2503 Brzanka Barbus meridionalis Risso, 1827 - gios.gov.pl · Populacja Zagęszczenie (ind. m–2)...

9
Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000 WYNIKI MONITORINGU COPYRIGHT © GIOŚ Strona 1 z 9 2503 Brzanka Barbus meridionalis Risso, 1827 Siedlisko gatunku fot. K. Kukuła Brzanka występuje głównie w regionie biogeograficznym alpejskim i na przylegających obszarach regionu kontynentalnego. Liczba i lokalizacja stanowisk i obszarów monitoringowych Na podstawie istniejących danych o występowaniu brzanki na obszarze objętym badaniami przyjęto założenie potencjalnego występowania we wszystkich rzekach na odcinkach leżących powyżej 200 m n.p.m. Gatunek został odłowiony na 23 stanowiskach w regionie biogeograficznym alpejskim i 20 stanowiskach w regionie biogeograficznym kontynentalnym, które należy traktowad jako stanowiska monitoringowe gatunku w 2009 r. Uwzględniono obszary różniące się warunkami środowiskowymi i natężeniem antropopresji, aby uzyskane wyniki można było wykorzystad przy ocenie stanu ochrony gatunku na całym obszarze jego zasięgu w Polsce. Tab. 1. Zestawienie badanych stanowisk z podaniem jednostek hydrograficznych i obszarów Natura 2000. Nazwa stanowiska Lokalizacja stanowiska* Region CON

Transcript of 2503 Brzanka Barbus meridionalis Risso, 1827 - gios.gov.pl · Populacja Zagęszczenie (ind. m–2)...

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 1 z 9

2503 Brzanka Barbus meridionalis Risso, 1827

Siedlisko gatunku – fot. K. Kukuła

Brzanka występuje głównie w regionie biogeograficznym alpejskim i na przylegających obszarach regionu kontynentalnego.

Liczba i lokalizacja stanowisk i obszarów monitoringowych

Na podstawie istniejących danych o występowaniu brzanki na obszarze objętym badaniami przyjęto założenie potencjalnego występowania we wszystkich rzekach na odcinkach leżących powyżej 200 m n.p.m. Gatunek został odłowiony na 23 stanowiskach w regionie biogeograficznym alpejskim i 20 stanowiskach w regionie biogeograficznym kontynentalnym, które należy traktowad jako stanowiska monitoringowe gatunku w 2009 r. Uwzględniono obszary różniące się warunkami środowiskowymi i natężeniem antropopresji, aby uzyskane wyniki można było wykorzystad przy ocenie stanu ochrony gatunku na całym obszarze jego zasięgu w Polsce.

Tab. 1. Zestawienie badanych stanowisk z podaniem jednostek hydrograficznych i obszarów Natura 2000.

