3. Chów zwierząt w Polsce - Strona z Geografii · Szwecji, Arabii Saudyjskiej, Japonii, Gabonu. W...

3. Chów zwierząt w Polsce

Produkcja zwierzęca obejmuje:

chów zwierząt – wszelka działalność człowieka (planowa i kontrolowana), związana z utrzymaniem zwierzęcia:

zapewnieniem warunków do prawidłowego rozwoju,

celem chowu jest określone wykorzystanie gospodarcze danego zwierzęcia,

chów zwierząt dla mleka, mięsa lub wykorzystania do pracy (jako siła pociągowa);

hodowlę zwierząt – planowe działanie człowieka, który poprzez różnorodnej zabiegi, przyczynia się do ulepszenia cech dziedzicznych danego zwierzęcia,

prowadzi to do zwiększenia ich wartości użytkowej (np. poprzez tworzenie nowych ras i odmian zwierząt o pożądanych przez człowieka walorach użytkowych),

np. hodowla psów rasowych (psy są hodowane dla szczeniąt).

Chów zwierząt w ostatnich kilkunastu latach stracił nieco na znaczeniu:

W latach 70. produkcja globalna zwierzęca była większa niż roślinna.

W 2016 roku produkcja globalna zwierzęca stanowiła 49,2% ogólnej wartości produkcji rolniczej globalnej (produkcja roślinna wyniosła 52,5 mld zł, zaś zwierzęca 50,9 mld zł).

Mimo wszystko:

produkcja końcowa zwierzęca (w odróżnieniu od produkcji globalnej, nie ujmuje tych produktów pochodzących z własnej produkcji, które zostały zużyte na cele produkcyjne, np. pasz, materiału siewnego i obornika) jest nieco większa niż roślinna,

w 2016 roku stanowiła około 57,5% ogólnej wartości produkcji rolniczej końcowej (produkcja roślinna wyniosła 36,3 mld zł, zaś zwierzęca 49,1 mld zł);

produkcja towarowa zwierzęca (stanowiąca sumę sprzedaży produktów rolnych do skupu i na targowiskach) jest także większa niż roślinna,

w 2016 roku stanowiła około 58,2% ogólnej wartości produkcji rolniczej towarowej (produkcja roślinna wyniosła 32,0 mld zł, zaś zwierzęca 44,6 mld zł);

PRODUKCJA ROŚLINNA

41,8%

PRODUKCJA ZWIERZĘCA

58,2%

STRUKTURA PRODUKCJI TOWAROWEJ W 2016 R.

PRODUKCJA ROŚLINNA

50,8%

PRODUKCJA ZWIERZĘCA

49,2%

STRUKTURA PRODUKCJI GLOBALNEJ W 2016 R.

W Polsce chów prowadzony jest:

przede wszystkim w:

kierunku mleczarskim (chów bydła),

kierunku mięsnym (chów trzody chlewnej, drobiu oraz także i bydła) – na tzw. żywiec rzeźny,

w minimalnym stopniu w:

kierunku rekreacyjno-sportowym.

Sposób chowu zwierząt zależy od wielu różnorodnych czynników, m.in. od:

poziomu rozwoju gospodarczego regionu,

warunków przyrodniczych,

tradycji – względów kulturowych.

W Polsce wyróżnia się dwa podstawowe sposoby chowu zwierząt:

chów ekstensywny – występujący przede wszystkim w biedniejszych regionach Polski, słabo rozwiniętych lub o niewielkiej gęstości zaludnienia,

prowadzony jest on głównie z przeznaczaniem na własne potrzeby;

chów intensywny – występujący głównie w regionach wysoko rozwiniętych i gęsto zaludnionych (często w otoczeniu wielkich miast);

produkcja zwierzęca odbywa się na skalę przemysłową:

przy użyciu nowoczesnych, najczęściej sterowanych komputerowo urządzeń, które m.in. podają zwierzętom pokarm i wodę, a także spłukują nieczystości,

zwierzęta z reguły karmione są wysokowartościowymi koncentratami paszowymi zawierającymi niezbędne składniki do ich szybkiego wzrostu,

chów jest całoroczny,

chów odbywa się w zamkniętych pomieszczeniach.

W produkcji zwierzęcej największe znaczenie odgrywa chów:

bydła,

trzody chlewnej,

drobiu;

bardzo niewielkie znaczenie odgrywa obecnie chów:

owiec (w latach 90. nastąpiła bardzo drastyczna redukcja stad),

kóz,

koni,

królików i zająców,

pszczół.

