151419_oklad_Odkrywa_sw_cw_kl_II.indd 1 2012-02-06 14:01:13

O zeszycie �wicze� .................................... 4Polskie naj… ............................................... 5

I. Polska – nasz dom 1. Po�o�enie geogra� czne ........................ 8 2. Jak kszta�towa�o si� pod�o�e

geologiczne Polski? ............................. 13 3. W g��bi Ziemi ..................................... 17 4. Co zawdzi�czamy l�dolodowi? .......... 19 5. Polska z lotu ptaka ............................. 25 6. Zmienna pogoda ................................ 27 7. Sie� rzeczna ........................................ 31 8. Magazyny wodne ................................ 34 9. Delikatna pow�oka Ziemi ................... 3810. Zielone bogactwo .............................. 4111. Pot�ga przyrody ................................. 4312. Zachowa� dla przysz�ych pokole� ..... 45

II. O nas, czyli o ludno�ci Polski13. 38 milionów mieszka�ców ................. 5014. Jak zmienia si� liczba ludnoci? .......... 5415. Starzej�ce si� spo�ecze�stwo ............ 5716. Nie tylko za chlebem ......................... 5917. Nie wszyscy maj� prac� ..................... 6218. Pod jednym dachem ........................... 6519. Wolimy mieszka� w miecie? ............. 6720. Fizjonomia miasta ............................... 7021. Polska wie ......................................... 72

III. Gospodarowanie22. Si�a polskiej gospodarki ...................... 7623. Jak gospodarujemy ziemi�? ................ 7824. Warunki rozwoju rolnictwa ............... 8025. Uprawy i chów zwierz�t ................... 8226. Przemys� si� zmienia .......................... 8627. Surowce podstaw� rozwoju

gospodarki ........................................... 89

28. Sk�d czerpa� energi�? ........................ 9129. Produkcja przemys�owa ..................... 9430. Dynamiczny rozwój us�ug .................. 9631. Handel szans� na rozwój ................... 9832. Bez transportu ani rusz .................... 10033. Podró� sprawna i wygodna .............. 10234. Rozwój turystyki .............................. 10435. Turystyczne bogactwo ..................... 10636. Gospodarka zmienia rodowisko

przyrodnicze .................................... 109

IV. Dooko�a Polski37. W moim regionie ............................... 11238. Ch�odny, b��kitny akwen .................. 11739. Nad Ba�tykiem .................................. 11940. Bezcenne jeziora .............................. 12141. Zró�nicowane niziny ........................ 12442. Malownicze wy�yny ......................... 12743. Na przedpolu Karpat ....................... 13044. Najm�odsze i najwy�sze góry .......... 13245. Skarby gór ........................................ 135

V. Nasi s�siedzi46. Granice Polski ................................... 14047. Po co wspó�pracujemy z s�siadami? ...................................... 14348. Polska w Unii Europejskiej ............... 14549. Najwi�ksza pot�ga gospodarcza

Europy .............................................. 14750. Najwi�ksze pa�stwo wiata ............. 15151. Trudny czas reform .......................... 155 52. Izolacja utrudniaj�ca rozwój ............. 15753. Kraj nadba�tycki nad Niemnem ....... 15954. Kraj nad We�taw� ............................. 16155. Po drugiej stronie Tatr ..................... 164

Karty pracy ............................................. 167

Spis tre�ci

Po�o�enie geograficzne

Jak kszta�towa�o si� pod�o�e geologiczne Polski?

W g��bi Ziemi

Co zawdzi�czamy l�dolodowi?

Polska z lotu ptaka

Zmienna pogoda

Sie� rzeczna

Magazyny wodne

Delikatna pow�oka Ziemi

Zielone bogactwo

Pot�ga przyrody

Zachowa� dla przysz�ych pokole�

I Polska – nasz dom

38

1. Na mapie Polski zaznaczono obszary występowania czterech typów gleb. Korzystając z informacji w podręczniku i mapy Gleby w Atlasie geografi cznym. Gimnazjum, uzupełnij legendę i wpisz nazwy typów gleb do tabeli. Następnie wypisz po dwa przykłady regionów, w których one występują.