Nazwa stanowiska Lokalizacja stanowiska*

Region CON

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 2 z 9

Biała Tarnowska/Jankowa dorzecze Dunajca

Breo/Czołnów dorzecze Brnia

Cedron/Leocze dorzecze Skawinki

Hoczewka/Nowosiółki dorzecze Sanu

Jasiołka/Machnówka dorzecze Sanu – PLH180011 Jasiołka

Łososina/Witowice dorzecze Dunajca

Osława/Zagórz dorzecze Sanu

Raba/Osieczany dorzecze Raby

Raba/Dobczyce dorzecze Raby

Raba/Stadniki dorzecze Raby

Sanoczek/Markowce dorzecze Sanu

Stobnica/Godowa dorzecze Sanu

Stradomka/Łapanów dorzecze Raby

Stupnica/Bachów dorzecze Sanu

Tarnawka/Tarnawa dorzecze Raby

Wiar/Huwniki dorzecze Sanu – PLH180012 Ostoja Przemyska

Wiar/Stanisławczyk dorzecze Sanu

Wisłok/Besko dorzecze Sanu

Wisłok/Haczów dorzecze Sanu

Wisłok/Rudawka dorzecze Sanu

Region ALP

Biała Tarnowska/Brunary dorzecze Dunajca

Czarna Orawa/Orawka dorzecze Dunaju – PLH120002 Czarna Orawa

Dunajec/Długopole dorzecze Dunajca

Dunajec/Harklowa dorzecze Dunajca

Dunajec/Ludźmierz dorzecze Dunajca

Dunajec/Waksmund dorzecze Dunajca

Krzywiczanka/Pcim dorzecze Raby

Lepietnica/Krauszów dorzecze Dunajca

Łososina/Tymbark dorzecze Dunajca

Mostysza/Florynka dorzecze Dunajca

Osława/Prełuki dorzecze Sanu – PLC180001 Bieszczady

Osławica/Rzepedź dorzecze Sanu

San/Dwerniczek dorzecze Sanu – PLC180001 Bieszczady

San/Tarnawa dorzecze Sanu – PLC180001 Bieszczady

Skawa/Sucha dorzecze Skawy

Słopniczanka/Słopnice dorzecze Dunajca

Solinka/Terka dorzecze Sanu – PLC180001 Bieszczady

Strwiąż/Brzegi Dolne dorzecze Dniestru – PLH180013 Góry Słonne

Strwiąż/Krościenko dorzecze Dniestru – PLH180013 Góry Słonne

Wisłoka/Kąty dorzecze Wisłoki

Wisłoka/Krempna dorzecze Wisłoki – PLH180001 Ostoja Magurska

Wisłoka/Świątkowa Mała dorzecze Wisłoki

Wołosaty/Bereżki dorzecze Sanu – PLC180001 Bieszczady

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 3 z 9

Metodyka badań

Zastosowano jednolitą metodykę badao dla wszystkich gatunków ryb objętych monitoringiem 2009, opisaną powyżej (s. 53). Podstawą określania stanu populacji były odłowy ryb na wybranych stanowiskach przy użyciu standaryzowanych metod połowu. Liczba i rodzaj przyjętych wskaźników stanu populacji i stanu siedliska jest identyczna dla poszczególnych gatunków ryb. Różnice dotyczą określenia zakresu wielkościowego osobników młodocianych YOY (osobników w pierwszym roku życia) i sposobu waloryzacji wskaźników stanu populacji (względna liczebnośd i udział osobników młodocianych). W przypadku brzanki przyjęto, że za młodociane uznaje się osobniki o długości całkowitej <10 cm. Sposób waloryzacji wskaźników stanu populacji podano w tabeli 2.

Uwaga: Wobec braku jednolitych kryteriów kategoryzacji zagęszczenia populacji brzanki na obszarze badao, dopuszczono elastyczne stosowanie wskaźnika przez eksperta badającego stanowisko, to znaczy: podejmowanie decyzji z dodatkowym uwzględnieniem strefy rybnej, struktury lokalnej ichtiofauny, bądź danych zebranych wcześniej na badanym obszarze zasięgu gatunku.

Tab. 2. Waloryzacja wskaźników stanu populacji brzanki.

Parametr Wskaźnik Ocena

FV U1 U2

Populacja Zagęszczenie (ind. m

–2)

>0,02 0,02–0,002 <0,002

Struktura wiekowa (% osobników młodocianych)

>10 <10 0

Wyniki badań i ocena stanu zachowania

Podsumowanie wyników badao wskaźników na stanowiskach Tab. 3. Zestawienie ocen wskaźników na badanych stanowiskach brzanki