Spośród artykułów pochodzenia zwierzęcego największy udział w produkcji globalnej ma:

żywiec rzeźny:

wieprzowy,

drobiowy,

wołowy,

mleko,

jaja.

Żywiec rzeźny - bydło (bez cieląt)

11,9%

Żywiec rzeźny -cielęta0,1%

Żywiec rzeźny -trzoda chlewna

23,1%

Żywiec rzeźny - drób24,5%

Mleko krowie29,3%

Jaja kurze11,1%

STRUKTURA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ GLOBALNEJ W 2016 R.

Chów bydła w Polsce miał największe znaczenie w latach 70. XX wieku, po czym nastąpił stały spadek jegopogłowia oraz obsady (chociaż w ostatnich latach obserwujemy znów niewielki wzrost), czyli natężeniaprzestrzennego chowu bydła.

Spadek pogłowia jest związany z niską opłacalnością produkcji (mleka i wołowiny).

Od 2004 roku nastąpił jednak niewielki wzrost liczebność stad bydła.

BYDŁO 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016

Pogłowie (dane wg FAO/GUS)

w tys. sztuk9168 10844 12649 10049 6083 5483 5724 5859,5 5920,4 5960,7 5939,0

Obsada (dane wg FAO/GUS)

w szt./100 ha użytków rolnych45,1 55,5 66,5 53,5 33,0 34,5 39,2 40,1 38,9 39,6 41,5

0

2000

4000

6000

8000

10000

12000

14000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

Najwięcej gospodarstw znajduje się na Podlasiu, Mazowszu i w Wielkopolsce,

są to województwa o znacznej powierzchni trwałych użytków rolnych.

Najmniej w województwach: zachodniopomorskim, dolnośląskim i lubuskim,

są to województwa w których niegdyś istniały PGR-y,

Po ich likwidacji rzadko wznawiano na ich terenach produkcję zwierzęcą.

Województwa(wg danych GUS)

Pogłowie zwierząt w 2016 r.na 100 ha użytków rolnych

Odsetekpogłowia

Mazowieckie 57,9 18,4%

Wielkopolskie 59,1 16,8%

Podlaskie 89,4 16,1%

Kujawsko-pomorskie 47,4 8,3%

Łódzkie 48,8 7,9%

Warmińsko-mazurskie 43,1 7,0%

Lubelskie 26,3 6,2%

Pomorskie 28,9 3,5%

Małopolskie 32,7 3,0%

Świętokrzyskie 34,4 2,8%

Opolskie 23,9 2,1%

Śląskie 33,4 2,1%

Dolnośląskie 11,4 1,7%

Zachodniopomorskie 11,4 1,5%

Podkarpackie 14,7 1,4%

Lubuskie 18,9 1,2%

POLSKA 41,5 100%

Chów bydła w Polsce jest prowadzony w trzech głównych kierunkach:

mlecznym (głównie południowo-wschodnia i centralna Polska) – główny kierunek,

mięsno-mlecznym (głównie północno-zachodnia Polska; powoli jego znacznie maleje),

mięsnym (głównie Wielkopolska) – spożycie wewnętrzne jest stosunkowo małe, znaczna część produkcji przeznaczona jest na eksport.

Największe znaczenie w chowie bydła ma:

jego rasa,

typowo polskie rasy bydła (np. czarno-białego bydła) wypierane są na rzecz obcych, lepszych, bardziej wydajnych ras (np. bardziej mlecznych),

rasy te są specjalnie sprowadzane w tym celu do Polski z innych krajów,

niejednokrotnie stosuje się także różne krzyżówki ras.

charakter chowu:

jednokierunkowy – najbardziej wydajny,

produkcja zwierzęca stopniowo ewoluuje w tym właśnie kierunku,

produkty cechują się najwyższy jakością,

dwukierunkowy – średnio lub mało wydajny.

Od kilkunastu lat w chowie bydła zwiększa się specjalizacja produkcji oraz zmniejsza się liczba małych i średnich gospodarstw.

Przyczynia się to do:

wzrostu liczebności stad,

poprawy jakości mięsa,

wzrostu mleczności krów.

Część produkcji z Polski od wielu lat jest eksportowana (nawet 90%) przede wszystkim do:

Włoch,

Niemiec,

Holandii,

Hiszpanii,

Francji,

Bośni i Hercegowiny,

Izraela,

Turcji,

Uzbekistanu, Turkmenistanu i Kazachstanu,

Egiptu,

Hongkongu,

Szwecji, Arabii Saudyjskiej, Japonii, Gabonu.

W ostatnich latach produkcja mleka, choć nieznacznie to wzrasta.

w 1980 roku – 16,0 mld litrów,







w 2016 roku – 12,9 mld litrów.

