बाहायनाय नांगौ/नांङा

जुननया मीनिुां नायनन बागै बबबुांथथ

RFOनन जुनै

जािुां सारनायनन थािी रानायनन जौिीनदी ।

1. सानजा महेनद्रपुर

2007 11 Bhimsing

Narzary Dilip

Sarkar नांगौ

फाररलाइ 2: गाभमआरर सुबुुं अनजजमा बबथुं :

फाररलाइ -2: बबथाुंखख गाभमफीरनन सुबुुं अनजजमानन अबस्था फारर नुं

गासमनन मुां नखरफीरनन अनजजमा

ST आथीननन रुजुनायाव (सा 1000 हौवायाव)

नखरनन गड़ बबबाुं

(खागथ-खागथयै) गासै हौवा दहन्जाव

1 सानजा महेनद्रपुर

44 220 115 105 913 5

िुां िा : िीथार नायददांनाय सलरथुम

फाररलाइ 3: गाभमनन आबादाररफीरनन बाहागी हा गीनाुं गीयैनन सायाव :

फाररलाइ 3: गाभमनन आबादाररफीरनन बाहागी हा गीनाुं गीयैनन सायाव

फारर नुं

गाभमनन मुुं आबादाररफीरनन रीखीम हा गीनाुं गीयैनन सायाव

गगददर आबादआरर

>10 हेक्टर

फफसा आबादआरर

2-10 हेक्टर

बाुंङायलु आबादआरर (नखर)

<2 हेक्टर

हा गैयै (नखर) गासै

1 सानजा महेनद्रपुर

- - 42 2 44

Page 50: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xlvi

फाररलाइ 4: जुनार फफभसनायनन अनजजमा :

फाररलाइ 4 : JFMC नन फिससजानाय जुनारनन अनजजमा

फारर नुं

गाभमनन मुुं मीसौ मैसी बीरमा बीरमा मेनदा

दावजी /

दावला

अमा गासै

1 सानजा महेनद्रपुर

197 - 53 - 357 76 683

फाररलाइ 5: गाभमनन गुदद गीनाुं खाबुफीर :

िाररलाइ 5: गासमनन गुदद गीनाां िाबुिीरिौ ददनथथनाय जाबाय

फारर नुं गुदद गीनाुं खाबुफीर जायगा गाभम ननफ्राय गीजान

1 मीजब्लबयारर झारबारर 4 फकिःसमिः

2 गेस जगाजग पाटगाव 8 फकिःसमिः 3 हानथामेला झारबारर 7 फकिःसमिः 4 सुबुुं सावभस्र सामलायनाय (PHE) झारबारर 4 फकिःसमिः 5 गाहाइ गुदद फरायसाभल महेनद्रपुर गासमनन ससांङाव

6 गीजौ फरायसाभल झारबारर 4 फकिःसमिः 7 डाक मावखुभल झारबारर 4 फकिःसमिः 8 बेंक (Bank) सेरपाांगुरर 20 फकिःसमिः 9 अुंगनबादद भमरु गासमनन ससांङाव गासमनन ससांङाव

10 VCDC सानजा महेनद्रपुर VCDC गासमनन ससांङाव

11 खाजीना मावखुभल क`क्राझार 30 फकिःसमिः 12 पुभलस कटेसन बबसमुरर 8 फकिःसमिः 13 हाग्रामा मावखुभल झारबारर 4 फकिःसमिः 14 डाक मावखुभल झारबारर 4 फकिःसमिः 15 गाररनन खाबु झारबारर 4 फकिःसमिः 16 रेल कटेसन क`क्राझार 35 फकिःसमिः 17 जजल्लानन गाहाय मावख` क`क्राझार 35 फकिःसमिः

फाररलाइ 6: आबादाररफ्रा मावनाय फसल

फाररलाइ 6: आबादाररफ्रा मावनाय फसल फसलनन रीखीम अखानन सायाव सीनारनाय दै जगायनाय राहा

आबादनन मुुं ओनसील (हेकटर) आबादनन मुुं ओनसील (हेकटर)

