Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Komisja Europejska

60 argumentów

za Unią Europejską

Dlaczego warto być w UE

TO JEST

TWOJA EUROPA

60 argumentów za Unią Europejską 2 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa ............................................................................................ 4

1. UE jest od 70 lat gwarantem pokoju ...................................................................................................................................................................... 4 2. Jesteśmy Europą: mamy Dzień Europy, flagę europejską i „Odę do radości” .............................................................................. 5 3. Europa może osiągnąć sukces w zglobalizowanym świecie, tylko działając wspólnie ........................................................... 6 4. Spieramy się, a potem się godzimy – jak w dużej rodzinie ...................................................................................................................... 7 5. Europejskie wartości są w naszych genach: UE inspiruje innych na całym świecie ................................................................ 8 6. Na kształt UE wpływa również zaangażowanie jej obywateli ................................................................................................................ 9 7. Europa jest najpopularniejszym regionem turystycznym na świecie ............................................................................................. 10

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu ........................... 11

8. Europa to społeczna gospodarka rynkowa ...................................................................................................................................................... 11 9. Unia Europejska wspiera dobrobyt, rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy................................................................ 12 10. UE wspiera słabsze regiony i odbudowę gospodarczą ........................................................................................................................... 13 11. UE wspiera sprawiedliwy handel z innymi państwami świata ........................................................................................................... 14 12. Euro jest stabilną walutą zapewniającą wiele korzyści ........................................................................................................................... 15 13. Europa wspiera swoich rolników ............................................................................................................................................................................ 16

Część 3: UE dba o konkurencję i kontroluje poczynania koncernów ...................................... 17

14. Od ekranów po samochody ciężarowe: UE podejmuje działania przeciwko kartelom ......................................................... 17 15. Europa walczy o sprawiedliwość podatkową ................................................................................................................................................. 18 16. UE nadzoruje banki ......................................................................................................................................................................................................... 19

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów ............................................................................... 20

17. UE stoi na straży praw pasażerów podróżujących samolotami i koleją ...................................................................................... 20 18. Dzięki UE maleje liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych .................................................................................................. 21 19. Dzięki UE konsumenci mogą łatwiej dochodzić swoich praw – na przykład przy sprzedaży obwoźnej .................... 22 20. Dzięki UE zakupy przez internet są bezpieczniejsze ................................................................................................................................. 23 21. UE stoi na straży praw klienta, w przypadku, gdy produkt jest wadliwy ...................................................................................... 24 22. UE chroni oszczędności swoich obywateli ...................................................................................................................................................... 25

Część 5: Dzięki UE koszty życia maleją ............................................................................................. 26

23. Na unijnym rynku wewnętrznym ceny spadają ........................................................................................................................................... 26 24. Rozmowy telefoniczne w Europie tanieją ......................................................................................................................................................... 27 25. UE dodaje skrzydeł: ceny biletów lotniczych są coraz przystępniejsze .......................................................................................... 28 26. UE obniża opłaty bankowe i koszty korzystania z kart kredytowych .............................................................................................. 29 27. UE ułatwia bezpieczniejsze kupowanie leków ............................................................................................................................................... 30

Część 6: UE propaguje zdrowe odżywianie i ochronę środowiska ............................................. 31

28. UE przywiązuje wagę do zdrowej żywności .................................................................................................................................................... 31 29. UE chroni nas przed imitacjami żywności i wspiera regionalne przysmaki................................................................................. 32 30. UE dba o czystość wody pitnej i wody w kąpieliskach ............................................................................................................................. 33 31. UE dba o czyste powietrze i jest światowym liderem w przeciwdziałaniu zmianom klimatu ......................................... 34 32. UE dba o recykling zużytych urządzeń elektronicznych ........................................................................................................................... 35

Spis treści

60 argumentów za Unią Europejską 3 Dlaczego warto być w UE

Część 7: Dzięki UE łatwiej jest w Europie podróżować i pracować ........................................... 36

33. Dzięki Unii Europejskiej można mieszkać i pracować w każdym państwie UE ......................................................................... 36 34. Dzięki UE mamy również zapewnione ubezpieczenie zdrowotne podczas podróży zagranicznej ................................ 37 35. W razie wypadku zadzwoń: w Europie istnieje jeden wspólny numer alarmowy – 112 ..................................................... 38 36. Dzięki UE nasze prawa jazdy są ważne w Europie ..................................................................................................................................... 39 37. Dzięki UE można podróżować bez granic: strefa Schengen.................................................................................................................. 40

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę .......................................................... 41

38. Dzięki UE młodzi ludzie mogą studiować za granicą ................................................................................................................................ 41 39. UE proponuje nową formę wolontariatu: Europejski Korpus Solidarności ................................................................................... 42 40. UE pomaga młodym ludziom znaleźć pracę ................................................................................................................................................... 43 41. Miliardy euro dla naukowców z unijnego programu „Horyzont 2020” ........................................................................................... 44 42. Dzięki wsparciu Unii powstaje europejska chmura obliczeniowa gromadząca dane naukowe ...................................... 45 43. Połączona Europa dzięki unijnemu wsparciu – bezpłatne sieci WLAN w miastach i na wsi ............................................ 46 44. Unia wspiera różnorodność kultur ......................................................................................................................................................................... 47 45. Unia chroni różnorodność kulturową i promuje europejskie stolice kultury................................................................................ 48

Część 9: UE dba o bezpieczeństwo wewnętrzne ............................................................................... 49

46. UE walczy z terroryzmem ........................................................................................................................................................................................... 49 47. UE walczy z przestępczością zorganizowaną ................................................................................................................................................. 50 48. UE chroni kobiety i dzieci przed handlem ludźmi i niegodziwym traktowaniem ..................................................................... 51

Część 10: Europa angażuje się na świecie ......................................................................................... 52

49. Europa jest największym dawcą pomocy rozwojowej na świecie ..................................................................................................... 52 50. Europa pomaga w związku z kryzysem w Syrii............................................................................................................................................. 53 51. UE wpiera swoich sąsiadów ...................................................................................................................................................................................... 54 52. Europa udziela pomocy humanitarnej na całym świecie ........................................................................................................................ 55

Część 11: Europa niesie pomoc w światowym kryzysie uchodźczym ....................................... 56

53. Europa ratuje ludzkie życia ........................................................................................................................................................................................ 56 54. Europa strzeże swoich granic ................................................................................................................................................................................... 57 55. Europa walczy z przemytem ludzi ......................................................................................................................................................................... 58 56. Europa zajmuje się podstawowymi przyczynami migracji .................................................................................................................... 59 57. UE wspiera wspólne europejskie normy w dziedzinie azylu ................................................................................................................. 60

Część 12: UE ogranicza biurokrację ...................................................................................................... 61

58. Wiele działań w ważnych kwestiach, niewiele w mniej ważnych ...................................................................................................... 61 59. UE nie jest molochem administracyjnym – Europa kosztuje mniej, niż myślimy.................................................................... 62 60. UE się opłaca – zwłaszcza w Polsce ................................................................................................................................................................... 63

Spis treści

60 argumentów za Unią Europejską 4 Dlaczego warto być w UE

Jeszcze nasi ojcowie i dziadkowie byli wysyłani na

wojnę. Nasza sytuacja jest całkiem inna, bo możemy

mieć zaufanie do europejskich sąsiadów. Wojna w UE

jest nie do pomyślenia – Europa Wschodnia i

Zachodnia są zjednoczone. Wspólny europejski dom zapewnia pokój; To wielkie osiągnięcie!

Na przestrzeni wieków wojny były nieodłącznym elementem

historii Europy. Jeszcze niedawno, bo w XX wieku, druga

wojna światowa pochłonęła, co najmniej 55 mln ofiar, a

stara Europa legła w gruzach. Nadszedł wówczas czas na

ideę zjednoczonej Europy – wielowiekowej utopii, która

ciągnie się od czasu starożytnych Greków i Rzymian do

czasów współczesnych. Dzięki UE ponad pół miliarda

Europejczyków żyje obecnie w pokoju i wolności. "Integracja

europejska stanowi wspaniały sukces; może być traktowana

jako jedno z nielicznych osiągnięć w dramatycznym i

smutnym wieku XX. Na ogromnej części kontynentu

europejskiego powstała jedyna w swoim rodzaju przestrzeń

pokoju, stabilizacji i współpracy gospodarczej" – powiedział w

2008 roku Bronisław Geremek, były minister spraw

zagranicznych, jeden z tych działaczy demokratycznych,

dzięki którym Polska weszła w 2004 roku do Unii Europejskiej.

Ideę Europy przedstawił w dniu 9 maja 1950 r. francuski

minister spraw zagranicznych Robert Schuman. Państwa

członkowskie powinny się tak ściśle zjednoczyć gospodarczo

w jedną wspólnotę w służbie pokoju, by wojny między nimi

nie były już możliwe. Pierwszym krokiem było utworzenie

Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali w 1952 r., a kolejnym –

traktaty rzymskie w 1957 r., które dały początek projektowi pokojowej integracji europejskiej.

Patrząc wstecz, nie było nigdy w historii Europy tak długiego,

bo trwającego już od 70 lat, nieprzerwanego okresu pokoju.

Jest to unikalne osiągnięcie w świecie, w którym wokół nas

tli się ponad 40 konfliktów zbrojnych, które co roku powodują śmierć, co najmniej 170 tys. osób.

W Europie spory są dzisiaj rozstrzygane inaczej. Jak ujął to

przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker:

„Czasami toczymy spory. Ale spieramy się przy pomocy słów.

Nasze konflikty rozwiązujemy przy stole negocjacyjnym, a nie w okopach.”.

Za propagowanie pokoju, pojednania, demokracji i praw

człowieka Unia Europejska otrzymała w 2012 r. Pokojową

Nagrodę Nobla. Oczywiście wielu ludzi zastanawiało się, czy

UE zasługuje na to prestiżowe wyróżnienie – bo przecież giną

uchodźcy na Morzu Śródziemnym, a wiele krajów unijnych

eksportuje broń w rejony konfliktów. Tak, UE zasłużyła na nie. Jej zasługi dla pokoju są niekwestionowane.

Przemówienie przewodniczącego Junckera – Orędzie o stanie

Unii z 14.9.2016 r.

Pokojowa Nagroda Nobla – informacje Komisji Europejskiej

Przyznanie UE nagrody Nobla – uzasadnienie Komitetu

Noblowskiego, 12.10.2012 r. (w jęz. angielskim)

Część 1: Z czego może być dumna Europa

UE jest od 70 lat gwarantem pokoju

60 argumentów za Unią Europejską 5 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa

Od 2000 r. UE kieruje się mottem: „Zjednoczeni w

różnorodności”. Motto to oznacza, że Unia szanuje

różnorodność europejskich kultur, tradycji i języków.

Flaga europejska, Dzień Europy i europejski hymn stanowią wspólne symbole UE.

A Ty, czytelniku, co robisz 9 maja? Tego dnia każdego roku

Unia Europejska obchodzi Dzień Europy. Jest to dzień

świąteczny dla UE, mimo że Europejczycy nie mają niestety

w tym dniu wolnego. Data ta ma dla Europy szczególne

znaczenie: w dniu 9 maja 1950 r. ówczesny francuski

minister spraw zagranicznych Robert Schuman przedstawił

po raz pierwszy propozycję stopniowego zjednoczenia

Europy, niezbędnego dla zapewnienia pokoju, demokracji i

dobrobytu w powojennej Europie. Ta deklaracja Schumana

była kamieniem węgielnym dzisiejszej Unii Europejskiej. Co

roku przypomina o tym Dzień Europy, podczas którego

Przedstawicielstwa Komisji Europejskiej, ministerstwa i

stowarzyszenia obywatelskie organizują imprezy i dni otwartych drzwi.

Ale dlaczego właściwie Europa nosi nazwę „Europa”? W

greckiej mitologii Europa była piękną córką fenickiego króla.

Legenda głosi, że Zeus, zakochawszy się w niej

bezgranicznie, porwał ją na Kretę i uwiódł. Nazwa Europa

rzeczywiście pochodzi z czasów starożytnych, gdyż już w V

wieku p.n.e. grecki pisarz i geograf Herodot określał ziemie leżące na północ od Morza Śródziemnego, jako „Europę”.

Nawiasem mówiąc, Unia Europejska to nie jest jakiś budynek

w Brukseli, tylko pewna idea. Jej symbolem jest flaga

europejska, która odnosi się do europejskiej jedności i

tożsamości. Krąg złotych gwiazd symbolizuje solidarność i

harmonię między narodami Europy. Liczba dwanaście jest

przy tym tradycyjnie symbolem doskonałości i jedności, tak

jak dwanaście miesięcy w roku czy też dwanaście godzin na

tarczy zegara. Do tej jedności dąży też Europa. Wbrew często

słyszanej opinii liczba gwiazd nie ma nic wspólnego z liczbą państw członkowskich.

Unia Europejska ma również hymn – „Odę do radości” z IX

Symfonii kompozytora Ludwiga van Beethovena. Utwór ten

stanowi element dziedzictwa kulturowego Europy. Hymn

europejski nie zastępuje hymnów narodowych państw

członkowskich, tylko wyraża europejską jedność w

różnorodności – przy pomocy tych wzniosłych słów: „O,

radości, iskro bogów, kwiecie elizejskich pól, święta, na twym

świętym progu staje nasz natchniony chór”. Czy trzeba tu jeszcze coś dodawać?

Symbole UE – strona internetowa UE

Europejski portal dotyczący języków

Jesteśmy Europą: mamy Dzień Europy, flagę europejską i

„Odę do radości”

60 argumentów za Unią Europejską 6 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa

W najbliższych dziesięcioleciach Europa być może

utraci nieco w świecie na znaczeniu. Jak to możliwe?

Powodem tego jest rozwój demograficzny.

Współczynnik dzietności jest znacznie wyższy na

innych kontynentach. Przykładowo, według prognoz

ONZ liczba ludności Afryki do 2100 r. zwiększy się

czterokrotnie, przez co Afryka wyprzedzi Azję, jako najbardziej zaludniony kontynent na świecie.

Dzisiaj w UE mieszka ponad 500 milionów ludzi – to jest

więcej niż suma ludności Stanów Zjednoczonych i Japonii.

Europejczycy stanowią, zatem osiem procent ludności świata,

ale w 2050 r. ten odsetek będzie wynosił już tylko pięć

procent. „Fakty są jednoznaczne: Świat rośnie. A my się

kurczymy”, jak opisał to przewodniczący Komisji Europejskiej

Jean-Claude Juncker. Jaki jest tego skutek? Społeczeństwo

Europy starzeje się i występuje niedobór siły roboczej w

gospodarce. Jednocześnie globalne znaczenie Europy

zmniejsza się, zarówno pod kątem gospodarczym,

militarnym, jak i społecznym. Do roku 2050 wśród wiodących

siedmiu gospodarek światowych nie będzie już żadnego

państwa z UE. Ale UE jako całość? Bylibyśmy wciąż jednym z

liderów. Jean-Claude Juncker stwierdził: „Tylko zjednoczona

UE jest wystarczająco silna, aby liczono się z jej głosem”.

W zglobalizowanym świecie pełnym różnorodnych wyzwań

żadne z państw członkowskich UE nie jest już wystarczająco

duże, by działać skutecznie w pojedynkę i móc propagować

nasze wartości. Osiągnięcie tych celów jest możliwe tylko

wspólnymi siłami w ramach UE. Sprawy międzynarodowe, o

które musi się troszczyć UE, nie ograniczają się tylko do

polityki zagranicznej i polityki bezpieczeństwa, lecz dotyczą

również współpracy na rzecz rozwoju, a także handlu

zagranicznego, gospodarki światowej, migracji, zmiany klimatu i polityki energetycznej.

Udział

ludności

Europy w

stosunku do

reszty świata Źródło: Biuro Statystyczne ONZ i Eurostat UE-27

Jest więc jasne, że właśnie dlatego Europa musi

funkcjonować jako całość. Pomimo wielu sporów i kryzysów

państwa członkowskie muszą we własnym interesie znaleźć

wspólny mianownik. Juncker ostrzega: „Nasi wrogowie

cieszyliby się, gdybyśmy się rozpadli. Nasi konkurenci

skorzystaliby na naszych podziałach”. Unia Europejska

obejmuje dziś obszar od Lizbony po Helsinki, od Dublinu po

Sofię, od Atlantyku po Morze Czarne, od Morza Północnego i

Bałtyckiego po Morze Śródziemne. UE może zapewnić swoim

obywatelom ochronę tam, gdzie możliwości państw

narodowych do tego nie wystarczą, na przykład w przypadku

zagrożenia zewnętrznego lub reagowania na skutki

globalizacji. Nie mamy lepszej alternatywy niż współpraca europejska w ramach UE.

Przemówienie przewodniczącego Junckera – Orędzie o stanie

Unii z 14.9.2016 r.

Europa może osiągnąć sukces w zglobalizowanym świecie,

tylko działając wspólnie

60 argumentów za Unią Europejską 7 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa

W każdej rodzinie są spory, nawet w najlepszej. UE

jako rodzina państw europejskich nie jest pod tym

względem wyjątkiem. W wielu kwestiach toczą się

często ożywione dyskusje, ale wszystko zawsze kończy się kompromisem.

Trzeba sobie to wyobrazić tak, jakby się siedziało przy

jednym stole z 28 członkami rodziny. Dyskusja może być

żarliwa. Ktoś chce podjęcia natychmiastowej decyzji, ktoś

inny nie będzie chciał się w ogóle na coś zgodzić, a jeszcze

inny będzie żądał pieniędzy. Dokładnie tak samo jest też w

UE. W przypadku najważniejszych tematów i inicjatyw

prawodawczych spory na forum Parlamentu Europejskiego

lub Rady Ministrów UE, w której reprezentowane są rządy krajowe, są prowadzone często przez ponad rok.

Może to komuś oczywiście przypominać bazar, na którym da

się wszystkim handlować. Ale tylko w ten sposób można na

koniec pogodzić całkowicie różne interesy. Spór jest

świadectwem żywego charakteru debaty politycznej. Jest on

konieczny i sensowny, aby znaleźć właściwą drogę dla

przyszłości Europy. „Bruksela” z pewnością nie wszystko robi

dobrze. Ale „Bruksela” robi przecież wiele rzeczy dobrze w

ramach inicjatyw, które rządy poszczególnych krajów

realizowałyby nieprawidłowo, gdyby „Brukseli” nie było.

Jeżeli jakiś kraj nie chce się zastosować do przyjętych

rozwiązań, wówczas do gry wchodzi arbiter: Europejski

Trybunał Sprawiedliwości. Sędziowie w Luksemburgu

rozstrzygają spory i wydają wyroki, na przykład w sytuacji,

gdy rząd któregoś państwa zaskarży decyzje podjęte na

szczeblu UE, czy też, gdy Komisja Europejska pozwie

państwo członkowskie z powodu nieprzestrzegania traktatów

europejskich. I tak na forum Trybunału trafiła np. kwestia

zbyt wysokiego stężenia pyłów zawieszonych w powietrzu w

Polsce, sprawa jednolitego patentu europejskiego, czy też spór dotyczący rozdziału uchodźców.

Ponieważ wszyscy członkowie rodziny UE są dorośli, mogą

też zdecydować się na wzięcie rozwodu. Unia jest

dobrowolnym związkiem państw europejskich, więc każde

państwo członkowskie ma w każdej chwili prawo wystąpić z

UE (art. 50). Brytyjczycy opowiedzieli się za opuszczeniem UE

w referendum w czerwcu 2016 r. Jeżeli proces wystąpienia

Wielkiej Brytanii zostanie przeprowadzony zgodnie z planem,

wspólnota europejska straci swoją trzecią co do wielkości

gospodarkę, drugiego największego płatnika netto i członka

Rady Bezpieczeństwa ONZ o dużych wpływach dyplomatycznych. UE stanie się więc mniejsza i słabsza.

Niektórzy mówią już teraz o kryzysie egzystencjalnym Unii.

Wydaje się jednak mało prawdopodobne, by jedność Europy

mogła się załamać. Ze względu na wyspiarski charakter

swojego państwa Brytyjczycy mieli w UE zawsze specjalny

status. Nie należy się obecnie spodziewać, by inne państwa

poszły za przykładem Wielkiej Brytanii. W odpowiedzi na

wynik referendum w sprawie Brexitu poparcie dla UE w

krajach takich jak Holandia i Francja wyraźnie wzrosło. Zbyt

duże są korzyści płynące z jednolitego rynku, swobody

podróżowania i łącznej siły politycznej związku 27 państw.

Oczywiste jest jednak, że w przyszłości UE będzie się nadal zmieniać.

Art. 50 Traktatu UE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej – strona

internetowa UE

Spieramy się, a potem się godzimy –

jak w dużej rodzinie

60 argumentów za Unią Europejską 8 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa

Od 70 lat mamy pokój, który opiera się na demokracji

i praworządności. Europa, ze swoimi wartościami i

sposobem życia, stanowi dla całego świata model przemian i transformacji demokratycznej.

Historia Unii Europejskiej rozpoczęła się po drugiej wojnie

światowej, w roku 1951, wraz z utworzeniem Europejskiej

Wspólnoty Węgla i Stali. W 1957 r., czyli 60 lat temu, sześć

następujących państw podpisało traktaty rzymskie

stanowiące dokument założycielski: RFN, Francja, Włochy,

Belgia, Luksemburg i Holandia. Celem było od samego

początku propagowanie pokoju i dobrobytu na kontynencie.

Dążenia te stanowią więc niejako element „genów” Unii.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker,

powiedział: „Istotną część naszego europejskiego stylu życia

stanowią nasze wartości: wolność, demokracja i prawo-

rządność. Wartości, o które walczono na polach bitew i na mównicach na przestrzeni wieków.”.

Unia jest przy tym otwarta dla wszystkich demokratycznych

państw europejskich, które chciałyby do niej przystąpić. Z

dobrze funkcjonującą gospodarką rynkową i stabilnymi

systemami demokratycznymi UE na przestrzeni lat

przyciągała jak magnes coraz więcej państw. Unia

powiększyła się z sześciu do aktualnie 28 państw i rozciąga

się od Atlantyku do Morza Czarnego. Zamieszkuje ją dziś ponad 500 mln ludzi.

Przemiany demokratyczne w Polsce zapoczątkowane 1989

roku otworzyły drogę do przystąpienia Polski do Unii

Europejskiej. Po upadku żelaznej kurtyny UE pomogła w

zasypaniu podziału między Wschodem i Zachodem. Wiele

krajów Europy Środkowej i Wschodniej, w tym Polska,

przystąpiło do UE w latach 2004 i 2007. UE przyczyniała się

do wzmocnienia demokracji i wspierała wzrost gospodarczy.

W 2013 r. do UE jako 28. państwo przystąpiła Chorwacja.

Gdy Wielka Brytania wystąpi zgodnie ze swoją wolą z UE, tak

jak to zostało postanowione w referendum w 2016 r., liczba

państw członkowskich UE zmniejszy się po raz pierwszy. Będzie to bolesna strata.

Nadzieję na członkostwo ma pięć krajów kandydujących. Są

to przede wszystkim kraje Bałkanów Zachodnich: Albania,

Była Jugosłowiańska Republika Macedonii, Czarnogóra i

Serbia. Jeśli chodzi o przystąpienie do UE Turcji, toczą się co

prawda obecnie dalsze negocjacje, jednak ze względu na

aktualne deficyty demokracji taka jego perspektywa jest

daleka. W ramach europejskiej polityki sąsiedztwa UE

wspiera stabilność, bezpieczeństwo i dobrobyt także w

państwach ościennych. W szczególny sposób Unia wspiera transformację polityczną i gospodarczą na Ukrainie.

UE pozostaje przykładem dla wielu regionów świata. Na

żadnym innym kontynencie nie rozwinęły się takie formy

współpracy. Razem jesteśmy największą gospodarką świata

oraz najważniejszym partnerem handlowym Chin i USA.

Jesteśmy największym darczyńcą pomocy humanitarnej i

inwestujemy w zrównoważoną przyszłość, ochronę klimatu i

zapobieganie konfliktom. „Dzisiejszy świat potrzebuje

globalnej potęgi, która pokój i zapobieganie konfliktom ma w

swoim DNA”, stwierdziła wysoki przedstawiciel UE do spraw zagranicznych Federica Mogherini.

Rozszerzenie – strona internetowa Komisji Europejskiej

Potencjalne kraje kandydujące – strona internetowa Komisji

Europejskiej (w jęz. angielskim)

Wystąpienie Federiki Mogherini w Berlinie w dniu 7.12.2016

r. (w jęz. angielskim)

Europejskie wartości są w naszych genach:

UE inspiruje innych na całym świecie

60 argumentów za Unią Europejską 9 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa

Chcesz jako obywatel współdecydować o losach UE?

Nie musisz w tym celu czekać do następnych wyborów

europejskich w 2019 r. Każdy obywatel może

współuczestniczyć w procesie decyzyjnym poprzez inicjatywy, propozycje i skargi.

Jeśli leży Ci na sercu jakiś temat i jesteś zdania, że powinien

on być przedmiotem przepisów europejskich, możesz

uruchomić europejską inicjatywę obywatelską. Ta nowa

możliwość angażowania się w politykę, niezależnie od

wyborów i partii, istnieje od 2012 r. i jest często

wykorzystywana. Od tego czasu ponad pięć milionów obywateli podpisało ponad 20 różnych inicjatyw.

Inicjatorzy muszą zebrać podpisy od co najmniej miliona

obywateli pochodzących z siedmiu spośród łącznej liczby 28

państw członkowskich. Następnie mogą zwrócić się do

Komisji Europejskiej o przygotowanie projektu unijnego aktu

prawnego. Oczywiście mogą to być tylko dziedziny, w których

Komisja posiada kompetencje do działania. W przypadku

pomyślnego zebrania podpisów Komisja nie ma co prawda

obowiązku zmieniania przepisów, ale musi wówczas dobrze uzasadnić swoje postępowanie.

Do tej pory przeprowadzono pomyślnie trzy europejskie

inicjatywy obywatelskie. Ich przedmiotem były dostęp do

wody, jako prawo człowieka, ochrona embrionów oraz zakaz

testów na zwierzętach. W tej chwili jest w toku sześć innych

inicjatyw, a dotyczą one takich kwestii jak ograniczenie ilości

tworzyw sztucznych w morzach, ochrona małżeństwa i

rodziny oraz zakaz stosowania środka chwastobójczego glifosat.

