6áDZRPLU $ 6WRGyOVNL 3UH]HV =DU] GX - pipelife.com · 1. W ARUNKI Pipelife Polska S.A. ul.Torfowa...

Prezes ZarząduPipelife Polska S.A.

Sławomir A. Stodólski

1.

Pipelife Polska S.A.ul.Torfowa 4; Kartoszyno; 84-110 Krokowatel.:(+ 48 58) 77 48 888; fax (+ 48 58) 77 48 807; e-mail: [email protected]; www.pipelife.pl

1

SSPPIISS TTRREEŚŚCCII

1. WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

1.1 Przedmiot i zakres opracowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

1.2 Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .2

2. OPIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3

2.1 Przeznaczenie i elementy składowe systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .3

2.2 Charakterystyka techniczna rur . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4

2.3 Wymagania dla kanalizacji w pasie drogowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .4

2.3.1 Odległości między przewodami i obiektami . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

2.3.2 Głębokości ułożenia przewodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .5

2.3.3 Średnice i spadki przewodów . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .6

2.3.4 Przykanaliki i wpusty ściekowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

2.3.5 Inne wymagania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

2.4 Przepusty drogowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .7

2.5 Wymiarowanie hydrauliczne przewodów kanalizacyjnych . . . . . . . . . . . . . . . .8

2.5.1 Symbole i oznaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

2.5.2 Przepływ . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

2.5.3 Samooczyszczanie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

2.6 Analiza wytrzymałościowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .9

2.6.1 Symbole i oznaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .10

2.6.2 Obciążenie zasypką i wodą gruntową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .11

2.6.3 Obciążenie ruchem drogowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

2.6.4 Odkształcenia rury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .12

2.6.5 Przykłady obliczenia nośności przewodu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .14

2.6.6 Przykładowe odkształcenia rur - wykresy . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .15

3. WARUNKI WYKONANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

3.1 Roboty ziemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .16

3.1.1 Podłoże gruntowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

3.1.2 Zasypka wykopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .17

4. ZARZĄDZENIA, NORMY I DOKUMENTY ZWIĄZANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .18

WYTYCZNE STOSOWANIA RUR KANALIZACYJNYCH Z TWORZYWSZTUCZNYCH W PASIE DROGOWYM

1.

Pipelife Polska S.A.ul.Torfowa 4; Kartoszyno; 84-110 Krokowa

tel.:(+ 48 58) 77 48 888; fax (+ 48 58) 77 48 807; e-mail: [email protected]; www.pipelife.pl

2

Opracowanie sporządzono dlatypowych zastosowań rur i kształtekz tworzyw sztucznych systemuPipelife w systemach kanalizacyjnychusytuowanych w pasie drogowym.Wytyczne opisują wymagania sta-wiane kanałom układanym w pasiedrogowym, metodę obliczeń wytrzy-małościowych przewodów orazwarunki wykonania i odbioru robót

w otoczeniu rur. Wytyczne te stano-wią uzupełnienie katalogu zbior-czego Pipelife o zastosowania pro-duktów w drogownictwie.

Wytyczne nie określają metodobliczeń hydraulicznych przewodów,gdyż jest to opisane w literaturzetechnicznej oraz w katalogu zbior-czym Firmy.

Wytyczne nie określają równieżwymagań dla surowców używanychdo produkcji, parametrów geome-trycznych, fizycznych i mechani-cznych, prób laboratoryjnych i spraw-dzeń, transportu oraz składowania i montażu elementów, gdyż zagad-nienia te są ujęte w normachmiędzynarodowych (EN) i krajowych(PN).

WWSSTTĘĘPP11..

1.1 PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA

1.2 DEFINICJE

korona drogi

jezdniapobocze pas awaryjny

pobocze gruntoweopaska

Elementy drogi - schemat

pas dzielący

tabela nr 1

1.


3

OOPPIISS22..

Rury z tworzyw sztucznych pro-dukcji Pipelife przeznaczone są dobudowy różnego rodzaju sieci kanali-zacyjnych, a w tym również desz-czowej kanalizacji drogowej. Ma-teriały używane do produkcji to:polipropylen (PP), polietylen (PE-HD),polichlorek winylu (PVC-U).

Zakres produkcji rur i kształtekdostarczanych przez Pipelife obejmu-je:

• rury kanalizacyjne z PVC, PE, PP o średnicach nominalnych od 50do 1600mm,

• trójniki 45 i 90o równo- i różno-przelotowe,

• kolana 15o, 30o, 45o, 67o i 87o,• łączniki, redukcje, złączki dwukie-

lichowe, nasuwki, korki i zaślepki,

czyszczaki, zasuwy burzowe,adaptory PP/PVC, PVC/PP oraz dorur żeliwnych, kamionkowych i betonowych, przejścia szczelne i przyłącza in-situ do studzienek,

• studzienki inspekcyjne φ200,315, 400, 630, 710 i 800mm,

• studzienki rewizyjne φ1000 ÷1600mm,

• studzienkiściekoweφ400 ÷ 630mm,• kształtki i rury drenarskie,• przepusty.

Kompletne informacje na tematasortymentu produkcji Firmy Pipelifezawarte są w zbiorczym katalogu tech-nicznym wydawanym przez Producentai uaktualnianym w miarę rozszerzaniazakresu produkcji i dostaw.

Rury, kształtki i elementy łączące z PVC do kanalizacji zewnętrznej pro-dukowane są zgodnie z normą PN-EN1401-1.

System rurowy o ściankach struk-turalnych z polipropylenu (PP) dokanalizacji, drenażu oraz przepustóww nasypach komunikacyjnych otrzy-mał aprobaty techniczne nr AT/98-04-0506 wydaną przez InstytutBadawczy Dróg i Mostów w War-szawie oraz nr AT/99-02-0752wydaną przez Cobri Instal.

Ponadto studzienki kanalizacyjne i drenażowe uzyskały aprobaty tech-niczne nr AT/2000-02-0875 (wydanaprzez COBRTI INSTAL) oraz AT/97-03-0096 - wydana przez IBDiM w Warszawie.

2.1 PRZEZNACZENIE I ELEMENTY SKŁADOWE SYSTEMU

tabela nr 1 C.D.

1.



4

Ułożenie przewodu kanaliza-cyjnego w pasie drogowym, nieza-leżnie od sprawdzenia jego wytrzy-małości na zdolność do przeniesieniaobciążeń zewnętrznych, należykażdorazowo uzgodnić zarówno z inwestorem, właścicielem drogi, jakteż z przyszłym użytkownikiem prze-

wodu, a w przypadku budowy na terenach górniczych kategorii II÷V(patrz. Norma [15]), również z właści-wym Okręgowym Urzędem Górni-czym. Wynika to z tego, że naprawarurociągów podziemnych jest trudna,wymaga wykonania wykopu, i aby tozrealizować niezbędne jest czasowe

wyłączenie części pasa drogowego, a czasem również odcinka jezdni z ruchu. Z tego powodu lokalizacjaprzewodów podziemnych w po-boczach utwardzonych, w pasieawaryjnym oraz w jezdniach drógmusi być nie tylko zgodna z obowiązującymi przepisami w tym

2.3 WYMAGANIA DLA KANALIZACJI W PASIE DROGOWYM

W poniższej tabeli zestawionogłówne parametry techniczne rurPipelife. Zestawienie sporządzono

w porządku od najmniejszej do naj-większej przepustowości przewodu.

2.2 CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA RUR

tabela nr 2

1.


5

Przewody kanalizacyjne biegnącewzdłuż pasa drogowego winny byćusytuowane w odległościach niemniejszych niż:

• 15.0m - od pomników przyrody,• 2.5m - od drzew,• 2.5m - od krawędzi jezdni,• 2.0m - od innych przewodów

kanalizacyjnych,• 1.5m - od wodociągów,• 1.5m - od linii rozgraniczających

i ogrodzeń,• 1.0 ÷ 1.25m - od kabli elektroener-

getycznych o napięciu 132 ÷ 400kV,• 1.0m - od słupów elektroener-

getycznych i telekom.,• 1.0m - od przewodów ciepło-

wniczych,• 1.0m - od kanalizacji kablowej,• 0.75 ÷ 1.0m - od kabli elektro-ener-

getycznych o napięciu 20 ÷ 132kV• 0.5m - od innych kabli elektro-

energetycznych i telekom.,przy czym wszystkie te odległościnależy rozumieć jako minimalne,mierzone między zewnętrznymi

obrysami rur, studzienek lubobiektów.

Rozporządzenie [1] ograniczamożliwości ułożenia kolektorów i wpustów ściekowych kanalizacjideszczowej w pasie drogowym -mogą one być usytuowane wyłączniew poboczu gruntowym lub w pasiedzielącym autostrady i niedo-puszczalne jest lokalizowanie ich w pasie awaryjnym lub na opasce.

Odległości jakie należy zachowaćod rurociągów gazowych określająRozporządzenie [4] i Norma [21].

Jeżeli przewód kanalizacyjny niejest związany z funkcją drogi wów-czas należy zachować znacznie więk-sze odległości. Ustawa [2] uzależniaje od rodzaju drogi oraz sposobuzagospodarowania terenów przy-ległych, zabudowane lub nie. Odle-głości te zestawiono w tabeli nr 3.

2.3.1 ODLEGŁOŚCI MIĘDZY PRZEWODAMI I OBIEKTAMI

Przykład lokalizacji kanalizacji deszczowej w pasie dzielącym drogi ekspresowej

zakresie w szczególności w odniesieniudo autostrad, dróg ekspresowych, drógw kategoriach KR5 i KR6, ale równieżwinna być konsultowana z władzami, w szczególności z władzami drogowy-mi. Przykładowe usytuowanie kolektoradeszczowego w pasie dzielącym dwu-

jezdniowej drogi ekspresowej pokazanona rysunku nr 1.

Zalecenia i wymagania odnośnieułożenia przewodów kanalizacyjnychzebrano w oparciu o Ustawy, Rozpo-rządzenia, Zarządzenia i Normywymienione w rozdziale 4 - Zarządze-

nia, normy i dokumenty związane.Niestety, materiały te nie są zgodnemiędzy sobą. W przypadku rozbieżnościco do wymagań, w niniejszym opra-cowaniu przyjęto za decydujące te,które zostały określone w dokumentachdotyczących drogownictwa.

2.3.2 GŁĘBOKOŚCI UŁOŻENIA PRZEWODÓW

Zarządzenie [5] wymaga, abyminimalne przykrycie kanału przebie-gającego pod nawierzchnią drogowąwynosiło co najmniej 1.4m, o ileprzewód ten nie jest zabezpieczonydodatkową konstrukcją. Przykrycieprzewodu może być mniejsze, o ileobliczenia sprawdzające wykażą, żeposadowienie takie będzie bez-pieczne. Konstrukcją odciążającąmoże być także odpowiedniozagęszczona zasypka żwirowo-piaskowa.

Instytut Dróg i Mostów w aproba-cie AT/98-04-0506 dopuścił stosowa-nie rur strukturalnych pod drogami,w charakterze przepustów, przykry-tych warstwą co najmniej 1.0m.

Ponadto minimalne przykrycienieocieplonych kanałów ściekowychnie powinno być mniejsze niż:

• 1.0m dla głębokości przemarza-nia 0.8m,



przy czym przez głębokość prze-marzania należy rozumieć głębokościokreślone w Normie [12].

Norma [16] wymaga, abyprzykrycie przewodów było o 20cmwiększe od głębokości przemarzaniagruntów podanych w Normie [12](patrz rys.2).

rys. nr 1

tabela nr 3

1.W

AR

UN

KI



6

Spadki te uzależnione są od śred-nicy przewodu, ale przy napełnie-niach mniejszych niż połowa średnicyNorma ta nakłada także obowiązeksprawdzenia możliwości samooczysz-czania przewodu. Za kryteriumprzyjęto w tym przypadku wielkośćnaprężeń stycznych t = 2.5N/m2.Kryterium to powoduje koniecznośćprojektowania kanałów z dużymispadkami.

W odniesieniu do maksymalnychspadków przewodów wymagania sąróżnie formułowane. Norma [11]określa następujące dopuszczalnespadki przewodów z tworzywsztucznych:

• 15% dla DN≤150mm,• 10% dla DN=200mm,• 8% dla DN≥250mm

Wytyczne [32] wymagają dla odmia-ny, aby maksymalne spadki prze-

wodów nie przekraczały:• 3% dla DN=400mm,• 2.5% dla DN=500mm,• 2% dla DN=600mm,• 1.5% dla DN=800mm• 1% dla średnic DN≥1000mmWydaje się, że najwłaściwsze

podejście zapisane jest w normie[18]. Narzuca ona warunek, abymaksymalna prędkość w przewodzienie przekraczała 7m/s.

Jako minimalną średnicę wew-nętrzną kolektorów deszczowych dostosowania w drogownictwieRozporządzenie [3] i Norma [18]dopuszczają:• 200mm w przypadku terenów

pozamiejskich,• 250mm na terenach zabudowa-

nych, a w przypadku autostradpłatnych Rozporządzenie [1] okre-śla ją na 300 mm

2.3.3 ŚREDNICE I SPADKI PRZEWODÓW

Minimalne spadki kolektorów deszczowych służących odwodnieniu dróg określa Norma [18]:

tabela nr 4

RZECZPOSPOLITA POLSKAPODZIAŁ NA STREFY W ZALEŻNOŚCI ODGŁĘBOKOŚCI PRZEMARZANIA GRUNTÓW

(DO CELÓW FUNDAMENTOWANIA)WG PN-6-0302011981

rys. nr 2

Rury PP i PE mogą być równieżstosowane do wykonania przepustówpod torami kolejowymi, drogamikołowymi, wjazdami na posesje, atakże do bezodkrywkowej naprawyprzepustów betonowych metodąreliningu długiego lub krótkiego.

Rury na przepusty Pragma®, PE-DW dostarczane są w odcinkach 6 lub8m, a dłuższe odcinki - na zamówie-nie. Rury PE pełnościenne, na prze-pusty, produkowane są w długo-

ściach 12 m. Długość rur należyokreślić na podstawie długości prze-pustu uwzględniając koniecznośćścięcia końca rur stosownie do kątanachylenia skarp nasypu i kąta prze-cięcia z osią drogi. Najkorzystniejszejest przekroczenie drogi prostopadledo jej osi, a odchylenie od liniiprostopadłej nie powinno być więk-sze niż 15o.

Przepusty mogą pracować jako:• przepusty o wlocie nie zato-

pionym,

• przepusty częściowo zatopione - o przepływie niepełnym prze-krojem,

• przepusty o wlocie zatopionym - o przepływie pełnym przekro-jem, pod ciśnieniem.

Na ciekach i potokach, które w czasie wezbrania mogą unosićdrzewa, gałęzie lub inne przedmiotystwarzające zagrożenie zamknięciaprzepustu, należy przyjmować jakozasadnicze rozwiązanie przepust o wlocie nie zatopionym.

Przekroczenia jezdni winny prze-biegać prostoliniowo, pod kątem w stosunku do osi jezdni zbliżonymdo 90o i nie mniejszym niż 75o.Niezbędne jest też w tym przypadkuprzykrycie przewodu co najmniej1.4m, o ile nie jest on zabezpieczonydodatkową konstrukcją.

Studzienki rewizyjne i inspekcyjnenależy lokalizować w miejscachpołączeń przewodów, zmiany średni-cy, spadku lub kierunku, a naodcinkach prostych nie rzadziej niżco:

• 50m na przewodach o średnicy do 1000mm,


• 60 ÷ 80m na przewodach o średnicach większych.

W odniesieniu do kanalizacjideszczowej autostrad Rozporządze-nie [1] nieco inaczej określadopuszczalne odległości miedzystudzienkami rewizyjnymi:




• 100m na przewodach o średni-cy do 1500mm.

Stosowanie studzienek i rur z tworzyw sztucznych, nowoczesnysprzęt używany do przeglądów i czyszczenia kanałów pozwala naodstępstwa od powyższych reguł, naprzykład możliwe jest dzięki niemu,zwiększenie odległości międzystudzienkami (do 80, a nawet do100m przy średnicy 200mm).

Wyloty do rowów przydrożnychnależy sytuować na wysokości conajmniej 20cm nad dnem rowu i zaopatrywać w kraty.

1.


7

Dla przykanalików wpustów ście-kowych wymagana jest średnica conajmniej 150mm i długość nie więk-sza niż 12.0m. Jeśli długość przyka-nalika jest większa to winien on miećśrednicę 200mm. W żadnym przy-padku długość przykanalika nie możeprzekraczać 20.0m.

Przykanalik należy włączyć dokolektora pod kątem 45o ÷ 90o, a za-lecany jest kąt 60o.

Dla przykanalików kanalizacjideszczowej Zarządzenie [5] wymagastosowania minimalnych spadków o wielkości:

1.5% dla średnicy DN=0.15m,1.0% dla średnicy DN=0.20m.Odmiennie precyzuje te kryteria

Norma [11]:0.8% dla średnicy DN=0.15m,0.5% dla średnicy DN=0.20m.Wymagania w zakresie spadków

maksymalnych są takie same jak dlakolektorów (patrz. p.2.3.3.).