खाररफ आबाद मायसाभल 29.13 राहा गैया

रबब आबाद बेसर 4 राहा गैया

गुबुन आबाद मैगुं, फफथायफीर 7.9 राहा गैया

Page 51: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xlvii

फाररलाइ 7: सानजा महेनद्रपुर JFMCनन आबाद ददहुनायनन महर

फाररलाइ 7 सानजा महेनद्रपुर JFMCनन आबाद ददहुनायनन महर r आबादनन रीखीम

गासै ददहुनथाय (प्राय

खागथ-खागथयै) गायग्रा नखरनन अजन्जमा(प्राय

खागथ-खागथयै) कुइन्टेलआव

गड़ ददहुनथाय

(कुइन्टेल/ हेक्टर)

आबादओनसील(हेक्टर)

प्राय खागथ-खागथयै

माय 611.73 38 21 29.13

थाव बेगरफीर 6 12 1.5 4

मैगुं 2.6 46 1 2.6

फफथायफीर 5.3 44 1 5.3

फाररलाइ 8: जुनारनन आदार जगायनाय फाररलाइ 8 : JFMC नन जुनारनन आदार जगायनाय

रीखीमफीर 1-3 दानभसम 3-6 दानभसम >6 दानभसम

आबादनन नारा - -

बबिाांनन आदार - -

गाांसीिीर - -

गीथाां आदार - -

हाग्रायाव गाांसी जानाय - -

फाररलाइ 9: गाभमननफ्राय हाथायनन जायगा फाररलाइ 9: गाभमननफ्राय हाथायनन जायगा n of from the village

मुवा बायनी थाखाय (For Purchase) जायगा गाभमननफ्राय गुबुन गाभमभसम गीजान (फकलभमटाराव)

गेलामाल गला (Grocery shop) झारबारर 4 फकिःसमिः

सप्तायारर हाथाय (Weekly Market) झारबारर 4 फकिःसमिः गाहाय हाथाय (Major Market ) पाटगाव 8 फकिःसमिः हाग्रामा समबाय िानग्रा गुदाम राहा गैया -

तेन्द ुपात्ता (Tendu Patta PHAD) राहा गैया -

ना हाथाय (Fish Market) पाटगाव 7 फकिःसमिः

मुसलनन बबिाां बुथुमग्रा समरु राहा गैया -

मुसलनन बबिाां बुथुमग्रा हाग्रामा समाबाय समरु राहा गैया -

फाररलाइ 10: दै सम्पदफीरनन खाबु :

फाररलाइ 10: गाभमनन मीननी हाथाव दै सम्पदनन खाबुखौ ददनगथनाय जाबाय - दै फुुं खा अनजजमा दै मीन्नीहाथावना बाहायनाय

बान्दी - - -

जामफै 14 बीथीरआरर दै जगायनाय, जुनार फिससनाय

दमखल 32 अरायथा निरनन िामाननयाव बाहायनाय

दैमा 1 बीथीरआरर गासै रीिीमावनी बाहायनाय

समाजआरर दैखर 10 अरायथा निरनन िामाननयाव बाहायनाय

Page 52: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xlviii

फाररलाइ 11: गीही बाहायनाय :

फाररलाइ 11: JFMC नन गीही बाहायनायखौ ददनगथनाय जाबाय-

खाम्मीन मवुानन रीखीमफीर

सीनारग्रा नखरफीरनन अजन्जमा

सीनारनाय दानफीरनन अजन्जमा

फुुं खाफीर (जायगानन, गाभम,

हाग्रामा, उफ्रा फुुं खाफीर)

गीनाुंभसन/ नैगथयारर

बन 44 12 हाग्रामा गीनाांससन

िेराससन कतभ - - - -

गीबीर / बाय` गेस राहा गैया - - -

एल पप जज(LPG ) 9 12 - नैथथयारर

मीजब्लबआरर आयजें राहा गैया - - -

सान मीजब्लब गीही 27 12 नैथथयारर

थादेरफानाय फाररलाइफीर:

(i) लेखागीरीुं नन हार

फाररलाइ – 3.12: बे गाभम बबथाुंखखनन लेखागीरीुं सुबुुंफीरनन अबस्था

फारर नुं गाभमनन मुुं नखरनन अनजजमा सुबुुं अनजजमा गासै लेखागीरीुंफीर लेखागीरीुं हारनन जौखीन्दी