Parametr Wskaźnik Ocena

FV U1 U2 XX

Region CON

Populacja Względna liczebnośd 6 9 5

Struktura wiekowa 6 3 10 1

Siedlisko Ogólna ocena hydromorfologiczna 15

Geometria koryta 17 3

Rodzaj substratu dennego 18 2

Charakterystyka przepływu 18 2

Ciągłośd rzeki 6 4 10

Charakter i modyfikacja brzegów 14 6

Mobilnośd koryta 14 2 4

Region ALP

Populacja Względna liczebnośd 16 7

Struktura wiekowa 11 5 4 3

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 4 z 9

Siedlisko Ogólna ocena hydromorfologiczna 18 3

Geometria koryta 17 4 2

Rodzaj substratu dennego 23

Charakterystyka przepływu 22 1

Ciągłośd rzeki 9 8 6

Charakter i modyfikacja brzegów 15 8

Mobilnośd koryta 15 4 4

Wskaźniki stanu populacji: Względna liczebnośd. Względne liczebności brzanki na 43 badanych stanowiskach wahają się w zakresie od 0,00070 (stanowisko Raba/Stadniki) do 0,16 os. m–2 na stanowisku Łososina/Witowice. Na 22 stanowiskach liczebnośd oceniona jest jako właściwa (FV; zagęszczenie osobników wyniosło tam 0,024–0,16 os. m–2, m. in. Łososina/Witowice, Biała tarnowska/Jankowa – region kontynentalny, Biała Tarnowska/Brunary, San/Dwerniczek – region alpejski), na 16 jako niezadowalająca (U1; zagęszczenie 0,0027–0,020 os. m–2), a na 5 pozostałych jako zła (U2; zagęszczenie 0,00070–0,0019 os. m–2): wszystkie zlokalizowane w regionie kontynentalnym, m. in. Breo/Czołnów, Jasionka/Machnówka. Dla badanych stanowisk brak danych porównawczych. Z tego powodu przy waloryzacji wskaźnika przyjęto prowizoryczne zakresy względnej liczebności. Struktura wiekowa. Ten wskaźnik jest oceniany jako właściwy (FV) na 17 z badanych stanowisk, np. Biała Tarnowska/Brunary, San/Dwerniczek, Dunajec/Ludźmierz – region ALP, Cedron/Leocze, Raba/Osieczany – region CON (udział osobników młodocianych wynosił tam 14–81%), na 8 jako niezadowalający (U1; udział 1–8%), na 14 jako zły - m.in. Raba/Dobczyce, Stobnica/Godowa, Tarnawka/Tarnawa (U2; nie stwierdzono tam w ogóle obecności osobników młodocianych), a na 4 pozostałych jako nieznany: m.in. Dunajec/Długopole, Krzywiczanka/Pcim – region alpejski, Breo/Czołnów – region kontynentalny (XX; wobec występowania gatunku na stanowisku w pojedynczych okazach oszacowanie udziału osobników młodocianych było niemożliwe). Wskaźnik ten sugeruje nieco gorszy stan populacji niż wskaźnik względna liczebnośd. Wskaźniki stanu siedliska:

geometria koryta Na większości stanowisk (34 na 43 badanych) ten element wskazywał na stan właściwy FV, przy czym wartośd wskaźnika była równa 1–2,3. Oznacza to stan naturalny, bądź bliski naturalnemu, nieznacznie zmieniony przez człowieka. Na 4 stanowiskach, w regionie alpejskim(Czarna Orawa/Orawka, Dunajec/Harklowa, Dunajec/Ludźmierz, Wisłoka/Kąty), stan był niezadowalający (U1; wartośd wskaźnika 2,7–3, co oznacza stan umiarkowanie bliski naturalnemu spowodowany ingerencją człowieka, przy istniejącej możliwości renaturyzacji), a na 5 stanowiskach (np. Skawa/Sucha-region ALP, Breo/Czołnów region CON) stan był zły (U2; wartośd wskaźnika 4 – stan daleki od naturalnego na skutek dużych i trudnych do usunięcia zmian morfologii koryta).

materiał budujący dno koryta (substrat) Na prawie wszystkich stanowiskach (41 na 43 badanych) skład substratu dennego nie był zmodyfikowany i nie zawierał sztucznych elementów lub zmiany były nieznaczne, co wskazuje na stan właściwy FV (wartośd wskaźnika była równa 1–2,5). Na pozostałych 2 stanowiskach (Raba/Dobczyce i Raba/Stadniki) stan zły (U2; wartośd wskaźnika 3,5 – zmiany składu substratu dennego są wyraźne i nieodwracalne).