W przypadku działań prawodawczych Komisja Europejska

najczęściej z wyprzedzeniem przeprowadza odpowiednie

konsultacje społeczne. Dzięki swojej wiedzy fachowej osoby

fizyczne, przedsiębiorstwa i organizacje mogą wówczas

dostarczyć cennych wskazówek. Europejczycy mogą

debatować z komisarzami UE w ramach dialogów

obywatelskich prowadzonych w całej UE, często na Facebooku. Każdy obywatel może przesłać do Parlamentu

Europejskiego petycję. Europejski Rzecznik Praw

Obywatelskich przyjmuje skargi dotyczące błędów

administracyjnych lub naruszenia prawa przez instytucje UE.

Wielu obywateli jest zdania, że Unia wykazuje deficyt

demokratyczny. Jako przyczynę tej oceny wskazuje się

często, że Komisja, jako władza wykonawcza nie jest

wybierana bezpośrednio przez obywateli. Komisarze są

nominowani przez wybrane demokratycznie rządy swoich

państw i są następnie przesłuchiwani przez Parlament

Europejski, który może ich kandydatury zatwierdzić albo

odrzucić. W tym względzie Europejczycy mają jednak już w

międzyczasie więcej możliwości współdecydowania. W

wyborach europejskich w 2014 r. partie europejskie po raz

pierwszy przedstawiły swoich kandydatów na stanowisko

przewodniczącego Komisji. W przypadku Chrześcijańskich

Demokratów był to Jean-Claude Juncker z Luksemburga, zaś

Socjaldemokraci wystawili Martina Schulza z Niemiec. Dzięki

temu wyborcy mogli współdecydować o tym, kto w pierwszej

kolejności powinien być odpowiedzialny za kształtowanie i

realizację polityki UE. Ponieważ największą liczbę głosów

uzyskała Europejska Partia Ludowa (EPL), na nowego

przewodniczącego Komisji Europejskiej wybrano Jean-

Claude’a Junckera. Te zmiany w kierunku szerszej demokracji

europejskiej będą z pewnością kontynuowane również podczas następnych wyborów w 2019 r.

UE jest częścią naszej demokracji parlamentarnej. Dyrektywy

i rozporządzenia unijne nie są tworzone przez

„niewybieranych w wyborach eurokratów”. Komisja

Europejska przedkłada projekty aktów prawnych, o których

następnie decydują wybierany w wyborach bezpośrednich

Parlament Europejski i również wybrane w wyborach rządy w

Radzie Ministrów. Żaden unijny akt prawny nie zostanie więc

przyjęty bez współuczestnictwa pochodzących z demokratycznego wyboru polityków z Polski.

Możliwości współdecydowania w UE

Europejska inicjatywa obywatelska

Konsultacje Komisji Europejskiej

Dialogi obywatelskie Komisji Europejskiej

Wybory do Parlamentu Europejskiego

Na kształt UE wpływa również zaangażowanie jej obywateli

60 argumentów za Unią Europejską 10 Dlaczego warto być w UE

Część 1: Z czego może być dumna Europa

Wieża Eiffla w Paryżu, Brama Brandenburska w

Berlinie i Watykan w Rzymie – Europa ma do

zaoferowania wiele niepowtarzalnych atrakcji. Dzięki

temu przyciąga ona więcej turystów niż jakikolwiek inny region świata.

Także rok 2016 był rekordowym rokiem dla europejskiego

sektora turystycznego – mimo zamachów terrorystycznych i

zagrożeń bezpieczeństwa. Światowa Organizacja Turystyki

(UNWTO) podała, że Europę odwiedziło około 607 mln osób,

w tym do Polski przybyło 16 milionów zagranicznych gości.

Tym samym jako cel podróży lub miejsce noclegu Europę

wybrał co drugi z łącznej liczby 1,2 mld turystów i

podróżujących w celach służbowych. Żaden inny kontynent

nie jest tak popularny. Daleko na drugim miejscu uplasował

się region Azji i Pacyfiku, dokąd udał się co czwarty podróżny

(24 proc.), a trzecie miejsce przypadło Ameryce (16 proc.).

Jednym z powodów tej rosnącej popularności Europy jest

korzystny kurs euro w stosunku do dolara amerykańskiego i

innych ważnych walut, który powoduje, że podróże dla osób z innych kontynentów stają się tańsze.

Jeżeli spojrzeć na liczbę noclegów nierezydentów w

turystycznych obiektach noclegowych (według danych

Eurostatu za 2016 r.), to Polska odnotowała znaczny ich

wzrost, o 13,1% (przy średniej unijnej 3,5%). Najchętniej

odwiedzanymi krajami w UE w 2016 roku były Hiszpania, Włochy i Francja.

Europa jest również bardzo popularna wśród samych

Europejczyków: obywatele UE odbywają trzy czwarte

wszystkich podróży zagranicznych do innego kraju Unii.

Według danych Eurostatu w 2014 r. na pięciu podróżnych z UE przypadał jeden turysta z kraju nienależącego do UE.

Turystyka międzynarodowa jest dla Europy potężnym

źródłem dochodów. Według UNWTO dochody Europy z

turystyki międzynarodowej wyniosły w 2015 r. 451 mld

dolarów amerykańskich (co odpowiada około 428 mld euro).

Komunikat UNWTO z 17.1.2017 r. (w jęz. angielskim)

Raport UNWTO za 2016 r. (w jęz. angielskim)

Turystyka – statystyki Eurostatu (w jęz. angielskim)

Turystyka w UE – komunikat prasowy Eurostatu (w jęz.

angielskim)

Europa jest najpopularniejszym regionem turystycznym na świecie

60 argumentów za Unią Europejską 11 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Wszyscy znamy osiągnięcia społecznej gospodarki

rynkowej: pracownicy nie mogą być zwalniani bez

wypowiedzenia, kobiety w ciąży są objęte szczególną

ochroną, a zmowa cenowa przedsiębiorstw jest

zabroniona. Wszystko to mamy zagwarantowane.

W traktacie lizbońskim zapisano, że UE będzie dążyć do

rozwoju „społecznej gospodarki rynkowej o wysokiej

konkurencyjności”. Celem jest osiągnięcie dobrobytu i

pełnego zatrudnienia przy jednoczesnym zapewnieniu

ochrony socjalnej pracowników. Aby zrealizować powyższy

cel państwo interweniuje w działania gospodarcze poprzez

ochronę konsumentów lub wspieranie uczciwej konkurencji.

Przez dziesięciolecia społeczna gospodarka rynkowa

wykazała swoją wartość w całej Europie. Zawdzięczamy jej

to, że duże grupy społeczeństwa cieszą się poprawą

dobrobytu przy jednoczesnej gwarancji bezpieczeństwa

socjalnego. Dlatego też wielu osobom spoza Europy nasz

kontynent kojarzy się z gwarancją dobrobytu.

Komisja Europejska podejmuje działania służące

wyrównywaniu płac pracowników z różnych państw

członkowskich wykonujących te same prace w ramach tych

samych branż. Dobrym przykładem działania podyktowanego

tą filozofią jest propozycja przeglądu Dyrektywy regulującej

zasady delegowania pracowników. Dotychczas tacy

pracownicy byli uprawnieni jedynie do minimalnej płacy w

państwie przyjmującym, natomiast obecnie uzyskają również

uprawnienia do takich samych premii i świadczeń jak

miejscowi pracownicy i po upływie dwóch lat będą

traktowani na równi z nimi. Propozycje powyższych zmian

przyczyniły się do otwarcia dyskusji pomiędzy pracodawcami

i przedstawicielami związków zawodowych z różnych państw

członkowskich. Związkowcy, bez względu na państwo

pochodzenia, przychylają się do stanowiska Komisji

Europejskiej, podobnie pracodawcy pochodzący z Francji,

Niemiec czy Belgii. Przedsiębiorcy z Polski, Czech czy Litwy

postrzegają możliwość delegowania pracowników na

dotychczasowych zasadach jako sposobność do

wykorzystania posiadanej przez nich przewagi

konkurencyjnej. Przedsiębiorcy pozbawieni zdolności

oferowania tańszych usług i przedstawiciele związków

zawodowych określają tę praktykę jako "dumping socjalny".

Działania Komisji Europejskiej służą wypracowaniu

kompromisu i utrzymaniu wysokich standardów związanych

z Europejskim modelem socjalnym.

Priorytetem dla przewodniczącego Junckera jest socjalna

Europa z uczciwymi warunkami zatrudnienia, sprawnie

funkcjonującymi rynkami pracy i efektywnym dialogiem

społecznym. UE wspiera w całej Europie udział pracowników

w decyzjach podejmowanych przez przedsiębiorstwo,

zapewnia właściwe warunki bezpieczeństwa i higieny pracy,

wzmacnia prawa pracowników pracujących w niepełnym

wymiarze i gwarantuje minimalne standardy w zakresie

urlopów i czasu wolnego. Komisja Europejska nie tylko

podejmuje działania na rzecz wyrównywania poziomu płac,

ale również działa na rzecz ukrócenia unikania

opodatkowania, aktywnej europejskiej polityki zatrudnienia i

tworzenia nowych miejsc pracy. UE zawdzięczamy również

ogólnoeuropejskie standardy uznawania dyplomów uczelni i

kwalifikacji, dzięki czemu obywatele Unii, którzy poszukują

pracy, mogą znacznie łatwiej znaleźć zatrudnienie w innych państwach członkowskich UE.

Art. 3 Traktatu z Lizbony

Przemówienie przewodniczącego Junckera – Orędzie o stanie Unii z 14.9.2016 r.

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu

Europa to społeczna gospodarka rynkowa

60 argumentów za Unią Europejską 12 Dlaczego warto być w UE

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu

Kryzys gospodarczy i finansowy pociągnął za sobą

poważne skutki. Wysokie bezrobocie utrzymuje się

przede wszystkim na południu Europy, a wiele państw

ma duże zadłużenie. Taka sytuacja skutkuje

mniejszymi inwestycjami, co z kolei powoduje osła-

bienie gospodarki i pogorszenie sytuacji na rynku

pracy. Komisja Europejska stara się temu zapobiec

przy pomocy ogólnoeuropejskiej koordynacji polityki gospodarczej i ofensywy inwestycyjnej.

W wielu państwach członkowskich UE kryzys unaocznił

podstawowe problemy i trudne do zatrzymania tendencje.

Pokazał również wyraźnie wysoki stopień wzajemnych

zależności gospodarek UE. Lepsza ogólnounijna koordynacja

polityki gospodarczej może nam pomóc w podjęciu tych

kwestii oraz uzyskaniu wzrostu gospodarczego i większego

zatrudnienia. Wyciągnąwszy wnioski z kryzysu, Komisja

przedstawia dla każdego państwa coroczne zalecenia w

zakresie reform, które to zalecenia stanowią wkład w

planowanie budżetu i polityki gospodarczej państw członkowskich.

Komisja Junckera zaordynowała jeszcze jedno lekarstwo na

kryzys: zainicjowaną w 2014 r. unijną ofensywę

inwestycyjną, znaną także jako plan Junckera. Przy lepszych

warunkach inwestowania i programie gwarancji w ciągu

trzech lat w całej UE zostaną wygenerowane środki na

przyszłe inwestycje na poziomie 315 mld euro. Inicjatywa ta

oparta jest na następującej zasadzie: UE udziela kredytów na

modernizację MŚP lub na duże, często transgraniczne,

przedsięwzięcia, np. rozwój dróg, sieci danych i sieci

energetycznych. Idealnymi beneficjentami są

przedsiębiorstwa, które chciałyby inwestować w przyszłość,

ale mają trudności ze zdobyciem środków pieniężnych. UE

przyjmuje na siebie część ryzyka inwestycyjnego, m.in. za

pomocą gwarancji, przez co ułatwia inwestorom prywatnym przeznaczenie pieniędzy na dane przedsięwzięcie.

Pomimo początkowego sceptycyzmu wdrożenie

Europejskiego Funduszu na rzecz Inwestycji Strategicznych

(EFIS) przebiegło pomyślnie. W styczniu 2017 r. finansowanie

ze środków EFIS umożliwiło zmobilizowanie dodatkowych

inwestycji na poziomie 168 mld euro przekraczającym

połowę docelowej kwoty. Przewiduje się, że w ramach już

zatwierdzonych projektów znajdzie pracę około 100 tys.

osób. Ponad 380 tys. małych i średnich przedsiębiorstw

skorzysta z dogodnych warunków kredytów. Polska dobrze

radzi sobie z wykorzystaniem możliwości, jakie daje EFIS.

Według stanu na połowę marca 2017 r. roku EBI zatwierdziło

15 polskich projektów o wartości w sumie blisko 18 mld PLN,

w tym udział EFIS wynosi 6,3 mld PLN. Według danych

polskiego Ministerstwa Rozwoju, pod względem liczby

projektów Polska jest na 4. miejscu wśród państw UE i na 6.

pod względem wartości projektów. Po uzyskaniu

pozytywnych wyników w ocenie śródokresowej Plan otrzyma

dodatkowe środki i zostanie przedłużony. Oczekuje się, że w

ciągu sześciu lat (do 2020 r.) EFIS wygeneruje dodatkowe

inwestycje w wysokości co najmniej 500 mld euro, a do roku

2022 wartość inwestycji może osiągnąć nawet 630 mld

euro. Szczególny nacisk kładzie się na ochronę zdrowia, edukację i integrację migrantów.

Europejski rynek wewnętrzny sam w sobie stanowi jednocześnie ogromny program pobudzania koniunktury. Handel międzynarodowy bez ceł pozwala firmom na oszczędność pieniędzy i powoduje, że towary są tańsze dla konsumentów. Przedsiębiorstwom jest łatwo inwestować w innych państwach członkowskich UE. Pracownicy mogą się ubiegać o pracę w dowolnym państwie członkowskim Unii. W ciągu kilku ubiegłych dziesięcioleci wszystkie powyższe czynniki przyczyniły się do zwiększenia konkurencyjności, wzrostu gospodarczego i dobrobytu w UE. W ten właśnie sposób Unia Europejska stała się największą gospodarką na świecie, wyprzedzając Stany Zjednoczone i Chiny.

Plan inwestycyjny

Europejski semestr – koordynacja polityki gospodarczej

Ministerstwo Rozwoju - EFIS w Polsce

UE wspiera dobrobyt, rozwój gospodarczy i tworzenie miejsc pracy

60 argumentów za Unią Europejską 13 Dlaczego warto być w UE

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu

Unia wykorzystuje fundusze regionalne i strukturalne

w celu zapobiegania powstawaniu zbyt wielkich

rozbieżności między regionami. Ze środków UE

korzystają zarówno Andaluzja w Hiszpanii jak i wschodnie regiony Polski.

W uboższych regionach i w regionach, które szczególnie

ucierpiały na skutek zmian strukturalnych w UE, udzielane

jest wsparcie w celu utrzymania tempa rozwoju i

zrekompensowania lokalnych niekorzystnych warunków. UE

pomaga im nadrobić zaległości. Fundusze pomagają ludziom

w znalezieniu pracy i zapewnieniu im lepszych warunków

życia w miastach i na wsi. Wsparcie jest udzielane nie tylko

na rzecz rozwoju miast i zatrudnienia, ale również na rzecz

rozwoju rolnictwa i obszarów wiejskich oraz badań i

innowacji.

Polityka regionalna stanowi drugą, po polityce rolnej, pozycję

w budżecie UE. W okresie programowania na lata 2014–

2020 na potrzeby regionów udostępniono 351 mld euro, z

czego Polska otrzyma łącznie 82,5 mld euro (w cenach

bieżących). Tym samym jest największym beneficjentem

netto unijnej polityki regionalnej. Wszystkie polskie regiony

korzystają z finansowania unijnego. Od początku

członkostwa Polski w UE, do naszego kraju popłynęły w

ramach Polityki Spójności środki w łącznej kwocie blisko 84 miliardów EUR.

Z powodu kryzysu gospodarczego w wielu państwach

podstawowymi celami polityki regionalnej są: tworzenie

nowych miejsc pracy, wzrost gospodarczy, dalsza cyfryzacja,

budowa dróg i linii kolejowych oraz poprawa warunków życia

obywateli. W przypadku każdego projektu państwa UE muszą

również udzielić wsparcia finansowego z własnych środków publicznych.

Patrząc wstecz na inwestycje w poprzednim okresie

programowania na lata 2007–2013, można dostrzec

niezaprzeczalne sukcesy. Każde euro wydane ze środków UE

spowodowało poprawę wyniku finansowego o prawie trzy

euro. Fundusze unijne miały istotny wpływ na przyspieszenie

tempa modernizacji Polski i pozwoliły na zmniejszenie

dystansu dzielącego nas od bardziej rozwiniętych krajów UE.

Dzięki funduszom europejskim w Polsce powstało m.in. blisko

pół miliona nowych miejsc pracy, ponad 12 tysięcy km dróg i

autostrad, ponad 56 tys. km sieci internetu

szerokopasmowego, zbudowano ponad 500 oczyszczalni

ścieków, a blisko 1500 uczelni i jednostek naukowych

otrzymało wsparcie finansowe.

Często powtarzają się zarzuty, że fundusze wsiąkają w

regiony bez widocznych efektów, są np. wydawane na mosty,

z których nikt nie korzysta, lub bezużyteczne porty lotnicze.

Takie przypadki się zdarzają, ale Europejski Trybunał

Obrachunkowy ma nad nimi nadzór. Jeżeli kontrola wykaże,

że pieniądze zostały spożytkowane w niewłaściwy sposób, konieczny jest ich zwrot..

Środki dla poszczególnych państw członkowskich UE –

informacje Komisji Europejskiej

Efekty funduszy europejskich 2007-2013

Transfery finansowe Polska - Unia Europejska

UE wspiera słabsze regiony

60 argumentów za Unią Europejską 14 Dlaczego warto być w UE

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu

Dobrobyt w Unii Europejskiej opiera się na wolnym i

otwartym handlu światowym. W samej UE 31 mln

miejsc pracy zależy od eksportu. Odpowiada to niemal

co siódmemu miejscu pracy w Europie. Nasze umowy

handlowe zapewniają podwaliny sprawiedliwych stosunków handlowych z innymi państwami świata.

Umowy handlowe pomagają przedsiębiorstwom w

znajdowaniu nowych rynków zbytu, zwiększaniu zysków i

tworzeniu nowych miejsc pracy. Konsumenci również

odnoszą korzyści. Możliwość kupowania towarów po niskich

cenach na całym świecie bez konieczności wstawania z

wygodnej kanapy lub wybór szerokiego asortymentu

produktów w centrach handlowych to osiągnięcia wolnego

handlu, które musimy chronić w czasach budzącego się

protekcjonizmu. UE jest zdeterminowana, aby trzymać się

polityki na rzecz otwartych rynków i przeciwstawiać się

tendencjom do izolowania się. Jeżeli USA wycofają się z

wielostronnych umów handlowych, Europa może zostać nowym partnerem.

Rządy wielu państw zwróciły się już do Unii z prośbą o

zintensyfikowanie rozmów w sprawie wolnego handlu, np.

ostatnio uczynił to Meksyk. Stawka tych działań jest bardzo

wysoka. Przewiduje się, że w ciągu następnych 10–15 lat 90

proc. światowego wzrostu gospodarczego będzie miało

miejsce poza UE. W tej sytuacji umowy handlowe UE z

państwami trzecimi dają UE duże możliwości rynkowe. Jest

również prawdą, że nie wszystkie sektory gospodarki

skorzystają w jednakowym stopniu z otwarcia rynków.

Jednak, gdy dochodzi do utraty miejsc pracy w sektorze

wytwórczym, jest to często w większym stopniu związane z

coraz bardziej powszechną cyfryzacją i automatyzacją niż z

wolnym handlem. W takim przypadkach przedstawiciele

świata polityki i gospodarki muszą wypracować rozwiązania alternatywne i plany awaryjne.

W przeciwieństwie do częstych stwierdzeń to nie

ponadnarodowe koncerny, a przede wszystkim małe i średnie

przedsiębiorstwa czerpią korzyści z likwidacji ceł i innych

barier w handlu. Koncerny mają zwykle zasoby do radzenia

sobie ze złożonymi systemami regulacyjnymi na różnych

rynkach lub do otworzenia własnej produkcji na rynkach

docelowych. Mniejsze przedsiębiorstwa nie mają takich

zasobów. Umowa handlowa UE z Koreą Południową

stanowiła przykładowo przełom dla polskich firm, takich jak

np. Fabryka Naczyń Kamionkowych Manufaktura w

Bolesławcu. Od momentu ratyfikacji tej umowy handlowej,

jedna trzecia naczyń wytwarzanych przez bolesławiecką

wytwórnię wysyłana jest do Korei Południowej, a firma

błyskawicznie się rozwija, zwiększając przychody i

zatrudnienie w odpowiedzi na rosnące zapotrzebowanie z

tego kraju. Ponadto, dzięki wzrostowi gospodarczemu, miasto Bolesławiec odnotowuje rekordowo niską stopę bezrobocia.

Rozsądna polityka w zakresie handlu wymaga również

instrumentów jego ochrony, ponieważ jedynie uczciwy handel

można nazwać wolnym handlem. UE posiada zestaw

instrumentów zgodnych z zasadami WTO na potrzeby

przeciwdziałania dumpingowi i nieuczciwej konkurencji w

wyniku pomocy państwa i stosuje je w zdecydowany sposób,

np. w przypadku cen dumpingowych stali i wyrobów

stalowych z Chin. Kraje rozwijające się mają natomiast

możliwość ochrony rolnictwa i przedsiębiorstw rolnych za

pomocą ceł przywozowych nakładanych na towary importowane.

Jesienią 2015 r. Komisja Europejska przedstawiła nową

strategię zatytułowaną „Handel z korzyścią dla wszystkich”.

Za pomocą swojej opartej na wartościach polityki handlowej

UE zmierza do celu polegającego na połączeniu wzrostu

gospodarczego ze sprawiedliwością społeczną, prawami

człowieka i normami dotyczącymi pracy, ochrony zdrowia i

ochrony środowiska oraz wspierania praworządności i

dobrego sprawowania rządów. W tym celu Unia intensyfikuje

dialog z partnerami handlowymi i przyjmuje w przyszłych

umowach handlowych postanowienia dotyczące zwalczania

korupcji. Poza tym ustanawia normy dotyczące pracy,

ochrony zdrowia i ochrony środowiska oraz wspiera uczciwe i

etyczne systemy handlu oraz łańcuchy dostaw opierające się na odpowiedzialności..

Handel – strona internetowa Komisji Europejskiej

UE wspiera sprawiedliwy handel z innymi państwami świata

60 argumentów za Unią Europejską 15 Dlaczego warto być w UE

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu

Historia euro naznaczona jest trudnościami. Na

początku było ono obwiniane o wzrost cen, potem

użyczyło swojej nazwy kryzysowi związanemu z

długiem publicznym. Mimo to zapewnia obywatelom

wiele praktycznych korzyści. Euro jest stabilną walutą, chronioną przez rządy państw europejskich.

Wspólna waluta została wprowadzona w 1999 r., a od 2002

r. posługują się nią również obywatele wielu krajó UE. Po raz

pierwszy od 1500 lat te same monety są obowiązującym

środkiem płatniczym na obszarze od Morza Śródziemnego po

Bałtyk. Około 338 mln Europejczyków w 19 krajach UE

rozlicza się codziennie w euro. Gdy podróżują, nie muszą już

wymieniać pieniędzy, co pozwala zaoszczędzić ok. 30 mld euro rocznie.

Euro jest stabilną walutą. Od czasu jej wprowadzenia inflacja

jest znacznie niższa niż w dziesięcioleciach poprzedzających

przejście na tę walutę. W okresie 20 lat przed

wprowadzeniem euro (1979–1998) średnia stopa inflacji

wynosiła 2,89 proc. Tymczasem średnia inflacja całej strefy euro wynosiła w latach 2010–2016 1,26 proc.

Nawet w trudnych momentach kurs wymiany euro

utrzymywał się na stabilnym poziomie. Gdyby w czasie

kryzysu finansowego nie było euro, Europa zostałaby

dotknięta ogromnymi wahaniami kursów walut i rosnącymi

stopami procentowymi podobnie jak na początku lat 90. XX

wieku. W naszych wspomnieniach o starych dobrych czasach

często zapominamy, że Europa przed wprowadzeniem euro była regularnie wstrząsana kryzysami finansowymi.

W międzyczasie euro ugruntowało swoją pozycję, jako

drugiej po dolarze amerykańskim waluty rezerwowej na

świecie. Nadaje to państwom strefy euro i UE jako całości

większe znaczenie polityczne i gospodarcze na arenie

międzynarodowej. Podatnicy również czerpią korzyści ze

wspólnej waluty. Według obliczeń Komisji Europejskiej tylko

w 2016 r. państwa strefy euro osiągnęły oszczędności z

tytułu odsetek wynoszące 50 mld euro – oszczędności te

uzyskano dzięki polityce Europejskiego Banku Centralnego

(EBC) polegającej na utrzymywaniu stóp procentowych na

niskim poziomie.

Jednak wprowadzeniu euro towarzyszył brak wspólnej

polityki budżetowej i gospodarczej. W tamtym czasie

państwa członkowskie nie były jeszcze gotowe na rezygnację

z prymatu krajowego w tych sprawach. Nieodpowiedzialna

polityka budżetowa niektórych rządów była jednym z

powodów kryzysu zadłużenia. Innym powodem było

nadmierne zadłużenie obywateli np. w Irlandii i Hiszpanii. W

2010 r. utracono kontrolę nad zadłużeniem publicznym w

Grecji, następnie kryzys wybuchł w Irlandii, Portugalii, Hiszpanii i na Cyprze.

W odpowiedzi na kryzys rządy państw europejskich wykazały

solidarność i stworzyły mechanizm bezpieczeństwa dla

przechodzących trudności państw strefy euro – Europejski

Instrument Stabilności Finansowej (EFSF), a następnie

Europejski Mechanizm Stabilności (ESM). Ze swojej strony

państwa dotknięte kryzysem zobowiązały się do

przeprowadzenia zasadniczych reform. W ten sposób udało

się zapobiec „grexitowi” – wyjściu Grecji ze strefy euro – co podważyłoby wiarę w nieodwracalność wspólnej waluty.