1 सानजा महेनद्रपुर 44 220 101 45.90

फुुं खा: -फीथार नायददुंनायाव भमगथहीनाय

(ii) सीलीुंथाआररनन अबस्था

फारर नुं थाखीफीर जौखीनदी 1 सीलीांथाय गैयै 54.01

2 गुदद िरायसासल ससम 45.90

3 कलेज ससम 7.66

(iii) मुलाम्फानन रानसारगथ

थाखीफीर मीनफ्रीमबी नखरनन जौखीन्दी बाहागी 15000 आरी बबनन गाहाइयाव 52.18

1600 ननफ्राय 30000 ससम 39.13

31000 आरी बबनन गीजौयाव 15.7

Page 53: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

xlix

भलरथमु : II

जजउराहा खाबु बबजजरगथ

फाररलाइ 12: आबाद आरी बबफाुं-लाइफाुं गायनाय :

फाररलाइ 12: आबाद आरी बबफाुं-लाइफाुं बारर थाथायखौ ददनगथनाय जाबाय हेंथायारर जाहीन

जाहीन खाबुफीर मावफारर

खम ददहुनथाय

1. गीदीनन सीसलनाय िाजन्थजीां आबाद मावनाय ।

2. बीसीरयाररयाव िनसेल`आबाद दैिाांनी हानाय(मायसासल) ।

3. हासार बाहायनायाव हेव िालामनाय आरी एमिौ थैनाय मुसल बाहायनी रीङै ।

4. दै जगायनाय राहानन आांिाल।

5. आबाद मावनायनन गुदद दाथायनन आांिाल,गीदान आयजें-आयला ,जेरै-पावार नतलार,टे्रक्टर बादद बाहायनाय।

6. गीजौ थािीनन गीगी जीलै बाहायै।

• एमिौ-एनला िीथैनाय मुसलिौ मीजाांयै बाहायनाय।

• गीदान बाहाय बबथगयानजीां आबाद मावनाय ।

• गीजौ दाथायारर सीलीांथायनन माविारर लानाय । गासमयाररफ्रा गीदीननफ्रायनी आबाद मावनायनन आदबिौ रीांिायी । नाथाय गीदान सीलीजीां आबाद मावनाया समनन हाांख्ायनाय ।

• गीजौ थािीनन गीगी जीलै बाहायनायनन सायाव माविारर लानाय ।

• टे्रक्टर बाहायनायनन सायाव आदब लानाय ।

• आबाद मावनाय आदब जौगाथाय माविारर।

• हाइबिट जीलै बाहायनाय आरी एमिौ बुथारग्रा मुसलनन सायाव सीलीांथाय लानाय।

दीनथमुनाय आरी ददहुननाय

1. रायजीआरर दीनथुमसासल गीयैनन थािाय ।

2. मीजब्लब राहानन आांिालाव गुसु दीनथुमसासल लुनी हायैनन थािाय।

• गीलाव समनन थािाय िानी हायै बेसादिीरिौ दीनथुमनायनन राहा ।

• बेसेन बाांनायनन समिौ नेनानै िाननी हानायबाददयै ददहुनथायिौ दीनथुमनी हानायनन राहा िालामनाय।

• बीनथुमनाय ।

• हानथामेला आरी रानस्ाांनाय ।

Page 54: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

l

बायनाय-फाननाय

1. ददहुनथायिीरिौ लाांलाइ-लाबीलाय िालामनायनन थािाय हानथामेलानन आांिाल ।

2. हाथायजीां थीांजीांयै सीमीन्दी गीयै आरी गेजेरआरर सुबुांनन सायाव सीनारनाय ।

3. बायनाय-िाननायनन थगयान गीयैलाय बबसीरी गीजाम आदबजीां िाननायनन सायाव सीनारनी गीनाां जायी ।

• मीजाां हानथामेलानन राहाया आबादाररिीरिौ बबसीरनन ददहुनथायिीरिौ िाथथनन हाथायाव लाांनी हेिाजाब िालामगीन ।