Norma [11] wymaga, aby napeł-nienie przykanalików nie przekra-czało połowy średnicy.

Rozmieszczenie wpustów ścieko-wych nie jest jednoznacznie uregu-lowane. Wytyczne WPD-1 [31] zale-cają wykonanie obliczeń rozstawuwpustów wg Wytycznych Projekto-wania Ulic (WPU) [34] lubPodręcznika [61] dla prawdopodo-bieństwa wystąpienia deszczu nawal-nego p=10%. Dla takich warunkówmoże dojść do rozlewu wody na jez-dnię o szerokości nie przekraczającej50cm, a wpusty ściekowe powinnyprzejąć cały opad.

Wytyczne WPD-2 [32] podająorientacyjne odległości między wpus-tami uzależniając je od podłużnegospadku drogi:

Studzienki wpustów ściekowychmuszą być wyposażone w osadniki o głębokości 80cm, a jeśli ich niemają, to osadnik taki winien byćzlokalizowany w pierwszej studziencekolektora, do którego włączony jestprzykanalik wpustu. Ponadto, jeżeliwpusty ściekowe włączone są dosieci ogólnospławnej wymagany jestsyfon na przykanaliku. Poziom wodyw studzience wpustu lub w syfonie, o ile nie jest przewidywane ociepleniestudzienki i przykanalika, powinienbyć obniżony w stosunku do terenunie mniej niż:


• 1.6m dla głębokości przemarzania 1.0m,

• 1.7m dla głębokości przemarza-nia 1.2m.

2.3.4 PRZYKANALIKI I WPUSTY ŚCIEKOWE

2.3.5 INNE WYMAGANIA

2.4 PRZEPUSTY DROGOWE

1.



8

Średnicę przepustu dobiera się napodstawie obliczeń hydraulicznychstosownie do obliczeniowego prze-pływu wody. Dla takiego przepływunapełnienie przepustów bezciśnie-niowych nie może być większe niż 95 % wysokości w świetle rury.

Stosowanie przepustów zatopio-nych nie jest zalecane, gdyż powodu-je nadmierne spiętrzenie przedwlotem oraz konieczność wykonaniarozległych zabezpieczeń koryta przedrozmyciem zarówno przed wlotemjak też za wylotem. W przypadkukonieczności stosowania przepustówo wlocie zatopionym i przepływiepod ciśnieniem, spiętrzenie wódpowyżej górnej krawędzi wlotu doprzepustu nie może przekraczać 20cm.

Kanalizacja deszczowa prze-chodząca w poprzek jezdni nie podle-ga powyższym wymaganiom.

Zalecane jest projektowanie prze-pustów ze spadkami podłużnymi od0.5% ÷ 2.0%. Minimalny spadekpodłużny nie powinien być mniejszyniż 0.2%, a maksymalny nie większyniż 3.5%. Jeżeli natomiast napełnie-nie przepustu jest mniejsze niżpołowa wysokości przekroju, należystosować kryteria doboru spadkutakie jak dla kanalizacji o tej samejśrednicy.

Obliczenia hydrauliczne prze-pustów odbiegają nieco od obliczeńkanałów kanalizacji deszczowych lubściekowych. Szczegółowo są oneopisane w Wytycznych WP-D 12 [35]dla różnych przypadków pracy prze-wodu.

Pod ciągami komunikacyjnymi o obciążeniu przekraczającym warto-ści normowe dopuszcza się stosowa-nie rur Pragma, PE-DW i PE pełno-ścienne pod warunkiem wykonaniaobliczeń statyczno wytrzymałościo-wych i określeniu warunków wykona-nia w zakresie:

• technologii wykonywania wykopu

• przygotowania podłoża• szerokości wykopu• rodzaju gruntu wypełniającego

wykop i jego zagęszczenia• minimalnego i maksymalnego

przykryciaPrzykrycie przepustu mierzone od

krawędzi korony drogi nie może byćmniejsze od 0.5m, ale dla przykryciamniejszego od 1.0m konieczne jestobliczeniowe wykazanie, że niezostaną przekroczone stany gra-niczne nośności i użytkowania.Maksymalne zagłębienie nie jest limi-towane, wynika ono jedynie ze zdol-ności rury do przeniesienia wynika-jących z tego obciążeń. Nie jest zale-cane zagłębienie większe od 6.0m. W celu ułatwienia doboru odpowied-niej klasy rur i minimalnego ichprzykrycia, Firma Pipelife, na życzenieprojektanta, bezpłatnie wykonaobliczenia statyczno - wytrzyma-łościowe przewodu po otrzymaniuponiższych danych:

• minimalna sztywność rury, (w przypadku zapytania o przykrycie)

• średnica i typ rury,• warunki geologiczne,• sposób wykonywania wykopu,

• rodzaj gruntu wypełniającego wykop w strefie ułożenia kanału, obsypki i zasypki, oraz stopień jego zagęszczenia,

• wielkość obciążeń statycznych,• rodzaj obciążeń użytkowych

i współczynnik obciążeń dyna-micznych,

• sztywność nawierzchni i jej grubość.

Obliczenia mogą być wykonanedowolną, uzgodnioną metodą. W razie potrzeby skorzystania z po-mocy w tym zakresie prosimy o kon-takt z naszym Działem Technicznym.

Ze względu na przemarzaniepodłoża, konieczne jest ułożenie rurna warstwie gruntu niewysadzi-nowego o grubości nie mniejszej niżgłębokość przemarzania.

Ze względów przeciwpożarowychnależy zabezpieczyć wlot i wylotprzepustu, pokrywając powierzchnięnasypu materiałem niepalnym.Zalecane jest pokrycie zbocza skarpyw promieniu 1,0 m od krawędzi rurykamieniem naturalnym, kostkąbetonową itp. Ze względu nanierównomierność osiadania nasypunie zaleca się wykonywania zabez-pieczenia wylotu w postaci monolity-cznej płyty betonowej.

Kanalizację związaną z funkcjądrogi stanowi kanalizacja deszczowaodbierająca wodę z wpustów ście-kowych i innych urządzeń służącychodwodnieniu nawierzchni drogowej(ścieki, drenaże).

O przepływie miarodajnym, napodstawie którego wymiarowane sątego rodzaju przewody, decydujenatężenie deszczu nawalnego

zwanego też deszczem miarodajnym.Algorytm obliczeń służący określeniutego natężenia, prawdopodobień-stwo wystąpienia i czas trwaniadeszczu, a także obliczenia ilości wódspływających ze zlewni drogowychopisane są szczegółowo w Normie[18]. Metodyka obliczeń podana w tej normie oparta jest na metodziegranicznych natężeń deszczu. Norma

ta podaje również niezbędne doobliczeń współczynniki spływu dlaróżnych pokryć terenów oraz wyma-gania w zakresie minimalnych średnici spadków przewodów.

2.5 WYMIAROWANIE HYDRAULICZNE PRZEWODÓW KANALIZACYJNYCH

tabela nr 5

Obowiązujące polskie przepisy dlaprzewodów podziemnych nie podajążadnej metody obliczeń wytrzymało-ściowych rur elastycznych ułożonych w gruncie, a metody stosowane dla rursztywnych są w tym przypadku nie-przydatne. Jako metodę dającąwystarczająco dokładne wyniki, FirmaPipelife proponuje opisaną poniżejmetodę opartą na normach i opra-cowaniach skandynawskich [24], i [63] -zwaną również metodą skandynawską.

Wskazane jest, aby każdorazowosprawdzić wytrzymałość przewodów.W oparciu o dotychczas zebranedoświadczenia, norma [24] nienakłada obowiązku sprawdzeniaodkształcenia przewodu w przypad-kach nie wykraczających poza zakrespowszechnego doświadczenia, a zatakie uznawane są:

• maksymalne przykrycie przewodunie większe niż 6m,

• minimalne przykrycie przewodu

1m przy obciążeniu naziomuruchem drogowym,

• wykonanie warstwy wyrównu-jącej w dnie wykopu i zasypkirury z piasku lub żwiru z ziarnamio średnicy 0.075mm w ilości niewiększej niż 15%. Minimalnezagęszczenie zasypki 90% wgzmodyfikowanej próby Proctor'a,

• rury nie są uszkodzone i niewykazują deformacji kształtuprzekroju poprzecznego,

Oprócz obliczenia przepustowościkanału niezbędne jest równieżsprawdzenie warunku samooczysz-czania poprzez obliczenie naprężeńścinających. Norma [18] wymagatakiego sprawdzenia dla przewodówkanalizacyjnych prowadzących ściekideszczowe przy napełnieniachponiżej połowy średnicy. Narzucaprzy tym warunek, aby dla tych

małych napełnień naprężenia ści-nające były nie mniejsze niż 2.5N/m2.Wartość ta jest duża i powoduje, żewymagane spadki są znacznie więk-sze, aniżeli przy stosowaniu zalecanejw Normie [11] i powszechnieużywanej formuły I[%]=100/D[mm].

Normy innych państw np. duńskanorma dla instalacji odpływowych(DS-432) wymaga, aby naprężenia

styczne przekraczały wielkość2.45N/m2 w przypadku kanalizacjisanitarnej i ogólnospławnej, a dlakanalizacji deszczowej - 1.47N/m2.Ponadto, norma ta dopuszczaobniżenie tych wymagań o 10% przystosowaniu przewodów z tworzywsztucznych tj. do wartości odpowied-nio 2.21N/m2 i 1.32N/m2.

1.


9

Podstawowymi formułami służącymi hydraulicznemuwymiarowaniu przewodów są:

• dla przewodów całkowicie wypełnionych - wzór Colebrook'a - White'a

(1)

• dla przewodów częściowo wypełnionych - wzór Bretting'a

(2)

Dla wygody projektantów, spółka Pipelife opracowałanomogramy oraz program obliczeniowy ułatwiającedobór rur kanalizacyjnych. Przepływ miarodajnych wóddeszczowych może odbywać się przy całkowitymnapełnieniu kanału.

2.5.1 SYMBOLE I OZNACZENIA

2.5.2 PRZEPŁYW

2.5.3 SAMOOCZYSZCZANIE

2.6 ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA

Q = -6.95* log0.74

D * D * Io

* . ** * *

10 3 716

2+

k

DD D I

Q

Q= 0.46 - 0.5* cos *

h

Do

π π

+

0 04 2. * cos * *h

D

tabela nr 6

1.W

AR

UN

KI



10

• krótkotrwała sztywność obwodo-wa rur nie jest niższa niż 4kPa, a dlarurociągów układanych pod droga-mi o intensywnym ruchu SN ≥ 8kPa,

• największe dopuszczalne odkształ-cenie początkowe bezpośrednio pozakończeniu robót nie przekracza:8% w przypadku stosowania rur z PVC oraz 9% - dla rur z PP lub PE.Jeżeli warunki te nie są spełnione,

należy przeprowadzić obliczeniasprawdzające.

Metoda skandynawska zakłada, żepod wpływem obciążenia pionowegoq przewód elastyczny ulega spłaszcze-niu (jego pionowa średnica ulegazmniejszeniu o δ) i przybiera kształtelipsy. Odkształcająca się rura wywieraboczny nacisk na grunt, co powodujepowstanie odporu gruntu qh i przeję-cie przezeń części naprężeń spowo-dowanych obciążeniem pionowym.Model ten przyjmuje, że odpór gruntu

z boków przewodu ma rozkład para-boliczny. Im większa będzie siłaodporu gruntu, im lepsze są parametrygeotechniczne gruntu, tym mniejszymdeformacjom ulegnie przewód.Oddziaływanie pomiędzy sztywnościągruntu, a sztywnością rury opisujewzór Spangler'a:

(3)

Sztywność gruntu Ss określasieczny moduł odkształcenia Es'. Dlanormalnie stosowanych gruntówzasypki, żwiry lub piaski o ciężarzeobjętościowym γ≈19kN/m3, zależnyjest on głównie od stopniazagęszczenia gruntu wokół rury i głębokości ułożenia przewodu.Poniższe wartości, zilustrowane nawykresach, zaleca J.Molin, a zaczerp-nięto je z opracowania [63].

q

100o

δ

qh

D

Model rozkładu parciaw metodzie skandynawskiej

D

=f(q)

SN

δ+ Ss

2.6.1 SYMBOLE I OZNACZENIA tabela nr 7

Obciążenie rury zasypką wynika z nacisku sumy warstw gruntów zale-gających powyżej rury:

(4)

należy przy tym pamiętać, że poniżejzwierciadła wody gruntowej trzebaposługiwać się ciężarem objętościowymgruntu pod wodą γ' zamiast ciężaremobjętościowym gruntu γ.

Obciążenie pionowe słupem wodygruntowej

qw = γw * hw (5)

Jeśli woda gruntowa nie występujepowyżej poziomu ułożenia przewodu, a różnice w ciężarach objętościowychwarstw zasypki są nieznaczne, możnaposłużyć się jednym, uśrednionym dlawszystkich warstw, ciężarem objęto-ściowym γ.

1.


11

2.6.2 OBCIĄŻENIE ZASYPKĄ I WODĄ GRUNTOWĄ

q hz i

n

= ∑ γ i *1

D

hwγ‘ , γw

γ 2

γ 1

h2

h1

Obciążenie gruntem i wodą gruntową

tabela nr 7 c.d.

Odkształcenie względne średnicyZnając całkowite obciążenie pio-

nowe q = qz + qw + qr (patrz. p. 2.6.2. i 2.6.3.) oraz sztywnośćgruntu określoną siecznym modułemodkształcenia Es' możemy określićwzględne odkształcenie rury

Obliczone odkształcenie ε(%)należy powiększyć o empirycznieokreślone składowe instalacji If

i podłoża Bf. Wartości podane w tabeli nr 5 należy traktować jakoorientacyjne, gdyż są one właściwejedynie dla wykopów wypełnionychdobrze zagęszczonym żwirem ewen-tualnie piaskiem średnio- lubgruboziarnistym.

1.W

AR

UN

KI



12

W różnych krajach przyjmowanesą różne wielkości standardowegoobciążenia nawierzchni drogowej.Poniższe zalecenia oparto na polskichWytycznych Projektowania DrógWPD-1 [31], WPD-2 [32], WPD-3 [33]oraz normie [20], opisującychszczegółowo obciążenia konstrukcjimostowych pojazdami. W oparciu o te normatywy należy przyjąć jakoobciążenie ruchem drogowym miaro-dajny pojazd o trzech osiach dającychnaciski o wartościach 60kN (oś przed-nia) + 2 x 120kN (dwie osie tylne):

• dla dróg I i II klasy technicznej- klasę A obciążeń,

• dla dróg III, IV i V klasy tech-nicznej - klasę B obciążeń,

• dla dróg wyższych klas tech-nicznych - klasę C obciążeń.

Nacisk od kół pojazdu rozłożonyjest na prostokąt o wymiarach 20 x60cm.

Norma ta uzależnia wielkościobliczeniowe od klasy obciążeń.

Dla wymagań w klasach A, B i Cprzeprowadzono analizę obciążeńprzewodu w zależności od przykryciarury. Posłużono się przy tym wzoremBoussinesq'a:

[kPa] (6),

w którym:P nacisk koła [kN],H przykrycie przewodu [m],R odległość punktu przyłożenia

siły od rozpatrywanego punktu [m].Z przekształcenia wzoru (6)

określono zależność:

qz = C * P / H2 (7)

a dla występującego we wzorze (7)współczynnika C sporządzono wykreszamieszczony na następnej stronie.

Wspomniana norma [20] nakazu-je stosowanie współczynnika bez-pieczeństwa dla konstrukcji przykry-tych materiałem gruntowym o miąż-szości mniejszej niż 1.0m. Wielkość

tego współczynnika określa wzór:

[8]

Norma ta dopuszcza również, abyprzy zagłębieniu analizowanej kon-strukcji większym niż 1.0m poniżejpoziomu nawierzchni, nie uwzglę-dniać współczynnika dynamicznego.

2.6.3 OBCIĄŻENIE RUCHEM DROGOWYM

2.6.4 ODKSZTAŁCENIA RURY

q r = 3

2

3

5

* *

* *

P H

Rπ

ϕ = + ≤∑1

(1 - h) * 0.35

0.51.325

ε δ(%) *

. *

* . * '= =

+D100%

8 3

16 0122

q

SN Es

(9)

tabela nr 8

tabela nr 9

1.


13

Początkowe odkształcenie wzglę-dne rury, po zakończeniu robót,wyniesie:

(10)

Zazwyczaj odkształcenie to nieprzekracza 5%, ale dopuszczalne jest:

• 8% - dla rur z polichlorku winylu,• 9% - dla rur z polipropylenu lub

polietylenu.W wyniku osiadań i prze-

mieszczeń, tak rury jak i otaczającegoją gruntu, zwiększy się równieżwzględne odkształcenie rury dowartości:

εo(%) = 2 *ε(%) + If + Bf ≤ 15% (11)

Praktyka i doświadczenia skandy-nawskie dowodzą, że tak obliczonemaksymalne odkształcenie względnerury ustali się w czasie nieprzekraczającym 3 lat eksploatacji i nie powinno przekroczyć 15%.