Związane jest to m.in. ze wzrostem eksportu przetworów mlecznych na rynki UE (do Niemiec, Wielkiej Brytanii, Włoch) oraz inne (do Białorusi i do Chin).

Mleko może być spożywane w postaci nieprzetworzonej oraz służyć do produkcji m.in. serów, masła, śmietany, jogurtów, kefirów.

W wielkości produkcji mleka w 2016 roku występowały znaczne różnice przestrzenne – największą produkcjęzanotowano w województwie mazowieckim i podlaskim oraz wielkopolskim (podobnie jak w 2013 roku).


Produkcja mlekaw 2013 r.

w tys. litrów

Odsetekprodukcji w

2013 r.

Mazowieckie 2658 21,5%

Podlaskie 2361 19,1%

Wielkopolskie 1753 14,2%

Łódzkie 949 7,7%

Warmińsko-mazurskie 887 7,2%

Kujawsko-pomorskie 872 7,1%

Lubelskie 703 5,7%

Pomorskie 359 2,9%

Małopolskie 352 2,9%

Świętokrzyskie 266 2,2%

Opolskie 247 2,0%

Podkarpackie 245 2,0%

Śląskie 241 2,0%

Dolnośląskie 189 1,5%

Zachodniopomorskie 158 1,3%

Lubuskie 108 0,9%

POLSKA 12348,0 100%


Produkcja mlekaw 2016 r.

w tys. litrów

Odsetekprodukcji w

2016 r.Mazowieckie 2693 20,9%




Łódzkie 990 7,7%


Lubelskie 759 5,9%


Pomorskie 354 2,8%

Opolskie 273 2,1%

Śląskie 258 2,0%





Lubuskie 84 0,6%

POLSKA 12867,2 100%

Przeciętny roczny udój mleka w ostatnich latach wyraźnie wzrósł.

w 2000 roku wynosił 3668 litrów/rok,





w 2016 roku wynosił już 5563 litrów/rok.

Niestety wielkość ta nadal odstaje od liderów światowych, w których jest ona około dwa razy wyższa niż w Polsce.

Bydło dostarcza nam również mięso wołowe (wzrost produkcji w ostatnich latach) i cielęce (spadek produkcji wostatnich latach) – będące mięsem z młodego bydła (jest ono szczególnie cenne).


Produkcja żywca rzeźnego wołowego

w 2016 r. w tys. t

Odsetekprodukcji w 2016 r.



Łódzkie 112,0 11,5%




Lubelskie 41,8 4,3%



Śląskie 27,3 2,8%

Pomorskie 25,7 2,6%


Opolskie 13,1 1,3%



Lubuskie 6,6 0,7%

POLSKA 971,9 100%


Produkcja żywca rzeźnego cielęcego w 2016 r. w tys. t

Odsetekprodukcji w 2016 r.



Lubelskie 0,71 11,7%

Łódzkie 0,56 9,2%








Pomorskie 0,10 1,6%

Śląskie 0,09 1,4%

Opolskie 0,08 1,3%


Lubuskie 0,04 0,7%

POLSKA 6,1 100%

Bardzo duże znaczenie, pomimo wyraźnego spadku w ostatnich latach odgrywa w Polsce chów trzody chlewnej.

Spadek dotyczy zarówno pogłowia, jak i obsady.

Trwa on od początku lat 90. XX wieku.

TRZODA CHLEWNA 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk13434 13446 21326 19464 17122 18112 14865 11162 11265 10590 11106



0

5000

10000

15000

20000

25000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

Duże pogłowie trzody chlewnej wynika przede wszystkim z:

dominacji w naszym kraju zbożowo-ziemniaczanej produkcji roślinnej,

stanowi ona podstawę bazy żywieniową świń,

łatwości i szybkości uzyskania produktu finalnego,

szybki czas tuczu (chociaż w większości krajów Europy Zachodniej jest on krótszy),

znacznych walorów smakowych i odżywczo-energetycznych mięsa wieprzowego,

dodatkowo w wyniku ciągłych badań wprowadzane są co jakiś czas nowe krzyżówki ras typowo polskich (np. wielkiejbiałej i zwisłouchej) oraz obcych o specyficznych cechach.

Największe pogłowie i obsada trzody chlewnej występuje:

w zachodniej Polsce (w pasie pomiędzy Wrocławiem a Gdańskiem i Olsztynem),

funkcjonują tam od wielu lat najnowocześniejsze, wyspecjalizowane gospodarstwa.