Kraje dotknięte kryzysem również skorzystały z silnego euro:

uniemożliwiło im ono stosowanie łatwych rozwiązań. Nie

mogły już łagodzić problemów we własnym kraju za pomocą

dewaluacji waluty krajowej. Zamiast tego euro zmusza ich do stawienia czoła rzeczywistym problemom..

Państwa strefy euro przystąpiły również do naprawiania

niedociągnięć powstałych u zarania euro. W latach 2011-13

UE przyjęła nowe, bardziej restrykcyjne zasady w celu

dokładniejszego kontrolowania długu publicznego i deficytu

budżetowego, zapewniające, by żadne państwo nie żyło

ponad stan. Tym samym pakt na rzecz stabilności i wzrostu

stał się bardziej rygorystyczny. Każde państwo UE musi

obecnie przedstawiać swój budżet Brukseli, a w przypadku

naruszenia zasad musi się liczyć z surowymi sankcjami. Polityka gospodarcza podlega ściślejszej koordynacji.

Widać efekty powyższych działań. Ożywienie gospodarcze

trwa już piąty rok przy zmniejszającym się bezrobociu. Dzięki

dyscyplinie nałożonej na wspólną walutę dług publiczny jest

pod kontrolą w strefie euro, podczas gdy w USA i Japonii cały

czas rośnie. Euro dobrze sobie radzi!

Polska z chwilą akcesji do Unii Europejskiej 1 maja 2004

roku zobowiązała się (na mocy art. 4 Traktatu Akcesyjnego)

do przyjęcia euro w przyszłości, jednak konkretna data nie

została ustalona. Aby Polska mogła wejść do strefy euro, musi trwale spełnić wszystkie kryteria konwergencji.

Euro – strona internetowa Komisji Europejskiej

Euro jest stabilną walutą zapewniającą wiele korzyści

60 argumentów za Unią Europejską 16 Dlaczego warto być w UE

Część 2: UE wzmacnia gospodarkę i przyczynia się do wzrostu dobrobytu

Początkowo wspólna polityka rolna była tworzona w

związku z niedoborami żywności w latach

powojennych, które głęboko zapadły w pamięć całego

pokolenia. Gdy w 1962 r. sześć państw członkowskich

wprowadzało europejską politykę rolną, celem było

osiągnięcie większej produktywności przy pomocy

techniki i wzrostu wydajności. Do dnia dzisiejszego

głównym aspektem polityki rolnej jest zdolność

rolników do zapewnienia wyżywienia dla ludności. Z

biegiem czasu dodawano nowe priorytety. Przede

wszystkim: zrównoważony charakter oraz utrzymanie

tradycyjnych gospodarstw rolnych na obszarach wiejskich.

UE udziela rolnikom wsparcia na wielką skalę. Łącznie na

rolnictwo przeznacza się 40 proc. budżetu Unii Europejskiej,

czyli rocznie prawie 60 mld euro. Odpowiada to kwocie 112

euro na obywatela Unii rocznie. W latach 2014–2020 na

wsparcie rolnictwa w Polsce udostępnia się corocznie środki

w łącznej kwocie 4,56 mld euro (w sumie 32 miliardy euro).

Największą ich część, około 3 mld euro każdego roku,

stanowią płatności bezpośrednie dla rolników. Są one powiązane z powierzchnią upraw, nie z wielkością produkcji.

W ostatnich latach, dopłaty bezpośrednie były głównym

parasolem bezpieczeństwa; szczególnie istotne były w

Polsce, gdzie sektor pierwotny zapewnia 12,6% miejsc pracy.

Dla przykładu, w 2012 roku w Polsce przeznaczono ponad

2,457 miliardów euro na dopłaty bezpośrednie,

wykorzystane przez ponad 1,3 mln beneficjentów, z których 64% otrzymało kwoty poniżej 1250 euro.

Debata dotycząca kolejnej reformy polityki rolnej w nowym

okresie finansowania rozpoczynającym się w 2020 r. jest w

pełnym toku. Komisja Europejska dodała jej wigoru,

rozpoczynając szeroko zakrojone konsultacje społeczne w tej

sprawie. Krytycy twierdzą, że sektor rolnictwa zbyt mało

przyczynia się do przeciwdziałania zmianie klimatu i

zachowania różnorodności biologicznej. Mówią również, że

wymogi środowiskowe (tzw. „greening”) zawarte w

najnowszej reformie z 2013 r. nie przyczyniły się jeszcze

wystarczająco do ochrony środowiska.

Niemniej jednak od tego czasu jedna trzecia płatności

bezpośrednich dla rolników jest uzależniona od wymogów

środowiskowych. Często krytykuje się również eksport

produktów rolnych do innych państw. Jednak nie uwzględnia

się przy tym, że nie ma już unijnych dopłat do eksportu

produktów rolnych. W latach 1991–2012 zmniejszyły się one

z 5 mld euro do 150 mln euro rocznie, a następnie zostały

całkowicie zniesione.

Gdy w 2015 r. Rosja wprowadziła jednostronny zakaz

importu produktów rolnych pochodzących z UE Komisja

Europejska przyznała 1 mld euro na pomoc rolnikom

produkującym mleko, owoce i hodującym trzodę chlewną.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker

powiedział: „Nie mogę bowiem zaakceptować, by mleko było

tańsze niż woda”. Obiecał rolnikom, że: „Komisja będzie

zawsze stać po stronie europejskich rolników”.

Wspólna polityka rolna (WPR) i rolnictwo w Europie −

najczęściej zadawane pytania

WPR w Twoim kraju

Strona Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi

Przemówienie przewodniczącego Junckera – Orędzie o stanie

Unii z 14.9.2016 r.

Europa wspiera swoich rolników

60 argumentów za Unią Europejską 17 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Ekrany, windy czy samochody ciężarowe – Komisja

Europejska regularnie nakłada wysokie kary na

europejskie i międzynarodowe przedsiębiorstwa, które

uzgadniają między sobą ceny na takie produkty lub

manipulują rynkiem. Zakłóca to bowiem wolną konkurencję i jest zakazane.

Komisja Europejska pełni rolę głównego strażnika karteli na

jednolitym rynku. Musi dbać o to, by konkurencja faktycznie

funkcjonowała. Pilnuje zatem, by konkurenci nie uzgadniali

między sobą cen i nie utrzymywali ich sztucznie na wysokim

poziomie lub żeby nie dzielili między sobą rynków w Europie.

Zabronione jest również, aby duży koncern wykorzystywał

swoją wiodącą pozycję na rynku, stawiając konkurentów w

niekorzystnej sytuacji. Wszystkie te działania utrudniałyby konkurencję i tym samym szkodziłyby konsumentom.

W przypadku skarg lub zgłoszeń Komisja wszczyna

postępowanie wyjaśniające w zakresie praktyk

ograniczających konkurencję. Posiada przy tym szerokie

uprawnienia, może np. zlecić przeszukanie pomieszczeń

danego przedsiębiorstwa. Jeżeli zarzuty potwierdzą się,

organ unijny ma prawo nałożyć na takie przedsiębiorstwo

wysoką grzywnę sięgającą nawet 10 proc. jej rocznych obrotów.

Przypadki takie nie są rzadkie. Oto kilka przykładów z listy

najwyższych sankcji: w 2016 r. Komisja Europejska nałożyła

na kartel producentów samochodów ciężarowych rekordową

karę w wysokości 2,93 mld euro. MAN, Volvo/Renault,

Daimler, Iveco i DAF przez 14 lat uzgadniały między sobą

ceny sprzedaży samochodów ciężarowych i w sposób

skoordynowany ujmowały koszt spełnienia bardziej

rygorystycznych przepisów w zakresie emisji w cenie płaconej przez klientów.

W 2012 r. Komisja Europejska nałożyła grzywnę w wysokości

1,4 mld euro na wiodących producentów telewizorów i

monitorów komputerowych. W 2013 r. kilka banków, które

dopuściło się manipulowania stopami procentowymi takimi

jak Libor, musiało zapłacić łączną karę w wysokości około

824 mln euro. W 2007 r. Komisja zmusiła do zapłacenia kary

„kartel windowy”. W okresie między rokiem 1995 a 2004

wiodący producenci dzielili między sobą rynek w Niemczech,

Belgii, Luksemburgu i Holandii uzgadniając, komu

przydzielone zostanie zlecenie.

Kary te wpływają do budżetu Unii, zmniejszając tym samym

składki podatników. Podmiot poszkodowany przez kartel ma też prawo wnieść o odszkodowanie.

Także zagraniczne koncerny działające na rynku europejskim

muszą przestrzegać przepisów. Komisja Europejska

wielokrotnie występowała przeciwko amerykańskiemu

koncernowi Microsoft, a w 2009 r. przeforsowała, żeby

Microsoft uprościł ustawianie innych przeglądarek

internetowych zamiast własnego Internet Explorera.

Podobnie było z amerykańskim gigantem Google. Organ UE

bada obecnie zarzuty, według których wyszukiwarka

internetowa manipuluje wynikami wyszukiwania, aby

faworyzować własne usługi, takie jak Google Shopping w przypadku zakupów.

Polityka antymonopolowa – informacje Komisji Europejskiej

(w jęz. angielskim)

Porozumienia antykonkurencyjne – informacje Komisji

Europejskiej

Część 3: UE dba o konkurencję i kontroluje poczynania koncernów

Od ekranów po samochody ciężarowe: UE podejmuje działania przeciwko kartelom

60 argumentów za Unią Europejską 18 Dlaczego warto być w UE

Część 3: UE dba o konkurencję i kontroluje poczynania koncernów

Oszustwa podatkowe, uchylanie się od opodatkowania

i raje podatkowe – wiele przedsiębiorstw wykazuje się

niezwykłą pomysłowością, jeśli chodzi o ukrycie

dochodów przed fiskusem. Szacuje się, że z powodu

legalnych i nielegalnych trików podatkowych państwa

członkowskie UE tracą około biliona euro rocznie. W

ostatnich latach Europa poczyniła duże postępy w

zwalczaniu uchylania się od płacenia podatków.

Sprawa firmy Apple pokazuje, co można osiągnąć dzięki wspólnemu działaniu Unii.

Komisja z determinacją kontynuuje walkę z unikaniem

opodatkowania. Ciągle jeszcze wiele przedsiębiorstw w

Europie wykorzystuje luki w prawie podatkowym; niektóre

kraje europejskie przyciągają nawet do siebie koncerny na

koszt podatników. Jedno państwo, prowadząc walkę w

pojedynkę, wiele nie osiągnie. UE oferuje państwom

członkowskim instrumenty, które pomogą im w skuteczniejszym zwalczaniu uchylania się od opodatkowania.

Posługując się przepisami dotyczącymi pomocy państwa,

Komisja bierze pod lupę liczne układy podatkowe państw

członkowskich UE z koncernami. W sierpniu 2016 r. Komisja

Europejska zobowiązała Irlandię do odzyskania zaniżonych

podatków na kwotę ok. 13 mld euro od producenta iPhonów, firmy Apple.

Przewodniczący Komisji Jean-Claude Juncker powiedział, że

celem jest to, „by każde przedsiębiorstwo, niezależnie od

tego, jak duże, płaciło podatki tam, gdzie generuje zyski”.

Tyczy się to również takich potentatów gospodarczych jak

Apple. „Nie zgadzamy się w Europie, aby wpływowe

przedsiębiorstwa zawierały za kulisami nielegalne układy

podatkowe”. Zwłaszcza, że w latach okrojonych budżetów

dochody te bardzo by się przydały na finansowanie szpitali

czy szkół. Jest to społeczny wymiar prawa konkurencji – „i po to właśnie jest Europa” – podkreślił Jean-Claude Juncker.

Przewodniczący Juncker daje wolną rękę komisarz ds.

konkurencji Margrethe Vestager w dochodzeniach

prowadzonych w jego własnym kraju: zarzuty o układy

podatkowe Luksemburga z Amazonem i McDonald’sem.

Nowy impuls w debacie publicznej i politycznej zachęcił

Komisję także do podjęcia kolejnej próby gruntownej reformy

podatków od przedsiębiorstw w UE: wspólna skonsolidowana

podstawa opodatkowania osób prawnych ma sprawić, że

przedsiębiorstwa nie będą sztucznie zaniżały swoich

dochodów i nie będą mogły przenosić ich do innych krajów

UE wyłącznie w celu obniżenia swojego obciążenia

podatkowego. Dzięki przyjętemu już przez Unię systemowi

sprawozdań według krajów (ang. country-by-country

reporting) przedsiębiorstwa muszą od tego roku deklarować fiskusowi, jakie podatki płacą w poszczególnych krajach.

Ogólnounijne przepisy podatkowe nadal są trudnym

przedsięwzięciem, bo decyzje dotyczące polityki podatkowej

muszą być podejmowane przez państwa członkowskie UE

jednogłośnie.

Podatki – program UE (w jęz. angielskim)

Plan działania w sprawie opodatkowania przedsiębiorstw –

informacje Komisji Europejskiej (w jęz. angielskim)

Przemówienie przewodniczącego Junckera – Orędzie o stanie Unii z 14.9.2016 r.

Europa walczy o sprawiedliwość podatkową

60 argumentów za Unią Europejską 19 Dlaczego warto być w UE

Część 3: UE dba o konkurencję i kontroluje poczynania koncernów

W czasie kryzysu finansowego banki doprowadziły

Europę na skraj przepaści. Ze zdobytych doświadczeń

Unia wyciągnęła wnioski i ustanowiła unię bankową,

która zabezpiecza instytucje bankowe oraz chroni

oszczędzających i podatników. Unia ta opiera się na trzech filarach.

W 2012 r. panowała powszechna obawa przed upadkiem unii

walutowej. W odpowiedzi na to Komisja Europejska

zapoczątkowała europejską unię bankową. Jej główny cel:

kiedy banki popadają w tarapaty, to nie państwa

członkowskie i ich podatnicy mają ruszać na pomoc. W

sytuacji podbramkowej płacić mają właściciele i wierzyciele

instytucji oraz – jeśli nawet to nie wystarczy – cały sektor, za

pośrednictwem kapitału ukonstytuowanego dzięki podatkowi bankowemu.

Jednym z głównych filarów unii bankowej jest Europejski

Urząd Nadzoru Bankowego. Od 2014 r. nadzoruje on

centralnie 130 wiodących instytucji finansowych w strefie

euro i dba o to, aby krajowe organy nadzoru nie mogły

przymykać oka na własne instytucje, jak się czasem

wcześniej zdarzało. Odpowiedzialność za nadzór spoczywa

na Europejskim Banku Centralnym (EBC). System ten działa

dobrze: według danych EBC europejskie banki są obecnie

stabilne, wskazuje też na to ostatni test warunków skrajnych

Europejskiego Urzędu Nadzoru Bankowego. Pod presją Unii banki znacznie zwiększyły swój kapitał własny.

Drugim filarem unii bankowej są nowe przepisy dotyczące

restrukturyzacji i uporządkowanej likwidacji banków. W

przypadku upadłości banku odpowiedni organ UE

przeprowadza jego restrukturyzację i uporządkowaną

likwidację zgodnie ze ściśle określonym zbiorem zasad.

Pozwala to uniknąć paniki. Nie ma potrzeby ingerencji

państwa, ponieważ w pierwszej kolejności ręczą

akcjonariusze i wierzyciele, a jeśli i to nie wystarczy – cały

sektor. Po trzecie, dopełnieniem unii bankowej jest również

wspólny system gwarancji depozytów. Polega on na

gwarantowaniu lokat oszczędnościowych klientów w razie

upadłości banku. W całej UE gwarantuje się lokaty

oszczędnościowe do 100 tys. euro, tym razem jednak przy

pomocy środków krajowych. Europejski system gwarancji

depozytów jest nadal przedmiotem dyskusji i nie został jeszcze utworzony.

Dzięki nowym wymogom banki w Europie stały się

pewniejsze, a europejski sektor finansowy bardziej odporny

na kryzysy. Także w przypadku ostrożnościowego

dokapitalizowania włoskiego banku Monte dei Paschi przez

władze włoskie Komisja upewni się, że przestrzegano zasad

unii bankowej i że udziałowcy i wierzyciele wzięli udział w

sprawiedliwym podziale obciążeń (umorzeniu lub konwersji długu).

Unia bankowa – informacje Komisji Europejskiej (w jęz. angielskim)

Unia bankowa – informacje Parlamentu Europejskiego

UE nadzoruje banki

60 argumentów za Unią Europejską 20 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Pasażerowi, któremu odmówiono przyjęcia na pokład z

powodu braku miejsc w samolocie albo zagubiono

bagaż, przysługuje prawo do rekompensaty pieniężnej.

Może z niego korzystać dzięki ujednoliconym

przepisom w tym zakresie obowiązującym w całej UE.

Podobne zasady obowiązują również w przypadku

podróży koleją.

Po Europie bez granic podróżuje coraz więcej osób,

zwłaszcza loty cieszą się coraz większą popularnością.

Dawniej pasażerowie, którzy napotykali problem podczas

podróży samolotem, często nie otrzymywali żadnej pomocy

ani rekompensaty. UE położyła temu kres: W 2005 r. Unia

Europejska rozpoczęła ustanawianie – w formie

rozporządzenia – szeregu praw pasażerów linii lotniczych,

które przysługują wszystkim pasażerom lotów liniowych i

czarterowych, jeżeli odlatują oni z lotniska w UE lub takie lotnisko jest ich lotniskiem docelowym.

Na przykład w sytuacji gdy lot zostaje przesunięty na

następny dzień, linia lotnicza musi zazwyczaj opłacić

pasażerowi nocleg w hotelu. W przypadku lądowania z

dużym opóźnieniem, anulowania lotu krótko przed odlotem

lub braku dostępnych miejsc na pokładzie samolotu mimo

dokonania ich rezerwacji pasażerowi przysługuje prawo do

finansowej rekompensaty. Wysokość takiej rekompensaty

zależy od długości trasy danego lotu: w zależności od

odległości, pasażer otrzyma 250, 400 lub 600 euro.

Rekompensata nie przysługuje jednak w przypadkach, gdy

przyczyną problemów były nadzwyczajne okoliczności, takie

jak zła pogoda bądź strajk kontrolerów ruchu lotniczego.

Jeżeli lot został odwołany, pasażerowie mogą żądać

rekompensaty lub zwrotu kosztów biletu. A jeśli zagubiono

lub uszkodzono bagaż, linia lotnicza musi również zrekompensować pasażerowi wyrządzone szkody.

W takiej sytuacji linia nie wypłaca jednak automatycznie

odszkodowania, pasażer musi najpierw zwrócić się do niej z

odpowiednim wnioskiem. Jeżeli linia lotnicza odmawia

przyznania rekompensaty, pasażer może złożyć skargę w

krajowym organie nadzorującym lotnictwo. W Polsce takim

organem jest Urząd Lotnictwa Cywilnego. W przypadku sporu

można zwrócić się o pomoc również do jednostki do spraw

pozasądowego rozstrzygania sporów w Europejskim Centrum Konsumenckim.

W 2007 r. UE zwiększyła również ochronę praw pasażerów

kolei. Od tamtej pory obowiązuje rozporządzenie unijne

przyznające jednolite prawa pasażerom kolei w całej Europie.

W przypadku opóźnienia lub odwołania pociągu, a także w

razie wypadku, pasażerowie kolei otrzymają rekompensatę,

niezależnie od tego, czy podróżują w obrębie jednego kraju,

czy przekraczają granicę. Pasażer otrzymuje zwrot w

wysokości 25 proc. ceny biletu, jeśli pociąg był opóźniony o

więcej niż 60 minut. W przypadku opóźnienia wynoszącego ponad 120 minut pasażerowi zwraca się połowę ceny biletu.

W chwili, gdy wystąpienie opóźnienia wynoszącego co

najmniej 60 minut staje się prawdopodobne, pasażer ma

dwie możliwości do wyboru: może zażądać, by zwrócono mu

koszt biletu lub zawieziono go za darmo pociągiem lub

autobusem zastępczym na stację docelową. W nocy pasażer

ma prawo do skorzystania z taksówki i zażądania zwrotu

ceny za przejazd, przy czym zwrotowi podlegają kwoty do 80

euro. Jeżeli z powodu odwołania pociągu musi on

przenocować w danej miejscowości, linie kolejowe muszą zapłacić za ten nocleg.

Podobne zasady obowiązują również w przypadku podróży autobusem i statkiem.

Informacje na temat praw pasażerów linii lotniczych w UE

Unijne rozporządzenie dotyczące praw pasażerów linii

lotniczych

Unijne rozporządzenie dotyczące praw pasażerów w ruchu

kolejowym

Prawa pasażerów linii lotniczych

Prawa pasażerów kolei

UE stoi na straży praw pasażerów podróżujących

samolotami i koleją

60 argumentów za Unią Europejską 21 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Ktoś wypił o jeden kieliszek za dużo, ktoś chciał

szybko zerknąć na komórkę, ktoś inny nie zdjął nogi z

gazu – i już mamy wypadek. Na drogach w Europie

ginie wprawdzie coraz mniej osób, UE dąży jednak

nadal do zmniejszenia liczby ofiar śmiertelnych.

Rygorystyczne przepisy obowiązujące w całej Europie

mają powstrzymać piratów drogowych.

Unia Europejska postawiła sobie ambitny cel: do 2020 r.

zmniejszyć o połowę liczbę śmiertelnych ofiar wypadków

drogowych w porównaniu z rokiem 2010. Przy czym na tym

polu osiągnięto już znaczne sukcesy. W 2001 r. na drogach w

Europie zginęło 54 tys. osób, natomiast w 2010 r. liczba ta

spadła już do 31,5 tys., a w 2015 r., jak podano w sprawozdaniu unijnym, do 26 tys.

Poprzez ustanowienie uregulowań na szczeblu unijnym UE

dąży do zwiększenia bezpieczeństwa na drogach we

wszystkich państwach członkowskich. Często przyczyną

wypadku jest zbyt duża prędkość. W celu karania amatorów

zbyt szybkiej jazdy UE zadbała o to, by można było im

doręczyć mandat w całej Europie. Jeżeli kierowca przekroczył

zatem dozwoloną prędkość podczas wakacji we Włoszech i

fotoradar to zarejestrował, mandat za zbyt szybką jazdę

trafi pocztą na adres zamieszkania właściciela pojazdu.

Organy ścigania korzystają obecnie z systemu, który

umożliwia im przekazywanie mandatów do odpowiedniego

kraju. System ten wprawdzie czasem jeszcze zawodzi, ale z

danych Komisji Europejskiej wynika, że liczba popełnionych

zagranicą wykroczeń drogowych, których sprawców ukarano,

wzrosła w latach 2013–2015 czterokrotnie. Wykroczenia te

obejmują zbyt szybką jazdę, niezatrzymanie się na

czerwonym świetle i jazdę bez zapiętych pasów bezpieczeństwa.

UE wspiera również państwa członkowskie w utrzymywaniu

dróg w dobrym stanie. Komisja Europejska angażuje się

także w działania służące podnoszeniu poziomu wiedzy

kierowców na temat zagrożeń w ruchu drogowym.

Przykładowo, w 2015 roku. Główny Inspektorat Transportu

Drogowego zrealizował ogólnopolską kampanię „Bezpiecznie

na drogach” współfinansowaną ze środków Europejskiego

Funduszu Rozwoju Regionalnego, w ramach Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko (POIiŚ).

UE wprowadziła także wspólne przepisy dotyczące pierwszej

pomocy. Szacuje się, że dzięki wprowadzonemu w 2015 r. w

całej UE systemowi eCall, który w razie wypadku

automatycznie wybiera numer alarmowy 112 w celu

wezwania służb ratowniczych, liczbę ofiar śmiertelnych w

wypadkach drogowych można zmniejszyć o około cztery procent.

Przegląd przepisów unijnych w dziedzinie transportu

Bezpieczeństwo na drogach – komunikat prasowy Komisji

Europejskiej z 30.03.2016 (w jęz. angielskim)

Dzięki UE maleje liczba śmiertelnych ofiar wypadków drogowych

60 argumentów za Unią Europejską 22 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Czy zdarzyło się Państwu kupić coś na wycieczce

promocyjnej zorganizowanej przez handlowca, w

internecie lub u sprzedawcy obwoźnego, choć wcale

nie było to Państwu potrzebne? Na przykład

zaprenumerować czasopisma albo zawrzeć umowę na

usługi telefonii komórkowej? Konsumenci często

podejmują w takich sytuacjach nieprzemyślane

decyzje i dopiero po fakcie zastanawiają się, czy w ogóle stać ich na dany produkt bądź usługę.

Aby ochronić konsumentów przed skutkami pochopnych

decyzji kupna, UE umożliwiła im anulowanie transakcji w

przypadku sprzedaży obwoźnej, przyznając im prawo do

odstąpienia od umowy. Dzięki temu każdy ma czas, aby

spokojnie się zastanowić, czy faktycznie chce, by dana

umowa obowiązywała. Nie ma to jednak zastosowania do

biletów lotniczych ani rezerwacji hotelu, można natomiast

zasadniczo odstąpić od umów dotyczących wycieczek

zorganizowanych (tzw. pakietów), zawieranych na

wycieczkach promocyjnych organizowanych np. przez przedsiębiorców z branży turystycznej.

Uaktualnione w 2014 r. przepisy dotyczące prawa do

odstąpienia od umowy mają zastosowanie nie tylko do

sprzedaży obwoźnej na progu naszego domu, na ulicy, na

wycieczce promocyjnej bądź na przykład na imprezie

domowej połączonej ze sprzedażą, ale także do zamówień

składanych przez internet, telefonicznie i za pośrednictwem

tradycyjnej poczty, również np. do zakupów na aukcjach internetowych na takich platformach jak eBay.

We wszystkich tych przypadkach klient ma prawo odstąpić w

terminie 14 dni od zakupu i nie musi podawać przy tym

żadnego uzasadnienia. Okres wspomnianych 14 dni liczony

jest od dnia, w którym klient otrzymał towar. Jeżeli

sprzedawca nie poinformował klienta wyraźnie o okresie odstąpienia, okres ten ulega wydłużeniu o rok.

Nie wystarczy jednak jedynie odesłać zamówione przez

internet towary. Konieczne jest jednoznaczne oświadczenie o

odstąpieniu od umowy, najlepiej dokonane na piśmie. W

takim oświadczeniu klient powinien również podać swój

numer klienta, numer zamówienia i datę. Decyzji o odstąpieniu od umowy nie trzeba uzasadniać.