WyboczenieZewnętrzne ciśnienie gruntu lub

wody gruntowej powoduje po-wstawanie w rurze sił obwodowychktóre, przy przekroczeniu krytycznejich wartości, mogą doprowadzić dowyboczenia jej ścianek. W gruncie w stanie luźnym lub na powietrzudeformacje te przybierają kształt

zbliżony do krzywej Cassiniego(pozioma elipsa z zapadniętymiwierzchołkami górnym i dolnym).Duże wartości sztywności obwodo-wej rury oraz modułu odkształceniagruntu zapobiegają temu zjawisku.W gruntach średnio i dobrze zagę-szczonych odkształcenie to przybierapostać wielu drobnych fal, którepojawiają się na całym obwodzie.

Naprężenie krytyczne przy wybo-czeniu możemy określić ze wzorów:a) dla rury niezasypanej:

Pkr = 24 * SN (12)

b) dla rury w gruntach słabo zagęsz-czonych, luźnych lub spoistych:

Pkr = 24 * SN + 2/3 * Ss (13)

przy czym wymagana jest: SN > 0.025 * Ss

c) dla rury idealnie okrągłej:

(14)

d) dla rury odkształconej do kształtueliptycznego:

(15)

gdzie α = 1 - 0.03 * εo(%) (16)

e) dla płytko zagłębionych rur pod-danych obciążeniu dużego ruchudrogowego

(17)

We wzorach tych jako wartośćsztywności gruntu Autorzy opraco-wań [20] i [63] zalecają stosowaniestycznego modułu odkształceniagruntu, którego wartość określająjako równą 2 * Es'.

Ażeby nie doszło do wyboczeniarur wymagany jest współczynnik bez-pieczeństwa

F = Pkr/q ≥ 2.0 (18).

Praktyka dowodzi, że dla typo-wych rur umieszczonych w dobrzezagęszczonym gruncie, rzadko sięzdarza, aby wyboczenie było decy-dującym czynnikiem przy projek-towaniu.

εp(%) = ε(%) + If + Bf ≤ 8%.

P = 5.63* SN *S kr s

P =64 *SN

1+ 3.5*D

kr

δ

3

P = *5.63* SN *S kr sα

14

Metodą skandynawską

Przewód kanalizacyjny PVC d400 x 9.8 mm klasy N

(SN = 4kPa) ułożony pod drogą o kategorii ruchu KR5

Powyższy przykład dowodzi, że wprzypadku starannego ułożenia prze-wodu i wykonania zasypki możliwejest stosowanie pod drogami rur osztywnościach obwodowych mniej-szych od 8.0kN/m2.

1.W

AR

UN

KI



2.6.5 PRZYKŁAD OBLICZENIA NOŚNOŚCI PRZEWODU

14

1.


15

Według ATV A-127

Ze względu na ogromną liczbęwariantów warunków ułożeniakanału, w Wytycznych tych zamie-szczono jedynie przykładowe wykresyodkształceń. W konkretnych przypad-kach , gdy przykrycie rur (PP,PE) jestmniejsze od 1.0m lub większe od 6.0mprosimy o kontakt z DziałemTechnicznym Pipelife Polska.

Poniższe wykresy sporządzono przyzałożeniu następujących warunków:

• kanał z rur PP typu Pragma

o średnicy nominalnej 500mm, ułożony powyżej wód grun-towych w suchym wykopie,

• grunt rodzimy zagęszczony w stopniu Is (% MP %) podanym na wykresie,

• kanał budowany w wykopie deskowanym; deskowanie wyciągane stopniowo, w tra-kcie wypełniania wykopu grun-tem (W2),

• wypełnienie wykopu - grunt

niespoisty G1 (żwir, gruby tłuczeń, piaski grube),

• wypełnienie w strefie ułożenia kanału i nad nim zagęszczone do Is = MP 95%,

• obciążenie nawierzchni dro-gowej ciągnikiem kołowym 800 kN (80 ton),

• nawierzchnia drogowa o mo-dule sprężystości En>= 300 MPa

• grubość nawierzchni bitu-micznej - 20 cm.

Graniczna wartość odkształcenia - 8%

2.6.6 PRZYKŁADOWE ODKSZTAŁCENIA RUR - WYKRESY

0

2

4

6

8

10

12

0,5

1,1

1,7

2,3

2,9

3,5

4,1

4,7

5,3

5,9

6,5

7,1

Przykrycie kanału [m]

Od

kszt

ałce

nie

pio

no

we

[%]

Grunt rodzimy, spoisty (ił, glina)

Is=85%

0

2

4

6

8

10

12

0,5

1,1

1,7

2,3

2,9

3,5

4,1

4,7

5,3

5,9

6,5

7,1


Od

kszt

ałce

nie

pio

no

we

[%]

Grunt rodzimy, spoisty mieszany

(spoisty piasek i żwir, grunty pylaste)

Is=85%

0,5

1,1

1,7

2,3

2,9

3,5

4,1

4,7

5,3

5,9

6,5

7,1


Od

kszt

ałce

nie

pio

no

we

[%]

Grunt rodzimy, mało spoisty Is=85%

5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

0,5

1,1

1,7

2,3

2,9

3,5

4,1

4,7

5,3

5,9

6,5

7,1


Od

kszt

ałce

nie

pio

no

we

[%]

Grunt rodzimy, niespoisty Is=92%

5

4,5

4

3,5

3

2,5

2

1,5

1

0,5

0

wykres nr 1 wykres nr 2

wykres nr 3 wykres nr 4

1.



16

Zależnie od rodzaju gruntu w miejscu ułożenia przewodu w pasie drogowym oraz poziomu

występowania swobodnej wody grun-towej poniżej poziomu posadowieniamożliwe jest posadowienie bezpo-

średnie lub grunt podłoża należywymienić zgodnie z poniższą tabelą:

WWAARRUUNNKKII WWYYKKOONNAANNIIAA33..

3.1 ROBOTY ZIEMNE

3.1.1 PODŁOŻE GRUNTOWE

Podsypkę piaskową stanowićmogą piaski grubo-, średnio- lubdrobnoziarniste. Piaski pylaste mogąbyć użyte do tego celu, gdy będąwbudowane poniżej strefy prze-marzania, przy poziomie wody grun-towej stabilizującym się co najmniej2.0m poniżej dna rury. Podsypkapiaskowa powinna być zagęszczonaniezwłocznie po wbudowaniu.Wskaźnik zagęszczenia podłoża ipodsypki powinien być nie mniejszy

niż 85% zmodyfikowanej próbyProctor'a, a w przypadku ułożeniaprzewodu pod drogą, wskaźnikzagęszczenia Is nie może byćmniejszy niż wynika to z głębokościułożenia przewodu, typu konstrukcjiziemnej (wykop, nasyp) oraz kate-gorii ruchu (patrz rysunek w pkt.3.1.2). Grubość warstw i proceduręzagęszczania należy dostosować dowymaganej całkowitej grubości iposiadanego sprzętu. Wilgotność

zagęszczanej podsypki nie może od-biegać od wilgotności optymalnej o więcej niż ±2%. Warstwa podsypkio grubości 5cm układana bezpośred-nio pod przewodem nie powinna byćzagęszczana bardziej niż do stanuśredniego zagęszczenia. Pozwoli tona elastyczne ułożenie przewodówprzy wykonywaniu zasypki. Warstwata zostanie dogęszczona podczaszagęszczania zasypki wokół rury.

tabela nr 10

1.


17

OBSYPKA WOKÓŁ RURYMateriał wypełniający wykop na

całej jego szerokości i na wysokośćułożonego przewodu należy wyko-nać z gruntu sypkiego niewysadzi-nowego, takiego jak stosowany dowykonania podsypki. W nasypach,szerokość tej strefy powinna byćwiększa niż dwie średnice rury z każdej jej strony, ale nie mniej niżpo 30cm. Dopuszczalne jest wbu-dowanie w tej strefie kamieni o wielkości do 10% średnicy rury, alenie większych niż 60mm pod warun-kiem, że nie dojdzie do bezpośred-

niego kontaktu kamieni z przewo-dem. Zagęszczenie obsypki powinnoprzebiegać warstwami ręcznie lublekkim sprzętem. Strefa ta manajwiększe znaczenie dla wytrzy-małości przewodu i dlatego niewolno dopuścić do wystąpieniapustych przestrzeni szczególnie w dolnej części rury, a zagęszczeniepowinno być nie mniejsze niż 85%zmodyfikowanej próby Proctor'a.Wskaźnik zagęszczenia Is tej warstwynie może być niższy niż wynika to z lokalizacji warstwy, typu konstrukcjiziemnej (nasyp, wykop) oraz kate-

gorii ruchu co pokazano na poniż-szych rysunkach. Obsypka powinnabyć wznoszona równomiernie poobu stronach przewodu, a gruntnależy zagęszczać niezwłocznie powbudowaniu, warstwami, o grubościdostosowanej do posiadanego sprzę-tu i wilgotności zbliżonej do optymal-nej w granicach ±2%. Niedo-puszczalne jest układanie gruntów w stanie upłynnionym. Dopuszczalnejest stosowanie tylko sprzętu lek-kiego, aby nie spowodować od-kształcenia lub przemieszczenia prze-wodu.

Naturalne podłoże gruntowe orazzagęszczona podsypka powinnyspełniać wymagania w zakresiewskaźnika zagęszczenia Is orazwtórnego modułu odkształcenia E2

takie same jak zasypka wykopu (patrzp.3.1.2.) w miejscu wbudowania.

W przypadku koniecznościodwadniania podłoża na czasbudowy niezbędne jest wykonanie

projektu odwodnienia orazprowadzenia tych robót w takisposób, aby nie dopuścić dopogorszenia nośności gruntu rodzi-mego.

3.1.2 ZASYPKA WYKOPU

Wymagane parametry podłoża dróg w nasypach


Kategoria ruchuAutostrady i drogi

ekspresowe

Autostrady i drogiekspresoweKategoria ruchu

KR1-KR2 KR3-KR6

KR1-KR2 KR3-KR6

Powierzchnia korpusu drogowego

Powierzchnia robót ziemnych



wtórny moduł odkształcania E2 [MPa]na powierzchni warstwy

Nsp - grunt niespoistySp - grunt spoisty

ZASYPKA NAD RURĄWykop nad rurą, co najmniej

20cm powyżej wierzchu przewodu,ale nie mniej niż 3/4 jego średnicyzewnętrznej, należy zasypywać grun-tem piaszczystym, żwirem lubpospółką o ziarnach nie większychniż 20mm. Wymagane jest w tej stre-fie zagęszczenie takie jak obsypkiwokół rury. Do zagęszczania należyużywać tylko sprzętu lekkiego, abynie spowodować niezamierzonegoodkształcenia lub przemieszczeniaprzewodu.

Pozostałą część wykopu wypełnićgruntem niewysadzinowym. Zasypkęnależy układać warstwami, równo-miernie po obu stronach rury, a gruntzagęszczać niezwłocznie po wbu-dowaniu. Grubość warstw musi byćdostosowana do posiadanego sprzę-tu. Wilgotność gruntu należyutrzymywać na poziomie zbliżonymdo optymalnej w granicach ±2%.Niedopuszczalne jest układanie grun-tów w stanie upłynnionym. Dozagęszczania warstw leżących do1.0m powyżej wierzchu rury należy

używać tylko sprzętu lekkiego, abynie spowodować niezamierzonegoodkształcenia przewodu.

Po osiągnięciu właściwych para-metrów zagęszczenia warstwy możnaprzystąpić do układania kolejnej warst-wy. Oceny zagęszczenia dokonywać napodstawie wskaźnika zagęszczenia Is.Wymagane wartości tych parametróww zależności od poziomu lokalizacjiwarstwy, typu konstrukcji ziemnej(nasyp, wykop) oraz kategorii ruchupokazano na rysunkach zamieszczo-nych na poprzedniej stronie.

rys. nr 3

1.W

AR

UN

KI



18

USTAWY I ROZPORZĄDZENIA[1] Dz.U. nr 62 poz. 392 z 1997r.Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie przepisów

techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych.[2] Dz.U. nr 14 poz. 60 z 1985r. Ustawa o drogach publicznych.[3] Dz.U. nr 43 poz. 430 z 1999r.Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.[4] Dz.U. nr 139 poz. 686 z 1995r. Rozporządzenie Ministra Przemysłu i Handlu w sprawie warunków tech-

nicznych jakim winny odpowiadać sieci gazowe.[5] Dz.Bud. nr 1/1972r. poz. 1 Zarządzenie nr 60 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych

sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać instalacje wodociągowe i kanalizacyjne.[6] Dz.Bud. nr 6/1972r. poz. 20 Zarządzenie nr 108 Ministra Komunikacji. Wytyczne projektowania obiektów i

urządzeń budownictwa specjalnego w zakresie komunikacji. Światła mostów i przepustów WP-D 12.

NORMY[11] PN-B-01707:1992 Instalacje kanalizacyjne. Wymagania w projektowaniu.[12] PN-B-03020:1981 Grunty budowlane. Posadowienia budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie.[13] PN-B-04452:1974 Grunty budowlane. Badania polowe.[14] PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu.[15] PN-B-10727:1992 Przewody kanalizacyjne na terenach górniczych. Wymagania i badania przy odbiorze.[16] PN-B-10735:1992 Kanalizacja. Przewody kanalizacyjne. Wymagania i badania przy odbiorze.[17] PN-S-02202:1973 Przepusty. Podział, nazwy i określenia.[18] PN-S-02204:1997 Drogi samochodowe. Odwodnienie dróg.[19] PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Nazwy, określenia, wymagania i badania.[20] PN-S-10030:1985 Obiekty mostowe. Obciążenia.[21] PN-M-34501:1991 Gazociągi i instalacje gazownicze. Skrzyżowania gazociągów z przeszkodami terenowymi.

Wymagania.[22] BN-8931-02:1964 Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża

przez obciążenie płytą.[23] BN-8931-05:1970 Drogi samochodowe. Oznaczanie wskaźnika nośności gruntu jako podłoża nawierzchni

podatnych.[24] DS 430 The laying of underground flexible pipelines of Plastic[25] DS 432

WYDAWNICTWA GENERALNEJ DYREKCJI DRÓG PUBLICZNYCH W WARSZAWIE[31] Wytyczne projektowania dróg I i II klasy technicznej WPD-1 (autostrady i drogi ekspresowe) - 1995r.[32] Wytyczne projektowania dróg III, IV i V klasy technicznej WPD-2 - 1995r.[33] Wytyczne projektowania dróg VI i VII klasy technicznej WPD-3 - 1995r.[34] Wytycznych Projektowania Ulic WPU - 1992r.[35] Wytyczne projektowania obiektów i urządzeń budownictwa specjalnego w zakresie komunikacji. Światła mostów

i przepustów WP-D 12.

APROBATY TECHNICZNE[41] AT/97-03-0096 Studzienki teleskopowe kanalizacyjne i drenażowe MABO. - Wydana przez Instytut Badawczy

Dróg i Mostów w Warszawie.[42] AT/99-02-0752 Rury o ściankach strukturalnych typu Pragma® z polipropylenu do kanalizacji zewnętrznej.

- Wydana przez COB-RTI INSTAL.[43] AT/2000-02-0875 Teleskopowe studzienki kanalizacyjne z polipropylenu (PP) i poli(chlorku winylu) (PVC-U).

- Wydana przez COBRTI INSTAL[44] AT/98-04-0506 System rurowy o ściankach strukturalnych z polipropylenu (PP) do kanalizacji, drenażu oraz

przepustów w nasypach komunikacyjnych - Wydana przez IBDiM.

KATALOGI[51] Katalog techniczny. Systemy kanalizacji zewnętrznej z PVC - Pipelife

INNE[61] St. Datka. Odwodnienie dróg i ulic. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności - Warszawa 1970r.[62] R. Edel. Odwodnienie dróg. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności - Warszawa 2000r.[63] L.E. Janson. Plastic Pipes for Water Supply and Sewage Disposal. Borealis - Stockholm 1996

ZZAARRZZĄĄDDZZEENNIIAA,, NNOORRMMYY II DDOOKKUUMMEENNTTYY ZZWWIIĄĄZZAANNEE44..

2.


19

1. WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

1.1. Przedmiot i zakres opracowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

1.2. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .20

2. OPIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

2.1. Przeznaczenie i elementy składowe systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

2.2. Charakterystyka techniczna rur drenarskich . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .21

2.3. Wymagania dla drenaży w pasie drogowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .22

2.4. Drenaże płytkie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.4.1. Drenaż poprzeczny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.4.2. Drenaż podłużny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.4.3. Drenaż ukośny . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .25

2.5. Analiza wytrzymałościowa . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .26

2.5.1. Symbole i oznaczenia . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .27

2.5.2. Obciążenie zasypką i wodą gruntową . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

2.5.3. Obciążenie ruchem drogowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .28

2.5.4. Odkształcenia rury . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .29

2.5.5. Przykład obliczenia wytrzymałości drenu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

3. WARUNKI WYKONANIA . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

3.1. Roboty ziemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .30

3.1.1. Podłoże gruntowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .31

3.1.2. Zasypka wykopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .32

4. ZARZĄDZENIA, NORMY i DOKUMENTY ZWIĄZANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .33

WYTYCZNE STOSOWANIA DRENAŻY DROGOWYCH Z RURDRENARSKICH Z PVC I PP

2.