Najmniejsze pogłowie i obsada występuje na terenach:

o niesprzyjających warunkach przyrodniczych,

w których dominują małe gospodarstwa rolne.



Odsetekpogłowia

Wielkopolskie 233,2 35,6%Kujawsko-pomorskie 115,2 10,8%Łódzkie 115,4 10,1%Mazowieckie 49,2 8,4%Pomorskie 103,0 6,7%Lubelskie 38,9 5,0%Warmińsko-mazurskie 48,1 4,2%Opolskie 76,2 3,5%Podlaskie 29,8 2,9%Zachodniopomorskie 34,8 2,5%Śląskie 66,3 2,2%Świętokrzyskie 43,3 1,9%Dolnośląskie 21,7 1,8%Małopolskie 31,0 1,5%Podkarpackie 29,0 1,5%Lubuskie 39,7 1,4%

POLSKA 77,3 100%

Trzoda chlewna dostarcza nam mięso wieprzowe.

Część produkcji jest eksportowana (niestety w ostatnich latach nastąpił spadek – związany, m.in. z embargiem którenałożyła Rosja i Ukraina oraz Chiny):

do krajów Unii Europejskiej (Niemcy, Włochy i Czechy),

Rosji, Białorusi i Ukrainy,

USA i Kanady,

krajów Azji Płd-Wsch.:

m.in. Chin i Hongkongu.

W związku z ciągłym spadkiem pogłowia, które wystąpiłow ostatnich latach, produkcja mięsa wieprzowego takżewykazuje tendencję spadkową:

w 2000 r. – 2501 tys. t,

w 2005 r. – 2540 tys. t,

w 2010 r. – 2388 tys. t,

w 2011 r. – 2405 tys. t,

w 2012 r. – 2222 tys. t,

w 2013 r. – 2059 tys. t,

w 2015 r. – 2354 tys. t,

w 2016 r. – 2410 tys. t.


Produkcja żywca rzeźnego wieprzowego

w 2016 r. w tys. t

Odsetekprodukcji w

2016 r.



Łódzkie 268,3 11,1%

Pomorskie 239,1 9,9%




Podlaskie 87,9 3,6%


Opolskie 60,3 2,5%



Śląskie 51,0 2,1%


Lubuskie 33,8 1,4%


POLSKA 2409,8 100%

Jednym z bardziej niedocenianych w Polsce jest chów owiec.

Pogłowie zostało zredukowane z 4,9 mln szt. w roku 1985 do 244 tys. szt. w 2016 roku,

powodem redukcji był spadek opłacalności produkcji wełny,

produkowana w Polsce wełną była gorsza niż pochodzącą z Nowej Zelandii i Australii.

OWCE 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk3494 3199 4207 4158 362 316 258 249 201 221 244



0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

Najwięcej gospodarstw specjalizujących się w hodowli owiec znajduje się na terenach o słabszych glebach i dużymodsetku łąk i pastwisk:

na południu Polski (Karpaty – na Podhalu i w Bieszczadach oraz w Sudetach),

w województwie pomorskim i wielkopolskim,

miejscami na wschodzie Polski (np. wschodnie Podlasie i Polesie Lubelskie).



Odsetekpogłowia


Podlaskie 1,8 8,1%



Lubelskie 1,0 6,1%

Pomorskie 1,9 5,8%

Łódzkie 1,3 5,3%

Śląskie 3,4 5,2%





Lubuskie 1,3 2,0%



Opolskie 0,4 0,9%

POLSKA 1,7 100%

Głównym powodem hodowli owiec jest produkcja mięsa baraniego (tzw. baraniny).

Niestety nie jest ona w naszym kraju szczególnie ceniona (głównie ze względu na jej specyficzny zapach) mimo, żeodznacza się dużą wartością odżywczą.

W związku niewielkim pogłowiem owiec,produkcja mięsa baraniego jest w ostatnich latachniewielka i generalnie (poza ostatnim rokiem) spada:

w 2000 r. – 5,6 tys. t,

w 2005 r. – 4,6 tys. t,

w 2010 r. – 3,6 tys. t,

w 2011 r. – 3,4 tys. t,

w 2012 r. – 3,0 tys. t,

w 2013 r. – 3,4 tys. t,

w 2015 r. – 2,4 tys. t,

w 2016 r. – 2,8 tys. t.


Produkcja żywca rzeźnego baraniego w

2016 r. w tonach

Odsetekprodukcji w

2016 r.



Podlaskie 290 10,5%

Lubelskie 257 9,3%

Pomorskie 251 9,1%


Śląskie 196 7,1%





Łódzkie 77 2,8%



Opolskie 30 1,1%

Lubuskie 4 0,1%

POLSKA 2771 100%

Owce dostarczają nam także wełny (niegdyś Polska była ważnym jej eksporterem).