przepływ Na prawie wszystkich stanowiskach (40 na 43 badanych) przepływ nie był zmieniony albo zmiany na skutek ingerencji w formę koryta lub przez regulację były niewielkie i mało szkodliwe (wartośd

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 5 z 9

wskaźnika 1–2,5), co wskazuje na stan właściwy (FV). Oznacza to, że charakterystyka przepływu w korycie odpowiadała tam stanowi naturalnemu lub była zbliżona do naturalnej. Na 1 stanowisku (Dunajec/Harklowa) stan był niezadowalający (U1; wartośd wskaźnika 3, co oznacza stan umiarkowanie bliski naturalnemu), a na 2 pozostałych (Raba/Dobczyce i Raba/Stadniki) stan był zły (U2; wartośd wskaźnika 3,8, co wskazuje na stan daleki od naturalnego spowodowany dużymi i nieodwracalnymi zmianami charakterystyki przepływu w korycie).

wpływ zabudowy hydrotechnicznej na ciągłośd rzeki lub potoku Ten element hydromorfologii wskazywał duże zróżnicowanie badanych stanowisk. Tylko na 15 z nich stwierdzono stan właściwy (FV; wartośd wskaźnika 1–2, stan naturalny lub bliski naturalnemu, co znaczy, że ciągłośd cieku, czyli możliwośd migracji organizmów i transportu rumowiska była tylko nieznacznie ograniczona wskutek ingerencji człowieka, a zmiany te były mało szkodliwe). Na 11 stanowiskach stan był niezadowalający (U1; wartośd wskaźnika 2,7–3), a na 17 zły (wartośd wskaźnika 3,7–5). Najgorszą ocenę (wartośd wskaźnika 5) otrzymało aż 9 stanowisk, gdzie ciągłośd rzeki została całkowicie przerwana(m.in. Biała Tarnowska/Jankowa-region CON, Solinka/Terka-region ALP). Stanowi to 21% wszystkich badanych stanowisk.

charakter i modyfikacja brzegów Na większości stanowisk – m.in. Krzywiczanka/Pcim, Lepietnica/Krauszów, Osława/Prełuki – region ALP, Hoczewka/Nowosiółki, Jasionka/Machnówka-region CON (29 z 43 badanych) stan brzegów oceniono jako właściwy (FV; wartośd wskaźnika 1–2, brzegi zachowały stan naturalny lub bliski naturalnemu, z nieznacznymi i mało szkodliwymi przekształceniami). Na pozostałych 14 stanowiskach stan był niezadowalający – np. Łososina/Witowice-CON, Dunajec/Harklowa - ALP (U1; wartośd wskaźnika 3, stan brzegów umiarkowanie bliski naturalnemu, przy istniejącej możliwości renaturyzacji).

łącznośd koryta z obszarem zalewowym, mobilnośd koryta Na 29 stanowiskach (np. Osława/Prełuki-ALP, Biała Tarnowska/Jankowa-CON) stan zachowania łączności koryta z obszarem zalewowym i jego mobilności był właściwy (FV; wartośd 1–2,5, a warunki odpowiadały stanowi naturalnemu lub bliskiemu naturze, z tylko niewielkimi zmianami antropogenicznymi). Na 6 stanowiskach stan był niezadowalający (U1; wartośd wskaźnika 2,8–3, stan umiarkowanie bliski naturalnemu, z wyraźnymi przekształceniami i zachowanej możliwości renaturyzacji), a na 8 pozostałych (takich jak: Breo/Czołnów-CON, Dunajec/Ludźmierz-ALP) stan był zły (U2; wartośd wskaźnika 3,5–5, stan jest daleki od naturalnego spowodowany trudno usuwalnymi lub nieodwracalnymi ingerencjami, a renaturyzacja przypuszczalnie jest tam niemożliwa). Tab. 4. Oceny parametrów stanu zachowania brzanki na badanych stanowiskach.