• गेजेरआरर सुबुांिीरिौ बीिारनानै ददहुनथायनन हाथाय बेसेन जौगाहीनाय ।

• ददहुनथायनन बीहैथथ हाथायनन सायाव थगयान आरी बबसीरनन ददहुनथायनन बीहैथथ बेसेनिौ समथथनाय।

• JFMC ओनसीला आसाम रायजीनन बेंिनाव दांब्लाबी सीनाब बेंगल आरी भुटान रायजीनन ससमानन सािाथथयाव थानायलाय बेिीरबादद जायगायावबी बबसीरनन ददहुनथायिीरिौ िाननी हानायनन सहाय िालामगीन ।

• बायग्रा आरी िानग्रानन जुथुम।

फाररलाइ 13: जुनार फफभसनाय िाररलाइ 13: जुनार फिससनाय

हेंथाआरर जाहीन जाहीन खाबुफीर मावफारर िम बबबाांनन गाांसीबारर • राहा गैया -

आदारनन आांिाल

राांनन आांिालनन थािाय हाथायननफ्राय आदार बायनी हायै ।

बबिाांिीरनन आदार आरी आबादनन नारािीरिौ

3 ननफ्राय 6 दानससमल` मीननी हानाय। गीथाां आदारिौ गासै बीसीरावनी मीननी थाांयै।

जुनार फिससनायननफ्राय गीबाां राां मुलामिा जानाय ।

गासमनन मानससफ्रा जुनारनन आदारिौ गीरलैयै मीनीब्ला जुनार फिससनायिौ जजउ राहानन गुबुन मीनसे िाबु दहसाबै लानी हागीन ।

जुनार िाहामसासल जुनार िाहामसासलनन आांिाल। जुनार फिससनायनन सायाव थथ थगयान गीयै ।

बेराम दबथायनाय । जुनारनन जजउ लावहीनाय । बबयी गासमनन मानससिीरिौ जुनार

फिससनायाव साांग्राां आरी थुलुांगा हीगीन।

गायिेरनन ददहुनथाय िम बबबाांनन आदार मीननाय आांिाल । जुनार फिससनाय आरी गायिेर ददहुननायनन

सायाव गीनीिीआरर थगयाननन आांिाल ।

गायिेर ददहुननायनन सायाव सीलीांथाय मीनीबा गायिेर ददहुननाया बाांगीन । गायिेर बाांहीनाय गीनीिीआरर मुसल जेरै-समल्क बुकतार, समल्क प्लास बायदद बाहायना गीबाां गायिेर ददहुनाय।

गायिेरनन हाथाय

गायिेर िाननायनन हाथायजीां थीांजीां जगाजग गीया । गायिेरजीां बानायनाय गुबुन गुबुन मुवािौ

िाननी थािाय हाथायनन साांग्राथथ गीयै

क`क्राझार जजल्लानन गाहाय सावनन आरी सीनाब बेंगल रायजीया JFMC ननफ्राय जीबीर गीजान जानायलाय गीबाां बबबाांनन गायिेर बाजारनन गीनाांथथआ बारा ।