Niestety w związku z możliwością otrzymania wełny z włókien sztucznych oraz lepszej jakościowo (także i tańszej) zAustralii i Nowej Zelandii (główni producenci), jej produkcja znacznie spadła (choć w ostatnich latach zaczyna niecowzrastać):

w 2000 r. – 1322 t,

w 2005 r. – 998 t,

w 2010 r. – 620 t,

w 2011 r. – 775 t,

w 2012 r. – 688 t,

w 2013 r. – 682 t,

w 2015 r. – 701 t,

w 2016 r. – 774 t.


Produkcja wełnyowczej w 2016 r.w tys. kg (tonach)

Odsetekprodukcji w

2016 r.


Śląskie 67,6 8,7%

Podlaskie 67,1 8,7%


Lubelskie 60,6 7,8%


Pomorskie 52,3 6,8%

Łódzkie 44,3 5,7%



Lubuskie 31,5 4,1%





Opolskie 8,7 1,1%

POLSKA 774,0 100%

Na niektórych terenach, szczególnie górskich owce, mimo, iż dają stosunkowo niewiele mleka, są hodowane takżew celu uzyskania mleka owczego.

Zjawisko to jest szczególnie nasilone na Podhalu – gdzie powstaje produkt regionalny, zwany oscypkiem (ser owczy),produkowany zgodnie ze specjalną recepturą.

Chów owiec w Polsce daje jeszcze pewną ilość skór i futer.

W latach 90. XX w. rozpoczęto z krótkookresowym sukcesem reaktywację chowu:

w latach 50. XX w. pogłowie kóz wynosiło około 800 tys. sztuk,

potem nastąpił bardzo znaczny spadek poniżej 100 tys. sztuk,

koza nie pasowała do koncepcji „dostatniej, socjalistycznej wsi” będąc symbolem ubóstwa (dostarczała ona niewiele mleka).

w 2000 r. wzrost do 190 tys. szt., po czym spadek do około 80 tys. szt. w 2013 r.

KOZY 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016

Pogłowie (dane wg FAO)

w tys. sztukbd bd bd bd 190 141 122 81,7 81,7 81,7 41,9


w szt./100 ha użytków rolnychbd bd bd bd 1,0 0,9 0,8 0,6 0,6 0,6 0,3

0

100

200

300

400

500

600

700

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

UWAGA: dane do roku 2002 podano w przybliżeniu!

Hodowlę kóz prowadzi się głównieze względu na ich:

mleko

mięso

produkty te wyróżniają się:

niską zawartością cholesterolu

wybitnymi walorami smakowymi,

właściwościami antyalergicznymi,

są polecane dla alergikówuczulonych na białko krowie.

Zwierzęta te są łatwe w opasie imało wybredne (jeśli chodzi okarmę), a produkty z nichpozyskiwane pozwalają nauzyskanie dość wysokiego zysku.

Chów prowadzony jest zwykleprzez małe gospodarstwa rolne.

Zwykle same zajmują się oneuzyskiwaniem z kóz produktów dosprzedaży.

Łączna liczba tych zwierząt w 2016 roku wyniosła 41,9 tys. sztuk.

Największe hodowle kóz prowadzone są w czystych obszarach Polski (mało przemysłu), głównie:

w Małopolsce,

w rejonie podgórskim i górskim: w województwie podkarpackim i śląskim,

na Lubelszczyźnie.



Odsetekpogłowia



Lubelskie 0,7 10,1%






Łódzkie 0,5 5,7%

Śląskie 1,2 5,1%

Podlaskie 0,4 4,4%

Lubuskie 0,7 3,3%

Pomorskie 0,4 3,2%



Opolskie 0,3 1,8%

POLSKA 0,6 100%

Koza dostarcza nam corocznie bardzo niewielkie ilości mięsa koziego.


Produkcja żywca rzeźnego koziego w

2016 r. w t

Odsetekprodukcji w

2016 r.




Lubelskie 2 10,5%

Śląskie 1 5,3%

Pomorskie 1 5,3%

Łódzkie 1 5,3%



Mazowieckie 1 5,3%




Podlaskie 0 0,0%

Lubuskie 0 0,0%

Opolskie 0 0,0%

POLSKA 19 100%

Od początku obecnego stulecia drób odgrywa ważną rolę w żywieniu Polaków.

Obecnie Polska należy do ścisłej czołówki producentów mięsa drobiowego w Unii Europejskiej.