20

Opracowanie sporządzono dlatypowych zastosowań rur i kształtekdrenarskich z PVC systemu MABO-Pipelife w drenażach usytuowanychw pasie drogowym. Wytyczneopisują wymagania stawiane dre-nażom układanych w pasie dro-gowym, metodę obliczeń wytrzy-małościowych przewodów orazwarunki wykonania i odbioru robótw otoczeniu rur.

Wytyczne nie określają metodobliczeń hydrogeologicznych ihydraulicznych przewodów, gdyż jestto dogłębnie opisane w literaturzetechnicznej poświęconej hydroge-ologii, hydraulice, systemom kanali-zacyjnym, melioracjom, a nawet dro-gownictwu jak np. w [35]

Wytyczne nie określają równieżwymagań dla surowców używanychdo produkcji, parametrów geome-

trycznych, fizycznych i mechan-icznych, prób laboratoryjnych isprawdzeń, transportu oraz składo-wania i montażu elementów, gdyżzagadnienia te są ujęte w normachmiędzynarodowych (EN) i krajowych(PN).

WWSSTTĘĘPP11..

1.1. PRZEDMIOT I ZAKRES OPRACOWANIA

1.2. DEFINICJEtabela nr 1

2.


21

W poniższej tabeli zestawionogłówne parametry techniczne rurdrenarskich systemu MABO-Pipelifew oparciu o dane z Katalogu [31] i Aprobat [25], [29] i [30].

Fabrycznie wykonane filtry po-większają średnicę zewnętrzną rur o około 16.0 mm.

Rury karbowane z PVC-U dostar-czane są w zwojach o długościach22.5 ÷ 250 m, zależnie od średnicy

i zastosowanego filtra. Rury Pragma

są rurami kielichowymii mogą byćdostarczane w odcinkach o długości3 lub 6m.

System produkcji MABO-Pipelifeprzeznaczony jest do budowyróżnego rodzaju sieci melioracji wod-nych zarówno rolniczych jak teżbudowlanych, a w tym równieżdrenaży drogowych. Podstawowymmateriałem używanym do produkcjijest nieplastyfikowany polichlorekwinylu, PVC - U oraz polipropylen(PP). Z tworzyw tych wytwarzane sąkarbowane rury drenarskie, jedno-ścienne z PVC oraz rury strukturalne,dwuścienne z PP. Rury są fabrycznieperforowane na całym obwodzie.Szerokość szczelin może wynosić 0.8,1.2, 1.4, 1.7, 2.4, a nawet 2.7 mm,zależnie od średnicy i rodzaju rur.

Rury mogą być dostarczane bezotuliny, a także oplecione filtrem z włókien polipropylenowych lubkokosowych. Producent dostarczarównież kształtki do łączenia rur orazstudzienki inspekcyjne φ200, 315,400 i 630 mm z tworzyw sztucznych.Możliwe jest też wykorzystanie ele-

mentów i kształtek kanalizacyjnychsystemu MABO-Pipelife.

Na system drenażu MABO-Pipelifeskładają się:

• rury drenarskie z PVC o średni-cach zewnętrznych dn od 50 do 200 mm bez filtra - oraz z filtrem z włókien polipropy-lenowych lub kokosowych,

• rury drenarskie z PP (na bazie rur Pragma) o średnicach zew-nętrznych dn od 110 do 630 mm,

• trójniki 45 i 90o równo- i różno-przelotowe, zwykłe i siodłowe,

• kolana 90o i kątowniki,• mufy połączeniowe, nasuwki,

redukcje, zaślepki oraz wyloty z klapami,

• studzienki inspekcyjne φ200, 315, 400 i 630 mm,

• kształtki i rury kanalizacyjne.Kompletne informacje na temat

asortymentu produkcji Firmy MABO-Pipelife zawarte są w KatalogachTechnicznych [31], [32], [33] i [34]

wydawanych przez Producenta i uak-tualnianych w miarę rozszerzaniazakresu produkcji i dostaw.

Rury drenarskie karbowane z PVC-U otrzymały Aprobatę Techni-czną nr AT/97-01-0199 wydaną przezCentralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Techniki InstalacyjnejINSTAL.

System rurowy o ściankach struk-turalnych z polipropylenu (PP) dokanalizacji, drenażu oraz przepustóww nasypach komunikacyjnych otrzy-mał aprobaty techniczne nr AT/98-04-0506 wydaną przez InstytutBadawczy Dróg i Mostów w War-szawie oraz nr AT/99-02-0752 COB-RTI INSTAL.

Ponadto studzienki kanalizacyjne i drenażowe uzyskały aprobaty tech-niczne nr AT/2000-02-0875 (wydanaprzez COBRTI INSTAL) oraz AT/97-03-0096 - wydana przez IBDiM w Warszawie.

OOPPIISS22..

2.1. PRZEZNACZENIE I ELEMENTY SKŁADOWE SYSTEMU

2.2. CHARAKTERYSTYKA TECHNICZNA RUR

korona drogi




pas dzielący

tabela nr 2

2.



22

Ułożenie drenażu w pasie dro-gowym może wynikać z:

• konieczności obniżenia wysokiegopoziomu zwierciadła wód grun-towych, jeżeli spód konstrukcji na-wierzchni jest wyniesiony mniej niż1.0 m nad poziom wody gruntowej,

• potrzeby stabilizacji stosunkówwodnych naruszonych budowądrogi np. drenaż stokowy (skar-powy), odcinający,

• dążenia do poprawy efektywnościpracy odwodnienia korony drogiwarstwami geotekstylii sprowadza-jących wodę do drenażu podłuż-nego lub warstw mrozoodpornych i sączków z wylotami rurowymi(drenaże płytkie).

Rozporządzenie [3] nakładaobowiązek obniżenia drenażemwgłębnym zwierciadła wody grun-towej, jeżeli spód konstrukcji nawie-rzchni jest wyniesiony mniej niż 1.0nad poziom wody. Nie są przy tymstawiane dodatkowe wymaganiazależne od klasy drogi, rodzaju grun-tu zalegającego pod nawierzchnią, a także od lokalnej głębokości prze-marzania, która jak wiadomo jestróżna w różnych częściach Polski.Nieco inaczej ujmowały to Wytyczne[20], [21] i [22] obowiązujące przedwejściem w życie Rozporządzenia [3],gdyż brały te czynniki pod uwagę.

Rozporządzenia [1] i [3] nakazują,aby do obniżenia poziomu wody

gruntowej stosować dreny podłużnei lokalizować je pod dnem rowu,ścieku lub w pasie dzielącym. Drenażten powinien być ułożony poniżejgłębokości przemarzania określonejw Normie [5]. Zapewni to, że wodapłynąca przewodem, jak równieżprzesączająca się z gruntu przezobsypkę, nie będzie zamarzaławewnątrz rury pomimo zamarznięciapowierzchniowej warstwy gruntu.Praktyczna głębokość założeniadrenu nie powinna przekraczać 4 m.Płytki drenaż jest dopuszczalnywyłącznie do odprowadzenia wody z warstw odsączających.

2.3. WYMAGANIA DLA DRENAŻY W PASIE DROGOWYM

w poboczu

Przykład lokalizacji drenażu podłużnego w drodze dwujezdniowej

w pasie dzielącym

tabela nr 2 c.d.

rys. nr 1

2.


23

Norma [12] wymaga, abywewnętrzna średnica drenów byłanie mniejsza niż 50 mm, a zbieraczy -100 mm. Ponadto, wspomniananorma nakazuje, aby spód rurydrenarskiej znajdował się co najmniej20 cm ponad spodem warstwy filtra-cyjnej. Norma ta wymaga również,aby maksymalna szerokość szczelinlub średnica otworów perforacji rurnie przekraczała 1.5 mm.

Spadki podłużne drenażyukładanych w pasie drogowym, a służących odwodnieniu warstwmrozochronnych nie powinny byćmniejsze niż 0.2%. Dla głębokichdrenaży służących obniżeniu zwier-ciadła wody gruntowej na terenachprzyległych do drogi spadki możnaprzyjmować zgodnie z zasadamiprzyjętymi w melioracjach wodnych.

Prędkości przepływu powinnyzapewniać samooczyszczanie prze-wodu, a za takie uznaje się:

• 0.35 m/s w gruntach piaszczystych i pylastych,

• 0.20 m/s w glinach i iłach (wyjątkowo 0.15 m/s).

Maksymalne prędkości w prze-wodach nie powinny przekraczać:

• 1.2 m/s w piaskach i utworach pyłowych,

• 1.5 m/s w glinach,• 2.0 m/s w terenach o dużych

spadkach o zbitym podłożu.Optymalne prędkości przepływu

mieszczą się w granicach 0.5 ÷ 0.7m/s.

Dla właściwej pracy drenażukoniecznym jest, aby przewód pra-cował częściowo napełniony, a na-pełnienia nie powinny być wyższeniż:

• 10% w ciągach drenaży sys-tematycznych,

• 25 ÷ 30% w zbieraczach dru-gorzędnych i wylotach z wars-twy odsączającej,

• 40 ÷ 50% w zbieraczach głównych i przewodach magis-tralnych.

Studzienki należy lokalizować w miejscach podłączeń rurociągówdo zbieraczy, w miejscach zmianykierunku, średnicy lub spadku, a naodcinkach prostych nie rzadziej niż co

50 m. Studzienki powinny posiadaćosadnik o głębokości 20 ÷ 40 cm.Wylot ze studzienki powinien byćobniżony w stosunku do wlotu o około 3 ÷ 5 cm.

Krótkie odcinki drenów, do 50mmogą być włączane do zbieraczy:

a) współosiowo, za pośrednictwemtrójników przy napełnieniach zbie-raczy poniżej 30%. Wskazane jestprzy tym, aby wejście do zbieraczanastępowało pod kątem 45 ÷ 90o.b) gdy napełnienie zbieracza jestwiększe od 30% - od góry zbieraczastosując trójniki i kolana.

Wyloty drenów do rowówotwartych należy sytuować nawysokości co najmniej 20cm naddnem rowu i zaopatrywać w klapylub kraty uniemożliwiające wchodze-nie drobnych gryzoni do rurek. Jeżeliwylot drenu usytuowany jest 50cmlub wyżej w stosunku do dna rowuprzydrożnego wówczas wylotowyodcinek drenu, o długości co najm-niej 2.0 m od skarpy, należy ułożyć z rur pełnych, bez perforacji.

rys. nr 2



2.

Pipelife Polska S.A.ul. Torfowa 4; Kartoszyno; 84-110 Krokowa


24

Rurociągi drenarskie są równieżnarażone na zarastanie przez systemykorzeniowe roślin wieloletnich.Szczególnie dokuczliwe są pod tymwzględem wierzby, topole, olchy,osiki. Zabezpieczeniem może być:

• lokalizowanie drenażu w odległości 10 m od krzewów i 20 m od drzew,

• stosowanie dodatkowych obsypek o grubości min. 10 cm z żużla sortowanego,

• stosowania pełnych rur kanali-zacyjnych z PVC do budowy odcinków nie pełniących funkcji odwadniającej, a na pozostałych - w sąsiedztwie drzew.

Filtry gruntowe stosujemy wów-czas jeżeli średnica d15 otaczającegodren gruntu jest mniejsza niż sze-rokość szczelin lub wodochłonnośćdrenażu jest zbyt mała, albo teżdrenaż wymaga ochrony z powodudużej zawartości związków żelaza w gruncie. Dla drenaży układanychpod nawierzchniami drogowymi lubw ich sąsiedztwie np. w poboczu lubw pasie dzielącym, nie zaleca sięstosowania filtrów z włókien koko-

sowych, a to ze względu na wyma-gania wieloletniej trwałości (liczonejw dziesiątkach lat). Włókna naturalnesą godne polecenia przy stosowaniuw gruntach gliniastych i torfowychna terenach rolniczych lub miejskichterenach zielonych. W drogo-wnictwie należy stosować filtry z włókien syntetycznych lub filtra-cyjne obsypki gruntowe.

Filtr gruntowy wydłuża po-wierzchnię styku z gruntem i popra-wia warunki dopływu do drenu po-przez zmniejszenie prędkościdopływu. Jako materiał powinny byćużywane piaski i żwiry kwarcowe o ziarnach kulistych i gładkich.Zawartość frakcji drobniejszych niż0.02mm nie powinna przekraczać5%, a substancji organicznych 0.5%.

Uziarnienie obsypki powinnospełniać następujące warunki:D50 = 4÷5 d50, 4 * d85 ≥ D15 ≥ 4 * d15,

D60 / D10 ≤ 5, D15 ≥ 1.2 * SWspółczynnik filtracji obsypki lub

gruntu otaczającego rurę powinienbyć większy od 8 m/d.

Grubość jednowarstwowej obsyp-ki filtracyjnej powinna wynosić:

• co najmniej 15cm w gruntach piaszczystych (dobrze prze-puszczalnych),

• 15 ÷ 20cm w gruntach piaszczysto-gliniastych (średnio przepuszczalnych),·

• powyżej 20cm w gruntach gliniastych i ilastych,

a w przypadku stosowania obsypekwielowarstwowych grubość każdejz warstw nie może być mniejsza od10 cm. Ponadto, łączna grubośćobsypek rury nie może byćmniejsza od wartości określonychw rozdziale 3. Warunki wykonania

15 ¸ 20

dn

15 ¸ 20

15 ¸ 20 dn 15 ¸ 20

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0,010 0,100 1,000 10,000

d [mm]

grunt: PIASEK

obsypka

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

0,001 0,010 0,100 1,000 10,000

d [mm]

grunt: PIASEKGLINIASTY

I-szawarstwaobsypki

II-gawarstwaobsypki

zarys konstrukcji nawierzchni

II-ga warstwa obsypki

I-sza warstwa obsypki

Uwaga - wymiar „A” dostosować do wzniesienia krzywej depresji

Grubość jednowarstwowej obsypki filtracyjnej w gruntachpiaszczystych (dobrze przepuszczalnych)


obsypka

Grunt rodzimy: piasek średnioziarnisty

Uwaga - wymiar „A” dostosować do wzniesieniakrzywej depresji

Grubość jednowarstwowej obsypki filtracyjnej w gruntachpiaszczysto-gliniastych (średnio przepuszczalnych)


dren z filtrem

obsypka

geowłóknina

Grunt rodzimy: glina

2.

Pipelife Polska S.A.ul. Torfowa 4; Kartoszyno; 84-110 Krokowatel.:(+ 48 58) 77 48 888; fax (+ 48 58) 77 48 807; e-mail: [email protected]; www.pipelife.pl

25

Drenaż ten jest podobny dowgłębnego drenażu podłużnego, alejego zadaniem jest osuszenie warstwmrozochronnych, a nie obniżeniezwierciadła wody w otaczającymterenie. Z tego powodu drenaż tenjest płytko ułożony w poboczu, alboteż wzdłuż jednej lub dwóchkrawędzi nawierzchni z rurek o di 80 ÷ 113 mm, ze spadkiempodłużnym od 0.3 ÷ 2%. Rowek poddren o wymiarach b x hob mieszczącycałą obsypkę filtracyjną powinien byćumieszczony poniżej warstwy mro-zochronnej. Wyloty drenażu należylokalizować co 250 ÷ 300 m. Jest tobardzo sprawnie działająca kon-strukcja. przy spadkach niweletydrogi do 2%.

Dreny tego rodzaju, o średnicy di min. 80 mm, układa się pod kątem75 ÷ 90o w stosunku do osi drogi zespadkiem min. 2%. Wlot do drenównależy zabezpieczyć obsypką do-braną do uziarnienia odwadnianejwarstwy zgodnie z zaleceniamiodnoszącymi się do doboru filtra

Obszar filtra przed wlotem niepowinien być mniejszy niż R = 10 cm.Przy promieniu R ≤ 25 cm należystosować obsypkę jednowarstwową,a przy większych - dwuwarstwowa.W każdym wypadku należy spraw-dzić czy prędkość przepływu nawlocie do drenu nie spowodujewymywania filtra.

Odstępy drenów zależą od sze-rokości jezdni, konstrukcji warstwymrozochronnej (odsączającej) i jejwspółczynnika filtracji oraz roz-wiązania sączka sprowadzającegoodsączoną wodę do drenu.

Znaczne ilości wody powstającej z topniejących przerostów lodowychw gruntach wysadzinowych zalegają-cych pod konstrukcją nie mogącodsączyć się przez zamarznięte pobo-cza prowadzą do obniżenia nośnościnawierzchni i powstania przełomów.Drenaż płytki ma za zadanie wczesneprzejęcie i odprowadzenie tych wód.Drenaż ten ma również za zadanieodwodnić pobocze. Z pełnionychfunkcji wynika konieczność ułożenia

go z dużym spadkiem w kierunkuodbiornika. Dreny oraz związane z nim obsypki filtracyjne należy lokali-zować poniżej koryta drogi, co wyni-ka z technologii układania warstwmrozochronnych i konstrukcyjnychpodbudowy nawierzchni.