Page 55: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

li

फाररलाइ 14: NWFP

फाररलाइ 14 NWFP

हेंथाआरर जाहीन जाहीन खाबुफीर मावफारर बाुंयाइलु बुथुमनाय

NWFP नन िमबबबाांनन मीनथावना।

हासार गीनाां सीन गीग्लैना थानाय हा मीनथावना ।

आदारनन लाइिाां गाइनाय, मुसलयारर लाइिाां गाइनाय बायदद बायदद ।

गीगी ददहुनथाय राहा गैया । हासार गीनाां सीन गीग्लैना थानाय हा मीनथावना ।

राहा गैया ।

खम बेसेन राहा गैया । राहा गैया । राहा गैया ।

गाहाय थाखीनन ददहुनथाय

• बानायग्रा जायगा गैया ।

• समपदिीर गीनाां जानायनन मीनथावना गैया।

• आदब-िायदा समथथनायनन िाबु गैयै।

राहा गैया । राहा गैया ।

फाररलाइ 15: जरखा आदब

फाररलाइ 15: जरखा आदब : दानाय-लुनाय

हेंथाआरर जाहीन जाहीन खाबुफीर मावफारर

गीथाुं बेसादनन थाथाय

नाांगौ बायदद जायगायाव गीथाां मुांवानन आांिाल (हाथाया 7kmगीजानाव)।

दीनथुमनाय गैया ।

नाांगौ बादद जायगायाव मीनसे गीथाां मुवा दीनथुमसासल गायसननाय ।

गीथाां मुांवा दीनथुमनायनन गांसे बेंक

(bank)गायसननाय ।

ददहुनजा मुवानन गुन

गीजौ थािीनन मुवा-बेसादिीरनन आांिाल।

गीजाम रीिीम समससन बाहायबीनायनन थािाय ।

गीदान हाथाय आवथग्रनीब्ला जौगा गुननन मुवा ददहुननाांगीन ।

• गीदान आयजें-आयलानन सायाव सीलीांथाय हीनाय।

• गासमआरर िीरनी गीदान राहाआरर गीनीिी िीरीांनाय।

बायनाय-फाननायनन गीही

साबजाथाव हाथायनन आांिाल ।

बेसेननन जेबी थथराांथा गीयै,

िसांथानआरर बायग्रािीरजीां सीमीन्दी गीयै ।

बायदद रीिीम िालामनायनन ददहुनथाय गैया एबा गीदान ददहुनथायनन जौगाथाय ।

बायदद रीिीम ददहुनथायजीां गीदान हाथाय सांनाय ।

िसांथानआरर बायग्रािीरजीां आबुां ददहुनथायिौ गीबाां बबबाांनन िाननायनन राहा िालामनाय ।

Page 56: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व

lii

दाहारनन खाबुफीर

बेंक आरी लाइजाम मावि आव राां दीनथुनायजी लीब्बा गीयै । सीरकारर आरी बेंकनन

जौगानाय बबथाांखिनन सीमीन्दै साांग्राांथथ गीयै ।

• सरिारर िसांथानिीरननफ्राय, राांआरर अनसुांथाय लानाय ।

• दाहार लानाय राहािौ गीरलै, िालामनाय ।

• फिसा ररन, थथसमनन दाहार, िामानन मावनी आसील धीन जगायनाय।

ददहुनजा मुुंवानन रीखीम ददहुनथाय गैया।

बायदद रीिीम एबा गीदान ददहुनथायनन जौगाथाय गैया।

बायदद रीिीमनन

ददहुनथाय मीनदाांथथनन आांिाल।

• आथथिालनन हाथायाव सीसलनाय बायदद िाननी हानाय ददहुनथाय ददहुननाय ।

गीदान ददहुनजा मवुा जौगाथाय आरी, बायदद रीिीम ददहुनजा मुवानन सायाव, रीांगीथथ बाांहीनायनन िीरीांथाय ।

फाररलाइ16: दाहारनन खाबु

फाररलाइ 16: दाहारनन खाब ु

हेंथाआरर जाहीन जाहीन खाबुफीर मावफारर

ररन(दाहार) हीग्रानन आुंखाल

गैया ( Nil ) िाथथिालायाव आथथिालनन राांिानथथआरर िसांथान गायसनाय ।

-

सुदनन हार 1. गावबा गाव दाहार हीथगररिीरनन गीबाां सुदनन हार ।

रेहाय मीन्नाय दाहारनन लाहार-िाहार िालामनाय।

-

मीनी हाथावना राुं दाहार 1. िीरमान बबलाइनन थगयाननन आांिालाव िहा जाजानी थगनानै ररन लानी थगनाय ।

िालाांथग जुररजेनायनन साहस । -

बन्धकनन असुबबदा 1.बन्धक हीनीहाथाव सम्पथथनन नाांगौ बादद िीरमान बबलाइनन आांिाल ।

जायगायाव िीरमान बबलाइनन बागै साांग्राांथथ लाबीनाय।

-

Page 57: गगबब हाुंखीफीरजीुं दाजानाय ...apfbcs.nic.in/microplans/Part-1/BTC/SF-KOKRAJHAR/bodo/...BTC (ब थथ सस) डल /ण ट ग व