DRÓB (ogółem) 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk71858 85498 84901 71512 54554 125073 142460 129121 133086 153209 148864

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

180000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

UWAGA: Do 2002 r. w statystykach ujęto drób w wieku 6 m-cy i więcej; od 2004 r. do 2014 drób pow. 2 tygodni, od 2015 r cały drób.

W 2016 roku pogłowie drobiu wynosiło około 148,9 mln sztuk drobiu,

większość stanowiły kury, trzymane w systemie chowu klatkowego,

szybko rośnie ekologiczny chów wolnowybiegowy oraz ściółkowy.

Wzrost znaczenia w ostatnich latach obserwujemy w chowie kur i indyków.

0%

10%

20%

30%

40%

50%

60%

70%

80%

90%

100%

Po

gło

wie

w %

Indyki

Gęsi

Kaczki

Kurczaki

UWAGA: Do 2002 r. w statystykach ujęto drób w wieku 6 m-cy i więcej; od 2004 r. do 2014 drób pow. 2 tygodni, od 2015 r cały drób.

Drób dostarcza nam mięsa drobiowego.

Produkcja żywca rzeźnego drobiowego w ostatnich latach wyraźnie wzrosła i wynosiła:

w 2000 roku – 754 tys. ton,

w 2005 roku – 1324 tys. ton,

w 2010 roku – 1739 tys. ton,

w 2011 roku – 1843 tys. ton,

w 2012 roku – 2089 tys. ton,

w 2013 roku – 2372 tys. ton,

w 2015 roku – 2840 tys. ton,

w 2016 roku – 3201 tys. ton.


Produkcja żywca rzeźnego drobiowego w

2016 r. w tys. t

Odsetekprodukcji w

2016 r.




Łódzkie 190,1 5,9%



Śląskie 157,5 4,9%



Lubuskie 126,2 3,9%





Opolskie 58,4 1,8%


POLSKA 3201,4 100%

W ostatnich kilkunastu latach pogłowie kur wyraźnie wzrosło.

W 2016 roku w Polsce liczebność kurczaków wyniosła około 135,8 mln sztuk

w 2000 roku – tylko 48,3 mln sztuk (należy jednak uwzględnić fakt zmiany metodologii liczenia pogłowia w statystykach).

Kurczaki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk63522 74971 79292 62755 48274 113487 130958 117053 120974 139588 135814

0

20000

40000

60000

80000

100000

120000

140000

160000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

UWAGA: Do 2002 r. w statystykach ujęto drób kurzy w wieku 6 m-cy i więcej; od 2004 r. do 2014 drób kurzy pow. 2 tygodni, od 2015 r cały drób kurzy.

Chów kur dostarcza nam jaj i tzw. brojlerów czyli młodych osobników rzeźnych.

Hodowla kur prowadzona jest w gospodarstwach:

indywidualnych (z przeznaczaniem na własne potrzeby oraz częściowo na sprzedaż),

dominuje tu system ekstensywny w produkcji (terenach rolniczych województw południowej i południowo-wschodniej częściPolski)

dużych, wyspecjalizowanych fermach kurzych,

dominuje tu system intensywny w produkcji i produkcja towarowa (jednostki produkcyjne położone są głównie na peryferiachwielkich miast).

Największa obsada kur występuje w województwach:

mazowieckim,

wielkopolskim,

łódzkim,

kujawsko-pomorskim.


Pogłowie w 2016 r. na 100 ha użytków rolnych

Pogłowie w 2016 r.w tys. szt.

Odsetekpogłowia

Mazowieckie 1394,4 29194,8 21,5%Wielkopolskie 1335,6 28387,9 20,9%

Łódzkie 1124,1 10933,0 8,1%

Kujawsko-pomorskie 862,8 8981,0 6,6%

Podlaskie 694,4 7834,7 5,8%

Śląskie 1571,2 6527,4 4,8%

Zachodniopomorskie 593,7 5499,3 4,0%

Świętokrzyskie 934,1 5082,6 3,7%

Lubelskie 342,4 4922,6 3,6%

Pomorskie 704,6 4782,5 3,5%

Dolnośląskie 576,0 4614,4 3,4%

Podkarpackie 800,3 4568,1 3,4%

Małopolskie 753,9 4028,6 3,0%

Lubuskie 1211,8 4017,4 3,0%

Warmińsko-mazurskie 352,6 3785,9 2,8%

Opolskie 613,8 2653,9 2,0%POLSKA 944,7 135814,2 100%

Kury dostarczają nam także cennych jaj kurzych.

Największa ich produkcja występuje w województwie wielkopolskim i mazowieckim.