TYP GLEBY PRZYK�ADY REGIONÓW

9Delikatna pow�oka Ziemi

Delikatna pow�oka Ziemi

39

2. Uzupełnij tabelę.

POLSKA NAZWA GLEBY NAZWA GLEBY FAO �YZNO��

PRZYK�AD REGIONU WYST�POWANIA

W�POLSCE

brunatna

podzole

�u�awy Wilane

ma�o �yzna

3. Rozpoznaj typy gleb i podpisz poziomy glebowe.

4. Przy zdaniach fałszywych wpisz literę F, przy prawdziwych – P.

a) Nadmierne sztuczne nawożenie jest czynnikiem nieszkodliwym dla gleb.

b) Ubożenie warstwy próchnicznej prowadzi do degradacji gleby.

c) Najżyźniejsze gleby – czarnoziemy na lessach – występują na Nizinie Mazo-wieckiej.

d) Dobrych gleb jest w Polsce tylko 20%.

e) Na obszarach górskich na dużych powierzchniach występują gleby o głębo-kim poziomie próchnicznym.

f) Na Kujawach występują bardzo żyzne czarne ziemie.

5454

1. Na podstawie różnych źródeł wiedzy zamaluj na mapie Europy:a) kolorem czerwonym co najmniej trzy państwa o wyraźnie dodatnim przyroście

naturalnym – powyżej +1‰;b) kolorem żółtym co najmniej trzy państwa o przyroście naturalnym zbliżonym

do zera – od +1‰ do –1‰;c) kolorem niebieskim co najmniej trzy państwa o wyraźnie ujemnym przyroście

naturalnym – poniżej –1‰.

2. Korzystając z mapy dołączonej do zadania 1. i innych źródeł wiedzy, uzupełnij tabelę, wypisując po trzy przykłady państw europejskich o bardzo wysokim i bar-dzo niskim przyroście naturalnym. Następnie na podstawie tych danych zapisz wniosek o zróżnicowaniu przyrostu naturalnego w Europie.

14Jak zmienia si� liczba

ludno�ci?

5555

Jak zmienia si� liczba ludno�ci?

55

GRUPA PA�STW PRZYK�ADY PA�STW WARTO�� PRZYROSTU NATURALNEGO

Pa�stwa o�bardzo niskim przyrocie naturalnym

1.

2.

3.

Pa�stwa o�bardzo wysokim przyrocie naturalnym

1.

2.

3.

Wniosek:

3. Korzystając z rocznika statystycznego lub innych źródeł wiedzy, uzupełnij tabelę. Następnie na podstawie wpisanych danych opisz sytuację demografi czną twojego powiatu na tle województwa i kraju.

WSKANIKWARTO��

DLA TWOJEGO POWIATU

�REDNIA DLA WOJEWÓDZTWA,

W�KTÓRYM MIESZKASZ

�REDNIA DLA POLSKI

Wspó�czynnik urodze�

Wspó�czynnik zgonów

Przyrost naturalny

Saldo migracji

Przyrost rzeczywisty

7272

Polska wie�21

1. Sprawdź w słowniku geografi cznym, jaką jednostkę osadniczą nazywa się w Polsce wsią. Zapisz krótką defi nicję terminu wieś.

2. Wymień funkcje wsi, w której mieszkasz, lub wsi znajdującej się najbliżej two-jego miejsca zamieszkania.

3. Korzystając z różnych źródeł informacji, porównaj (na wybranych przykładach) warunki życia na wsi dawniej i współcześnie.

7373

Polska wie�

73

4. Podpisz rysunki wsi odpowiednimi nazwami wybranymi spośród podanych.

� ulicówka � okolnica (owalnica) � widlica � wielodrożnica

86

261. Na podstawie zamieszczonej na wklejce podręcznika mapy rozmieszczenia ośrodków przemysłowych w Polsce wypisz po dwie nazwy miast, w których znaj-dują się zakłady przemysłu:

a) pojazdów mechanicznych lub przyczep – ;

b) taboru kolejowego – ;

c) chemicznego – ;

d) materiałów budowlanych – ;

e) drzewnego – .