Odbiornikiem wód z drenażu mo-że być rów przydrożny, podłużny dre-naż głęboki lub kanalizacja desz-czowa odbierająca wody z na-wierzchni.

Ilości wód odprowadzanych z warstw mrozochronnych określanesą na drodze laboratoryjnej lub z opracowanych dla tego celu tabelpublikowanych w specjalistycznejliteraturze np. w [35].

Wymagania w zakresie spadków,prędkości i wylotów podano w p.2.3. Wymagania dla drenaży w pasiedrogowym.

2.4. DRENAŻE PłYTKIE

2.4.1 DRENAŻ POPRZECZNY

2.4.2 DRENAŻ PODŁUŻNY

2.



26

Obowiązujące polskie przepisy dlaprzewodów podziemnych nie podajążadnej metody obliczeń wytrzymało-ściowych rur elastycznych ułożonych w gruncie, a metody stosowane dla rursztywnych są w tym przypadku nie-przydatne. Proponowaną niżej metodęoparto na opracowaniach i normachskandynawskich [19], i [36]; zwana jestona również metodą skandynawską.

Wskazane jest, aby każdorazowosprawdzić wytrzymałość przewodów.W oparciu o dotychczas zebranedoświadczenia, norma [19] nie nakła-da obowiązku sprawdzenia odkształ-cenia przewodu w przypadkach niewykraczających poza zakres po-wszechnego doświadczenia, a za takieuznawane są:

• maksymalne przykrycie przewodunie większe niż 6m,

• minimalne przykrycie przewodu1m przy obciążeniu naziomuruchem drogowym,

• wykonanie warstwy wyrównują-cej w dnie wykopu i zasypki rury z piasku lub żwiru z ziarnami o średnicy 0.075mm w ilości niewiększej niż 15%. Minimalnezagęszczenie zasypki 90% zmody-fikowanej próby Proctor'a,

• rury nie są uszkodzone i niewykazują deformacji kształtuprzekroju poprzecznego,

• krótkotrwała sztywność obwodo-wa rur z PVC-U nie jest niższa niż 4,

a dla rurociągów układanych poddrogami o intensywnym ruchu SN≥ 8,

• największe dopuszczalne odkształ-cenie początkowe bezpośrednio pozakończeniu robót nie przekracza8%.Jeżeli warunki te nie są spełnione,

a w przypadku drenaży płytkich ma tomiejsce prawie zawsze, bowiemprzykrycie rur jest najczęściej mniejszeod 1m, należy przeprowadzić obli-czenia (patrz pkt. 2.5.5.)

Metoda skandynawska zakłada, żepod wpływem obciążenia pionowegoq przewód elastyczny ulega spłaszcze-niu, jego pionowa średnica ulegazmniejszeniu o δ, i przybiera kształtelipsy. Odkształcająca się rura wywieraboczny nacisk na grunt, co powodujepowstanie odporu gruntu qh i przeję-cie przezeń części naprężeńspowodowanych obciążeniem pio-nowym. Model ten przyjmuje, żeodpór gruntu z boków przewodu marozkład paraboliczny. Im większabędzie siła odporu gruntu, im lepsze sąparametry geotechniczne gruntu, tymmniejszym deformacjom ulegnieprzewód. Oddziaływanie pomiędzysztywnością gruntu, a sztywnością ruryopisuje wzór Spangler'a:

(1)

Sztywność gruntu Ss określasieczny moduł odkształcenia Es'. Dlanormalnie stosowanych gruntówzasypki, żwiry lub piaski o ciężarzeobjętościowym g»19kN/m3, zależnyjest on głównie od stopnia zagę-szczenia gruntu wokół rury i głęboko-ści ułożenia przewodu. Poniższewartości, zilustrowane na wykresachna następnej stronie, zaleca J.Molin, azaczerpnięto je z Opracowania [36].Niemiecka norma ATV A-127 podajewartości wyższe i nie uzależnia ich odgłębokości wbudowania w konstrukcjęziemną.

Przy spadkach niwelety, większychod 2%, a szczególnie przy niestaran-nym wykonaniu koryta drogi, gdypozostają w nim podłużne koleiny,może dojść do ruchu wody zgodnieze spadkiem koryta lub kolein, a niew kierunku ciągów drenarskich lubsączków zlokalizowanych przykrawędziach. Prowadzi to dorozmiękczania gruntu podłożaszczególnie na łukach wklęsłych.Zapobiegają takiemu zjawisku drenyukośne o średnicy di 80 ÷ 113 mmułożone w rowkach analogicznychdo drenów podłużnych, ale przebie-gających ukośnie w stosunku do osidrogi pod katem 45o.

2.4.3 DRENAŻ UKOŚNY

2.5 ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA

Przekrój A-A

q

100o

d

qh

D

Model rozkładu parcia w metodzie skandynawskiej

D

=f(q)

SN

δ+ Ss

2.


27

2.4.1 SYMBOLE I OZNACZENIA tabela nr 3

2.



28

W różnych krajach przyjmowanesą różne wielkości standardowegoobciążenia nawierzchni drogowej.Poniższe zalecenia oparto na polskichWytycznych Projektowania DrógWPD-1 [20], WPD-2 [21], WPD-3 [22]oraz Normie [13] opisującychszczegółowo obciążenia pojazdamikonstrukcji mostowych. W oparciu ote normatywy należy przyjąć jakoobciążenie ruchem drogowym miaro-dajny pojazd o trzech osiach dającychnaciski o wartościach 60kN (oś przed-nia) + 2 x 120kN (dwie osie tylne):

• dla dróg I i II klasy technicznej- klasę A obciążeń,

• dla dróg III, IV i V klasy tech-nicznej - klasę B obciążeń,

• dla dróg wyższych klas tech-nicznych - klasę C obciążeń.

Nacisk od kół pojazdu rozłożony jestna prostokąt o wymiarach 20 x 60 cm.

Norma ta uzależnia wielkościobliczeniowe od klasy obciążeń.

Dla wymagań w klasach A, B i Cprzeprowadzono analizę obciążeńprzewodu w zależności od przykryciarury. Posłużono się przy tym wzoremBoussinesq'a:

[kPa] (4)

w którym:P nacisk koła [kN],H przykrycie przewodu [m],R odległość punktu przyłożenia siły

od rozpatrywanego punktu [m].

Z przekształcenia wzoru (4)określono zależność:

qz = C * P / H2 (5)a dla występującego we wzorze

(5) współczynnika C sporządzonowykres zamieszczony na następnejstronie.

Wspomniana norma [13] nakazu-je stosowanie współczynnika bez-pieczeństwa dla konstrukcji przykry-tych materiałem gruntowym mniej

niż 1.0m. Wielkość tego współczynni-ka określa wzór:

[5a]

Norma ta dopuszcza również, abyprzy zagłębieniu analizowanej kon-strukcji większej niż 1.0m poniżejpoziomu nawierzchni, nie uwzglę-dniać współczynnika dynamicznego.

Obciążenie rury zasypką wynika z nacisku sumy warstw gruntów zale-gających powyżej rury:

(2)

należy przy tym pamiętać, że poniżejzwierciadła wody gruntowej trzebaposługiwać się ciężarem objętoś-ciowym gruntu pod wodą γ' zamiastciężarem objętościowym gruntu γ.

Obciążenie pionowe słupemwody gruntowej:

qw = γw * hw (3)

Jeśli woda gruntowa nie występu-je powyżej poziomu ułożenia prze-wodu, a różnice w ciężarach objęto-ściowych warstw zasypki są nie-znaczne, można posłużyć się jednym,uśrednionym dla wszystkich warstw,ciężarem objętościowym γ.

2.5.2 OBCIĄŻENIE ZASYPKĄ I WODĄ GRUNTOWĄ

2.5.3 OBCIĄŻENIE RUCHEM DROGOWYM

D

hwγ ‘ , γw

γ 2

γ1

h2

h1

q hz i

n

= ∑ γ i *1

q r = 3

2

3

5

* *

* *

P H

Rπ

ϕ = + ≤∑1

(1 - h) * 0.35

0.51.325

tabela nr 4

2.


29

Odkształcenie względne średnicyZnając całkowite obciążenie pio-

nowe q = qz + qw + qr (patrz. p.2.5.2. i 2.5.3.) oraz sztywność gruntuokreśloną siecznym modułem od-kształcenia Es' możemy określićwzględne odkształcenie rury:

(6)

Obliczone odkształcenie ε(%)należy powiększyć o empirycznieokreślone składowe instalacji If i po-dłoża Bf. Wartości podane w tabeli nr

5 należy traktować jako orientacyjne,gdyż są one właściwe jedynie dlawykopów wypełnionych dobrzezagęszczonym żwirem ewentualniepiaskiem średnio- lub gruboziar-nistym.

2.5.4 ODKSZTAŁCENIA RURY

ε δ(%) *

. *

* . * '= =

+D100%

8 3

16 0 122

q

SN Es

Początkowe odkształcenie wzglę-dne rury, po zakończeniu robót,wyniesie:

εp(%) = ε(%) + If + Bf ≤ 8%. (7)

Zazwyczaj odkształcenie to nieprzekracza 5%, ale dopuszczalne jest:

• 8% - dla rur z polichlorku winylu,• 9% - dla rur z polipropylenu lub

polietylenu.W wyniku osiadań i prze-

mieszczeń, tak rury jak i otaczającegoją gruntu, zwiększy się równieżwzględne odkształcenie rury dowartości:

εo(%) = 2 * ε(%) + If + Bf ≤ 15% (7a).

Praktyka i doświadczenia skandy-nawskie dowodzą, że tak obliczonemaksymalne odkształcenie względnerury ustali się w czasie nieprzekraczającym 3 lat eksploatacji inie powinno przekroczyć 15%.

WyboczenieZewnętrzne ciśnienie gruntu lub

wody gruntowej powoduje pow-

stanie w rurze sił obwodowych,które, przy przekroczeniu krytycznejich wartości, mogą doprowadzić dowyboczenia jej ścianek. W gruncie w stanie luźnym lub na powietrzudeformacje te przybierają kształtzbliżony do krzywej Cassiniego(pozioma elipsa z zapadniętymiwierzchołkami górnym i dolnym).Duże wartości sztywności obwodo-wej rury oraz modułu odkształceniagruntu zapobiegają temu zjawisku.W gruntach średnio i dobrze zagę-szczonych odkształcenie to przybierapostać wielu drobnych fal, którepojawiają się na całym obwodzie.

Naprężenie krytyczne przywyboczeniu możemy określić zewzorów:a) dla rury niezasypanej:

Pkr = 24 * SN (8)b) dla rury w gruntach słabo zagę-szczonych, luźnych lub spoistych:

Pkr = 24 * SN + 2/3 * Ss (9)przy czym wymagana jest:

SN > 0.025 * Ss c) dla rury idealnie okrągłej:

(10)

d) dla rury odkształconej do kształtueliptycznego:

(11)gdzie:

a = 1 - 0.03 * εo(%) (11a)e) dla płytko zagłębionych rur pod-danych obciążeniu dużego ruchudrogowego:

(12)

We wzorach tych jako wartośćsztywności gruntu Autorzy opraco-wań i [36] zalecają stosowanie sty-cznego modułu odkształcenia grun-tu, którego wartość określają jakorówną 2 * Es'. Dla rur ułożonych nadużych głębokościach, albo w grun-tach słabo zagęszczonych, luźnychewentualnie spoistych lub trudnozagęszczalnych należy posługiwać siędługotrwałą sztywnością obwodową.

Żeby nie doszło do wyboczeniakarbowanych rur drenarskich wyma-gany jest współczynnik bezpieczeń-stwa:

F = Pkr/q ≥ 1.5 (13). P = 5.63* SN *S kr s

P = *5.63* SN *S kr sα

P =64 *SN

1+ 3.5*D

kr

δ

3

tabela nr 5

tabela nr 6

2.



30

Zazwyczaj drenaż układany jest w obsypce filtracyjnej, która stanowibardzo dobre podłoże i zasypkęwykopu w otoczeniu rury. Zarównodla obsypki jak też dla podłoża i za-sypki należy stosować zalecenia po-dane w tym rozdziale, a oparte naRozporządzeniach [1] i [3] orazNormie [14]

Wykonanie obsypki filtracyjnejoprócz wymagań dotyczącychdoboru uziarnienia dla zabez-pieczenia przed sufozją i zamulaniemrurociągów powinno równieżspełniać warunki stawiane zasypce.Zostało to opisanych w p. 3.1.2.Zasypka wykopu.

Wskazane jest, aby do rozdziałuróżnych warstw gruntu takich jak:obsypka filtracyjna, zasypka wykopu,warstwy odsączające, stosowaćodpowiednio dobrane geowłókniny.

Płytki drenaż poprzeczny z rurek91/100mm SN = 5kPa ułożony poddrogą o kategorii ruchu KR5

Z obliczeń tych wynika wniosek, żekarbowane rury drenarskie o sztyw-nościach obwodowych mniejszych od8kPa również mogą być stosowanedo drenażu płytkiego, pod warun-kiem układania ich w dobrym grunciei przy starannym, kontrolowanymwykonawstwie.

2.5.5 PRZYKŁAD OBLICZENIA WYTRZYMAŁOŚCI DRENAŻU

γ = 1.1 x 11.0 kN/m3

γ = 1.1 x 19.5 kN/m3

WWAARRUUNNKKII WWYYKKOONNAANNIIAA33..

3.1. ROBOTY ZIEMNE

2.


31

Zależnie od rodzaju gruntu w miejscu ułożenia drenażu w pasiedrogowym oraz poziomu wys-tępowania swobodnej wody grun-towej poniżej poziomu posadowieniamożliwe jest posadowienie bez-pośrednie lub grunt podłoża należywymienić zgodnie z poniższątabelą.Tabela ta określa minimalnegrubości podsypki w przypadkuukładania drenażu bez obsypki filtra-cyjnej np. drenaż otoczonygeowłókniną lub z fabrycznym fil-trem. Przy stosowaniu obsypek filtra-cyjnych należy uwzględnić opróczwymagań zawartych w powyższejtabeli również kryteria opisane w pkt.2.3. Wymagania dla drenaży w pasiedrogowym.

Podsypkę piaskową stanowićmogą piaski grubo-, średnio- lubdrobnoziarniste. Piaski pylaste mogąbyć użyte do tego celu, gdy będą

wbudowane poniżej strefy prze-marzania, przy poziomie wody grun-towej stabilizującym się co najmniej2.0m poniżej dna rury. Podsypkapiaskowa powinna być zagęszczonaniezwłocznie po wbudowaniu.Wskaźnik zagęszczenia podłoża i podsypki powinien być nie mniejszyniż 85% zmodyfikowanej próbyProctor'a, a w przypadku ułożeniaprzewodu pod drogą, wskaźnikzagęszczenia Is nie może byćmniejszy niż wynika to z głębokościułożenia przewodu, typu konstrukcjiziemnej (wykop, nasyp) oraz kate-gorii ruchu (patrz rysunek w pkt.3.1.2). Grubość warstw i proceduręzagęszczania należy dostosować dowymaganej całkowitej grubości i posiadanego sprzętu. Wilgotnośćzagęszczanej podsypki nie może od-biegać od wilgotności optymalnej o więcej niż ±2%. Warstwa podsypki

o grubości 5cm układana bezpośred-nio pod przewodem nie powinna byćzagęszczana bardziej niż do stanuśredniego zagęszczenia. Pozwoli tona elastyczne ułożenie przewodówprzy wykonywaniu zasypki. Warstwata zostanie dogęszczona podczaszagęszczania zasypki wokół rury.

Naturalne podłoże gruntowe orazzagęszczona podsypka powinnyspełniać wymagania w zakresiewskaźnika zagęszczenia Is orazwtórnego modułu odkształcenia E2


W przypadku koniecznościodwadniania podłoża na czasbudowy niezbędne jest wykonanieprojektu odwodnienia oraz prowa-dzenia tych robót w taki sposób, abynie dopuścić do pogorszenia nośno-ści gruntu rodzimego.


tabela nr 7

2.