UE pragnie również ułatwić konsumentom dochodzenie ich

praw poza granicami ich kraju. Dlatego też stworzono

Europejskie Centrum Konsumenckie oferujące pomoc w

takich przypadkach, którego polska siedziba mieści się w

Warszawie.

Europejskie Centrum Konsumenckie w Polsce

Prawo do odstąpienia od umowy – strona internetowa UE

Dyrektywa unijna w sprawie prawa do odstąpienia od umowy

w przypadku sprzedaży obwoźnej

Dzięki UE konsumenci mogą łatwiej dochodzić swoich praw –

na przykład przy sprzedaży obwoźnej

60 argumentów za Unią Europejską 23 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Kupić przez internet parę butów czy ubranie i

przymierzyć je spokojnie w domu, zamówić książki i

płyty CD jednym kliknięciem myszki – z możliwości

bezstresowych zakupów w sklepach internetowych

korzysta coraz więcej konsumentów. Handel

elektroniczny rozwija się bardzo dynamicznie, dlatego

UE przyjęła nowe przepisy dotyczące prawa do odstąpienia od umowy.

UE zapewnia większą pewność prawa przy zakupach przez

internet. Umowy zawierane przez klienta za pośrednictwem

internetu, katalogu lub telefonicznie objęte są jednakowym

poziomem ochrony. Nie ma przy tym znaczenia, czy zawiera

się je z handlowcem mającym siedzibę w Polsce, czy w innym kraju UE.

Aby zapobiec oszustwom i zwiększyć bezpieczeństwo

zakupów przez internet, wprowadzono rozwiązanie w postaci

tzw. „przycisku potwierdzenia”. Innymi słowy, klienci muszą

kliknięciem myszki jednoznacznie potwierdzić ostateczną

decyzję o zakupie. Sprzedawca internetowy musi z jednej

strony poinformować klienta o tym, że zakup wiąże się z

kosztami, a z drugiej strony musi otrzymać od klienta

potwierdzenie, że wie on o tych kosztach. Obie funkcje

można połączyć w jednym przycisku. Jeżeli sprzedawca nie

stosuje się do obowiązku dotyczącego potwierdzenia,

konsument nie jest związany warunkami umowy dotyczącej danego zamówienia.

Jeżeli sprzedawca internetowy udostępnia numer telefonu

do działu obsługi klienta, pod który można dzwonić z

pytaniami, może on obciążyć konsumenta tylko podstawową

stawką za rozmowę. Oznacza to, że: płatne linie telefoniczne

dla klientów (jak np. numery rozpoczynające się od 0-700

lub 0-701) są zakazane. Sprzedawca może pobierać od

klienta dodatkowe opłaty za określone sposoby płatności, np.

płatność kartą kredytową, tylko wtedy, gdy taki sposób

płatności wiąże się dla niego z wyższymi kosztami. Jeżeli

sprzedawca nalicza koszty za transport lub wysyłkę, musi

wyraźnie poinformować o tym konsumenta. Ponadto

niezwłocznie po otrzymaniu zamówienia musi wysłać klientowi e-mail z potwierdzeniem przyjęcia zamówienia.

Sprzedawca musi dostarczyć towar w terminie 30 dni, a jeśli

nie dotrzyma tego terminu, konsument ma prawo w 31. dniu odstąpić od umowy.

Dyrektywa unijna zapewnia konsumentom prawo do

zwrócenia się w przypadku sporu do jednostek ds.

pozasądowego rozstrzygania sporów w kwestiach transakcji internetowych.

Zakupy w internecie

Dzięki UE zakupy przez internet są bezpieczniejsze

60 argumentów za Unią Europejską 24 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Kupili Państwo suszarkę do włosów z sześcio-

miesięczną gwarancją, która zepsuła się po ośmiu

miesiącach? W takiej sytuacji konsumenci w UE mają

zagwarantowane prawa, których żaden sprzedawca

nie może podważyć.

Jeżeli produkt okaże się wadliwy, odpowiada za to

sprzedawca. Zgodnie z prawem UE sprzedawca musi

dokonać naprawy bądź wymiany towaru, obniżyć jego cenę

lub zwrócić klientowi koszty zakupu, jeśli towar okaże się

wadliwy lub nie wygląda bądź nie działa tak, jak

przedstawiono w ofercie sprzedaży. Zakupiony produkt

objęty jest przez co najmniej dwa lata bezpłatną gwarancją.

Przykład: jeśli zakupili Państwo suszarkę do włosów, na którą

sprzedawca udziela sześciomiesięcznej gwarancji, a suszarka

zepsuła się po ośmiu miesiącach, zgodnie z przepisami

unijnymi dotyczącymi ochrony konsumentów i tak

przysługują Państwu dwa lata bezpłatnej gwarancji.

Sześciomiesięczna gwarancja udzielana przez sprzedawcę

jest usługą dodatkową.

Inny przykład: Zakupili Państwo laptop, który na początku

wydaje się w porządku. Po upływie roku odkrywają Państwo,

że jego pamięć ma pojemność mniejszą niż podano. W takiej

sytuacji mają Państwo prawo domagać się od sprzedawcy

zwrotu części kosztów.

Jeżeli klient ma zastrzeżenia, co do zachowania i odpowiedzi

sprzedawcy, może zwrócić się do Europejskiego Centrum

Konsumenckiego w Warszawie albo centrum

konsumenckiego w kraju, w którym nabył dany produkt.

Sprzedawcy mają również obowiązek informowania o możliwości pozasądowego rozstrzygania sporów.

Gwarancje i zwroty – informacje Komisji Europejskiej

UE stoi na straży praw klienta,

w przypadku gdy produkt jest wadliwy

60 argumentów za Unią Europejską 25 Dlaczego warto być w UE

Część 4: Unia Europejska chroni konsumentów

Jeżeli bank ogłasza upadłość, klienci nie tracą

zgromadzonych w nim oszczędności. UE gwarantuje, że

każdy odzyska swoje pieniądze, nie tylko w przypadku

banku polskiego, ale również banków z innych państw

członkowskich UE. W tym celu wprowadzono unijne

normy dotyczące tzw. systemu gwarancji depozytów.

W wyniku kryzysu finansowego zaostrzono odpowiednie przepisy.

Zatem: można spać spokojnie, nasze oszczędności są bezpieczne!

Gwarancja ta ma zastosowanie do oszczędności w wysokości

nieprzekraczającej 100 tys. euro na klienta i na bank. Kwota

ta obejmuje oszczędności na lokatach oraz depozyty,

książeczki oszczędnościowe i środki pieniężne na rachunku

bieżącym. Od czasu kryzysu finansowego zaufanie do

banków znacznie spadło, dlatego w 2009 r. UE zwiększyła

wysokość tej gwarantowanej kwoty.

Obecnie kwotę tę gwarantują państwa członkowskie.

Problem: W przypadku, gdy w danym kraju kilka banków

jednocześnie ogłosi upadłość, krajowy system gwarancyjny

może już nie być w stanie pokryć wszystkich strat. W

związku z tym Komisja zaproponowała w 2015 r. utworzenie

do 2024 r. systemu gwarantowania środków na rachunkach

bankowych obejmującego całą Europę.

Europejski system gwarancji depozytów ma być czymś w

rodzaju wspólnej skarbonki bezpieczeństwa, do której

stopniowo włączane będą krajowe systemy gwarancji

depozytów. Skarbonka ta będzie zasilana składkami

wnoszonymi przez banki, które przez kilka lat będą wpłacać

do niej pieniądze, i ma zgromadzić środki w wysokości 55

mld euro. Ten ogólnoeuropejski fundusz gwarantowałby

następnie zwrot zgromadzonych w banku zasobów

finansowych do kwoty 100 tys. euro na konto – jednak tylko

w sytuacji, gdy środki krajowego funduszu gwarancyjnego

okażą się niewystarczające. Gwarancja ta ma również

zapobiec przypadkom masowego wycofywania pieniędzy z

banku, gdy jego klienci obawiają się, że grozi mu rychła

upadłość i mogą oni stracić swoje oszczędności. Europejski

system gwarancji depozytów stanowi trzeci i ostatni filar

tzw. unii bankowej, która ma zwiększyć bezpieczeństwo w

sektorze bankowym. Plany systemu są jeszcze wciąż

przedmiotem dyskusji między współprawodawcami –

Parlamentem Europejskim i Radą.

Wspólny system gwarancji depozytów nie będzie jednak

finansowany przez oszczędzających, lecz przez banki.

Wszystkie banki należące do unii bankowej płacić będą

składki, które następnie będzie można wykorzystać w celu

wsparcia wszystkich banków uczestniczących w tej unii.

Instytucje finansowe będą więc nie tylko płatnikami, ale

również beneficjentami wsparcia w ramach tego

europejskiego systemu. Ponadto przewiduje się

rygorystyczne klauzule ochronne, aby zapobiec

nieuprawnionemu korzystaniu ze środków tego funduszu

europejskiego. Jeżeli na przykład państwo członkowskie nie

wywiązało się z obowiązku gromadzenia środków na

funduszu na potrzeby rekompensat, ustanowionego w

dyrektywie w sprawie systemów gwarancji depozytów,

systemy gwarancji depozytów z tego państwa nie będą mogły korzystać ze wsparcia z systemu europejskiego.

System gwarancji depozytów – wniosek Komisji Europejskiej

UE chroni oszczędności swoich obywateli

60 argumentów za Unią Europejską 26 Dlaczego warto być w UE

Jednolity rynek europejski zaczął funkcjonować w

1993 r. Oferta stała się od tego czasu bogatsza i

bardziej zróżnicowana. W wyniku konkurencji i

przełamania monopoli krajowych wiele towarów i usług potaniało.

Wyraźnie spadły ceny za usługi telefoniczne, opłaty za prąd i

ceny biletów lotniczych. Jednolity rynek europejski jest

obszarem bez granic dla 510 mln Europejczyków – jest

najambitniejszym projektem, a zarazem kluczowym

elementem integracji gospodarczej 28 państw

członkowskich. Jednolity rynek jest jednym z największych

osiągnięć Europy.

Celem UE jest stworzenie wspólnego obszaru bez granic

wewnętrznych, na którym zapewnione są swoboda

przemieszczania się osób oraz swobodny przepływ towarów,

usług i kapitału. Ta liberalizacja rynku wewnętrznego

przyczynia się do zwiększenia dobrobytu i do zrównoważonego rozwoju gospodarki.

Dzięki ujednoliceniu przepisów we wszystkich państwach UE

chroni prawa i interesy konsumentów w całej Europie. O tym,

że jednolity rynek europejski nie jest rynkiem „za wszelką

cenę”, świadczy wysoki poziom ochrony konsumenta i

środowiska naturalnego w UE Obszar bez granic nie oznacza

bowiem pozostawienia wszystkiego prawom wolnego rynku.

Instytucje europejskie są zobowiązane traktatowo do

zapewnienia przy stanowieniu prawa wysokiego poziomu

ochrony w zakresie zdrowia, bezpieczeństwa i praw

konsumentów oraz ochrony środowiska naturalnego.

W czasach postępującej globalizacji jednolity rynek jest

największym atutem Europy. Swobodny przepływ osób

gwarantuje, że specjaliści mogą pracować w dowolnym

miejscu w UE, a firmy – otwierać oddziały i prowadzić

działalność gospodarczą za granicą. Dzięki temu w Europie

powstają tak potrzebne miejsca pracy i utrzymuje się wzrost gospodarczy.

Możliwości jednolitego rynku nie zawsze są jednak w pełni

wykorzystywane, ponieważ zasady dotyczące jednolitego

rynku nie są znane lub nie zostały wdrożone, bądź też

różnego rodzaju nieuzasadnione przeszkody utrudniają ich

stosowanie. Ponadto jednolity rynek musi się przystosować

do dzisiejszych realiów: musi również otwierać pole dla

nowych pomysłów i modeli prowadzenia działalności

gospodarczej. Dlatego Komisja Europejska uznaje cel

utworzenia „pogłębionego i bardziej sprawiedliwego rynku wewnętrznego” za swój najwyższy priorytet.

Pogłębiony i bardziej sprawiedliwy rynek wewnętrzny

Część 5: Dzięki UE koszty życia maleją

Na unijnym rynku wewnętrznym ceny spadają

60 argumentów za Unią Europejską 27 Dlaczego warto być w UE

Część 5: Dzięki UE koszty życia maleją

Któż z nas nie przeżył podobnej sytuacji: wylegując się

na plaży, dzwonimy beztrosko do domu, czytamy maile

i ładujemy zdjęcia. A po kilku tygodniach przychodzi

rachunek i spotyka nas niemiła niespodzianka. UE od

lat skutecznie temu przeciwdziała. Od 15 lipca 2017 r.

Europejczycy podróżujący po UE nie będą musieli płacić za tzw. roaming.

Ceny za usługi telekomunikacyjne w ciągu wielu lat

radykalnie się zmniejszyły, zarówno w telefonii stacjonarnej,

jak i komórkowej. Przyczynami są postęp techniczny i wyższa

wydajność sieci, ale także zniesienie przez UE od 1998 r.

wszystkich krajowych monopoli telefonicznych. Konkurencja na otwartym rynku zapewnia obniżkę cen.

Porównanie wyraźnie pokazuje, jak bardzo w tym czasie

potaniały rozmowy telefoniczne: przed akcesją do UE

maksymalna stawka za rozmowę międzymiastową w Polsce

była o 1/4 wyższa od średniej z maksymalnych opłat w

krajach Unii Europejskiej, natomiast ceny rozmów

międzynarodowych w Polsce były kilkakrotnie wyższe niż w

Unii. Dzisiaj rozmowy na długie dystanse przestały być luksusem, na który stać było nielicznych Polaków.

Dopłaty za roaming przy telefonowaniu lub surfowaniu po

sieci za pomocą telefonu komórkowego zostały także pod

presją Komisji znacząco obniżone. Roaming oznacza

możliwość telefonowania, wysyłania SMS-ów lub korzystania

z usług transmisji danych w ramach zagranicznych sieci

telefonii komórkowej. Za przekazanie połączeń operatorzy żądają opłat, które dolicza się klientom do rachunku.

W 2007 r. Komisja wprowadziła pierwsze przepisy

ustanawiające górne granice opłat za roaming. Od tego

czasu dodatkowe koszty związane z pobytem w innych

państwach członkowskich UE znacznie spadły: według

wyliczeń Komisji za rozmowy telefoniczne o ponad 90 proc.. Także roaming danych potaniał od 2012 r. o 96 proc.

Od 15 lipca 2017 r. opłaty roamingowe przy tymczasowych

pobytach zagranicą znikną całkowicie; użytkownicy będą

mogli korzystać ze swoich urządzeń komórkowych w obrębie

UE na warunkach określonych w umowie z operatorem

krajowym. Przedstawiciele Parlamentu Europejskiego, Rady

Ministrów i Komisji uzgodnili to na początku lutego 2017 r.

Po przekroczeniu przez użytkownika ustalonych w umowie

limitów korzystania z roamingu zaczną obowiązywać ściśle

określone górne pułapy cen (3,2 centa za minutę w

przypadku połączeń głosowych, 1 cent za SMS i 7,70 euro za gigabajt danych).

Całkowite zniesienie opłat za roaming

Rozmowy telefoniczne w Europie tanieją

60 argumentów za Unią Europejską 28 Dlaczego warto być w UE

Część 5: Dzięki UE koszty życia maleją

A może polecimy do Madrytu? Na weekend do

Londynu? Dzięki konkurencji między liniami lotniczymi

nie jest to dziś problemem. W ostatnich latach w

wyniku wprowadzonej przez Komisję Europejską

liberalizacji ceny lotów drastycznie spadły. Poza tym

Bruksela wzmocniła prawa pasażerów w transporcie lotniczym.

Rynek tanich połączeń lotniczych wystartował zaledwie 20

lat temu i była to inicjatywa Komisji Europejskiej. W 1987 r.

UE zapoczątkowała liberalizację ruchu lotniczego i zadbała o

większą konkurencję w tym zakresie. Obecnie każda linia

lotnicza w UE ma swobodny dostęp do rynku i może

swobodnie ustalać ceny. Linie i porty lotnicze konkurują w

całej Europie, co oznacza, że każdy przewoźnik lotniczy może oferować przeloty na dowolnej trasie w UE.

Efekty były ogromne: ceny radykalnie spadły. Wg danych

Komisji Europejskiej 90 proc. wszystkich pasażerów

podróżuje z biletami o wiele tańszymi niż w roku 1993. Tylko

w latach 1992–2000 ceny biletów na trasach europejskich

spadły aż o 41 proc. Na wiosnę 2016 r. pasażerowie płacili

średnio między 64 a 107 euro za bilet lotniczy – zależnie od

wyprzedzenia, z jakim dokonywali rezerwacji (z

jednodniowym, tygodniowym, miesięcznym, trzymiesięcznym

wyprzedzeniem). Celem co piątego taniego lotu była Wielka

Brytania – ulubiony kraj docelowy. Na drugim i trzecim miejscu znalazły się Hiszpania i Włochy.

Coraz więcej obywateli mogło sobie pozwolić na loty, zatem

liczba pasażerów wzrastała w szybkim tempie. Według

Urzędu Statystycznego Wspólnot Europejskich (Eurostatu)

liczba pasażerów wzrosła między 2010 a 2015 rokiem z 796

mln (w ówczesnych 27 państwach członkowskich) do 918

mln. W samym tylko 2015 r. odnotowano ponownie prawie

pięcioprocentowy wzrost w porównaniu z rokiem poprzednim.

Według unijnej prognozy wzrost ruchu lotniczego do 2030 r. powinien wynieść 70 proc. w porównaniu z rokiem 2010.

Gdy na niebie robi się ciaśniej, musi wzrosnąć także

skuteczność zarządzania ruchem lotniczym i wydajność służb

żeglugi powietrznej. Dlatego UE od 1999 r. pracuje nad tym,

aby znieść krajową fragmentację przestrzeni powietrznej i

wprowadzić funkcjonalne, ponadgraniczne bloki przestrzeni

powietrznej. Celem jest niejako pozbawiona granic

wewnętrznych powietrzna strefa Schengen. Dzięki temu

wzrośnie bezpieczeństwo przestrzeni powietrznej, czas

podróży ulegnie skróceniu i zmniejszą się zużycie paliwa i emisja gazów cieplarnianych.

UE uregulowała kwestię praw pasażerów i zapewnia też

przejrzystość: oprócz końcowej ceny biletu linie lotnicze

muszą pokazać oddzielnie także wysokość podatków, opłat lotniskowych i innych opłat, dopłat i należności.

Mimo korzystnych cen nie może jednak ucierpieć

bezpieczeństwo. Dlatego Komisja Europejska regularnie bada

normy bezpieczeństwa przewoźników lotniczych i ogłasza

zakazy lub nakłada na nich obowiązki. Umieszczenie na

czarnej liście jest jednoznaczne z zakazem lotów w

europejskiej przestrzeni powietrznej. Obecnie dotyczy to 193

przewoźników (stan z grudnia 2016 r.) przede wszystkim z Afryki i Azji Południowo-Wschodniej.

Unijny wykaz bezpieczeństwa lotniczego (w jęz. angielskim)

Informacje na temat praw pasażerów linii lotniczych w UE

Urząd Lotnictwa Cywilnego

UE dodaje skrzydeł: ceny biletów lotniczych są coraz przystępniejsze

60 argumentów za Unią Europejską 29 Dlaczego warto być w UE

Część 5: Dzięki UE koszty życia maleją

Ile kosztuje konto w banku? Czy korzystanie z karty

kredytowej rzeczywiście musi być takie drogie?

Komisja Europejska wzięła pod lupę powyższe kwestie.

Efekt nowych unijnych przepisów konsumenci odczują bezpośrednio w portfelach.

Jako obrończyni praw konsumentów Komisja Europejska

skontrolowała także opłaty bankowe. W 2014 r. UE przyjęła

przepisy mające na celu zwiększenie przejrzystości. Przy

obliczaniu kosztów rachunków bankowych bankom nie wolno

już wymagać ukrytych opłat. Instytucje finansowe mają

obowiązek ujawniać wszystkie opłaty, koszty i prowizje z

tytułu otwarcia, prowadzenia i zamknięcia konta. Dzięki temu

klient ma możliwość porównania ofert i wyboru najlepszej z nich.

Dla wielu klientów posługiwanie się kartami płatniczymi w

transakcjach bezgotówkowych stanowi chleb powszedni. Na

tym znacząco zarabiają banki, ale czasem także sprzedawcy.

Od 2016 r. po raz pierwszy w całej Europie obowiązuje górny

pułap wysokości opłat pobieranych przez banki, gdy

konsumenci płacą za pomocą kart kredytowych lub

debetowych. Wysokość tych opłat jest proporcjonalna do

wartości zakupu. Jeśli klient kupuje aparat w cenie

nieprzekraczającej 100 euro i płaci kartą, wysokość opłaty wynosi średnio jedno euro.

Od jesieni 2017 r. przy płatnościach za pomocą kart

płatniczych nie będą już pobierane w ogóle żadne opłaty.

Niektóre firmy, np. pewne linie lotnicze, żądają takich dopłat

przy zakupach w internecie przy użyciu karty kredytowej.

Sprzedawcy muszą również przestrzegać określonych wymogów w zakresie bezpieczeństwa i uwierzytelniania.

Ponadto UE zadbała o to, by przenoszenie konta było

łatwiejsze, także w wymiarze transgranicznym. Od 2016 r.

wszyscy obywatele mają prawo do rachunku bieżącego,

także gdy nie mają stałego adresu. Dzięki takiemu kontu

mogą korzystać z podstawowych usług, np. dokonywać

przelewów lub wypłacać gotówkę z bankomatów. Odnosi się

to na przykład do osób bezdomnych, ale również do

uchodźców. Szacuje się, że około 20 proc. dorosłych Polaków

nie posiada konta bankowego. W całej UE takich osób powyżej 16. roku życia jest ok. 30 milionów.

Ponadto UE spowodowała przyspieszenie płatności

transgranicznych i poprawę ich bezpieczeństwa. Od 1 lutego

2016 r. wszystkich klientów banków dotyczą

międzynarodowy numer rachunku bankowego (IBAN) oraz

kod identyfikujący banku (BIC). Przyczyniają się one do

ujednolicenia, przyspieszenia i obniżenia kosztów

transgranicznych przelewów bankowych, poleceń zapłaty

oraz płatności kartami. Jednolity obszar płatności w euro

obejmuje 34 kraje. Oprócz 28 państw członkowskich UE te

zasady obowiązują w Islandii, Liechtensteinie, Norwegii,

Szwajcarii, Monako i San Marino.

Dyrektywa unijna w sprawie opłat przy płatnościach kartą

Dyrektywa unijna w sprawie opłat bankowych, przenoszenia

rachunku płatniczego oraz dostępu do podstawowego rachunku płatniczego z 2014 r.

Jednolity obszar płatności w euro – pytania i odpowiedzi (w

jęz. angielskim)

Badanie "Wybrane wyniki badania Polaków nt. korzystania z

usług bankowych i płatności 2016", NBP

UE obniża opłaty bankowe i koszty korzystania z kart kredytowych

60 argumentów za Unią Europejską 30 Dlaczego warto być w UE

Część 5: Dzięki UE koszty życia maleją

Robienie interesów na zdrowiu to delikatna sprawa.

Dlatego ścisłe zasady zapobiegają walce na rabaty i

dumpingowi cenowemu. Dzięki wielu wyrokom

Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wzrosła

przejrzystość rynku farmaceutycznego. Większa konkurencja oznacza zaś niższe ceny.

Zamawianie leków w systemie sprzedaży wysyłkowej lub

realizacja recepty w innym unijnym kraju stały się możliwe

dzięki UE. W kilku przełomowych orzeczeniach Trybunał

Sprawiedliwości UE stwierdził, że swobodny przepływ

towarów musi również dotyczyć produktów leczniczych.

Korzystają na tym przede wszystkim osoby, które bardzo dużo podróżują lub mieszkają w regionach przygranicznych.

Europejczycy coraz częściej kupują lekarstwa w internecie.

Aby umożliwić im upewnienie się, że dana apteka

internetowa jest prawdziwa i bezpieczna, Komisja Europejska

ustanowiła wspólne logo dla aptek internetowych i wymogi techniczne zapewniające jego autentyczność.

Z kolei dzięki jednolitemu dla całej Unii systemowi

wystawiania recept transgranicznych, pacjenci mają

gwarancję, że recepta wystawiona w jednym państwie

zostanie właściwie odczytana i zrealizowana na terenie innego kraju.

Kupowanie leków w internecie: Komisja wprowadza logo, które zapewni konsumentom bezpieczeństwo

Realizacja recepty za granicą

UE ułatwia bezpieczne kupowanie leków

60 argumentów za Unią Europejską 31 Dlaczego warto być w UE

Jakie dodatki zawiera sok pomarańczowy? Ile kalorii

ma batonik musli? Dzięki UE konsument może łatwo

uzyskać odpowiedzi na te pytania – wystarczy

spojrzeć na opakowanie. Również w restauracji

alergicy mogą się dowiedzieć, co znajduje się w

zamawianym jedzeniu. A przede wszystkim żywność

jest bezpieczna – nie może się w niej znaleźć salmonella ani żadne inne szkodliwe substancje.

W Europie obowiązują wysokie normy dotyczące żywności. W

unijnym rozporządzeniu uregulowano etykietowanie

produktów spożywczych. Wystarczy rzut oka na opakowanie,

aby się łatwo zorientować. W całej UE na każdym

opakowaniu muszą znaleźć się jednolite tabele, z których

można się dowiedzieć o zawartości składników odżywczych.

Na przykład informacje o wartości energetycznej, zawartości

tłuszczu, tłuszczów nasyconych, węglowodanów, cukru,

białka oraz soli. Wszystkie dane liczbowe odnoszą się do 100

gramów lub 100 mililitrów. W przypadku wołowiny oraz

świeżej wieprzowiny, jagnięciny, mięsa kóz i drobiu

obowiązkowe jest podanie miejsca pochodzenia zwierząt. Dla

każdego produktu wymagane jest podanie 14

najważniejszych składników, które mogą wywołać reakcje

alergiczne (np. orzechy albo soja). Ważna informacja dla

alergików: również w przypadku żywności sprzedawanej bez

opakowań, np. w restauracji, informacje o alergenach muszą

być podawane. (Nie oznacza to wcale, jak się często słyszy,

że konieczne jest podawanie wszystkich składników ciasta

przynoszonego przez dzieci do przedszkola albo serwowanego na imprezach charytatywnych).