2. Na podstawie map zamieszczonych w podręczniku (s. 135) porównaj stan zagospodarowania obszaru Nowej Huty w roku 1933 oraz obecnie. Opisz zmiany w rozmieszczeniu:

a) linii kolejowych –

;

b) obszarów przemysłowych –

;

c) obszarów zabudowanych –

;

d) lasów i parków leśnych –

.Następnie wypisz w kilku punktach konsekwencje przestrzenne powstania huty stali w Nowej Hucie.

Przemys� si� zmienia

Przemys� si� zmienia

87

3. Podpisz zaznaczone na mapie okręgi przemysłowe.

4. Sprawdź w Świecie w liczbach lub innych źródłach wiedzy, w których dziedzi-nach produkcji przemysłowej zanotowano w Polsce od lat 90. XX w. największy wzrost wielkości produkcji. Wymień, na podstawie informacji z podręcznika i innych źródeł wiedzy, przyczyny zmian w produkcji.

a) produkt:

przyczyny:

b) produkt:

przyczyny:

170

Rzeba terenu, gleby i ro�linno��

170170

c) Scharakteryzuj w kilku zdaniach szatę roślinną (zwróć uwagę na zróżnicowanie

cech siedliska, np. wilgotność, nasłonecznienie).

3. Na podstawie istniejących w terenie odsłonięć lub samodzielnie wykonanej na  opisywanym obszarze odkrywki narysuj profi l gleby, podpisz poziomy glebowe i określ typ gleby.

Typ gleby –

4. Na podstawie informacji z zadań 2. i 3. napisz, czy roślinność stanowi natural-ne pokrycie terenu, czy też jest wynikiem zagospodarowania tego obszaru przez człowieka.

5. Jeśli w trakcie obserwacji terenowych zidentyfi kujesz ciekawe okazy roślin (np. będących pod ochroną), zapisz ich nazwy.

171171171171171171

Dzia�alno�� gospodarcza (rolnictwo lub przemys�)

Region rolniczy

1. Na podstawie własnych obserwacji terenowych oraz wywiadów z właścicielami gospodarstw wypisz charakterystyczne dla twoich okolic:

a) uprawy roślin –

;

b) gatunki zwierząt gospodarskich –

.

2. Napisz, które czynniki przyrodnicze lub gospodarcze wpływają na zaprezen-towaną w zadaniu 1. strukturę upraw i chowu.

3. Na podstawie wywiadów z rolnikami opisz przeznaczenie produkcji rolnej. Czy jest ona wykorzystywana przez rynek lokalny, czy eksportowana do sąsiednich regionów lub za granicę?

Data KARTA PRACY NR 3

WYDAWNICTWASZKOLNEI PEDAGOGICZNE

wsip.pl infolinia: 800 220 555

Atlas geograficzny. Gimnazjum – niezbędna pomoc w nauce geografii. Ponad 180 map zebranych w sześciu działach pozwoli ci lepiej zrozumieć zjawiska geograficzne i skuteczniej przygotować się do sprawdzianów i egzaminu.

Już dziś pomyśl o egzaminie gimnazjalnym!

Trening przed egzaminem. Geografia – skutecznie przygotuje cię do egzaminu gimnazjalnego. Powtórzysz wszystkie tematy z gimnazjum, rozwiązując różnego typu zadania, z jakimi spotkasz się na egzaminie. Trenuj tak, jak lubisz – w drukowanym zeszycie lub na WSiPnet.pl. Dowiesz się, co umiesz już dobrze, a co musisz jeszcze powtórzyć.

o egJuż dziś pomyśl o

T–dPztn–lcj

151419_oklad_Odkrywa_sw_cw_kl_II.indd 1 2012-02-06 14:01:13