Złośliwy zespół neuroleptycznyZłośliwy zespół neuroleptyczny stanowi swoistą reakcje organizmu na stosowaną farmakoterapię. Pacjent, u którego rozpoznano złośliwy zespół neuroleptyczny znajduje się w stanie bezpośredniego zagrożenia życia i dlatego wymaga całodobowej, indywidualnej i intensywnej opieki pielęgniarskiej.ZZN występuje dwa razy częściej u młodych mężczyzn niż u kobiet.Wśród typowych neuroleptyków powodujących wystąpienie ZZN wymienia się: Haloperidol, Decaldol, Fenactil).risperidon (Rispolept, Orizon), olanzapona (Zyprexa, Olzin, Zalasta), klozapina (Klozapol, Leponex), kwetiapina (kwetaplex, kwentiax, Seroqel).Leki nowej generacji tylko częściowo blokują receptory dopaminowe w prążkowiu, natomiast silniej blokują receptory w korze czołowej i dlatego rzadziej wywołują ZZN.

Stwierdzono występowanie ZZN w następstwie nagłego odstawienia leków przeciwparkinsonowskich (lewodopa), lub leków p/padaczkowych jak karbamazepina (amizepin, Tegretol, Neurotop), a nawet podczas zażywania amfetaminy i kokainy.Może również pojawić się w czasie stosowania doustnych środków antykoncepcyjnych i leków p/wymiotnych(metoclopramid).Objawy:Choroba najczęściej rozwija się w ciągu 24-72 godzin.- wzmożone napięcie mięśniowe- hipotermia- tachykardia- wzrost ciśnienia tętniczego- przyspieszenie oddechu- zlewne poty- ślinotok

- zaburzenia wodno-elektrolitowe- szczękościsk- zaburzenia neurologiczne (np. oponowe- opistotonus, toniczne

skurcze mięśni twarzy, dysfagia, ruchy pląsawicze , akineza, ruchy mimowolne, nadmierny wyprost karku, napady spojrzeniowe, przymglenie świadomości , majaczenie, śpiączka)

- zmiany w biochemii (wzrost CRP, leukocytoza, mioglobinuria, wzrost aktywności aminotransferaz).

Czynniki ryzyka:- młody wiek, płeć męska- zły stan somatyczny pacjenta (odwodnienie, niedożywienie)- wcześniej przebyty epizod ZZN- podawanie leków (duże dawki neuroleptyków podawane

domięśniowo, leki w formie depot, szybkie podwyższenie dawki neuroleptyku, podawanie różnych grup nawet o słabej sile działania-politerapia- lneuroleptyk z litem)

- długi czas unieruchomienia- znaczne pobudzenie psychoruchowe- alkoholizm, nadużywanie środków psychoaktywnych- niedobór żelaza- leczenie objawów pozapiramidowych w niewystarczających

dawkach lub lekooporność tych objawów- współistnienie chorób somatycznych, uraz mózgu- czynniki środowiskowe (wysoka temperatura i duża wilgotność

powietrza)Leczenie:1. Natychmiastowe odstawienie neuroleptyku2. W celu zahamowania działania neuroleptyku na receptor

dopaminowy stosowanie jego agonistów- Bromokryptyna3. Podanie leku zmniejszającego napięcie mięśni prążkowanych

4. Podawanie benzodiazepin- działanie uspokajające i miorelaksacyjne5.Leczenie p/gorączkowe (w rozwiniętym ZZN nie przynoszą skutku)6. Leki obniżające ciśnienie tętnicze krwi(leki blokujące kanał wapniowy)7. Leczenie arytmii8. Podanie Pankuronium w celu zwiotczenia mięśni poprzecznie prążkowanych (w przypadku konieczności intubacji)9. Przy braku skuteczności leczenia benzodiazepinami, lekami zmniejszającymi napięcie , lekami dopaminergicznymi rozważenie lecenia EW10. Wdrożenie profilaktyki p/zakrzepowej

Powikłania:- rabdomioliza (pojawienie się wolnej mioglobiny pochodzenia

mięśniowego, która jest filtrowana przez kłębuszki nerkowe i może prowadzić do ich uszkodzenia i rozwoju ostrej niewydolności nerek)- mioglobinuria (uszkodzenie kanalików nerkowych na skutek

uwolnienia mioglobiny z mięśni)- zespół rozsianego krzepnięcia wewnątrznaczyniowego (DIC)- zaburzenia rytmu serca- zatrzymanie akcji serca- niewydolność wielonarządowa- zapalenie płuc- odleżyny - zatorowość płucna

Opieka pielęgniarska:Pacjenta należy traktować jako ciężko chorego!1. Obserwacja w kierunku zaburzeń krążenia i oddychania2. Obniżanie ciepłoty ciała3. Obserwacja zaburzeń świadomości4. Wdrożenie profilaktyki p/odleżynowej5. Prowadzenie bilansu płynów6. Karmienie7. Zapewnienie właściwej higieny całego ciała i jamy ustnej8. Podawanie leków na pisemne zlecenie lekarza9. Zapewnienie bezpieczeństwa10.Pobieranie materiału do badań laboratoryjnych11.Prowadzenie profilaktyki p/ zakrzepowej

Bezwzględnie zakazana jest droga domięśniowa podawania leków

- powoduje dodatkowy rozpad mięśni, wzrost mioglobiny i podwyższenie CPK