Stanowiska Oceny

stan populacji stan siedliska perspektywy ocena ogólna

Region CON

Biała Tarnowska/Jankowa FV FV FV FV

Breo/Czołnów U2 U1 U1 U2

Cedron/Leocze FV FV FV FV

Hoczewka/Nowosiółki U2 FV FV U2

Jasiołka/Machnówka U2 FV U1 U2

Łososina/Witowice FV FV FV FV

Osława/Zagórz U2 FV FV U2

Raba/Osieczany FV U1 U1 U1

Raba/Dobczyce U2 U1 U1 U2

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 6 z 9

Raba/Stadniki U2 U1 U1 U2

Sanoczek/Markowce U2 FV U1 U2

Stobnica/Godowa U2 FV U1 U2

Stradomka/Łapanów U1 FV U1 U1

Stupnica/Bachów U2 FV U1 U2

Tarnawka/Tarnawa U2 FV U1 U2

Wiar/Huwniki U1 FV FV U1

Wiar/Stanisławczyk U2 U1 U1 U2

Wisłok/Besko U2 FV U1 U2

Wisłok/Haczów U1 U1 U1 U1

Wisłok/Rudawka U1 FV FV U1

Region ALP

Biała Tarnowska/Brunary FV FV FV FV

Czarna Orawa/Orawka U1 FV U1 U1

Dunajec/Długopole U1 FV FV U1

Dunajec/Harklowa FV FV FV FV

Dunajec/Ludźmierz FV FV FV FV

Dunajec/Waksmund FV U1 FV U1

Krzywiczanka/Pcim FV FV FV FV

Lepietnica/Krauszów FV FV FV FV

Łososina/Tymbark FV U1 FV U1

Mostysza/Florynka FV FV FV FV

Osława/Prełuki U1 FV FV U1

Osławica/Rzepedź U1 FV FV U1

San/Dwerniczek U1 FV FV U1

San/Tarnawa U2 FV FV U2

Skawa/Sucha FV U1 U1 U1

Słopniczanka/Słopnice FV FV FV FV

Solinka/Terka FV FV FV FV

Strwiąż/Brzegi Dolne U2 FV U1 U2

Strwiąż/Krościenko U2 FV U1 U2

Wisłoka/Kąty U1 U1 U1 U1

Wisłoka/Krempna U1 FV U1 U1

Wisłoka/Świątkowa Mała U2 FV U1 U2

Wołosaty/Bereżki U1 FV FV U1

Stan populacji: Stan populacji brzanki jest wyraźnie lepszy w regionie alpejskim (Tab. 4), gdzie liczba stanowisk z stanem właściwym jest większa (11), niż w regionie kontynentalnym (4), odwrotnie niż w przypadku stanowisk ze stanem złym (odpowiednio 4 i 12). Wskaźnikami wpływającymi na ocenę tego parametru jest małe zagęszczenie populacji, a zwłaszcza brak osobników młodocianych. Stan siedliska: W regionie kontynentalnym stan siedliska na większości stanowisk był właściwy (14 stanowisk). Stan niezadowalający odnotowano na 6 stanowiskach, a stanu złego w ogóle nie stwierdzono. W regionie alpejskim stan siedlisk na 19 stanowiskach był właściwy, a na 4 niezadowalający. Podobnie jak w regionie kontynentalnym, stanu złego nie stwierdzono. Generalnie, badane odcinki cieków odznaczają się dośd dużą naturalnością cech hydromorfologicznych koryta (zwłaszcza substratu dennego i charakterystyki przepływu). Najgorzej oceniana była mobilnośd koryta i jego łącznośd z obszarem zalewowym oraz ciągłośd rzek. Może to oznaczad, że czynniki siedliskowe istotnie pogarszające tam stan populacji brzanki i