32

Obsypka wokół ruryGrunt wypełniający wykop poza

obsypką filtracyjną, na pozostałejjego szerokości i na wysokośćułożonego przewodu należy wyko-nać z gruntu sypkiego niewysadzi-nowego, takiego jak stosowany dowykonania podsypki. W nasypach,szerokość tej strefy powinna byćwiększa niż dwie średnice rury z każdej jej strony, ale nie mniej niżpo 30cm. Dopuszczalne jest wbu-dowanie w tej strefie kamieni owielkości do 10% średnicy rury, alenie większych niż 60mm pod warun-kiem, że nie dojdzie do bezpośred-

niego kontaktu kamieni z przewo-dem i nie naruszą one strukturyobsypki filtracyjnej. Zagęszczenieobsypki powinno przebiegać war-stwami ręcznie lub lekkim sprzętem.Strefa ta ma największe znaczenie dlawytrzymałości przewodu i dlategonie wolno dopuścić do wystąpieniapustych przestrzeni szczególnie w dolnej części rury, a zagęszczeniepowinno być nie mniejsze niż 85%zmodyfikowanej próby Proctor'a.Wskaźnik zagęszczenia Is tej warstwynie może być niższy niż wynika to z lokalizacji warstwy, typu konstrukcjiziemnej (nasyp, wykop) oraz kate-

gorii ruchu pokazano na poniższychrysunkach. Zasypka powinna byćwznoszona równomiernie po obustronach przewodu, a grunt należyzagęszczać niezwłocznie po wbu-dowaniu, warstwami, o grubościdostosowanej do posiadanego sprzę-tu i wilgotności zbliżonej do optymal-nej w granicach ±2%. Niedopusz-czalne jest układanie gruntów w stanie upłynnionym. Dopuszczalnejest stosowanie tylko sprzętu lekkie-go, aby nie spowodować odkształ-cenia lub przemieszczenia przewodu.





ekspresowe


KR1-KR2 KR3-KR6

KR1-KR2 KR3-KR6







Zasypka nad rurąWykop nad rurą, 20cm powyżej

wierzchu przewodu, należy zasypy-wać gruntem piaszczystym, żwiremlub pospółką o ziarnach nie więk-szych niż 20mm. Wymagane jest w tej strefie zagęszczenie takie jakobsypki wokół rury. Do zagęszczanianależy używać tylko sprzętu lekkiego,aby nie spowodować niezamie-rzonego odkształcenia lub przemiesz-czenia przewodu.

Pozostałą część wykopu wypełnićgruntem niewysadzinowym. Zasypkęnależy układać warstwami, równo-

miernie po obu stronach rury, a gruntzagęszczać niezwłocznie po wbu-dowaniu. Grubość warstw musi byćdostosowana do posiadanego sprzę-tu. Wilgotności gruntu należyutrzymywać na poziomie zbliżonymdo optymalnej w granicach ±2%.Niedopuszczalne jest układanie grun-tów w stanie upłynnionym. Dozagęszczania warstw leżących do1.0m powyżej wierzchu rury należyużywać tylko sprzętu lekkiego, abynie spowodować niezamierzonegoodkształcenia przewodu.

Po osiągnięciu właściwych para-metrów zagęszczenia warstwymożna przystąpić do układania kolej-nej warstwy. Ocenę zagęszczeniadokonywać na podstawie wskaźnikazagęszczenia Is. Wymagane wartościtych parametrów w zależności odpoziomu lokalizacji warstwy, typukonstrukcji ziemnej (nasyp, wykop)oraz kategorii ruchu pokazano narysunkach zamieszczonych powyżej.

rys. nr 3

2.


33

USTAWY I ROZPORZĄDZENIA[1] Dz.U. nr62 poz.392 z 1997r. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie przepisów

techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych.[2] Dz.U. nr14 poz.60 z 1985r. Ustawa o drogach publicznych.[3] Dz.U. nr43 poz.430 z 1999r. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków

technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie.

NORMY[5] PN-B-03020:1981 Grunty budowlane. Posadowienia budowli. Obliczenia statyczne i projektowanie.[6] PN-B-04452:1974 Grunty budowlane. Badania polowe.[7] PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu.[8] PrPN-B-10729:1998 Kanalizacja. Studzienki kanalizacyjne.[9] PN-B-12041:1992 Melioracje wodne. Obszar oddziaływania.[10] PN-B-12042:1992 Drenowanie. Projektowanie. Rozstawy i głębokość drenowania[11] PrPN-C-89221 Rury z tworzyw sztucznych. Rury drenarskie karbowane z niezmiękczonego poli-chlorku

winylu (PVC-U).[12] PN-S-02204:1997 Drogi samochodowe. Odwodnienie dróg.[13] PN-S-10030:1985 Obiekty mostowe. Obciążenia.[14] PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Nazwy, określenia, wymagania i badania.[15] BN-8931-02:1964 Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża


podatnych.[17] BN-8950-03:1976 Budownictwo hydrotechniczne. Obliczanie współczynnika filtracji gruntów niespoistych na

podstawie uziarnienia i porowatości.[18] BN-9191-16/07:1991 Drenowanie. Projektowanie. Zabezpieczenia rurociągów drenarskich.[19] DS 430 The laying of underground flexible pipelines of Plastic

WYDAWNICTWA GENERALNEJ DYREKCJI DRÓG PUBLICZNYCH W WARSZAWIE[21] Wytyczne projektowania dróg I i II klasy technicznej WPD-1 (autostrady i drogi ekspresowe) - 1995r.[22] Wytyczne projektowania dróg III, IV i V klasy technicznej WPD-2 - 1995r.[23] Wytyczne projektowania dróg VI i VII klasy technicznej WPD-3 - 1995r.

APROBATY TECHNICZNE[31] AT/97-01-0199 Rury drenarskie karbowane z PVC-U produkcji Pipelife. - wydana przez Centralny Ośrodek

Badawczo-Rozwojowy Techniki Instalacyjnej INSTAL[32] AT/2000-02-0875 Teleskopowe studzienki kanalizacyjne z polipropylenu (PP) i poli(chlorku winylu) (PVC-U).

- Wydana przez COBRTI INSTAL[33] AT/97-03-0096 Studzienki teleskopowe kanalizacyjne i drenażowe MABO. - wydana przez Instytut Badawczy

Dróg i Mostów w Warszawie.[34] AT/98-04-0506 System rurowy o ściankach strukturalnych z polipropylenu (PP) do kanalizacji,

drenażu oraz przepustów w nasypach komunikacyjnych - wydana przez IBDiM.[35] AT/99-02-0752 Rury o ściankach strukturalnych typu Pragma® z polipropylenu do kanalizacji zewnętrznej.

- Wydana przez COBRTI INSTAL.

KATALOGI[41] Rury drenażowe i osprzęt. Charakterystyka materiałowa - Pipelife Polska[42] Rury drenażowe i osprzęt. Wytyczne projektowe - Pipelife Polska[43] Rury drenażowe i osprzęt. Wytyczne montażu i eksploatacji - Pipelife Polska[44] Katalog techniczny. Systemy kanalizacji zewnętrznej z PVC - Pipelife

INNE[51] St. Datka. Odwodnienie dróg i ulic. Wydawnictwa Komunikacji i Łączności - Warszawa 1970r.[52] L.E. Janson. Plastic Pipes for Water Supply and Sewage Disposal. Borealis - Stockholm 1996[53] Wskazówki projektowania odwodnienia wykopów budowlanych obiektów hydrotechnicznych. Centralny Urząd

Gospodarki Wodnej - Warszawa 1968r.[54] Z. Bączek. Nomogramy do odwodnień powierzchniowych. Ministerstwo Budownictwa i Przemysłu Materiałów

Budowlanych - Warszawa 1975r.[55] Fundamentowanie. Arkady - Warszawa 1996

ZZAARRZZĄĄDDZZEENNIIAA,, NNOORRMMYY II DDOOKKUUMMEENNTTYY ZZWWIIĄĄZZAANNEE44..

3.


35

1. WSTĘP . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .361.1. Zakres opracowania . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .361.2. Definicje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .361.3. Elementy składowe systemu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .371.4. Elementy montażowe studzienki φ630 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

2. OPIS . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .382.1. Lokalizacja w pasie drogowym . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .382.2. Zastosowania elementów żelbetowych i żeliwnych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .38

2.2.1. Włazy kanałowe produkcji Koneckich Zakładów Odlewniczych . . . . . .382.2.2. Zastosowanie redukcji do φ400 . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .392.2.3. Włazy kanałowe produkcji STĄPORKÓW - MEIER Sp. z o.o. . . . . . . . .39

2.3. Roboty ziemne . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .392.3.1. Podłoże gruntowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .392.3.2. Zasypka wykopu . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .41

2.4. Rozwiązania płyt pokrywowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .422.5. Dno studzienki . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .422.6. Zalecenia montażowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .42

3. ZARZĄDZENIA, NORMY i DOKUMENTY ZWIĄZANE . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .43

KATALOG TYPOWYCH ROZWIĄZAŃ STUDZIENEK φ630

3.W

AR

UN

KI



36

Opracowanie sporządzono dlastudzienek inspekcyjnych i ścieko-wych wykonanych z rur Pragma®

φ630 systemu MABO przy wykorzys-taniu różnych prefabrykowanych lubwylewanych na miejscu, betonowychi żelbetowych płyt pokrywowych dos-tosowanych do szerokiego zakresuprodukowanych włazów i wpustówżeliwnych. Rozwiązania umożliwiająwykonanie zwieńczenia studzienki w terenach zielonych, chodnikach

oraz w nawierzchniach drogowychasfaltowych lub wykonanych z ele-mentów drobnowymiarowych (ka-miennych lub ceramicznych), a także w drogach gruntowych.

Opracowanie obejmuje rozwią-zania pozwalające na obsadzeniezwieńczeń:• produkcji Pipelife:

włazów UFL-40 (klasy D400),T05D (A50), wpustów T50K(D400), T40K (A50), T30K (B125),

• produkcji Koneckich ZakładówOdlewniczych: wpustów WUK Club D, włazów kanałowych:AOφ400÷800 (A50), φ600 (B125÷ D400), COφ600-W (C250), φ600(D400 wg EN124), φ800 (B125 ÷D400),

• produkcji Stąporków-Meier Sp. z o.o.: włazów kanałowych żeli-wnych i BEGU®, okrągłych: φ600 i φ800 (A15 ÷ D400).

WWSSTTĘĘPP11..

1.1. ZAKRES OPRACOWANIA

1.2. DEFINICJEkorona drogi




pas dzielący

tabela nr 1

3.


37

Systemy kanalizacji zewnętrznej z rur z PVC i polipropylenu produkcjiPipeLIfe przeznaczone są do budowyróżnego rodzaju sieci kanalizacyjnych(deszczowych, sanitarnych, przemy-słowych i innych) w układach rozdziel-czych i ogólnospławnych, w którychprzepływ ścieków odbywa się bez-ciśnieniowo. Podstawowymi mate-riałami używanymi do produkcji sąniezmiękczony polichlorek winylu -PVC-U i polipropylen PP. Elementyrurowe łączone są kielichowo z zas-tosowaniem pierścieniowych uszczelekkauczukowych lub elastomerowych.Połączenia takie są szczelne przy ciśnie-niu wewnętrznym co najmniej0.05MPa. Temperatura prowadzonychścieków nie może być wyższa niż 60oC.Zgodnie z wymaganiami normy [25]odporność tworzywa PVC-U orazuszczelek kauczukowych na trans-portowanie ścieków bytowo-gospo-darczych i deszczowych o stężeniachbenzyn nie przekraczających 10%należy uznać za zadowalającą, a w przypadku wyższych stężeń ko-nieczne jest stosowanie olejood-pornych uszczelek elastomerowych.

Program produkcji kanalizacjizewnętrznej Pipelife oferuje:

a) system z rur kielichowych z PVC o ścianach gładkich,

b) system Pragma® z rur polipropy-lenowych o podwójnych ściankach.

d) system kanalizacyjnych studzienekinspekcyjnych z PVC i polipro-pylenu.W ramach tych systemów pro-

dukowane są • rury kielichowe:• o ścianach gładkich w klasach

L (SN=2), N (SN=4) i T (SN=8) w zakresie średnic 110mm do 400mm (110mm tylko w klasie T),

• Pragma® w klasie T o średni-cach zewnętrznych od 160 do 630mm,

• kształtki:• łuki, kolana i trójniki,• złączki dwukielichowe, nasuwki

i łączniki,• redukcje, rewizje i korki,• adaptory do połączeń rur

różnych systemów i z różnych materiałów,

• złączki do studzienek betono-wych i przejścia szczelne przez ściany,

• studzienki rewizyjne, inspekcyjne i ściekowe z PVC i polipropylenu o średnicach od 110 do 630mm.

Kompletne informacje na tematasortymentu produkcji Firmy Pipelifezawarte są w Katalogu Technicznym[40] wydawanym przez Producenta iuaktualnianym w miarę rozszerzaniazakresu produkcji i dostaw.

Rury, kształtki, elementy łącząceoraz studzienki do kanalizacjizewnętrznej otrzymały aprobaty tech-niczne nr:• AT/99-02-0752 rury o ściankach

strukturalnych typu Pragma®

z polipropylenu do kanalizacjizewnętrznej (wydana przezCOBRTI INSTAL),

• AT/97-03-0096 studzienki telesko-powe kanalizacyjne i drenażoweMABO (wydana przez InstytutBadawczy Dróg i Mostów w War-szawie),

• AT/2000-02-0875 teleskopowestudzienki kanalizacyjne MABO z polipropylenu i polichlorku winy-lu (wydana przez COBRTI INSTAL),

• AT/98-04-0506 system rurowy o ściankach strukturalnych z polipropylenu (PP) do kanalizacji,drenażu oraz przepustów w nasy-pach komunikacyjnych (wydanaprzez IBDiM).

1.3. ELEMENTY SKłADOWE SYSTEMU

tabela nr 1 c.d.

3.W

AR

UN

KI



38

Włazy kanałowe produkcjiKoneckich Zakładów Odlewniczych

Płyta pokrywowa φ980 z otwo-rem φ600 (konstrukcja płyty poka-zana na rysunku nr 201) pozwala nawykorzystanie produkowanych przezKoneckie Zakłady Odlewnicze w Końskich, okrągłych włazówkanałowych o średnicach φ600 i 700mm:• właz AO klasy A50 o średnicy od

600 do 700mm,• właz klasy B125 o średnicy 600mm,• właz klasy C250 o średnicy 600mm,• włazy z pokrywą żebrowaną klasy

C250 lub D400 o średnicy 600mm,• włazy z pokrywą przykręcaną klasy

B125, C250 lub D400 o średnicy600mm,

• właz z pokrywą wentylacyjną CO600-W klasy C250 o średnicy600mm,

• właz kanałowy wg EN 124 klasyD400 o średnicy 600mm,

• właz typu 221300 (2160A) o śred-nicy 546mm,

• właz typu 221330 (2170A) o śred-nicy 526mm.

Posadowienie płyty:• w terenach zielonych (karta 21) na

betonowym pierścieniu (beton B-15) o średnicy 114cm i wysokościmin. 16cm wylewanym na zagęsz-czonej podsypce ze żwiru lub

pospółki o grubości co najmniej10cm,

• w drogach gruntowych (karta 22)na betonowym pierścieniu (betonB-20) o średnicy 114cm i wysokościmin. 46cm wylewanym na podbu-dowie z zagęszczonego żwiru,pospółki lub innego materiałuulepszenia nawierzchni o grubościco najmniej 10cm. Wymaganywskaźnik zagęszczenia podbudowyIs=1.0,

• w chodnikach z ceramicznych lubkamiennych elementów drob-nowymiarowych (karta 23) nabetonowym pierścieniu (beton B-15) o średnicy 114cm i wysokości

Zależnie od usytuowaniastudzienki w pasie drogowym i kate-gorii ruchu, przewidziano różne zas-tosowania zwieńczeń i płyt pokry-wowych. Miejsca te różnią się wyma-ganiami odnośnie klasy zwieńczenia i podzielono je na grupy w oparciu o załącznik A do PN-H-74124:1993(EN124):

• grupa nr 1 (wymagana klasa A15kN) - tereny zielone i powierzchnieruchu drogowego przeznaczonedla pieszych i rowerzystów, a spo-radycznie dla samochodówosobowych przy ograniczonejprędkości np. wjazdy do garaży,

• grupa nr 2 (wymagana klasa B125kN) - drogi i obszary dla pieszychdostępne również dla pojazdów

osobowych przy ograniczonejprędkości np. deptaki, parkingi,

• grupa nr 3 (wymagana klasa C250kN) - pobocza dróg i obszaryprzykrawężnikowe narażone naobciążenia od ruchu samochodówciężarowych przy ograniczonejprędkości,

• grupa nr 4 (wymagana klasa D400kN) - jezdnie dróg.

Ułożenie przewodu kanaliza-cyjnego w pasie drogowym należykażdorazowo uzgodnić zarówno z inwestorem, właścicielem drogi, jakteż z przyszłym użytkownikiem prze-wodu, a w przypadku budowy na te-renach górniczych kategorii II ÷ V(patrz. norma [15]), również z właści-wym Okręgowym Urzędem Górni-czym. Powodem tego są studzienki,gdyż ich budowa w jezdni, zarównostudzienki kanalizacyjnej jak

i ściekowej, przerywa ciągłość warstwkonstrukcyjnych nawierzchni. W takimmiejscu, nawet drobne niedokładnoś-ci wykonawstwa mogą doprowadzićdo zmniejszenia komfortu użytkowa-nia drogi oraz uszkodzeń jezdni.Naprawa takich miejsc jest trudna i wymaga czasowego wyłączenia częś-ci pasa drogowego, a czasem równieżodcinka jezdni z ruchu. Z tegopowodu lokalizacja przewodówpodziemnych w poboczach utwar-

dzonych, w pasie awaryjnym oraz w jezdniach dróg musi być nie tylkozgodna z obowiązującymi przepisamiw tym zakresie, w szczególności w odniesieniu do autostrad, drógekspresowych, dróg w kategoriachKR5 i KR6, ale również musi być kon-sultowana z władzami odpowiedzial-nymi za sprawy budowy, moderniza-cji, utrzymania i ochrony dróg.