Oświadczenia zdrowotne na żywności są ściśle uregulowane.

Jeżeli producent umieszcza na produkcie informację o

„niskiej zawartości tłuszczu”, nie może on zawierać więcej niż

3 g tłuszczu na 100 g. Obowiązkowe jest również podanie na

etykiecie informacji o tym, że produkt jest żywnością

genetycznie modyfikowaną (tzw. „nowa żywność”). Dotyczy

to przykładowo olejów roślinnych, które wyprodukowano z

roślin zmodyfikowanych genetycznie. Konsument ma

wówczas wybór – może zdecydować się na żywność

genetycznie zmodyfikowaną lub nie.

Oprócz znakowania żywności UE wprowadziła również

jednolite znaki jakości: przykładowo dobrze znany znak CE

czy też oznaczenia dla produktów ekologicznych. Ułatwiają one konsumentom podejmowanie decyzji o zakupie.

Surowym regułom podlegają również kosmetyki np. kremy i

emulsje do pielęgnacji skóry, zwłaszcza pod kątem

stosowania określonych chemikaliów. Jest to reakcja UE na upowszechniające się od lat alergie.

Jeżeli na rynku UE znajdą się niebezpieczne dla zdrowia

produkty spożywcze, np. mięso skażone salmonellą czy też

ryby z zawartością rtęci, uruchamiany jest mechanizm

szybkiego ostrzegania (RASFF). Każdy kraj może w ten

sposób ostrzec inne kraje w UE o danym produkcie, dzięki

czemu informacja o zagrożeniu przekazywana jest szybko i

jest czas na podjęcie działań przez odpowiedzialne organy.

Żywność jest wówczas wycofywana z rynku i niszczona, a zagraniczne produkty są odsyłane do kraju pochodzenia.

Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności

Część 6: UE propaguje zdrowe odżywianie i ochronę środowiska

UE przywiązuje wagę do zdrowej żywności

60 argumentów za Unią Europejską 32 Dlaczego warto być w UE

Część 6: UE propaguje zdrowe odżywianie i ochronę środowiska

Kto raz spróbował prawdziwej szynki parmeńskiej albo

oryginalnej bryndzy podhalańskiej, być może nie

będzie chciał jeść nic innego. Tymczasem, gdyby nie

Unia, dostęp do takich oryginalnych produktów byłby

trudny. UE chroni obywateli przed nieuczciwymi

producentami, którzy próbują imitować cieszące się popularnością smakołyki.

Jeśli chodzi o kiełbasę, Europejczycy mają wymagania:

kiełbasa lisiecka musi pochodzić z gmin Czernichów i Liszki w

powiecie krakowskim, kiełbaski norymberskie muszą

pochodzić z Norymbergi, szynka parmeńska musi być z

Parmy, a boczek tyrolski musi być z Tyrolu. Można by wymieniać dalej – piwa, sery, ciastka.

W Europie specjalności regionalne są częścią tradycji i

kultury. Wprowadzone przez UE oznaczenia pochodzenia

wielu produktów mają je chronić przed nadużyciami. W ten

sposób Unia próbuje zachować wyjątkowy charakter

produktów, który wynika z ich pochodzenia i specjalnej

metody produkcji. Wielu producentów regionalnych

smakołyków umieszcza je w unijnym rejestrze, chroniąc się

w ten sposób przed nieuczciwym naśladownictwem. Wśród

produktów chronionych unijnymi znakami są m.in. ser

koryciński, oscypek, andruty kaliskie, miody pitne czy rogal świętomarciński.

W zależności od właściwości produktu przyznaje się trzy

rodzaje oznaczeń: „chroniona nazwa pochodzenia”

(produkcja, przetwarzanie i przygotowywanie produktu

odbywa się na danym obszarze geograficznym zgodnie z

uznaną i ściśle określoną metodą), „chronione oznaczenie

geograficzne” (przynajmniej jeden z etapów – produkcja,

przetwarzanie lub przygotowanie produktu – odbywa się na

obszarze pochodzenia) i „gwarantowana tradycyjna

specjalność” (tradycyjny skład produktu bądź tradycyjna metoda produkcji lub przetwórstwa).

Obecnie na unijnej liście jest już ponad 1250 oznaczeń

regionalnych produktów i specjalności. 37 z nich to już

zarejestrowane tradycyjne i regionalne produkty polskie, kilkanaście innych z Polski czeka w kolejce na rejestrację.

W wielu innych regionach świata, np. w USA, nie ma

podobnych przepisów ochronnych. Znane są tam produkty o

europejskich nazwach, np. szampan, który produkowany jest

w USA, a nie we Francji. Oznaczenia pochodzenia są zatem

również przedmiotem negocjacji handlowych. W ostatnich

latach UE udało się zapewnić lepszą ochronę setek oznaczeń

geograficznych. Ochronę produktów UE poza jej granicami

udało się zapewnić między innymi w umowach handlowych z

Kanadą, Koreą i Singapurem. UE ma również odrębną umowę z Chinami, która gwarantuje ochronę nazw pochodzenia.

Geograficzne oznaczenia pochodzenia

Lista produktów regionalnych

UE chroni nas przed imitacjami żywności i wspiera regionalne przysmaki

60 argumentów za Unią Europejską 33 Dlaczego warto być w UE

Część 6: UE propaguje zdrowe odżywianie i ochronę środowiska

Zanieczyszczone morze, skażone ropą naftową plaże i

fosforany w wodzie pitnej: to już przeszłość. UE stara

się zapewnić czystość zbiorników wodnych. Dzięki

temu Europejczycy mogą bez obaw korzystać z

kąpielisk i czystej wody pitnej.

W reakcji na szereg mających katastrofalne skutki

wypadków zbiornikowców i wycieków ropy w Europie, Unia

określiła nowoczesne normy dla statków korzystających z

europejskich portów. W następstwie wypadku zbiornikowca

Erika w 1999 r. u wybrzeży Francji powołano Europejską

Agencję Bezpieczeństwa Morskiego (EMSA) z siedzibą w

Lizbonie. Odpowiada ona za bezpieczeństwo na akwenach

Europy. Przykładowo zakazano korzystania ze zbiornikowców

z pojedynczym kadłubem – wymaga się stosowania podwójnego poszycia w kadłubie.

Na interwencji UE skorzystali również zwykli obywatele: Bez

obaw można kąpać się w 96 proc. jezior i mórz w UE - tak

wynika z danych UE opublikowanych w sprawozdaniu na

temat jakości kąpielisk za 2016 r. W Polsce wartość ta wynosi 91 proc.

Od początku 2017 r. obowiązuje rozporządzenie UE, które

ogranicza zawartość fosforu w produktach do zmywarek

(tabletki i proszki). Nadmiar fosforu w ściekach zrzucanych

do rzek i jezior powoduje bowiem ich zarastanie przez

żywiące się fosforem wodorosty. Prowadzi to do niedoborów

tlenu, co z kolei przyczynia się do wymierania zwierząt i innych roślin.

Według szacunków Europejskiej Agencji Środowiska (EEA)

jakość wody pitnej i skuteczność oczyszczania ścieków uległy

w 2016 r. poprawie w całej Unii Europejskiej. Ze

sprawozdania EEA z końca 2016 r. można się dowiedzieć, że

w przeprowadzanych w całej UE w latach 2011 i 2013

analizach wody pitnej stwierdzono, że 98,5 proc. próbek

spełnia normy, a często nawet je przekracza. Ponadto ścieki

komunalne z coraz większej liczby gospodarstw domowych

poddawane są oczyszczaniu, przy czym sytuacja wygląda

gorzej w regionach południowej i wschodniej Europy.

Europejska Agencja Środowiska krytykuje przy tym fakt, że

do środowiska odprowadzanych jest coraz więcej składników

odżywczych i ścieków – dotyczy to przede wszystkim azotu i fosforu.

W 2014 r. unijny Trybunał Sprawiedliwości orzekł, że Polska

nie wywiązała się z zobowiązań unijnej dyrektywy

azotanowej, służącej ochronie jakości wód w Europie poprzez

zapobieganie zanieczyszczeniom wód gruntowych i

powierzchniowych azotanami pochodzącymi z rolnictwa oraz poprzez promowanie dobrych praktyk rolniczych.

Jakość kąpielisk – Komisja Europejska (w jęz. angielskim)

Jakość wody – informacje Europejskiej Agencji Środowiska

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości UE ws. ochrony wód

UE dba o czystość wody pitnej i wody w kąpieliskach

60 argumentów za Unią Europejską 34 Dlaczego warto być w UE

Część 6: UE propaguje zdrowe odżywianie i ochronę środowiska

Pył, smog i spaliny – w wielu miastach nie ma czym

oddychać. UE zabiega zatem na forum

międzynarodowym o ochronę środowiska i wyznaczyła

sobie ambitne cele obniżenia emisji gazów

cieplarnianych, które przyczyniają się do ocieplenia klimatu.

„My Europejczycy jesteśmy liderami w zakresie działań w

dziedzinie klimatu”, mówi przewodniczący Komisji

Europejskiej Jean-Claude Juncker. Europa może poszczycić

się wynegocjowaniem pierwszego w historii wiążącego

międzynarodowego porozumienia w sprawie klimatu. Pod

koniec 2015 r. w Paryżu 195 krajów podpisało historyczne

porozumienie klimatyczne, które weszło w życie pod koniec

2016 r. Juncker mówi: „To Europa zbudowała ambitną

koalicję, która umożliwiła zawarcie porozumienia

paryskiego”. UE zawsze szła w tej dziedzinie do przodu, wciąż

zachęcając partnerów w grupie G-20 i w ONZ do naśladowania europejskiego przykładu.

W porozumieniu kraje zobowiązują się do obniżenia

ocieplenia globalnego o „znacznie poniżej dwóch stopni” w

porównaniu do poziomu sprzed epoki przemysłowej.

Ambitnym celem jest poziom 1,5 stopnia. Wielu naukowców

uważa, że przy takiej wartości zmiany związane z klimatem mogą być nadal pod kontrolą.

Porozumienie paryskie ratyfikowały również kraje

„klimatycznej wagi ciężkiej” – USA, Chiny, Brazylia i Indie – co

nie miało miejsca do samego końca w przypadku

poprzedniego porozumienia, czyli protokołu z Kioto. Po

wygaśnięciu tego protokołu w 2020 r. zacznie obowiązywać

nowe porozumienie. Porozumienie paryskie musi być

wdrożone poprzez zobowiązania poszczególnych państw.

Następna konferencja odbędzie się w listopadzie 2017 r. w

Bonn, gdzie mieści się siedziba sekretariatu ONZ ds. zmiany klimatu.

Cele ustalone na forum ONZ pozostają zbieżne z unijnymi

planem działania dot. przejścia na gospodarkę

niskoemisyjną. Zakłada on częściowe zastąpienie paliw

kopalnych w sektorze transportowym i ciepłowniczym.

Energia elektryczna będzie wytwarzana ze źródeł

odnawialnych oraz innych niskoemisyjnych źródeł energii, m.

in. w elektrowniach opalanych stałym paliwem kopalnym

wyposażonych w instalacje wychwytywania i składowania

dwutlenku węgla. Unia przewodzi zmianom w tej dziedzinie –

już w październiku 2014 r. jednomyślnie przyjęła trzy cele

klimatyczne: do 2030 r. państwa chcą emitować co najmniej

40 proc. mniej gazów cieplarnianych w porównaniu z 1990 r.;

udział energii ze źródeł odnawialnych ma do 2030 r.

stanowić ok. 27 proc. całkowitej produkcji energii, a zużycie

energii ma spaść o 27 proc. w porównaniu z 2014 r. Państwa

członkowskie muszą nadal wprowadzać udoskonalenia, aby

faktycznie osiągnąć te cele.

Czyste powietrze jest jednym z głównych celów polityki

ochrony środowiska w Unii Europejskiej. UE określiła również

limity czystości powietrza obowiązkowe dla wszystkich

państw członkowskich i zapewniające ochronę zdrowia

mieszkańców. Coraz więcej słyszymy przecież o chorobach

dróg oddechowych i astmie. Już w 1999 r. państwa UE

uzgodniły minimalne normy czystości powietrza. Od 2005 r.

określone są najwyższe limity dwutlenku siarki, dwutlenku

azotu i ołowiu. Państwa UE muszą wdrażać te przepisy i stąd

biorą się ograniczenia prędkości, zakazy poruszania się

samochodem, czy też obowiązki nakładane na przemysł. Z

drugiej strony pojawiają się też ulgi podatkowe na zakup ekologicznych samochodów.

W 2015 roku Polska została pozwana do Trybunału

Sprawiedliwości UE za przekroczenie limitu cząstek stałych w

powietrzu, stanowiących poważne zagrożenie dla zdrowia publicznego.

87% energii elektrycznej pozyskiwanej w Polsce pochodzi z

węgla. UE stwarza warunki do jego zastąpienia przez inne

źródła energii, np. OZE. Źródłem środków potrzebnych do

przeprowadzenia niezbędnych inwestycji może być m.in.

Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych.

Tekst porozumienia paryskiego (w jęz. angielskim)

Cele w zakresie klimatu – informacje Komisji Europejskiej

Dyrektywa UE w sprawie jakości powietrza

Komisja pozywa Polskę do Trybunału Sprawiedliwości UE w związku ze złą jakością powietrza

UE dba o czyste powietrze i jest światowym liderem w przeciwdziałaniu zmianom klimatu

60 argumentów za Unią Europejską 35 Dlaczego warto być w UE

Część 6: UE propaguje zdrowe odżywianie i ochronę środowiska

Telefony komórkowe, laptopy i telewizory zawierają

sporo szlachetnych i rzadkich metali, które można

poddać obróbce i ponownie wykorzystać. UE dba o to,

aby konsumenci mogli bezpłatnie zwracać zużyte

urządzenia producentowi. Zmniejsza to obciążenie środowiska i przynosi oszczędności dla przemysłu.

Stara klawiatura, niesprawny odtwarzacz DVD, zepsuta

pralka – konsumenci mogą bezpłatnie zwrócić te urządzenia

w większych sklepach. Co roku w Europie na wysypisku

ląduje 9,5 mln ton zużytego sprzętu elektrycznego i

elektronicznego. Zgodnie z unijną dyrektywą z 2006 r. zużyte

urządzenia, podobnie jak urządzenia nadal działające, muszą

być zbierane oraz poddawane fachowej obróbce i recyklingowi.

To ulga dla środowiska i oszczędność zasobów. Weźmy

przykładowo lodówkę: Najpierw należy odessać mieszankę

czynnika chłodniczego z olejem. W starszych urządzeniach

znajduje się również szkodliwy dla środowiska

chlorofluorowęglowodór. Zużyte urządzenia zawierają

szkodliwe substancje, takie jak rtęć i kadm. W uboższych

krajach, np. w Afryce, gdzie często trafiają stare urządzenia,

ich nieodpowiednia utylizacja prowadzi do problemów

zdrowotnych i zanieczyszczenia środowiska. Ponadto w

przypadku braku recyklingu kraje UE tracą wartościowe

metale. Telefony komórkowe, komputery i inne urządzenia elektroniczne zawierają m.in. złoto, miedź i srebro.

Wdrożenie recyklingu zużytych urządzeń nie funkcjonuje

jeszcze tak dobrze, jak powinno. Takie są wnioski wynikające

z badania przeprowadzonego w 2015 r. pod kierunkiem

międzynarodowej organizacji policyjnej Interpol. Zaledwie

jedna trzecia zużytych urządzeń trafia w Europie na swoje

miejsce: do oficjalnych punktów zbiórki i recyklingu.

Pozostałe są poddawane nieprawidłowej obróbce, nielegalnie

wywożone za granicę lub po prostu wyrzucane. Unia chce

zmienić taki stan rzeczy. Od lipca 2016 r. również sklepy

internetowe muszą przyjmować drobne zużyte urządzenia –

bezpłatnie i bez konieczności okazywania dowodu zakupu.

Konieczna jest również edukacja konsumentów w zakresie

recyklingu, m.in. poprzez zbiórki starego sprzętu i kampanie informacyjne.

Dyrektywa unijna w sprawie recyklingu zużytego sprzętu

elektrycznego i elektronicznego

Nowe przepisy w zakresie zużytego sprzętu – komunikat prasowy Komisji z dnia 13.08.2012 r.

UE dba o recykling zużytych urządzeń elektronicznych

60 argumentów za Unią Europejską 36 Dlaczego warto być w UE

W Unii Europejskiej każdy może sobie swobodnie

wybrać, gdzie chce mieszkać. Emeryt może się

przenieść do słonecznej Hiszpanii, studentka korzystać

z włoskiej dolce vita, a przedsiębiorca założyć firmę w innym państwie UE – wszystko jest możliwe.

Europa oznacza komfort polegający na tym, że można się

łatwo przeprowadzić, jeżeli się tylko chce. Każdy obywatel

państwa członkowskiego jest bowiem jednocześnie

obywatelem Unii Europejskiej. Dzięki temu każdy ma prawo i

swobodę wyboru, w którym państwie członkowskim chce

pracować, studiować czy też spędzić jesień swojego życia.

Opiera się to na zasadach zapisanych w traktatach

europejskich, tj. swobodzie przepływu pracowników,

swobodzie przedsiębiorczości i swobodzie świadczenia usług.

Każde państwo musi traktować obywateli innego państwa

UE pod względem zatrudnienia, zabezpieczenia społecznego i

podatków w taki sam sposób, w jaki traktuje swoich własnych obywateli.

Aktualnie w całej Unii jest ponad 14 mln obywateli UE, którzy

mieszkają na dłużej w innym państwie członkowskim.

Większość z nich pracuje, ale są wśród nich także emeryci i studenci.

W większości państw członkowskich obywatele z innych

państw UE wnoszą swój wkład do systemu socjalnego.

Patrząc całościowo, płacą oni więcej podatków i składek na

ubezpieczenie społeczne niż otrzymują w zamian świadczeń.

Świadczeń socjalnych nie pobierają wcale więcej niż sami

obywatele danego państwa. Przepisy unijne wytyczają tu

jasne granice: jest swoboda przemieszczania się i

zatrudnienia, ale nie przysługuje prawo do pobierania za

darmo świadczeń socjalnych innego państwa UE. Tylko

bowiem pracujący obywatele UE mają prawo do korzystania

ze świadczeń socjalnych. Potwierdził to Europejski Trybunał Sprawiedliwości w licznych wyrokach.

W Unii Europejskiej funkcjonuje sieć EURES

(EURopeanEmploymentServices – Europejskie Służby

Zatrudnienia), która ma na celu wspieranie mobilności

pracowników na europejskim rynku pracy. Działania w

ramach sieci EURES w Polsce świadczą: wojewódzkie urzędy

pracy, powiatowe urzędy pracy, wojewódzkie komendy

Ochotniczych Hufców Pracy, centra edukacji i pracy

młodzieży Ochotniczych Hufców Pracy oraz podmioty

akredytowane przez Ministra Rodziny, Pracy i Polityki Społecznej.

Tekst dyrektywy UE w sprawie swobodnego przemieszczania

się

Część 7: Dzięki UE łatwiej jest w Europie podróżować i pracować

Dzięki Unii Europejskiej można mieszkać i pracować w każdym państwie UE

60 argumentów za Unią Europejską 37 Dlaczego warto być w UE

Część 7: Dzięki UE łatwiej jest w Europie podróżować i pracować

Nagła choroba za granicą? Nie ma powodu do

niepokoju. W przypadku konieczności wizyty u lekarza

polskie ubezpieczenie zdrowotne pokryje jej koszty.

Jest to możliwe dzięki europejskiej karcie ubezpieczenia zdrowotnego.

Unia dba o to, by jej obywatele mieli wystarczającą ochronę

ubezpieczeniową także podczas urlopu czy też podróży

służbowej. Prawo do korzystania (na koszt Narodowego

Funduszu Zdrowia) z niezbędnych świadczeń zdrowotnych w

czasie tymczasowego pobytu na terenie innego państwa

członkowskiego Unii potwierdza Europejska Karta

Ubezpieczenia Zdrowotnego (EKUZ). Jeśli podczas wizyty u

lekarza w innym państwie UE przedłoży się kartę EKUZ, NFZ

zwróci koszty leczenia. W ten sposób osoby ubezpieczone

ustawowo w Polsce nie ponoszą żadnych kosztów, z

wyjątkiem właściwych dla danego kraju kwot udziału

własnego czy drobnych opłat. Ubezpieczony musi tylko

najpierw wyłożyć pieniądze na niezbędny zabieg, a w

niektórych państwach UE zabiegi są nawet bezpłatne.

Również recepty można bez przeszkód zrealizować w innych państwach UE.

Jeżeli jednak ktoś wyjeżdża za granicę specjalnie w celu

odbycia leczenia, poddania się operacji czy wykonania

protezy zębów, powinien upewnić się, czy krajowe

ubezpieczenie przejmie te koszty. Dotyczy to również osób

przewlekle chorych, którzy wymagają ciągłej opieki

medycznej. Ale uwaga: zabiegi prywatne nie zawsze są objęte ubezpieczeniem.

Warto pamiętać, że europejska karta ubezpieczenia

zdrowotnego jest ważna we wszystkich 28 krajach UE, a także w Islandii, Norwegii, Liechtensteinie i Szwajcarii.

Zwrot kosztów – strona internetowa Komisji Europejskiej

Informacje o karcie EKUZ

Dzięki UE mamy zapewnione ubezpieczenie zdrowotne

w podróży zagranicznej

60 argumentów za Unią Europejską 38 Dlaczego warto być w UE

Część 7: Dzięki UE łatwiej jest w Europie podróżować i pracować

Europa jest również zjednoczona, jeśli chodzi o pomoc

w wypadkach nagłych. Już w 2008 r. wprowadzono

jednolity dla całej UE bezpłatny numer alarmowy 112.

Pozwala on na skrócenie czasu oczekiwania na ekipę

ratunkową i ratowanie życia ludzkiego.

Wcześniej każdy kraj miał własne numery alarmowe policji i

straży pożarnej. W razie pożaru lub wypadku podróżni za

granicą często nie wiedzieli, pod jaki numer mają zadzwonić, by wezwać pomoc.

W 2008 r. to się zmieniło. Unijny telefon alarmowy

funkcjonuje we wszystkich państwach członkowskich UE, od

Hiszpanii po Finlandię, od Irlandii po Polskę, i to zarówno

dzwoniąc z sieci stacjonarnej, jak i komórkowej. Ale jeszcze

nie wszyscy o tym wiedzą: w skali całej UE tylko 48 proc.

obywateli zna ten pozwalający ratować ludzkie życie numer

(wg danych z 2016 roku). Pod tym względem Polacy biją

Europejczyków na głowę – znajomość numeru 112 w Polsce

jest najwyższa w Unii i wynosi 83%. Problemem w naszym

kraju pozostaje jednak nadal zbyt częste jego wybieranie niezgodnie z przeznaczeniem.

Centra powiadamiania ratunkowego powinny być w stanie

odbierać zgłoszenia w różnych językach, czyli na przykład

również po angielsku. W przypadku, gdy telefon komórkowy

nie ma dostępu do sieci własnej karty SIM, połączenie

odbywa się poprzez sieć obcą. Takie połączenie alarmowe

ma w sieci komórkowej priorytet, co oznacza, że w razie

potrzeby przerywane jest inne połączenie. W Polsce, obok

numeru 112, dalej funkcjonują tradycyjne numery alarmowe

997, 998 i 999. Europejski numer alarmowy rozpowszechnia

się też poza Unią Europejską i funkcjonuje już w ponad 30

krajach Europy.

Także, jeśli chodzi o kierowców, Unia stawia na

bezpieczeństwo także, jeśli chodzi o kierowców.

Wprowadzony w 2015 r. system e-call, który w razie

wypadku automatycznie wybiera numer 112, by

zaalarmować służby ratunkowe, ma przyczynić się do

obniżenia liczby ofiar śmiertelnych w wypadkach drogowych.

Chodzi o to, by móc jak najszybciej przyjść rannym z pomocą.

Jeżeli system nie zostanie uruchomiony manualnie, to

zareaguje on przykładowo na wystrzelenie poduszki

powietrznej i wyśle poprzez ogólnoeuropejski numer

alarmowy 112 informację na temat miejsca i godziny

wypadku do najbliższego centrum powiadamiania. Według

danych Komisji Europejskiej montaż systemu e-call ma

kosztować około 100 euro na jeden samochód.

Numer alarmowy 112 – informacje Komisji Europejskiej (w

jęz. angielskim)

Połowa Europejczyków zna numer 112.

W razie wypadku zadzwoń: w Europie istnieje jeden

wspólny numer alarmowy – 112

60 argumentów za Unią Europejską 39 Dlaczego warto być w UE

Część 7: Dzięki UE łatwiej jest w Europie podróżować i pracować

Kontrola drogowa za granicą? Prawo jazdy zagubione

na urlopie? Już od 1996 roku każde państwo Unii

uznaje prawa jazdy wydane w innym państwie. Tak

samo długo istnieje już też jednolite europejskie prawo jazdy.

Wcześniej dokument z własnego kraju nie zawsze

przekonywał policję i organy administracji za granicą. Dzięki

ujednoliceniu przez UE to się jednak zmieniło. Dokumenty

uprawniające do prowadzenia pojazdu – a jest ich w obiegu

w UE ponad 110 różnych rodzajów – są teraz wzajemnie

uznawane i kierowcy mogą bez biurokratycznych przeszkód poruszać się na ich podstawie w każdym kraju Unii.

Mieszkając w innym państwie UE, nie ma się już obowiązku

wymiany prawa jazdy na miejscowe. Można nadal

posługiwać się swoim dotychczasowym dokumentem. W

chwili przedłużania ważności, a najpóźniej w roku 2033, zostanie on zastąpiony prawem jazdy w nowym formacie.

Od 2013 r. wszystkie nowe prawa jazdy wydawane w UE

mają format standardowy: jest to plastikowy dokument

wielkości karty kredytowej ze zdjęciem, opatrzony ulepszonymi zabezpieczeniami.

W przypadku zagubienia prawa jazdy w innym państwie Unii

nie ma powodu do zmartwienia: wszystkie państwa UE wystawiają dokumenty zastępcze.