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 7 z 9

zmniejszające szanse przetrwania części z nich działają w skali ponadlokalnej. Przypuszczalnie są to utrudnienia migracyjne i wynikająca z tego fragmentacja zasięgów (przyczyną jest powszechna na badanym obszarze zabudowa hydrotechniczna rzek i potoków). Perspektywy ochrony (z uwzględnieniem zagrożeo): Przy ocenie perspektyw ochrony kierowano się stanem populacji i siedliska, ponieważ te parametry mają decydujące znaczenie dla przetrwania gatunku na stanowisku. Na większości stanowisk w regionie kontynentalnymi oceniono je jako niezadowalające (13 stanowisk; przede wszystkim ze względu na stan populacji, które były mało liczebne przy braku osobników młodocianych), natomiast w regionie alpejskim przeważają stanowiska z właściwymi perspektywami ochrony (16 stanowisk). Rozpatrując oba regiony łącznie, czyli rozważając cały obszar zasięgu gatunku, można przyjąd ogólnie, że tylko połowa populacji ma właściwe perspektywy ochrony. Jako główne zagrożenia populacji brzanki w obu regionach biogeograficznych wskazuje się pogorszenie jakości hydromorfologicznej rzek na skutek prac hydrotechnicznych, a zwłaszcza tworzenia przeszkód migracyjnych, oraz pogorszenie jakości wody wywołane ściekami i eutrofizację. Ocena ogólna: W regionie kontynentalnym właściwą ocenę mają tylko 3 stanowiska (Biała Tarnowska/Jankowa, Cedron/Leocze i Łososina/Witowice), na 5 stanowiskach ocena jest niezadowalająca, a na większości (12) zła. W regionie alpejskim oceny są lepsze: na 8 stanowiskach ocena jest właściwa, na 11 niezadowalająca, a zła tylko na 4 (San/Tarnawa, Strwiąż/Brzegi Dolne, Strwiąż/Krościenko i Wisłoka/Świątkowa Mała).

Tab. 5. Podsumowanie ocen stanu zachowania brzanki na badanych obszarach Natura 2000.

Obszary Liczba

stanowisk

Oceny

stan populacji stan siedliska perspektywy ocena ogólna

PLC180001 Bieszczady 5 U1 FV FV U1

PLH120002 Czarna Orawa 1 U1 FV U1 U1

PLH180001 Ostoja Magurska 1 U1 FV U1 U1

PLH180011 Jasiołka 1 U2 FV U1 U2

PLH180012 Ostoja Przemyska 1 U1 FV FV U1

PLH180013 Góry Słonne 2 U2 FV U1 U2

Stan ochrony gatunku w obszarach Natura 2000 Na zatwierdzonych obszarach sieci Natura 2000 znajdują się 2 stanowiska w regionie kontynentalnym (Jasiołka/Machnówka – PLH180011 Jasiołka, Wiar/Huwniki – PLH180012 Ostoja Przemyska). Ogólny stan zachowania na tych stanowiskach jest niewłaściwy; podobnie można ocenid stan zachowania w obszarach.. Podobna sytuacja jest w regionie alpejskim, gdzie w obszarach sieci Natura 2000 znajduje się 9 stanowisk (Czarna Orawa/Orawka – PLH120002 Czarna Orawa; Osława/Prełuki, San/Dwerniczek, San/Tarnawa, Solina/Terka i Wolosaty/Bereżki – PLC180001 Bieszczady; Strwiąż/Brzegi Dolne, Strwiąż/Krościenko – PLH180013 Góry Słonne; Wisłoka/Krempna – PLH180001 Ostoja Magurska). Przyczyny są prawdopodobnie te same, co na stanowiskach poza siecią i przypuszczalnie można ich upatrywad w przerywaniu ciągłości rzek i nieodpowiedniej jakości wody, ale wskazanie konkretnych czynników odpowiedzialnych za obecny stan tych populacji wymaga przeprowadzenia badao wykraczających poza zakres wykonanego monitoringu. Tab. 6. Ocena stanu zachowania gatunku w obu badanych regionach biogeograficznych