Studzienka inspekcyjna lubściekowa φ630 składa się z:a. elementów z tworzyw sztucznych

• rura trzonowa z rur dwuścien-nych z PP,

• rura teleskopowa z PVC,• korki i pokrywy do rur,• redukcje φ630/400

i φ630/500/400,b. żelbetowych płyt prefabrykowa-nych lub wylewanych na miejscuwbudowania,c. żeliwnych zwieńczeń:

• właz UFL-40 φ400mm klasy D400 produkcji Pipelife,

• właz T05D φ315mm klasy A50 produkcji Pipelife,

• wpust T50K φ315mm klasy D400 produkcji Pipelife,

• wpust T40K φ315mm klasy A50 produkcji Pipelife,

• wpust T30K φ315mm klasy B125 produkcji Pipelife,

• włazy kanałowe okrągłe pro-dukowane przez Koneckie Zakłady Odlewnicze klas A50 o prześwicie od 400 do 800mm oraz klas B125, C250 i D400 o prześwicie 600 i 800mm,

• wpusty WUK klasy C250 i D400

produkcji Koneckich Zakładów Odlewniczych,

• włazy kanałowe okrągłe pro-dukowane przez spółkę STĄPORKÓW - MEIER wykonane z żeliwa lub w połączeniu z betonem (BEGU®) w klasach od A15 do D400 o prześwicie 600 i 800mm.Nie wszystkie z wymienionych

elementów muszą być jednocześniestosowane, np. zastosowanie w dniepokrywy do rur eliminuje potrzebęstosowania korka.

1.4. ELEMENTY MONTAŻOWE STUDZIENKI φ630

OOPPIISS22..

2.1. LOKALIZACJA W PASIE DROGOWYM

2.2. ZASTOSOWANIA ELEMENTÓW BETONOWYCH, ŻELBETOWYCH I ŻELIWNYCH

2.2.1 WŁAZY KANAŁOWE PRODUKCJI KONECKICH ZAKŁADÓW ODLEWNICZYCH

3.


39

Zależnie od rodzaju podłoża w miejscu wbudowania studzienki w pasie drogowym oraz poziomu

występowania swobodnej wodygruntowej poniżej poziomu posa-dowienia możliwe jest posadowienie

bezpośrednie lub grunt podłożanależy wymienić zgodnie z poniższątabelą:

Płyta pokrywowa φ980 z otworemφ600 (konstrukcja płyty pokazana narysunku nr 201) pozwala na wyko-rzystanie produkowanych przezspółkę STĄPORKÓW - MEIER w Stąporkowie, okrągłych włazówkanałowych o średnicach prześwituφ600mm w klasach A15, B125, C250 i D400 wykonanych z żeliwa lub jakokonstrukcje żeliwno-betonoweBEGU®. Posadowienie płyty należywykonać analogicznie jak dla włazówφ600 produkcji KZO opartych napłycie φ980 (patrz pkt. 2.2.1. orazrysunki21 ÷ 24).

Płyta pokrywowa φ1300 (kon-strukcja płyty - rysunek nr 401)pozwala na wykorzystanie pro-dukowanych przez spółkęSTĄPORKÓW - MEIER, okrągłychwłazów kanałowych LW800 klas B125i D400 o średnicy prześwitu 800mmwykonanych z żeliwa lub jako kon-strukcje żeliwno-betonowe BEGU®.

Posadowienie płyty:• w terenach zielonych i chodnikach

(karta 41) na betonowym pierście-niu (beton B-15) o średnicy 130cm i wysokości min. 25cm wylewanymna zagęszczonej podsypce ze żwiru

lub pospółki o grubości co najmniej10cm,

• w drogach (karta 42) na betono-wym pierścieniu (beton B-20) o średnicy 130cm i wysokości min.46cm wylewanym na podbudowiez piasku stabilizowanego cemen-tem (1:4) o grubości co najmniej10cm. Uszczelnienie styku asfaltu z betonem plastyczną taśmą bitu-miczną.

Zastosowanie redukcji f630/400lub φ630/500/400 umożliwia zaadap-towanie zwieńczeń dostosowanychdo studzienek φ400 produkcji Pipelife(patrz. Katalog Typowych RozwiązańStudzienek φ400 Pipelife).

W przypadku wykorzystaniaredukcji φ630/400 możliwym staje sięmontaż następujących zwieńczeń(przykład na rysunku 31):

• właz UFL-40 klasy D400 produkcjiPipelife,

• właz T05D klasy A50 produkcjiPipelife,

• wpust T50K klasy D400 produkcjiPipelife,

• wpust T40K klasy B125 produkcjiPipelife,

• wpust T30K klasy B125 produkcjiPipelife,

a także innych zwieńczeń żeliwnychprodukcji KZO (patrz. pkt. 2.2.1.).

Zastosowanie redukcji φ630/500/400(przykład na rys. 32) pozwala nastosowanie zwieńczeń:• właz T05D klasy A50 produkcji

Pipelife,• wpust T50K klasy D400 produkcji

Pipelife,• wpust T40K klasy B125 produkcji

Pipelife,• wpust T30K klasy B125 produkcji

Pipelife,

min. 16cm wylewanym na podbu-dowie z zagęszczonego piasku,żwiru, pospółki o grubości co najm-niej 10cm. Wymagany wskaźnikzagęszczenia podbudowy Is=0.95,

• w nawierzchniach karta 24A - do stosowania w dro-

gach wykonanych z betonowych lubkamiennych elementów drob-nowymiarowych. Płyta oparta nabetonowym pierścieniu (beton B-20)o średnicy 114cm i wysokości min.46cm wylewanym na podbudowienawierzchni lub piasku stabili-zowanym cementem (1:4) o grubościco najmniej 10cm.

karta 24B - do stosowania w nawierzchniach asfaltowych. Płytaoparta na betonowym pierścieniu

(beton B-20) o średnicy 114cm i wysokości min. 46cm wylewanymna podbudowie nawierzchni o gru-bości co najmniej 10cm. Uszczel-nienie styku asfaltu z betonem plas-tyczną taśmą bitumiczną.

Płyta pokrywowa φ1300 (kon-strukcja płyty - rysunek nr 401)pozwala na wykorzystanie pro-dukowanych przez KZO w Końskichokrągłych włazów kanałowych klasB125, C250 i D400 o średnicyprześwitu 800mm. Włazy te należyobsadzać tak jak podobne włazykanałowe φ800 produkcjiSTĄPORKÓW-MEIER (patrz. pkt.2.2.3.)

Zastosowanie redukcji φ630/400lub φ630/500/400 umożliwia zas-

tosowanie zwieńczeń dostoso-wanych do studzienek φ400 pro-dukcji MABO-Turlen (patrz. KatalogTypowych Rozwiązań Studzienekf400 MABO-Turlen). Rozwiązaniazwieńczeń dla studzienek φ400poszerzają listę możliwych do wyko-rzystania zwieńczeń o:• właz kanałowy AO φ400 klasy

A50kN oparty na płycie prefab-rykowanej φ400-AO,

• włazy kanałowe AO klasy A50kNφ400 i 500mm oparte na płycieφ980 z otworem f410mm,

• wpusty uliczne kołnierzowe WUKklas C250 i D400kN oparte napłycie prefabrykowanej.

2.2.2 ZASTOSOWANIE REDUKCJI DO φ400

2.2.3 WłAZY KANAłOWE PRODUKCJI STĄPORKÓW - MEIER SP. Z O.O

2.3 ROBOTY ZIEMNE


3.W

AR

UN

KI



40

Podsypkę piaskową stanowićmogą piaski grubo-, średnio- lubdrobnoziarniste. Piaski pylaste mogąbyć użyte do tego celu, gdy będąwbudowane poniżej strefy prze-marzania określonej w Normie [11](patrz. rysunek na następnej stronie) ,przy poziomie wody gruntowej stabi-lizującym się co najmniej 1.0mponiżej spodu podsypki. Podsypkapiaskowa winna być zagęszczonaniezwłocznie po wbudowaniu.Zagęszczenie podłoża i podsypkiwinno być nie mniejsze niż 85%zmodyfikowanej próby Proctor'a, a w przypadku ułożenia przewodupod drogą, wskaźnik zagęszczenia Is

nie może być mniejszy niż wynika to zgłębokości ułożenia przewodu, typukonstrukcji ziemnej (wykop, nasyp)oraz kategorii ruchu (patrz rysunek wpkt. 2.3.2). Grubość warstw i proce-durę zagęszczania należy dostosowaćdo wymaganej całkowitej grubości i posiadanego sprzętu. Wilgotnośćzagęszczanej podsypki nie może od-biegać od wilgotności optymalnej o więcej niż ±2%. Warstwa podsypkio grubości 5cm układana bezpośred-nio pod przewodem nie powinna byćzagęszczana bardziej niż do stanuśredniego zagęszczenia. Pozwoli tona elastyczne ułożenie przewodówprzy wykonywaniu zasypki. Warstwa

ta zostanie dogęszczona podczaszagęszczania zasypki wokół rury.Naturalne podłoże gruntowe orazzagęszczona podsypka powinnyspełniać wymagania w zakresiewskaźnika zagęszczenia Is orazwtórnego modułu odkształcenia E2


W przypadku konieczności od-wadniania podłoża na czas budowyniezbędne jest wykonanie projektuodwodnienia oraz prowadzenia tychrobót w taki sposób, aby nie dopuścićdo pogorszenia nośności grunturodzimego.

tabela nr 2

3.


41

Wykop do wysokości 30cmpowyżej wierzchu przewodówwłączonych do studzienki (ale niemniej niż na 3/4 średnicy zewnętrznejkanału) oraz co najmniej 30cm wokółścian na całej wysokości studzienki,należy zasypywać gruntem pia-szczystym lub pospółką o ziarnachnie większych niż 20mm. Pozostałączęść wykopu wypełnić gruntemniewysadzinowym. Zasypka powinnabyć wznoszona równomiernie, a różnica wysokości po obu stronachstudzienki nie może być wyższa niż15cm. Do zasypki nie należy używać

żużla, gruntu kamienistego lubinnych materiałów, które mogąuszkodzić przewody lub ścianystudzienki. Grunt należy zagęszczaćniezwłocznie po wbudowaniu, wars-twami, o grubości dostosowanej doposiadanego sprzętu przy utrzyma-niu wilgotności zbliżonej do optymal-nej w granicach ±2%. Niedo-puszczalne jest układanie gruntów w stanie upłynnionym. Dopuszczalnejest stosowanie tylko sprzętulekkiego, aby nie uszkodzić i niespowodować niezamierzonego od-kształcenia studzienki.

Po osiągnięciu właściwych para-metrów zagęszczenia warstwymożna przystąpić do układania kolej-nej warstwy. Ocenę zagęszczeniadokonywać na podstawie wskaźnikazagęszczenia Is. Wymagane wartościtych parametrów w zależności odlokalizacji warstwy, typu konstrukcjiziemnej (nasyp, wykop) oraz kate-gorii ruchu pokazano na poniższychrysunkach.




rysunek nr 1

3.W

AR

UN

KI



42




ekspresowe


KR1-KR2 KR3-KR6

KR1-KR2 KR3-KR6







Żeliwne zwieńczenia należy mon-tować w prefabrykatach stosując zapra-wy niskoskurczowe.

Do stabilizacji współśrodkowegoustawienia włazu na płytachprefabrykowanych φ980 i φ1300 należystosować kotwy (min. 3szt.) np. kołkiφ6mm wstrzeliwane na obwodziezwieńczenia. Włazy należy obetonowaćbetonem B-20.

W asfaltowych nawierzchniach, nastyku warstw bitumicznych i betonowe-go pierścienia należy wykonać uszczel-nienie z plastycznej taśmy bitumicznej.

Dostawcy zapraw niskoskurczo-wych:

• zaprawa REPACO-1-10 a p r o b a t atechniczna IBDiM AT/97-03-0087Firma Produkcyjno-Handlowa PUSZ04-833 Warszawa, ul. Szreniawska 8

• zaprawy Fibre-Patch, Spray-Con,Gem-Plast aprobata IBDiM AT/97-03-0126 GEMITE Polska, 02-237 Warsza-wa, ul. Instalatorów 7

• zaprawa Tapecrete aprobata technicz-na IBDiM AT/96-03-0010, TarcopolSp. z o.o., 27-200 Starachowice, ul. Składowa 16

• zaprawa EMACO S88, MasterBuilders Technologies (Austria),dostawca w Polsce: PHZ Trans-pol,Warszawa, ul. Stawki 2

• zaprawa M-38, Instytut MineralnychMateriałów Budowlanych w Krako-wie.

Dostawcy kitów i plastycznych masbitumicznych

• dyspersyjny kit asfaltowo-kauczu-kowy LATERBIT - B aprobata tech-niczna ITB, AT/96-12-0010 świadec-two IBDiM, 349/94, CentralnyOśrodek Badawczo-Rozwojowy Prze-mysłu Izolacji Budowlanej w Katowi-cach, Oddział w Pruszkowie, 05-800Pruszków, ul. Waryńskiego

• taśma bitumiczna IGAS profile R, SikaPolska, Warszawa, tel. (0-22) 644-76-93,644-77-64

Studzienki mogą być posadowionena gruncie zgodnie z tabelą nr 2.

Dno może być wykonane z ele-mentów z tworzyw sztucznych(pokrywa do rur lub korek z PVC -

karty nr 12 i 13) ułożonych na grun-cie lub na betonowej płycie funda-mentowej (beton klasy B-15).

Rury dwuścienne Pragma® mogąbyć osadzane bezpośrednio w stopie

z betonu B-15 karta nr 11), ale w przypadku ścieków agresywnych w stosunku do betonu koniec rurystanowiący dno należy uszczelnićkorkiem z PVC lub pokrywą do rur.

Jako pionowe obciążenieobliczeniowe przyjęto obciążeniekołem pojazdu klasy A (60 kN) zgod-nie z Normą [21], a w przypadkuzwieńczeń klasy A50kN - obciążeniekołem pojazdu klasy E (50kN).

Podłoże do głębokości przemarza-nia może stanowić materiał podbu-dowy drogi lub podsypka z gruntuniewysadzinowego z grupy 3 kate-gorii I (patrz. tabela nr 2) zagę-szczonego do Is=1.0. Grubość

podsypki od 10 do 20 cm (patrzrysunki katalogowe).

Płyty pokrywowe wykonywanebędą jako elementy prefabrykowanez betonu B-30. Zbrojenie stalą gładkąklasy A-I.

2.4 ROZWIĄZANIA PŁYT POKRYWOWYCH

2.5 DNO STUDZIENKI

2.6 ZALECENIA MONTAŻOWE

rysunek nr 2

3.


43

USTAWY I ROZPORZĄDZENIA[1] Dz.U. nr 62 poz.392 z 1997r. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie przepisów

techniczno-budowlanych dotyczących autostrad płatnych.[2] Dz.U. nr 14 poz.60 z 1985r. Ustawa o drogach publicznych.[3] Dz.Bud. nr1 poz.1 z 15.03.71r. Zarządzenie nr 60 Ministra Budownictwa i Przemysłu Materiałów Budowlanych

sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać instalacje wodociągowe i kanalizacyjne.

[4] Dz.U. nr 43 poz.430 z 1999r. Rozporządzenie Ministra Transportu i Gospodarki Morskiej w sprawie warunków technicznych, jakim powinny odpowiadać drogi publiczne i ich usytuowanie

NORMY[10] PN-B-01070:1987 Sieć kanalizacyjna zewnętrzna. Obiekty i elementy wyposażenia. Terminologia.[11] PN-B-03020:1981 Grunty budowlane. Posadowienie bezpośrednie budowli. Obliczenia statyczne

i projektowanie.[12] PN-B-04452:1974 Grunty budowlane. Badania polowe.[13] PN-B-04481:1988 Grunty budowlane. Badania próbek gruntu.[14] PN-B-06250:1988 Beton zwykły.[15] PN-B-10727:1992 Przewody kanalizacyjne na terenach górniczych. Wymagania i badania przy odbiorze.[16] PN-B-10729:1992 Kanalizacja. Studzienki kanalizacyjne.[17] PN-B-10735:1992 Kanalizacja. Przewody kanalizacyjne. Wymagania i badania przy odbiorze.[18] PN-H-74124:1993 Zwieńczenia studzienek i wpustów kanalizacyjnych montowane w nawierzchniach

użytkowanych przez pojazdy i pieszych. Zasady konstrukcji, badania typu, znakowanie.[19]PN-S-02204:1997 Drogi samochodowe. Odwodnienie dróg.[20] PN-S-02205:1998 Drogi samochodowe. Roboty ziemne. Wymagania i badania.[21] PN-S-10030:1985 Obiekty mostowe. Obciążenia.[22] PN-S-10040:1992 Żelbetowe i betonowe konstrukcje mostowe. Wymagania i badania.[23] BN-8836-02:1983 Przewody podziemne. Roboty ziemne. Wymagania i badania przy odbiorze.[24] BN-8931-02:1964 Drogi samochodowe. Oznaczanie modułu odkształcenia nawierzchni podatnych i podłoża


podatnych.[25] ISO/TR 10358:1993 Odporność chemiczna tworzyw sztucznych.