Europejskie prawo jazdy – informacje Komisji Europejskiej

Tekst dyrektywy UE w sprawie praw jazdy z 20.12.2006 r.

Dzięki UE nasz prawa jazdy są ważne w Europie

60 argumentów za Unią Europejską 40 Dlaczego warto być w UE

Część 7: Dzięki UE łatwiej jest w Europie podróżować i pracować

Podróżowanie po zjednoczonej Europie bez kontroli

granicznych było od dawna marzeniem Europejczyków.

W 1985 r. uzgodniono zniesienie szlabanów

granicznych, a w 1995 r. Europa bez granic

wewnętrznych stała się rzeczywistością. Dziś do

strefy Schengen należy 26 państw liczących łącznie

400 mln mieszkańców. Aby utrzymać to wspólne

osiągnięcie także w obliczu dużej presji migracyjnej,

wzmacniana jest współpraca policyjna i wspólna

ochrona granic zewnętrznych. 21 grudnia br. Polska

będzie świętowała 10-lecie przystąpienia do strefy Schengen.

Przed ponad 30 laty w otoczonej winnicami niewielkiej

luksemburskiej miejscowości Schengen sześć państw

podpisało układ, który przyjął nazwę tej miejscowości. W

strefie Schengen stacjonarne kontrole graniczne zostały

zniesione. Przekraczając granicę, podróżni nie muszą już

okazywać paszportów i nie są kontrolowani. Przez granice

wewnętrzne strefy Schengen przejeżdżają codziennie do

pracy miliony osób. Każdego roku Europejczycy odbywają

około 1,25 mld podróży poprzez granice wewnętrzne strefy

Schengen. Swobodny przepływ osób jest w państwach

należących do strefy Schengen prawem przysługującym

wszystkim obywatelom UE – jest to jeden z największych sukcesów integracji europejskiej.

Niektórzy ludzie próbują wysnuć związek między zniesieniem

granic w strefie Schengen a wzrostem przestępczości, ale nie

można tego statystycznie wykazać. Aby zapewnić

bezpieczeństwo na obszarze bez granic wewnętrznych,

policja w państwach strefy Schengen stworzyła bardziej

skuteczne metody niż tradycyjne kontrole graniczne.

Oczywiście niezbędnym warunkiem jest to, by policja nie

wycofała się z obszaru przygranicznego i utrzymała tam

dostateczną liczbę funkcjonariuszy prowadzących patrole i

selektywne kontrole. Służby policyjne w strefie Schengen

walczą wspólnie z przestępczością transgraniczną, między

innymi w ramach wspólnych zespołów policyjnych. Policja w

Niemczech, Polsce i Czechach utworzyła przykładowo stałe

struktury współpracy i może szybko reagować na nowe

zagrożenia w regionach przygranicznych. I tak na przykład

policjanci z Niemiec i Polski skutecznie przeciwdziałają

kradzieżom maszyn rolniczych. Policjanci z państw strefy

Schengen mogą transgranicznie obserwować, ścigać i

aresztować przestępców. Wspierają się wzajemnie za

pośrednictwem systemu komputerowego, który umożliwia

wymianę danych na temat poszukiwanych osób lub

skradzionych samochodów i broni: jest to „System

Informacyjny Schengen” (SIS), swego rodzaju elektroniczna kartoteka kryminalna.

Wspólny obszar bez granic wewnętrznych jest możliwy

jednak tylko wówczas, gdy będziemy odpowiednio chronić

nasze granice zewnętrzne. Zewnętrzna granica lądowa strefy

Schengen ma ponad 7 700 km długości, zaś granice morskie

to prawie 42 700 km. Kryzys uchodźczy w 2015 r. unaocznił

poważne niedociągnięcia istniejące na granicach

zewnętrznych, które teraz krok po kroku są usuwane. Nowa

Europejska Straż Graniczna i Przybrzeżna utworzona w 2016

r., której stała siedziba mieści się w Warszawie, to 1500

stojących w gotowości funkcjonariuszy straży granicznej,

którzy mogą zostać oddelegowani w teren w ciągu kilku dni.

Funkcjonariusze europejskiej straży granicznej wspierają już

teraz Bułgarię na granicy z Turcją i Grecję na jej północnej

granicy. Migrantów przybywających do Grecji i Włoch nie

przepuszcza się już tak po prostu przez granicę do innych

części UE, tylko rejestruje się, pobierając od niemal 100

procent z nich odciski palców. Porozumienie z Turcją

przyczyniło się do gwałtownego spadku liczby

przybywających. Niemniej jednak z Włoch i Grecji nadal nie

może wydostać się wiele osób ubiegających się o azyl.

Ogólnoeuropejska relokacja tych osób nadal nie działa tak, jak zostało to wspólnie uzgodnione.

Przepisy określone w kodeksie granicznym Schengen

stanowią, że państwa strefy Schengen mogą tymczasowo

przywrócić kontrole na granicach wewnętrznych, jeśli istnieje

zagrożenie dla porządku publicznego lub bezpieczeństwa

wewnętrznego. W praktyce klauzula ta została wykorzystana

w przypadku szczytów politycznych lub meczów piłkarskich,

by na przykład uniemożliwić wjazd zagranicznym

pseudokibicom. Przykładowo, w lipcu 2016 roku Polska

przywróciła czasowe kontrole graniczne w celu zwiększenia

bezpieczeństwa podczas szczytu NATO w Warszawie oraz

Światowych Dni Młodzieży w Krakowie. W 2012 roku podoba

sytuacja miała miejsce w związku z Mistrzostwami Europy w

Piłce Nożnej. W trakcie kryzysu uchodźczego od 2015 r.

kontrole graniczne przywróciło sześć spośród 26 państw

członkowskich. Komisja Europejska i państwa członkowskie

uzgodniły, że będą pracować nad stopniowym likwidowaniem

tymczasowych kontroli na granicach wewnętrznych i

przywrócą jak najszybciej normalne funkcjonowanie strefy

Schengen bez wewnętrznych kontroli granicznych. Wszystkie

zainteresowane strony wiedzą bowiem, co oznacza swoboda

podróżowania bez granic: jedno z największych osiągnięć wspólnej Europy.

Koszty Europy bez Schengen – komunikat Komisji z marca

2016 r.

Zwięzły przegląd zasad strefy Schengen

Dzięki UE można podróżować bez granic: strefa Schengen

60 argumentów za Unią Europejską 41 Dlaczego warto być w UE

Erazm z Rotterdamu (łac. Erasmus) był jednym z

najważniejszych przedstawicieli europejskiego

humanizmu renesansowego. Jego imię nosi największy

na świecie program wymiany międzynarodowej

przeznaczony dla studentów, stażystów i

wykładowców, czyli Erasmus. Od 2014 roku znany jest

pod nazwą Erasmus+, jako program UE w dziedzinie

edukacji, szkoleń, młodzieży i sportu. W tym roku

Erasmus obchodzi swoje 30. urodziny. Dotychczas w

programie wzięło udział już dziewięć milionów osób. Polska dołączyła do programu w 1998 roku.

Wyjechać na semestr studiów do Paryża lub Madrytu? To jak

najbardziej realne! Co roku kilkanaście tysięcy polskich

studentów wyjeżdża na studia lub praktykę do innego kraju

UE. Program wymian studenckich, który w tym roku obchodzi

swoje trzydziestolecie, jest jednym z najbardziej udanych

projektów UE. W 1987 r. wzięło w nim udział 3 244

studentów. W 2015 r. liczba uczestników osiągnęła już 640

tys., a wśród nich znaleźli się nie tylko studenci, lecz również

stażyści, wolontariusze, wykładowcy, trenerzy i osoby

pracujące z młodzieżą. Erasmus to nie tylko program, to styl

życia: uczestnicy Erasmusa są otwarci na inne kultury, cenią i

podziwiają różnorodność naszego kontynentu i czują się obywatelami Europy.

Zaczęło się od wymiany studenckiej, ale stopniowo zakres

programu rozszerzano na kolejne grupy uczestników:

stażystów, praktykantów, młodych przedsiębiorców,

sportowców i nauczycieli. Studenci otrzymują od 150 do 250

euro miesięcznie i nie muszą płacić czesnego na zagranicznej uczelni, tam gdzie jest ono wymagane.

W 2014 roku, czyli pierwszym roku obowiązywania

rozszerzonego programu Erasmus+, 14 tysięcy polskich

studentów wyjechało za granicę na studia lub praktyki, z

kolei do Polski przybyło 11 tysięcy zagranicznych studentów.

Od 1998 roku, czyli od początku uczestnictwa Polski w

programie Erasmus, do 2014 skorzystało z niego w sumie

ponad 155 tys. polskich studentów. W tym samym okresie

do Polski przyjechało 68 tysięcy zagranicznych studentów Erasmusa.

Zagraniczne studia pomagają w rozwoju kariery zawodowej:

absolwenci z „Erasmusem” w CV mają dwukrotnie większe

szanse na znalezienie pracy po zakończeniu studiów niż inni

kandydaci. Co trzeci uczestnik programu odbywający

szkolenie w firmie otrzymuje po jego zakończeniu ofertę

pracy, a co dziesiąty zakłada własną firmę. „Erasmus” to

prawdopodobnie jedyna inicjatywa UE, która przeszła do

historii światowego kina za sprawą filmowej trylogii

„L'Auberge espagnole” (w wersji polskiej „Smak życia”).

Studenci najchętniej wyjeżdżają do Madrytu, Paryża i Wiednia.

W 2014 r. program połączono z innymi programami

przeznaczonymi dla studentów studiów magisterskich i

doktoranckich oraz dla młodych przedsiębiorców. Od tamtej

pory nosi on nazwę „Erasmus+”. W tym roku Komisja

Europejska uzupełni „Erasmusa+” o program dłuższych

praktyk zagranicznych (od pół roku do roku) – „ErasmusPro”.

Perspektywa wyjazdu na zagraniczny staż motywuje często osoby uczące się zawodu do ukończenia nauki.

W okresie 2014–2020 z unijnego budżetu na program

Erasmus+ przeznaczono około 14,7 mld euro. W tym okresie

za granicę na studia, do pracy lub na szkolenie wyjadą około

cztery miliony Europejczyków. W samej Polsce budżet

programu wzrośnie z 102 mln euro w 2014 r. do 111,5mln euro w 2016 r.

Program Erasmus+

Statystyki Erasmus+

Statystyki Erasmus

Trzydziestolecie „Erasmusa+” – strona internetowa

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

Dzięki UE młodzi ludzie mogą studiować za granicą

60 argumentów za Unią Europejską 42 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

Pomoc dla uchodźców lub ofiar trzęsienia ziemi: nowy

program oferuje możliwość pracy w charakterze

wolontariusza i zdobywanie doświadczenia za granicą.

Do udziału w programie zgłosiło się już 20 tys. osób. Pierwsze projekty rozpoczynają się już w tym roku.

Pod koniec 2016 r. projekt Europejskiego Korpusu

Solidarności otrzymał zielone światło od Komisji Europejskiej.

Ma on zachęcić młodych ludzi, by w sytuacjach kryzysowych

nieśli pomoc potrzebującym, jako wolontariusze. Uczestnicy

w wieku od 18 do 30 lat będą pomagać ofiarom kryzysów,

takich jak kryzys uchodźczy, oraz klęsk żywiołowych, jak

ostatnie trzęsienie ziemi we Włoszech. Chodzi o to, aby

propagować solidarność w UE i umożliwić młodym ludziom zdobywanie kwalifikacji zawodowych.

Uczestnicy otrzymają normalne wynagrodzenie za swoją

pracę lub przynajmniej zwrot kosztów podróży i pieniądze na

pokrycie kosztów utrzymania. Zapewnione będzie też

zakwaterowanie i kieszonkowe. Z Europejskim Korpusem

Solidarności można wyjechać za granicę na okres od dwóch

do 12 miesięcy w charakterze wolontariusza, stażysty lub

pracownika firmy. Wykonywane zadania powinny służyć jako punkt wyjścia do długoterminowego zatrudnienia.

Młodzież ma do wyboru projekty w dziedzinie edukacji,

zdrowia, integracji społecznej, pomocy dla imigrantów,

ochrony środowiska i pomocy w obliczu klęsk żywiołowych,

renowacji i zarządzania, jak również mające na celu budowę

mieszkań i urządzeń. Po zakończeniu zadania uczestnicy otrzymają świadectwo udziału w projekcie.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker

powiedział: „Solidarność zawsze stanowiła dla mnie esencję

idei Unii Europejskiej. To, co łączy Europę, to nie traktaty ani

interesy przemysłowe i gospodarcze, lecz wartości”. Komisja

ma nadzieję, że do 2020 r. liczba uczestników programu

dojdzie do 100 tys. Kandydaci na wolontariuszy mogą

wysyłać zgłoszenia przez internet na stronie:

www.europa.eu/solidarity-corps. Pierwsze projekty rozpoczną się w pierwszej połowie roku.

Korpus Solidarności – strona internetowa

Europejski Korpus Solidarności – pytania i odpowiedzi

UE proponuje nową formę wolontariatu:

Europejski Korpus Solidarności

60 argumentów za Unią Europejską 43 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

W Grecji prawie co druga osoba poniżej 25. roku życia

jest bez pracy, a w Hiszpanii sytuacja jest niewiele

lepsza. We Włoszech dotyczy to ponad jednej trzeciej

młodych ludzi. Kryzys jeszcze bardziej pogłębił

problem bezrobocia na południu Europy, z którym

zmagano się tam jeszcze przed wprowadzeniem euro.

UE intensywnie walczy z tym zjawiskiem. Widać już pierwsze sukcesy.

Polityka rynku pracy leży przede wszystkim w kompetencji

poszczególnych państw UE, ale Unia Europejska wspiera

swoich członków w walce z bezrobociem. Z powodu kryzysu

gospodarczego ograniczenie bezrobocia wśród młodzieży jest

obecnie jednym z dziesięciu priorytetów Komisji Europejskiej.

W październiku 2016 r. 4,2 mln osób poniżej 25. roku życia

było bezrobotnych. Stopa bezrobocia w tej grupie wiekowej

wynosiła nadal 18,4 proc., choć to i tak mniej niż w styczniu

2013 r., kiedy osiągnęła aż 24 proc.

W 2013 r. kraje członkowskie UE zobowiązały się w tzw.

unijnej gwarancji dla młodzieży do zapewnienia osobom

poniżej 25. roku życia pomocy w znalezieniu pracy i zdobyciu

kwalifikacji potrzebnych na rynku pracy. Gwarancja

przewiduje, że osoby, które ukończyły szkołę lub straciły

pracę, mają prawo do uzyskania pomocy w znalezieniu w

ciągu czterech miesięcy nowego miejsca pracy lub oferty

dodatkowego szkolenia albo praktyki. Do 2018 r. UE

przeznaczy na takie programy 6,4 mld euro, a do 2020 r. kwota ta wzrośnie o 2 mld euro.

Według przewodniczącego Komisji Europejskiej Jeana-

Claude’a Junckera tak wysokie bezrobocie wśród młodzieży

to „kryzys humanitarny”, a Europa nie może pozostać

kontynentem bezrobocia wśród młodych. Jean-Claude

Juncker powiedział: „Nie możemy zaakceptować tego, że

pokolenie Y, tzw. millenialsi, mogłoby być pierwszą od 70 lat

generacją, która będzie biedniejsza niż ich rodzice”. Co roku

na tworzenie nowych miejsc pracy, szkolenia zawodowe i wspieranie przedsiębiorczości przeznacza się 10 mld euro.

Widać już pierwsze efekty unijnej gwarancji dla młodzieży.

Według Komisji Europejskiej od 2013 r. do końca 2016 r.

liczba młodych bezrobotnych spadła o 1,6 miliona. W tym

samym okresie stopa bezrobocia wśród młodzieży spadła z

23,9 do 18,5 proc. Chociaż pod koniec 2016 r. nadal 6,6 mln

młodych nie miało pracy ani nie kontynuowało nauki, ich

liczba spadła w tym okresie o 900 tys. Od stycznia 2014 r. w

projektach gwarancji dla młodzieży udział wzięło 14 mln młodych ludzi.

Komisja Europejska uzupełni popularny program „Erasmus+” o program dłuższych praktyk zagranicznych – „ErasmusPro”.

Bezrobocie wśród młodzieży – dane Eurostatu (sierpień 2016

r.)

Gwarancja dla młodzieży – informacje Komisji Europejskiej

(w jęz. angielskim)

Gwarancja dla młodzieży w poszczególnych krajach –

informacje Komisji Europejskiej (w jęz. angielskim)

Inwestowanie w młodych Europejczyków – pytania i

odpowiedzi (w jęz. angielskim)

UE pomaga młodym ludziom znaleźć pracę

60 argumentów za Unią Europejską 44 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

Podstawą sukcesu gospodarczego są często

innowacyjne koncepcje i nowatorskie pomysły. Aby

zapewnić sobie konkurencyjność na światowym rynku

innowacji, UE wydaje miliardy euro na wspieranie

badań naukowych, często realizowanych przez zespoły międzynarodowe.

„Doskonałość naukowa i czołowa pozycja w przemyśle” – oto

cele programu UE w zakresie badań naukowych i innowacji

„Horyzont 2020”. Na okres 2014–2020 UE przeznaczyła na badania naukowe około 80 mld euro ze swojego budżetu.

Według najnowszych statystyk dotyczących uczestnictwa

Polski w programie Horyzont 2020 po 323 konkursach,

polskie uczelnie, instytuty naukowe czy przedsiębiorstwa

wzięły udział w blisko 700 projektach uzyskując

dofinansowanie w kwocie w sumie 218,5 milionów EUR.

Wśród największych polskich beneficjentów programu są

m.in. Uniwersytet Warszawski, Polska Akademia Nauk i Narodowe Centrum Badań i Rozwoju.

Badania naukowe dotyczące ważnych kwestii i wyzwań o

znaczeniu globalnym często nie uzyskują wystarczających

środków z budżetów krajowych i wielokrotnie dają optymalne

wyniki, gdy są realizowane w skali międzynarodowej.

Zwalczanie oporności na antybiotyki jest tutaj dobrym

przykładem. W ramach projektów finansowanych przez UE

naukowcom udało się zgromadzić dane pokazujące różne

przyczyny i różną skalę tego problemu w poszczególnych

krajach UE. Dzięki temu można było stwierdzić, dlaczego i w

jaki sposób niektóre państwa członkowskie skutecznie

zwalczają problem oporności na antybiotyki. Teraz inne kraje

mogą korzystać z tych doświadczeń i sprawdzonych rozwiązań.

Horyzont 2020 – informacje Komisji Europejskiej (w jęz.

angielskim)

Krajowy Punkt Kontaktowy Programów Badawczych UE

Miliardy euro dla naukowców z

unijnego programu „Horyzont 2020”

60 argumentów za Unią Europejską 45 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

W trakcie badań naukowych generowane są

gigantyczne ilości danych. Komisja Europejska pragnie,

by do 2020 r. powstała chmura dla otwartej nauki,

dzięki której naukowcy będą mogli bez przeszkód korzystać z tych danych i wymieniać się nimi.

Nie jest to bynajmniej melodia odległej przyszłości: już od

tego roku dzięki nowej chmurze obliczeniowej wszystkie

dane wygenerowane w ramach projektów unijnego programu

badań „Horyzont 2020” mają być dostępne dla całego europejskiego środowiska naukowego.

Naukowcy z uniwersytetów i instytutów badawczych w całej

Europie oraz ich partnerzy z całego świata mogą podłączyć

się do chmury, aby analizować duże zbiory danych oraz

dzielić się wynikami badań. Około 1,7 mln naukowców i 70

mln specjalistów w dziedzinie nauki i techniki w Europie

uzyska w ten sposób do 2020 r. dostęp do nowego, wirtualnego środowiska pracy.

Komisja Europejska przeznacza na ten projekt 2 mld euro, a

kolejne 4,7 mld euro zostanie udostępnione z innych źródeł

publicznych i prywatnych. Celem jest zwiększenie

konkurencyjności Europy w dziedzinie analizy dużych zbiorów

danych. Chmura obliczeniowa ułatwi prowadzenie

działalności start-upom oraz małym i średnim przedsiębiorstwom.

Dane przechowywane w chmurze mają również zostać

udostępnione naukowcom pracującym w przemyśle i

sektorze publicznym, którzy będą jednak musieli za to płacić.

W 2018 r. Komisja zamierza także wspierać prace badawczo-rozwojowe nad superkomputerami kwantowymi.

Chmura obliczeniowa – informacje Komisji Europejskiej

Dzięki wsparciu Unii powstaje europejska chmura obliczeniowa gromadząca dane naukowe

60 argumentów za Unią Europejską 46 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

W pracy, w domu lub w podróży – większość z nas

chce szybko sprawdzić pocztę elektroniczną lub

wysłać znajomym najnowsze zdjęcia. Do tego

potrzebne jest jednak stabilne połączenie z

internetem, także w miejscach publicznych. Unia stara się, by dostęp do sieci był łatwiejszy.

Marzeniem wielu użytkowników smartfonów są bezpłatne

sieci WLAN w miejscach publicznych. We wrześniu 2016 r.

Komisja Europejska wystąpiła z inicjatywą, która to umożliwi.

Do 2020 r. w najważniejszych miejscach publicznych w

europejskich miastach, ale także na wsi, ma być dostępny

bezpłatny i bardzo szybki internet. Korzystanie z niego będzie

możliwe np. w parkach, bibliotekach i innych budynkach

publicznych. UE przeznaczyła na ten cel 120 mln euro.

Do 2020 r. ze wsparcia powinno skorzystać 6-8 tys. miast i

gmin. Bezprzewodowa technika nie będzie ich kosztować ani

złotówki – wydatki na zaplecze techniczne i instalację

hotspotów WiFi4EU zostaną im zwrócone z budżetu Unii.

Komisja Europejska zaproponowała, by w zamian samorządy

lokalne wprowadziły nowe usługi internetowe, np. plany

miast dla turystów, formularze online w urzędach lub

informacje na temat opieki zdrowotnej. Jest jednak jeden

warunek: nowa oferta nie może wypierać istniejących

prywatnych lub publicznych sieci Wi-Fi, a operatorzy sieci

muszą oferować łącza o przepustowości, co najmniej 30

MB/s. Oznacza to zatem, że ta inicjatywa jest ukierunkowana

głównie na te tereny, na których nie funkcjonują jeszcze

żadne inne sieci WLAN. Wnioski o finansowanie można będzie składać już latem 2017 r.

Również w bardziej oddalonych regionach powinien być

możliwy szybki mobilny dostęp do internetu za przystępną

cenę. Do 2025 r. konsumenci w całej Europie mają

dysponować superszybkim mobilnym dostępem do internetu

w sieci kolejnej generacji (5G). Zdaniem Jeana-Claude’a

Junckera, przewodniczącego Komisji Europejskiej, w Unii

mogą dzięki temu powstać dwa miliony nowych miejsc pracy.

W 2013 r. Komisja rozpoczęła realizację partnerstwa

publiczno-prywatnego, które ma zagwarantować rozwój sieci

komórkowych w standardzie 5G w Europie. Ze środków publicznych przeznaczono na ten cel 700 mln euro.

WiFi4EU – Komisja Europejska

Połączona Europa dzięki unijnemu wsparciu –

bezpłatne sieci WLAN w miastach i na wsi

60 argumentów za Unią Europejską 47 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

Unia przynosi korzyści państwom członkowskim nie

tylko w obszarze polityki i gospodarki, ale również w

sferze kultury. Liczne inicjatywy ułatwiają

wypromowanie się reżyserom, aktorom, muzykom i

innym twórcom. Trudno sobie na przykład wyobrazić

współczesne kino bez europejskiej kinematografii.

Jeden z założycieli Unii, Jean Monnet, miał powiedzieć o

procesie integracji europejskiej, że „gdyby można było zacząć

od nowa, zacząłbym od kultury”. Jest to wyraz

przeświadczenia, że kultura stanowi ważną siłę napędową

integracji europejskiej. Państwa Europy mają bowiem

wspólne dziedzictwo kulturowego i a ich współczesne kultury

narodowe, choć różnorodne, mają bardzo wiele wspólnych

elementów.

Państwa członkowskie samodzielnie prowadzą swoją politykę

w obszarze kultury, a Unia udziela im wsparcia. Jego celem

jest pielęgnowanie różnorodności kultur, ochrona dziedzictwa

kulturowego o znaczeniu europejskim, wspieranie twórców oraz ułatwianie wymiany kulturalnej.

W sektorze kultury i branżach kreatywnych pracuje w Europie

ponad siedem milionów osób. Kinowe hity takie jak „Amelia”

czy „Good Bye, Lenin!” lub uhonorowana Oscarem "Ida"

świadczą o różnorodności europejskiej produkcji filmowej.

Powstały one m.in. dzięki wsparciu, którego Unia od 1990 r.

udziela reżyserom i producentom filmów kinowych i

telewizyjnych. Aby utrzymać wysoką jakość europejskich

filmów, Unia udziela dotacji festiwalom filmowym, wspiera

dystrybucję europejskich koprodukcji oraz produkcję nowych

seriali telewizyjnych. Ze wsparcia korzystają również sieci kin,

jak np. sieć „Europa Cinemas” skupiająca kina, w których znaczną część programu stanowią filmy europejskie.

Sukces tej ostatniej inicjatywy potwierdzają liczby: od jej

wprowadzenia w życie liczba filmów europejskich w kinach

zwiększyła się trzykrotnie, a ich udział w rynku wzrósł z poniżej 10 proc. do 33 proc.

Głównym instrumentem, za pomocą którego Unia wspiera

działania w sferze kultury, jest program „Kreatywna Europa”.

Do 2020 r. dysponuje on budżetem w wysokości 1,46 mld

euro na rozwój europejskiego sektora kultury i branż

kreatywnych. W jego ramach kontynuowane są m.in. istniejące już wcześniej programy „KULTURA” i „MEDIA”.

W 2016 r. zaczął również działać nowy fundusz gwarancyjny

mający na celu wspieranie małych przedsiębiorstw z branż

kreatywnych. Wsparcie jest przeznaczane na organizację

międzynarodowych tournée muzyków oraz wystaw,

tłumaczenia dzieł literackich oraz kształcenie młodych

artystów.

Utworzona w 1976 r. Młodzieżowa Orkiestra Unii

Europejskiej pełni już od dawna rolę ambasadora kultury.