Produkcja jaj kurzychw 2013 r.w mln szt.

Odsetekprodukcji w

2013 r.





Lubelskie 456 4,5%

Śląskie 402 4,0%

Łódzkie 372 3,7%



Pomorskie 304 3,0%

Lubuskie 299 3,0%



Podlaskie 172 1,7%


Opolskie 147 1,5%

POLSKA 10041,9 100%


Produkcja jaj kurzychw 2016 r.w mln szt.

Odsetekprodukcji w

2016 r.Wielkopolskie 3797 35,8%




Łódzkie 493 4,7%

Śląskie 437 4,1%




Pomorskie 293 2,8%

Lubelskie 293 2,8%


Lubuskie 260 2,5%

Podlaskie 256 2,4%


Opolskie 158 1,5%

POLSKA 10599,6 100%

Pogłowie kaczek w ciągu ostatnich kilku lat wykazuje tendencję lekko wzrostową (wyhamowano silny spadek).

Zwierzęta te:

dostarczają mięso o wybitnych walorach smakowych,

cechują się dużą nieśnością,

są wyjątkowo odporne na trudne warunki środowiskowe.

Kaczki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk3147 4937 3571 6466 3571 4559 2672 2593 2643 3401 3673

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

UWAGA: Do 2002 r. w statystykach ujęto kaczki w wieku 6 m-cy i więcej; od 2004 r. do 2014 kaczki pow. 2 tygodni, od 2015 r cały drób kaczy.

Chowem kaczek zajmują się głównie małe i średnie gospodarstwa rolne.

Dominuje w nich ekstensywny typ chowu.

Największy odsetek pogłowia krajowego kaczek występuje w województwie wielkopolskim, dolnośląskim i łódzkim.



Odsetekpogłowia



Łódzkie 506,0 13,8%








Lubuskie 54,2 1,5%

Pomorskie 52,9 1,4%

Śląskie 51,5 1,4%

Opolskie 51,5 1,4%


Podlaskie 5,7 0,2%

POLSKA 3673,4 100%

W Polsce po chwilowym wzroście pogłowia w ostatnich latach występuje znów spadek pogłowia gęsi.

Chów prowadzony jest głównie w małych gospodarstwach rolnych.

Gęsi 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk4380 3958 1537 1434 764 2018 1463 1314 1209 1213 859

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

UWAGA: Do 2002 r. w statystykach ujęto gęsi w wieku 6 m-cy i więcej; od 2004 r. do 2014 gęsi pow. 2 tygodni, od 2015 r cały drób gęsi.

Największa obsada gęsi występuje tradycyjnie na terenie województwa wielkopolskiego.

Największy odsetek pogłowia krajowego gęsi występuje w województwie wielkopolskim, mazowieckim, kujawsko-pomorskim, łódzkim, podlaskim i lubelskim.



Odsetekpogłowia




Łódzkie 103,8 12,1%




Lubuskie 26,4 3,1%




Pomorskie 12,5 1,4%


Śląskie 6,0 0,7%


Opolskie 1,8 0,2%

POLSKA 859,0 100%

Coraz większą popularność w Polsce zdobywają indyki (w ciągu ostatnich kilkunastu lat pogłowie znacznie uległozwiększeniu), które dostarczają bardzo dobrego jakościowo mięsa.

Hodowla indyków jest prowadzona w systemie fermowym.

0

1000

2000

3000

4000

5000

6000

7000

8000

9000

10000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

UWAGA: Do 2002 r. w statystykach ujęto indyki w wieku 6 m-cy i więcej; od 2004 r. do 2014 indyki pow. 2 tygodni, od 2015 r cały drób indyczy.

Indyki 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk809 1633 501 857 802 5008 7366 8161 8260 9007 8597

Największe pogłowie indyków w 2016 roku odnotowano w województwie warmińsko-mazurskim, wielkopolskim,mazowieckim i lubuskim.

Duża obsada jest silnie powiązana z występowaniem na tym terenie dużych zakładów przetwórczych.



Odsetekpogłowia




Lubuskie 905,3 10,6%





Łódzkie 122,3 1,4%

Śląskie 98,9 1,2%





Opolskie 28,8 0,3%

Pomorskie 19,0 0,2%

POLSKA 8517,4 100%

Ważnym w Polsce od niemal zawsze jest chów pszczół.

Niestety ze względu na nieprzemyślaną często gospodarkę rolną (powszechne stosowanie środków ochrony roślin)dalszy rozwój chowu pszczół jest zagrożony.