APROBATY TECHNICZNE[31] AT/99-02-0752 Rury o ściankach strukturalnych typu Pragma® z polipropylenu do kanalizacji

zewnętrznej (wydana przez COBRTI INSTAL),[32] AT/2000-02-0875 Teleskopowe studzienki kanalizacyjne MABO z polipropylenu i polichlorku winylu (wydana

przez COBRTI INSTAL),[33] AT/97-03-0096 Studzienki teleskopowe kanalizacyjne i drenażowe MABO (wydana przez Instytut

Badawczy Dróg i Mostów w Warszawie).[34] AT/98-04-0506 System rurowy o ściankach strukturalnych z polipropylenu (PP) do kanalizacji, drenażu

oraz przepustów w nasypach komunikacyjnych (wydana przez IBDiM).

INNE[41] Katalogi Techniczny - systemy kanalizacji zewnętrznej z PVC. Wydawnictwo MABO-Turlen[42] Katalog wyrobów '98 Koneckich Zakładów Odlewniczych[43] Lista wyrobów Stąporków-Meier[50] Katalog typowych konstrukcji nawierzchni podatnych i półsztywnych.- IBDiM - Warszawa 1997r.[51] Wymagania i zalecenia dotyczące betonów do konstrukcji mostowych - wydawnictwo Generalnej Dyrekcji Dróg

Publicznych - Warszawa 1990r.

Dostawcy kitów i plastycznychmas bitumicznych• dyspersyjny kit asfaltowo-kauczukowy LATERBIT - B, aprobata techniczna ITB AT / 9 6 - 1 2 -0010, świadectwo IBDiM 349/94,

Centralny Ośrodek Badawczo-Rozwojowy Przemysłu IzolacjiBudowlanej w Katowicach, Oddziałw Pruszkowie, 05-800 Pruszków, ul. Waryńskiego

• taśma bitumiczna IGAS profile R,Sika Polska, Warszawa, tel. (0-22)644-76-93, 644-77-64

NNOORRMMYY,, ZZAARRZZĄĄDDZZEENNIIAA ii DDOOKKUUMMEENNTTYY ZZWWIIĄĄZZAANNEE33..

3.W

AR

UN

KI



44

KKAARRTTYY KKAATTAALLOOGGOOWWEE II RRYYSSUUNNKKII KKOONNSSTTRRUUKKCCYYJJNNEE

Dna studzienek φφ 630 z osadnikiem

Studzienka φ 630 z rur Pragma® - dno betonowe . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 1Studzienka φ 630 z rur Pragma® - dno z pokrywy do rur na podsypce betonowej . . . . . . . .karta 2Studzienka φ 630 z rur Pragma® - dno z pokrywy do rur na stopie betonowej . . . . . . . . . .karta 3Studzienka φ 630 z rur Pragma® - dno z korkiem na podsypce piaskowej . . . . . . . . . . . .karta 4Studzienka φ 630 z rur Pragma® - dno z korkiem na stopie betonowej . . . . . . . . . . . . .karta 5

Włazy produkcji Koneckich Zakładów Odlewniczych

Płyta prefabrykowana – konstrukcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 6Płyta prefabrykowana – konstrukcja, zbrojenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 7Właz na płycie pokrywowej φ 980 –lokalizacja w terenach zielonych . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 8Właz na płycie pokrywowej φ 980 –lokalizacja w drogach gruntowych . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 9Właz na płycie pokrywowej φ 980 –lokalizacja w chodnikach . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 10Właz na płycie pokrywowej φ 980 –lokalizacja w nawierzchniach betonowych lub brukowych . .karta 11Właz na płycie pokrywowej φ 980 –lokalizacja w nawierzchniach asfaltowych . . . . . . . . . . . . . .karta 12

Redukcje do średnicy 400mm

Redukcja φ 630/400 z rur Pragma® . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 13Redukcja φ 630/400 z rur PVC . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 14

Włazy produkcji Stąporków – Meier Sp. Z o.o.

Płyta prefabrykowana φ 1300 - Konstrukcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 15Płyta prefabrykowana φ 1300 - Konstrukcja, zbrojenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 16Płyta pokrywowa φ 1300 – właz kanałowy φ 800 w chodnikach . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 17Płyta pokrywowa φ 1300 – właz kanałowy φ 800 D400 LW800 w drogach . . . . . . . . . . . . . .karta 18

Wpust WUK C (D)

Płyta pod wpust WUK C (D) – konstrukcja . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 19Płyta pod wpust WUK C (D) – konstrukcja, zbrojenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 20Płyta pod wpust WUK C (D) – konstrukcja, zbrojenie . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 21Wpust WUK C (D) – lokalizacja w nawierzchni . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 22Wpust WUK C (D) – przekroje . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . . .karta 23

beton B-15

podsypka piaskowa min. 100mm

rura

Pra

gma®

Ø63

0dno kinety

dno osadnika

wyp

ełni

enie

z bet

onu

B-15

przy

form

owan

iu k

inet

y

min. Ø1200

min

. 200

5010

015

010

0

Ø900

Ø630

STUDZIENKA Ø630 z rur Pragma®

Dno studzienki

Dno betonowekarta 1

skala 1:10

pokrywa do rur Pragma® Ø630


rura

Pra

gma®

Ø63

0

min. Ø900

min

. 100

Ø630

Dno studzienki z osadnikiem


Dno z pokrywy do rurkarta 2

skala 1:10

beton B-15

pokrywa do rur Pragma® Ø630

rura

Pra

gma®

Ø63

0


100

min. Ø1200

Ø900

150

100

50

Ø630


STUDZIENKA Ø630 z rur PRAGMA

Dno z pokrywy do rurkarta 3

skala 1:10



Dno z korkiemkarta 4

skala 1:10

rura

Pra

gma®

Ø63

0

połą

czen

ie kie

licho

we


korek do rur Pragma® Ø630

Ø630

min

. 100

min. Ø900



Dno z korkiemkarta 5

skala 1:10

podsypka piaskowa min. 100mmstopa z betonu B-15

korek do rur Pragma® Ø630

połą

czen

ie kie

licho

we

rura

Pra

gma®

Ø63

0

Ø630

50ok

.150

150

100

Ø900

min. Ø1200

STAL

BETON kl. B30

St3SX

V=0.052m3

m= 12.34kg

m=124.8 kg

Ø980

nr 3

10

Ø870

Ø640

33

nr 1 Ø1033

nr 4 Ø8nr 1 Ø10

nr 3 Ø8

140

33

3365

55

nr 2

nr 4

nr 1

nr 2 Ø10

KONSTRUKCJA

STUDZIENKA Ø630

Płyta prefabrykowana Ø980

karta 6

skala 1:10

Długość całkowita [m]

1 A-I 10,0 327 2

Długość razem

Masa razemMasa ogółem

A-IA-IA-I

234

10,08,08,0

Masa 1m [kg][kg][kg]

2164

[m]

2625793

9,12

0,222

Dł. 1 szt.

Wykaz stali dla 1 płytyStalNr

mmØ Ilość

szt.[cm] 6,06,545,24

11,78

7,270,617

3,72

0,3955,07

12,34

10,08,0

12,84

122

szt. 4nr 4 Ø8 l=930

150

rw=30

nr 3 Ø8 l=570

150

110

16016

0

90

szt. 16

Ø914

11018

0

110

szt. 2nr 1 Ø10 L=3271

81

nr 2 Ø10 l=2618

82

122

szt. 2

82

81Ø706

180

110

110

KONSTRUKCJA - ZBROJENIE

STUDZIENKA Ø630


karta 7

skala 1:10

lub z pospółkipodsypka żwirowabeton B-15

płyta Ø980

min.50Ø980

150

20-5

0

120

*

Ø64013

016

0

1010

Ø1140

Ø630

min

. 100

min

.50

min

.50

obetonować betonem B-15

*) - wymiar dopasować do wysokości stosowanego włazu

Właz na płycie pokrywowej Ø980

Lokalizacja w terenach zielonych

STUDZIENKA Ø630

karta 8

skala 1:10


płyta Ø980

beton B-20

podbudowa

łącz

nik

repe

racy

jny

lub

szal

unek

trac

ony

Ø98015

0

min.50

140

*

Ø630

min

. 100

Øok.650

Ø114013

046

0

1010

min

.50


Lokalizacja w drogach gruntowych

Podbudowa: żwir, pospółka lub materiał ulepszenia nawierzchni wymagany wskaźnik zagęszczenia Is=1.0


STUDZIENKA Ø630

karta 9

skala 1:10


Ø980

Ø1140

min

.50

Ø640

Ø630

min

.50

Zastosowanie:w chodnikach z ceramicznych lub kamiennychelementów drobnowymiarowych np. z kostki BAUMA


płyta Ø980

beton B-15

podsypka piaskowamin. 100mm

140

Ø980

150

*

Ø1140

min

.50

Ø640

Ø630

min

.50 16

010

min

. 100

130

10

Lokalizacja w chodnikach


STUDZIENKA Ø630

karta 10

skala 1:10

płyta Ø980

podbudowabeton B-20

Ø980

150

*

Ø630

140

130

460

1010

Øok.650

Ø1140

min

. 100


lub

szal

unek

trac

ony

łącz

nik

repe

racy

jny

Ø980

150

Ø630

min

.50

Øok.650

Ø1140

Zastosowanie:

Podbudowa:materiał podbudowy nawierzchni lub piasek z cementem 1:4wymagany wskaźnik zagęszczenia Is=1.0

w jezdniach z betonowych lub kamiennych elementów drobnowymiarowych*) - wymiar dopasować do wysokości stosowanego włazu

Lokalizacja w nawierzchniachbetonowych lub brukowych


STUDZIENKA Ø630

karta 11

skala 1:10

nawierzchnia asfaltowa

uszczelnienie


lub

szal

unek

trac

ony

łącz

nik

repe

racy

jny

beton B-20

podbudowa

płyta Ø980

Ø980

150

min.60

min

.100

Ø1140

min

.50

460

Ø630

min

. 100

Øok.650

1010

130

140

*

uszczelnienie plastyczną taśmą bitumiczną np. LATERBITEM


STUDZIENKA Ø630


Lokalizacja w nawierzchniachasfaltowychkarta 12

skala 1:10

rura

Pra

gma®

Ø40

0

Ø630

Ø400

Ø315

727

min

. 150

Uwaga :na rysunku pokazanoprzykładowe rozwiązaniez wykorzystaniem

Zastosowanie :do wszystkich zwieńczeńprzewidzianych w katalogustudzienek Ø400

wpustu T50K


Redukcja Ø630/400

Przykładkarta 13

skala 1:10

rura

gła

dka

z PVC

Ø40

0

Ø630

Ø400

Ø315

727

min

. 150

Uwaga :na rysunku pokazanoprzykładowe rozwiązaniez wykorzystaniem

Zastosowanie :do wszystkich zwieńczeńprzewidzianych w katalogustudzienek Ø400

wpustu T50K

STUDZIENKA z rury gładkiej z PVC Ø400Redukcja Ø630/400

Przykładkarta 14

skala 1:10

STAL

BETON kl. B30

St3SX

V=0.104m3

m= 20.55kg

m=248.7 kg

Rzut zbrojenia Widok z góry

Przekrój pionowy

10

140

31 94 94 31 r=4003178

31

8095

nr2 Ø10

nr1 Ø10

nr4 Ø8

nr3 Ø8

nr5 Ø8

nr5

Ø84s

zt. c

o90°

co 15°

Ø1300

nr5 Ø8

nr1 Ø10

nr4 Ø8

nr4 Ø8nr3 Ø8

nr2 Ø10


KONSTRUKCJA

STUDZIENKA Ø630

karta 15

skala 1:10

Wykaz stali dla 1 płyty

206

110

szt. 4nr 5 Ø8 l=930

150

rw=30

nr 3 Ø8 l=760

150

110

16016

0

90

szt. 24

szt. 2nr 1 Ø10 L=4289

82

nr 2 Ø10 l=3108

92

206

szt. 2

92

82

180

110

110

Ø862

110

110

180

Ø1238

180

Ø1050

nr 4 Ø8 l=3478szt. 2

Nr Stal Ø Dł. 1 szt. Ilość Długość całkowita [m]mm [cm] szt. 6,0 8,0 10,0

1 A-I 10,0 429 2 8,582 A-I 10,0 311 2 6,223 A-I 8,0 76 24 18,244 A-I 8,0 348 2 6,965 A-I 8,0 93 4 3,72

Długość razem [m] 0,00 28,92 14,79Masa 1m [kg] 0,222 0,395 0,617Masa razem [kg] 0,00 11,42 9,13Masa ogółem [kg] 20,55


KONSTRUKCJA-ZBROJENIE

STUDZIENKA Ø630

karta 16

skala 1:20

podsypka piaskowapodbudowa

beton B-15

płyta Ø1300

Właz kanałowy Begu® B125 LW800

Ø630

Ø1300

Øok. 650

Ø800 ok.1

3013

025

0m

in.1

00

Ø630

ok.1

3013

025

0m

in.1

00

szalunek tracony

Właz kanałowy B125 LW800

obetonować betonem B-30hak wyciąć

Ø630

Ø1300

min

.100

min

.250

130

40

Øok. 650

Ø800

Ø630

min

.100

min

.250

130

40

Właz Ø800 w chodnikach

Płyta pokrywowa Ø1300

STUDZIENKA Ø630

karta 17

skala 1:10

nawierzchnia asfaltowa

uszczelnienie

beton B-20

podbudowa

płyta Ø1300

podbudowa nawierzchni

piasek z cem. 1:4

Właz kanałowy Begu® D400 LW800

wypełnić betonem B-15

Ø630

Øok.650

160

130

min

. 100

Ø1300

Właz kanałowy D400 LW800


lub

szalu

nek

traco

nyłą

czni

k re

pera

cyjn

y

min

.100

Ø630

Øok.650

130

130

460

min

.100

Ø1300

min

.100

uszczelnienie plastyczną taśmą bitumiczną np. LATERBITEM

STUDZIENKA Ø630

Płyta pokrywowa Ø1300

Właz Ø800 w drogachkarta 18

skala 1:10

STAL

BETON kl. B30

St3SX

V=0.076m3

m= 6.84kg

m=182.4 kg

120

Ø700

Ø440

Ø1000

Płyta pod wpust WUK C (D)

KONSTRUKCJA

STUDZIENKA Ø630

karta 19

skala 1:10

28224

2859

33 nr1 Ø8nr2 Ø8

nr3 Ø4.5

nr4 Ø885

28

nr1 Ø8

nr2 Ø8

nr4 Ø8

nr3 Ø4.5co 22.5°



STUDZIENKA Ø630

karta 20

skala 1:10

Wykaz stali dla 1 płyty

Nr Stal Ø Dł. 1 szt. Ilość Długość całkowita [m]mm [cm] szt. 4.5 6,0 8,0

1 A-I 8,0 327 2 6,342 A-I 8,0 186 2 3,723 A-I 4,5 70 16 11,234 A-I 8,0 93 4 3,72

Długość razem [m] 11,23 0,00 13,78Masa 1m [kg] 0,125 0,222 0,395Masa razem [kg] 1,40 0,00 5,44Masa ogółem [kg] 6,84

110

szt. 4nr 4 Ø8 l=930

150

150

110 160

160

90rw=30

72

Ø496

nr 2 Ø8 l=1858

237

szt. 2

42

180

6060

237

nr 3 Ø4.5 l=702szt. 16

724260

Ø944

nr 1 Ø8 l=3266szt. 2

180

60



STUDZIENKA Ø630

karta 21

skala 1:10

A A

ściek drogowy

krawężnik

Beto

n B2

5

BB

uszc

zeln

ienie

zary

s płyt

y po

kryw

owej

ok. 1

000

620

Lokalizacja w nawierzchni

STUDZIENKA Ø630

Wpust WUK C (D)

karta 22

skala 1:10

podbudowa z

beton B-20

płyta pokrywowa

beton B-25

pospółki lubpiasek z cementem 1:4

Przekrój A-A

naw

ierzc

hnia

asfa

ltow

a

120

155

12

030

0m

in.1

00

ok.8

0

80290420ok.30

Ø1300

Ø440

Ø650

Ø1000

Przekrój B-B

5

Ø630

min

.50

uszczelnienie styku z nawierzchnią asfaltową plastyczną taśmą bitumiczną np. LATERBITEM

Przekroje

STUDZIENKA Ø630

Wpust WUK C (D)

karta 23

skala 1:10

6áDZRPLU $ 6WRGyOVNL 3UH]HV =DU] GX - pipelife.com · 1. W ARUNKI Pipelife Polska S.A. ul.Torfowa...

Documents

Transcript of 6áDZRPLU $ 6WRGyOVNL 3UH]HV =DU] GX - pipelife.com · 1. W ARUNKI Pipelife Polska S.A. ul.Torfowa...