Przez lata ponad 3 tys. muzyków grało w tej orkiestrze, która

stała się symbolem kulturowej różnorodności Europy. Dzięki

inicjatywie Komisji Europejskiej zabezpieczono przyszłość tej

orkiestry, którą dyrygowali m.in. Leonard Bernstein i Herbert von Karajan.

„Kreatywna Europa” – strona internetowa

Kultura w UE – strona internetowa

Agencja Wykonawcza ds. Edukacji, Kultury i Sektora

Audiowizualnego – strona internetowa (w jęz. angielskim)

Unia wspiera różnorodność kultur

60 argumentów za Unią Europejską 48 Dlaczego warto być w UE

Część 8: UE wspiera edukację, badania naukowe i kulturę

Co mają ze sobą wspólnego Kraków, Wrocław,

hiszpańskie San Sebastián i fińskie Turku? Każde z

tych miast było już Europejską Stolicą Kultury. Każde

z nich jest przykładem bogactwa życia kulturalnego w

Europie – i każde korzysta z finansowego wsparcia z

Brukseli. Różnorodność europejskiego dziedzictwa

kulturowego jest zjawiskiem wyjątkowym, jeśli wziąć

pod uwagę jej niewielki obszar w porównaniu z innymi kontynentami.

Od 1985 r. Unia Europejska przyznaje wybranym miastom

tytuł Europejskiej Stolicy Kultury (ESK). Celem tej inicjatywy

jest podkreślenie bogactwa i różnorodności europejskich

kultur, promocja turystyki i poprawa wizerunku miast.

Inicjatywa zwiększa również wśród Europejczyków poczucie

przynależności do wspólnego kręgu kulturowego. Każde z

wyróżnionych miast otrzymuje 1,5 mln euro oraz Nagrodę

im. Meliny Mercouri. Program powstał bowiem z inicjatywy tej byłej greckiej minister kultury.

Pierwszą Europejską Stolicą Kultury były Ateny. Pierwszym

polskim miastem wyróżnionym tym tytułem był Kraków w

2000 r., a kolejnym Wrocław w 2016 r. W 2017 r. stolicami

kultury są Aarhus w Danii oraz Pafos na Cyprze – z tej okazji

w miastach tych przez cały rok organizowane są wystawy,

festiwale oraz wydarzenia teatralne i muzyczne. Nominacja

na Europejską Stolicę Kultury następuje z czteroletnim

wyprzedzeniem. Tytuł ten uzyskało już ponad 50 europejskich miast.

Podczas obchodów Europejskiej Stolicy Kultury 2016 we

Wrocławiu zorganizowano ponad 2000 wydarzeń, w których

udział wzięło ponad 5,2 mln osób, wybudowano wiele

nowych obiektów kultury i sztuki, odbyło się wiele festiwali i

wydarzeń literackich, filmowych, edukacyjnych i teatralnych.

Tytuł ESK pozytywnie wpłynął na rozpoznawalność i

wizerunek Wrocławia w kraju i na świecie: miasto odwiedziło

setki turystów, kwitła współpraca kulturalna i wymiana

doświadczeń z innymi państwami Wspólnoty, która rozwija się do dziś.

Unia przyznaje również inne wyróżnienia w dziedzinie kultury,

jak np. EBBA – europejską nagrodę muzyczną w kategorii

pop. Otrzymują ją corocznie artyści lub zespoły, których

debiutanckie albumy odniosły znaczny sukces poza ich

ojczystym krajem. Polscy muzycy byli wyróżnieni do tej pory

tylko jeden raz: w 2008 r. statuetkę EBBA zdobył duet hip-

hopowy Hemp Gru w składzie Robert „Wilku” Darkowski i Maciej „Bilon” Bilka.

Europa jest wyjątkowym miejscem na kulturowej mapie

świata. Na żadnym innym kontynencie nie ma tak wielu

światowej klasy zabytków kultury chronionych przez

UNESCO. Unia Europejska ustanowiła jednak również własne

oznaczenie europejskiego dziedzictwa kulturowego. Status

ten jest przyznawany obiektom, które mają szczególną wagę

dla historii lub dla idei integracji europejskiej. W Polsce są to

cztery grupy obiektów: pierwsza nawiązuje do Unii Lubelskiej,

zawartej między Polską i Litwą w 1569 roku,

symbolizowanej przez Kościół p. w. Św. Stanisława wraz z

Klasztorem Dominikanów, Kościół św. Trójcy oraz pomnik

Unii Lubelskiej. Druga odnosi się do Konstytucji 3 Maja,

uchwalonej w 1791 r. przez Rzeczpospolitą Obojga Narodów.

Dokument ten odzwierciedla wpływy oświecenia, nadające

prymat rozumowi, prawu i wolności, a także tolerancję

religijną. Dwa pozostałe odznaczenia odnoszą się do historii

XX wieku: Znakiem Dziedzictwa Europejskiego uhonorowany

został Cmentarz wojenny nr 123 - Łużna-Pustki z okresu I

wojny światowej oraz „Solidarność”, symbolizowana przez

Historyczną Stocznię Gdańską. Kryterium wyboru obiektów

stanowi przy tym nie ich piękno lub wartość architektoniczna,

ale symboliczne znaczenie dla Europy. Odróżnia to miejsca

europejskiego dziedzictwa kulturowego od obiektów światowego dziedzictwa wyróżnianych przez UNESCO.

Od 2017 r. wytyczone zostaną szlaki dziedzictwa

kulturowego łączące poszczególne miejsca i uwzględniające

również aktualne festiwale i wystawy. Projekt ten

przygotowały wspólnie UNESCO i Komisja Europejska.

Informacje i mapy będą dostępne dla turystów między innymi w specjalnej aplikacji na smartfony.

Wykaz europejskich stolic kultury (w jęz. angielskim)

Znak Dziedzictwa Europejskiego

Szlaki dziedzictwa kulturowego - UNESCO i Komisja

Europejska (w jęz. angielskim)

Unia chroni różnorodność kulturową i

promuje europejskie stolice kultury

60 argumentów za Unią Europejską 49 Dlaczego warto być w UE

Zamachy w Brukseli, Paryżu i Berlinie pokazały, że

terroryzm islamski nie zna granic. Jednocześnie

uwidoczniły one luki w uzgodnieniach i wymianie

informacji między państwami członkowskimi UE. Unia

wspiera ścisłą współpracę między swoimi członkami,

ponieważ żadne państwo unijne nie jest w stanie

samodzielnie stawić czoła zagrożeniom o charakterze transgranicznym.

Od ataków bombowych w Madrycie w 2004 r. w Europie

miało miejsce ponad 30 zamachów terrorystycznych. Więcej

niż 600 osób poniosło śmierć w miastach takich jak Londyn,

Paryż, Bruksela, Nicea i Berlin. Komisja Europejska nadała

więc kwestii bezpieczeństwa najwyższy priorytet. Dzięki

wspólnym wytycznym i przepisom Unia może poprawić

współpracę między swoimi państwami członkowskimi oraz lepiej chronić unijnych obywateli.

Już w 2005 r. państwa unijne uzgodniły wspólną strategię w

dziedzinie walki z terroryzmem. Od tego czasu zaostrzone

przepisy służą odcinaniu terrorystom dostępu do

finansowania i walce z praniem pieniędzy. Nabywanie i

posiadanie broni palnej podlegają bardziej rygorystycznej

kontroli. We współpracy z firmami internetowymi UE zwalcza

propagandę terrorystyczną w internecie oraz przeciwdziała

radykalizacji postaw i werbowaniu terrorystów w szkołach i więzieniach.

Do maja 2018 r. UE stworzy system gromadzenia i

wykorzystywania danych dotyczących przelotu pasażera

(danych PNR) dla celów ścigania przestępstw. W

międzyczasie państwa członkowskie muszą utworzyć

jednostkę do spraw informacji o pasażerach, która będzie

zbierać od linii lotniczych dane pasażerów takie jak adres,

numer telefonu, trasa i daty podróży. Komisja

zaproponowała także utworzenie europejskiego systemu

informacji o podróży oraz zezwoleń na podróż (ETIAS), który

umożliwiałby wstępną kontrolę planujących podróż do strefy

Schengen obywateli państw trzecich zwolnionych z obowiązku wizowego.

Aby zamachowcy nie mogli bez przeszkód ukrywać się w

całej Europie, Komisja Europejska pragnie rozbudować bazę

danych osób poszukiwanych, prowadzoną w ramach

Systemu Informacyjnego Schengen (SIS). Osoby podejrzane

o terroryzm będą musiały obowiązkowo być umieszczane na

liście osób poszukiwanych; do SIS będą też obowiązkowo

wprowadzane dane obywateli państw trzecich, wobec których wydano zakaz wjazdu.

Zwiększane są możliwości Europejskiego Urzędu Policji

(Europolu) z siedzibą w Hadze. Europol udziela wsparcia

krajowym siłom policyjnym, uczestnicząc w pracy wspólnych

zespołów dochodzeniowo-śledczych. Ponadto w odpowiedzi

na zamachy w Paryżu, które miały miejsce pod koniec 2015

r., Europol utworzył Centrum ds. Zwalczania Terroryzmu,

gdzie 60 specjalistów zbiera informacje od różnych organów bezpieczeństwa m.in. na temat powracających dżihadystów.

Strategia walki z terroryzmem – informacje Rady UE

W kierunku europejskiej unii bezpieczeństwa

Reforma Systemu Informacyjnego Schengen – informacje Komisji Europejskiej

Część 9: UE dba o bezpieczeństwo wewnętrzne

UE walczy z terroryzmem

60 argumentów za Unią Europejską 50 Dlaczego warto być w UE

Część 9: UE dba o bezpieczeństwo wewnętrzne

Napady na banki, przemyt, handel narkotykami i

pranie pieniędzy – przestępczość zorganizowana jest

obecnie w Europie problemem transgranicznym. Unia

Europejska działa na rzecz sprawniejszej współpracy

między państwami członkowskimi w walce z przestępczością.

W Europie bez granic wewnętrznych również przestępcy

korzystają z ich braku. Dlatego też policja i sądownictwo

muszą ściśle ze sobą współpracować w całej UE. Podstawą

takiej współpracy są przyjęte w 2002 r. przepisy o

europejskim nakazie aresztowania, który służy wykonaniu w

całej Europie nakazu aresztowania wydanego w jednym z

unijnych państw członkowskich. Pozwala to znacznie łatwiej i

szybciej wydawać przestępców i podejrzanych, którzy ukrywają się w innym państwie europejskim.

Ogólnoeuropejska baza danych osób poszukiwanych,

prowadzona w ramach Systemu Informacyjnego Schengen

(SIS), ułatwia straży granicznej wychwytywanie przestępców.

Baza ta zawiera dane nie tylko poszukiwanych przestępców,

ale także poszukiwanej broni, skradzionych pojazdów i

utraconych dokumentów tożsamości. Ułatwiła ona poszukiwanie tych osób i przedmiotów.

UE powołała również Eurojust – grupę wysokiego szczebla

składającą się z sędziów i prokuratorów ze wszystkich

państw członkowskich UE. Prowadzą oni dochodzenia w

sprawach poważnych przestępstw transgranicznych i pomagają krajowym organom ścigania.

Istotną rolę odgrywa także Europejski Urząd Policji (Europol)

z siedzibą w holenderskiej Hadze. Około setki ekspertów i

analityków kryminalnych gromadzi w nim informacje i dane

dotyczące sprawców przestępstw i pomaga w ich śledzeniu.

Europol sporządza analizy dotyczące przestępczości i

terroryzmu, a także udziela konkretnej pomocy organom

krajowym w ujmowaniu przestępców. Na stronie internetowej

eumostwanted.eu zamieszczane są listy gończe za

najbardziej poszukiwanymi przestępcami działającymi na skalę międzynarodową.

Na zacieśnienie współpracy policyjnej przeznaczono w

unijnym budżecie do roku 2020 ponad 1 mld euro. Ze

środków tych finansuje się na przykład wspólne zespoły

dochodzeniowo-śledcze, szkolenia i nowe technologie w

państwach UE. I tak np. od 2013 r. wspólny zespół

dochodzeniowo-śledczy prokuratury i policji z Brandenburgii i z Polski zwalcza ponadgraniczne grupy przestępcze.

W UE nawet w przypadku najpoważniejszych przestępstw,

takich jak zabójstwo, nie zasądza się kary śmierci. Byłoby to

sprzeczne z wartościami Unii Europejskiej. Przewodniczący

Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker powiedział: „My

Europejczycy stanowczo sprzeciwiamy się karze śmierci.

Ponieważ wierzymy w wartość ludzkiego życia i je szanujemy”.

Strona internetowa na temat Europolu

Strona Europolu zawierająca listę osób najbardziej poszukiwanych

Eurojust – strona internetowa Komisji Europejskiej (w jęz.

angielskim)

UE walczy z przestępczością zorganizowaną

60 argumentów za Unią Europejską 51 Dlaczego warto być w UE

Część 9: UE dba o bezpieczeństwo wewnętrzne

Handel ludźmi i niegodziwe traktowanie w celach

seksualnych dotyczące kobiet i dzieci to ohydne

przestępstwa. UE opracowała specjalne programy walki z sprawcami tego typu przestępstw.

Ponad trzy czwarte ofiar handlu ludźmi lub niegodziwego

traktowania w UE to kobiety. Większość z nich jest zmuszana

jest – również przemocą – do prostytucji lub do pracy za

grosze. Coraz częściej ofiarami stają się również dzieci.

Większość ofiar pochodzi z jednego z 28 państw

członkowskich UE, a wśród nich najwięcej z Rumunii i

Bułgarii. Przestępstwo handlu ludźmi obejmuje również

zmuszanie do prostytucji, przymusową pracę i handel

organami. Według unijnych danych w latach 2013–2014,

jako ofiary handlu ludźmi zarejestrowano w UE łącznie 15 846 kobiet, mężczyzn, dziewcząt i chłopców.

Europa wspólnie zwalcza handel ludźmi. Działanie to

obejmuje prewencję, ochronę ofiar, ściganie przestępców i

współpracę międzynarodową. Komisja Europejska

uruchomiła przykładowo platformę elektroniczną służącą

wymianie informacji, w której uczestniczy około 100

organizacji z całej Europy. Organizacje te wykorzystują

platformę do dzielenia się pomysłami, doświadczeniami i inicjatywami w dziedzinie pomocy ofiarom.

Przepisy UE gwarantują ofiarom handlu ludźmi

niepodważalne prawa, takie jak prawo do pomocy prawnej,

opieki medycznej oraz pobytu czasowego.

Sprawozdanie w sprawie postępów poczynionych w walce z

handlem ludźmi z dnia 19 maja 2016 r.

Dyrektywa unijna z 2011 r. w sprawie zapobiegania handlowi

ludźmi i zwalczania tego procederu

Prawa ofiar handlu ludźmi – broszura Komisji Europejskiej

UE chroni kobiety i dzieci przed handlem ludźmi i

niegodziwym traktowaniem

60 argumentów za Unią Europejską 52 Dlaczego warto być w UE

Unia Europejska czynnie pomaga w zwalczaniu

ubóstwa na świecie: Unia i jej państwa członkowskie

są największymi dawcami pomocy rozwojowej na

świecie. Razem przekazują więcej niż Stany Zjednoczone, będące światową potęgą.

Ponad połowa pomocy rozwojowej świadczonej na całym

świecie pochodzi z Europy. W 2015 r. Unia Europejska i jej

państwa członkowskie wyasygnowały rekordowo wysoką

kwotę 68 mld EUR, czyli 15 proc. więcej niż w roku

poprzednim. Tym samym w obliczu kryzysu uchodźczego

państwa członkowskie ponownie zwiększyły pomoc.

UE była w ścisłej czołówce również pod względem stosunku

wydatków do jej potencjału gospodarczego. Udział pomocy

rozwojowej w rocznym wyniku gospodarczym wzrósł do 0,47

proc. i był tym samym dwa razy wyższy niż w krajach spoza

UE (0,21 proc.). Wyznaczony przez ONZ cel wynosi 0,7 proc.,

jednak z powodu kryzysu gospodarczego i cięć budżetowych

państwa UE nie były w stanie go dotąd osiągnąć. Wartość tę

chcą one osiągnąć do 2030 r. W 2015 roku Polska

przeznaczyła na pomoc rozwojową 0,1% polskiego dochodu narodowego brutto.

Głównym celem unijnej polityki rozwojowej jest zgodnie z

Traktatem UE „zmniejszenie i docelowo likwidacja ubóstwa”.

Chodzi przy tym o zapewnienie żywności, czystej wody i

edukacji czy zwalczanie takich chorób, jak AIDS. Dalszymi

celami są obrona praw człowieka i demokracji, wspieranie

równości kobiet i mężczyzn oraz przeciwdziałanie skutkom

zmian klimatu i problemami środowiskowymi. Za pomocą

programów rozwojowych UE wspiera 160 krajów

partnerskich w realizacji tych celów. Aby zwiększyć

oddziaływanie pomocy rozwojowej, Unia musi się

koncentrować na krajach najuboższych. Dlatego też kraje w regionu Sahelu otrzymują pomoc żywnościową.

Jako główny partner handlowy krajów rozwijających się Unia

przyznaje im bezcłowy dostęp do rynku unijnego. Takie

zachęty mają skłonić tamtejsze rządy do przejęcia na wzór

europejski norm międzynarodowych w zakresie praw

podstawowych czy pracowniczych.

Aby realizacja projektów i programów przebiegała pomyślnie,

UE ściśle współpracuje z międzynarodowymi partnerami,

takimi jak UNICEF, OECD czy Organizacja Narodów Zjednoczonych.

Komunikat Komisji Europejskiej z 13.4.2016 r.

Część 10: Europa angażuje się na świecie

Europa jest największym dawcą pomocy rozwojowej na świecie

60 argumentów za Unią Europejską 53 Dlaczego warto być w UE

Część 10: Europa angażuje się na świecie

Miliony Syryjczyków jest zmuszonych opuścić kraj z

powodu wojny domowej. UE zaoferowała bezpieczną

przystań większej liczbie syryjskich uchodźców niż

jakiekolwiek inne państwo niesąsiadujące z Syrią. Nikt

inny nie inwestuje tyle, co Unia w edukację syryjskich dzieci.

UE i jej państwa członkowskie są największym

międzynarodowym darczyńcą: wspólnie przekazały ponad

9,2 mld EUR na rzecz syryjskich uchodźców w Syrii i w

głównych krajach przyjmujących (Libanu, Jordanii, Turcji,

Iraku i Egiptu). Chodzi tu o bezpośrednią pomoc humanitarną oraz pomoc rozwojową i gospodarczą.

Dzięki tym środkom ludzie mają dostęp do czystej wody

pitnej i podstawowej infrastruktury sanitarnej. Z unijnej

pomocy humanitarnej skorzystało ponad 1,15 mln

uchodźców: otrzymali oni żywność i opiekę medyczną, a

dzieci zaszczepiono. Zapewniono schronienie dla ponad

miliona osób. Dzięki pomocy UE setki tysięcy syryjskich dzieci

chodzi do szkoły. Wysoka przedstawiciel UE Federica

Mogherini mówi: „Nikt inny nie inwestuje tyle co UE w

edukację syryjskich dzieci w samej Syrii i w państwach ościennych.

UE pośredniczy w staraniach na rzecz zaprowadzenia pokoju

w Syrii i oręduje za pokojem na konferencjach międzynarodowych.

Zestawienie informacyjne Komisji Europejskiej na temat Syrii

(w jęz. angielskim)

Pomoc UE dla Syrii – strona internetowa Komisji Europejskiej (w jęz. angielskim)

Przemówienie wysokiej przedstawiciel UE Federiki Mogherini

w Berlinie, 7.12.2016 r. (w języku angielskim)

Europa pomaga w związku z kryzysem w Syrii

60 argumentów za Unią Europejską 54 Dlaczego warto być w UE

Część 10: Europa angażuje się na świecie

Celem europejskiej polityki sąsiedztwa jest stworzenie

„kręgu stabilnych, przyjacielskich państw” wokół Unii.

Powstała ona w 2004 r. po rozszerzeniu UE na wschód.

Za sprawą tej polityki UE będzie dalej bronić

uniwersalnych wartości, a przy tym poszukiwać dróg

skuteczniejszego wspierania demokracji, podstawo-wych wolności i praworządności.

Chodzi tutaj o zapewnienie dobrobytu i bezpieczeństwa dla

wszystkich, zapobiegając przy tym powstawaniu linii podziału

między rozszerzoną UE a jej sąsiadami. Strategia ta umacnia kontynent i jego sąsiadów.

Europejska polityka sąsiedztwa tworzy ramy prawne

współpracy z 16 krajami partnerskimi na wschodzie,

południu i południowym-wschodzie UE. W Europie

Wschodniej uwaga skupia się na Ukrainie, Białorusi i

Mołdawii i na Zakaukaziu (Armenia, Azerbejdżan, Gruzja), w

regionie Morza Śródziemnego – na krajach Afryki Północnej:

Maroku, Algierii, Tunezji, Libii, Egipcie, a na Bliskim

Wschodzie – na Izraelu, Autonomii Palestyńskiej, Jordanii,

Libanie i Syrii. Celem polityki sąsiedztwa jest wspieranie

demokracji, reform gospodarczych i bezpieczeństwa na

granicach zewnętrznych UE. Chodzi w niej jednak także o

zahamowanie nielegalnej migracji i walki z przemytem ludzi i

terroryzmem.

UE angażuje się również w zapobieganie i rozwiązywanie

konfliktów regionalnych: UE pośredniczyła w zawarciu

porozumienia między Serbią a Kosowem po dziesięciu latach

konfliktu. Wysoka przedstawiciel UE Federica Mogherini

mówi: „Kraje z całego świata zwracają się do nas o wsparcie ich procesu pokojowego”.

Unia pomaga sąsiadom, dzieląc się z nimi polityczną i

techniczną wiedzę fachową, lecz także finansowo, na kwotę

około 2 mld euro rocznie. Na okres 2014–2020 Unia

Europejska przeznaczyła na Europejski Instrument

Sąsiedztwa i Partnerstwa (ENPI) pomoc finansową w

wysokości 15,4 mld EUR. Pomocy udziela się też w formie

pożyczek z Europejskiego Banku Inwestycyjnego oraz

Europejskiego Banku Odbudowy i Rozwoju. UE oferuje ponadto ułatwienia handlowe i wizowe.

Jako uzupełnienie europejskiej polityki sąsiedztwa utworzono

w 2008 r. Unię dla Śródziemnomorza, a w 2009 r. –

Partnerstwo Wschodnie, projekt zakładający zacieśnienie

współpracy z Białorusią, Ukrainą, Mołdawią, Gruzją, Azerbejdżanem i Armenią, którego inicjatorem była Polska.

Przegląd europejskiej polityki sąsiedztwa (EPS): zacieśnione

partnerstwo na rzecz silniejszego sąsiedztwa, 18.11.2015 r.

UE wpiera swoich sąsiadów

60 argumentów za Unią Europejską 55 Dlaczego warto być w UE

Część 10: Europa angażuje się na świecie

Czy to w przypadku klęski głodu w Somalii, kryzysu

uchodźczego w Mosulu w Iraku czy po trzęsieniu ziemi

w Nepalu, UE pomaga w najpoważniejszych kryzysach

i klęskach żywiołowych na całym świecie. Dajemy

przykład całemu światu. Unia jest, wraz ze swoimi

państwami członkowskimi, największym na świecie

darczyńcą pomocy humanitarnej ratującej życie.

Często Europejczycy przybywają na miejsce operacji jako pierwsi.

UE jest największym dawcą pomocy humanitarnej i rozwojowej (w % całkowitej pomocy, w miliardach USD)

Źródło: OECD, 2015, UE = UE i państwa członkowskie

Od 1992 r. Komisja Europejska udziela pomocy humanitarnej

w ponad 110 krajach. Pomimo kryzysu gospodarczego i cięć

budżetowych przeznacza się na nią rocznie około miliarda

euro, co stanowi jeden procent całego rocznego budżetu UE,

a w przeliczeniu odpowiada dwóm euro na obywatela.

Dysponując taką kwotą, Unia Europejska pomaga każdego

roku około 120 mln ofiar konfliktów i katastrof – i ratuje

życie. Dzięki temu ludzie w krajach spoza Europy, ofiary klęsk

żywiołowych, wojen i walk, otrzymują pomoc doraźną i pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych.

Środki na pomoc w sytuacjach nadzwyczajnych wykorzystuje

się obecnie głównie w sytuacji kryzysu uchodźczego. Według

szacunków UE z powodu konfliktów i przemocy 65 mln ludzi

na całym świecie musiało opuścić swój kraj, w tym 21,3

milionów uchodźców i 40,8 milionów przesiedleńców, którzy

pozostają we własnym kraju. Pomoc w sytuacjach

nadzwyczajnych wykorzystuje się też jednak w przypadku trzęsienia ziemi, epidemii czy ataków terrorystycznych.

Największą część środków (ok. 40 proc.) przeznacza się na

żywność. Przeznacza się je jednak także na opiekę zdrowotną

i pomoc medyczną, zaopatrzenie w wodę i instalacje

sanitarne, namioty i schronienie oraz edukację w sytuacjach

nadzwyczajnych. Aby mieć pewność, że pieniądze na pewno

dotrą do beneficjentów, UE współpracuje z partnerami

międzynarodowymi, takimi jak ONZ. Większość środków (40

proc.) kierowana jest do Afryki, regionami, które są objęte

znaczną pomocą są też Bliski Wschód, region Morza Śródziemnego, Azja i Ameryka Łacińska.

Oprócz pomocy doraźnej dyrekcja Komisji Europejskiej ds.

ochrony ludności i pomocy humanitarnej (ECHO) koordynuje

też w przypadku klęsk żywiołowych europejską pomoc w

operacjach na całym świecie. Od 2001 r. Bruksela koordynuje

tym samym pomoc od uczestniczących krajów w Europie i w innych częściach świata.

Do kwoty nagrody pieniężnej z otrzymanej w 2012 r.

Pokojowej Nagrody Nobla Komisja Europejska dołożyła sumę

brakującą do dwóch milionów, które przeznaczyła na unijną

inicjatywę „Dzieci pokoju” – na rzecz dzieci żyjących w

regionach dotkniętych konfliktami.