Obecny wzrost liczby uli wynika z popularności produktów uzyskiwanych od pszczół.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

Licz

ba

w t

ys.

uli

ULE 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016

Liczba (dane wg FAO/GUS)

w tys. sztuk1204 1385 2208 1650 1300 1250 1450 1500 1525 1548 1561

Pszczoły dostarczają nam przede wszystkim miodu.

Cechują go wybitne właściwości odżywcze i zdrowotne.


Produkcja mioduw 2016 r.w tys. kg

Odsetekprodukcji w

2016 r.











Łódzkie 733,5 3,9%

Lubuskie 555,9 2,9%


Śląskie 511,7 2,7%


Opolskie 464,7 2,5%

POLSKA 18893,0 100%

Pogłowie koni w Polsce od wielu lat spada – w 2016 r. wynosiło tylko 186 tys. sztuk:

w 1938 r. wynosiło około 4 mln sztuk,

w 2000 r. wynosiło 550 tys. sztuk.

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

KONIE 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016


w tys. sztuk2730 2585 1780 941 550 312 291 207 207 207 186

W Polsce najwięcej koni hoduje się w województwachwschodniej i centralnej Polski – mazowieckim,lubelskim i podlaskim oraz w województwiemałopolskim i wielkopolskim:

istnieje tu tradycja hodowli,

dobra baza paszowa,

przeważają gospodarstwa drobne i średnie mogąceutrzymać konia, ale niewystarczająco jednak zamożne,aby konia zastąpić traktorem.

Najmniej koni tradycyjnie jest w województwachpółnocnej i zachodniej Polski, stosunkowo silniezmechanizowanych.



Odsetekpogłowia





Podlaskie 13,8 7,5%


Pomorskie 10,2 5,5%



Śląskie 8,2 4,4%

Łódzkie 8,1 4,4%




Lubuskie 4,0 2,2%

Opolskie 2,6 1,4%

POLSKA 185,5 100%

Polskie konie znane są na całym świecie ze względu na wieloletnie tradycje, jakie posiadamy w ich hodowli.

Trzeba jednak zaznaczyć, że nie chodzi tu o konie w gospodarstwach rolnych tylko o szlachetne rumaki – głównieczystej krwi arabskiej, trzymane w stadninach do celów rekreacyjnych i sportowych oraz do hipoterapii,

np. w Janowie Podlaskim, Kozienicach, Mosznej.

Koń dostarcza nam mięsa zwanego koniną.

Jego produkcja prowadzona jest głównie ze względów kulturowych.


Produkcja żywca rzeźnego koniny w 2016

r. w t

Odsetekprodukcji w

2016 r.





Śląskie 2452 10,6%

Lubelskie 1990 8,6%


Łódzkie 712 3,1%


Opolskie 447 1,9%


Lubuskie 299 1,3%




Pomorskie 68 0,3%

POLSKA 23227 100%

Pogłowie królików i zajęcy od ponad trzydziestu lat mocno spadło, pomimo, iż charakteryzują się one dobrymiparametrami odżywczymi (mięso jest antyalergiczne).

0

500

1000

1500

2000

2500

3000

3500

4000

4500

5000

Po

gło

wie

w t

ys. sz

tuk

KRÓLIKI I ZAJĄCE 1961 1970 1980 1990 2000 2005 2010 2013 2014 2015 2016

Pogłowie (dane wg FAO)

w tys. sztuk2900 3700 3700 1900 1000 1000 632 386 386 386 350

Królik (zając) dostarcza nam bardzo cennego mięsa króliczego (zajęczego).

Jego produkcja koncentruje się przede wszystkim na terenie województwa wielkopolskiego.


Produkcja żywca rzeźnego króliczego w

2016 r. w t

Odsetekprodukcji w

2016 r.




Łódzkie 160 2,8%

Lubelskie 133 2,3%

Mazowieckie 80 1,4%


Śląskie 43 0,8%


Podlaskie 31 0,5%

Opolskie 14 0,2%


Pomorskie 11 0,2%


Lubuskie 8 0,1%


POLSKA 5693 100%

Materiały pomocnicze do naukiOpracowane w celach edukacyjnych (niekomercyjnych)

Opracowanie i redakcja: Sławomir DmowskiKontakt: [email protected]

WSZELKIE PRAWA ZASTRZEŻONE- KOPIOWANIE ZABRONIONE -

3. Chów zwierząt w Polsce - Strona z Geografii · Szwecji, Arabii Saudyjskiej, Japonii, Gabonu. W...

Documents

Transcript of 3. Chów zwierząt w Polsce - Strona z Geografii · Szwecji, Arabii Saudyjskiej, Japonii, Gabonu. W...