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 8 z 9

Region Oceny

stan populacji stan siedliska perspektywy ocena ogólna

Region biogeograficzny kontynentalny* U2 FV U1 U2

Region biogeograficzny alpejski FV/U1 FV FV U1

* wstępna ocena, bo w roku 2010 będą badane dodatkowe stanowiska

Stan ochrony gatunku na poziomie regionu biogeograficznego Stan ochrony gatunku w regionie kontynentalnym Na tym etapie prac można wstępnie ocenid stan zachowania gatunku w regionie kontynentalnym. Na stanowiskach badanych w tym regionie stan monitorowanych populacji jest najczęściej zły, bądź niezadowalający, a stan właściwy można przypisad tylko populacjom w Białej Tarnowskiej, Cedronie w dorzeczu Skawinki, i Łososinie. Stanowiska wybrane na obszarach sieci Natura 2000 nie odbiegają od pozostałych pod tym względem. Z tego powodu można przypuszczad, że przetrwanie większości badanych populacji brzanki może byd problematyczne. Przyczyny tego stanu to przypuszczalnie przekształcenia siedlisk, istnienie przeszkód migracyjnych i nieodpowiednia jakośd wody. Stan ochrony gatunku w regionie alpejskim Przeprowadzony monitoring pozwala ocenid stan zachowania gatunku w regionie alpejskim jako niezadowalający (U1). Zebrane wyniki pozwalają przypuszczad, że dobre szanse przetrwania ma tylko częśd populacji, podczas gdy ponad połowa może byd w przyszłości zagrożona. Powodem są przypuszczalnie przekształcenia siedlisk, istnienie przeszkód migracyjnych i nieodpowiednia jakośd wody.

Propozycje działań ochronnych

Ogólnie, wyniki przeprowadzonego monitoringu oraz stan wiedzy na temat ekologii gatunku wskazują na to, że zarówno w regionie kontynentalnym i alpejskim należy dążyd do utrzymania obecnej jakości siedlisk, a w dalszej perspektywie do ich poprawy (poprzez przywracanie do stanu referencyjnego/dobrego te składniki oceny jakości hydromorfologicznej rzeki, które tego wymagają, a jest to realne w przypadku konkretnego stanowiska). Głównym celem działania powinno byd przede wszystkim zachowanie możliwie najlepszej jakości wody (co polega na eliminowaniu wszelkich źródeł zanieczyszczeo), oraz przeciwdziałanie tworzeniu ewentualnych przeszkód migracyjnych. Przeprowadzone badania, ze względu na ich zakres wynikający ze specyfiki monitoringu, nie dają podstaw do formułowania bardziej szczegółowych propozycji.

Propozycje i uwagi odnośnie dalszych badań monitoringowych

Uzyskane wyniki wskazują na to, że sposób prowadzenia wykonanych badao monitoringowych (w tym wybór stanowisk i dobór wskaźników) jest odpowiedni dla dokonania realistycznej oceny stanu zachowania i perspektyw ochrony populacji brzanki na całym obszarze zasięgu. Celowe jest zwiększenie liczby stanowisk monitoringowych w regionie kontynentalnym, ponieważ tam mogły zachowad się reliktowe populacje, których przetrwanie może wymagad większego zaangażowania,

Monitoring gatunków i siedlisk przyrodniczych ze szczególnym uwzględnieniem specjalnych obszarów ochrony siedlisk Natura 2000

WYNIKI MONITORINGU

COPYRIGHT © GIOŚ Strona 9 z 9

niż ochrona populacji regionu alpejskiego. Pozwoli to również lepiej poznad zróżnicowanie geograficzne parametrów i wskaźników dla gatunku, oraz udoskonalid kryteria waloryzacji stosowanych wskaźników.