Pomoc w przypadku klęsk żywiołowych – strona internetowa

Komisji Europejskiej (w języku angielskim)

Wykorzystanie pieniędzy z Pokojowej Nagrody Nobla –

komunikat Komisji Europejskiej (w języku angielskim)

Europa udziela pomocy humanitarnej na całym świecie

60 argumentów za Unią Europejską 56 Dlaczego warto być w UE

Przybywają do Europy w nadziei na lepsze życie lub

uciekając przed wojną i uciskiem – większość

migrantów podąża do Europy niebezpiecznym szlakiem

wodnym przez Morze Śródziemne, często na łodziach,

które wycofano z żeglugi. Jeżeli łodzie znajdą się w

stanie zagrożenia na libijskich wodach terytorialnych,

europejskie statki mają obowiązek ratować życie ich

pasażerów.

Najważniejszy obecnie szlak migracyjny zaczyna się w Afryce

Północnej, zwykle w Libii, a kończy we Włoszech. Przeprawa

jest niezwykle niebezpieczna, ponieważ pozbawieni

skrupułów przemytnicy umieszczają coraz więcej ludzi na

łodziach, które są niezdatne do żeglugi na pełnym morzu.

Według szacunków Międzynarodowej Organizacji ds. Migracji

w 2016 r. podczas próby dotarcia do Europy przez Morze

Śródziemne zginęło, co najmniej 5 tys. osób. Frontex szacuje,

że w ubiegłym roku (2016) szlakiem śródziemnomorskim

przybyły około 364 tysiące osób. Większość z nich pochodziła z Nigerii, Erytrei, Gwinei, Wybrzeża Kości Słoniowej i Gambii.

Od 2004 r. UE ma własną agencję odpowiedzialną za straż

graniczną i ratownictwo morskie: jest to Europejska Agencja

Straży Granicznej i Przybrzeżnej (Frontex) z siedzibą w

Warszawie. Przez długi czas Frontex musiał polegać na

gotowości państw członkowskich UE do oddelegowania

funkcjonariuszy straży granicznej i udostępnienia sprzętu

takiego jak helikoptery i jednostki pływające, który następnie

był wykorzystywany do misji „pod banderą UE”. W związku z

rozszerzeniem zadań tej agencji powstała Europejska

Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej dysponująca

własnym sprzętem i dającą się szybko zmobilizować rezerwą

interwencyjną, którą tworzy 1 500 funkcjonariuszy straży granicznej z państw członkowskich.

Budżet Fronteksu rośnie nieprzerwanie od czasu jego

utworzenia: w 2016 r. Agencja Straży Granicznej i

Przybrzeżnej dysponowała środkami w wysokości 254 mln

euro. Dla porównania: Agencja UE ds. Współpracy Organów

Ścigania (Europol) miała w 2016 r. budżet w wysokości 100

mln EUR.

Podczas kryzysu uchodźczego rozszerzono zadania Fronteksu

i zwiększono liczbę jego pracowników. Agencja ta pomaga

Grecji w rejestracji napływających uchodźców. Koordynuje

ona także powroty nielegalnych migrantów i ratuje

uchodźców przeprawiających się przez Morze Śródziemne, którym grozi utonięcie.

Od 2015 r. wielkość zasobów i środków przeznaczanych na

operacje UE na morzu wzrosła trzykrotnie. Dzięki wspólnym

operacjom „Tryton”, „Posejdon” i „Sophia” prowadzonym na

Morzu Śródziemnym i Morzu Egejskim od 2015 r. udało się

uratować ponad 400 tys. istnień ludzkich. W toku tych

operacji zniszczono także 303 statki wykorzystywane przez

siatki przestępcze oraz pochwycono i przekazano włoskim

organom ścigania 89 osób podejrzanych o przemyt ludzi i handel ludźmi.

Nazwa operacji morskiej „Sophia” pochodzi od imienia

dziewczynki, która urodziła się 24 sierpnia 2015 r. na

pokładzie niemieckiej fregaty podczas akcji ratunkowej

prowadzonej w środkowej części Morza Śródziemnego w ramach grupy zadaniowej EUNAVFOR MED.

Komunikat Fronteksu z 6.01.2017 (w jęz. angielskim)

Unijna operacja morska „Sophia” (w jęz. angielskim)

Działania UE w regionie Morza Śródziemnego (w jęz.

angielskim)

Część 11: Europa niesie pomoc w światowym kryzysie uchodźczym

Europa ratuje ludzkie życia

60 argumentów za Unią Europejską 57 Dlaczego warto być w UE

Część 11: Europa niesie pomoc w światowym kryzysie uchodźczym

Rok 2015 upłynął pod znakiem kryzysu uchodźczego.

Liczba osób, które przybyły wówczas do UE, była

rekordowo wysoka. W tej sytuacji priorytetowego

znaczenia nabrała kwestia lepszej kontroli granic

zewnętrznych UE. Od 2016 r. UE ma nową europejską

straż graniczną i przybrzeżną, której siedziba mieści się w Warszawie.

Jest ona lepiej wyposażona i dysponuje rezerwą

interwencyjną w liczbie, co najmniej 1 500 funkcjonariuszy

straży granicznej, którą można szybko zmobilizować.

Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej

zastąpiła dawny Frontex, który – w przeciwieństwie do nowej

agencji – musiał polegać na wsparciu państw członkowskich.

Może ona kupować własny sprzęt i nie musi już czekać na

jego użyczenie przez państwa członkowskie. Jest planowane,

że do 2020 r. agencja będzie liczyć 1 000 stałych

pracowników, czyli ponad dwa razy więcej niż dawny Frontex.

Europejska Agencja Straży Granicznej i Przybrzeżnej działa

już na granicy turecko-bułgarskiej i na północnej granicy

Grecji.

UE zaostrzyła także przepisy kodeksu granicznego Schengen.

W przyszłości będzie istniał obowiązek kontroli granicznej

wszystkich obywateli UE zarówno przy wjeździe na

terytorium Unii, jak i w momencie jego opuszczenia.

Systematyczne kontrole obywateli państw trzecich mają

obowiązkowy charakter już teraz. Szacuje się, że 5 tys.

obywateli Unii wyjechało do regionów ogarniętych

konfliktami zbrojnymi i przyłączyło się do grup

terrorystycznych takich jak ugrupowanie Państwo Islamskie.

Pewna liczba zagranicznych bojowników powraca do Europy,

a niektórzy z nich wzięli udział w niedawnych atakach terrorystycznych.

W listopadzie 2016 r. Komisja Europejska przedstawiła

projekt systemu informacji o podróży oraz zezwoleń na

podróż (ETIAS) na wzór systemów wprowadzonych m.in. w

Stanach Zjednoczonych. System ten będzie służyć

wcześniejszej rejestracji i kontroli obywateli państw

niebędących członkami UE, którzy zamierzają podróżować do

strefy Schengen bez ubiegania się o wizę albo opuścić tę

strefę. Każdorazowo rejestrowane będą informacje o dacie,

celu i przyczynach podróży. Śledczy będą porównywać te

informacje z bazami danych z dziedziny bezpieczeństwa i

terroryzmu oraz decydować o tym, kto może wjechać do

strefy Schengen. ETIAS będzie zatem stanowić niejako

zautomatyzowany system wydawania zezwoleń na wjazd.

„Musimy wiedzieć, kto przekracza nasze granice”, powiedział

przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker. W

przyszłości podróżni będą musieli rejestrować się z wyprzedzeniem przy pomocy formularza online.

UE chce w ten sposób uniemożliwić wjazd terrorystom,

przestępcom i bojownikom powracającym z krajów

ogarniętych wojną domową. System rejestracji powinien

zacząć działać w 2020 r. i może być również

wykorzystywany przez Europol. Szacuje się, że koszt jego utworzenia wyniesie ok. 212 mln EU.

Komunikat prasowy Komisji w sprawie unijnego systemu

informacji o podróży

Arkusz informacyjny: Systematyczne kontrole na granicach zewnętrznych UE (w jęz. angielskim)

Europa strzeże swoich granic

60 argumentów za Unią Europejską 58 Dlaczego warto być w UE

Część 11: Europa niesie pomoc w światowym kryzysie uchodźczym

Migracja do Europy jest niebezpieczna. Dziewięciu na

dziesięciu uchodźców i migrantów zapłaciło

zorganizowanym grupom przestępczym zajmującym

się handlem i przemytem ludźmi. Tylko w 2015 r.

handlarze ludźmi zarobili na transportowaniu

migrantów do Grecji i Włoch ponad 4 mld euro. UE

podejmuje działania przeciwko przestępczym siatkom handlarzy ludźmi.

Od lata 2015 r. okręty wojenne państw członkowskich UE

patrolują w ramach operacji Sophia rejon wybrzeży Libii.

Głównym zadaniem załóg tych okrętów jest śledzenie łodzi

przemytników, wchodzenie na ich pokład i aresztowanie

załogi. Dodatkowo prowadzona jest walka z przemytem

broni, tak, aby eliminować możliwości zaopatrywania

ugrupowania Państwo Islamskie. UE współpracuje w swoich

działaniach na Morzu Egejskim z władzami tureckimi i z NATO.

Także libijska straż przybrzeżna otrzymuje wsparcie – w

postaci programów szkoleń – w ramach operacji Sophia. Sieć

Seahorse w basenie Morza Śródziemnego, która ma wspierać

służby graniczne w północnoafrykańskich krajach w ich

działaniach skierowanych przeciwko przemytnikom i handlarzom ludźmi, stanie się operacyjna wiosną 2017 r.

W marcu 2016 r. UE zawarła porozumienie z Turcją

dotyczące likwidowania przemytniczych szlaków na Morzu

Egejskim. Syryjskim uchodźcom proponuje się bezpieczne i

legalne możliwości dotarcia do UE, zamiast odbywania

ryzykownej podróży przez Morze Egejskie. Porozumienie już

przynosi widoczne rezultaty: podczas gdy jeszcze w

październiku 2015 r. tą drogą przybywało 10 tys. nowych

imigrantów dziennie, po wejściu w życie oświadczenia UE-

Turcja liczba ta zmalała do około 100 osób dziennie. Aby

umożliwić uchodźcom godne życie, które będą mogli oni na

nowo zbudować w Turcji, UE udostępni kolejne 3 mld euro.

Dzięki tym środkom sfinansowana zostanie między innymi edukacja szkolna setek tysięcy syryjskich dzieci w Turcji.

Od 2016 r. także nowo powołane przy Europolu Europejskie

Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów wspomaga

państwa członkowskie w rozbijaniu siatek przestępczych zajmujących się zorganizowanym przemytem migrantów.

Informacje o operacji Sophia (w jęz. angielskim)

Europejskie Centrum Zwalczania Przemytu Migrantów

Europa walczy z przemytem ludzi

60 argumentów za Unią Europejską 59 Dlaczego warto być w UE

Część 11: Europa niesie pomoc w światowym kryzysie uchodźczym

Ludzie opuszczają swoje kraje z różnych powodów:

przez wojnę, ubóstwo lub prześladowania polityczne.

Dzięki nowym partnerstwom w dziedzinie migracji UE

chce zaoferować tym ludziom lepsze perspektywy w ich ojczyznach.

Uchodźcy z Syrii uciekają przed wojną, z Erytrei – przed

ubóstwem i prześladowaniami, zaś z Nigerii uciekają w

obawie przed islamskim ugrupowaniem terrorystycznym

Boko Haram lub po prostu w poszukiwaniu lepszego życia.

UE ściśle współpracuje z kilkoma krajami afrykańskimi w

celu polepszenia warunków życia uchodźców i umożliwienia

im pozostania bliżej ich krajów.

Unia Europejska chce wyeliminować przyczyny nielegalnej

migracji. W związku z tym stworzyła kryzysowy fundusz

powierniczy UE dla Afryki obejmujący kwotę ponad 2,4 mld

euro w oparciu o środki z budżetu UE i Europejskiego

Funduszu Rozwoju w połączeniu z wkładami państw

członkowskich i innych darczyńców. Celem funduszu jest

wspieranie rozwoju i bezpieczeństwa w regionach znajdujących się w szczególnie trudnej sytuacji.

Za pomocą nowych partnerstw w dziedzinie migracji UE

zacieśniła już współpracę z siedmioma państwami

afrykańskimi w celu wspólnego działania na rzecz poprawy

sytuacji humanitarnej na miejscu, zwalczania przemytu ludzi

oraz ułatwiania powrotów. Takie porozumienia zawarto

dotychczas z Etiopią, Mali, Nigrem, Nigerią i Senegalem. Unia

chce zapewnić tym krajom pochodzenia i tranzytu pozytywne

i negatywne zachęty. Dzięki współpracy jak najmniejsza

liczba osób będzie opuszczać swoje miejsca zamieszkania,

migrantów będzie można przyjmować w krajach tranzytu, a

większą liczbę migrantów bez prawa do azylu będzie można

odesłać do kraju pochodzenia. W zamian UE zobowiązuje się

do zapewnienia współpracującym krajom korzystnych

warunków wymiany handlowej i udzielenia większej pomocy

rozwojowej. W wyniku tych działań liczba migrantów w

Nigrze pokonujących pustynię w kierunku Libii zmniejszyła się z 70 tys. w maju do 1,5 tys. w listopadzie 2016 r.

W celu zwalczania przyczyn migracji Komisja Europejska

planuje pobudzić rozwój sektora prywatnego w Afryce za

pomocą funduszy o wartości miliardów euro. Dlatego też we

wrześniu 2016 r. Komisja przedstawiła ofensywę

inwestycyjną na rzecz Afryki i krajów ościennych UE na

kwotę 44 mld euro. Dzięki zabezpieczeniu przed ryzykiem

prywatne przedsiębiorstwa uzyskają zachęty, aby

inwestować w Afryce, np. w sektorach energetycznym i

wytwórczym. Jedną z podstawowych przyczyn migracji jest

przecież fakt, że wzrost gospodarczy w krajach rozwijających

się kształtuje się na najniższym poziomie od 2003 r.

Przewodniczący Komisji Europejskiej Jean-Claude Juncker

powiedział: „W ramach tego nowego planu osoby, które w

przeciwnym razie byłyby zmuszone podjąć niebezpieczną

podróż w poszukiwaniu lepszego życia, otrzymają niezbędne wsparcie.”.

Pierwsze wyniki partnerstw w dziedzinie migracji z

państwami afrykańskimi (w jęz. angielskim)

Kryzysowy fundusz powierniczy UE dla Afryki – strona internetowa (w jęz. angielskim)

Europa zajmuje się podstawowymi przyczynami migracji

60 argumentów za Unią Europejską 60 Dlaczego warto być w UE

Część 11: Europa niesie pomoc w światowym kryzysie uchodźczym

Jeszcze przed kryzysem uchodźczym w 2015 r. UE

wyznaczyła sobie cel polegający na harmonizacji

polityki dotyczącej azylu i uchodźców. Wiele państw

członkowskich reprezentuje jednak różne stanowiska,

co stało się szczególnie wyraźnie widoczne w trakcie

kryzysu. Komisja Europejska dąży do wprowadzenia minimalnych norm.

Historia europejskiej polityki dotyczącej azylu i uchodźców

sięga traktatów rzymskich z 1957 r. Podstawowy zamysł

polega na utworzeniu wspólnego obszaru ochrony, w którym

uchodźcy są traktowani w równy sposób, a każde państwo członkowskie zapewnia ten sam minimalny poziom ochrony.

UE stopniowo harmonizowała podstawy prawne. Ponieważ

wszystkie państwa mają minimalne normy w zakresie

przyjmowania i wspierania osób ubiegających się o azyl,

również procedury azylowe muszą być prowadzone według

tych samych zasad. Konwencja genewska dotycząca statusu

uchodźców została włączona do przepisów unijnych.

Od 1997 r. rozporządzenie dublińskie nakłada na osoby

ubiegające się o azyl wymóg złożenia wniosku w pierwszym

państwie UE, którego granicę przekroczą. Kryzys uchodźczy

wykazał słabość tej zasady, więc obecnie jest dyskutowana reforma systemu dublińskiego.

W następstwie kryzysu uchodźczego z 2015 r. na podstawie

propozycji Komisji Europejskiej ustanowiono na

zewnętrznych granicach Unii, w Grecji i we Włoszech, punkty

szybkiego przyjmowania i rejestracji migrantów („hotspot”).

W tych miejscach rejestruje się uchodźców i dokonuje się ich

identyfikacji na podstawie odcisków palców. Stamtąd

uchodźcy są przekazywani do innych państw UE zgodnie z

uzgodnieniami większości państw członkowskich UE na

podstawie propozycji Komisji Europejskiej. W unijnym

porozumieniu przewiduje się, że 160 tys. uchodźców z Grecji

i Włoch, państw szczególnie dotkniętych napływem dużej

liczby uchodźców ze względu na ich położenie geograficzne,

zostanie przekazanych do innych państw członkowskich na

podstawie specjalnego rozdzielnika. Oprócz tego latem 2016

r. Komisja Europejska przedstawiła propozycję dalszych

reform. Obejmują one usprawnienie procedur azylowych,

wspólne normy ochrony praw osób wymagających

szczególnej ochrony oraz dalszą harmonizację warunków przyjmowania uchodźców w UE.

Reforma systemu azylowego – informacje Komisji

Europejskiej

EASO: Europejski Urząd Wsparcia w dziedzinie Azylu

UE wspiera wspólne europejskie normy w dziedzinie azylu

60 argumentów za Unią Europejską 61 Dlaczego warto być w UE

UE często wydaje się obywatelom „biurokratycznym

potworem”, którego działalność polega na wydawaniu

norm o krzywiźnie ogórków. To oczywiście karykatura.

Głównymi zasadami Komisji Junckera przy

proponowaniu nowych przepisów są powściągliwość i samokontrola.

Niemiecki reżyser Wim Wenders powiedział kiedyś: „Idea

europejska przekształciła się w administrowanie, więc teraz

ludzie uważają administrowanie za tę ideę”. Istnieje wiele

stereotypów na temat nadmiernej regulacji unijnej, chociaż

na przykład słynna normalizacja ogórków już dawno została

zniesiona. Komisja pod przewodnictwem Jeana-Claude’a

Junckera pragnie uniknąć niefortunnych dyskusji nad

przepisami dotyczącymi butelek na oliwę czy też głowic

natryskowych. Europa powinna interweniować tylko wówczas, gdy ma to sens.

Od momentu objęcia urzędu w 2014 r. Komisja Junckera

wycofała około 100 wniosków ustawodawczych i wszczęła o

80 proc. mniej inicjatyw ustawodawczych niż miało to

miejsce przez pięć minionych lat. Przeprowadzono także

gruntowny przegląd całego istniejącego prawodawstwa.

„Ponieważ tylko skupiając się na obszarach, w których

Europa może przynieść prawdziwą wartość dodaną,

będziemy mogli stworzyć lepszą Europę i odzyskać zaufanie” – powiedział Jean-Claude Juncker.

Obywatele i przedsiębiorcy chcą, aby unijni prawodawcy

poświęcili swój czas i starania na ważne i pilne sprawy, a

jednocześnie dążyli do tego, by przyjmowane przepisy były

proste, oparte na dowodach, przewidywalne i proporcjonalne oraz przynosiły jak największe korzyści.

Celem Komisji Junckera jest przegląd obowiązujących

przepisów unijnych, który służy sprawdzeniu, czy nadal są

one adekwatne do założonych celów i czy skutecznie

przyczyniają się do ich realizacji. Komisja regularnie korzysta

z porad grupy ekspertów wysokiego szczebla, wywodzących

się z państw członkowskich, przedsiębiorstw i organizacji

społeczeństwa obywatelskiego, która ma doradzać, jak

ulepszyć przepisy UE, tak by były one efektywne i skuteczne,

oraz jak zmniejszyć koszty i obciążenia bez podważania

celów politycznych, którym przepisy mają służyć.

Prawa europejskiego nie tworzą anonimowi biurokraci.

Dyrektywy i rozporządzenia przyjmowane są przez wybierany

w wyborach bezpośrednich Parlament Europejski i

demokratycznie wybrane rządy państw członkowskich. Żadne

przepisy unijne nie powstają bez udziału państw członkowskich.

Przemówienie przewodniczącego Junckera – Orędzie o stanie

Unii z 14.9.2016 r.

Część 12: UE ogranicza biurokrację

Wiele działań w ważnych kwestiach, niewiele w mniej ważnych

60 argumentów za Unią Europejską 62 Dlaczego warto być w UE

UE ogranicza biurokrację

Biurokracja unijna nie cieszy się dobrą reputacją.

Wiele osób uważa, że niezliczeni urzędnicy i instytucje

w Brukseli prowadzą na koszt obywateli luksusowe

życie. Z danych liczbowych wyłania się zupełnie inny

obraz.

W instytucjach europejskich pracuje około 55 tys. osób, z

czego prawie 34 tys. w Komisji Europejskiej. To nie tak dużo

zważywszy, że urzędnicy unijni pracują dla 510 milionów

obywateli. Jeden urzędnik unijny przypada zatem na 10 tys.

mieszkańców. Dla porównania: na jednego urzędnika Urzędu

Miasta Warszawy przypada 79 mieszkańców, a w Paryżu na

jednego urzędnika przypada 45 mieszkańców. W takiej

perspektywie liczba pracowników UE jest niewielka.

Oczywiście wciąż wzywa się do ograniczenia tej liczby.

Krytycy zapominają jednak o ważnej kwestii: Po ostatnich

rozszerzeniach w skład UE wchodzi 28 państw, przy czym

ma ona coraz więcej zadań. Jak ma więc wypełniać swoje zobowiązania, jeżeli administracja nie zostanie zwiększona?

Tylko 6 proc. całkowitego budżetu UE przeznaczono na

administrację (wynagrodzenia, emerytury i tłumaczenia),

podczas gdy 94 proc. wydawane jest na rzecz państw

członkowskich i obywateli. Dla porównania: koszty

administracyjne UE wynoszą 8,3 mld euro rocznie, podczas

gdy państwa członkowskie przeznaczają na administrację 2,2 biliona euro rocznie.

Fakty nie potwierdzają przekonania, że urzędnicy brukselscy

żyją w luksusie. Wynagrodzenie podstawowe urzędników

Komisji zaczyna się od około 2 300 euro miesięcznie dla

nowo zatrudnionych pracowników, plus dodatki. Tylko

niewielu wysokich rangą urzędników ma najwyższe

wynagrodzenie w wysokości około 16 tys. miesięcznie. Płace

urzędników UE zmieniają się w taki sam sposób, jak ich

odpowiedników z wybranej grupy krajów. W ostatnich latach,

ze względu na wzrost składek emerytalnych i wprowadzenie

podatku kryzysowego, urzędnicy UE w większym stopniu niż

wielu urzędników krajowych odczuli utratę siły nabywczej. W

latach 2004–2011 utrata ta wyniosła 7,6 proc. Komisja

Europejska zapowiedziała ponadto, że do 2020 r. zaoszczędzi łącznie 8 mld euro.

Personel – strona internetowa Komisji Europejskiej

Administracja – strona internetowa Unii Europejskiej

UE nie jest molochem administracyjnym –

Europa kosztuje mniej, niż myślimy

60 argumentów za Unią Europejską 63 Dlaczego warto być w UE

UE ogranicza biurokrację

Wbrew początkowym obawom, od pierwszego roku

obecności w UE nasz kraj otrzymywał z budżetu UE

więcej środków, niż do niego wpłacał. Od 2009 r.

Polska jest największym beneficjentem netto unijnego budżetu.

1 maja 2004 roku Polska stała się pełnoprawnym członkiem

Unii Europejskiej, rozpoczynając tym samym ważny etap w

rozwoju gospodarczym kraju. Krytyków unijnego rozszerzenia

w Polsce nie brakowało, kreślono wiele czarnych scenariuszy.

Z czasem okazało się, że obawy, o których mówiono Polakom

przed wejściem o UE, że Polska stanie się płatnikiem netto,

nie będzie umiała wykorzystać środków unijnych, stanie się rynkiem zbytu dla UE, okazały się zupełnie nieprawdziwe.

Od początku członkostwa w UE, po opłaceniu składek, Polska

otrzymała netto łącznie ponad 90 miliardów EUR. Oznacza

to, że za każdą złotówkę wpłaconą do budżetu UE, do Polski

wróciły trzy złote. Polska jest największym odbiorcą środków

na politykę regionalną i jednym z największych beneficjentów unijnej Wspólnej Polityki Rolnej.

W latach 2014–2020 Polska utrzyma pozycję największego

beneficjenta netto unijnego budżetu, gdyż w wyniku

negocjacji wieloletnich ram finansowych uzyskała rekordową

kwotę blisko 106 miliardów EUR (z ogólnego budżetu UE

uzgodnionego na poziomie 960 miliardów EUR). Nigdy w

historii polityki spójności żadne państwo członkowskie nie

otrzymało w ramach jednej perspektywy finansowej takiego

wsparcia finansowego, jak Polska na lata 2014–2020.

Bilans członkostwa z okazji 10-lecia Polski w UE dokonany w

2014 roku z pokazał, że Polska stała się liderem wzrostu

gospodarczego. Po wejściu do UE nasz PKB zwiększył się o

połowę, a Polska osiągnęła dwie trzecie średniego poziomu

rozwoju gospodarczego UE. Jeszcze w 2003 r. polski PKB na

osobę, mierzony wartością siły nabywczej, wynosił 48,8%

średniej unijnej. W 2015 r. wyniósł już 69%. Polska

gospodarka pozytywnie przeszła najpoważniejszy test –

globalny kryzys gospodarczy i jako jedyne państwo w UE nie pogrążyła się w recesji w 2009 r.

Budżet UE – strona Komisji Europejskiej

Budżet UE w Twoim kraju

Bilans członkostwa Polski w UE – strona MSZ

Unia Europejska się opłaca – zwłaszcza Polsce

60 ARGUMENTÓW ZA UNIĄ EUROPEJSKĄ

TO JEST TWOJA EUROPA

60 LAT TRAKTATÓW RZYMSKICH

Przedstawicielstwo Komisji Europejskiej w Polsce

ul. Jasna 14/16a

00-041 Warszawa

Telefon (48) 22 556 89 89

Fax (48) 22 556 89 98

E-mail: ec-poland@ec.europa.eu

https://ec.europa.eu/poland/events/eu60_pl

Stan: marzec 2017

IB-0

2-1

7-3

06

-DE-N